ALKMAAR VIERT 8 OCTOBER
MET DUEL VAN ZON EN REGEN
Stad voor één dag metropool
van duizenden feestgangers
Militair vertoon gaf cachet
aan Alkmaar's hoogtijdag
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
Dagelijks werk ligt stil
Kranslegging
Marinemannen en B.K.L.
paradeerden door de stad
Meeleven uit
Zuid-Amerika
bij het
V ictoriebeeld
Toespraak van
de heer Grondsma
\OORMIOIJf
Abonnementsprijs f 6.20 per kwartaal, f 2.07 per maand, f 0.46 per
week, inclusief incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ft. per m.m.,
minimum f 2.50: in alle edities 26 et. per m.m., minimum f 4.
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m. Bij contract belangrijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H. N. Smits.
Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draafsingel 59,
tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar, Ritsevoort 52,
tel. 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel. 2800 K 2230;
Schagen, Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240.
Woensdag
8 October
1952
48e Jaargang
No. 12598
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
(Van onze verslaggever)
DE REGENBOOGdie in de vroege morgen tegen de wes
telijke hemel gespannen stond, vertelde ons al, dat het
vandaag een strijd zou tvorden tussen de zon en de regen.
En tegen acht uur, het moment, waarop als eerste onder
deel van het feestprogramma de reveille sou weerklinken
tussen de gevels van de Mient, vielen al de eerste drup
pels, die weinig goeds beloofden voor dese stedelijke
feestdag. De zon wen echter de eerste ronde van de
strijd. De schuine zonnestralen, die door de Langestraat
gutsten, gaven kleur aan de rood-wit-blauwe en oranje
vlaggen, die vanaf de tinne van het stadhuis wapperden
in de westenwind.
Verregende Lampion-optocht
Als een feest mislukt, zegt
men, dat het in het water geval
len is. Gisteravond echter aan
de vooravond van de viering van
het Ontzetfeest-1952 is het
water in het feest gevallen.
Vorst Pluvius, die ons de laat
ste weken zo nabij gebleven was,
wilde ook deze avond ons nog
gezelschap houden. Dat zag er
slecht uit voor de lampion
optocht, sinds de eerste keer, dat
deze georganiseerd werd en al
tijd bijzonder goed slaagde. Dit
maal werd het niet zo'n feestelijk
begin.
Toch waren nog vete kinderen
met hun brandende lampion naar
het Waagplein gekomen, waar de
stoet zich zou formeren. Het re
gende pijpestelen op het moment,
dat de stoet volgens het program
ma zou afmarcheren.
Het was derhalve een wijs be
sluit van de lampion-commissie
de heer C. J. Mol en ziin man
nen, om deze traditionele lichtjes
stoet niet te laten doorgaan; men
meende terecht, dat dit met het
oog op de gezondheid van de
kinderen, waarvan er velen al
bijna een uur in touw waren, ge
boden was.
Zo successievelijk dropen dan
ook de kinderen met hun ouders
huistoe. Een klein groepje liet
zich echter niet door de regen uit
het veld slaan. Zo ook de twee
drumbands van de Rath. Ver
kenners en de Alkmaarse Pad
vinders. Deze maakten zij het
wat later dan het programma
aangaf toch nog een kleine
rondgang door de verlichte bin
nenstad, gevolgd door een groep
je heren in het zwart met hoge
Het 8 Octoberfeest wordt steeds
door oud-Alkmaarders waar
ook ter wereld meegevierd
en telkenjare ontvangt het be
stuur blijken van meeleven. Zo
ontving de secretaris van de
8 Octobervereniging reeds in
de vroege morgen een telegram
uit Peiraro in Zuid-Amerika
van de heer Jan van Delft, een
oud-stadgenoot, die de beste
wensen zond voor de feestvie
ring. In gedachten zou hij het
meevieren.
hoed, het bestuur van de 8 Octo-
ber-vereniging en de lampion
commissie-leden. Een groepje
kinderen met fakkels en lampions
liep er ook nog achteraan en ter
wijl men door de binnenstad trok.
slóten nog velen, die hier en daar
in een portiek hadden staan
schuilen, zich bij „het stoetje"
aan. De route werd verkort.
Koraalmuciek
De koraaimwziek, die op het
bordes van het stadhuis ten ge
hore zou worden gebracht, ging
ook door, zij het, dat de muzikan
ten van „Soli Deo Gloria" zich
opstelden in de hal van het stad
huis, zodat de koperen klanken
toch nog tot de Langestraat kon
den doorklinken.
Het koraal-concert begon met
het Wilhelmus en werd besloten
met het Victorielied, dat hierbij
voor het eerst bij deze feestvie
ring klonk. Voor vannacht 2 uur
zal het nog menigmaal in ver
schillende toonaarden gehoord
worden.
Ondanks de regen waren alle
versierde straten verlicht; in onze
opsomming in ons nummer van
gisteren, vergaten wij de Ko
ningsweg te vermelden, die ook
verlicht is en een aardige ver
binding vormt tussen de binnen
stad en het kermisterrein. Van
wege de regen trok de kermis
nog maar weinig bezoek. Laten
wij voor de kermisgasten hopen,
dat het weer en daarmee het be
zoek Vandaag beter wordt; er
zijn namelijk verschillende aar
dige attracties, ter elfder ure op
de Leidse 3-Octoberkermis geën
gageerd.
Optimisme en pessimisme.
Tijdens de „Wapenschouw", die
het bestuur van de 8-Octoberver-
eniging gisteravond met de tal
rijke commissieleden in 't Gulden
Vlies hield, vormde de regen, die
als spelbreker was opgetreden,
vanzelfsprekend een onderwerp
van discussie.
Er waren optimisten, zoals de
voorzitter, mr. De Lange en mr.
Leesberg, die voorspelden, dat het
vandaag beter zou zijn.
Maar Piet Cloeck. de grote man
van de Optocht, zag de dag en
speciaal de middag van vandaag
met angst en beven tegemoet.
Wat moet er gebeuren, zo vroeg
hij, als het water met bakken uit
de hemel valt? Moet de optocht
doorgaan (ff moeten wij de zaak
stop zetten. Een verregende op
tocht zou geld kosten, want de
honderden costuums zullen in de
zelfde staat moeten worden op
geleverd, waarin zij werden ont
vangen.
Op het ogenblik, dat wij dit
schrijven, weten wij nog niet wie
of gelijk zal krijgen, de optimist
of de pessimist. De lezer weet het
thans. Wij hopen, dat het de opti
mist zal zijn.
Reveille.
De Reveille punt één van 't
programma verliep ongestoord
door-de-regen; het was de zon, die
aan dit feestelijk begin luister bij
zette.
De heren van het bestuur en de
Reveille-commissie, een commissie
waarin het onderwijzend perso
neel sterk vertegenwoordigd is,
wensten elkaar goede morgen en
vertelden elkaar, dat het weer
zich goed hield.
Op de Stenebrug stonden de
ruim 600 kinderen, leerlingen van
de 6e klas van alle scholen in de
stad. vergezeld van hun onderwij
zeres of onderwijzer, Zuster of
Broeder.
Onder leiding van Nico Akker
man zongen zij voor het eerst op
deze dag het bekende Victorielied;
schuchtere kinderstemmen in de
prille morgen. Aan de zang van
het Wilhelmus werd kracht bij
gezet door de enkele honderden
volwassenen, die van deze re
veille getuige waren.
Het harmoniecorps Soli Deo Glo
ria begeleidde deze eerste morgen
zang, waarna de kinderen, vooraf
gegaan door de 8 October-officials,
die zich achter het vaandel van de
Ontzetvereniging hadden ge
schaard en het vendel van Sóli
Deo via de Laat en de Choorstraat
naar de Langestraat trokken, om
de burgemeester een aubade te
brengen.
Aubade
Ook tijdens dit tweede onder
deel van het programma hield het
weer zich uitstekend. De piano, div
op het asfalt stond, kon ongestoord
gebruikt worden voor de begelei
ding van de kinderzang.
Burgemeester Mr. H. J. Wytema
was dit jaar niet vergezeld van
ziin echtgenote; deze moest dit
maal wegens familie-omstandighe
den verstek laten gaan, zodat de
burgemeester namens zijn vrouw
de traditionele boeket bloemen in
de stadskleuren rode en witte
anjers, versierd met het rood-wit-
te lint in ontvangst mocht ne
men.
Over de ballustrade van het bor
des hing het kleurige tapijt en
daarvóór had de burgemeester
plaats genomen, temidden van de
bestuurs- en commissieleden van
de 8 Octoberv^eniging. Ook de
wethouder van Onderwijs, de heer
R. Bakker, bevond zich in dit ge
zelschap, alsmede enkele maar
dan ook heel enkele raadsleden.
Onder de honderden toeschouwers
zagen wij de Inspecteur van het
Lager Onderwijs, de heer G. G. C.
Vernooij.
De jonge dirigent, Nico Akker -
nran, had eer van zijn werk. De
aubade had een onberispelijk ver
loop. Zij begon wederom met een
liedje van Alkmaars Victorie, door
Corn. Jonker gecomponeerd op de
tekst van Maartje Zwaan.
Dan volgde een zonder haperen
gezongen driestemmige canon,
waarin de honderden kinderstem
men zich verenigden tot één lof
zang. een gezongen morgengebed,
volgens de hymne van Michael
Praetorius (15711621).
Het applaus, dat uit de honder
den toehoorders, die zich aan
weerszijden in de Langestraat op
gesteld hadden, opklonk, was wel
het beste bewijs, dat dit moeilijke
onderdeel van de aubade tot een
goed einde was gebracht; het was
onberispelijk.
Het pittige liedje van Piet Hein,
die de zilveren vloot met zijn
Spaanse matten in de wacht sleep-
De stoet, voorop de Marinierskapel, trekt, vanaf het station naar de stad. Zij passeert
hier, onder enorme belangstelling, de Bergerbrug.
tc, paste uitstekend in dit pro-
giamma. Voor de tweede maal
zongen de kinderen hierna het
Victorielied, waarna met het Wil
helmus uitstekend voorgedra
gen deze aubade werd besloten.
Dan klonk een luid hoera op.
terwijl de honderden vlaggetjes,
die de kinderen meedroegen, bo
ven de hoofden wapperden. Bur
gemeester Wytema richtte zich
hierna tot de kinderen, om hen
dank te brengen voor hun schone
morgenzang.
Hij verheugde zich er over, dat
de kinderen een zo goede vertol-
King van het stedelied hadden ge
geven. het lied, dat de vrijheid be
dingt er dat iedere Alkmaarder
'.teitf, omdat hij het als leerling
van de zesde klas voor de 8 Oct.-
aubade moest leren. Spr. spoorde
de kinderen aan, steeds met eer
bied in de houding en de hoed
af dit stedelied te zingen en te
aanhoren en wenste de kinderen
vervolgens een vrolijk feest. Mocht
re regen gaan vallen, laat dan.
zo zei hij, de regendruppels niet
de feestvreugde uitblussen.
Met een hoera-tje gaven de kin
deren antwoord op deze burger-
vaderlijke toespraak, waarna zij in
het stadhuis op een reepje choco
lade getracteerd werden.
Eigen karakter.
In de raadszaal ontving de bur
gemeester daarna het bestuur der
8-Octobervereniging. Nadat een
kopje koffie was aangeboden,
sprak mr. de Lange een kort
woord, om de burgemeester dank
te brengen voor de ontvangst van
de kinderen en de openstelling
van het stadhuis voor zijn mede:
werkers aan deze aubade. Hij
wees erop. dat het zo goed was
de jeugd bij dit feest te betrek
ken en sprak ziin voldoening uit
over de geslaagde aubade en de
beschaafde kinderzang.
Met de wens. dat de Alkmaar -
ders tot in lengte van dagen het
Ontzetfeest stijlvol mochten vie
ren, besloot de voorzitter zijn eer
ste speech van deze dag.
Burgemeester Wytema wees op
het geheel eigen karakter, dat ste
den met een historische betekenis,
zoals Alkmaar hebben; het is de
historische betekenis, die relief
geeft aan deze feestviering en dit
eigen karakter is juist daarom zo
van betekenis, omdat vele ge
meenten in deze tijd van centrali
satie haar zelfstandigheid dreigen
te verliezen. Laten wij dit eigen
karakter van onze stad hoog hou
den. aldus spr.. en mogen vele
stadgenoten de arbeid van de 8-
Octobervereniging daarom steu
nen door hun lidmaatschap van
deze vereniging.
In de trouwzaal van het stad
huis werd intussen de dames en
heren onderwijzers en leden van
de Reveillecommissie koffie aan
geboden.
Terwijl het carillon van de
Waagtoren zich liet horen, werd
in de Breedstraat de stoet gefor
meerd voor de tocht naar het
Victorybeeld. Met medewerking
van „Soli Deo Gloria" trok het
bestuur van de 8-Octoberverem-
ging met genodigden en met het
vaandel voorop naar het Victorv-
park.
Een tiental meisjes, leerlingen
van diverse scholen, droeg de
baar waarop de krans werd mee
gedragen. In het vernieuwde
Victorypark had zich intussen
reeds een groot aantal belang
stellenden en genodigden verza
meld.
Hardnekkig poogde Pluvius
nogmaals als spelbreker op te
treden. Er Vielen enkele spaties
doch de zon won ook deze derde
ronde van ziin strijd met de re
gen. Het bleef droog en de plech
tigheid in het Victorvpark werd
zelfs begunstigd door stralend
zonnig weer.
Onder de genodigden bevonden
zich hier ook de oud-burgemees-
ter van Alkmaar Jhr. Mr. F. H.
van Kinschot en zijn echtgenote,
die door burgemeester Wytema,
met ambtsketen getooid, werden
begroet. Van oud-burgemeester
Mr. W. C. Wendelaar was bericht
ontvangen dat hij wegens een
lichte ongesteldheid tot zijn spijt
aan de uitnodiging geen gevolg
had kunnen geven. Ook de verte
genwoordigers van de zuster ver
enigingen uit Leiden en Gronin
gen en van de Leidse studenten
behoorden tot de genodigden w.o.
ook tal van raadsleden, hoofden
van takken van gemeentedienst
en leden van de rechterlijke
macht.
Dc herdenkingsplechtigheid
werd geopend door het mannen
koor Orpheus" dat onder leiding
van de heer P. Kist enige liede
ren uit Valerius „Gedenck Clank"
ten gehore bracht en zijn optre
den besloot met het zingen van
..Hollands Vlag" in een bewer
king van P. A. van Langen. 1
Mr. Cr. A. de Lange, sprak hier
na de herdenkingsrede uit, nu en
dan geaccompagneerd door ge
grom van de westenwind in de
microfoon. Voor een résumé van
deze herdenkingsrede verwijzen
wij naar elders in dit blad.
Ook op deze redevoering volg
de een instemmend applaus,
waarna de krans op de traditio
nele wijze aan de opgeheven arm
van de stedemaagd werd op
gehangen.
Met het gezamenlijk zingen
van het Wilhelmus en het Vic-
tory-lied, begeleid door Soli Deo
Gloria werd de herdenkings
plechtigheid besloten.
De inspectie van de troepen, hedenmorgen, na aankomst bij het station. In het mid
den, met lange jas, schout-bij-nacht F. Th. Burghard, daarnaast de generaal
D. J. Buurman van Vreeden
Aan de viering van deze 8 October werd dit jaar bijzonder
cachet verleend door de medewerking van de manschap-
}ten der Kon. Marine en Kon. Landmacht, alsmede die
van de Nat. Reserve, die de verschillende hiaten in het
programma op zeer gewaardeerde wijze aanvulden. In
middels, het was reeds omstreeks half negen, arriveerden
per trein uit Den Helder de verschillende onderdelen van
de Koninklijke Marine, tezamen 600 man.
Het Batalion v. d. Marine be
stond uit 'n Compagnie Adelbor
sten met het roemruchte vaandei
dat slechts bij hoge uitzonderin
gen wordt meegevoerd, een Com
pagnie Mariniers en een Com
pagnie Matrozen, voorts tam
boers en piipers en de Mariniers
kapel o.l.v. Glisbert Nieuwland.
De Parade-commandant was de
Mai. der Mariniers. G. H. v. d.
Spek.
Van kwart voor negen af ver
toonde het Stationsplein hetzelfde
levendige beeld van het Marine
kwartier te Den Helder: af en
aan marcheerden de compagnieën
in strenge militaire orde, het ge
weer over de schouders, prompt
de bevelen opvolgend, die schier
onafgebroken opklonkenover het
plein.
Het verkeer ging gewoon ziin
gang en de Alkmaarders keken
hun ogen uit naar dat voor hen
ongewone militaire gedoe; de
korte exercities, die aan de grote
Inspectie voorafgingén.
Juist op dat moment, dat de
auto die de bestuursleden van de
Acht Octobervereniging naar het
Stationsplein bracht, zette de
regen ziin twinkelend concert
van de vroege morgenuren voort,
om weer op te houden toen de
Marinierskapel de eerste tonen
liet rijzen.
Opstelling troepen
Om kwart over negen stelden
dc compagnieën zich definitief
op het Stationsplein op, in een
langgerekte rij, die reikte van de
Spoorstraat tot halverwege het
Nacobus-station.
Eerst de Marinierskapel, daar
naast de Adelborsten, dan de
Mariniers, dc Matrozen en het
ingevoegde detachement van de
Bewakingstroepen Koninklijke
Landmacht uit Alkmaar. Alles
voltrok zich met eèn strenge
disciplinaire en soldateske regel
maat, zoals het tevoren van mi
nuut tot minuut was ge-timed.
Om kwart over negen werd het
vaandel van de Adelborsten
voorgedragen.
Het bestuur van de 8 October
vereniging had zich opgesteld op
de hoek van de Stationsstraat in
afwachting van de hoge militaire
autoriteiten, de N.T.B. Lt. Gene
raal D. J. Buurman van Vreeden
en de C.Z.N. Schout bij Nacht
F. T. Burghard.
Bataljon.... geef acht!
Presenteer't geweer!
Om drie minuten voor half tien
kondigde een korte trompetstoot
de komst aan van de Ned. Ter
ritoriaal Bevelhebber en de Com
mandant Zeemacht Nederland. De
Marinierskapel opende tegelijker
tijd de ban ter begroeting van de
hoge gasten, die, nadat de be
stuursleden van de Acht October
vereniging aan hen waren voor
gesteld, het Bataljon inspecteer
den. Dit geschiedde in een plech
tige stilte, die slechts verbroken
werd door het geronk van de af
en aan rijdende Nacobussen en
de Postauto's, die ondanks de
feestelijkheden en het plechtige
militaire gebeuren, geen respijt
konden velen.
Na de Inspectie hield de heer
G. Grondsma een korte toe
spraak tot de militaire autoritei
ten, de aanwezige Officieren van
Kon. Marine en Kon. Landmacht,
de Adelborsten, Onderofficieren
en manschappen, waarbij hij hen
wees op de betekenis, die dé vie
ring van de 8ste October voor de
Alkmaarders bezat.
Heldenfeit herdacht
De heer G. Grondsma, oe-
stuurslid van de 8-Octobervereni-
ging kreeg hierna gelegenheid dc
ca. 600 manschappen toe te spre
ken. Hij heette de schout bij
nacht en de territoriaal bevel
hebber, alsmede de manschappen
van harte welkom in de stad der
Victorie en bracht hen namens
de Alkmaarse bevolking dank
voor hun medewerking, waardoor
luister bijgezet werd aan dit
feest ter herdenking van het
ontzet.
Hii herinnerde aan 8 October
1573. toen de Spaanse troepen
een halt werd toegeroepen door
de troepen van de Prins van
Oranje gesteund door de burgerij
Na een belegering van enkele
maanden werden de 16.000 goed
geschoolde vijanden tot de af
tocht gedwongen, terwiil zij te
genover zich slechts een legertje
van 1300 soldaten vonden. Geen
wonder, aldus de heer Grondsma
dat dit heldenfeit in de geschie
denis staat geboekstaafd en elk
iaar dankbaar wordt herdacht in
het Victorielied, waarvan spr. de
eerste verzen liet schallen over
het Stationsplein.
Luid klinke het lied der victorie
Alom ziin de huizen en straten
versierd.
Omdat heel Alkmaar het
vreugdefeest viert
Het Alkmaarse feest der historie.
Het besluit van de Alkmaarse
vroedschap, om de troepen van
de Prins in de stad toe te laten
zo vervolgde spreker ge
tuigde van ontzaglijk grote moed
en vertrouwen in een rechtvaar
dige zaak. Zii nam hierbij een
grote verantwoordelijkheid je
gens de burgerij, want Haarlem
was kort tevoren gevallen en de
burgerii was er grotendeels uit
gemoord; bekend was ook. dat
Alva een dure eed gezworen had
in Alkmaar een voorbeeld van
wreedheid te stellen, om het ver
zet in de Nederlanden voor goed
te breken.
Spr. schetste voorts, hoe de
Alkmaarse bevolking telke jare
dit ontzet herdenkt en viert, om
vervolgens de manschappen en
hun commandanten een recht
feestelijke 8 October toe te wen
sen, die nog lang in hun herin
nering zou blijven voortleven.
Hii schetste vervolgens de ge
schiedenis van het ontzet, waar
bij ook de vrouwen een rol speel
den en met kokend pek, lood en
olie de vijand op een afstand
hielden. Daarom, aldus spr. eren
wij die vrouwen en mannen,
doch bovenal de Prins van Oran
je. de ziel van het verzet de Va
der des Vaderlands, die in voor-
en tegenspoed een rotsvast ver
trouwen toonde op de Koning
der Koningen.
Met het ontzet van Alkmaar
werd de grondslag gelegd van
een nieuwe Staat, de Vrije Onaf
hankelijke Nederlanden.
Die vrijheid te verdedigen, al
dus vervolgde spr. is de taak
en de1 plicht van leger en vloot
in onze tiid.
Houdt vast. O volk van
Nederland
Uw vrijheid, duur gekochte pand:
Omgord met de Oranje-band,
O. volk O. land. wat staat of
stand.
In lust of last. Houdt vast!
Spr. besloot ziin geheel op ziin
gehoor ingestelde toespraak met
de versregelen uit een vers van
onze stadgenote, mei. Zwaan:
Komt Neerlands soldaten.
Gaat mee met de stoet:
Laat geestdrift bezielen
Ons aller gemoed.
Om klokke tien uur zette de
strakke militaire formatie zich in
beweging voor een défilé door de
stad. Via de Stationsweg, Schar-
loo, Geesterweg, Zevenhuizen,
Gasthuisstraat en Kerkplein trok
de spectaculaire stoet de Lange
straat in waar door de burge
meester van Alkmaar, Mr. H. J
Wytema, de Nederlands Territo
riaal Bevelhebber Generaal D. J.
Buurman van Vreeden en de
Schout bij Nacht F. T. Burghard,
alsmede door de Commandant
van het Alkmaarse Garnizoen, de
Majoor Quanjer het défilé vanaf
een plankier voor het Raadhuis
werd afgenomen, in het bijzijn
van vele burgerlijke en militaire
autoriteiten o.w. zich bevonden
alle hoofden van takken van
dienst en meerdere Raadsleden.
De publieke belangstelling voor
het défilé van de Kon, Marine en
de Kon. Landmacht was uiteraard
zeer groot. Het bataljon maakte
een keurige indruk en dat be
hoeft niemand te verbazen voor
wie de verrichtingen van de
Kon. Marine bekend zijn. De Ge
meentepolitie had met het oog op
de enorme drukte de handen vol
werk om alles een vlot en net
verloop te doen hebben.
Na het défilé voor het Raad
huis had de mars door de stad,
langs de buitenwijken en de zie
kenhuizen doorgang, waarna de
militaire en burgerlijke autoritei
ten in de Raadszaal waar koffie
werd geserveerd, door het Ge
meentebestuur werden ontvangen.
Inmiddels waren daar ook gearri
veerd het bestuur van de Leidse
3-October vereniging, een depu
tatie van het Leidse Studenten
corps en enkele vertegenwoordi
gers van de Alkmaarse studenten
die in Leiden verblijven en die
zich in een eigen vereniging
„Alcmaria Victrix" hebben ver
enigd.
