herrijzend
W ieringermeerland
ZuideAfree
tot vruchtbaar land
van de verjaardag
van H.M. de Koningin
3e jaargang no. 19 - 6 September '47
Redactie
en administratie
Nieuwe Niedorp B 58
Tol. 206, Kengetal 2261
Weekblad voor de Wi^ringermeerbevolking en de herrijzing van het polderland Redacteur: Th. J. van Vegten
Van
XI
(v.V.) Met het gereedkomen van
de Wieringermeerdijk op 29 Juni '29
hielden de werken van de gemalen
„Lely" en „Leemans" gelijke tred.
De „Lely" te Mödemblik werd een
electrisch gemaal met drie gelijke
pomp-aggregaten, welke bestaan uit
een centrifugaalpomp met verticale
as, met een normale wateropbrengst
elk van 400 M3 per minuut, gedre
ven door een daarboven gestelden
electromotor, met regeling van een
toerental volgens het Scheibius-prin-
cipe. Het gemaal „Leemans" te den
Oever kreeg tiwee door Dieselmoto
ren gedreven bovenslags-centrifu-
gaalpompen met dubbele instroming,
met een normale wateroplbrengst elk
van 250 M3 per minuut.
Voor de levering van stroom voor
het gemaal „Lely5' moest door het
PEN een 50.000 Voltsleiding worden
aangelegd, terwijl boven het te stich
ten gemaal een hoogspanningsstation
werd ingericht, waar de stroom tot
de voor het gemaal bepaalde werk
spanning van 3000 Volt wordt ge
transformeerd.
Wie wel eens bezoek gebracht
heeft aan een van de gemalen, zal
evenals wij getroffen zijn geweest
over de vereenvoudiging die het
droogmalen van een polder als de
Wieringermeer is geworden in ver
gelijking met vroegere droogmakerij
en en vooral hoe safe deze bemaling
werkt.
Het is misschien wel interresant
om eens cijfers te noemen wat de
kosten zijn geweest van deze gema
len, zonder de gebouwen.
De volledige bemalingsinstalatie
van het gemaal te Medemblik be
droeg inclusief de aanleg van het
electrotechnisohe gedeelte f 327.400.-
Die van het gemaal te den Oever
f 313.450.-. Bij het lezen van deze
cijfers, mogen we van geluk spre
ken dat de moffen op 17 April '45
hun vernielzucht hebben beperkt tot
het opblazen van de dijk. Indien ook
de gemalen er nog waren aangegaan
is er weinig fantasie voor nodig om
te berekenen welk een ontzettende
bedragen er thans mee gemoeid zou
den zijn voor herbouw.
Alvorens echter, dat tot uitvoe
ring van centrifugaalpompen zou
worden overgegaan werd met mo
dellen op verkleinde schaal proeven
genomen in het waterbouwkundig
laboratorium te Delft teneinde om
trent de te leveren wateropbrengst
en het te verkrijgen nuttige effect
een zo groot mogelijke zekerheid te
hebben.
De genomen proeven gaven zeker
heid dat de pompen aan de gestelde
voorwaarden ruimschoots voldeden.
Tevens werd bij de proeven vastge
steld, dat het plaatsen van waaiers
in de pompen, waardoor bij de aan-
vangsperiode van het droogmalen de
alsdan geringe opvoerhoogte een
grote wateropbrengst tengevolge zou
hebben.
Het waren echter niet alleen de ge
malen die tijdig klaar moesten zijn
wanneer het tijdstip van het gereed
komen van de dijk aanbrak. Er wa
ren tal van werken gelijktijdig onder
handen op verschillende punten in de
polder.
Verschillende sluizen moesten
worden gemaakt, kanalen gegraven,
enz.
Dat graven van kanalen geschiedde
onder water. Het was dus, om in de
technische termen te blijven, geen
graven maar baggeren,
Alle hoofdkanalen zijn onder water
gebaggerd. Men heeft dit gedaan
omdat bij de afmaling van de polder
de waarborgte hebben dat er steeds
een voldoende toevloeing van het wa
ter naar de gemalen plaats heeft.
Ook het kostenvraagstuk heeft bij het
onderwaterbaggeren van de kanalen
een rol gespeeld. Wanneer men na
het droogvallen van de polder de ka
nalen had moeten graven of bagge
ren izou dit belangrijk meer gekost
hebben.
Voor het bagg'eren van deze ka
nalen moest maar even 9 millioen
kubieke meter grond verzet worden.
Men is dan ook in 1928 reedis begon
nen met het baggeren van deze kana
len.
Ook de terp is grotendeels onder
water gemaakt. Het is wel aardig
om eens te vermelden hoe men zich,
bij het ontwerpen van de plannen der
Zuiderzeewerken, gedacht heeft dat
de bestemming van de tei'p zou wor
den.
Wij lezen dan in de rapporten over
het tienjarig tijdperk 19191929 der
Zuiderzeewerken.
„De in de polder te stichten hoofd-
„plaats is ontworpen in afd.HI op
„de grens van afd. IV, waar een
„terp zal worden gemaakt ter op
pervlakte van ongeveer 1.5 H.A.
„en ter hoogte van 1 M - N.A.P.,
„waarop verschillende openbare ge
„bouwen, kerken enz. een plaats
„zullen kunnen vinden en welke,
„in het onverhoopte geval van een
„doorbraak van de IJselmeerdijk,
„tijdelijk tot wijkplaats voor de in
„de omgeving gevestigde bevolking
zal kunnen dienen."
De ontwerpers van de terp hebben
met een „onverhoopte doorbraak" al-
leen natuurlijk gedacht aan natuur
rampen en niet kunnen bevroeden,
dat 'n naburig volk, dat prat ging op
de naam Cultuurdragers van Europa
j te zijn, nog eens zouden terugvallen
i tot misdadige horden, om met de mid
delen die de techniek van de twintig-
ste eeuw ons biedt een cultuurwerk
met een druk op de knop te vernie
tigen.
Er zijn maar weinig mensen die bij
de ramp van 17 April 1945 een schuil
plaats hebben gezocht op de terp. De
gebouwen zijn er nooit neer gezet en
om redenen van de bodemgesteldheid
daar ter plaatse is de ontworpen
hoofdplaats er nimmer gebouwd.
Doch hierover later wanneer wij over
de incultuurbrenging' der polder
schrijven. (Nadruk verboden)
(Wordt vervolgd)
doch sobere viering
De Wieringemeer heeft de verjaar
dag van H.M. de Koningin op waar
dige wijze gevierd, opgewekt doch
sober in overeenstemming met de
wens van Hare Majesteit.
Kinderfeesten
's Morgens werden in de drie dor
pen kinderspelen gehouden, waarvan
de leiding beruste bij de hoofden van
scholen, op de gemeentelijke sport
terreinen. Men had een gevarieerd
programma van spelletjes bedacht
voor alle leeftijdsgroepen.
Hoewel de belangstelling voor deze
spelen niet bijzonder groot was, heeft
dit geen invloed gehad op het enthou
siasme van de kinderen.
De uitslagen waren:
jVtiddenmeer
Jongens 7 en 8 jaar; gevechten met
varkensblazen. Ie pr. Kees Klare, 2e
pr. Kees Ton, '3e pr. Wim de Feyter.
Jongens 9 en 10 jaar; zaklopen. Ie
pr. Gerrit Butter, 2e pr. Lammert
Kwant, 3e pr. Menno Schaafstra.
Jongens 11 en 12 jaar; hindernissen-
loop. Ie pr. Jacob de Graaf, 2e pr.
les van 't Riet, -3e pr. Gerrit van Dok
Jongens 13 jaar en ouder; Gevecht
met touw aan een been. Ie pr. Hem-
mo IJzer, 2e pr. Koos Nieuwhof, 3e
pr. Hans van Beek.
Meisjes 7 en 8 jaar; wedloop met bal
op lepel. Ie pr. Lidie Heinen, 2e pr.
Truida van Damme, 3e pr. Hannie
van Strien.
Meisjes 9 en 10 jaar: was ophangen.
Ie pr. Rietje Boer, 2e pr. Adrie Ver
sluis, 3e pr. Betty Roolvink.
Meisjes 11 en 12 jaar: Munt uit ton
met water halen. Ie pr. Tiny ten Ka-
te, 2e pr. Coba Loots, 3e pr. Dikkie
Schaafstra.
Meisjes 13 jaar en ouder; Geblin-
doekt hoed afnemen. Ie pr. Geertje
Loots, 2e pr. Henny Butter, 3e pr.
Hielkje Boomsma.
Wieringerwerf
Jongens Kruiwagen rijden; le pr.
Siebe Teimstra, 2e pr. Jan Bruin.
Jongens; Zaklopen le pr. Frans
Klinker, 2e pr. Piet Renkema.
Jongens; Zeilkruipen. le pr. Kees
Timmerman, 2e pr. Oeble Tolsma,
3e pr. Jitse Dankert.
Jongens; Touwtrekken, le pr. Elzo
Schoonbeek, 2e pr. Jaap Blaakmeer,
3e pr. Arie Zijlman.
Meisjes; Blokjesrapen. le pr. Marie-
tje Lanting, 2e pr. Rennie Baaiveld.
Meisjes; Touwspringen. le pr. Greta
Mollema, 2e pr. Annie de Bont, 3e
pr. Nellie Vijn.
Meisjes; Ballopen, le pr. Emmy Bx-oer
2e pr. Janny Faber, 3e pr. Nel Jero-
nimus.
Meisjes; Koekhappen. le pr. Cato
Jeronimus, 2e pr. Trientje Adriaan-
se, 3epr. Dina Klazinga.
Slootdorp
Jongens 7 en 8 jaar; Vlaggetje ste
ken. le pr. Bareld Klazinga, 2e pr.
His v. d. Kooi, 3e pr. Nico Datema;
4e pr. Dik Reitsma, 5e pr. -Sim v. d.
Kooi.
Jongens 9 en 10 jaar; Buslopen, le
pr. Maur. Groenenweg, 2e pr. Bram
Liefhebber, 3e pr. Jaap Roozendaal.
Jongens 11 en 12 jaar; Hardlopen
met hindernissen, le pr. Jan Heida,
2e pr. Cor de Jong, 3e pr. Henk van
Dijk.
Jongens 13 en ouder; Paalworstelen.
le pr. Gerrit Groeneweg, 2e pr. Jan
Veldt, 3e pr. Piet Hoffer.
Meisjes 7 en 8 jaar; Aardappel op
lepel le pr. Vera van Heexwaarden,
2e pr. Corrie Kuperus, 3e pr. Klara
Hooykaas, 4e pr. Ali Smid, 5e pr.
Janny Bosman.
Meisjes 9 en 10 jaar; Zaklopen. le
pr. Klaske Klazinga, 2e pr. Aukje
Spriensma, 3e pr. Willemien Hak-
voort.
Meisjes 11 en 12 jaar; Touw hippen
met ei op lepel, le pr. Nelly Bijpost,
2e pr. Aafje v. d. Zaag, 3e pr. Mies
Postima, 4e pr. Rietje Veldt.
Meisjes 13 jaar en ouder; Hardlopen
met verkleden, le pr. Dora van Heer
waarden, 2e pr. Henny Reitsma.
Volksspelen
Te Middenmeer werden 's middags
de volksspelen gehouden op het sport
terrein. De belangstelling hiervoor
was uitstekend, ruim duizend perso
nen hadden zich rondom het feest
terrein opgesteld. De organisatie van
deze spelen was in handen van liet
Voorl. Oranje-comité en zij zijn er
alleszins in geslaagd het publiek een
aangename midag te verschaffen
dank zij «natuurlijk de overweldigen
de inschrijving voor de diverse num
mers. Het terrein was met vlaggen
afgezet. Een geluidsinstallatie van
de fa Sasburg uit Bennebroek zorgde
voor muzikale opluistering.
Vervolg op pagina 2
