NOORDHOILANDS
Een verlies van millioenen
In Achtkarspelen gaat men
(zo nodig) wapens gebruiken
Tal van verzachtingen in regeling
niich ter-zij n voor het communiceren
VERRADERLIJK IJS
Gefascineerd Enschede zag balen katoen
en 50.000 legertenten in vlammen
Dagblad
voor
Alkmaar
en omgeving
KINDEREN SPEELDEN MET VUUR...
Weekeinde bracht rouw in
zeven IS oordhollandse gezinnen
Totale waarde vijf en '11 half millioen
ROND HET OMMELANDEN-CONFLICT
Proces tegen ir. Vos, eertijds
adjunct-directeur bij Ommelanden
Britse recherche
wenst aanhouding
Tousseuil dook op
in Bonn
MIDDAG- EN AVONDMISSEN THANS TOEGESTAAN
Drinken van water
geoorloofd
Emmen winnaar
in Aartsbisdom
Legeropdracht
voor Philips
Ned. kustvaarder
gezonken
Buiten God is l nergens veilig (Vondel)
Maandag 12 Januari 1953 - 48e
Abonnementsprijs 16.30 per kwartaal, f 3.07 per maand, f 0.48 per
week. inclusief incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct. per m.m.,
minimum f 3.50; in alle edities 36 ct. per m.m., minimum f 4.
familieberichten 30 ct., resp. 30 ct. per m.m. Bij contract belangrijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H. N. Smits.
Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draafsingel 59,
tel. 4343 en Grote Noord 77, tel. 4363 K 3390; Alkmaar, Bitsevoort 53,
tel. 3046 K 3300; Den Helder, Keizerstraat 89. tel. 3800 K 3330;
Schagen. Ged. Gracht 39, tel. 459 K 3340.
Jaargang - No. 12675
ENSCHEDE Vermoedelijk zijn liet met vuur spelende
kinderen geweestdie de schuld dragen aan een schade
van millioenen guldens, door brand toegebracht aan het
N.V. los- en laadbedrijf Sesam te Enschede. Zaterdag
middag raakten drie loodsen in brand, waar balen katoen
lagen opgeslagen. Een zeer groot deel van deze katoen
is in vlammen opgegaan. Verzekering dekt echter de
schade.
Aan de haven te Enschede is Zaterdagmiddag brand uitgebroken in de opslagplaats van de
N.V. Los- en Laadbedrijf „Sesam". Drie loodsen, waarin katoen u>as opgeslagen, zijn
geheel uitgebrand. De schade zou in de millioenen lopen. Deskundigen zijn van mening,
dat het nog dagen kan duren voor men de brand meester is. Tijdens het blussingswerk.
(Van een onzer redacteuren)
GRONINGEN. Het is nog niet rustig in de dorpen Twijzel,
Buitenpost, Kooten en Kloostertille, waar de Ommelandenbus nog
steeds een zeer prikkende doorn in het oog van de bevolking van
de gemeente Achtkarspelen is. Het is zelfs zo, dat de politie bij
weer voorkomende relletjes niet schroomt gebruik te maken van de
wapens, omdat samenscholingsverbod en herhaalde waarschuwingen
blijkbaar door de bevolking in de wind worden geslagen.
De burgemeester van de ge
meente Achtkarspelen, de heer
H. van Ek, heeft zich in een cir
culaire tot zijn gemeentenaren
gewend, waarin hij wijst op de
betekenis van het samenscholings
verbod en aankondigt, dat de
politie van wapens gebruik zal
maken, wanneer blijkt dat de
bevolking zich niet aan dit ver
bod houdt en doorgaat met het
werpen van stenen naar de
Ommelandenbus.
Voorts schrijft de burgemees
ter, dat men zo nodig in dit ge
schil positie mag kiezen, maar
dat dit niet mag leiden tot rel
letjes, zoals deze de vorige week
voorkwamen.
Van de zijde der directie van
de Ommelanden vernemen wij,
dat tegen ir. E. A. Vos, de vroe
gere adjunct-directeur en chef
van de scheikundige afdeling van
de Ommelanden, geprocedeerd zal
worden wegens het niet nakomen
van een door irl Vos getekend
concurrentiebeding met de Om
melanden.
In dit beding wordt ir. Vos n.l.
verboden binnen anderhalf jaar
na zijn ontslag bij de Ommelan
den een andere functie bij een
concurrerende fabriek te aan
vaarden. Dit is thans wel het
geval. Met ingang van 1 Maart
wordt ir. Vos n.l. benoemd tot
adjunct-directeur bij de Sterovita
Zuivelfabrieken te Breukelen.
Ir. Vos deelde ons mede, dat
hij om dringende reden bij de
Ommelanden zijn ontslag heeft
genomen en dan maakt artikel
639 van het Burgerlijk Wetboek
een concurrentiebeding ongeldig.
OVERLEVENDEN
VAN DE AVANTI
TOKIO. 11 JANUARI Zon
dag ziin 21 overlevenden van de
Zweedse tankboot Avanti. die
Woensdag tijdens een orkaan op
de Stille Oceaan in tweeën brak.
met een Japanse patrouilleboot
de Japanse havenstad Kagoshima
binnengebracht.
Volgens een Japanse opgave
ziin gered: Sven Broman. Lals
Wvlfnert. Mohamet Hassan. Max
Hamenud Satisgla. Olsson Abdul
Hady. Adolf Lyonbela. Bernt
Borgstrom. Cult Rosegruen, Hans
Niisson. Jakob Sson, Nils Mirrola,
Erkki Patanen. Pieter Bleeker.
K J. van Dermilv. J. K. Wielsen.
Giuseppe Oliverv Jean Neus.
Gierde Yvnnar. Enn Raudseep en
Siaconno Cannemela.
Deze dringende redenen moti
veerde ir. Vos als volgt. Hij had
de staking steeds afgekeurd en
een loyale houding aangenomen.
Ondanks de staking is hij bij de
Ommelanden blijven doorwerken.
Toen echter het moment kwam
dat het conflict tot een goed einde
kon worden gebracht, wilde de
directie, aldus ir. Vos, hiervan
niets weten.
Ir. Vos kon zich hiermee niet
verenigen en nam ontslag. Daar
bij kwam dat hij zijn naam niet
wenste te verlenen aan de fa
briek, die, zo deelde de heer Vos
ons mede, een immorele politiek
voert ten aanzien van de melk-
aanvoer.
De Ommelanden, aldus de heer
Vos, zag in de staking een pro
pagandamiddel om de Groninger
boeren, die nog niet aan de Om
melanden hun melk leverden,
thans te bewegen de melk te
leveren aan de fabriek, die on
danks staking toch door blijft
werken. Dit was dan de Omme
landen en daarom zou men er
volgens ir. Vos geen belang bij
hebben dat de staking wordt op
geheven.
Ir. Vos noemde dit stellig drin
gende redenen, die het ontslag,
dat hij genomen had, rechtvaar
digen.
Het kan nog wel dagen duren,
eer men het vuur, dat zich een
weg blijft vreten door de enorme
stapels stinkende en smeulende
katoen, volkomen meester is.
Hoewel de Enschedese brandweer
assistentie kreeg van de brand
weer uit Hengelo en er enorme
massa's water in de vuurgloed
geworpen werden, laaiden de
vlammen steeds weer op. Dui
zenden inwoners van de textiel
stad zagen gefascineerd toe.
De drie loodsen, die volkomen
vernietigd zijn, bevatten 7000
balen ruwe katoen, bestemd voor
Deense prinsessen
aan de dood ontsnapt
KOPENHAGEN, 11 Jan. De
twee jongste dochters van koning
Frederik, de prinsessen Bene
dikte, die acht jaar, en Anne
Marie, die zes jaar is, zijn van
daag bij een auto-ongeluk aan de
dood ontsnapt. Zij bleven onge
deerd, doch Kjjggen een zware
zenuwschok.
van Bartold Schuitema
AMSTERDAM, 11 Jan. Op
verzoek van de Britse recherche
speurt de Nederlandse politie
naar de 21-jarige zeeman Bartold
Schuitema uit Almelo, die begin
December als ongewenst vreem
deling door de Britse autoriteiten
uit Engeland is gezet.
De Britse recherche wenst
Schuitema te horen in verband
met de moord, die op 12 Novem
ber j.l. in de buurt van Belfast
in Noord-Ierland is gepleegd op
de 19-jarige dochter van de Ierse
rechter Curran.
In Nederland is hij vroeger
wegens een roofoverval in Assen
tot een gevangenisstraf van 2 jaar
veroordeeld. Voor hij die straf
geheel had ondergaan, werd hij
voorwaardelijk in vrijheid ge
steld.
de textielindustrie, een waarde
vertegenwoordigend van 4,5 mil
lioenen gulden en 50.000 leger
tenten, vervaardigd voor 't Ame
rikaanse leger, ter waarde van
een millioen gulden.
Men heeft hiervan tijdens de
brand misschien voor een waarde
van een half millioen kunnen
redden. Indien mocht blijken, dat
zoals men hoopt vele thans
nog smeulende balen slechts aan
de buitenkant aangetast zijn, valt
wellicht nóg een millioen te
redden.
Een van de ontsnapten
in Breda
BONN, 10 Jan. Dr. Erich
Mende, een Duitse parlementaire
afgevaardigde, heeft Zaterdag
avond verklaard gesproken te
hebben met een van de zes ont
vluchte Nederlandse oorlogsmis
dadigers, die zich in West-Duits-
land bevinden.
De ontvluchte man, die Mende
niet bij name noemde (waar
schijnlijk was het Tousseuil) heeft
het lid van de Bundestag om hulp
verzocht.
Mende vertelde, dat de betrok
kene zich naar zijn zeggen als
vrijwilliger voor de Waffen SS
gemeld had. Hij had aan het Oos
telijk front gevochten en was
daar gewond. Hij zei naar Neder
land teruggezonden te zijn en
daar als politie-officier bij de
bezettingstroepen gediend te heb
ben. In 1945 werd hij door een
Nederlandse rechtbank als colla
borateur ter dood veroordeeld,
welk vonnis later in levenslang
gewijzigd werd.
Hij betoogde in 1943 Duits
staatsburger geworden te zijn.
VATICAANSTAD De
Osservatore Romano van
10 Januari publiceert een
uiterst belangrijke Apostoli
sche Constitutie, die begint
met de woorden „Christus
Dominus" en gedateerd is
6 Januari 1953. Hierin
worden nieuwe gedragsre
gels gegeven betreffende
het nuchter zijn voor de H.
Communie en wordt aan de
bisschoppen toegestaan ver
lof te verlenen tot het op
dragen van middag- en
avondmissen overal ter we
reld.
In deze constitutie geeft de H.
Vader teruggaande tot de eerste
Christentijd, een overzicht van
de ontwikkeling der discipline
betreffende het nuchter ziin. In
de eerste tijden zegt de H. Vader
was het de gewoonte, dat de ge
lovigen van middernacht af
nuchter bleven en dan in de H.
Mis communiceerden. In de loop
der eeuwen heeft de H. Kerk
echter steeds uitzonderingen toe
gestaan vooral om redenen van
ziekte en andere omstandigheden.
Deze practiik heeft tenslotte ook
de Zalige Paus Pius X bekrach
tigd
De huidige tijdsomstandighe
den, zo betoogt de H. Vader,
eisen ook nieuwe bevoegdheden.
De Paus wenst de bestaande wet
ten omtrent deze materie in we
zen te bekrachtigen en spoort op
grond daarvan de gelovigen, die
deze voorschriften kunnen na
komen, aan zich ook zoveel mo
gelijk daaraan te houden en van
de navolgende bevoegdheden
slechts binnen de grenzen van
de noodzakelijkheid gebruik te
maken.
Nader ingaande op de bijzon
dere tijdsomstandigheden ver
klaart de H. Vader bij deze ver
zachtingen in het nuchter zijn in
het bijzonder het oog te hebben
op de verhoudingen in de missie
gebieden. op de arbeiders in de
industrie, in de transportbedrij
ven, in de havens, openbare
diensten en continubedrijven:
voorts op hen. die arbeiden in
de ziekenverpleging en op vrou
wen in verwachting. Tenslotte
noemt de H Vader met name
ook de huismoeders met een druk
gezin en de schoolgaande kinde
ren. aan wie vaak de tijd ont
breekt om tussen het gaan naar
de kerk en naar de school, rustig
te ontbijten.
Bovendien moet bij dit alles
ook rekening worden gehouden
met de door de oorlog verzwak
te physieke gesteldheid van de
mensen van deze tijd.
Instructie H. Officie
Op de constitutie in de Osser
vatore Romano volgt dan een in
structie van het H. Officie. Deze
stelt het navolgende vast:
Als hoofdregel geldt, dat voor
de gelovigen, die niet onder de
navolgende categorieën worden
vermeld, de wet van het nuchter
zijn van middernacht af. gehand
haafd blijft, met dien verstande
echter, dat in het vervolg het
drinken van natuurlijk water
niet geacht wordt te ontnuchte
ren.
Dit betekent, dat zowel pries
ters als gelovigen voor het op
dragen van de H. Mis en voor
het ontvangen van de H. Com
munie altijd water mogen drin
ken.
Wat zieke priesters en gelovi
gen betreft geldt het volgende:
ook als zij niet bedlegerig ziin.
mogen zij behalve water ook an
dere dranken tot zich nemen met
uitzondering van alcohol. De le
ken dienen hierbij verlof te vra
ger aan hun biechtvader. Niet
zieke gelovigen, die last hebben
van het nuchter ziin. mogen na
raad te hebben ingewonnen van
hun biechtvader, dranken tot
zich nemen, maar moeten dan
nuchter zijn één uur vóór het
ontvangen van de H. Communie.
Als zware belemmeringen om
nuchter te blijven worden voor
taan beschouwd:
1. zware arbeid voor het ont
vangen van de H. Communie.
Onder deze rubriek vallen de
bovengenoemde categorieën.
2. een noodzakelijk laat uur van
communiceren:
3. lange afstand van minstens
twee kilometer van de kerk
of overeenkomstige rijtijd. Tot
deze groep moeten bovendien
gerekend worden al degenen,
die een school bezoeken en
voor wie het moeilijk is om
na het ontvangen van de H.
Communie en de begintijd
van de school thuis te ontbij
ten.
Deze zware belemmeringen
verplichten slechts om nuchter
te zijn tot één uur voor het ont
vangen van de H. Communie.
Middag- en
avondmissen
toegestaan
De H. Congregatie van het H.
Officie bepaalt voorts, dat alle
bisschoppen de bevoegdheid heb
ben om H.H. Missen in de na
middag en avond na zestien uur
toe te staan en wel op alle Zon
dagen en feestdagen, op alle Eer
ste Vrijdagen, en verder een
maal per week. In de missiege
bieden mag verder zelfs iedere
dag de H. Mis in de namiddag
worden gevierd. In al deze geval
len mogen de celebrerende pries
ters en de communicerende ge
lovigen ook het middagmaal ge
bruiken tot drie uur voor de H.
Mis. Daarbij mogen zelfs zwak
alcoholische dranken, zoals wiin
en bier. genuttigd worden. Het
gebruik van drank met uitzon
dering evenwel van alcohol is
toegestaan tot een uur voor de
H. Mis en H. Communie.
De uitleg van deze Apostolische
Constitutie en van de Instructie
moet geschieden volgens de let
terlijke tekst en zonder uitbrei
ding van de zin der bevoegd
heden.
De drie loodsen waren niet van
elkaar gescheiden door brand
muren. De brand is ontstaan in
een partij ruwe katoen, die even
buiten de loodsen lag opgesla
gen. Het was een fantastisch ge
zicht brandweerlieden en arbei
ders van de nabijgelegen Vrede-
stein-fabriek onder de zware rook
en bijna in de klauwen van de
brullende vlammen bezig te zien
met het redden van de balen
katoen, die nog niet door het
vuur waren aangetast.
De Kromstaf-actie
DEN HAAG. Voor het jubi
leumgeschenk, dat ter gelegen
heid van het eeuwfeest der
Hiërarchie in Nederland aan het
Episcopaat zal worden aangebo
den, hebben in de afgelopen week
23 parochies in totaal f 3.614.40
bijeen gebracht; het totale bedrag
is hiermede gestegen tot f 13.547.59
hetgeen neerkomt op 1/3 cent per
katholiek in Nederland.
De resultaten der afzonderlijke
diocesen zijn: in Breda Stampers
gat met f 1216.70; in Den Bosch
Knegsel met f 56.50; in Roermond
Gastenraay met f 852.in Haar
lem de parochie van de H. Rita
in Amsterdam-Noord f 478.50 en
in Utrecht de St. Paulus-parochie
te Emmen met f 344.
van f 27 millioen
(Van onze parlementaire
redactie)
Naar wij vernemen vinden op
het ogenblik tussen de Neder
landse regering, de Amerikaanse
autoriteiten in Nederland en de
directie van Philips te Eindhoven
besprekingen plaats over het ver
lenen van een grote legeropdracht
aan de N.V. Philips.
Het gaat hier om een opdracht
ter waarde van f 27 millioen voor
het vervaardigen van materiaal
voor de verbindingsdiensten. Dit
bedrag is het restant van de f 230
millioen uit de tegenwaarde-re
kening, die bestemd zijn voor de
opbouw van de Nederlandse de
fensie. Een bedrag van f 175 mil
lioen wordt, zoals bekend, besteed
aan de vervaardiging van rijdend
materiaal bij de D.A.F. te Eind
hoven. De Artillerie Inrichtingen
kregen een opdracht voor een
bedrag van f 28 millioen.
KONINGIN EN
PRINSESSEN TERUG
INNSBRUCK. 11 Jan. H.M.
Koningin Juliana en de drie
Prinsessen hebben vandaag Oos
tenrijk verlaten na een vacantie
van twee weken te hebben door
gebracht in Sankt Anton.
Voor hun vertrek vertelden de
Koningin en de Prinsessen dat
zii heerlijk hadden genoten van
het skiën in Oostenrijk.
Gisteren heeft de Koningin in
Innsbruck gewinkeld. De Konin
gin en haar dochters keren naar
Nederland terug per trein.
Drie Westfriese jongens zijn dit weekend door het ijs
gezakt en verdronken. Zaterdagmiddag verloor te Andijk
de 9-jarige Jantje Hooiveld het leven in de Kerksloot en
gistermorgen werden de 15-jarige J. G. Immink en de
18-jarige Th. Sijrn uit Zwaagdijk (gem. Westwoud)
levenloos opgehaald uit de Grote Vliet te Onderdijk. Drie
jongens uit Volendam zakten bij Marken door het ijs, dat
de Gouwzee bedekt. In Anna-Paulowna zakte de 5-jarige
Marijke Wilms door het ijs van de vijver tegenover het
Polderhuis en verdronk.
Jantje Hooiveld speelde met
een paar vriendjes op de bevro
ren Kerksloot. Toen hij door het
ijs ging. heeft eerst een kame
raadje tevergeefs geprobeerd de
ander te redden, doch toen dit
niet lukte ging hij assistentie
halen. Aangezien de plaats van
het ongeval vrij diep in het land
ligt. ging kostbare tiid verloren.
De heren Meer en Aker hebben
gedaan wat zij konden. Met be
hulp van een ladder wisten zii
de drenkeling te bereiken, doch
het was te laat. Kunstmatige
ademhaling werd toegepast en
ook een zuurstof-apparaat uit
Wervershoof werd gebruikt bii
de pogingen de levensgeesten op
te wekken. Alles tevergeefs. Pas
toor Hooischuur heeft het slacht
offertje van het Heilig Oliesel
voorzien.
Bij het drama te Onderdijk
waren vijf jongemannen betrok
ken. t.w. vier gebroeders Siim
en J. G. Immink. Gezamenlijk
maakten zii een schaatstocht. Óp
de Grote Vliet zakten Th. Siim
en Immink door een zwakke
plek. Een vijftien-jarig broertje
van eerstgenoemde raakte bii
zijn voornemen om de helpende
hand te bieden eveneens te.
water en kon met veel moeite
op het droge worden gebracht.
De twee anderen werden ruim
een half uur later gevonden door
politie en burgers, die in vaar
tuigen aan het dreggen waren
gegaan. Eerst werd een z.g. glii-
boot gebruikt, die echter in het
ijs bleef steken. Een motorbootje
bereikte de plek waar de twee
jonge mensenlevens verloren
Bij kust van Noorwegen
Hedenochtend werd bericht,
dat de Nederlandse kustvaarder
..Stella Maris" uit Uithoorn, groot
6)9 ton en eigendom van de
rederij ..Theodora" aldaar, is ge
zonken aan de kust van zuid-
Noorwegen. Het schip was op
weg van Newcastle naar Kris-
tiansand. Het ongeluk werd ver
oorzaakt door een aanvaring.
waren gegaan. Pastoor Van San-
te heeft de overledenen het Hei
lig Oliesel toegediend.
De jongens, die Zaterdag te
Volendam verdronken, waren
kinderen van de families Kwak
man, Zwarthoed en Vlaanderen
en zij varieerden in leeftijd van
10 tot 13 jaar. Twee jongens wa
ren door het ijs bij de dijk ge
zakt en vier vriendjes kwamen
te hulp. Twee hunner zakten
eveneens door het ijs; een van
hen kon slechts worden gered.
Botters, die Volendam uitvoeren,
vonden en borgen de drie lijkjes,
die dicht bij elkaar lagen.
DRIELING GEBOREN
IN TEGELEN
TEGELEN. 10 Jan. In het
ziekenhuis te Tegelen is vanmor
gen een drieling geboren, name-
liik twee jongens en een meisje.
Het ziin Franciscus Conrardus,
Petrus Wilhelmus en Esberta
Wilhelmina. kinderen van het
echtpaar Beckers-Benkers, wo
nende Pr. Hendrikstraat 17 te
Tegelen. De toestand van de
moeder en de drie kinderen is
bevredigend.
DJAKARTA LAAT VIJF
ZAKENLIEDEN VRIJ
DJAKARTA, 12 Jan. (A.P.)
Vijf zakenlieden die Woensdag
in Djakarta zijn gearresteerd we
gens overtreding van de prijs
controlemaatregelen, zijn weer
op vrije voeten gesteld. Over een
zesde arrestant is niets bekend
gemaakt.
Er is niet over gesproken of
zii zich al dan niet voor het
gerecht zullen moeten verant
woorden wegens hun overtredin
gen.
De mannen 4 Nederlan
ders. 1 Oostenrijker en 1 Ara
bier vertegenwoordigden vijf
Nederlandse en één Arabische
import-exportfirma's in Dja
karta. Eén van hen is H. L.
Martinot. chef van de voedsel-
afdeling van Jacobson en Van
den Berg. een van de grootste
Nederlandse import-exportfirma's
in Indonesië.
