herrijzend
W iering ermeerland
HET HOOGE WOORD ER UIT
De
nieuwe
bon
nen
DE KRINGLOOP VAN KALK IN DE NATUUR
2e Jaargang no. 41 8 Febr. '47
Redactie
ec administratie
Nieuwe Niedorp B 58
Tel. 206 Kengetal 2261
Weekblad voor de Wieringermeerbevolking en de herrijzing van het polderland Redacteur: Th. J. van Vegten
De Vereeniging van Nederlandsche
Gemeenten heeft te Nijmegen een
vergadering gehouden. In deze ver
gadering, waar een groot aantal
burgemeesters van door oorlogsge
weld getroffen gemeenten aanwezig
waren, is door den voorzitter Mr. P.
J. Oud een rede gehouden waarin hij
een krachtig pleidooi hield voor her
stel van de gemeentelijke autonomie,
vooral op het gebied van de weder
opbouw.
Van deze vergadering dit moet een
dringend beroep worden gedaan op de
Regeering om het roer tg wenden zei
de heer Oud. Wat ons bovenal hin
dert is de alles overheerschende cen
tralisatie, wij gevoelen dit als een
aanslag op onze gemeentelijke zelf
standigheid.
Van den eersten dag af meende
Den Haag het beter te kunnen dan
wij. Men zag ons daar als een soort
van onmondigen. Men gedroeg zich
als de verlichte despoten der acht
tiende eeuw. Wie twijfelen zou aan
hun goede bedoelingen, zou hun groot
onrecht aandoen. Door niets anders
dan zorg voor hun volk werden zij
bewogen. Maar zij waren tevens
overtuigd dat zij het veel beter wis
ten dan het volk en daarom waren
Voor het tijdvak van 9 t/m 22 Febr.
1947
Elk der volgende bonnen geeft recht
op het kopen van:
BONKAARTEN KA, KB, KCJ 701
(Strook no. 4)
596 Algem. 750 gr. suiker, boter
hamstrooisel, of 1500 gr. jam,
stroop enz. of 750 gr. chocolade
of suikerwerk.
597 Algem. 1 ei.
598 Algem. 500 gr. sinaasappelen.
BONKAARTEN KD, KE, 701
(Strook no. 4)
603, 604 Algem. 250 gr. suiker,
boterhamstrooisel, of 500 gr. jam
stroop, enz. of 250 gr. chocolade
of suikerwerk
605 Algem. 1 ei
606 Algem. 1000 gr sinaasappelen
BONKAARTEN MA, MD 701
(Strook no. 4)
594 suiker 250 gr. suiker, boter
hamstrooisel, enz. of 500 gr.
stroop, jam enz. of 500 gr cho
colade of suikerwerk
TABAKSKAARTEN ENZ
T 69, T 70 2 rantsoenen tabaksarti
kelen
V 70 200 gr. chocolade en/of suiker
werk of 200 gr. suiker, boter
hamstrooisel, enz. of 400 gr. jam
stroop, enz.
X 69 2 rantsoenen tabaksartikelen
X 70 100 gr. chocolade en/of suiker
werk of 100 gr suiker, boter
hamstrooisel enz. of 200 gr. jam
stroop enz.
zij van volksinvloed afkeerig.
Dat bij het 'probleem van den we
deropbouw centrale leiding onmis
baar was, hebben wij kunnen begrij
pen, aldus Mr. Oud. Maar moest dit
beteekenen, dat men ons alle zeggen
schap uit handen nam
Het systeem is in 1940 geboren in
de ambtelijke sfeer. De met het ver
trek der Regeering naar Engeland
en het ophouden der functioneering
van de Staten Generaal geboren toe
stand, maakte den ambtenaar opper
machtig. In die oppermacht schuilt
de fout. Toegegeven kan worden dat
het systeem gedurende de bezetting
zekere voordeelen had, omdat toen
goede ambtenaren, voorzoover ze op
hun post waren gelaten, met voorbij
gaan van hun gemeentebestuur zaken
konden regelen met goed Nederland
sche ambtelijke instanties. Maar met
de bevrijding had men dit moeten
veranderen. Het K.B. van 7 Mei 1945
was een cardinale fout steeds weer
bleek de onbevredigende positie der
gemeenten bij de gecentraliseerde
opzet van dit K.B. En het is onbe
grijpelijk dat men thans, bijna twee
jaar na de bevrijding, nog niet de
geringste verandering heefr aange
bracht.
Bij dit systeem van ad infinitüm
(tot in het oneindige, red.) doorge
voerde centralisatie moeten de dingen
onherroepelijk vastloopen.
Door het inschakelen van tallooze
ambtelijke instanties gaat het ap-
peraat hoe langer hoe stroever wei
ken en doet de „bureaucratie" in de
slechte zin van het woord haar in
vloed gelden.
Wij roepen de regeering toe: Ver
waarloos niet de krachten in ons ge
meentelijk bestuursapparaat.
o
De woorden die de heer Oud in Nij
megen gesproken heeft zal veel men-
schen uit het hart gegrepen zijn. En
wij hoorden dezer dagen een bestuur
der van onze gemeente de verzuchting
slaken: Eindelijk is dan het hooge
woord er uit!
Het is te hopen dat de regeering
de rede van Mr. Oud ter harte neemt,
Het wordt hoog tijd dat een groot
gedeelte van de papieren rompslomp
wordt afgeschaft, de gemeenten een
ruimere armslag krijgen vooral t.a.z.
van de wederopbouw. Op die verga
dering sprak niet alleen Mr. Oud als
burgemeester van en voor z'n eigen
getroffen emeente. Hij was tevens de
spreekbuis van alle burgemeesters
die met wederopbouw hebben te ma
ken en die geremd worden in hun
ijver om hun getroffen gemeente zoo
spoedig mogelijk weer bewoonbaar te
maken.
Het beroep op de regeering is te
Nijmegen niet voor de eerste maal
gedaan, meerdere malen is het reeds
gezegd en geschreven, maar drin
gender en overtuigender als te Nij
megen was het nog niet gezegd, tér-
wijl het gezelschap waarin het hooge
woord er uit kwam een waarborg is
voor de gegrondheid der klachten.
In het voorlichtingsblad van de
Stichting Nederlandsch Landbouw
Kalk Bureau, troffen wij onderstaand
artikel van Prof. Ir. J. Hudig aan:
Kalk vervult in het leven een
overheerschende rol. Elk levend we
zen bevat kalk en bij de evolutie
was de eerste poging om aan de or
gaancomplexen der meer ingewik
kelde wezens stevigheid te verleenen
gericht op de vorming van calcium-
f#rbonaat en calciumsilicaat. Dat
zijn de schelpen en de kiezelpantsers
die in ongehoorde hoeveelheden ge
durende millioenen jaren van het
aardbestaan zijn opgehoopt. Door de
werkingen van de aardkorst zijn die
lcalkafzettingen, die honderden me
ters dik kunnen zijn, weder opgehe
ven en tot gebergten opgestuwd en
opnieuw aan verwering bloot gesteld.
Wij kunnen zonder bezwaar zeggen
dat onze kalkvoorraden, overwegend
althans, door het leven zijn opge
hoopt en dat wij daarvan landbouw
kundig afhankelijk zijn geworden.
Kalk is op onze aarde een der be-
weeglijkste stoffen geworden, om
dat koolzure kalk gemakkelijk door
de atmosferische invloeden wordt
gemobiliseerd.
Zoo zijn alle rivieren min of meer
rijk aan opgeloste kalk, hoofdzake
lijk in de vorm van dubbelkoolzure
kalk. Prof. Dubois heeft becijferd,
dat de Rijn bij Lobith gemiddeld per
jaar 6.600.000 ton kalk in ons land
brengt: dat zijn 22.000 treinen van
30 wagens a 10 ton of iedere 24 mi
nuten een trein van 30 wagens bij
dag- en nachttransport. De kalk
stroomt naar zee, geeft onderweg op
de uiterwaarden het aanzien aan de
zoetwater-fauna, in de vorm van
schelpdieren, kalkwieren enz. en on
derhoudt in de zee het onuitputtelij
ke leven, waarbij eveneens schelp- en
schaaldieren (koralen) een grote rol
spelen. En zoo keert de kalkvoorraad
weer naar de actieve voorraad te
rug, die daarna opnieuw vastgelegd
wordt, om te eniger tijd weer door
de aardkostwerkingen in gebergten
^te worden veranderd, die op hun
beurt weer worden aangetast.
Het kalktransport op onze aarde
is zoo enorm groot, dat het niet eens
te schatten is.
In het tweede evolutie-stadium is
de kalk gebruikt voor de vorming
van phosphaatskeletten der gewer
velde dieren, waaronder de mensch
de belangrijkste plaats inneemt. De
ophooping van kalk in deze vorm is
eveneens ongehoord groot. Voor een
millioen menschelijke bewoners is
ongeveer 10.000.000 kg. kalkphos-
phaat noodig, of in kalk uitgedrukt
).000 kg. calciumoxyd. Voor een
i 'iioen runderen (koeien, paarden,
varkens en schapen) ongeveer
30,000,000 kg kalkphosphaat of
14.100.000 kg. calciumoxyd (kalk).
Voor elk millioen hoenderen onge
veer 300,000 kg. kalkphosphaat of
141,000 kg. kalk.
Voor de vrij levende dierenwereld
op land en in de zee is de hoeveel
heid niet te schatten. Wanneer men
een schatting waagt voor ruim een
milliard menschelijke bewoners, een
honderd millioen runderen, enkele
honderden millioenen hoenderen, dan
komt men tot millioenen tonnen, die
in deze levende wereld zijn vastge
legd, enkel in de skeletten. Voeg
daarbij de kalk, die in omloop is in
de levenssappen en in de organen
van plant en dier, dan komt men
tot nog veel hoogere cijfers, die
waarschijnlijk de milliard tonnen over
schrijden en dan nog" maar een on
derdeel zijn van de geheele kalk
voorraad, die in de natuur ln bewe
ging is, door de oplossing in de ri
vieren en in de zee. Zoo komt men
tot hoeveelheden van duizelingwek
kende afmetingen. Uiteindelijk ko
men die kwantiteiten weer in de groo
te omloop terug, maar de mensch
begraaft de afgestorvenen en be
werkt op deze wijze, dat de terug
keer in de kringloop van het kalk
phosphaat zeer langzaam verloopt.
De beenderen van het vee worden
sneller verwerkt en komen tamelijk
snel als beendermeel, weer in de le
vende kringloop terug. Wat vrij leeft
wordt verspreid door den dood, maar
het kan zich onder bepaalde geolo
gische omstandigheden ophopen, zoo
als de phosphaatlagen van Florida,
Noord-Afrika en vele andere plaat
sen bewijzen. De kringloop wordt
dus herhaaldelijk gestoord of opge
houden, maar omdat de evolutie met
millioenen jaren werkt, heeft dat
uiteindelijk weinig te beteekenen.
Alleen kunnen plaatselijke storin
gen veranderingen in het aanzijn
van het leven brengen, die belang
rijk voor den mensch kunnen zijn en
die zijn standpunt kunnen bepalen
ten aanzien van de voedselproduc
tie, zooals wij straks zullen zien.
Zonder calcium is geen leven mo
gelijk. Hoewel nog veel onopgehel
derd is in de werking van het cal
cium, weet men zeker, dat het bij
de vorming der levende weefsels 'n
beslissende rol speelt; het geeft ste
vigheid aan de weefsels en bepaalt
in samenwerking met de andere
anorganische voedingselementen als
kalium, natrium en magnesium de
doorlatendheid der celwanden. Bij de
eiwitvorming en eiwitstransporten,
is calcium eveneens onmisbaar en
verder bij het onschadelijk maken
van vele organische zuren, die in 't
plantenleven ontstaan. Het gehalte
aan kalk in de plant is grondig on
derzocht en men heeft een duidelijke
samenwerking gevonden tusschen 't
calcium en de andere voedingsele
menten. De zaden zijn meestal niet
kalkrijk, zoodat na de ontkieming
