LAND UIT ZEE
21 AUGUSTUS 1930 TWINTIG JAAR WIERINGERMEER 21 AUGUSTUS 1,50
Ucui IMaiel tol £and
OPGERICHT
17 APRIL 1945
DE POLDER
Dr Ir Cornells Lely
Woensdag 23 Aug. 195 o
BCéactt*
4 en •dminhlnfle
Middenmeet, Aft
Torens traai 13, Telefoon 169
.Woorverb.) {m^wmmmï
6e Jaargang nummer 33
Verschijnt Woensdags en Zaterdags - Redacteur i Th. J. van Vegten - Abonnementsprijs f 1.65 per kwartaal - Advertentieprijs 10 ct. per m.m. - Tarieven op aanvraag
- -
j.
TWINTIG JAAR
L 2 viering van de
verjaardag
Een kijkje in de Sternstraat ie Wierinqerwerf, zoals deze was
voor 17 April 1945
Boerderij „Culiora" aan hei Wagenpad, voor 17 April 1945
Het programma voor
6 - 9 September
Er werden golven land,
Wani ioen hei waier zakte,
Dat der gemalen kracht
Naar buiten had gevoerd,
Bescheen een warme zon
Eén woesie, barre vlakte,
Met schelpen, groot en klein,
Fijn glinsterend bevloerd.
Toen heeft een mannenhand
Daar alles moeten bouwen
Om deze streek geschikt
Te maken voor de mens.
Reeds na een jaar of twee
Vertoonden die landouwen
Eén zware korenaar
Naar rechte boerenwens.
Een in de dorpen daar,
In snelheid reeds verrezen.
Leeft - uit het hele land
In kunde saamgebracht
Een groeiend mensental
Dat zich bewust wil wezen
Te leven in een land
Gevotm door Neêrlands kracht.
De Alkmaarseweg zoals deze was voor 17 April 1945
Wieringermeerland
21 Augustus 1930. Op die datum
werd door de drooglegging van de
Wieringermeer opnieuw een parel ge
zet in de kroon op een werk, dat een
der grootste momenten is van de
drang van het Nederlandse volk om
2onder oorlog of agressie regelmatig,
eeuw in, eeuw uit, zijn grondgebied
uit te breiden, schreef Dr. Ir. J. R.
Ringers bij het 3e lustrum van de
Wieringermeer in 1945 in ons blad.
Want onverwoestbaar is onze wil
tot bouwen,'was het motto waaronder
de toenmalige minister van Openbare
Werken zijn artikel schreef.
Welk een vlot verloop hadden die
eerste tien jaren van kolonisatie, de
sociale en economische opbouw van
een nieuw gewest.
Ruim vier jaar na de drooglegging,
om precies te zijn op 1 November '34,
had reeds de eerste uitgifte plaats van
45 boerderijen, dat wilde dus zeggen
dat deze bedrijven geschikt werden
geacht om. er een normaal landbouw
bedrijf op uit te oefenen, met een
vrijwel zekere bestaansmogelijkheid.
Wij moderne mensen van de 20e
eeuw zijn gewend dit zonder meer te
aanvaarden. Wij vinden deze gang
van zaken zo gewoon, dat we er nau
welijks enige aandacht aan besteden,
ja, dat we met de mogelijkheid van
een mislukken niet meer kunnen en
willen rekenen. Wij hebben ons vol
komen overgeleverd aan de techniek
en laten niets meer aan het toeval
over. De techniek en wetenschap die
een belangrijk hulpmiddel is gewor
den in de totstandkoming van de Wie
ringermeer. De techniek die ook een
kwaadaardig hulpmiddel bleek te zijn
om in luttele uren te vernietigen, wat
in tien jaren was opgebouwd, want
in de jaren 1940'45 was er ook stil
stand in de ontwikkeling van de Wie
ringermeer.
Met hoeveel energie is in die eerste
jaren na de bevrijding, met de wei
nige beschikbare hulpmiddelen die
ons gelaten waren het werk van de
wederopbouw weer aangevat. Met
welk een élan is door onze boeren en
arbeiders de grond weer in een staat
gebracht dat reeds in 1946 weer een
nieuwe oogst kon worden geborgen.
21 Augustus 1950. Veel is nog ge
sehonden in de polder, en het zal nog
jaren vergen voordat de laatste spo
ren zijn uitgewist. Maar als we straks
in September dit vierde lustrum gaan
vieren, kunnen we dankbaar stil
staan bij de mijlpaal, waar we dan 'n
ogenblik verwijlen bij wat achter ons
ligt, doch om dan weer het oog ge
richt te houden op de toekomst.
Wij laten hier volgen een groten
deels aan Lely gewijde passage uit
de voorrede van een pubiclatie der
Zuiderzeevereniging (1920), welk ge
schrift de parlementaire behandeling
der wet 1918 beval.
„Boven allen t,.i steekt dr. C. Lely,
die als jong ingenieur zijne maat
schappelijke arbeid aanving in dienst
der Zuiderzee-Vereniging. Dadelijk in
de eerste jaren heeft hij, gedeeltelijk
in samenwerking met enige hnd-uen,
het bekende stel der acht technische
nota's opgemaakt, waarin met vaste
hand en bewonderenswaardige du;de
lijkheid een nieuw systeem voor de
oplossing van dit grote vraagstuk
werd geleverd, bepaaldelijk wat be
treft de waterstaaisvoorzienirig en de
regeling van: het uit de rivieren stro
mende zoete water, de beheersing van
de stand van het zoete wa'er binnen
de afsluiting en in de vijf omliggende
provinciën, ten dele ook vjo. de pro
vincie Groningen, was de grote, nieu
we gedachte, welke tenslotte de over
winning van dit streng logisch plan
moest brengen.
Hel zal niet dikwijls voorkomen,
dat iemand zijn leven ene zo conse
quente lijn èn van denken, èn van
arbeid kan aanwijzen als de ingenieur
C. Lely. Als minister van Waterstaat
mocht hij voleinden wat hij als nau
welijks afgestudeerd student mocht
aanvatten; en wederom voor de toe-
H it was dan Maandag jl 20 jaar
gel-, den, dat de polder voor de eerste
maat droog viel. Met de traditie om
dezt dag te herdenken in de week
war :op de 21e Augustus valt heeft
mer. 'gebroken, omdat deze datum wel
zeer ongelukkig is „gekozen", vallen
de precies in het drukst van de oogst
tijd.
Het vierde lustrum zal herdacht
worden in de eerste week van Sep-
temi er. Dat lijkt ons beter dan zoals
in -39, toen Polderdag op 15 Juli ge
houten'Werd.
Niemand viert zijn verjaardag een
maa id van te voren, dus ook de pol
der jiet.
D; t neemt niet weg, dat al stellen
we de feestviering of herdenking uit,
dat we de jarige niet zouden mogen
fleic teren op de dag zelf (eigenlijk
komt deze felicitatie ook reeds twee
dagen te laat). Daarom hebben we
aan de burgerij de tip gegeven om
toch maar te vlaggen op 21 Augustus
wa?' aan, hoewel niet algemeen, ge
volg is gegeven. Vanzelfsprekend
heblen de openbare gebouwen de
vlag ook uitgestoken in de gemeente.
D; arom hebben we ook in dit num
mer van Herrijzend Wieringermeer
land op bescheiden wijze extra aan
daci t besteed aan het twintig jarig
besu.an van onze polder.
de. a.si herdenking begunstigd
worden door stralen zomerweer, zoals
wij het mochten hebben op jl Maan
dag! toen de polder verjaarde.
Foto: Directie v. d. Wieringermeer
Foto: Directie v. d. Wieringermeef
Een vredeswerk bij uitnemendheid
temidden van de vreselijke, vernie
lende werking van de oorlog en van
zijne nog ellendiger naweeën voor
vele volken.
Gewoonlijk wordt de 'geschiedenis
van een volk beheerst door enkele
daden en door enkele mannen, Moge
het lot van Nederland dan bestuurd
blijven in de richting van de schep
ping van nieuwe volkskracht, als
door de wet tot afsluiting en droog
making van de Zuiderzee kan worden
bereikt".
Woensdag, 0 September:
2 uur: Officiële opening „Land uit
zee", door de Commissaris der Konin
gin.
5:30 uur: Voetbalwedstrijd tussen de
eerste klasser EDO uit Haarlem en 't
Noordhollandse KNVB elftal, vermoe
delijk vooraf gegaan door een wed
strijd tussen Flevo 1 en een club uit
de Noord Oostpolder.
Donderdag 7 September:
10 uur: Keuringen voor warm- en
koudbloedpaarden, alsmede rundvee
keuringen.
1 uur: Ruiterdemonstraties en voor
wedstrijden Nat. Kamp. der Kon. Fe
deratie van Landelijke Rijverenigin
gen.
Vrijdag 8 September:
10 uur: Voortzetting Nat. Kamp. der
Kon. Federatie van Landelijke Rij-
verenigingen.
1 uur: Nationale Kampioenschappen
der Kon. Federatie van Landelijke
Rijverenigingen.
Zaterdag 9 September:
Vliegtuig auto ralley. Tijd wordt na
der bekend gemaakt. Sterrit voor
auto's, motoren en rijwielen met hulp
motoren, van 6 uur vm tot 4.30 nm.
4 uur: Openluchtmanifestaties onder
leiding van Carel Briels.
Het is goed om deze woorden nog
eens even aan te halen. Het verwarde
om niet te zeggen, het troosteloze
beeld wat de wereld van thans biedt,
geeft velen maar al te vaak aanlei
ding om het goede en beste wat ons
volk aan eigenschappen heeft te klei
neren, of achteloos voorbij te gaan, ter
wijl men hoog oppijpt over al dat
goede wat over de grenzen is.
Twintig jaar Wieringermeer, wat
lijkt het voor hen die het gehele werk
van nabij hebben gevolgd, reeds lang
'geleden. En wat zijn het nog maar
weinige jaren.
Welk een fel bewogen geschiedenis
heeft zich in die korte periode afge
speeld.
Het valt moeilijk om zich nog te
realiseren dat het inderdaad nog maar
twintig jaar geleden is dat de voet
werd gezet op de slibbige bodem van
de pas drooggevallen Wieringermeer.
Het beeld van de 20.000 ha grote
vlakte zag er troosteloos uit en de
kwade geruchten dat de grond van
deze poel, zoals er in die dagen wel
over gesproken werd, zou wel nim
mer enige rendement opleveren.
Het waren maar kwade geruchten.
Want hoe spoedig werd dit reeds an
ders toen de eerste werkzaamheden
voor de incultuurbrenging gingen
aanvangen.
Met welk een regelmaat werd in 'n
snel tempo de grond, meter voor me
ter, bunder voor bunder, in de ge
wenste cultuurstand gebracht, volgens
de moderne landbouwwetenschap en
volgens een schema wat met nauw
keurigheid klopte op de gemaakte be
rekeningen.
y
In de artikelenreeks over „Twintig
jaar Wieringermeer", die wij ontleen
den aan Mr. A. F. Kamp's „Zuider
zeeland", is ook in grote trekken en
met vermelding van de hoofdfeiten
een weergave gegeven, waaruit dui
delijk bleek ,dat de wet tot afsluiting
en droogmaking van de Zuiderzee
niet het gevolg was van een inciden
teel, uilsluitend op Regeringsinitiatief
ingediend wetsontwerp. Integendeel,
het onvermoeide werken van de Zui
derzeevereniging en de belangstelling
van het Nederlandse volk hebben de
tol standkoming ten zeerste in de
hand gewerkt. Doch in iedere publi
catie, zo schrijft Mr. Kamp in zijn
opgemeld boek, hoe klein of hoe groot
moet met ere én dankbaarheid de
naam van de man, wiens leven aan
de Zuiderzeewerken was gewijd, na
melijk dr. ir. C. Lely. Hij overleed
op 24 Januari 1929 en prof. van Blom
begon zijn college op 24 Januari 1929
met de woorden: „Lely is niet meer.
Van de Zuiderzeewerken hangt c
vlag halfstok".
aanneming van de Wet; thans is zijne
levenstaak opnieuw openlijk en offi
cieel aangewezen voor de ten uitvoer
legging. Moge dit beeld van een mens
later worden wedergevonden in de
uitkomst van het werk zelf: dat de
schepping van de nieuwe provincie,
van de gehele nieuwe toestand in het
hart van ons land zal blijken een
werk uit één stuk te zijn tot groot
voordeel van de Nederlandse natie.
Deze passage heeft nog niets va-
zijn actualiteit verloren zoals mën
ziet. Het erë-saluut wat dr. ir. C. Lely
werd gebracht bij de aanvang der
Zuiderzeewerken in 1920 geldt nog
met onverminderde kracht, en vooral
nu, nu wij het vierde lustrum vieren
van de eerste polder van het grote
plan „Lely", gedenken wij met grote
eerbied de nagedachtenis, van deze
WAARLIJK GROTE NEDERLANDER
Foto: Directie v. d. Wieringermeer
komst is mede' in zijne handen de
opperste leiding van de uitvoering
gelegd, nu hij als voorzitter van ei,
met medewerking van de Zuiderzee
raad zal hebben te waken voor de
richtige volvoeringder plannen, niet
alleen in technische-, maar ook in fi
nanciële-, economische- en zelfs in
etische- en schoonheids-zin. Zijn le
venstaak was reeds volbracht voor de