Recht van privaateigendom
basis van redenering
ZATERDAG-
Prins Bernhard dankt
het buitenland
Bedrijfsleider wegens
oplichting in arrest
MARKTBERICHTEN
DE KRONIEK VAN
Met brief in 23 talen
Derde interim-rapport Commissie Thurlings
Aparte positie pachter9 geen
voorkeur aankoop gepacht land
Politie zoekt
naar smokkelaars
Scheepsberichten
Werkloosheid
sterk gedaald
Naar ivij vernemen:
Zaterdag 11 Ap i* 1.53
Pagina
De Commissie Thurlings, ingesteld door het Centrum
voor Staatkundige Vorming, heeft haar derde interim
rapport het licht doen zien, handelend over het „voor
keursrecht van de pachter". De eerste twee interim
rapporten hadden betrekking op de „landbouwkundige
toetsing van koopovereenkomsten terzake van landbouw
gronden" en de „beheersing van pacht- en koopprijzen
van landbouwgronden".
De commissie staat onder voor
zitterschap van prof. dr. Th.
Thurlings te Wageningen. secre
taris is mr. P. Lamers te Roer
mond. Leden: mr. Jos van Be-
souw te Den Bosch, dr. ir. W.
Droesen te Roermond. H. Giesen
te Middenmeer, mr. F. Haffmans
te HeldenDorp en drs. F.
Kriellaars te Den Haag.
De commissie werd ingesteld
met de opdracht haar zienswiize
te geven op het ontwerp van
wet op de vervreemding van
landbouwgronden. De Tweede
Kamer zal binnenkort het wets
ontwerp openbaar behandelen.
Het ontwerp van wet op de
vervreemding van landbouw
gronden. op 1 Augustus 1951 bii
de Tweede Kamer aanhangig ge
maakt. bevat de gewijzigde tekst
van het ontwerp van Wet
Rechtshandelingen Landbouw
gronden, dat in Juli 1948 bii de
Tweede Kamer werd ingediend.
Dit wetsontwerp bevatte een
titel betreffende het recht van
voorrang van de pachter bii ver
koop. In het gewijzigde wets
ontwerp is deze titel vervallen.
De ministers, die dit wetsontwerp
hebben ondertekend, ziin van
mening, dat de regeling van het
recht van voorkeur als onder
deel van de pachtovereenkomst
in de nieuwe Pachtwet zou ziin
op te nemen.
Zoals uit de hieronder vol
gende vier voornaamste conclu
sies blijkt, deelt de commissie
Thurlings de zienswiize der be
doelde ministers niet. Zij acht
het integendeel gewenst bii ver
koop van het pachtobject een
aparte positie te scheppen ten
behoeve van de pachter.
Zij vindt ten tweede geen aan
leiding hiervoor een voorkeurs
recht te creëren, als bepaling
van dwingend recht op te nemen
als onderdeel van een pacht
overeenkomst. De commissie is
van oordeel, dat het met het oog
op het eigendomsrecht juister en
bovendien voldoende is, de eige
naar de verplichting op te leggen
de pachter bij de verkoop niet
zonder zwaarwegende redenen te
passeren. De nakoming van deze
verplichting ware ter beoordeling
te stellen van de Grondkamer.
Betreffende deze verplichting
van de eigenaar zou een bepaling
zijn op te nemen in het ontwerp
van wet op de vervreemding van
landbouwgronden. De commissie
beveelt de toevoeging aan van
een derde punt aan artikel 9.
De commissie zou ten derde
de verplichting van de eigenaar
slechts willen doen gelden ten
aanzien van de pachter, wiens
pachtovereenkomst geldt voor
ten minste zes jaar voor los land
en ten minste twaalf jaar voor
een hoeve en wiens pachtover
eenkomst door de bevoegde in
stantie is getoetst, goedgekeurd,
gewijzigd dan wel verlangd en
aan de pachter, wiens pacht
overeenkomst vóór 1 Januari 1936
van kracht was en voor een be
paalde tijd is aangegaan. Eén
lid van de commissie zou verder
willen gaan en de regeling ten
goede willen doen komen aan
alle pachters, uitgezonderd hen.
die gepacht hebben voor een
door de Grondkamer op grond
van artikel 10, lid 3 van het
Pachtbesluit goedgekeurde kor
tere duur
Doorverkoop door de pachter
koper binnen viif jaar zou ten
slotte ziin te verbieden. De
Grondkamer moet van dit ver
bod echter ontheffing kunnen
verlenen.
De commissie stelt zich hierbij
van Zwitserse horloges
DEN HAAG, 10 April De
Engelse en Nederlandse politie
speurt op het ogenblik naar een
internationale bende, die er van
verdacht wordt jaarlijks duizen
den Zwitserse horloges via Am
sterdam naar Engeland te smok
kelen. Het vermoeden bestaat, dat
de horloges worden gesmokkeld
in platte pakjes, die op het li
chaam van de smokkelaars ge
dragen worden. Ook schijnen er
zendingen horloges in vliegtui
gen overgevlogen te worden naar
kleine vliegvelden in Engeland,
waar geen Engelse douane-beamb
ten gestationneerd zijn.
Uit Engelse persberichten
blijkt, dat de Engelse douane het
aantal gesmokkelde horloges, dat
achterhaald wordt, op niet meer
dan 1 procent van het totale aan
tal gesmokkelde horloges schat.
Eenmaal in Engeland, worden de
horloges voornamelijk naar Lon
den doorgezonden, waar andere
leden van de bende zich belasten
met het distribueren ervan. Zij
gebruiken daarbij zelden hun wo
ningen als opslagplaats. Hun ge
heime opslagplaatsen zijn zo goed
verborgen, dat de Engelse politie
één bepaalde verdachte drie jaar
heeft geschaduwd zonder achter
het adres te komen, waar hij de
horloges verborgen hield. Dezer
dagen is in Londen een bendelid
een statenloze tot een boete
van honderd pond (duizend gul
den) veroordeeld. Hij werd bij
het verlaten van een huis in Lon
den betrapt bij het vervoer van
200 gesmokkelde horloges. In het
huis zelf werden 2.724 andere ge
smokkelde horloges aangetroffen.
Prins Bernhard met oudste
twee dochters naar Venetië
Z.K.H. Prins Bernhard is Vrij
dagmorgen met zijn oudste twee
dochters voor een weekeinde naar
Venetië vertrokken om de prin
sessen een indruk te geven van
deze stad en haar kunstschatten.
De Koningin in Den Haag
De Koningin brengt met Prin
ses Marijke het weekeinde door
m Den Haag als gast van Prinses
Wilhelmina in het paleis Lange
Voorhout, terwijl Prinses Mar
griet bij een vriendinnetje lo
geert.
Het uitgestelde vertrek
van de „Sibajak"
Emigranten, die op 17 April a.s.
met de „Sibajak" naar Australië
of Nieuw-Zeeland zouden ver
trekken en die door het onver
wachte uitstel van dit vertrek tot
8 Mei a.s., in ernstige moeilijk
heden zouden komen te verke
ren, kunnen voor de overbrug
ging daarvan voor zoveel moge
lijk worden opgenomen in een
sociale voorzieningsregeling. Bo
vendien kan indien nodig
het subsidieaandeel in hun reis
kosten zoveel worden verhoogd,
dat zij gedurende de drie weken
wachttijd op dezelfde voet kun
nen leven, als zij tot dusver de
den en dat zij tevens in staat Zijn,
de voor hen uit het uitstel voort
vloeiende onkosten te bestrijden.
Emigranten, die op deze hulp
aanspraak wensen te maken, kun
nen zich in verbinding stellen
met hun eigen aanmeldingskan
toor.
Winkeldievegge
op heterdaad betrapt
De winkelrecherche van een
der grote magazijnen in de bin
nenstad te 's-Gravenhage heeft
Donderdag de 32-jarige Johanna
L. op heterdaad betrapt op dief
stal van uitgestalde artikelen. In
haar tas werden vier portemon-
naies, een tondeuze en tal van
snuisterijen aangetroffen. De ar
tikelen bleken afkomstig te zijn
uit verschillende magazijnen. De
winkeldievegge is in verzekering
gesteld.
Bloemencorso hollenstreek
op 25 April
Het bloemencorso, dat op Za
terdag 18 April a.s. door de bol
lenstreek zou trekken is uitge
steld tot Zaterdag 25 April. De
reden voor dit uitstel is het feit
dat de weersomstandigheden tot
nu toe de bloei der bloemen heb
ben vertraagd. Mocht het weer
vóór 25 April zo zacht worden dat
de bloemen snel groeien dan zul
len zij in koelhuizen worden op
geslagen.
CTJ
o.a. op het standpunt, dat het
voorkeursrecht, gezien uit het
oogpunt van het algemeen be
lang. ook zekere nadelen kan op
leveren. b. v. verstarring van een
ongunstige verkavelingstoestand,
het handhaven van bedrijven
met te geringe bedrijfsomvang
en splitsing van objecten, die in
het algemeen belang beter als
een geheel behouden hadden
kunnen blijven. Hieruit moet
worden geconcludeerd, dat een
voorkeursrecht niet zonder de
mogelijkheid van uitzonderingen
in het leven zou mogen worden
geroepen. Maar nog afgezien
hiervan dient de vraag onder
ogen te worden gezien, of een
voorkeursrecht, gesteld dat het
voordelen oplevert. aanvaard
baar mag worden geacht, gezien
het feit. dat het de rechten van
de eigenaar beperkt.
Het recht van de private eigen
dom vertoont naast een indivi
dueel een sociaal aspect. Het
geeft de eigenaar beheers- en
beschikkingsbevoegdheid, maar
het legt anderzijds de eigenaar
de plicht op. rekening te houden
met de rechten en de recht
matige belangen van medemens
en maatschappij. Een eventuele
inperking van het recht van de
eigenaar ten aanzien van de
keuze van de persoon van de
koper moet van dit gezichtspunt
uit worden beoordeeld.
Tankvaart
Adinda 9 v. Pladju. Agatha 10
te Pladju. Aletta 9 v. Pladju. Cis-
tula 10 te Pladju. Duivendrecht p.
9 Miami. Esso Rotterdam 9 van
Antwerpen n. Aruba. Caltex Lei
den p. 10 Kp. Bougaronie. Caltex
Nederland 10 v. Sidon. Esso Den
Haag 12 v. Aruba.
Passagiersschepen
Bloemfontein 9 te A'dam. Bo
naire 9 v. Pt. of Spain n. Parama
ribo. Boschfontein 10 te Marseille.
Groote Beer p. 9 Lands End/Hali
fax. Johan v. Oldenbarneveit 9 v.
A'dam n. Tj. Priok. Maasdam 9
280 m. NW Bermuda's. Noordam
9 550 m. ZO Kp. Race. Oranje
fontein 9 dw. Madeira. Oranje
stad 8 v. Aruba. Rijndam 9 te
Southampton v. New York, Veen-
dam 9 330 m. ZO Kp. Race. Wa
terman verw. 11 17 u. Hoek van
Holl. Westerdam 9 480 m. NtW.
Flores. Willem Ruys p. 10 Guar-
dafui. Willemstad 9 te A'dam van
Cristobal.
Vrachtvaart
Aagtedijk 9 v. Trinidad n. Rio.
Aalsdijk 9 v. Halifax n. Boston.
Alcyone 9 v. R'dam n. Recife. Al-
demarin 9 te Rastanura. Alnati 9
te Montevideo. Alpherat 9 v. Las
Palmas. Amsteldijk 10 te Tampa.
Arkeldijk 10 v. Bremen te'R'dam.
Bengkalis 9 v. Surabaja. Bintang
9 v. Tarakan. Eos 10 te Algiers.
Farmsum 9 te Vancouver. Fries
land SSM p. 9 Finisterre. Fries
land KRL 9 v. Penang. Gooiland
9 v. Sao Francisco do Sul. Hathor
10 te A'dam. Heelsum 9 v. Char
leston n. A'dam. Heemskerk 9 v.
A'dam n. Hamburg. Kedoe 10 v.
R'dam n. Tj. Priok. Kieldrecht 10
v. Aden. Kota Baroe 9 v. Djeddah.
Lissekerk 9 v. Genua. Loenerkerk
9 v. R'dam n. Calcutta. Lombok
10 te East London. Maasland 10 te
Rio. Mataram 9 v. Belawan. Mod-
jokerto 9 v. Padang. Nigerstroom
9 te Monrovia. Poseidon p. 10
Martinique. Prins Frederik Hen
drik 11 verw. Montreal. Prins
Frederik Willem 9 te R'dam van
Hamburg. Radja 10 te Hamburg.
Raki 10 te Tj. Priok. Roebiah 6 te
Seattle. Stad Vlaardingen 13 ver
wacht R'dam. Saparoea 9 te Ace-
ra. Stad Breda 10 v. Liverpool n.
Halifax. Stad Maassluis 10 verw.
Narvik. Stad Maastricht 10 te
R'dam. Stad Schiedam 10 te Im-
mingham. Ternate 9 v. Surabaja.
Titus 9 te Tunis. Tosari 10 te Port
Said. Triton 9 v. New York. Wa
terland p. 9 Finisterre/A'dam.
Westland 8 v. Rio. Weltevreden
13 verw. Hoek van Holland 1600.
Willem Barendsz 9 540 m. ZZO
Kp. Palmas. Zonnewijk 9 te Kaap
stad.
Eind Maart bedroeg het aantal
bij de arbeidsbureau's geregis
treerde werkloze mannen 86.522
tegen 120.670 op 28 Februari. In
dit cijfer van 86.522 zijn 2349
geëvacueerden uit de noodgebie-
den begrepen.
Daarenboven waren op 31 Maart
25.313 personen werkzaam op een
der objecten van de Rijksdienst
Uitvoering Werken, tegen 28.752
op 28 Februari.
Deze zeer belangrijke daling
van de werkloosheid moet voor
eerst worden toegeschreven aan
de verschillende, voornamelijk in
de noordelijke provincies in uit
voering genomen openbare wer
ken. Voorts werd de gewone ver
ruiming der werkgelegenheid in
verband met het seizoen nog ver
sterkt door het bijzonder gun
stige voorjaarsweer. Tenslotte
bleek er grote behoefte aan ar
beidskrachten te bestaan voor het
herstel in de noodgebieden voor.
reparatie der waterschade aan
machines, meubelen en andere
goederen.
heeft de Deense gezant gistermor
gen aan de directeur van het
Nationale Rampenfonds, generaal
Alons, namens zijn volk een che
que ter waarde van f 109.951,55
Overhandigd.
gooide een heetgebakerde kok van
een groot hotel aan het Leidse-
plein te Amsterdam een pan met
kokend frituurvet over een col
lega, die daardoor brandwonden
Z. K. H. Prins Bernhahard heeft
als voorzitter van het Nationaal
Rampenfonds een brief gericht
tot alle volken, die aan het Ne
derlandse volk in de moeilijke
dagen van de watersnoodramp
aan gezicht, hals, borst en beide hulp hebben verleend. Deze brief
armen opliep.
overleed te Buenos Aires de heer
C. N. Kool, directeur van Philips
in Argentinië. De heer Kool was
gedurende ruim achttien jaar in
verscheidene belangrijke functies
in het Philipsconcern werkzaam..
werd te Tilburg de 25e voorjaars-
bijenmarkt gehouden, die zich in
de loop der jaren heeft ontwik
keld tot een der grootste in haar
soort in Nederland. De aanvoer
was deze keer echter matig.
De politie te Velsen onderzoekt
op het ogenblik de gedragingen
van de 32-jarige P. M. R. te Vel
sen, die als bedrijfsleider van een
Rotterdams montagebedrijf werk
zaam was op het terrein van de
Hoogovens te IJmuiden.
R. sloot volgens de politie
transacties af, die een strafbaar
karakter droegen: hij kocht o.m.
een partij ijzer van de Hoogovens
voor f65.000 en deed alsof dit
voor hemzelf was in plaats van
voor zijn principaal. Verder werd
hij firmant van een in oprichting
zijnde firma, teneinde in de na
bijheid van de Hoogovens 600.000
kubieke meter zand te doen af
graven.
Een deel van dit zand werd
doorverkocht aan bouwers en
zandschippers, maar dit had min
der prettige gevolgen voor de bij
deze, naar later bleek, fictieve
zandhandel betrokken personen.
De aannemers kochten n.l. het
zand en rekenden er ten volle op,
toen zij het materiaal nodig had-
Pater Casper van
Spaendonck S.J. overleden
In het St. Ignatius-college te
Amsterdam is op 77-jarige leef
tijd .overleden Pater Casper Vin-
centius Maria van Spaendonok
van de Sociëteit van Jezus. Hij
was tientallen jaren leraar Duits
en Engels in de Colleges der Je
zuïeten te Nijmegen en Amster
dam.
Pater van Spaendonok werd 2
Augustus 1875 te Tilburg 'gebo
ren. Hij maakte zijn gymnasiale
studies te Sittard en trad 26 Sep
tember 1894 in bij de Sociëteit v.
Jezus in Mariëndaal te Vugiht. Op
1 Aug. 1909 werd hij te Dublin
priester gewijd. Pater van Spaenr
donck was lid van de examen
commissie voor M.O. A-Duits en
voor M.O.B. Eneigls.
Stevenson
bij President Soekarno
DJAKARTA, 10 April A.F.P. -
Adlai Stevenson, die op zijn reis
door het verre Oosten in Dja
karta is aangekomen, is heden
morgen door President Soekar
no ontvangen; het onderhoud
duurde 40 minuten. Stevenson
zal ook nog een ontmoeting héb
ben met de Indonesische minister
van Buitenlandse zaken, de heer
Mufcarto, waarmede hij de lunch
zal gebruiken.
den. Er kwam evenwel geen
zand. Hetzelfde is gebeurd bij di
verse zandschippers, die contrac
ten afsloten, welke naar later
bleek „op drijfzand waren ge
bouwd". Tenslotte gingen de fan
tasieën van de verdachte zover,
aldus deelt de politie verder mede,
dat zijn handelingen hem veel
geld kostten, waarvoor hij soms
belangrijke leningen moest aan
gaan. R. verschafte zich enige ke
ren onder valse voorwendsels be
dragen ter grootte van tien tot
vijftienduizend gulden. Toen de
schuldeisers lastig werden, zocht
verdachte opnieuw naar midde
len om met de grootste spoed
over geld te kunnen beschikken.
Ook dit gebeurde weer onder val
se voorwendsels. R. is Donderdag
door -de politie terzake van op
lichting in bewaring gesteld.
in 23 verschillende talen
en door Prins Bernhard persoon
lijk ondertekend, luidt als volgt:
„Aan de vrienden van
Nederland.
Als wij dank hebben gebracht
aan God na ons donker uur, hart
grondige dank, uit ons diepste
wezen, dan gaat onze erkentelijk
heid, onze grote dankbaarheid al
lereerst uit naar de vrienden van
Nederland over de gehele we
reld. die ons met hun warme sym
pathie, met hun materiële hulp in
zovele vorm, met hun persoonlijke
krachtsin spanning zijn te hulp ge
sneld, teneinde ons in staat te
stellen, het in de greep van het
water zijnde deel van Nederland
daaruit te verlossen.
Nauwelijks had ons land zich
enigermate van de gevolgen van
het oorlogsgeweld hersteld, of op
een koude nacht kwam onver
hoeds het water Zuidwest Neder
land binnenstromen. Dat beteken
de: angst, leed en dood van velen.
Maar op dat ogenblik zijt gij tot
ons gekomen met hulp en bij
stand, in ee,n weergaloze, niet te
stuiten stoet, onverzwakt nu al
weken lang. En dat alles lag be
sloten in een enkele oproep: wa
tersnood in Nederland.
Het overstroomde gebied is nog
niet droog, maar reeds zijn de
eerste tekenen van het herstel
zichtbaar. Schouder aan schouder
staan helpers van velerlei natio
naliteit naast elkaar, om met onze
mannen en vrouwen de doorbra
ken onzer dijken te dichten. Wij
hebben vrienden, vele vrienden in
de nood. Voor die vriendschap,
welke het Nederlandse volk zo
zeer heeft ontroerd, moge ik als
voorzitter van het Nationaal Ram
penfonds m'n diep gevoelde dank
overbrengen.
PRINS BERNHARD
Prins der Nederlanden.
Voorzitter Nationaal
Rampenfonds"
Kaasmarkt Leeuwarden
LEEUWARDEN. 10 April.
Goudse volvet 1.981.99; Edam
mer 40+ 1.851.86; broodkaas
1.851.86. Stemming kalm.
Veemarkt Leiden
10 April Te Leiden ter vee
markt aangevoerd op Vrijdag 10
April 1953: stieren 8; melkkoeien
180; vette koeien 240; vare
koeien 564; grasikal'veren 17;
nuchtere kalveren 439; vette
schapen 100; weide schapen 250;
vette lammeren 601; zuiglamme-
ren 202; varkens (zeugen) 17;
paarden 4; veulens 1; geiten 15.
totaal 2639.
Stieren (sladht-) 800—1050 en
240270 s; melkkoeien 850-1200;
vette koeien 8571175; en 220
310 s; vare koeien 550900;
vaarzen 640950; pinken 400—
600; graskalveren 200—320 en
220290 1; nuchtere kalveren 25
40 (si.-); nudht. kalveren (fok)
90119; vette schapen 100125;
weideschapen 80100; vette lam
meren 90115; paarden 700
1100; geiten 1540.
Overzicht: Voor stieren, melk
en vare koeien, vaarzen en pin-
ken kalm. Voor vette koeien en
vette kalveren slap. Voor nuch
tere kalveren, schapen, jamme
ren, paarden en geiten matig.
Op de tbc-vrije afdeling 32 st.
van 60 tot 80 boven notering,
grote aanvoer, drukke rcarkit.
Kaasmarkt Leiden
De kaasmarkt van Vrijdag 10
April 1953: Goudse extra kw. tot
220; Goudse le kw: 212216; 2e
kw. 207211; aangevoerde par
tijen 25.
Leidse le kw. tot 218; aange
voerde partijen 2. Handel flauw
voor beide soorten.
Aardappelbeurs
Leeuwarden
LEEUWARDEN, 10 April. Rode
Star 1414.75, Alva's 1010.50.
Stemming zeer kalm.
Veemarkt Leeuwarden
LEEUWARDEN, 10 April 92
stieren 2.492.85 per kg slacht-
gew., 180 vette koeien 2.65—2.99,
2.50—2.64, 2.30—2.49 per kg
slachtgew., 2940 melk- en kalf-
koeien 5001155, 185 pinken 250
525. 1842 nuchtere kalveren 25
40, 326 vette weideschapen 60
125, 356 vette varkens, oude 1.60
1.70, vette biggen 150190, zou
ters 170173, 342 biggen 3045,
en lopers 4650, 32 bokken en
geiten, geen notering, 83 paarden
4501135. Totale aanvoer 6378.
Overzicht: stieren aanvoer rui
mer. Stemming willig, prijzen ho
ger; melk- en kalfkoeien, aanvoer
ruim, stemming goed, prijshou
dend. Pinken: aanvoer iets rui
mer, stemming vrij goed, prijzen
iets stijver. Nuchtere kalveren:
aanvoer groot, stemming iets be
ter, prijshoudend. Varkens: aan
voer klein, stemming williger, alle
soorten hoger. Biggen en lopers:
aanvoer klein, handel traag, prij
zen als vorige week. Schapen,
aanvoer klein, stemming lui, prijs
houdend. Paarden: aanvoer ruim,
stemming kalm, prijzen niet ho
ger.
De brief, die op persoonlijk
briefpapier van de Prins is ge
typt, is door Z. K. H. in de taai
van het land van de aanhef „Aan
de vrienden van Nederland" en
van een persoonlijke handteke
ning voorzien. In totaal is het
schrijven in tweeduizend exem
plaren aan de buitenlandse pers
over de gehele wereld verspreid.
Het is verzonden in het Neder
lands, Frans, Duits, Engels, Fins,
Spaans, Portugees, Italiaans, Hon
gaars, Grieks, Pools, Servisch,
Turks, Arabisch, Hebreeuws In
donesisch, Russisch, Deens, Noors,
Zweeds, IJslands. Perzisch en
Siamees.
Het opmaken en verzenden van
de dankbrief is niet zo eenvoudig
geweest als het lijkt. Ambtenaren
van buitenlandse zakein, die de
vertaling verzorgden, hebben
daarvoor verscheidene deskundi
gen moeten raadplegen, om het
schrijven in de levende taal van
het desbetreffende volk te kun
nen weergeven. Voorts heeft men
ook Nederlandse vertegenwoordi
gingen in het buitenland voor de
vertaling ingeschakeld. Daarmee
was men er nog niet, wan: het
typen van de brieven in verschei
dene talen, die andere letterter
kens hebben dan de onze, bracht
nieuwe moeilijkheden. Zo heeft
men de brieven voor de Noorde
lijke landen, die speciale letters
hebben, op schrijfmachines moe
ten typen, welke Voor dit doel
vierden geleend van deskundigen
en anderen. De Arabische tekst
is vervaardigd bij de Wereldom
roep in Hilversum, terwijl ook
voor de Russische, Griekse, Perzi
sche en enige andere exemplaren
bijzondere voorzieningen moesten
worden getroffen.
Historische Bisschopskerk
in Oost-Berlijn
eindelijk in heropbouw
BERLIJN, 10 April (KNP)
De wederopbouw van de katho
lieke Sit. Hedwigskerk, de kathe
drale kerk van de bisschop van
Berlijn, wordt na jarenlange
stagnatie thans eindelijk met
kracht ter hand genomen. Dit
historisch waardevolle Godshuis
was als eerste katholieke kerk
van Berlijn sedert de Hervor
ming door Koning Frederik de
Grote ip 1747 gebouwd, hoofd
zakelijk ten behoeve van zijn
katholieke soldaten uit Silezië.
Het was geïnspireerd op 't Pan
theon te Rome en bestond uit 'n
reusachtige koepelbouw.
Het communistische stadsbe
stuur van Oost-Berlijn, waar de
kerk ligt, gaf geen medewerking,
zodat de financieel niet sterke
katholieke bevolking van Berlijn
zelf moest zorgen de nodige
fondsen bijeen te brengen. Ook
de katholieken van West-Duits-
land en de Federale regering te
Bonn hebben hiertoe belangrijk
bijgedragen. De regering der
Oostdiuiise Democratische Repu
bliek wilde tenslotte ook niet
achterblijven, zodat hier voor het
eerst het gehele Duitse volk en
zijn regeerders in Oost en West
eendrachtig tot behoud van dit
katholieke Godshuis samenwerk
ten.
Thans is men zover, dat de
koepel weer kan worden opge
bouwd. Dit geschiedt volgens ge
heel nieuwe constructiemetho
den. Het dak wordt niet meer
uit brons geconstrueerd, maar uit
beton. 84 reusachtige segmenten
zijn nu vervaardigd, elk 28 me
ter .lang en 8.000 kilo zwaar. Zij
worden in elkaar gezet zoals, voir
gens een woord van de bisschop
van Berlijn, Mgr. Wilhelm Wes-
kam, „taartpunten".
V\VVV\\\\VVV\VVV\Y\Y\\V\V\\V\Y\\\\VY\\\\\\\\\\\\\V\\\V\\\\\V\\\\\\\\\\\\\\\\\W^^
HET HUMANISME, o, neen, daar willen
He wij het niet uitvoerig over hebben, maar
slechts ter inleiding van een ander probleem,
dat altijd nog verdient in het centrum van de
belangstelling te staan, willen wij daar iets over
zeggen. Wij lazen dezer dagen nog eens in het
boek van O. Degrijze, waarin het Christelijk Hu
manisme, (zo luidt de titel) geschetst wordt als
een levensideaal voor katholieken. Wij hadden
toen zo het idee, dat indien dit boek meer gelezen
zou worden, veel misverstanden rondom het pro
bleem van het humanisme voorkomen, of althans
genezen zouden kunnen worden. De schrijver van
dit boek (dat indertijd bij Romen in Roermond
uitkwam en al eerder door ons besproken is)
biedt een concreet levensprogram aan van chris
telijke levensfilolofie, onder de naam „christelijk
humanisme" waardoor aangetoond wordt, dat de
„samenbinding", welke hier wordt aangeboden,
zowel de menselijke als de christelijke waarden
onder het oog neemt. Het boek begint met een
en ander uit de geschiedenis van het humanisme
en zijn woordelijke betekenis te vertellen, gaat
het historische humanisme na, het humanisme als
methode van geesteskultuur, het z.g. integrale
humanisme, om dan de wijde vergezichten te
openen van het christelijk humanisme, waarin ons
een en ander trof over gezin en gemeen
schap....
Willen wij de „actualiteit en de opportuniteit
van dit christelijk humanisme" begrijpen, en
openstaan voor een ruime katholieke wereld
beschouwing en een verantwoord levensideaal, dan
valt er heel wat te doen. In de grond van de zaak
gaat het, zonder dat verdere speciale naamsaandui-
dingen van al of niet afgeronde stelsels nood
zakelijk zijn, om practisch levend christendom.
De oude kwestie ook van het herstel tussen geloof
en leven, tussen godsdienst en maatschappij. Dat
geldt natuurlijk als taak en plicht voor iedere
katholiek, voor elke christen. Het hier bedoelde
boek is meer in het bijzonder geschreven voor
katholieke intellectuele leken, wat intussen met
wegneemt, dat de meeste gedachten ook van waarde
zijn voor anderen. In dit opzicht vooral hebben wij
op het oog, wat Degrijze schrijft over de rol, welke
het gezin in dit verband kan spelen, „die centrale
instelling, waar heel het afbrokkelmgsproees (de
verwording van cultuur enz.) zich het duidelijkst
afspeelt en waar ook de eerste steen moet worden
gelegd voor de heropbouw, het gezin, het schar
nier van de tijdelijke gemeenschap, de cel van het
grote organisme: het Mystiek Lichaarp, is het kruis
punt van alle stromingen"....
Het is in het gezin, dat de ontmoeting van
ie de genade met gans het moderne leven
opnieuw moet plaats vinden. „Speelt het leven van
bijna ieder mens zich niet af in het kader van
het gezin?" Dat is een beslissende vraag, ook als
er gesproken wordt over vernieuwing van de maat-
ons part de actualiteit en de opportuniteit van het
schappij, in christelijke zin, hetgeen men dan voor
christelijk-humanisme mag noemen, als men daar
behoefte aan heeft. De vernieuwing in christe-
1 ij k e zin, zonder verder bijvoegelijke of andere
naamwoorden, is voor ons de hoofdzaak. Daarbij
kan men dan ten nutte van een goede aansluiting
tussen christendom en de moderne samenleving,
zoals die nu eenmaal is, overwegingen laten gelden,
als in het boek van Degrijze wordt gedaan, waar
hij zegt, dat het de christelijke familie is, „de in
carnatieplaats van het geloofsleven, van de zeden
leer, van de schoonmenselijkheid, waar de syn
these groeit tussen totale christelijkheid en alge
mene menselijkheid." Deze samenbinding zal men
in de kringen van intellectuele leken, van de
groepen van de leidende stand (maar niet alleen
daar) nodig hebben! De roep gaat uit naar nieuwe
levensvolle, idealistische gezinnen, waar „de chris-
telijk-humanistische. levensstijl krachtig wordt
aangekweekt."
En als de schrijver betoogt, dat de familie
ie de draagster is van de traditie, van het gees
telijk en stoffelijk erfdeel, de schakel tussen
verleden en toekomst, de natuurlijke invloedssfeer
van het voorbeeld, de grootste van alle opvoedende
krachten, en dat „het natuurgetrouw gezin de
sterkste vesting is, die we kunnen opwerpen tegen
staatsdespotisme en massanivellering, tegen de be
moeizucht van dé moderne staat, die systematisch
de familieburcht ondermijnt en de invloed van de
ouders steeds meer ten eigen bate beperkt.... wat
hebben wij hier dan eigenlijk anders dan een
program van christelijke gezinspolitiek; dat wel
licht, om het zo maar eens te zeggen, meer christe-
lijk-humanistisch bekeken zou kunnen worden,
als we letten op wat zich rondom ons afspeelt?
Het mag, ook tegenover bepaalde humanistische
strevingen en meningen, dan toch wel eens gezegd
worden, dat het begrip „christelijke gezinspolitiek",
gelijk dit hier op moderne wijze getekend wordt,
geen specifiek-Nederlandse uitvinding is, zoals
men in sommige vaderlandse kringen wel eens
schijnt te menen. Dezer dagen lazen wij conclusies
van een internationaal gezinscongres, van de Unie
van bonden voor het gezin e.d., in Frankfort ge
houden, en daar werden klanken in vernomen,
welke ons in Nederland, als gevolg van de onop
houdelijke actie voor katholieke gezinspolitiek, zeer
bekend in de oren klinken. Het ging hier in het
bijzonder over de woningbouw, die naar de
opvatting van de katholieke gezinspolitiek een ge
zonde ontplooiing van het gezinsleven niet in de
weg mag staan....
Want, zo zei men op dit congres en zo legde
men dit ook in een resolutie vast, sociale
maatregelen, hoe goed ook opgezet, zullen
moeilijk fouten kunnen herstellen, welke door een
verkeerde woningbouw worden veroorzaakt
Merkwaardig actueel is in dit verband, ook voor
ons, de stelling van het congres, dat voor het ge
zin de ideale woning is het eigen huis met een
eigen stukje grond. Er moet gewaakt worden tegen
woningbouw, welke teveel op het kleine huis is
gericht, jonge gezinnen moeten in het bezit kunnen
komen van een woning, die hen bij uitbreiding
van het gezin niet voor grote problemen stelt,
aandacht is vooral vereist voor de huizenbouw,
waarbij ook grote gezinnen gebaat zijn, in parle
menten en regeringen moeten zitting hebben per
sonen, die open oog hebben voor gezinsproblemen
en die bereid zijn, voor het gezin op de bres te
staan tegen onbegrip en gebrek aan belangstel
lingDit is, tussen haakjes terloops even
opgemerkt, dan toch wel een compliment voor de
gezinspartij. En ook meteen voor een ander ideaal
van die partij, de instelling van een gezinsraad,
welke minister van Thiel, de kwieke minister
voor Maatschappelijk Werk, zal gaan verwezen
lijken.
Het mag u toeschijnen, dat wij vèr afwijken
van ons uitgangspunt, het streven naar een
christelijke samenleving, op wier concreti
sering we met smart wachten, indien wij dit nu
laten uitlopen in een pleidooi voor actieve ge
zinspolitiek; dit is naar onze mening geenszins
het geval. In méér dan één opzicht hebben wij
voor dit probleem open oog te houden, willen wij
de idealen, die ook christelijk-humanisten blijken
aan te hangen, op practische wijze tot verwezen
lijking brengen. Inderdaad is hier een goede wo-
ningpolitiek van doorslaggevend belang. Maar ook
andere sectoren van het politieke leven vragen
hier de aandacht, op financieel-economisch, cultu
reel en algemeen-maatschappelijk terrein. Wij
denken bijv. ook aan de belastingpolitiek, in ver
band met de waarde van het gezinsbedrijf, zowel
op agrarisch als op industrieel gebied Dat alles is
eis van „opportuniteit van het christelijk huma
nisme", dat we hebben te stellen tegenover het
heidense en onchristelijke humanisme, dat geen of
te weinig oog heeft voor de waarde van het gezin.
En toch is het dit gezin, dat onze beschaving moet
genezen, redden en beveiligen. Dat gezin moet
„opnieuw geloven in zichzelf" (blz. 415), maar dan
moet het, in de bestaande omstandigheden, gehol
pen worden, om zich door dat geloof te' laten be
heersen Dat is de „actualiteit en de opportuniteit"
van een goede waarachtige gezinspolitiek!
