Kardinaal-legaat bij
de feesten in Utrecht
De Duitse schulden
31ste RAI geopend
ZATERDAG
Honderd jaar Kromstaf
dit blad
Uiterlijke viering beperkt
tot 16 en 17 Mei
Beroepskeuzebureaux
nog in moeilijke situatie
DE KRONIEK VAN
y JAAR
Payglop 9
ijn verrast!
e, die
ijzen.
Draagt Uw
steentje bijl
Franse treiler
in nood
269 doden en
vermisten
Nederland ondertekent
de regeling nog niet
Bijna 600.000 rijwielen in 1952
geproduceerd; export 162.000
Zaligverklarings
proces begonnen
Zaterdag 28 Februari 1953
Pagina 5
|D!
hoonmaak denkt,
n mooi STEVIG
kleuren helder
iw of groen, aan
met figuren 9
in de beste kwa-
k, dat bij de
chijnt, schrijft
n 1867 te Den
tratie De
,at, stond van
■halen, die zij
oorspronkelijk
daden meren-
raren verzorgd
s in Amerika
de Katholieke
iecifiek ka'tho-
in Nederland.
DES-reizen, 2
!NIX-rijwielen,
et meer krijgt!
ersnood-album
iilaan 51, Haarlem.
De viering van het eeuwfeest van het her
stel der bisschoppelijke hiërarchie, een
zo belangrijk historisch gebeuren zal,
ondanks de watersnoodramp niet zonder
uiterlijk feestbetoon geschieden. De ver
bondenheid met de door de ramp zwaar
getroffen landgenoten heeft de „Stichting
18531953" terecht doen besluiten de
actie voor de K.R.O. onder de leuze „Wed
loop in milde dankbaarheid" -te staken,
teneinde zo mee te werken aan de leniging
van de nood der getroffenen en de actie
„Beurzen open, dijken diclil" niet te be
lemmeren.
De plannen om het Episcopaat een waardig en groots huldeblijk aan
te bieden bij deze eeuwfeestviering blijven echter gehandhaafd. Ook
de openbare en kerkelijke viering van het eeuwfeest zal, hoewel in
verband met de ramp versoberd, toch in overeenstemming' gehouden
worden met de belangrijkheid voor Nederland van het Pauselijk be
sluit van 4 Maart 1853. De nadere plannen van de Stichting 1853-
1953, zijn nog voorlopig en behoeven uiteraard de goedkeuring van
het Episcopaat. Het hoogtepunt der viering valt nu Zaterdag 16 en
Zondag 17 Mei. Zaterdagnamiddag zal de speciale afgezant van de
H. Vader, de „Legatus a latere", in Nederland aankomen en in de
kathedrale kerk van Utrecht plechtig worden ontvangen.
In de avond begeeft de Kardi
naal Legaat zich tezamen met het
Nederlandse Episcopaat en an
dere binnen- en buitenlandse
hoogwaardigheidsbekleders naar
het Stadion te Utrecht, waar de
Legaat de leden der Regering zal
ontmoeten.
In een grootse en plechtige ma
nifestatie zullen de Katholieken
van Nederland in de persoon van
de Kardinaal Legaat hulde bren
gen aan de H. Vader; zij zullen
Het Nederlandse Episcopaat hun
gelukwensen overbrengen en dui
delijk doen uitkomen, welke be
tekenis aan het herstel der bis
schoppelijke hiërarchie voor ge
heel Nederland mag worden ge
hecht.
De manifestatie is ontworpen
door Mr. J. Derks en Albert Wel
ling en wordt geleid door Anton
Sweers.
Bij die gelegenheid wordt het
„Domine salvum fac" van Marius
Monnikendam voor de eerste
maal uitgevoerd met medewer
king van de mannenkoren van
Heerlen en Den Bosch. De jeugd
van Nederland zal een bood
schap, welke reeds enige dagen
lang met estafettes door geheel
het land is gegaan, aan de Bis
schoppen aanbieden.
Pontificale H. Mis en Lof
op Zondag 17 Mei
Zondag 17 Mei om half elf
draagt de Kardinaal Legaat in
het Stadion te Utrecht een ponti
ficale H. Mis op, tijdens welke de
aanwezigen tot de H. Tafel zullen
kunnen naderen. Tijdens deze
H. Mis zal de Kardinaal Legaat
een toespraak houden. Aan het
slot zal de Kardinaal Legaat de
gelovigen van Nederland de Pau
selijke Zegen geven.
's Middags wordt opnieuw in
het Utrechtse Stadion een mani
festatie gehouden, waarbij aan de
Hoogwaardige Bisschoppen het
huldeblijk wordt aangeboden, dat
door de Katholieken van Neder
land is bijeengebracht. Deze
plechtigheid wordt geopend met
een grote stoet van kinderen, die
op kinderlijke wijze een beel.d
zullen geven van de ontwikkeling
der Nederlandse Kerkprovincie in
de afgelopen honderd jaar. Daar
na betreden vertegenwoordigers
der parochies het veld en wordt
het huldeblijk overhandigd.
Wanneer dit geschied is, zal een
grote, prachtige processie met
honderden en honderden bruid
jes het veld betreden ter opening
van het pontificale sluitingslof.
Verwacht wordt, dat tijdens of na
dit sluitingslof Z.H. de Paus de
Nederlandse Katholieken via de
radio zal toespreken.
Triduum van voorbereiding
De landelijke herdenking wordt
voorafgegaan door een kerkelijk
triduum in de parochies, waarvan
de data per diocees worden vast
gesteld De landelijke viering,
welke op grond van de nationale
ramp ontdaan is van alle overda
dig uiterlijk feestbetoon, begint
op Hemelvaartsdag (14 Mei) met
een H. Mis van dankzegging voor
de zegeningen, welke de Pause
lijke Breve van 4 Maart 1853 voor
Nederland heeft gebracht. Om elf
uur die dag dragen de Bisschop-
32
Bemanning van kustvaarder
smokkelde sigaretten
De kapitein en vier opvarenden
van een kustvaartuig stonden
voor de economische politierech
ter te Rotterdam terecht, omdat
zij zonder toestemming een partij
sigaretten zouden hebben inge
voerd, in totaal 60.000 stuks. De
mannen gaven de feiten toe.
Tegen de kapitein, die mee
deed, eiste de officier van justi
tie zes weken gevangenisstraf en
verbeurdvciklaring van de siga
retten. Het vonnis werd vier we
ken gevangenisstraf.
De stuurman werd veroordeeld
tot f 175 boete of 3 weken hech
tenis en een maand gevangenis
straf voorwaardelijk met twee
jaar proeftijd.
De motordrijver en de machi
nist kregen conform de eis f 100
boete, subsidiair drie weken hech
tenis, alsmede een voorwaarde
lijke gevangenisstraf van drie we
ken met een proeftijd van twee
jaar.
De kok, die niet versohenen was
werd, eveneens conform de eis,
veroordeeld tot een geldboete van
f 30 of 10 dagen hechtenis.
Gelijk wij in de aanhef
van bijgaand artikel reeds
hebben gememoreerd, is de
radio-actie tot inzameling
van gelden voor het hulde
blijk stop gezet, omdat de
watersnood een actie van
alle radioverenigingen voor
hulp aan de slachtoffers
van die ramp noodzakelijk
maakt. Derhalve is naar
nieuwe wegen omgezien,
om het gestelde doel toch
te bereiken. Nog niet alle
plannen zijn tot in de fines
ses geregeld, zodat publi
catie hiervan thans beter
nog achterwege kan blij
ven. Wel staat het vast, dat
met hulp van de E.H.B.O.
heel wat stenen door de
spaarpotten gegooid zullen
gaan worden. En dat zijn
heus niet van die doodge
wone stenen, maar van een
heel bijzonder soort, waar
van een der merkwaardig
ste eigenschappen is, dat,
wat zich des morgens als
geheel normaal laat aan
zien, des avonds plotseling
voor de bezitter van uit
zonderlijke betekenis kan
blijken te zijn. Meer "kun
nen we er nog niet van
zeggen!
pen ieder in de Kathedrale kerk
van hun eigen Diocees, een pon
tificale H. Mis op.
In Utrecht wordt daarbij de
nieuwe mis voor koor en orkest
van Jurriaan Andriessen uitge
voerd, welke door de K.R.O.
wordt uitgezonden. In de middag
van Hemelvaartsdag worden in
de kerk aan de Biltstraat te
Utrecht de Nederlanders her
dacht, die in geur van heiligheid
zijn gestorven, o.a. Pater J. P.
Roothaan S.J., Petrus Donders
C.s.s.R., Mgr. Ariëns en Prof.
Titus Brandsma.
Vrijdag 15 Mei wordt in alle
kerken voor de zielerust van alle
gelovigen, die in de afgelopen
honderd jaar zijn gestorven, een
H. Mis van Requiem opgedragen.
De viering van het eeuwfeest
gaat verder gepaard met het hou
den van verscheidene congressen
van de Katholieke Actie, de Ka
tholieke organisaties en vereni
gingen, het onderwijs enz. Tevens
wordt te Utrecht een kunsthisto
rische tentoonstelling gehouden,
die een overzicht geeft van de
ontwikkeling der religieuze kunst
in de afgelopen honderd jaar.
PLAATSBEWIJZEN
VOOR HET GROTE
FEEST
In het Utrechtse Stadion
zullen op Zaterdag 16 Mei en
Zondag 17 Mei ongeveer
16.000 plaatsen ter beschik
king staan van geheel Ka
tholiek Nederland. De moei
lijkheid om deze zo te ver
delen, dat degenen, die geen
kaart zullen kunnen bemach
tigen, zich niet meer teleur
gesteld gevoelen, dan nu een
maal van een tevergeefs on
dernomen poging het gevolg
is, wordt aldus opgelost: voor
ieder der plechtigheden, der
halve Zaterdagavond, Zon
dagmorgen en Zondagmid
dag, worden telkens 16.000
kaarten beschikbaar gesteld.
Deze worden over de paro
chies verdeeld op basis van
het aantal parochianen. Ge
steld dus, dat er in Neder
land 3.200.000 katholieken
zijn, dan kan elke plechtig
heid worden bijgewoond door
één persoon op de 200. In
dat geval krijgt iedere paro
chie dus zoveel maal drie
kaarten (voor elke plechtig
heid één) toegewezen, als zij
een veelvoud van 200 paro
chianen telt. De verdeling
hiervan wordt aan de actie-
comité's in die parochies
overgelaten. De kaarten wor
den gratis ter beschikking
gesteld.
's-GRAVENHAGE, 27 Febr.
(A.N.P.). Naar het A.N.P. ver
neemt bevindt de Franse treiler
„Marthe Annie" zich 35 mijl ten
Noord-westen van St. Nazaire in
nood. Het vaartuig heeft noodsei
nen uitgezonden. Aan de schepen
in de buurt is verzocht scherp uit
te zien.
De ivatersn oodramp
in Nieuwerkerk
In de vergadering van de gere
formeerde synode, die Donderdag
te Goes is gehouden, hebben de
gereformeerde predikanten, ook
uit de noodgebieden een overzicht
gegeven van hetgeen zich in hun
gemeente heeft afgespeeld. Hier
bij heeft de gereformeerde pre
dikant, ds Y. Tiemersma medege
deeld, dat in zijn gemeente Nieu
werkerk, op Schouwen, 269 do
den en vermisten zijn.
De Nederlandse regering zal de
regeling betreffende de Duitse
vooroorlogse schulden, zoals die
als resultaat van de Londense
conferentie is tot stand gekomen,
nog niet ondertekenen, hoewel zij
met de grondslagen van deze re
geling geheel instemt. Zij acht
voorafgaande opheldering nopens
enkele concrete punten noodzake
lijk. De regering koestert echter
de hoop, dat een oplossing zal
kunnen worden gevonden, die het
haar mogelijk zal maken alsnog
tot ondertekening over te gaan.
De overeenkomst, waarover te
Londen lange tijd is onderhan
deld, zou gisteren door de deel
nemende landen worden onder
tekend. Op grond van deze rege
ling zal West-Duitsland aan onge
veer 27 landen jaarlijks een be
drag van 300 millioen Mark moe
ten uitkeren. Tot een totaal be-
In dc financiële toestand van
de particuliere Bureaux voor Be
roepskeuze is in 1952 wel is waar
enige verbetering gekomen, maar
bevredigend is de situatie nog
niet. Het wachten is op het rap
port van de Commissie Lange-
veld, waarvan met verontrusting
moet worden geconstateerd, dat
zij in 1952 weinig of geen vor
deringen heeft gemaakt. Alle pro
vincies, met uitzondering van
Groningen en Zeeland, geven in
enigerlei vorm subsidie.
Hoewel in 1952 het aantal ge
meenten, dat tot subsidieverle-
Van onze verslaggever)
DE 31ste R.A.I. IN AMSTERDAM, een grote wonder-
tent vol bromfietsen, scooters, motorrijwielen en gewone
fietsen, 134 stands waarop men niet raakt uitgekeken,
is gistermiddag officieel door de Minister van Verkeer
en Waterstaat geopend. Tevoren legde de voorzitter van
de R.A.I., de heer E. F. Eriksson de nadruk op het grote
belang van deze expositie, die vooral ook aandacht be
steedt aan het rijwiel, een van de belangrijkste produc
ten van onze nationale industrie.
In 1951 werden er 490.000 fiet
sen gemaakt, waarvan er ruim
100.000 werden geëxporteerd. De
productie over 1952 zal vermoe
delijk bijna 600.000 bedragen,
waarvan er tot November 1952
reeds 162.000 werden uitgevoerd.
Ook de Nederlandse industrie
van motorrijwielen, bromfietsen
en onderdelen droeg belangrijk
in de export bij: in 1952 werd
voor ruim 50 millioen gulden uit
gevoerd.
De R.A.I. verwacht veel buiten
lands bezoek: er is speciaal recla
me voor gemaakt, aldus besloot
de heer Eriksson.
Buitenlanders zowel als landge
noten zullen hier inderdaad een
volledig overzicht kunnen krijgen.
Bromfietsen zijn er bij honderden:
bromfietsen met geperst stalen
frame, met volledige beplating of
met verend frame, tweepersoons
bromfietsen, bromfietsen met te
lescoopvorken of met een vier-
takt-motörtje, heel goedkope en
vrij kostbare maar dan ook bril-
lante. En heel wat harten zullen
van rikketik gaan bij al dat
moois, dat vlak voor de ogen van
het publiek een record-bezoek
wordt verwacht staat te pron
ken en te glanzen. Men verwacht
dat er de eerste drie dagen geen
cent zal rollen, maar dan gaan de
beurzen open, voorspelden ons de
deskundigen.
Scooters zijn er al evenzo te
kust en te keur. Een monsterach
tige „Vespa" wijst de weg naar
deze Italianen, die o.a. de scooter
laten zien waarmede Géorge
Mommeret enkele maanden gele
den in 5'/s uur het Engelse Kanaal
overstak, en een „Vespa" -net een
soort plastic prieeltje. Er is een
„Post" scooter van eigen fabri
kaat, veruit de goedkoopste op de
hele R.A.I., en voorts scooters met
grappige zijspannen (zo los, zo
vast-, met speciale boodschaptas-
jes, zonder en met luxe uitvoe
ring en zo voort.
Bij de motoren zijn o.a. B.M.W.,
B.S.A., Matchless, A.J.S. en Ve-
locette in vole majesteit present:
machtige motorblokken, machtige
prijzen ook, helaas. De Jawa-club
is vanzelfsprekend eveneens in
vol ornaat aanwezig: sinds 1946
zijn er 15.000 verkocht, consta
teert men niet zonder trots.
Bij de rijwielen treft men de
collectie oude fietsen die uit
de historische verzameling van
George Hogenkamp is opgediept
en een ereplaats heeft gekregen.
De auto-loze R.A.I. is voor hon
derdduizenden de moeite dubbel
en dwars waard.
M Beyen
bij Italiaans premier
ROME, 27 Febr. (A.P.) De
Nederlandse minister van Bui
tenlandse Zaken J. W. Beyen
heeft vanmorgen een afscheids
bezoek gebracht aan de Itali
aanse premier, Alcide de Gasperi.
Beyen keert vanmiddag om
14.35 uur Ned. tijd per vliegtuig
naar Nederland terug.
ning bereid was, met 110 is ge
stegen, blijven er nog 800 over,
die niets doen.
Deze nieuwe noodkreten ver
nemen wij in het jaarverslag van
het Centraal Comité van Samen
werking in zake Voorlichting
bij Beroepskeuze. Hierbij zijn 11
katholieke bureaux voor Beroeps
keuze, alsmede de breed opge
zette en snel groeiende organisatie
van Katholieke Paedagogische Be
roepskeuzebureaux in de bisdom
men Haarlem en Utrecht aange
sloten.
Moeilijke situatie.
Onafgebroken pogingen heeft
het comité van samenwerking in
het afgelopen jaar ondernomen
om verbetering te brengen in de
moeilijke situatie bij de beroeps
keuzebureaux.
De minister is op verzoek van
het Centraal Comité overgegaan
tot de subsidiëring om de parti
culiere bureaux, die financieel in
grote nood verkeren, voorlopig
te helpen, daar zij het anders
waarschijnlijk niet langer kunnen
volhouden. Het is dus een nood-
regeling voor de tijd, die de
Commissie-Langeveld nodig heeft
om de kwestie te bestuderen. Er
zal niet zozeer gezocht worden
naar te stellen eisen aan de bu
reaux dat is het werk van de
Commissie-Langeveld doch
naar een zeefmethode om bureaux
die dilettantistisch werken, uit
te schakelen.
Verder zullen de te subsidiëren
bureaux moeten uitgaan van een
stichting, vereniging of organisa
tie, en zonder winstoogmerk moe
ten werken en een zekere om
vang moeten hebben. Op verzoek
van het Centraal Comité wordt
voor 1952 nog geen minimum aan
behandelde gevallen vastgesteld.
Voor 1953 zal de minimumgrens
opnieuw bekeken worden. De
gedachten gaan daarbij uit naar
een minimum van 100 gevallen
per jaar, die het bureau moet
hebben behandeld, wil het voor
subsidie in aanmerking komen.
Voor pas opgerichte bureaux zul
len uiteraard andere maatregelen
gelden.
In October heeft een bespre
king met minister Surrhoff tot
een voorlopig resultaat geleid,
nl. dat f 3.per geval door het
Rijk wordt toegekend, een bedrag
dat destijds door 't Comité contre
coeur was aanvaard. Deze rege
ling zal gelden tot het rapport
van de Commissie-Langeveld tot
andere maatregelen aanleiding
zal geven.
drag van 9000 millioen Mark. Zo
als bekend betreft de overeen
komst de obligaties, die Duitse
debiteuren voor de oorlog in het
buitenland hebben uitgegeven.
Naar wij nader vernemen heeft
de Nederlandse regering beden
kingen tegen de interpretatie van
een voor het geheel der rege
ling niet beslissend onderdeel
der regeling. Het gaat hier om de
vooroorlogse door Duitse debi
teuren aangegane leningen in bui
tenlandse valuta, waarvan de
obligaties zich op 10 Mei 1940 in
Nederlands bezit bevonden en
tijdens de bezetting uit ons land
verdwenen zijn.
Onlangs is namelijk gebleken,
dat de tekst van de Londense re
geling dusdanig uitgelegd wordt,
dat niet rechtstreekse roof niet
onder dezelfde bepalingen valt als
directe roof. De regering tracht
nu alsnog de gewenste interpreta
tie in het verdrag opgenomen te
krijgen.
Overigens staat vast dat de op
schorting van de ondertekening
door Nederland in geen geval de
belangen van Nederlandse hou
ders van thans weer ter beurze
van Amsterdam verhandelde Duit
se fondsen in niet-Duitse valuta
zal schaden. Het belang dat Ne
derland heeft bij de door de re
gering gewenste interpretatie be
loopt enige tientallen millioenen
guldens.
WEER TELEFONEREN
MET HOLLANDIA
Met ingang van 4 Maart 'a.s
zal de radio-telefonische verbin
ding met Hollandia (Ned. Nieuw-
Guinea) weer worden geopend.
De laatste maanden waren de
atmospherische omstandigheden
zo slecht, dat geen geregelde
verbinding mogelük was.
VAN KARDINAAL
MERRY DEL VAL
VATICAANSTAD (K.N.P.).
Donderdagmorgen is onder voor
zitterschap van de Nederlander
Mgr. Canisius van Lierde, Vicaris-
Generaal van Vaticaanstad, de
eerste openbare zitting gehouden
voor het informatieve proces voor
de zaligverklaring van Raphael
Kardinaal Merry del Val, van wie
tevens de 23ste verjaardag van
zijn godvruchtig afsterven werd
herdacht.
Mgr. van Lierde is president
van de Vaticaanse Rechtbank ad
hoc, die een onderzoek instelt
naar de roep van heiligheid en
naar de wonderen, die aan de
voorspraak van de overleden kar
dinaal worden toegeschreven.
Kardinaal Merry del Val was de
staatssecretaris van de Zalige
Paus Pius X. Voor de opening
van het proces droeg Mr. Van
Lierde op het graf van de kardi
naal, in de Vaticaanse grotten in
de onmiddellijke omgeving van
het graf van Pius X gelegen, een
plechtige H. Mis op.
Kardinaal Merry del Val heeft
grote maatgevende invloed gehad
op het pontificaat van de Zalige
Pius X, met wie hij zowel in zijn
werk als krachtens zijn geestes-
instelling ten nauwste was ver
bonden. Hij werd 10 October 1865
te Londen geboren uit een Iers-
Spaanse diplomatenfamilie. Hij
stierf 26, Februari 1930 te Rome.
De eerste zitting van de Kerke
lijke Rechtbank werd o.m. bijge
woond door de Spaanse ambassa
deur bij de H. Stoel.
VANDAAG BEGINT DE BOEKENWEEK.
1e Zij moet voor ons de week van het katholieke
boek, in elk geval van het goede boek, zijn.
Een beetje hals-over-kop is van katholieke zijde
verleden jaar November een week voor het boek
georganiseerd, met de bedoeling, om vooral de
katholieke visie op dit probleem te geven. D.w.z.
katholiek in de wezenlijke en in letterlijke zin.
Wij zouden gewild hebben te zeggen: katholiek in
eigenlijke en in beperkte zin, maar dat wordt een
moeilijke zaak. Katholiek in eigenlijke (wezenlijke)
zin, is hier voor ons, dat het gaat om lectuur, die
principeel verantwoord is. Katholiek in die beperk
te, letterlijke zin, bedoelt dan te zeggen, alge
meen maar hoe kan men „feitelijk in ernst
volhouden, dat katholiek (algemeen) „beperkt" is!
Katholiek is hier dus veel meer zonder nadere
aanduiding dan maar, zó te verstaan, dat het wil
zeggen: volledig christelijk verantwoord, op God
gericht. En al verklaart dr. Fortmann dan inde week
van de katholieke lectuur, die georganiseerd was
onder de leuze: boeken bewegen de wereld, dat
„de Kerk rechtstreeks geen taak heeft op het
gebied van het boek als cultuuruiting", bij haar
directe zending „gericht op de heiliging van het
volk en de komst van het Koninkrijk Gods" is het
„onvervangbare boek" een prachtig middel, en
een belangrijk hulpmiddel, om voor het succès der
zending van de Kerk de bodem te bereiden en door
een gezond „klimaat" die bodem tot vruchtbaar
heid te doen gedijen
Wij spraken daar juist over het onvervang-
bare boek. Toen het wachtwoord, dat boeken
de wereld bewegen, werd uitgegeven, was
om meer dan één reden het uitgangspunt, dat
katholieken ten achter blijven in belangstelling
voor het boek. Dat is een feit, dat om verschillende
redenen ernstig moet worden genomen, want, veel
lectuur is niet gericht op de heiliging, maar op de
ontkerstening van het volk en niet op de komst
van het koninkrijk Gods, maar op de heerschappij
van de duivel. Dit laatste moet ook niet weer ver
keerd worden verstaan. Wij hebben van onze kant
misschien te veel gelet op de negatieve kant van
de zaak en te weinig op de positieve. Het is prij
zenswaardig natuurlijk, want noodzakelijk, dat er
verweer is tegen slechte boeken, maar er moet
ook positieve actie zijn vóór het goede boek. En
dat is een gedachte, welke in deze algemene,
zij het op zich dan weer niet „katholieke" boe
kenweek overdenking verdient. Laat ons niet alleen
het slechte boek bestrijden, het heeft allang genoeg
de overdadige aandacht gehad. De belangstelling
moet positief gericht worden op het goede boek
en dat moet worden aanbevolen en gesteund. Toen
Divendal in een artikel over Katholieke Lectuur
voorziening een pleidooi hield, (in Actio Catholica
van Mei 1950) voor het goede boek, vatte hij een
hele reeks van argumenten voor dat goede boek.
Hij deed het in zijn pittige schrijftrant aldus:
„Laat ons het goede boek liefhebben en doen
liefhebben, want op zijn beurt kan het goede
boek edele mensen kweken. Het is de goede vriend
hunner vrije uren, en wie weet, dat zijn vrije tijd
bij uitstek een tijd is om op verhaal te komen
de term zelf is geboortig uit „boekenland"! die
ziet in het boek de beste vriend voor vrije uren,
juist omdat die vriend de meest onbegrensde
mogelijkheden biedt. Met deze vriend kunnen wij
reizen en toch thuisblijven. Met deze vriend kunnen
wij zwijgen en toch spreken. Deze vriend intro
duceert ons in de beste kringen, brengt ons dichter
bij God en doet de heiligen onze vrienden zijn.
Is de vraag naar een goed boek met het antwoord:
laten wij voor „stichtelijke" lectuur zorgen, vol
doende beantwoord? Zeker niet, wanneer onder
die stichtelijke lectuur alleen verstaan wordt, „wat
galmt naar het kerkgewelf"Of geldt ook hier
niet, dat „als de ziele luistert, spreekt het al een
taal dat leeft"? Pater van Heugten S.J. schreef
indertijd („Met Peillood en Kompas"): „Voor ons,
katholieken, betekent goed nog altijd: wat is inge
schakeld in de grote ordening naar het einddoel.
Een goed boek is voor mij in het algemeen het
boek, dat mijn mensenwaarde verlevendigt en
verhoogt, dat voor mij zin en waarde van het
leven in het grote Godsverband verheldert".
„Neem een boek, een goed boek". Wordt
Ie de toekomst van het goede boek bedreigd
en is dat dan niet een gevaar voor de waar
lijk-goede cultuur? Het was de heer D. de Lange,
die in „Boek en Leven" (November 1952) een plei
dooi hield voor „het onvervangbare boek", waarvan
wij al eerder spraken. Een pleidooi, in het bijzon
der aan het adres der Nederlandse katholieken, dat
nog zo actueel is, in deze week! Het artikel is
indertijd ook op ruime schaal verspreid door de
R. K. Nederlandse Boekhandelaren en Uitgevers,
die de situatie op dit terrein zelfs hachelijk noem
den. Zo ver zijn wij dus al gekomen, schreef hij
o.a. ter inleiding, dat er gepleit moet worden voor
iets, dat onmisbaar, dat onvervangbaar is! De schrij
ver noemt het 'een merkwaardige ironie, dat een
tijd die de triomf der vermenigvuldigingstechniek
beleeft, tevens de crisis van het boek meemaakt.
klaren. De „emancipatie" van ons, katholieken,
waar in deze maanden iedereen de mond vol van
heeft, zonder in volle omvang de diepe betekenis
van dit woord te beseffen, heeft zich grotendeels
buiten het boek om afgespeeld. En men is wel ge
neigd, de schrijver gelijk te geven, als hij opmerkt,
dat dit voor ons een „kostbaar middel heeft doen
verloren laten gaan, om ook de innerlijke weer
baarheid op te voeren". Er is massa-afval in de
grote steden, onverschilligheid bij de arbeiders
jeugd, de katholieke politieke groepering heeft
gefaald in haar beroep op de verbeelding der
kiezers, er is een schrijnend tekort aan inzicht in
elementaire psychische noodtoestanden, een veela'
mislukte emigratie-voorbereiding, een duidelijke
achteruitgang van de jeugdbeweging, n dit alles
wijst op een „gebrek aan merg en inhord", en een
gebrek aan „werkelijk bewoonde ruimten ook
achter de katholieke gevel"Is alles dan alleen
maar somber? Wij hebben nog een grote taak, en
moeten de durf tonen, die aan te vatten, voordat
het te laat is. Tot de karakteristiek van het Westen,
bakermat van de beschaving, welke verloren dreigt
te gaan, behoort het vermogen, om „op basis van
„Onze persen, zo zegt hij, draaien sneller en kun- de traditie tot zelfstandige vernieuwing te komen"
nen meer papier verwerken dan ooit tevoren. Onze
zetmachines worden steeds geperfectionneerd, en
worden niettemin bedreigd door een nieuw procédé,
de fotozetmachine, dat binnen afzienbare tijd het
zetproces waarschijnlijk met de helft zal bekorten.
Ter verspreiding van de enorme productie die door
deze ontwikkeling mogelijk en op economische
gronden: noodzakelijk is geworden, zijn nieuwe
En een symptoom van de bedreiging onzer bescha
ving is het verdringen van het boek als cultuur
waarde.
Tot de taak van de Christenen, tegenover
onze huidige verziekte beschaving behoort
ook de zorg voor het goede boek, „het onver
vangbaar instrument van onze cultuur". Hoe? „In
vormen van propaganda uitgedacht, boekenclubs' ieder geval is het wel zeker, dat een zuiver tech-
gevormd en series van goedkope uitgaven ont
worpen en dit alles heeft oppervlakkig gezien,
suoces gehad". Maar hier ligt de tragische paradox:
oppervlakkig gezien beleven wij het hoogtij van
het boek, bij een iets grondiger beschouwing komen
wij tot de conclusie dat het boek een crisis, een
malaise-periode doormaakt. Daar is het door de
schrijver gesignaleerde gevaar, dat de technische
vooruitgang hier dreigt te ontaarden tot een zinloze
mechanisering, tot een economisch proces dat lou
ter om zichzelfs wil bestaat en waarvan het boek,
zoals hij zegt, het eerste slachtoffer is. Daar is het
gevaar van de cultus van de „best-seller", het
gevaar dat men de lezers steeds meer afstompt,
en tenslotte op een niveau terecht zal moéten
komen, waar film, radio en televisie een veel
groter effect kunnen sorteren. Zo roeit zelfs het
„leesvoer" zichzelf op deze wijze uit"....
Dat de Nederlandse katholieken een zekere
onverschilligheid, ja schuwheid tegenover het
boek aan de dag legden, is historisch te ver-
nische propaganda altijd ondergeschikt zal zijn ten
opzichte van het uitgangspunt: het scheppen van
een klimaat, waarin de vrije persoon zichzelf kan
zijn en anderen kan eerbiedigen. In dit klimaat zal
dan het boek zeker tot zijn recht komen. En dan
zal ook de Kerk een taak hebben: „tegenover de
commercialisering van het boek en de ontaarding
van het woord, zal de Kerk opnieuw moeten wijzen
op het Boek, dat het levend Woord bevat". Hier
moeten de Christenen opnieuw beginnen: met het
Boek zijn juiste plaats te hergeven. Wij moeten het
Boek, dat vier eeuwen geleden uit de Kerk geroofd
werd, weer opendoen voor alle katholieke christe
nen. Wij moeten de „vele lezende ongeletterden,
die het verval onzer beschaving gekweekt heeft",
weer leren lezen in het Boek, dat het voorbeeld is
van alle boeken. Zou dat niet een schone vrucht
zjjn van de Boekenweek 1953?
