herrijzend
W ieringermeerland
vruchtbaar land
Van de hak op de tak
,3e Jaargang no. 9. 28 Juni 1947
Redactie
en administratie
Nieuwe Niedorp B 58
Tol. 206, Keneretal 2261
Weekblad voor de Wieringermeerbevolking en de herrijzing van het polderland Redacteur: Th. J. van Vegten
Van
tot
Een aantal schetsen uit de
wordingsgeschiedenis van de
Wieringermeer en wat daar
aan vooraf ging.
(v.V.) In Juli 1939, toen donkere
oorlogswolken zich samenpakten,
doch een ieder nog hoopte dat het
verstand en de rede zouden zegevie
ren bij de staatslieden, werden reeds
plannen gemaakt en besproken voor
een uitzonderlijke viering van pol-
der's tiende verjaardag.
Helaas barstte enkele maanden la
ter het onweer over Europa los in al
zijn verschrikkingen.
Het jaar 1940 zou voor de Wie
ringermeer een belangrijk jaar ge
worden zijn als de oorlog geen
spaak in het wiel had gestoken.
Velen zullen zioh nog herinneren
dat wij in Februari 1940 een aan
vang hebben gemaakt met het schrij
ven van een aantal schetsen onder
de titel: Tien jaar Wieringermeer en
wat daaraan voorafging". Schetsen
die in dit lustruimjaar min of meer
onder de indruk geschreven werden
van 't grote werk wat wij bijna van
af de beginne hebben mogen mee
maken.
Deze schetsen werden onderbroken
door de oorlogsomstandigheden. Van
verschillende kanten bereikte ons
echter het verzoek om de draad die
in 1940 werd afgebroken weer op te
nemen.
Aangezien er ondertussen zeven
jaar zijn verlopen leek het mij juist
om de schetsen die in 1940 zijn ge
plaatst thans nog eens af te druk
ken, temeer daar de schetsen het
werk der Zuiderzeewerken vanaf '20
beschrijven en zonodig wat te wij
zigen.
Voor het juiste verband zullen
wij zoveel mogelijk iedere week een
schets plaatsen, zodat men een aan
eengesloten geheel krijgt.
Bestek no. 1. Het beteugelen
van het Amsteldiep.
20 Juni 1920 werd bestek no. 1
van de Zuiderzeewerken, het beteu
gelen van diepe geulen in het Am
steldiep, aanbesteed; op 29 Juni
d.a.v. te 12.05 n.m. werd de eerste
bak grond gèstort en daarmede was
met de afsluiting van de Zuiderzee
een begin gemaakt.
Nederland bond op vreedzame wij
ze de strijd aan met de aloude erf
vijand, het water, teneinde levens
ruimte te veroveren.
Het is goed, dat we deze histori
sche datum nog eens voor hét voet
licht halen. Te weinig realiseren we
ons dat deze datum en gebeurtenis-
misschien wel de belangrijkste is uit
de geschiedenis van Zuiderzeewer
ken. Wat is er wel niet aan voor-
afgegaan voor het zover kon komen.
De wereld bloedde nog uit duizend
wonden van de oorlog 19141918.
Ons land, dat zich ten koste van
veel opofferingen er buiten had we
ten te houden, herstelde zich het
eerste uit de chaos. Het gaf de ver
warde wereld een voorbeeld. Het vat
te een plan aan van een zijner groot
ste zonen, het levenswerk van dr. ir.
Lely, de drooglegging der Zuiderzee.
Tussen 1920 en 1947 ligt een groot
tijdsverschil en Nederland werd in
1940 direct betrokken bij -de tweede
wereldoorlog. Oceanen van leed zijn
gekomen over millioenen mensen.
Millioenen levens zijn geofferd aan
de „Lebensraum", aan de waanzin
nige theorie van een misdadiger.
Onze tijd die nog gejaagder is dan
27 jaar terug ziet alleen maar op
eigen prestaties.
Jaar in jaar uit hebben we sinds
het droogvallen van de Wieringer
meer ,de kunde en de kennis bewie
rookt en zeker niet ten onrech
te van onze landbouwmensen die
van de Wieringermeer een landbouw
gebied hebben gemaakt dat de be
wondering heeft gewekt van de ge
hele wereld.
Maar wij die thans de vruchten
plukken van deze polder doen goed
ook eens stil te staan bij hetgeen
daaraan vooraf ging.
De afsluitdijk Noordholland-Wie-
ringen door het Amsteldiep is slechts
twee en een halve kilometer lang.
Wij hebben in de jaren dat de
werkzaamheden daar werden uitge
voerd, regelmatig de tocht per post
boot gemaakt van Ewijcksuis naar
de Haukes.
Wij zeggen niet te veel als we
beweren, dat de afsluiting van dit
stuk woelig water, waar op sommige
plaatsen bij laagwater elf meter wa
ter stond, hen, die toen met de uit
voering waren belast ,de grootste
zorgen heeft gebaard. Verhoudings
gewijs meer zorg dan de afsluitdijk
Wieringen-Friesland.
Een tocht naar het eiland Wierin-
gen kon soms een pleizierreisje zijn,
maar in het najaar en winterseizoen
meermalen een ware kwelling. Het
postbootje van wijlen Joh. Bais was
een goed zeewaardig scheepje, doch
op de huizenhoge golven in het Am
steldiep een notedopje.
Onder zeer moeilijke omstandig
heden heeft men deze afsluitdijk
moeten maken. Peilingen en stroom
metingen moesten worden verricht,
wat alleen kon geschieden als de
zee kalm was.
Het werk is voor de aanemers die
het (hadden aangenomen een deba
cle geworden. Het risico van het
Werk rustte op de aannemer; in
tegenstelling met de dijk Wieringen-
Friesland, waar de Staat comparant
bij het werk was. Jarenlang zijn ei-
processen gevoerd door de aannemer
tegen de Staat. De Tweede Kamer
heeft zich er zelfs mee bemoeid.
De aannemer beweerde namelijk,
dat de berekeningen inzake de bo
demgesteldheid van het Amsteldiep
foutief waren.
Doch de aannemer verloor de zaak
Aan de zuidzijde van deze dijk
liggen grote zandhopen en droge
zandplaten, die herinneren aan de
verzakkingen, die bij de bouw van
de dijk plaats vonden.
Insiders die daar langs komen,
zullen u zeggen, dat het de milli
oenen zijn die de aannemer Hofman
daar heeft verspeeld.
Nadruk verboden.
(Wordt vervolgd).
door herrijzend Wieringermeerland
Het verhaal wordt eentonig
schreef Multatuli eens, en het zelf
de zouden we kunnen schrijven over
het middenstandsvraagstuk in de Wie
ringermeer, ondanks de klachten dat
onderwaterzetting is het met de
schadeloosstelling nog steeds maar
bedroevend gesteld. Wanneer we hier
de positie van de boeren tegenover
stellen, wij laten in het midden of
landbouwherstel allen heeft kunnen
tevreden stellen ,toch is de schade
regeling voor deze groep uit de Wie
ringermeer, ondankt de klachten dat
deze instantie traag werkte, vrij
vlot verlopen.
Ambtelijke molens malen langzaam
is een gevleugeld woord en we mo
gen er toch wel weer eens aan her
inneren dat het alweer enige maan
den geleden is dat minister Lief-
tinck en daarna de kamerleden op
bezoek zijn geweest. Het wetsont
werp betreffende de schaderegeling
is tot nog toe niet in de Tweede
Kamer behandeld en zo wacht men
maar.
Het bestuur
van de Onderlinge Oorlogsmolestver-
zekeringsmij. Wieringermeer zal
thans overgaan om voorschot te ver
lenen aan de middenstand. Midden
standers die dus reeds tot wederop
bouw van hun verwoeste pand zijn
overgegaan, of dit hebben aanbe
steed, of de bedrijfsinventaris die
verloren ging nieuw hebben aange
schaft of deze zullen aanschaffen,
hetgeen tevens geldt voor de goede
renvoorraad, kunnen bij het bestuur
van genoemde verzekering schrifte
tijk aanvragen. Voorlopig zal een
voorschot worden verleend van 60%
Dit is voor genoemde groep een
lichtpuntje in de duisternis.
Een ander ziet wel
de vorderingen die er zijn bij de we
deropbouw. Mensen die na de onder
waterzetting de polder thans weer
voor het eerst zien geven als hun
oordeel, dat de wederopbouw in de
Wieringermeer flinke vorderingen
maakt. Dit zijn dan meestal de men
sen die gebroken hebben met de
Wieringermeer, die dus niet meer
terugkomen en geen belangen meer
in de polder hebben. Doch vraag
het degeen eens die nog steeds nood
gedwongen buiten de polder moet
verblijven, die zit te springen om te
kunnen terug keren. „Er gebeurt
niets in de polder", is dan het ant
woord. Ook hier geldt de middenweg
weer als maatstaf. Maar hard gaat
het in ieder geval niet, en leek het
er van het voorjaar op dat ret met
de voorziening van de bouwvakar
beiders wel rond zou lopen, als het
met het materiaal maar vlotter liep.
Thans is de situatie zo, dat er maar
een klein aantal bouwvakarbeiders
zijn en dat het met de ma
teriaalpositie nog wat mee is geval
len. Maar in deze omstandigheden
klopt dit natuurlijk op elkaar.
Jubilea in de Wieringermeer
rekenen we tot nog toe steeds met 5
10 of 15 jaar. 16 Juni was het 15
jaar geleden dat de heer J. de Bruij-
ne in dienst trad bij de Wieringer-
meerdirectie als assistent-bouwkun
dig opzichter, en op 1 Juli a.s. zal
het eveneens 15 jaar geleden zijn
dat de heer A. J. Suijkerbuijk als
technisch ambtenaar bij genoemde
directie in dienst trad. Beide jubila
rissen zijn thans overgegaan bij de
dienst der Domeinen en tijdelijk bij
de Dienst Wederopbouw. Zij behoren
tot de oude garde in de polder. Er
wordt wel geen feest van gemaakt,
doch wij menen, dat zij even voor
het voetlicht gehaald moeten wor
den. Misschien is het hun zelf wel
ontgaan dat derde lustrum van hun
dienstverband.
140 km. hadden zij gefietst
om werk te zoeken in de Wieringer
meer of Anna Paulouwna. Twee ar
beiders uit Friesland informeerden bij
iemand te Wieringerwerf of zij werk
zouden kunnen krijgen in de polder.
Deze verwees hen naar het arbeids
bureau, waar hen werd medegedeelt
dat zij met een drietal weken wel ge
plaatst zouden kunnen worden.
Bij het grote tekort wat er aan
arbeiders heerst lijkt ons dit een on
waarschijnlijk verhaal. Maar we kre
gen de feiten op papier toegezonden
zodat het ons dienstig leek tot publi
catie over te gaan. Mogelijk dat de
instanties die met het arbeidspro
bleem te maken hebben, er aanleiding
in zien om een en ander eens te on
derzoeken.
