BURGERLIJKE STAND DER GEMEENTE TEXEL,
kennen; waarschijnlijk is de hoofdreden daarvan het onvol
doende hunner inkomsten bij de tegenwoordige duurte der
levensmiddelen. Het ware billijk dat daaraan te gemoet ge
komen werd; maar de inlandsche kinderen moeten niet ver
geten, dat wij, veel meer dan de Javanen, hun vrienden
zijnen dat hun eigenbelang vordert zich bij ons aan te
sluitenen geen wrevel te stoken tegen het Nederlandsch
bestuur. Zij die hen bespotten en minachten (hoe dwaas
en slecht dit ook zijn moge) zijn hun ergste vijanden niet,
maar wel zij die hun steeds voorliegen, dat zij verongelijkt
en vertrapt zouden worden. De onpartijdige moet erkennen
(er zijn voorbeelden te over) dat kunde en verdienste even
zeer bij inlandsche kinderen als bij geboren Europeanen
worden op prijs gesteld.
In The Illustrated Londen news" van Zaturdag 3 Sept. 11.
leest men bet volgende onder het opschriftOpening van het
Amsterdamsche Kristallen Paleis.
De mode, door Engeland in 1851 begonnen, om een kris
tallen paleis op te rigten, ten einde daarin de verschillende
voortbrengselen van kunst en nijverheid ten toon te stellen
werd later gevolgd in Holland, een land van welks inwoners,
genegen tot koophandel en nijverheid, het een spreekwoord
geworden is dat ze langzaam en zeker zijn om eenige ont
wikkeling van onderneming in vreemde landen aan te nemen.
Het Amsterdamsch kristallen paleiswerd begonnen in 1858
en is het kenteeken van volmakingja het mag in dit soort
gehouden worden voor het fraaiste volkomenste en kost
baarste gebouw van de wereld. Wat het in dit geval be
hoort te zijn, is het volgens het gevoelen van verscheidene
bevoegde regters uit alle natiën.
Het werd gebouwd door een gemengde vereeniging, wier
directeuren het gouvernement hoegenaamd geen dank ver
schuldigd zijn, voor eenig hulp of gerief, die het hun heeft
verschaft. Het oorspronkelijk kapitaal van die vereeniging
was één millioenvervolgens is het vermeerderd tot één en
een half millioen of 125,000 pond.
Door verschillende oorzaken hebben de directeuren vele
beletselen en verdrietelijkheden ontmoet om hunne plannen
ten uitvoer te brengen, maar eindelijk zijn zij die allen te
boven gekomen en op den 16 Augustus werd het gebouw
officieel geopendonder het presidentschap van den beminne-
lijken en bejaarden Prins Frederik der Nederlanden, in te
genwoordigheid van omtrent zeven duizend aanschouwers.
Na de voorafgaande formaliteiten van aanspraken en ant
woorden waarvan door weinigen, zelfs niet voor de pers,
iets kon worden gehoord, werden Handel's koorgezang en
Mendelszon's feestcantate, beide bij uitstek geschikt voor die -
'gelegenheid, met uitmuntend effect gegeven, 's Avonds sloot
een groot vocaal en instrumentaal concert in den kruisvleugel
de feestelijkheden van een dag, die nog lang gedenkwaardig
zijn zal voor de Amsterdamsche burgers.
Het gebouw is eene prachtige verwikkeling van bouworde
in den Byzantijnschen stijl en werd gebouwd onder het opper-
toezigt van M. Outshoorn, den Nederlandschen Sir Jozeph
Paiton. Zijne geheele lengte is 420 vt. en de vloer 8 vt
hoogde schoone geboogde vensters aan ieder eindeomringd
door armen in steen gehouwen, afkomstig uit de provinciën
van Nederland, zijn 78 voet wijd. Er zijn 3 ingangende
groote ingang van voren en een aan ieder einde, die allen
treffendstout en fraai zijn. De kruisvleugel is 380 vt. lang, de
breedte onder den koepel is 135 en de hoogte 160 vt. Het is
omringd door een zeer schoone galerij20 vt. van den muur
vooruitstekendegemeenschap hebbende met de groote wen
teltrappen en geschraagd door gegroefd, gegoten ijzeren pilaren.
In de galerij zijn 4 fraaije kristallen deuren, naar balkons
leidende, van waar zeer uitgebreide gezigten van het om
ringende land kunnen verkregen worden.
De ovale koepel, met deszelfs dubbele gallerijen, overtrof
fen door eene zeer poëtisch uitgedachte gestalte van over
winning, is schoon, lichten luchtig, in zulk eene mate, dat
het schijnt, als ware het opgehangen boven het gebouw,
eerder dan er een deel van uit te maken. Rondom de gal-
lerijop een afstand van 20 voet van elkanderzijn twee
evenwijdige gasstrolen binnen het gewelf zijn 2 rijen meer
het geheel der verlichting van het gebouw beloopt 6000 stra-
len-verlichting door gas; in den nacht der festiviteiten waren
ze allen aangestoken. Het effect was meer dan schoon, het
was verheven. Van de basis van het geboogde dak, hingen
de vlaggen van alle natiëndie veel toebragten tot het fees
telijk karakter van het tooneel.
Aan iedere zijde van den kruisvleugel zijn 2 bijgevoegde
zalen, ieder 150 voet lang, 34 voet breed en 57 voet hoog,
die bestemd zijn voor verschillende doeleinden. Bij de ver
melde gelegenheid waren zij de verblijfplaatsen van miniatuur
tentoonstellingen, bestaande uit eenige zeer goede schilder
stukken en huisselijke voorwerpen van zilverwerk en brons
die algemeene oplettendheid en bewondering tot zich schenen
te trekken. Aan het oosteinde van den kruisvleugel is het
orchestruimte verschaffende voor een koor van 400 personen.
Een reeks van ververschingkamersportalen en kelders,
maken den inventaris volkomen van een gebouwwaarop het
Nederlandsche volk regt heeft trots te zijn.
Voor deze bijzondere gelegenheid was eene verhevenever
sierde tribune opgerigt in het schip, voor de ontvangst van
den vorstelijken president, der directeurs en der stedelijke
autoriteiten.
Het grootste gedeelte van den grond die het paleis omringt
is thans bedekt met afschuwelijke barakgebouwen en veehok-
kenRome is niet op één dag gebouwd. Spoedig hopen wij,
zal het tegenwoordige geslacht der Hollandersdat zeker niet
vlug is, den grond om hun kristallen paleis in werkelijkheid
even schoon aanleggen, als zij dit in hunne officiële plannen
voornemens zijn.
Maar nu de goede burgers van Amsterdam eindelijk hun
paleis hebben gekregenwat zullen zij er mee doen Het is
zeker een prachtig tentoonstellingsgebouw, maar Amsterdam
is bijna geen stad om tentoonstellers tot zich te trekken en
het Nederlandsclie gouvernement vreezen wij is te zuinig
om het aan te moedigen. Vertooningen van landbouw en
bloemkweekerij mogen nu en dan plaats vinden, maar zij
zullen weinig aanbrengen en voor concerten uitgezonderd
wanneer zij zijn zamengesteld van militaire muziek, is het
geheel ongeschikt.
Het verheugt ons hier te kunnen bijvoegen dat Z. M. de
Koning der Nederlandendr. Sarphatiedie voor deze on
derneming geweest is, wat de goede prins Albert was voor
onze tentoonstelling, de Orde van den Nederland. Leeuw
heeft geschonken, bij wijze van erkentenis der verdienste
lijke en onvermoeide werkzaamhedenom voor de hoofdstad
van Nederland dit prachtige paleis van kunst en nijverheid
tot stand te brengen.
M A K KTBEK1G T N.
PURMERENDE 6 September.
Kleine Kaas f2S.50. Middelbare f31.50. Aangevoerd 139 stapels
Kleine Kaas15 Middelbare. Poter. Van i' 0.95 tot 1.20 per Ned. fg. Ge
middeld fl.10 per Ned. f§. Aangevoerd 1S9 Runderen. Handel vlug.
112 Vette Kalveren. De handel was vlug, de prijs was van 60 tot 75
et. per Ned. fg. 28 Nuchtere Kalveren. Prijsvan f 8 tot 17 per stuk.
'Stugge handel. 109 Vette Varkens. De prijs was van 38 tot 43 ct. per
Ned. (g. Handel vlug. 55 Magere Varkens, van f8 tot 12, en 240
Biggen, van f2.25 tot 4.25. Handel stug. 1336 Schapen en Lamme
ren. Handel vlug. 21 Paarden. Kip-Eijeren f 2.90Eend-Eijeren
1'3.40 per 100 stuk. Verleden Dingsdag zijn ter waag gewogen 164 sta
pels Kaas wegende 43635 Ned. tg. De hoogste markt was voor Kleine
Graskaas 1'28.25 Middelbare i'30.50. Aangevoerd: 10i 1 Ned. Bo
ter. 330 mud Pecrcn van f2.90 tot f3.per mud; 80 mud Appelen
f 1.a f3 per mud.
SCHAGEN 8 September.
6 Paarden f 60 a 90. 4 Veulen 1'40 a 60. 36 Vette Gelde Koeijen
f130 a 220. 26 Melk Koeijen f50 a 95. 14 Vaarsen, Hokkelingen
f 30 a 50. 12 Nuchtere Kalveren f 4 a 7. 357 Magere Schapen f 8
a 16. 340 Vette Schapen flS a 2S. 35 Lammeren f 12 a 16. 25
Engelsche Rammen f42 a 54. 10 Magere Varkens f10 a 15. 23 Big
gen f 3 a 6. Konijnen 10 a 50 ct. Kippen 25 a 60 ct. Eenden
25 a 45 et. Duiven 10 a 40 ct. Boter 87^ ct. per kop, of f 1.17^ per
Ned. fg. Kaas 25 a 35 ct. per Ned. fg. Kip-Eijeren f2.75 a 2.85
Eend-Eijeren i'3.50 per 100 stuks. "Weinig aangevoerd.
k Voor Vette Runderen en Schapen grage markt.
Van 1 S September 1864.
ONDERTROUWD Gecnc.
GETROUWD: Gecne.
GEBORENWillemz. van Jan Mz. Dekker en Jantje Buin. Frouw-
tjed. van Jan Schumaker en Jannetje Bispinck. Immetje, d. van
Jan Keijser en Naantje Langevcld. Geertjed. van Meindert de Boer
en Marijtje Koopman. IJsbrand, z. van Jacob Eelman en Trijntje Gor
ter. Alexander Bastiaan z. van Pieter Reijuier Mentz en Nceltje Keijser.
OVERLEDENImmetje Keijser 8 uren. Pieter van der Rcijden 1
jaar. Naantje Ellen weduwe van Hertje Mandje 39 jaar.
TELEGRAM.
Heden Vrijdag9 September 18G4.
SFFECïEi
Beurs van Londen
Parijs
n Weenen T
(Iets boter.
J3 er Lijn
n u Frankfort
n AMSTERDAM namiddag4 ure: Willig.
5°/0 Metalliek (oude)57°/0
5°/o Vereenigde Staten van Noord-Amerika
6°/0 Vereenigde Staten 1882
8°/0 Geconfedereerden
5°/0 Russische Spoorweg-Aandeelen
5°/0 Blaauwe Grieken
■3°/0 Mexico
1 J°/0 uitgestelde afgestempelde Grenada
Hectaren Grenada Land-Certificaten Ct.
6°/0 Turken47jf »/0
2°/„ Venezuela
Voor New-York goud 4°/0 beter.
47 u
43=
264
Dingdags 13 September vertrekt van hier de
West-Indische mail.
POLITIE.
Gevonden op de openbare straat, een VROUWENZAK.
De regthebbende kan dat voorwerp aan bet Bureau van
Politie terug vorderen.
Helderden 9 September 1864.
T)e Commissaris van Politie
A. C. BOONZAJER
