Kromstaf' hief Komstraf" op ZATERDAG veek I9) Geraffineerde oplichter te Schiedam gegrepen Politie joeg schietend achter dronkemannen vol van weldaden huid DE KRONIEK VAN ir ebelasting Blijf waar je ingeschreven bent" Man op slag gedood bij auto-ongeluk Laffe overval op 63-jarige weduwe Naar wij vernemen Dollemansrit door Emmen Egyptisch dorp uitgebrand Man aangereden en zwaar gewond Hi* Ms Tromp hij Dublin Twee gaten gedieht in Rampaartsedijk Paleisrevolutie bij Ommelanden Slachtoffers watersnood ZATERDAG 16 MEI 1953 Pagina 3 ucachting door het K.N Bilt, geldig van d tot Zondag- 7ARM an zonneschijn ilaatselijk enkele veersbuien. Over- ge wind uit zui- n tingen. Warm n het westen van tijdelijk binnen- koelere lucht. FINN AARS SZE WEEK 5ROUDEN, Tulpen and; RTS, Koepoortsweg iORL, Julianastraat tN. Streekweg 140, tOZENBROEK, Mo- Anna Paulowna. .en door de brand- iin adjunct mede- lezen hadden afae- niet te doen. en et zinde. dan moes- ir uitgaan. a wel. dat men er weer een andere houdt dan naar innemen in het i. en W. Zowel de i'ls de burgemeester aaldeliik betoogd, illen doen voor een ;sing van het con- ijn weer enkele treken en de oplos naderbij gekomen, geduld van de uit- ïsehappen op een ir onze mening tot jkheden kan leiden. die maanden of iaar moet duren is n oplossingEn et een andere wind zowel in de brand- het eollegp van vrezen wij in de i(it voor de brand- te. Men zij gewaar- d boven het Y AIKMAAR niet de besten van sommigen maakten een aanvang met de onderdrukking van [et was tevens een ior grotere en klei- lenden, die rustig leegden onder het ningsgezind te zijn. ste „edele" boef in k was de hertog bij zijn practijken graaf Villiers. aangenomen naam lett keert een jonge g met het doel zijn gen weer onder be- ;en. Dit lukt hem, na zeer veel strijd Het is een boeiende nkele gezellige uur- ipanning geeft. Journaal ig werd een monu- l ter nagedachtenis De C.J.M.V. vierde ia-bijeenkomst in de n haar 100-jarig be- igeningen werd een awcentrum geopend. werd Arie Biever iten bij zijn thuis- irea. De motorraces t kwamen op het Met behulp van wordt de Neder- i op de meest mo- mderzocht. Op deze ook het olieveld ba ontdekt, Akihito vam Japan is door de wereld hotland bezichtigde listorisch kasteel. In as bil de auto-races ng en sensatie. De madier Guards ont- inden van koningin uwe vaandels, het- m indrukwekkende ird ging. Van het Engelse straalvlieg- utta bleven slechts en zwartgeblakerde over. Rijwielclub i Kevelaer Uitslag verlo- aarten voor de vie- t Kromstaffeest 'te volgt: 1, 23, 83, 21, 18, 7, 11, 31, 89, 5, 0, 95, 48, 4, 76, 28, ;n voor de ochtend op de nrs 15, 19, 3, er W. P. de Boer, r van de Rijwiel- >gens zijn grote ver- s een kaart aange- de tocht per rijwiel De kaarten zullen :over nodig worden :-bij de nodige aan- en worden gegeven. 2. De Nuntius was er ten zeerste over gebelgd, dat de kapelaan zijn district had verlaten en onder bedreiging van allerlei kerkelijke straffen gelastte hij hem naar het Utrechtse terug te keren. En als de namen van de Pastoors, die de kapelaan tot zijn „vlucht" had den aangezet, bekend werden zouden ook zij ernstig gestraft worden. En waarom was de Nuntius zo kwaad over deze „vlucht" naar het Noorden? Ten eerste was zo'n geval nog nooit in de Hol landse Missie voorgekomen en kon het de ernstigste gevolgen hebben, als het meer ingang vond. Ten tweede werd het ge zag van de Nuntius en van de Aartspriester bedreigd en de goede orde in gevaar gebracht. Ten derde was er gehandeld te- êen de besluiten van Rome: de apelaan moest terugkeren naar het district, waar hij ingeschre ven was. Vooral het laatste ar gument is een goed bewijs voor de afgeslotenheid van de aarts priesterschappen, die al als voor schrift werd aangegeven en „van Rome kwam". Natuurlijk waren de nadelen van deze afgeslotenheid groot. In het Archief Aartsbisdom Utrecht, no. 172 worden ze op gesomd: niet alleen de geeste lijke, maar ook de tijdelijke be langen lijden schade. Want als de gelovigen, terecht of ten on rechte, over het gedrag van hun herder ontsticht zijn, verminde ren zijn inkomsten en van ver plaatsing over de grenzen van het aartspriesterschap, de enige mogelijkheid practisch om met een schone lei te beginnen, kan geen sprake zijn. Ook de ziele- ijver en de studiezin ondervindt de terugslag, er is immers geen kans op promotie, ieder weet, dat hij, wat hii ook onderneemt, ge bruikt zal worden voor het een voudige missiewerk en niets an ders. Niemand denkt er meer aan een doctoraat of een graad in de theologie of het kerkelijk recht te gaan halen. Dit alles geldt voor de tijd van de volle vrijheid van godsdienst: het begin van de vorige eeuw! Natuurlijk worden ook argumen ten aangehaald door de aarts priesters om de afgeslotenheid te verdedigen. Het vergemakkelijkt het bestuur, zeggen zij, vele priesters zijn omwille van hun taal, zeden en gewoonten over de gehele missie niet te gebrui ken, zij passen alleen in hun eigen gebied. Dit argument be vat een kern van wa'arheid.: het innige contact dat een priester met zijn gelovigen moet onder houden veronderstelt een kennis en vooral een aanvoelen van de Vrijdagmorgen omstreeks 10.15 uur is op de rijksweg Utrecht- Den Haag-Rotterdam een ernstig auto-ongeluk gebeurd, dat aan één persoon het leven heeft ge kost. Een luxe auto, afkomstig uit Hengelo (Ov.) kwam uit de rich ting Utrecht rijden. Onder de ge meente Reeuwijk tussen de via ducten Bodegravense straatweg en Bloemendaalsweg reed de auto, door nog niet opgehelderde oorzaak, achter op een daarvoor rijdende met hout beladen vracht auto. Hierdoor werd het boven stuk van de carrosserie van de luxe-auto afgescheurd en werd de achter in de auto zittende heer G. J. Brinkman uit Hengelo, pro curatiehouder van de N.V. Hol landse Signaalapparatuur aldaar, op slag gedood. De chauffeur en de naast hem zittende H. K., bei den eveneens uit Hengelo af komstig, werden licht gewond. Zij keerden met een juist passerende auto naar Hengelo terug. Auto reed te water chauffeur gered Gistermiddag omstreeks half één is een personenauto het wa ter van de Herengracht te Am sterdam voor het gebouw van de Nederlandse Lloyd ingereden. De chauffeur wist met grote tegen woordigheid van geest op het dak van de wagen te klimmen. Hier maakte hii de omstanders, die op de wal de langzaam zin kende wagen nastaarden, duide lijk, dat hij de zwemkunst niet machtig was. Een der omstan ders begaf zich toen te water en slaagde erin de chauffeur uit zijn benarde positie te redden. De auto verdween onmiddellijk daarop onder water. De brand weer heeft de wagen later opge takeld. Gistermorgen half acht is de 63-jarige IJmuidense weduwe mevr. T.-D., tijdens het ontbijt, overvallen door een nog onbeken de man, die haar met een dolk mes twee steken in de rug toe bracht. De vrouw kon, hoewel ernstig gewond, ontkomen, doch zakte in de keuken bij de buren tengevolge van bloedverlies in een. De 'buurvrouw waarschuwde onmiddellijk de politie en een dokter. Mevr. T. is naar het zie kenhuis overgebracht. Haar toe stand is ernstig. Roof is vermoedelijk niet het motief van deze aanslag, daar geld nocth kostbaarheden worden vermist. De politie is de vermoedelijke dader op het spoor, doch kon in verband met de toestand van het slachtoffer haar verhoren nog met voltooien! volksaard en de eigen cultuur. Men ziet dat in Brabant en Lim burg, waar de uiteraard inheem se priesters, die vanzelfsprekend hun bisdom niet verlaten, voor aan staan in de strijd om het behoud van het eigene. Maar juist ook dit brengt een eigen-aardig heid die in de rest van Neder land niet altijd begrepen wordt. Er zijn nu eenmaal grote ver schillen tussen een Brabander en een Noorderling, en Prof. Rogier stelt uitdrukkelijk vast, dat deze verschillen niet worden opgehe ven door hetzelfde geloof, inte gendeel: een Katholieke Noorder ling staat dichter bij zijn niet- Katholieke streekgenoten als bij zijn Brabantse geloofsgenoten. Ditzelfde geldt in iets mindere mate voor de bewoners van de voormalige Aartspriesterschap pen. Maar met enige toewijding en wat goede wil zijn deze be zwaren niet onoverkomelijk. Een ander aartspriesterlijk argument voor het behoud van de scherpe grenzen is het verschil in pries terroepingen, dat verschil in pro motiekansen had doen ontstaan. De Aartspriester van Holland om streeks 1840, de wijdluftige Heer Gerving, schreef hierover naar de Nuntius: „In mijn district, het Hollandse, bestaat veel meer ge legenheid tot een pastoren-pro- motie, omdat er in betrekking tot de andere districten veel min der kapelaans gevonden worden. In Twente, waar dertig staties zijn, hebben bijna alle pastoors een of twee kapelaans: geen won der, dat zij veel langer op hun pastoorspromotie moeten wach ten. Zo deze priesters naar ons kerkdistrict overkwamen, er zou een tumult onder de kapelaans opgaan. Iets van dien aard kun nen alleen bisschoppen doen. Tot zolang behoren wij ons van een dergelijke maatregel te onthou den". Hier zien wij het: verschil in priester-roepingen had tot gevolg gehad, dat grote verschillen wa ren ontstaan in promotiekansen en alleen Bisschoppen zouden deze verschillen zonder tumult kunnen doen verdwijnen. (Wordt vervolgd) De Schiedamse politie heeft dezer dagen aangehouden de 26- jarige M. V. J. van I,. uit Til burg, die te Rotterdam woonde, een geraffineerde oplichter, die reeds herhaaldelijk met de politie in contact is geweest en ver schillende veroordelingen op zijn naam heeft staan. Van L. trad enige tijd geleden in relatie met de zakenman K. te Schiedam, bij wie hij zich uitgaf voor gedelegeerd commissaris van een maatschappij tot exploitatie van onroerende goederen. Hij zei •over tal van relaties te beschik ken en het mogelijk te kunnen maken, dat K. voor uitbreiding zijner zaken door zijn maatschap pij de nodige gelden beschikbaar zou kunnen krijgen. Maar hier toe moest hij toch eerst f12.000, op een bankrekening storten ten name van L. K. ging hierop in, waarna van L. het geld van de bank haalde. K. hoorde nadien niets meer. Intussen had van L. een nieuw slachtoffer gevonden en wel een Schiedamse aannemer, die hij wijsmaakte opdrachten te hebben voor de bouw van een abdij te Meerssen in Limibung, alsmede voor de bouw van een villa voor een minister en voor het maken van plannen voor een hotel- gebouw te Antwerpen. Hij wist van die aannemer aldus herhaal delijk gelden los te krijgen, in to taal een bedrag van ongeveei f3.000,Gedurende een jaar wa: een te Rotterdam goed 'bekend staand architect in opdracht van van L. bezig met het maken van tekeningen, o.m. ook voor wonin gen en landhuizen te Hatten, alsmede kerken, o.m. één te Strijp. Door tekeningen van de abdij en het namaken van een opdracht van de bisschop van Roermond en goedkeuring door deze van de tekeningen, wist hij van de architect niet minder dan f4.200,los te krijgen. De archi tect schat de schade door hem gederfd aan honorarium op on geveer f200.000, aangezien de bouwkosten van de abdij ander half millioen gulden zouden be dragen. Van L. wordt heden voor de Officier van Justitie te Rotterdam geleid. De Schiedamse politie zet het onderzoek voort in het ver moeden, dat van L„ die buiten gewoon welbespraakt is, daar nog meer slachtoffers heeft gemaakt. Van de kleine f20.000 die de man heeft weten los te krijgen, is niets teruggevonden. zijn gisteren te Zierikzee namens de Duitse Bondsregering twee draglines en twee vrachtauto's aan de Nederlandse regering aan geboden ten behoeve van de wer ken op Schouwen en Duive- land bracht Z.K.H. Prins Bernhard gistermorgen, vergezeld van zijn secretaris, Dr. F. A. de Graaff, een bezoek aan de Flora te Heem stede. Zondagavond 17 Mei word de tentoonstelling gesloten werd gisternacht ingebroken in een melkfabriek aan de Markt- weg te Den Haag. Uit een kast zijn 140 loonzakjes met in totaal ongeveer 8000 gulden verdwe nen is de schrijfster Wilma (mej. Ver- maat) op Hemelvaartsdag in hotel de Vrijenberg te Leenen door een grote schare vrienden en bewon deraars gehuldigd ter gelegenheid van haar tachtigste verjaar dag werd in hoger beroep vier maan den geëist tegen een hulpbewaker van de gevangenis te Schevenin- gen, die een gift van twintig gul den had aangenomen voor het uit de gevangenis smokkelen van een brief van een gedetineerde EMMEN Achter hel politiebureau Mond gisteravond een slee van een grijze twaalfeylinder Lincoln Zephir, nummer M 84668, rustig geparkeerd. Niets wees er op, dat zich met deze auto enkele uren tevoren een triest avontuur had afgespeeld. Niets? Ja toch. Aan de achter zijde was de wagen doorboord inet een revolverschot en binnenin lagen nieuwe tapijten in wauorde door elkaar. Intussen gingen in de cel vlakbij, twee razende mannen de nacht in, en in het ziekenhuis lag een slachtoffer van hun doldriestheid CAIRO, 15 Mei. (A.P.). Een brand, welke de gehele avond ge woed heeft, heeft gisteren het dorpje Shrubra Babel in het Noordoosten van Egypte volko men in de as gelegd. 300 huizen zijn uitgebrand, waardoor naar schatting 2500 mensen dakloos geworden zijn. Verscheidene men sen liepen verwondingen op. Advertentie) WATERLEIDING OP VLIELAND LEEUWARDEN. De werk zaamheden aan de waterleiding voorziening op het eiland Vlie land zijn thans zover gevorderd, dat deze over enkele maanden in gebruik zal kunnen worden ge nomen. De officiële in bedriifstelling zal 3 Juni a.s. geschieden door de commissaris der Koningin, mr. H. P. Linthorst Homan. Er heerst opwinding rond het Suezkanaal: Britse commando troepen worden ter versterking aangevoerd; de Britse admira liteit houdt lichte kruisers, torpedobootjagers en tankladings- vaartuigen in gereedheid, om, bij eventuele ongereldheden, veroorzaakt door generaal Naguib's troepen direct te kunnen ingrijpen. Een Brits soldaat staat op wacht in de Suezkanaal- zone. Radiografisch overgebrachte foto. Om ongeveer één uur gister middag reed de grijze Lincoln met J. O uit Emmen en M. E. (waarschijnlijk) uit Groningen van Emmen naar Klazienaveen. De beide mannen hadden sterke drank gehad en de wagen slin gerde over de weg. In Nieuw Dordrecht reed de auto de fiet sende- heer van O. uit Klaziena veen van achteren aan. Deze man liep hierbij echter geen verwon dingen op. Wegwerkers hadden dit zien gebeuren en belden in café Bick de politie op. De agen ten Oosterwoud en Derks te Nieuw Dordrecht betrokken met een auto de wacht langs de weg, omdat zij veronderstelden, dat de auto weer naar Emmen zou terug keren. In Klazienaveen was ker mis.... Het duurde tot vijf uur eer het wachten werd beloond. De politiemannen hielden de wagen aan, doch de chauffeur E. gaf gas en reed door. Daarop be gon de achtervolging van de twee wegpiraten, die intussen nog meer sterke drank hadden gebruikt. De agenten trachtten met hun revolvers de banden van de twaalf-cylinder kapot te schieeten, doch door de slingerende bewe ging van de wagen slaagden zij hierin niet. Op de hoek van de Angelsloër- dijk en de Oosterstraat te Emmen gebeurde de fatale aanrijding, waarvan de ruim 40-jarige G. DUBLIN (Ierland), 15 Mei (A.P.). De Nederlandse kruiser Tromp is vandaag voor de kust van Dublin aangekomen voor een verblijf van twee dagen als on derdeel van een trainingsreis. De Tromp het eerste Neder landse oorlogsschip, dat de Ierse wateren sedert de oorlog bezoekt loste bij het naderen van Du blin 21 saluutschoten. HOOFDAALMOEZENIERS RN LEGERPREDIKANTEN NAAR V.S. Op verzoek van het hoofd der Amerikaanse geestelijke verzor ging in het leger zullen afgevaar digden uit verschillende landen, o.a. uit België, Frankrijk, Italië, Portugal, Noorwegen, Engeland, Denemarken en Nederland in Washington voor besprekingen bijeenkomen. Deze besprekingen zijn te beschouwen als voortzet ting van de conferenties over de geestelijke verzorging in het leger, die vorig jaar in Zeist en dit jaar in Wiesbaden zijn gehouden. Tieben, magazijnmeester bij de Enkalonfabriek en vader van ze ven kinderen het slachtoffer werd. Met een schedelbasisfrac- tuur moest hij in het ziekenhuis worden opgenomen. De dollemannen trokken zich van hun slachtoffer niets aan en raasden verder via de Parallel weg, de Prinsenlaan, de Boslaan, door het drukke centrum van Emmen naar de Noorderstraat, de hoofdstraat en de richting van Westenesch in, twee kilometer ten Westen van Emmen. Daar liepen de boeven in de val toen zij een zjjweg insloegen en in het zand kwamen vast te zitten. Toen stap ten de agenten uit en er ontstond een gevecht, waarbij de twee dronkemannen tenslotte werden overmeesterd. De politie kon er gisteravond nog niet in slagen de mannen een verhoor af te nemen, omdat zij alle inlichtingen weigerden. Brevet-uitreiking op Gilze-Rijen Commandeur-vlieger P. Vroon, commandant luchtvaartopleidin- aen op de vliegbasis Gilze-Riien. zal heden. Zaterdag 16 Mei. het brevet voor vlieger uitreiken aan de reserve-tweede luitenant P. Meines uit Leeuwarden en de reserve-korporaals G. J. Denkeea uit Heerlen. C. Holm uit Utrecht, R. Goedkoop uit Amsterdam. J. H. J. Tolido uit Voorburg en A. v. d. Siiden uit Lisse. allen behorende tot de Koninklijke Luchtmacht en aan de onder- officieren-vlieger J. W. Boele. J. M. Houtman en P. K. R Klaa- sing. allen uit Den Haag en be horende tot de Koninklijke Ma rine Het brevet van lucht-foto- graaf wordt uitgereikt aan de korporaals A. W. Kraak uit Voorburg en J. Camphuis uit Groningen, beiden behorende tot de Koninklijke Luchtmacht. Na een taaie strijd, die meer dan een week lang dag en nacht heeft geduurd, is het gistermor gen vroeg gelukt een mooie over winning op het opdringende wa ter te behalen. Twee gaten in de Rampaartsedijk kwamen dicht. Het grote gat, waar in normale tijden de tram doorheen reed en een kleiner gat nabij Vianen. Overdag werd hieraan door men sen uit Braibant en 's nachts door inwoners van Oosterland ge werkt. De diühting is geschied met be tonnen bakken, verzwaard met stenen en met bietennetten, ge vuld met zandzakken. Het grote gat werd gediciht onder leiding van de Grontmij. (Vervolg van pag. 1) In de wettige vergadering van Zaterdag 9 Mei j.l. werden op grond van deze gedachten van de oppositie in de vacerende drie bestuursplaatsen en in de vaca ture voor commissaris vier men sen van de oppositie gekozen. Het nieuw gevormde bestuur nam op zich de nieuwe situatie te be spreken en uit te voeren. Reeds Zaterdagavond zijn de besprekingen in het nieuwe be stuur gevoerd. Thans moet wor den geconstateerd, dat deze be sprekingen volledig zijn mislukt. De nieuwe bestuursleden, de heren Buiter, Holtaman en van Hemmen, eisten na ruggespraak met de heer de Boer, het volledig herstel van de heer de Boer en het heengaan van de oude be stuursleden en commissarissen. Deze eis werd niet ingewilligd. Woensdagmiddag omstreeks 2 uur hebben de nieuwe be stuursleden samen met de heer de Boer, die in de gege ven omstandigheden een be- stuursmeerderheid vormen, zonder bestuursbesluit en zon der goedkeuring van commis sarissen het privé-kantoor van de fabriek bezet. In diens tegenwoordigheid heb ben zij vervolgens eerst de ver schillende bedrijfschefs en daarna diverse andere functionarissen van het bedrijf één voor één bij zich geroepen en met hen ge sproken. Over welke punten deze ge sprekken zijn gevoerd is aan de oude bestuursleden niet bekend maar zeker is, dat direct daarna de sinds enige weken bestaande arbeidsvrede in het bedrijf was verstoord. Onmiddellijk ontston den onderlinge moeilijkheden die door de huidige leiding niet kon den worden weggenomen en het bedrijf stagneerden. Een normale leiding wordt in het bedrijf volgens de twee oude bestuursleden onmogelijk ge maakt. Zij achten het niet verantwoord de huidige toestand, die in fla grante strijd is met de besluiten en de geest van de wettige leden vergadering van Zaterdag jl. on der hun medeverantwoordelijk heid te bestendigen. 82ste lijst Het informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis heeft een 82e lijst van geborgen en geïden tificeerde slachtoffers van de wa tersnood uitgegeven, luidende: NIEUWERKERK Van de Berg, Anthonie Wouter, g,b. 30.èl0.1943 te Nieuwerkerk, laatste adres: Molenstraat 135 b. Van de Berg, Pieter, geb. 9.6.1947, te Nieuwerkerk, laatste adres: Molenstraat 145 b. Van de Merg-Wandel, Pieter- nella, geb. 10.5.1907 te Nieuwer kerk, laatste adres: Molenstraat 135 b. v. d. Maas-Krijiger, Jakoba Cor nelia, geb. 30.9.1897 te Ooster land, laatste adres: Prov.straat- weg 437a. Overbeek, Jacobus, geb. 28.1. 1896 te Ouwerkerk, laatste adres: Stoofweg 158. STAVENISSE Luijk, Marina, geb. 3.9.1879 te Stavenisse. laatste adres: Kerk straat A 358. Wesdorp, Elizabeth, geb. 1.1. 1951 te Stavenisse, laatste adres: B 52. HET HUMANISTISCH VERBOND heeft, naar aanleiding van de herdenking van het feit, dat honderd jaar geleden de Bisschop pelijke Hiërarchie in ons land is hersteld, een ver klaring gepubliceerd. Die verklaring begint met enige vriendelijkheden en constateert, dat de ont plooiing van het katholicisme in de laatste eeuw een veel groteren wezenlijker waarde heeft dan voor de betreffende volksgroep alleen. In de ge schakeerdheid van onze natie hebben de rooms- katholieken hun plaats met ere ingenomen. Hun bijdrage aan onze Nederlandse cultuur in kunst en politiek, in wetenschap en productie, in onder wijs en sociale arbeid, is onmiskenbaar en dit feit wil het Humanistisch Verbond met dank erken nen". Maar.... zo gaat de verklaring voort, toch „zijn wij diep bezorgd over sommige uitingen en strevingen der katholieke wereld in deze tijd". En dan volgt dit fraais: „De overtuiging de absolute en onfeilbare waarheid te bezitten, leidt bij de rooms-katholieken meer dan eens tot totalitaire aanspraken, tot meerwaardigheidsgevoelens en tot een geestelijk isolement". Daarom is de scheiding tussen verschillende geloofsgroepen, meent het H.V., groter dan onvermijdelijk is. De algemene Nederlandse verdraagzaamheid en de algemene Nederlandse vrijheidszin zijn het geweest, aldus het H.V. in deze verklaring, die hun, een minderheid zijnde, het volle recht op hun eigen levensont plooiing hebben geschonken, en de onderschatting van deze verdraagzaamheid en vrijheid betekent een aantasting van een eeuwenoud Nederlands erf goed. Aldus nog steeds het Humanistisch Verbond. Er kruipen in deze verklaring wel enige ie „slakken", waarop wat zout te leggen is. Met waardering maken wij melding van de erkenning, waartoe het H.V. kan komen, ten op zichte van de betekenis van het katholicisme in ons land voor de natie. Minder juist vinden wij de bewering, dat de overtuiging van het bezit der waarheid een overtuiging, die in elk geval on omstotelijk vaststaat! tot „totalitaire aanspra ken" leidt. Waar bestaan die aanspraken in? Op welk terrein doen zij zich gelden, anders dan op het gebied van de christelijke geloofsleer? Wat de verdraagzaamheid op dit gebied betreft, weet het H.V. natuurlijk wel, dat het katholicisme onver draagzaam is en moet zijn in de leer. Evenzo weet men daar, dat dit niet behoeft, niet mag leiden tot onverdraagzaamheid jegens personen en groepen van personen. Gevoelens van meerwaardigheid be zitten wij in zoverre wel. dat wij met erkenning van menselijke fouten en gebreken, die ook aan de ideale humanist wel niet vreemd zullen zijn onze apostolische taak hebben, om ook anderen aan het bezit van de Grote Waarheid deelachtig te maken, een apostolaat, dat echter slechts in liefde kan gedijen. En met dat geestelijk isole ment wat is daar precies mee bedoelt eigenlijk? loopt het de laatste decennia althans nogal los, meer en meer treden wij uit naar buiten, om met apostolische vrijheid en vrijmoedigheid tot anderen te gaan. De interconfessionele gesprekken zijn de laatste jaren legio!.... Het is in dit verband belangwekkend, nog eens te wijzen op de grote rede, welke Z.H. Exc. Mgr dr Alfrink, de aartsbisschop-coad jutor, onlangs (op 29 April) heeft gehouden op het Katholiek Onderwijscongres, waarin hij juist op het punt van de verdraagzaamheid enkele lijnen trok, die nadere overweging waard zijn! Dit is het wei-overwogen woord van een autoriteit, die sprak als Bisschop en namens het Episcopaat op dit congres optrad, een officieel persoon, vormer en verklanker van de opinie van het katholieke volks deel. Mgr Alfrink achtte waakzaamheid ten opzichte van „het tegenwoordige humanisme" nodig. Huma nisten, in het moderne gebruik van dit woord, heeft ons volk al lang gekend, thans echter ver toont dit humanisme zich in een georganiseerde en gesystematiseerde vorm, waardoor zijn stootkracht aanmerkelijk is vergroot. En dan zegt Mgr Alfrink, ten overvloede, dit duidelijke woord: „Het behoeft nauwelijks betoog, dat dit humanisme al zou men de goede bedoelingen willen aanvaarden, voor onze katholieke overtuiging on aanvaardbaar is, ook al onderschrijven niet al zijn adepten (aanhangers) de uitlatingen van zijn meest extreme en wellicht meest vurige aanhangers. Het bergt alle gevaren in zich, waar aan een mens is blootgesteld, die geen Schepper en geen Wetgever boven zich erkent. De historie, ook de recente, heeft voldoende aangetoond, waar toe de menselijke rede komen kan, wanneer zij hoogmoedig weigert hogere normen te aanvaarden en zich alleen verlaat op eigen inzicht. Het voort woekeren van dit systeem, ook al zou het zich beperken tot de zuiver buitenkerkelijken, is wer kelijk geen zegen voor ons volk. „Voor een chris tenmens is dit humanisme onaanvaardbaar", voegde Mgr Alfrink daaraan toe.... Overigens doet Mgr Alfrink daaraan direct aansluiten de verklaring, dat „het samen leven in een vrij land ons ten opzichte van het humanisme bepaalde eisen stelt. De mogelijk heden, die de Nederlandse wet aan de burgers geeft, zullen wij hebben te accepteren". Daarbuiten echter zal onze houding ten opzichte van het huma nisme bepaalde normen kennen, aldus Mgr in zijn belangrijke uiteenzetting: „Ook ten opzichte van het humanisme geldt de regel van de moraal, dat men om bepaalde grotere goederen te verwerven of niet te schaden, onder bepaalde voorwaarden een zekere mate van materiële medewerking zich mag getroosten. Het afwegen van alle factoren tegenover elkander is een zeer subtiel en nauw gezet bedrijf, dat niet over de gehele linie in enkele regels valt uit te drukken, maar dat voor de concrete gevallen stuk voor stuk zal moeten worden bestudeerd en waarbij de waardering van de onder scheiden factoren niet mathematisch te bepalen is". Uit deze belangrijke Verklaring, die klaarblijkelijk slaat op de houding, welke katholieke politici in de practijk van het staatkundig leven, waar het om concrete toepassing van beginselen gaat, moeten aannemen, blijkt wel, dat dit „concrete toepassen" geen eenvoudige zaak is, waarin het de gemiddelde man past, de nodige reserve in oordeel en veroor deel in acht te nemen. In elk geval zal de genoemde „materiële medewerking", zoals de moraal-theolo- gie die noemt, alleen gegeven kunnen worden onder bepaalde voorwaarden, zoals Mgr Alfrink in zijn rede al eerder aangaf En dan stelt Mgr dit, dat allerwegen goed dient te worden onthouden: „Men zal dit humanisme niet op één lijn mogen stellen met de godsdienst, ook al werpt het zichzelf op als de religie van de nieuwe tijd. Zonder God is er geen godsdienst mogelijk. Dat is geen kwestie van naam maar een kwestie van wezen. Men zal nooit dit humanisme mogen beschouwen en behandelen als de representant van alle onkerkelijken dus als een derde zuil, naast de katholieken en protes tanten, waardoor het zich trouwens tegelijkertijd als een soort kerkgenootschap zou opwerpen. Het is te begrijpen, dat het humanisme zichzelf als representant van deze groep zal willen beschouwen: maar wij zullen nooit dit grote en steeds groter wordende deel van ons volk zonder meer aan hen mogen overlaten. Ten derde gaat het bij deze materiële medewerking om een gelegenheid geven aan het humanisme, om zich te wenden tot de eigen groep, tot de leden van het Verbond, of althans tot degenen die zich als aanhangers van dit systeem bekennen. Wanneer het gaat om pro paganda te maken voor dit systeem onder degenen, die er buiten staan, liggen de omstandigheden geheel anders en zouden er veel grotere voordelen tegenover moeten staan, wanneer men althans een toepassing van bovenvermelde regel van de moraal theologie nog voor mogelijk wil houden". Mgr Alfrink wees er verder o.a. nog op, dat de te stellen voorwaarden niet louter theoretisch moeten worden vervuld! Uit deze beschouwingen van Mgr dr Alfrink, waarvan de belangrijkheid in de gegeven omstandigheden niet hoog genoeg kan worden aangeslagen en die alle katholieken als richting gevend zullen moeten beschouwen, blijkt wel, dat het o.a. op het terrein van de staatkunde niet zulk een eenvoudige zaak is, om tot een standpunt te komen, dat allerwegen bevrediging wekt. Wij heb ben de indruk, dat de humanisten b.v. er wel niet content mee zijn. Juist waar zij de kwestie van de verdraagzaamheid in het geding brengen, is het goed, dat het katholieke standpunt van hogerhand nog eens onomwonden is uiteengezet. In dit ver band mogen wij voor heden besluiten met een aanhaling uit een recente beschouwing van prof. dr H. Robbers S.J., in de „Gelderlander", naar aanleiding van de rede van Mgr Alfrink gegeven, als hij schrijft: „De humanisten dienen te beden ken, dat juist het vraagstuk van de toelaatbare medewerking aan een groepering, die uitgesproken onchristelijk en atheïstisch is, de beginselen van het katholicisme in de kern raakt. Een zogenaamde onverdraagzaamheid, die eigenlijk onverschillig heid is, en die ook de atheïstische levenshouding geheel gelijkwaardig acht aan de eigen godsdienst, waarin God juist als allesbeheersend beginsel wordt erkend, zulk een verdraagzaamheid betekent «en verloochening van de eigen godsdienst. Zulk een. zogenaamde verdraagzaamheid ondermijnt de grondslagen, waarop de katholieke moraal van individu, gezin en gemeenschap gebouwd is".

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noordhollands Dagblad : dagblad voor Alkmaar en omgeving | 1953 | | pagina 3