DOUWE EGBERTS HEERENBAAI Langedijks Burgemeester doet beroep op overheid Ëckte Fricsche De waarde van de sport voor hedendaagse jeugd Met VELP0N zie je er geen barst van Al geel I 70 ct. n per pakje Paars 60ct. Koolschuren als ivoningen; woningen voor koolopslag Riolering stuk, matrassen verrot Burgemeester Schelhaas: wil tot helpen aanwezig De heer Tervoort sprak over: „Ouders, begrijpt toch het belang" ZATERDAG 21 FEBRUARI 1953 Pagina 7 ■m 100 gezinnen in krotten. LANGEDIJK Tijdens een onlangs ge houden raadsvergadering in Bergen, sprak een der leden zijn verwondering er over uit, dat B. en \V. een huis hadden doen afbreken, zonder dat de raad daarin ge kend was. Naar de mening van het raadslid zou deze afbraak vooral door de kunst schilders als een verlies worden gevoeld. De voorzitter verdedigde zich afdoende door op te merken, dat de onbewoonbaar heid van het bewuste pand de picturele Vrijwel elke burgemeester wijdt in zijn jaaroverzicht een apart hoofdstuk aan de woning-situatie en dit hoofdstuk is meestal niet het meest opwekkende. Het is niet de gewoonte om daarbij in détails te treden en voor burgemeester Schel haas van Langedijk was dit bovendien vrijwel ondoenlijk. Wie verneemtdat er in Langedijk nog ruim honderd be woonde krotten aanwezig zijn, terwijl daarnaast niet minder dan vier en veertig gezinnen in primitief verbouwde kool- schuren en pakhuizen zijn ondergebracht, knippert wellicht even met de ogen, of bepaalt zich tot een weinig geïnteres seerd „Zo, zo" en vergeet het. Het pand wordt bewoond door twee oude mensen van beiden over de zeventig. Een inwonen de zoon slaapt in een afgetim merd 'kamentje op de zolder, die onder (hei gewidht van de schoor steen elk ogenblik dreigt te be zwijken. De topgevel is vengaan en hier en daar ontbreken hele stukken van de dakgoot. „Stééds opnieuw beginnen. Dat het niet; ze worden het zich is levensmoed!", zegt de Bond voortreffelijkheid ver te boven ging. Tien kilometer ten Noord-Oosten van Ber gen ligt de gemeente Langedijk, waar hon derd gezinnen leven in krotten, die voor een groot deel allang zouden zijn afge broken, wanneer het gemeentebestuur een mogelijkheid zag om deze mensen een betere woongelegenheid aan te bieden. Dat laatste was juist, wat de burgemeester van Bergen wél kon doen.... Voor wie het niet vergeten wil, zou zelfs een niet al te vluchtig bezoek aan deze krotbewoners onvoldoende zijn, omdat men daarna in z'n eigen goedbeschut vertrek terugkeert en tóch ver- j geet. De bewoners zelf vergeten hoogstens minder bewust, omdat de meesten een paar jaar de tijd gehad hebben om er aan te wen nen. Héél enkelen kunnen zelfs nog enthousiast zijn, zoals bijv. die vrouw in Oudikarsipel. „We hebben nou een mooi huis Vroeger woonde ze met haar man en zes kinderen in 'n huisje, dat niet alleen veel te klein, maar ook totaal vervallen was. Dat duurde zo, totdat het Ge meentebestuur besloot een zo juist ontruimd oud boerenhuis aan de Dorpsstraat onbewoonbaar te verklaren, omdat het niet meer voor verbetering in aan merking kwam. Het gezin vroeg en verkreeg toestemming om de bouwval te betrekken en nu heb ben ze dan de beschikking over een „groot huis". In de woonka mer werd mot board een slaap kamer afgetimmerd, waarin nooit daglicht of frisse lucht binnen komt, omdat er geen ramen aan wezig zijn. De vier meisjes sla pen in bedsteden. In de schuur is een soort keuken geïmprovi seerd; de W.C. staat buiten. Het dak is min of meer waterdicht gemaakt, de vloeren zijn vergaan de zolder onbegaanbaar, de mu ren bouwvallig en uitgezakt en het geheel verveloos. „Eindelijk een groot huis", zeggen de bewoners. In diezelfde Dorpsstraat staat nog zo'n boerenwoning, waarin een gezin met acht kinderen is ondergebracht. Het plafond van de woonkamer is zó laag, dat het overal gemakkelijk met de han den kan worden aangeraakt, on danks het feit, dat de vloeren bijna ne.t zo hard verzakken. Drie van de kinderen slapen in een onmogelijk klein kamertje. Het lekt er en de plaatsen, waar de stenen buitenmuur door 't voöht van de pleisterlaag ont daan is, worden bedekt door een oud overgordijn. Op een open zolder boven de woonkamer sla pen vier kinderen; twee jongens en twee meisjes. Een paar stok ken ondersteunen het dak. waar van de binnenzijde in de tijd van zes maanden tot driemaal toe op nieuw met karton werd bekleed, omdat de regen dit karton twee maal heeft weggespoeld. De zolder is slecht begaanbaar op nauwkeurig aangegeven plaat ten en verder levensgevaarlijk. Op één plaats zijn de planken zóver uitelkaar geweken. De bedstee is zozeer vervallen, dat ze aan haar bestemming onttrok ken moest worden en gedegra deerd werd tot rommelkast. De ouders slapen in een ka mertje, waar ze zelfs in pe rioden van droogte voor het naar bed gaan met een dweil langs het plafond moeten vegen om de ergste nattigheid weg te nemen. De schoorsteen is brand gevaarlijk, de gang slecht, de keuken te klein, de muren zijn vergaan. Waar de muren gaten vertonen, werd aan de binnen kant board aangebracht. Van een gangkast uit, grenzend aan de keuken, kan men de buitenlucht zien. Het wachten is op nieuwe woonruimte; daarna kan deze bouwval worden afgebroken. Dorpsstraat biedt meer Maar de Dorpsstraat biedt méér. De toestand van het pand num mer 108 wordt beheerst door de schoorsteen, een vuil en onmoge lijk zwaar onding, dat met z'n enorme gewicht alle vloeren in het huis, inclusief de zolder naar het midden af doet lopen. Die helling is overal zo sterk, dat de muren zijn scheefgetrok ken. Als gevolg daarvan valt de kamerdeur uit de handen van de bezoeker en slaat met een smak tegen de houten wand, zodra de knik wordt losgelaten. Zonder Naam in de voorkamer. Het hele huis zal waarschijnlijk eerst in elkaar moeten storten, voor er opnieuw begonnen kan worden.. Alle levensmoed ten spijt Karig vervangingsvolume De gemeente Langedijk kreeg voor de jaren 1951-1953 in totaal een bouwvolume van drie en der tig woningen toegewezen. Daar van zijn er inmiddels een en twintig gereed gekomen, terwijl tieh andere op stapel staan. Aan gedijk geprofiteerd van deze re geling met als gevolg, dat in middels vier en dertig woningen verbeterd konden worden, terwijl nog verschillende andere geval len in voorbereiding zijn. Het Terlingenfonds stelt slechts één eis, en dat is, dat er geen halve maatregelen getroffen wor den. Een woning, die met behulp van dit fonds verbeterd wordt, voldoet weer aan alle te stellen eisen. „In België zie je dat wel meer Iedereen die het complex wo ningen aan de Boomgaard in Zd.- Sdharwoude in Ogenschouw neemt, zal constateren, da,t daar niet veel eer meer aan te beha len valt. De afgevaardigde van het Terlingenfondis, uitgenodigd door het gemeentebestuur, dacht daar echter anders over en toen de eigenaar zijn toestemming verleende, werd een plan tot ver betering opgesteld. De bestaande toestand is zó, dat de bewoners van het perceel no. 6 van de zolder af een vrij wel onbelemmerde doorkijk heb ben op die van 6b, tenzij de be woners van het tussenliggende perceel 6a in, de weg gaan staan. Dit geeft mogelijkheden tot het houden van onderlinge kruisge- siprekken, maar dan is het wel zaak. dat de deelnemers zioh aan de dakspanten vasthouden om niet te worden weggeblazen. Op die zolders slapen kinderen. De muren zijn slecht en slaan op sommige plaatsen door. De rio lering is defect en de kamers zijn vochtig. De bewoners van het middelste huis hebben nog on langs 'n matras weggegooid, om dat die totaal verrot was. De zolder is bereikbaar via 'n smal laddertje. Als de kinderen naar bed moeten, wordt de tafel weg.- gésdhoven en dan pas kan de dit bouwvolume valt niet te tor- i ladder worden neergelatem P® nen, maar wel is het mogelijk, muren m de keuken z Jn om afgebroken of verloren ge- met zeil, om bet vocht te gane woningen uit een speciaal volume, dat Ged. Staten als re serve achter de hand houden, te doen vervangen. Ondanks dat worden in Langedijk sporadisch krotten afgebroken, omdat deze reserve zó klein is, dat G.S. er uiterst voorzichtig mee omsprin-' gen. Tot nu toe kreeg Langedijk er slechts vijftien toegewezen. Intussen dreigt er een ander gevaar. Niet alleen wordt de achterstand steeds groter, maar bovendien moet het gemeentebe stuur danig oppassen, dat 't peil van de beschikbare woonruimte niet nóg verder achteruit gaat waardoor terwijl aan de ene kant gebouwd wordt aan de andere kant de huizen, als ge volg van onbegrijpelijke ver waarlozing, voor de gemeente op de duur geheel verloren gaan, zonder dat dit verlies voldoende gecompenseerd kan worden. Gelukkig valt daar nog wel iets tegen te doen, dank zij het be staan van een zogenaamd „Ter- lingenfomds". Subsidies Het Terlingenfonds. gesticht door een aantal bemiddelde Ne derlanders, stelt huiseigenaren in staat, door middel van een ruime subsidie, het peil van hun wo ningen aanzienlijk op te voeren. Elke huiseigenaar die meent daarvoor in aanmerking to ko men, kan om een dergelijke sub sidie verzoeken, en wanneer dit wordt toegestaan, krijgt hij de helft van de totale verbaterings- kosten, to,t een maximum van f 1400,vergoed. Wanneer deze verbetering tussen 1 Ootober en 1 April wordt uitgevoerd, doet 't Rijk daar nog eens 1/6 van de totale kosten bij, als „DUW-pre- mie". Indien zo'n verbetering dus f 3600,zou kosten, betaalt het Terlingenfondis f 1400,en het Rijk 1/6 van f 3600,is f 600, zodat er uiteindelijk slechts 1600 gulden door de betrokkene zelf moet worden betaald. Voor vele huiseigenaren is zelfs dat bedrag nog te hoog, en daarom heeft men in Langedijk een regeling ontworpen, waarbij dit te over bruggen bedrag, tegen een mati ge rente, als voorsdhot kan wor den opgenomen. Deze kosten kunnen door de eigenaar slechts gedeeltelijk in 'n huurverhoging worden opgevangen, en dat is de reden, waarom verschillenden ook dan nog een verbetering onren dabel aohten. Als dat het geval is, sitaait de gemeente verder machteloos. Gelukkig echter heeft reeds 'n groot aantal daarvoor in aanmer king komende personen in Lan- „In België zie je dat wel meer" zegt de bewoonster. Plannen zijn klaar Maar de plannen zijn klaar en vandaag of morgen kan worden 'begonnen. De woningen zullen gescheiden worden door brand muren. De bedsteden gaan weg en in de plaats daarvan komen er op zolder drie ruime slaapka mers. De schoorstenen worden vernieuwd. Het laddertje naar de slaapkamer moet plaats maken voor een stevige trap. Elk huis krijgt tenslotte een W.C. en een halletje. De bewoners zijn er verrukt van. Soms zijn de huizen niet slecht, maar wel veel te klein. In zo'n ,<mval aarzelt men niet er een voudig 'n stuk aan te bouwen. In de Dorpsstraat van Oudkarspel zal een oud huis danig worden opgeknapt. Verder ondergaat het een aanzienlijke uitbreiding, door dat een onbewoónbaar verklaard krot, na drastisch gerestaureerd te zijn, aan de bestaande woning wordt vastigebouwd. Vanwege de DUW-premie is men inmiddels met 'het werk begonnen. Gemeente-secretaris Dockheer heeft in zijn bureau een hele sta pel mappen, met tekeningen van de uit te voeren verbeteringen. De meeste van die plannen zijn eerst onlangs klaargekomen, maar hier en daar kan men de tim merlieden al aan het werk zien. De gemeente propageert deze woningverbeteringen door te wij zen op het bestaan van het Ter lingenfonds en secretaris Doek- heer, die zioh de woningnood bij zonder heeft aangetrokken, gaat zelfs zo ver, dat hij persoonlijk alle gevallen onderzoekt om te zien, wat er nog gedaan kan worden. Sommige huizen zijn echter zo vervallen, dat het niet verantwoord is om daar nog geld aan te besteden ook niet wan neer de eigenaar dit zou willen. Aardig zomerhuisje Intussen is nog steeds niet uit gemaakt wie er beroerder aan toe zijn; de krotbewoners, of de gezinnen die onderdak zochten in koolsöhuren en pakhuizen. Een echtpaar met drie kinde ren heeft enkele jaren geleden zijn intrek genomen in 'n schuur aan de Boomgaard te Zd..-Schar woude. Met hout heeft men een aantal kamertjes afgetimmerd, waarvan de plafonds zo laag zijn, dat een al te lange bezoeker niet rechtop in de kamer kan staan. De aanwezigheid van een aan- Dorpsstraat 183, Zd. Scharwoude; de bewoners van dit huis worden door de geleidelijke af braak steeds verder teruggedrongen. Vroeg of laat stort de hele zaak in elkaar en dan zal men alsnog naar iets anders uit moeten zien. grenzende varkensstal is tot in de keuken merkbaar, zelfs wan neer men verkouden is. Dat is men hier trouwens in alle jaar getijden. Afgezien van die varkens zou het geheel als vacantieverblijf geen gek figuur slaan, mits die vacan.tie niet al te lang gerekt wordt. Dit geval geldt dan nog ails een der gunstigste onder de vier en veertig gezinnen, die rn dergelijke schuren zijin onderge bracht. Er zijn er die wonen in paardestallen. Het systeem van pakhuisbewaning op deze schaal is waarschijnlijk uniek in Neder land, maar Langedijk kan zioh daar moeilijk over verheugen. Waanzinnige consequentie In Langedijk, waar kleine jon getjes proberen vanaf de talrijke bruggetjes in voorbijdrijvende koolbladen te spuwen, heeft deze pakhuisbewouing een waanzinni ge consequentie meegebracht. Als gevolg van dit systeem is name lijk een nijpend tekort aan op slagruimte ontstaan. Wil men nu aanspraak maken op een toewij zing uit (het verv.angings-vol urne, dan dient de afgekeurde woning eerst te zijin afgebroken. Ver schillende eigenaren van afge keurde krotwoningen weigeren dit echter en veThuren hun bezit als koolsöhuur, waardoor ze zich blijvend van inkomsten verzeke ren. Aan de ene kant bergt men dus gezinnen in kootechuren, ter wijl aan de andere kant' kool in woningen wordt opgeslagen. De gemeente 'kan geen nieuwe woning bouwen, omdat Ged. St. op heit standpunt staan, dat tot schuur verbouwde woningen niet aan hun bestemming onttrokken zijn. Men heeft nu een verzoek ingediend om deze regeling zo danig te wijzigen, dat een wo ning vervangen mag worden, zo dra ze „blijvend" aan haar be stemming onttrokken is. Voorlo pig echter kunnen de jongelui, die een huwelijk wensen aan te gaa.n en dat zijn er 103 in Langedijk nog wel even wach ten. Taak van de overheid? Wanneer de nood het hoogst is, wordt de redding geacht nabij te zijn. Daarom schuilt er voor de krotbewoners misschien 'n troost in de wetenschap, dat de nood zo hoog gestegen is. Een schamele troost en niet geheel vrij te plei ten van een bittere bijsmaak, maar voor Langedijk is er voor lopig geen andere Tenzij burgemeester Schelhaas de spijker op de kop geslagen heeft, toen hij in zijn nieuwjaars rede een oplossing suggereerde, die tegelijkertijd de erkenning in hield van zijn eigen onmacht: „Wij hopen da.t de Regering eens een onderzoek instelt in aA- le gemeenten, waarbij vooral ge let wordt op de kwaliteit van de bestaande woningen. Ik geloof dat daarvan wel eens een andere verdeling van het bouwvolume 't gevolg zou kunnen zijn". Immers, de Regering stelt een bepaald volume beschikbaar en laat de verdeling daarvan over aan Ged. Staten. Daarbij wondt vooral gelet op de omvang van de gemeente, ter wijl ook de vraag, of er sprake is van een vestigings- dan wel 'n ventreikoverschot punt van over- weging uitmaakt. Inderdaad speelt de bestaande woningtoestand een rol, maar de vraag is gewettigd of deze fac tor bij de vaststelling van het bouwvolume voor Langedijk voL doende steun gekregen heeft. „Maar", zegt burgem. Schel haas. „Ik twijfel er niet aan, dat de WIL tot helpen aanwezig is." HOTEL NASSAU BERGEN TEGEN 1 JUUI A.S. GEREED Vi BIERGEIN AAN ZEE Hotel «Nassau-Bergen, waaraan thans f arret de grootst mogelijke imspam- ining wordt gewerkt om het be drijf nog dieze zomer volop in werking te kunnen stellen, zal een van de modernste hotels van Nederland worden. Het krijgt de meest practische accomodiatie met liften, badka mers, coiffeurs etc. benevens een ballustrade met uitzicht op zee. Om een kleine indruk te ge ven van de te verwerken mate rialen, laten we hier enkele inte ressante cijfers volgen. In totaal zullen 370.000 stenen worden ver werkt, waarvan 90.000 aan de buitenmuren. Voor het fabriceren van de speciale steen die in Venio ge maakt wordt, wordt de benodigde klei uit Tsjeoho Slowakije inge voerd. Vanaf Venlo worden ze ■met speciale spoorwagons naar Bergen aan Zee overgebracht. Er wordt 350 m3 beton en 26 ton be- tonijizer verwerkt. Via een spe ciaal voor dit doel geconstrueer de lift die een hoogte van 15 m kan bereiken, worden de mate rialen naar de diverse verdiepin gen opgehesen. Thans is men gevorderd tot de eerste verdieping. Volgens plan- nen had men reeds veel verder moeten zijn, doch diverse oorza ken hebben het tempo ernstig gestagneerd. Het begon reeds met de vergunning voor de bouw, waarop drie maanden gewacht ■moest worden. Bij het leggen van de fundering stootte men op de resten van de fundering van de in de oorlog afgebroken villa „Ulysses", 'hetgeen vier weken oponthoud veroorzaakte. Boven dien stootte men nog op 'n bun ker van metersdikke betonwar- den, die gedeeltelijk opgeruimd moesten worden. Ook het slechte weer heeft zijn invloed nog doen gelden. Zo kon er in December slechts 10 dagen worden gewerkt. In Januari was het resultaat al niet veel beter. Hierdoor is de opleveringstermijn reeds verlengd to,t 1 Juli. Ondanks alles hopen de 40 werklieden einde Mei een groot gedeelte van het hotel ge red te hebben zodat de eerste gasten, die reeds plaatsen heb ben gereserveerd, ontvangen kun nen worden. De werklust die aan de dag ge legd wordit is hiervoor een ga rantie. Bij het gereedkomen van dit hotel zal Bergen aan Zee op de ranglijst van de badplaatsen een grote sprong vooruit maken. (Advertentie) ZO GOED LIJMT VELP0N VRAAG DE JUISTE SOORT NOORD SCHARWOUDE In de Burg werd 'n avond ge houden voor de ouders van de gymnastiekclub D.V.V. De voorzitter Jac Bruijn open de de vergadering en schreef de geringe opkomst van de ouders toe aan het niet beseffen van de waarde van de sport voor de de jeugd in lichamelijk en gees telijk opzicht. Verder schetste de voorzitter de huishoudelijke gang van za ken in de ver. en de wenselijk heid van het contact tussen het bestuur en de ouders van de leden. Vervolgens sprak de heer N. Tervoort, uit Zaandam, leraar in de paedagogiek, over de waarde vah de sport in het licht van onze beginselen. Spr. belichtte alllereerst de doelstelling van de sport. Hij verdeelde dit in drie onderde len. Ten eerste de ontwikkeling van de spieren, de kracht en de schoonheid van het lichaam. De verhoudingen moeten goed lig gen, bijv. naast de voornoemde ontwikkeling de zindelijkheid, de regelmaat in eten en slapen betrachten en zich niet te buiten gaan aan drank of veel roken. Als tweede onderdeel noemde spr. de karaktervorming door de sport. De sport moet bevorde ren de zelfbeheersing, het rea- geervermogen, de durf en moed, de offervaardigheid, de gehoor zaamheid, het helpen van elkaar, de eerlijkheid. Het zijn allen eigenschappen die een volwaar dig mens van onze jeugd maken, waaruit tenslotte de maatschap pij van de toekomst moet wor den opgebouwd. In het derde onderdeel om vatte spr. de zuiver geestelijke waarde in de sport. Het harmo nisch geheel van ziel en lichaam is voor ons katholieken niet te scheiden. Wij zien het lichaam als de drager van de ziel, als een tempel van de H. Geest. De leuze: „Een gezonde ziel in een gezond lichaam" is voor ons een waarheid, die nooit uit onze ge dachte moet wijken. Vervolgens zag spr. de sport als vrije tijdsbesteding voor de jeugd van niet te onderschatten waarde. Ledigheid is des duivels oorkussen. Uit dit alles vloeit voort de practische waarde van de ver schillende takken van sport, de z.g. rangorde. Volgens spr. staan bijv. die sportiviteiten het hoogst die de meest mogelijke spier- ontwikkeling opleveren en de lichaamsschoonheid bevorderen en de minste ongelukken ver oorzaken in de sport op zich of in wedstrijdvorm. In dit ver band noemt spr. de gymnastiek als een sport van hoge waarde in tegenstelling bijv. tot het bok sen waarin het bij een wedstrijd om de knock out (bewusteloos heid) gaat, wat lijnrecht in strijd is met de lichamelijke en gees telijke gezondheid. Een grote waarde noemt spr. ook het behoud van het ama teurisme in Nederland. De be- roepssport ontaardt spoedig in dingen waardoor de sportiviteit zoek raakt. De hogere waarde gaat hierdoor verloren. Ouders, begrijpt de waarde van de sport voor Uw kinderen; het is voor hen van het aller grootste belang. Na afloop van deze met volle aandacht beluisterde rede wer den nog enige interessante vra gen, door de aanwezigen gesteld, beantwoord. Het geheel werd afgewisseld door het op toneel uitgevoerde practische lesgeven van een groep jongens en meisjes dooi de leider Jac. Komen, wat zeer in de smaak viel. Na een woord van waardering en dank voor de ijver van het bestuur aan de heer Tervoort door de geestelijk adviseur kap Hermes, sloot de voorzitter deze voor alle aanwezigen zeer nut tige en leerzame avond. Benoeming BURGERBRUG. Onze plaats- genote mej. D. Kramer is met ingang van 1 Maart a.s. benoemd tot onderwijzeres aan de Chr. Nat. School te Medemblik. Ê.rüWO 1751

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noordhollands Dagblad : dagblad voor Alkmaar en omgeving | 1953 | | pagina 7