herrijzend
W ieringermeerland
Kamerleden kwamen
zich op de hoogte stellen
De lange weg naar het recht
Herdenking van de gevallenen
3e Jaargang no. 2 10 Mei 1947.
Redactie
en administratie
Nieuwe Niedorp B 58
Tel. 206, Kengetal 2261
I
Weekblad voor de Wieringermeerbevolking en de herrijzing van het polderland Redacteur: Th. J. van Vegten
initiatief van den heer S. Bree-
baart waaruit tenslotte de uitno
diging van het gemeentebestuur en
de plaatselijke politieke partijen is
voortgekomen om de Tweede Ka
merleden eens een bezoek te laten
brengen aan de Wieringermeer,, heeft
tot gevolg gehad dat j.1. Vrijdag een
gezelschap van ongeVeer dertig Ka
merleden, vergezeld van de griffier
en een der commiezen-griffiers en 'n
aantal vertegenwoordigers van de
„grote" pers in een tweetal autobus
sen te Middenmeer arriveerden.
Begroetingsrede
burgemeester
De verslagenheid van de bevolking,
zo zeide burgemeester G. G. Loggers
bij de begroeting van het gezelschap
in hotel Smit te Middenmeer, was
groot, toen de Duitsers de polder on
der water zetten, maar tevens had
zij de vaste wil weer op te bouwen,
wat verloren was gegaan. De schade
was enorm: van de ruim vijfhonderd
boerderijen waren er ruim vierhon
derd beschadigd of totaal verwoest.
Van de landbouwschuren waren er
ongeveer driehonderdvijftig ver
woest en ruim honderd ernstig be
schadigd. Daarbij kwam dan nog de
schade aan de bedrijfsuitrustingen
van de landbouw en de middenstand
en aan de inboedel. Van de drie dor
pen der Wieringermeer, die één ge
meente vormen, was Wieringerwerf
practisch van de aardbodem verdwe
nen en waren Middenmeer en Sloot-
dorp zwaar gehavend.
Ondanks dit alles hebben de Wie-
ringermeerders het weten klaar te
spelen, in 1946 reeds een volledige
nogst van de polder te verkrijgen.
Geenszins betekent dit echter, dat
de boerderijen en schuren reeds wa
ren herbouwd. In 1946 kon nog
slechts ongeveer een derde der be
volking terugkeren. De meesten ech
ter moesten tien tot veertig kilome
ter dagelijks heen en weer reizen.
J. P. Koolhaas spreekt
Over de financiële consequenties nu
van die herbouw sprak de heer J. P.
Koolhaas, voorzitter van de Stichting
Rechtvaardige Oorlogsschadevergoe
ding tijdens de gezamenlijke lunch,
als volgt
In hoodfstuk VII van de bekende
nota van December 1946 handelend
over de financiële voorzieningen met
betrekking tot oorlogsschade, merkte
de regering o.a. op: „Het algemeen
uitgangspunt, van waaruit in dit be
sluit het vraagstuk van de tegemoet
koming wegens materiële oorlogs
schade wordt bezien, is de overtui
ging, die in brede kringen leeft, dat
de schade, welke aan de economische
goederen van een deel van het Ne
derlandse volk door de oorlog is toe
gebracht, door de getroffenen ten be
hoeve van het gehele Nederlandse
volk is geleden. Het Nederlandse volk
heeft, door verzet te bieden, collectief
have en goed in de waagschaal ge
steld. Het besef, dat men de schade,
die daaruit voortvloeit, ook collectief
moet dragen, verdient in een daad
van het gehele volk te worden om
gezet.
Uit deze nota, zo zeide spreker,
bleek duidelijk het besef van saam
horigheid. Thans, twee jaar na de
bevrijding, verkeren wij echter nog
in grote onzekerheid. Vrijwel niets
is er nog voor ons gedaan, waaruit
wij zouden kunnen constateren, dat
er nog bestaansmogelijkheid aanwc
zig is. De moedeloosheid enerzijds en
de opstandigheid anderzijds nemen
onder de oorlogsslachtoffers zodanige
vormen aan, dat niet langer kan en
mag worden gewacht. De schadever
goeding op basis van de waarde op
1 Mei 1940 is niet te aanvaarden.
Wat wij vragen is, dat ons recht ge
schiedt: een integrale schadevergoe
ding op basis van de vervangings
waarde. Deze last moet inderdaad
door het gehele Nederlandse volk
worden gedragen en ook wijzelf zullen
daarbij ons aandeel leveren.
Dat de ramp, die ons getroffen
heeft, tevens onze maatschappelijke
ondergang zal zijn, dit kunnen en
willen wij niet aannemen. Wij doen
een hartstochtelijk beroep op U, dit
gij bij de a.s. behandeling van het
nieuwe wetsontwerp Materiële Oor
logsschade 1947 in Uw Kamer, pal
zult staan tegen onrechtvaardigheid
en vóór de belangen van de oorlogs
slachtoffers.
Wanneer onze rechten erkend zijn,
hebben wij nog niet terug, wat we
verloren hebben. De gebouwen en ma
terialen in de Wieringermeer waren
alle nog in zeer goeden staat, wat het
nieuwe ons zal brengen, hierop wil
ik thans niet verder ingaan. Maar het
nieuwe kan verloren gegane in kwa
liteit lang niet benaderen. De stil
stand in zaken en bedrijf, die wij ge
had hebben en voor velen nog jaren
zal duren, zal nooit meer uit te wissen
zijn.
Tevens willen wij een protest laten
horen tegen de gang van zaken van
heden. Wat gebeurt er met de mo-
lestgelden Laat dit geld op de plaats
komen, waar het hoort. Moet dit dan
zolang duren tot, door het instand
houden van het molestapparaat, al
het geld op zal zijn? Dat de Rege
ring hierover het beschikkingsrecht
neemt is ons goed, maar dan met er
kenning van recht op vergoeding van
vervangingswaarde.
Waarom is er nog geen regeling
voor bedrijfspanden bo 500 m3 met
schade beneden f 50.0
Waarom in het g- nl nog geen
regeling voor bedrijfsui^rtv cingen en
b e drij f sp and en
Waarom de schadevergoeding mede
gebaseerd op de huurwaarde
Waarom nog niet alle huisraad-
schade afgewerkt?
Voor ons is het steeds: „waarom?"
Dat men het zwaard boven onze
hoofden wegneme en onze ruïnes niet
blijven liggen als een aanklacht tegen
de beschaving!
Dat wij met Gods hulp verder ko
men in het belang van de wederop
bouw van ons Vaderland!
De tocht door
de polder
Hierna volgde een tocht per auto
bus door de polder, langs de ver:
woeste boerderijen, aandacht werd
geschonken aan de omstandigheden
waai Onder de bevolking moet wonen
in de verschillende noodwoningen die
gezet zijn door wederopbouw en par
ticulieren.
Bezocht werd het bedrijf van de
heer J. Iwema aan de W.Middenmeer-
weg, waar 't oorlogsschade-probleem
ten voete uitgetekend stond. Men zag
er een platte boerenwagen, waarop
vermeld stond: aanschaffingsprijs 1
Mei 1910: f 300; op 1 Mei 1946: f 1800.
Van een zaaïmachine was de aan
schaffingsprijs op 1 Mei 1940: f 300,
thans f 800. Van een grasmaaier wa
ren deze prijzen resp. f 900 en f 2750.
Van een zwaar beschadigde elevator,
die f 400 had gekost, was de taxatie
waarde thans nog slechts f 100; de
reparatiekosten bedroegen f 1100!
Ook werd nog een bezoek aan het
gat in de dijk gemaakt. Ir. A. Ovinge
gaf hier een uiteenzetting van de
plaats gehad hebbende feiten, alsmede
van de gevolgen die er cultuurtech
nisch aan verbonden waren. Een ge
lukkige omstandigheid kan het ge
noemd worden dat men van de 250
h.a. die onder het zand zitten er nog
weer 150 in cultuur gebracht kunnen
worden.
Wieringerwerf werd ook bezocht.
Hier kon het gezelschap zich er van
overtuigen dat er met de herbouw
van dit zwaar getroffen dorp reeds
een aanvang is gemaakt. Een bezoek
aan een tweetal getroffen midden
standers stond tevens op het pro
gramma. Wij kunnen de verzekering
geven dat de heren Kistemaker en
Hamstra hun hart hebben gelucht bij
deze unieke gelegenheid. Via Sloot-
dorp keerde men in Middenmeer te
rug.
In hotel Smit teruggekeerd, voerde
burgemeester Loggers en, namens de
politieke partijen de heer Breebaart,
van de Partij van de Vrijheid, nog
kort het woord. Laatstgenoemde her
innerde aan het woord van een be
kend staatsman: Wacht op onze da
den. Zo zeide hij zullen wij op
uw daden wachten.
Tot slot dankte de voorzitter van
de Tweede Kamer, mr. J. R. H. van
Schaik, in een kort speeohje voor het
gebodene. Het leek hem, dat de we
deropbouw nergens zo ver gevorderd
is als hier. Wat het op de Kamerle
den gedane beroep betreft: zij hebben
als doel de belangen van het alge
meen te behartigen. De moeilijkheid
is, dat deze belangen zo dikwijls tegen
elkaar indruisen. Hij hoopte, dat blij
ken zou, dat de Kamer van deze tocht
de nodige vrucht zou weten te pluk
ken, dat de Wieringermeer over en
kele jaren in haar oude welvaart zou
zijn hersteld en dat van de klachten
en grieven dan niet te veel meer over
zou zijn gebleven.
bloemstukken aangedragen door vele
organisaties en verenigingen in de
Polder o.a. de Rijvereniging, welker
leden te paard bij het monument ston"
den opgesteld, de Plattelandsjongeren
Gemeenschap en de Plattelandsvrou
wen. Eindelijk volgden vele particu
lieren, die langs het gedenkteken de
fileerden en hun bloemen neerlegden.
En daarmee was deze korte sobere
plechtigheid geëindigd.
De nationale feestviering in de Wie"
ringermeer begon op Zaterdagavond
3 Mei met een plechtigheid bij het
monument voor de gevallenen. On
danks het gure weer hadden zich toch
velen aan de voet van 't monument
verzameld om de nagedachtenis van
hen te eren, die in de strijd om de
vrijheid uit de bewoners van de Wie
ringermeer het leven gelaten hadden.
De heer Bakker, voorzitter van Con
tact opende de plechtigheid en liet
de aanwezigen- „Wilt heden nu tre
den" zingen. Daarna declameerde hij
een gedicht aan de gevallenen gewijd.
Vervolgens werd het Wilhelmus ge
zongen en tot slot legde eerst de bur
gemeester, de heer Loggers een krans
aan de voet van het gedenkteken na
mens het gemeentebestuur. Hij werd
gevolgd door de verwanten van de
gesneuvelden, die hun bloemen aan
droegen. Daarna werden prachtige
Bijeenkomst
Plattelandsvrouwen
Dinsdag a.s. komen de Platte
landsvrouwen weer bijeen in hotel
Smit. Behalve de gewone agenda
punten staat er een lezing op de
agenda over de bereidingswijze van
tomaten en witlof.