Meisj
isjes eerst met 16 jaar
naar de fabrieken
RADIO
W,
Saffier
i
Financiën en Economie
A Jaar'n wapenstilstand
in de koude oorlog
M.m.MJËjÊ
wrJPwFwF
de blauwe
Zilvi
M
De Prawda op 1 Mei:
Rapport commissie van
Centrum Staatkundige vorming
programma
it
Beursoverzicht
/;,&t ''tm 'i
y/J w//) w//'<tw'
Adoptie
het ramp
Papina 8
Zaterdag 2 Mei 1953
De iiiiuimuni-leeftijd, waarop meisjes in fabrieken en
werkplaatsen mogen werken, dient verhoogt te worden
tot 16 jaar. Tot deze conclusie komt een commissie van
het Centrum voor Staatkundige Vorming, die een diep
gaande studie heeft gewijd aan de algemene vraagstuk
ken, de arbeid van de vrouw betreffende. De commissie
is van oordeel, dat de verhoging van de beroepsleeftijd
geleidelijk moet geschieden. Het is te bezwaarlijk de ge
hele troep arbeidsters van 14 lot 16 jaar ineens aan het
arbeidsproces te onttrekken. Bovendien is het niet mo
gelijk al deze meisjes gelijktijdig in het onderwijs op te
nemen.
De commissie die onder voor
zitterschap van mej. Agnes Nolten
zich op zeer verdienstelijke wijze
heeft gekweten van haar op
dracht, bepleit in haar rapport,
dat met het verbod van arbeid
door jeugdige meisjes gelijktijdig
de leerplicht van 14 op 16 jaar
moet worden verlengd. Als over
gangsmaatregel moet zo spoedig
mogelijk voor meisjes tot 18 jaar
een beperkte leerplicht van 4 uur
per week worden ingevoerd! Het
meest urgent is deze maatregel
voor meisjes, die uitsluitend lager
onderwijs hebben genoten. Hier
toe zijn te rekenen de meeste fa-
brieks- en ateliermeisjes en een
groot deel van de groep meisjes,
die huishoudelijke arbeid verrich
ten. Artikel 12 van de Arbeidswet
1919 verplicht thans de werkgever
weliswaar om jeugdige arbeiders
8 uur per week vrij te geven voor
het volgen van godsdienst-, voort
gezet-, herhalings- of vakonder
wijs, doch deze bepaling is niet
tot haar volle recht gekomen. De
oorzaak hiervan is, dat tegelijk
met deze bepaling geen onder
wijsmogelijkheden in het leven
werden geroepen en er geen ver
plichting tot het volgen van on
derwijs werd opgelegd.
De beperkte leerplicht van 4
uur per week moet gehandhaafd
blijven voor jeugdige arbeidsters
van 16 tot 18 jaar, ook wanneer
de verhoging van de algemene
leerplicht tot 16 jaar een feit zal
zijn geworden, aldus de vierde
conclusie van het rapport. Van'
deze verplichting zouden kunnen
worden vrijgesteld diegenen, die
voldoende vormend onderwijs ge
noten hebben. Het onderwijs zou
georganiseerd moeten worden
door onafhankelijke onderwijs
instellingen.
Waarom?
De commissie, waarvan de le
den waren mej. mr. Bosch, drs.
P. J. C. Lebens, dra H. M. Dresen-
Coenders, mej. L. M. Eggels, F.
B. J. C. Jansen, drs. H. A. M
Moeskops, mej. G. Pollmann, mej.
M. de Poorter en prof. dr. J. A. J.
Schellekens O.P., is tot haar be
langrijke conclusies gekomen na
ampele bestudering van de vraag
stukken, die met vrouwenarbeid
samenhangen. De commissie heeft
in de eerste plaats antwoord ge
zocht op de vraag of arbeid als
een plicht kan worden beschouwd.
Het antwoord luidt bevestigend.
Er is niemand, aldus de conclu
sie, voor wie de plicht tot arbeid
niet bestaat. De mens heeft daar
mede ook het recht om te arbei
den. Dit geldt zowel voor de man
als de vrouw en voor zover zij
niet door andere en hogere ver
plichtingen, dan waaruit hun
plicht tot arbeid ontspringt, zijn
gebonden.
Wat de soort van arbeid voor de
vrouw betreft, komt de commis
sie tot de conclusie, dat de vrouw
zich bij voorkeur en met het
meeste succes zal richten op ar
beid, die zorg, toewijding, per
soonlijke deelneming en belang
stelling vereist. Het werk, dat in
het algemeen het meest aan de
zorginstelling van de vrouw be
antwoordt, is haar werk in eigen
gezin, omdat daar, in man en
kinderen, het meest natuurlijke
zorgcentrum aanwezig is. Het
work, dat het minst in deze zorg
instelling is op te nemen, is wel
het ongeschoolde fabriekswerk.
Ongunstige invloeden
Voor de grote groep fabrieks
meisjes is het gezinsmilieu lang
niet altijd gunstig geweest. De
ouders zijn vaak tekort geschoten
in hun taak als opvoeders, ter
wijl de leiding van de huishou
ding voor de moeder in vele ge
vallen te zwaar valt. De school
ontwikkeling van het meisje reikt
dikwijls niet verder dan de lagere
school. Bovendien was dit onder
wijs zo zij het heeft voltooid,
want 30 pet. van de fabrieks- en
ateliermeisjes heeft de zesde klas
niet bereikt lang niet altijd aan
haar capaciteiten en aan haar
toekomstige levensbehoefte aan
gepast. Op zeer jeugdige leeftijd
op 14, 15 jaar, vindt dit meisje
vaak haar weg naar de fabriek.
Soms is dit aan financiële omstan
digheden, soms aan gebrek aan
opvoedkundig inzicht bij de
ouders te wijten. Soms zijn het
bijkomende, aantrekkelijke om
standigheden, die dit veroorzaken.
Verwaarloosd wordt, dat tewerk
stelling op jeugdige leeftijd in
vele gevallen de ontwikkeling van
het meisje ongunstig beïnvloedt.
Dikwijls 'is bij het meisje, dat
reeds door omstandigheden van
sociaal milieu en lagere begaafd
heid min of meer achtergebleven
is, een minderwaardigheidsgevoel
ontstaan. Zij probeert dit gevoel
wel te verbergen door het aan
nemen van een branie-achtige
houding, doch daartoe wordt zij
gedrongen doordat zij zich in het
nieuwe milieu zeer „groen" voelt.
Voor haar intreden in de fabriek
nog geheel kind, dat de leiding
van degenen, die boven haar
staan, als vanzelfsprekend aan
vaardt, komt zij zonder overgang
in het volle bedrijfsleven te staan
op een leeftijd, waarop zovele
andere meiskes, die onder gun
stiger omstandigheden opgroeien,
nog volop gelegenheid hebben
ZONDAG 3 MEI 1953
HILVERSUM I 402 m 746
kc/s. 8.00 NCRV. 9.30 KRO. 17.00
IKOR, 19.00 NCRV. 19.45—24.00
KRO.
8.00 Nws. en weerber. 8.15 Vo
caal kwart. 8.30 Morgenwijding.
9.15 Gram. 9.30 Nws. 9.45 Gram.
9.55 Hoogmis. 11.30 Gram. 11.35
Striikork. en sol. 12.15 Apologie.
12.35 Vocaal en instr. ens. 12.55
Zonnewijzer. 13.00 Nws. en Kath.
nws. 13.10 Lunchconc. 13.40 Boek-
bespr. 13.55 Omr. ork. en solist.
14.40 „Eeuwfeest Kerk. Hiërar
chie", caus. 15.10 Pianokwart.
15.50 Kamermuz. 16.10 Katholiek
Thuisfront Overal! 16.15 Sportrep.
16.30 Vespers. 17.00 Oecumenische
jeugddienst. 18.00 „Bezoek aan
„De Hoeve" in Laren". 18.45 Pas
torale rubriek. 19.00 Samenzang.
19.30 „Gelooft U dat?", caus. 19.45
Nws. 20.00 Gram. 20.25 De gewo
ne man. 20.30 Spaans progr. 21.00
De appel valt niet ver van de
boom. 21.15 Gram. 21.20 Musette
ork. en soliste. 21.40 Act. 21.50
Gram. 22.00 „De 38e breedte
graad van het leven", klankb.
22.45 Avondgebed en lit. kalen
der. 23.00 Nws. 23.15-24.00 Gram.
HLIVERSUM II 298 m 1007
kc/s 3.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.30 IKOR. 12.00 AVRO. 17.00
VPRO. 17.30 VARA. 20.00—24.00
AVRO.
8.00 Nws, weerber. en postdui-
venber. 8.20 Gram. 8.25 V.h. plat
teland. 8.35 Orgel, harp, viool en
zang. 8.55 Postduivenber. 9.00
Gram. 9.45 „Geest, leven", caus.
10.00 V.d. jeugd. 10.30 Oud-Kath.
Hoogmis. 12.00 Evt. Postduiven
ber. Hierna: Dansmuz. 12.35
„Even afrekenen. Heren!" 12.45
Lichte muz. 13.00 Nws. 13.05
Med. of gram. 13.10 De Spoorwe
gen spreken. 13.20 Amus. muz.
14.00 Boelcbespr. 14.20 Mannen
koor. 14.45 Kamerork. en solist.
15.45 Toneelbeschouwing. 16.00
Dansmuz. 16.30 Sportrevue, 17.00
„Tussen Kerk en Wereld", caus.
17.20 „Van het Kerkeliik Erf",
caus. 17.30 V.d. jeugd. 17.50
Sportióurn. 18.15 Nws. en sport
uitslagen. 18.30 Pianospel. 18.45
Volkszang en woordenspel. 19-30
Radiölympus. 20.00 Nws. 20.05
Gevar. muz. 21.05 Meded. 21.10
„Désirée". hoorsp. 22.00 Gram.
22.25 Cabaret. 23.00 Nws. 23.15
Reportages of gram. 23.2524.00
Gram.
MAANDAG 4 MEI 1953
HILVERSUM I 402 m. 746
kc/s. 7.00 N.C.R.V. 18.00
NAT. PROGR. 20.15—24.00
N.C.R.V.
N.C.R.V. 7.00 Nws. 7.13 Ge
wijde muz. 7.45 Een woord voor
de dag. 8.00 Nws. en weerber.
8.10 Sportuitsl. 8.20 Gram. 9.00
V. d. zieken. 9.30 V. d. huisvr.
9.35 Waterst. 9.40 Gram. 10.30
Morgendienst. 11.00 Gram. 11.15
Gevar progr. 12.25 Voor boer en
tuinder. 12.30 Land- en tuinb.
meded. 12.33 Orgel conc. 12.59
Klokgelui. 13.00 Nws. 13.15
Strijktrio. 13.45 Gram. 14.00
Schoolradio. 14.30 Gram. 14.45
V. d. vrouw. 15.15 Gram. 15.35
Kamermuz. 16.00 Bijbellezing.
16.30 Viool, viola da gamba en
clavecimbel. 17.00 V. d. kleuters.
17.15 V. d. jeugd. 17.45 Nws.
NATIONAAL PROGRAMMA:
18.00 Opening. 18.03 Kamerork.
en solist. 18.10 Voordr. 18.20 Ko
perkwart. 18.30 Gedeelten uit dc
hedenmiddag in de Ridderzaal te
's-Gravenhage gehouden officiële
herdenkingsbijeenkomst. 19.00
Omr. ork. 19.30 „Wij herdenken",
reportagetocht langs een aantal
plaatsen waar Nederland van
daag ziin doden herdenkt. 20.00
Stilte. 20.02 Wilhelmus. 20.03
Kamerork. N.C.R.V.: 20.15 Nws
en weerber. 20.23 Radio Philh
ork.. groot koor en jongenskoor
21.10 „Dominee in Dixie", hoor
spel. 21.50 Gram. 22.00 Striikork
en solist. 22.40 Gram. 22.45
Avondoverdenking. 23.00 Nws. en
SOS-ber. 23.15 „Man en vrouw"
caus. 23.3024.00 Gram.
HILVERSUM II. 298 m.
1007 kc/s. 7.00 AVRO 18.00
NAT. PROGR. 20.15—24.00
AVRO.
AVRO: 7.00 Nws. 7.10 Gram.
7.15 Gvm. 7.30 Gram. 8.00 Nws.
8.15 Gram. 8.45 ld. 9.00 Morgen
wijding. 9.15 Liederen. 9.25 V. d.
vrouw. 9.30 Gram. 11.00 Voordr.
11.15 Kamerork, 12.00 Amus.muz.
12.30 Land- en tuinb.meded.
12.33 In 't spionnetje.. 12.38 Twee
piano's 13,00 Nws. 13.15 Meded.
of Gram. 13.20 Metropóleork
14.00 „Wat gaat er om in de we
reld?". caus. 14.20 Boekbespr.
14.25 Gram. 14.30 Voordr. 14.45
Alt en piano. 15.15 V. d. vrouw.
16.15 Operaconc. 17.30 V. d. pad
vinders. 17.45 Nws. NAT. PRO
GRAMMA: 18.00 Zie Hilversum
I. AVRO: 20.15 Nws. 20.20 Gram.
20.25 „Ontmoeting op Margra
ten". hoorsp. 21.45 Striikork.
22.15 Muz. caus. 23.00 Nws. 23.15
Filmprogr. 23.4524.00 Gram.
zich te ontwikkelen en tot vol
wassenheid te rijpen. Zij heeft
geen kans om positie te leren
kiezen, geen tijd om afstan'd te
nemen van zichzelf, maar zij
loopt mee met de „volwassenen",
die vroeger misschien ook al geen
tijd kregen om zich volledig te
ontplooien. Dat dit alles met zeer
nadelige gevolgen gepaard gaat,
wordt tegenwoordig algemeen be
seft.
Ongeschikt werk
Ook het soort werk, dat het
jeugdige meisje wordt opgedragen
oefent een nadelige invloed op
haar uit. Het is meestal klein,
repeterend deelwerk.. Het meisje
ziet zelden een product waarvan
zij de verantwoordelijke maakster
is. Hierdoor oefent zij zich niet
tn het zorgend verantwoordelijk
heid dragen. Zij gaat het werk
zien als een noodzakelijk kwaad.
!,Praktijk"-onderwi.is.
De verlenging van de leerplicht
tot 16 jaar en de beperkte leer
plicht tot 18 jaar zal aan het ge
stelde doel beantwoorden indien
het onderwijs meer dan tot nu
toe op levensvorming wordt ge
richt. Speciale aandacht verdient
de hervorming van het L.O. naar
een ruimere differentiatie, zulks
meer in het bijzonder met het oog
op de laagste begaafden en de
genen, voor wie het lager onder
wijs eindonderwijs is. De com
missie acht het billijk, dat het
onderwijs aan fabrieks- en ate
liermei,sjes voor een deel wordt
betaald door de werkgevers.
Evenzo is het billijk, dat de ar
beidster een bijdrage geeft voor
haar eigen vorming, terwijl even
min de staat zich aan de vorming
van het meisje zal kunnen ont
trekken. Als extra motief voor de
staat wordt aangevoerd, dat uit
de rijkskas gr„te sommen worden
besteed voor de opvoeding en
ontwikkeling van andere groepen,
door het verlenen van subsidies
aan middelbaar en hoger onder
wijs.
Zweden helpen getroffen
kleuterscholen
In nauwe samenwerking met
het ministerie van Onderwiis.
Kunsten en Wetenschappen en
door bemiddeling van het Jeugd
Rode Kruis zal de Zweedse or
ganisatie „Redda Barnen" de
meest getroffen kleuterscholen in
de rampgebieden voorzien van
nieuw meubilair en materiaal
voor de speelplaatsen. Ook speel
goed zal worden gezonden.
Dit aanbod, dat zeer spoedig
verwerkelijkt zal worden, komt
ongeveer de helft van de getrof
fen kleuterscholen in Zuidhol
land. Zeeland en Noordbrabant
ten goede.
HERDENKING
GEVALLENEN
WIERJNGERMEER Zoals
gebruikelijk zal ook dit jaar weer
op de avond van de 4e Mei nabil
het Monument aan de Wester-
terpweg. de herdenking der ge
vallenen plaatsvinden. De mede
werking aan deze herdenking ge
schiedt altüd spontaan uit alle
lagen der bevolking. Het bestuur
van de Stichting 19401945, afd.
Wieringermeer, dat wederom voor
de organisatie der herdenking zal
zorgdragen, vertrouwt dat het ook
nu weer zo zal zijn.
Van Maandagavond 18 uur af
zullen van alle openbare gebou
wen en particuliere woningen de
vlaggen halfstok worden gehan
gen. Van 19.45 uur af tot 30 sec.
vóer 20 uur zullen, voor zover
mogelijk, de klokken van alle
kerken luiden. Te 20 uur precies,
zal op de plaats der herdenking
gedurende twee minuten volko
men stilte in acht worden geno
men.
Aan de burgerij ,voor zover niet
tegenwoordig bij de plechtigheid,
wordt eveneens verzocht deze
plechtige stilte algemeen te be
trachten. -
Een koor zal enige toepasse
lijke liederen ten gehore brengen.
Eenieder wordt gelegenheid
geboden tot het brengen van een
eenvoudige hulde door het
strooien van bloemen op de plaats
der herdenking. Allereerst zal dit
echter gedaan worden door de
nabestaanden van gevallenen.
Vervolgens door de burgemeester
van Wieringermeer namens de
gehele gemeente en daarna door
anderen.
„Het bestuur van de Stichting
19401945 doet een ernstig be
roep op het onderwijzend perso
neel. om voorzover mogelijk, te
trachten de laatste lesuren' vóór
de Nationale Herdenkingsavond te
wijden aan de geschiedenis van
de strijd voor Neêrlands vrijheid.
Mezenpaar tussen
de bouwvakkers
Bij de in aanbouw zijnde
gebouwen van de Coöperatie
ve Aan- en Verkoop Vereni
ging in Slagharen staan stei
gers en het is er een drukke
bedoening met al die timme
rende. metselende en sjou
wende mensen. Ondanks het
feit. dat een twintigtal arbei
ders rustig hun gang gaan en
zich niet laat afleiden, heeft
een mezenpaartie een nestie
gebouwd in het steigerwerk,
dat op het werkterrein is op
gesteld. Het paartie trekt zich
niets aan van al de bedrijvig
heid. in ziin onmiddellijke
omgeving. Verontrusting is er
bij het paartje niet te bespeu
ren en het wijfje blijft zorg
vuldig op haar eities zitten.
Versehure en Co
10 procent dividend
Versehure en Co,'s Scheeps
werf en Machinefabriek heeft
over 1952 een saldo van 1.689.000
(v.j. 1.564.000) geboekt op de
exploitatierekening. Na afsenrij-
vingen resteert een onveranderde
winst van 667.000. Er wordt een
onveranderd dividend van 7 pCt
voorgesteld op de preferente aan
delen en een eveneens onveran
derd dividend van 10 pCt op de
gewone en de prioriteitsaandelen.
Oostenrijk stapt af van
dubbele wisselkoers
De Nationale Bank van Oosten
rijk heeft bekend gemaakt dat
met ingang van 1 Mei het tot nu
toe toegepaste stelsel van dub
bele wisselkoersen voor de shil
ling zal komen te vervallen.
Voortaan zal er voor iedere va
luta slechts één wisselkoers gel
den gebaseerd op een verhouding
van 26 shilling voor een Ameri
kaanse dollar. Men verwacht dat
hierdoor de prijzen van vele in
gevoerde goederen, zoals steen-
kooi, graan en veel levensmid
delen zullen stijgen.
Sedert 5 October golden in Oos
tenrijk een zogenaamde premie-
koers van 26 shilling voor een
Amerikaanse dollar en een han-
delskoers van 21,3 shilling voor
een dollar. Hierdoor ondervond de
Oostenrijkse uitvoer moeilijkhe
den tegen prijzen ,die op de han-
delskoers van 21,3 shilling waren
gebaseerd Men heeft daarom be
sloten, dat voortaan uitsluitend
de koers van 26 shilling zal wor
den toegepast.
Gedrukte stemming
AMSTERDAM, 1 Mei De
laatste dag van deze gebroken
beursweek heeft weinig belang
rijks opgeleverd Philips heeft het
slotdividend bekend gemaakt, 6
pCt, waardoor het totaal uit te
keren percentage op 12 pCt is ge
komen. dus hetzelfde als over 51.
Men acht deze uitkering zeer
gunstig en wacht met belangstel
ling op de jaarcijfers, die, vol
gens veler verwachting, eveneens
gunstig zullen zijn. De aandelen
stegen aanvankelijk van 158 tot
159'/'. Kon. Olie opende onveran
derd op 310, doch berichten,
waarin sprake is van aanbiedin
gen uit Perzië tegen een lage
prijs, lokten enig aanbod uit,
waardoor de koers van het hoofd
fonds van 310 tot 307 daalde. Dit
zette eigenlijk een domper op de
gehele markt, zodat ook Philips
het avance niet wist te behouden.
Voorts heerste er enige belang
stelling voor aandelen Neder
lands Indische Spoor, waarover
berichten zijn verschenen, die
minder gunstig luiden. Deze pa
pieren daalden relatief zeer sterk,
n.l. van 12 1/4 tot circa 9 pCt. De
internationale industrie nagenoeg
op peil, waarbij A.K.U. een kleine
koerswinst boekte. Cultures had
den wederom een onbelangwek
kend verloop. Hier overheerste
fractionele verliezen. Hetzelfde
geldt voor'de scheepvaartafde
ling, waar vooral scheepvaart unie
iets lager noteerde. De beleg-
gingsmarkt, die Woensdag aan de
flauwe kant was, zette deze stem
ming vandaag niet verder voort,
doch de nieuwe lening was toch
een fractie luier.
Stille Omgang Alkmaar
Voor het laatst roepen wij
onze uitgebreide lezerskring
op tof deelname aan de Stille
Omgang te Alkmaar.
In de drie parochiekerken
om 12.30 kort lof met toe
spraak. Omgang om 1 uur.
2 uur: plechtig gezangen H.
Mis in alle drie kerken.
Men wordt verzocht, zich
strikt te houden aan de aan
wijzingen van het bestuur.
DAVIS CUP
Nederland leidt met 2O
tegen Ceylon
SCHEVENINGEN Na de
eerste dag van de tussen Neder
land en Ceylon te spelen Davis-
cupwedstrijd in de eerste ronde
van de Europese zone heeft Ne
derland met overwinningen van
van Swol en Wilton met 20 de
leiding genomen.
Van Swol sloeg Scharenguivel
met 63 62 62 en Wilton
bleef de meerdere van Ernst met
62 62 57 63. Het ziin cij
fers die wijzen op een groot over
wicht van onze landgenoten, maar
al waren zij ongetwijfeld sterker
dan hun in dergelijke wedstrijden
onervaren tegenstanders het
was Ceylon's eerste schrede op
het glibberige pad van het Davis
cuptennis -een grootse indruk
heeft het spel van de beide leden
van het Nederlandse team niet
kunnen maken.
MOSKOU, 1 Mei De Prawda schreef vandaag: „Al#
er een wapenstilstand mogelijk is in de hete oorlog die
Korea verscheurt, begrijpt eenieder, dat er ook een wa
penstilstand mogelijk is in de koude oorlog die alle vol
ken naar de ondergang voert, een wapenstilstand,
welke gevolgd moet worden door de vrede.
Het artikel in de Prawda was
van de hand van de bekende
auteur Ilya Eherenburg en droeg
het opschrift: „Hoop". Het was
gesteld in uiterst optimistische
termen.
„De Russische regering heeft
duidelijk verklaard, dat zij be
reid is met de regeringen van
andere landen samen te werken
om de wereldvrede te verkrijgen.
Het volk steunt deze verklaring
van ganser harte: iedereen be
grijpt dat de tijd voor de mono
loog voorbij is en de tijd voor
dialoog gekomen.
„Besprekingen zijn in feite niet
slechts 'n conversatie. Besprekin
gen veronderstellen, dat alle deel
nemers bezield zijn door een
goede wil niet slechts door het
verlangen om te converseren,
maar om tot overeenstemming te
komen.
„Het volk is van mening, dat
de wapenstilstand in Korea ge
volgd zal worden door vrede en
dat dit land, dat reeds teveel
heeft geleden, rustig het leven
kan leiden dat het leiden wil".
In het artikel werd een scherpe
aanval gedaan op personen die
„vijanden van de overeenstem
ming" worden genoemd en waar
mee bedoeld werden wapenfabri
kanten en bepaalde niet nader
genoemde journalisten en politici.
Het blad betoogde echter, dat het
verlangen naar vrede te sterk is
dan dat aan de campagne tot be
ëindiging van de koude oorlog 'n
halt kan worden toegeroepen.
Kaasmarkt Leeuwarden
LEEUWARDEN, 1 Mei. Gouda
volvet 191192; Edammer 40 plus
171-172; broodkaas 40 plus 171
172. Stemming kalm.
DAMRUBRIEK
Alle correspondentie gelieve men
te adresseren aan Jos. H. C. Serrée,
Von Weberstraat 42, Utrecht.
(Publicaties of overneming zonder
bronvermelding Is verboden.)
Probleem no. 169
Auteur: DIRK DE RUITER,
(Amsterdam)
Eerste publicatie!
Opgedragen aan de damrédaoteur
(Zwart)
uit de vele, welke C. Blankenaar ons
heeft nagelaten.
Diagram I is op verzoek geplaatst,
daar dit eindspel wel tot de beste be
hoort, wat Blankenaar componeerde.
Auteur: C. BLANKENAAR,
(Soest) no. 1
Compositie van 1909
(Zwart)
(Wit)
Wit begint en wint!
Inzendtermijn uiterlijk veertien
dagen na plaatsing
Stand in cijfers (beiden negen
schijven).
Zwart op: 1 6 8 12 19 23 24 25 en
Wit op: 16 17 21 33 35 38 39 41 en
42.
Van onze Amsterdamse auteur en
medewerker een aardig „miniatuur
tje". Na verschillende afwikkelingen,
weet Wit het overgebleven eindspei
precies op tempo te winnen. Geen
moeilijk, maar wel een geestig vraag
stukje, zeer geschikt voor onze huis
dammers en gevorderde beginners.
Oplossing van het „Motief" en
„Slag"-probleem van auteur A. de
Graag, Heusden (N.-Br.).
Wit wint het „motief"-vraagstuk
als volgt: 15—10, (14x5), 50—45, 25x
14), 24—19, (13x24), 27—21, (17x26),
33—28, (22x38), 32—28, (23x43), 42—
38, (43x32), 37x10, (26x46), 45x14 en
wint op fraaie wijze.
Oplossing „slag"-probleem, Wit
wint als volgt: 4338, (32x43), 34-
29, (43x23), 24—20, (28x39), 20x7, 2x
11). 6x28, (23x32), 30—24, (19x30), 25
x43. Het eindspel, dat heel leerzaam
Is, wint Wit in alle varianten, want
op 4641 Van Zwart, volgt 4237 en
43- 30. op (32—38), volgt 43X32, (41—
461 en 42—37. Op Zwart 32—27, volgt
42x31, (36x27), 47x36, (27—32) en 36
-31.
Twee fraaie composities uit het
nieuwe damboekje van deze auteur.
Liefhebbers (sters) van de problema
tiek kunnen alles naar hun of haar
gading vinden, in vele prachtige com
posities. De namen van de goede op
lossingen volgen in onze eerstkomende
rubrieken.
Correspondentie: Th. J. Viset, Hoorn,
en anderen. Uw oplossingen kwamen
na het inzendtermijn in ons bezit. Tot
onze spijt moesten wij deze terzijde
liggen. Serg. A. van G. te Amersfoort.
Damslag gaat nooit voor, alleen meer-
slag. Het officiële damreglementen-
boekje (uitgave van de Kon. Ned.
Dambond) kost slechts twaalf cent,
inclusief porti, H. v. E., Utrecht. Uw
damkennis kunt u zeker bevorderen
of aankweken in clubverband. Een
R. K. Damclub te Utrecht is „O.D.I.",
welk haar clubavond 's Woensdags
houdt, zaal 10 van „St. Jan", Janskerk
hof Utrecht. Mej. A. S. de J. te Zuilen.
De schuine kleurlijnen op het dam
bord duiden de richting aan, waarin
de stukken zich bij het spel bewegen,
dus een donker veld aan de linkerzijde
van de speler. Slaan is verplicht. Het
zogenaamde „blazen" bestaat niet in
het damspel.
Cor Blankenaar, 's werelds grootste
Eindspelcomponist t (18761953)
De grootmeester van het Eindspel:
C. Blankenaar was de geniaalste eind
spel-componist van zijn tijd. Wijlen
Jacq B. de Haas, dampionier bij uit
nemendheid en oud-kampioen van Ne
derland, schreef in het officiële Orgaan
van de Kon. Ned. Dambond „Het
Damspel" over Blankenaar's eindspe
len als volgt: „De composities, welke C.
Blankenaar componeerde, raken de
grenzen van het onvindbare. Voor hem
is het dambord een piano, de diagona
len de toetsen!" Prachtige vondsten
brachten zijn composities tot de hoog
ste graad van ontwikkeling. Vele
fraaie eindspel-composities, met als
voorkeur de beweeglijke dam (men),
waren van een zó een grote diepte en
schoonheid, dat slechts de geroutineer-
dén in staat waren, ze op te lossen.
Daarom schenken „de Blankenaartjes"
voor vele liefhebbers(sters) een onge
kend kunstgenot.
Natuurlijk heeft deze grote eindspel-
artist met bijna onoverkomelijke moei
lijkheden te kampen gehad, maar stuk
voor stuk verbrak hij de knellende
banden van de harde 'logica. Met zijn
artistieke kop, voortdurend naar het
bord gewend, componeerde hij langs
alle diagonalen, om eindelijk na in
tense studie de triomf van zijn grote
inspiraties te behalen. Helaas heeft
Blankenaar door zijn zwakke gezond
heid niet geheel actief aan het damge
beuren kunnen deelnemen, ofschoon
hij een sterk speler was, bleef hij tot
aan zijn verscheiden belangstellend
toeschouwer.
De damwereld zal 's werelds groot
str» eindspel-artist eren en node mis
sen' Hij ruste in vrede.
Wij geven tot slot enkele composities
c.
(Wit)
Stand: Wit drie dammen op 11 17 en
22.
Zwart: een schijf op 23 en één dam
op 30.
Wit begint en wint!
Inzendtermijn uiterlijk veertien
dagen na plaatsing
S.v.p. Eindspel volledig uitwerken.
Compositie 1918
Auteur: C. BLANKENAAR, (Soêst)
no. 2
(Zwart)
■mm ym wm
ÜP
t
16
4b
(Wit)
Stand: Zwart, een dam op 11 en
een schijf op 17.
Wit: drie dammen op 29 45 en 47.
Wit begint en wint!
Inzendtermijn uiterlijk veertien
dagen na plaatsing
S.v.p. Eindspel volledig uitwerken.
Tot slot een leerzaam eindspel var
C. Blankenaar
Stand in cijfers.
Van Wit: drie dammen op 35 43 en
44.
Van Zwart: één schiji. op 31 en één
dam op 16.
Oplossing volgt over veertien dagen.
Wij wensen onze oplossers (sters)
vele genoegelijke uren. Blankenaar's
scheppingen verdienen onzer aller aan
dacht!
FEUILLETON
•N VERHAAL UIT HET VREEMDELINGENLEGIOEN 1
Door P. C. WREN
„Geef me uie vervloekte dia
mant die de oorzaak van alle el
lende is". Hij keek Michael met
van haat vertrokken ogen aan.
„Jullie juwelen-dieven hebben
corruptie gezaaid in 't hele gar
nizoen, en de discipline bedreigd.
Ik zal nu de steen bewaren; de
duivel beware de zwijnen die
denken dat 2e in mijm compagnie
kunnen samenzweren om te
moorden te jatten en te deserte
ren;; Kom op met dat ding,
gevangenisboef,... Snel.. Ten
zij je wilt dat die krankzinnige
honden van muiters je morgen
ochtend bij het appèl je keet af
snijden.... Ja, ïk weet er alles
van.... Snel, zeg IkDe dui
vel hale jéen hij schudde
met zijn vuist.
Michael keek hem aan als
,.n was van ver-
tmand
wondering.
„Diamant, Monsieur l'Adju-
dant?" mompelde hij.
Het donkere gezicht van Le
jaune werd paars, zijn ogen puil
den uit hun kassen.
„Als je probeert trucjes met
me uit te halen schiet ik je
schurftige kop uit elkaar met
een", brulde hij, en pakte zijn
revolver, die hij op de tafel had
gelegd.
Een nieuwe stortvloed van
scheldwoorden ging over ons
heen.
„Ik heb geen diamant, mon
Adjudant", zei Michael kalm, en
kek hem strak in de ogen.
„Zoals ik U ook had kunnen
Zeggen, mon Adjudant", .viel ik
in, „mijn broer heeft nooit van
zijn leven een diamant gehad, en
ik evenmin".
Lejaune was sprakeloos.
Ik dacht (en hoopte) dat hij
een beroerte zou krijgen. Zijn
gezicht werd nog paarser en het
lee-k alsof zijn ogen uit hun kas
sen zouden vallen. Zijn lippen
gingen van elkaar en zijn wreed-
uitziende tanden werden zicht
baar.
Hij richtte zijn revolver op
Michael, die klam bleef staan.
Even schoot het door me heen,
mijn geweer op te heffen, maar
ik besefte dat hij tweemaal ge
schoten kon hebben in de tijd die
ik nodig had om op hem te rich
ten, en ik beheerste me. Eén en
kele beweging zou muiterij bete
kend hebben, en de dood.
Ik was ervan overtuigd dat
Lejaune ons op de plek neerge
schoten en Michaels lichaam
doorzocht had, als hij zelf niet
in zo'n netelige positie gestaan
had. Hij had ons nodig, voor het
ogenblik.
Ëllk ogenblik kon hij de wa
pens van St. André en Cordier
'horen afgaan, wanneer de mui
ters hen bestormden. Het kon
oo'k, voorzover Lejaune bekend
kon zij.n, dat de muiters, onder
aanvoering van St. André, Ma-
ris en Cordier, Lejaune's kamer
binnenstormden, om hem te do
den. Hij meende, dat deze drie,
evenals Michael en ik, te ver
trouwen waren maar hij wist
het niet zeker. Hij was een dap
pere kerel. Zelfs in zijn huidige
situatie, behandelde hij de zaak
die nu aan de orde was met re
delijke 'kalmte. Terwijl hij de
revolver beurtelings, op Michaël
en dan weer op mij richtte, be
gon hij vreselijk te vloeken. Al
hetgeen hij aan vuils had ge
leerd van de lieden waarmede
hij omgegaan was, stortte hij
over ons uit. Hij schuimde let
terlijk en figuurlijk.
We bleven als standbeelden
staan. Ik moest denken aan de
inboorlingen van de Congo,
waarover hij absolute macht had
uitgeoefend, en over wier leven
of dood hij had kunnen beschik
ken naar het hem uitkwam.
Toen schoot me opeens een
gedachte te binnen, die me ge
ruststelde. Lejaune zou ons niets
doen zolang de muiterij nog niet
onderdrukt was, en hij zelf, weer
heer en meester over de situatie
was.
Wij waren zijn enige verde
diging, de enige ondersteuning
van zijn autoriteit, zijn enige
'kans, niet alleen op zijn mili
taire' carrière. Bet was duidelijk
dat 'hij het niet in zijn hoofd zou
halen twee-vijfde deel van zijn
loyale troepen te doden, of zelfs
maar één vijfde deel, op het
ogenblik dat hij ze het meest
nodig had.
Het is absurd.
Toen, zonder er bij na te den
ken, deed ik wat Wel mijn dap
perste lévensdaad geweest zou
zijn, als ik het met opzet gedaan
had.
„Kijk eens, Lejaune", zei ik
ijzig, op de manier van een Ox-
fordse student die een overvra
gende koetsier, of een onbeschof
te bediende aanspreekt.
„Kijk eens, Lejauiie, doe nu met
zo dom en dwaas. Begrijp je dan
niet dat je over twee minuten
aan -die muur daar kunt hangen,
met bajonetten door de handen
en dat je daar zult blijver,
hangen, in een brandend fort?
Of vastgeprikt op het dak, met
zon op je gezicht? Doe toch niet
zo dom. We hebben geen dia
mant, maar je hebt minstens vijf
man die bereid zijn aan jouw
kant te strijden. Houd nu op met
je gezeur over juwelen, en wees
blij dat wij vijven onze plicht
wél kennen, in tegenstelling met
jou!"
„Zeer Wakkere Knaap", mom
pelde mijn broer. „Je krijgt de
Orde van Michael, John...."
Wat zou de Keizer van Abes-
simië gedaan hebben als zijn
minste slaaf zijn kamér binnen
gekomen was en hem in het ge
zicht gespuwd had? Ik weet het
niet, en Lejaune blijkbaar ook
niet, anders had hij het wel ge
daan.
Lejaune keek hem met open
mond aan. Het leek alsof hij
flauw.zou vallen.
(Wordt vervolgd)
EGMOND AA
sommige caroohdi
die bescheiden r
zich gaarne op
houden, maar i
presteren in het
gemeenschap. Zc
is mei. C. Huibei
veren jubileum
wiizeres van de
Egmond aan Zee
vol versierde oa:
al haar kleuters
de zeereerw. heei
kele paters, bi
Niele en talriike
een waren, were
ontvangen.
Pastoor Huppei
vele moeillikhed
aanvang te ovei
maar die men c
houden te boven
bracht mei. Huil
namens alle ou
vele dat zH vo
heeft gedaan. He
kleintjes haar zc
zegt duidelijk e
weet, hoe met de
te gaan.
Als bliik van
feestvierende „iu:
drie kleuters mi
samenspraakje
aangeboden, waai
bestemd is om
van de iubilaress
n.l. een bedevaar
Alle parochianen
taan hun biidrag
Burgemeester
haar namens 1
bestuur. Hot dee
genoegen het nie
voor de kleuters
Numm<
candidate
DE RIJP B
nummering van c
lijsten voor de vei
leden van de raa
taat als volgt: 1 I
eniging; 2 K.V.P.;
C.N.P.
K.V.P.
DE RIJP Eei
hield de afdeling
van de K.V.P, in
heer C. Blokdijk
vergadering. De h
metz, wethouder v
ken te Amsterdam
leiding over de taa
van de gemeenter;
meentelijke politie
In het huishoud
van de vergaderir
wijziging tot stand
ment voor de verki
groslijst. In den vc
hierdoor niet mop
i leden van de ad
bloedverwanten zi,
daten voor de gros)
er zijn ontstemmin
de beide in de ri
zitting hebbende r
aanwezig waren
Lijstmimn
GRAFT Bij
nummering van 'd
lijsten voor de ver!
leden van de geme
de P.vxl.A. het num
ven. De kiesveren
Hik Belang en de
respectievelijk de n
Van verdrinl
gerei
DE RIJP Deze
het 3-jarig dochtert
J. Bommer bij he
landje spelenderwi
Toevallig zag de i
man het kind drij
heer Veenman zé
zwemkunst niet m
mi een zoon, die b
land aan het werk
het kind van de
dood te redden.
Stille On
naar Alk
H.H. WAARD-ZU
Ri.jwielclub St Elia
chie St Dionysius
avond om 11 uur pi
af de kerk. Ook n
Hen zich hier aans
Hieronder geven
van de getroffen r
verband met de ac
iholense gemeentel
Aan de gemeente
een renteloze kasgi
strekt van f 30.000,
Voor het doen v
betalingen is een
fonds gevormd, wa
nemende gemeentel
storten van f 0,25
Het is de bedoeli
te doen beheren dc
ting, te vormen di
van de Centrale W
De gemeente Ha<
heeft tijdelijk een b
baar gesteld ten bel
kleuteronderwijs te
De gemeente Den
aan Stavenisse eer
in bruikleen afgesta
De gemeente Den
ten behoeve van d<
vemsse en van het
gebouw aldaar een
sche instrumenten e
oruiksvoor werpen
afgestaan.
CÏTZ 1 spee'goei
kort worden verzon
De voorbereidend
heden ten behoeve
«en met vacantie va
se kinderen zijn tb
gang.
Te Stavenisse is, v
twee maanden, een
ster gedetacheerd.
De gemeente Haa
heeft een technisc
naar Tholen gezond
verlenen van assist
aoor de gemeente A
zonden technisch
Kloppenburg.
tt Verschillende gem
Helder, Bergen, Hoo
"ö'fflMf. Avenhorj
stelden bij toerbeur
tieve ambtenaren be
De gerhêente Hoo
aagen een volledige
Ploeg naar Poortv
Voor herstel van de 1
daar.
