In een verschrikkelijke donderbui
sloegen Roks en Waglmans hun slag
Desgrange's schepping: klinkend
antwoord op een verloren proces
UITSLAG
le ETAPPE
DE VURIGE STEDE VAN
„DE KOLENKOPPEN"
If
Gesloten overweg versperde
Thijs Roks weg naar de zege
Nederland leidt in
landenklassement
PLOEGEN-
Vijftig jaar Tour de France (I)
Eerste ronde: 2500 km. in
zes etappes
L'Auto moest Vélo
prijs geven
KLASSEMENT
T ussensprintjes
Pagina 6Zaterdag 4 Juli 1953
KUlIt
RIJSSEL
MAANDAG 6 JULI /ggx'.
Brussel
LUIK
ZONDAG 5 JULI
DIEPPE!
DINSDAG 7jyLlPj
i^TT'
METZ
ZATERDAG 4 JULI
CAEN
WOENSDAG 8 JULI
STRAATSBURG
VRIJDAG 3 JULI
Waar de Ourthe en de Maas elkaar bereiken
Vandaag naar Luik
WAAR de Ourthe en de
Maas elkaar bereiken
ligt, op de beide oevers van
de Maas, over en tussen drie
hoge heuvels, Luik, „de vu
rige stede". De machines
grommen stug en verbéten
in dit gebied en over de stad
hangen wolken van grauwe
rook, die zelfs de strafste
wind nooit helemaal weg
kan blazen, want de ovens
branden er als hellevuren,
altijd door. Er brandt hier
nog meer. Luik is de hoofd
stad van het Walenland, de
voornaamste plaats in het
felle en zelfverzekerde Wal
lonië. In de politiek vooral
geeft het de toon aan, maai
ook op het gebied van kun
sten en letteren, waardoor
het vooral het brandpunt
geworden is van de Waalse
beweging.
Al een jaar of zevenhon
derd heten de Luikenaars
„kolenkoppen"De industrie
levert hier steenkolen en
wapens, zoals vanouds.
Dit jaar viert de konink
lijke Geschutgieterij het
honderdvijftigjarig bestaan,
maar ook als huisnijverheid
wordt het wapen-maken
druk beoefend.
Verder vinden honderden
„kolenkoppen" werk in de
ijzerindustrie van de fabri
cage van stoommachines tot
spelden toe.
De belangrijkheid van
Luik dateert niet van de
opkomst van de Waalse be
weging, rond 1900. Eeuwen
lang is het een belangrijk
centrum geweest en vooral
op cultureel gebied. In de
9e eeuw was de stad al we
reldvermaard om de be
roemde scholen en abdijen,
waar de monniken schatten
van religieuze kunst ver
vaardigden.
In de vijftiende eeuw ken
de de muziekschool een fa
belachtige bloei, en nu nog
is in deze fabrieksstad de
muziek de meest geliefde
kunst. Talrijk zijn de con
certen die er regelmatig
plaats vinden in de schouw
burgen en ze hebben alle
een grote, geestdriftige toe
loop.
En boven de schoorstenen
en torens van fabrieken en
mijnen staat, op de hoogste
top van de St. Maartensberg
de kerk die in de tiende
eeuw gebouwd is en die de
eeuwen stevig doorstaan
heeft.
(Telefonisch van onze verslaggever)
METZ, Vrijdagavond De eerste knalgele trui uit de
tourkoffer van Jacques Goddet is vanmiddag op de bou
levard Poincarre te Metz over de schouders gegleden van
Fritz Schaer, de beste vriend van Hugo Koblet. Maar
terwijl de rode vlag met het witte kruis aan de mast ge
hesen werd en plechtig de tonen klonken van het volks
lied uit het land van Wilhelm Tell, had het Nederlandse
escadron van het tourleger nog recht op een grootser
vreugde: twee ereplaatsen voor de West-Brabanders Wout
Wagtmans en Thijs Roks, en dank zij een sterk eindigen
de Hein van Breenen, een prachtige dagoverwinning in
het ploegenklassement.
baar overigens, want op de
glooiende wegen naar het noor
den nam de complete armee dit
werk onmiddellijk over en in
gestrekte draf joegen de in plas
tic regencape-jes gehulde coureurs
voort. Niet allemaal echter, want
voor de tiende kilometerpaal
moest van Breenen achter blijven
om een mankement aan zijn zadel
te verhelpen. Nauwelijks was de
Amsterdammer weer bij zijn di
visie gekomen of opnieuw haper
de er iets aan zijn fiets. Hier
sprong Wagtmans hem te hulp en
binnen enkele minuten sloot het
duo zich weer aan.
Hein Stevens, die na veertig
kilometer het beruchte sissende
geluid uit zijn voorband hoorde,
had wel wat meer moeite om de
staart van het leger in te halen.
Want op dit moment was in de
voorste rangen het stormsein ge
hesen. Drie mannen gingen reso
luut ten aanval: Wout Wagtmans,
Fritz Schaer en de Fransman
Georges Meunier. 160 km voor
Metz ging het drietal zijn krach
ten nu al verspillen.
Dan nog maar even in de voor
ste rijen gewacht tot de Fransen
le Guilly en Buchaille een portie
van het applaus hadden veroverd.
Achteraan had Stevens hulp ge
kregen van Sjefke Jansen en in
gezelschap van enkele Spanjaar
den en liefst vijf man van de
Franse Zuid-Oostploeg timmerden
de twee Limburgers een stevig
brokje achtervolging in elkaar,
dat hen, zij het na vele kilometers
terug bij de hoofdmacht bracht.
Kapitein Pellenaars zegt glun
derend: „Mijn mannen hebben
vandaag in de openingsrit van de
veertigste Tour de France bijna
2000 gulden verdiend. Bovendien
kende de speciale jury de dag
prijs voor de strijdlustigste ren
ner met tien stemmen tegen één
toe aan Wagtmans, waardoor het
brandkastje van onze equipe op
één dag maar eventjes 3000 gul
den zwaarder is geworden. Te
recht overigens, want geen van
de twaalf ploegen heeft zo'n
strijdvaardigheid aan de dag ge
legd als het witte escadron. Wagt
mans heeft geheel alleen de
grondslag gelegd voor dit prach
tige resultaat en Roks zou wel
licht voor een volmaakte over
winning gezorgd hebben, als een
barricade in de vorm van een
vermaledijde goederentrein van
de „Chemin de fer de France"
niet een einde gemaakt had aan
de machtige stormloop, die de
Sprundelaar begonnen was.
Wolkbreuk boven Straatsburg
De eerste etappe van de Tour
is de rit van het hellehonden
weer geweest. De grauwe hemel
bleef gesloten. Tot bij de start
voor het imposante Universiteits
gebouw te Straatsburg de ene
wolkbreuk na de andere met ruw
geweld alle franje van het ope-
ningsceremonieel rukte. Geduldig
bleven de duizenden Straatsbur
gers, doorweekt van de neerkql-
kende stortbuien, wachten op de
voorstelling der ploegen (één van
negen man, want voor de Luxem
burger Gillen was geen vervan
ger beschikbaar), en op de laat
ste orders van de Tourleider.
Van Breenen's eerste pech
Kwart over elf begon de lange
stoet over de brede boulevards
van de Elzasser hoofdstad haar
tocht en in de grauwe buiten
wijken, waar het water over de
keien spoelde, begon het Tour-
leger zijn „vliegende opmars". Het
signaal „en avant" had nauwe
lijks geklonken of Bernard Gau-
thier en de Spanjaard Vidalporcar
trokken weg, als behoorden zij
tot de stoottroepen, 'n Loos ge-
Stormsein gehesen
„Drulingen" kondigde het gele
bord bij de entree van een één-
straatsdorpje aan. De zon was
even verschenen en de hele be
volking had zich in haar straat
verzameld. Pastoor en burge
meester aan het hoofd. Daar, na
precies 60 kilometer, haalde Wagt
mans uit voor de beslissende slag.
Tussen twee rijen van voorover
gebogen juichende en druk ge
barende Fransen, hakte de Breda-
naar zich vastberaden los. In
sierlijke stijl, hoog op de fiets,
waardoor Woutje een hele Wout
leek, ontvluchtte hij het tour-
leger.
In de colonne werd het wacht-
sein gehesen. Geen auto's meer in
het rengebied. Afwachten hoe de
aanval zich ontwikkelt. En daar
ging Wagtmans. Het eerste offen
sief in de Tour de France 1953
was begonnen, meer dan 100 kilo
meter voor het eindpunt. Veertig
seconden wezen de chronometers,
vijftig, klonk het even later, een
volle minuut kondigde de bood
schapper per motor aan.
In de Franse secties drong nu
de betekenis door van het sein
van Marcel Bidot: „Aanvallen in
de vlakke etappes, minuten win
nen voor we de bergen intrek
ken". Vier man van de donker
blauwe sectie verstonden zijn
wachtwoord: Deledda, Geminiani,
Lauredi en Remy. Op de harde
wegen door het Moezelgebied de
marreerden zij. Schaer, die op
deze tweede kans om in het offen
sief te gaan had gewacht, sprong
de vier Fransen na, Buchaille
plantte de kleuren van de N.O.
Centraalploeg naast die van zijn
officiële landsvertegenwoordigers
en plots hamerde daar met mach
tige slagen ook Thijs Roks naar
voren. Zeven man, die aanzetten
achter Wagtmans en die in een
oogwenk de kloof van meer dan
veertig seconden hadden gescha
pen tussen zichzelf en de hoofd
macht. Een gesloten overweg kon
deze vlucht niet belemmeren.
Lang voor het lokaaltje langs-
den derde, draafde de kopgroep,
die nu vlak bij Wagtmans was
gekomen, voort naar het steen
koolbekken van de Saar.
Tegenoffensief
In Saarbrücken liet de olijke
Bredanaar zich inlopen, maar in
verdubbeld tempo trok hij met
zijn nieuwe gezellen nu verder.
Drie minuten was het leger al
achter. Toen pas kwam er enige
reactie. De Belgen de Hertog en
van der Stock zetten een tegen
offensief in. Zij kregen steun van
enkele Franse regionale ploegen, barmhartig
Vidalporcar kwam een handje
toesteken en voor alle zekerheid
sloot van Breenen, die al een
sommetje had zitten maken met
als onderwerp „de ploegenprijs",
zich aan bij het gezelschap, waar
aan ook Robic deelnam.
Zo kwam een groepje van veer
tien man tot stand, dat onder het
volle gewicht van een nieuwe
hevige onweersbui de acht vluch
telingen ging achtervolgen. Felle
bliksemflitsen, onmiddellijk ge
volgd door krakende dondersla
gen, tekenden bizarre figuren te
gen de zwarte hemel en vormden
een onheilspellende verlichting
van de stijgende en dalende we
gen. Uit alle hemelkranen pomp
ten Pluvius en zijn trawanten het
water over het Tourleger, dat
echter in zijn vaart niet te stuiten
viel. Ruim vier minuten lag de
massa al achter toen in Ensdorf
(132 km) de weergoden aan hun
aftocht begonnen. Het groepje
Hertogh-van Breenen had het
peloton Wagtmans-Roks kunnen
bereiken en zo ijlde een strijd
macht van ruim twintig man
sterk ver voor de tros van het
leger voort in de richting van
Metz.
Onbarmhartige baanwachten
Nog dagenlang zal Thijs Roks
het voorhoofd fronsen als men
hem over de Franse Spoorwegen
spreekt. Want die ellendige boe-
meltjes, die voor het goederen
verkeer zorgen, zijn de oorzaak
geweest, dat een ongetwijfeld in
het bereik van de Nederlander
liggende etappezege plus verove
ring van de Maillot Jaune, plotse
ling een illusie werd. Een kleine
40 km voor de finish had de
sterke Sprundelaar eens geknip
oogd tegen Wagtmans en was
daarop haast onmerkbaar op Ge
miniani afgegleden. Toen de
Fransen geen aanstalten maakten
om een hogere versnelling in te
schakelen, was Thijs plotseling
gedemarreerd. Dertig meter in
een paar machtige pedaalslagen.
Twintig erbij in een nieuwe
krachtsinspanning en daarop gin
gen de sterke benen aan het pom
pen als de zuigerstangen van een
locomotief. Honderd meter had
Roks bemachtigd, honderd meter,
die voor hem nog geen grens
betekenden, totdat hij tot zijn
ontsteltenis kort voor zich een
spoorwegovergang zag, waarvan
de poort op het punt stond dicht
te vallen. Als een razende stei
gerde Roks op de afsluiting af,
maar juist toen hij van zijn fiets
wipte om over de spoorbaan te
rennen, trok de baanwachter on-
de handle omlaag.
vin «ALM
DöffStAOT
Tegelijk daverde om de bocht de
goederentrein. Adieu voorsprong,
vaarwel gele trui.
Of het zo zijn moest was de
trein van een abnormale lengte
en dat betekende dus ook wacht
tijd voor het groepje met de
Fransen, de twee Belgen, Wagt
mans en van Breenen, Schaer en
Vidalporcar.
Sprint voor Schaer
Nauwelijks begon de brave
ambtenaar van de Franse Spoor
wegen de „schuiven" weer te
verwijderen, of de groep met
Roks weer in de gelederen, holde
de overweg over. Weer knipoogde
Roks tegen Wagtmans, doch nu
had het sein een andere beteke
nis. De Nederlanders gingen sa
men het slotoffensief verzorgen.
De attente Schaer, die van het
Breda's-Sprundelse duo nu al zo
veel gewaagde dingen had gezien,
schoof onmiddellijk in het spoor
der twee Brabanders en ook Lau
redi meldde zich aan als acteur
voor het slotbedrijf.
Zo was het vier man sterke
kopgroepje gevormd, dat in een
alles overheersend tempo bijna
tien minuten op de hoofdmacht
uitliep en dat onder donderend
applaus van tienduizenden toe
schouwers een triomphantelijk
entree in de feestelijk versierde
oude stad Metz deed. Listige
Schaer hield zich wijselijk uit de
buurt van de kop en smeet op
de laatste 250 meter de aldus ge
spaarde reserves met volle geweld
in de strijd. Minstens vier lengten
voor Wagtmans, die onmiddellijk
gevolgd werd door Roks, snelde
Schaer toe op de bloemenruiker
en op de nieuwe aanwinst van
zijn sportgarderobe: het gele
shirt. Enkele minuten later kwam
van Breenen de Nederlandse zege
in het ploegenklassement vol
tooien en toen de Zwitser zich
in het nieuwe kledingstuk aan
alle kanten had laten bewonde
ren, kwamen met de complete
hoofdmacht ook de andere Ne
derlanders op de Boulevard Poin-
care aan.
„Met hetzelfde brede en machtige gebaar, dat Zola in
„La Terreverleent aan zijn zaaiende landbouwer, stuwt
L'Autothans langs Frankrijks wegen de indrukwek
kende groep „reuzen van de wegVan Parijs tot aan de
blauwe golven van de Middellandse Zee, van Marseille tot
Bordeaux zullen deze kerels alles te trotseren hebben.
Zij zullen strijd leveren tegen slaap en vermoeienis, zij
zullen te kampen hebben met dorst onder verzengende
hitte en met krampen in de kilte van de nacht. Over 2500
km zal deze tintanenstrijd woeden, waaruit meedogenloos
alle minder geschikte elementen moeten verdwijnen".
Met deze ivoorden leidde op 1 Juli 1903, precies een halve
eeuw geleden, Henri Desgrange in zijn blad „L'Auto" een
geheel nieuw sportevenement in, een gebeurtenis die aan
vankelijk nog met wantrouwen en door de concurrerende
kranten met veel jalouzie zou worden bekeken, maar die
zou uitgroeien tot de meest befaamde van alle wieier-
ivedstrijden, de TOUR DE FRANCE!
blad in Frankrijk geweest
Ieder die op de hoogte wou
zijn van de wielersport niet
alleen, doch van alle takken
van sport, die in die tijd be
oefend werden, kocht sinds
1892 Le Vélo, De Fiets. De op-
sage van het blad steeg naar
mate de sport meer terrein
won, de eigenaar van Vélo
zag zijn inkomen met de dag
stijgen.... Tot in 1902 plot
seling op een dag in alle Pa-
rijse kiosken grote affiches de
verschijning aankondigden van
een geheel nieuw sportblad:
L'Auto moest Vélo prjjs
geven
Maandenlang had de 34-ja-
rige Desgrange gepiekerd om
oen klinkend antwoord te
vinden op het proces, dat het
sportblad „Le Vélo" een jaar
tevoren van zijn krant gewon
nen had. Gedurende tien jaar
was „Le Vélo" het enige sport-
„L'Auto-Vélo". Krantenverko
pers wezen het publiek op de
nieuwe uigave, waarvan een
zekere monsieur Bostock tege
lijk oprichter, directeur en
hoofdredacteur was. En om
meteen alle mogelijke twijfel
over de bedoelingen van
L'Auto-Vélo weg te nemen
had Bostock in het eerste
nummer een hele lijst ge
plaatst van sportwedstrijden
die de nieuwe krant zou or
ganiseren.
Daarmee opende het blad
rechtstreeks de strijd tegen
Le Vélo, die immers haar gro
te kracht op dubbel terrein
ontwikkeld had: het publice
ren van alle mogelijke sport
nieuws én het organiseren van
wedstrijden.
Het blad met de oudste
rechten nam onmiddellijk de
handschoen op, die monsieur
Bostock haar toewierp. En Le
Vélo verplaatste de strijd naar
juridisch terrein: omdat de
nieuwe sportkrant in haar
naam óók 't woord Vélo ge
bruikte, begon zij een proces
De rechter stelde haar in het
gelijk, Bostock moest de helft
van de naam van zijn blad
laten vallen. Zo was dus he'
blad „L'Auto" geboren.
Geboorte van de Tour
Dat was in 1902 gebeurd en
een jaar later had Desgrange,
want hij was het die de naam
Bostock als pseudonieum had
gekozen, het antwoord gevon
den. Als oud-wielrenner op
11 Mei 1893 vestigde hij op de
Parijse Buffalobaan met 35 km
325 m. het eerste werelduur
record zou Henri Desgran
ge zijn blad ondanks de naam
L'Auto eerst en vooral in
dienst stellen van de wieier-
soort. En zo verscheen in het
voorjaar van 1903 met reuzen
letters de geboorte-aankondi
ging van de Tour de France in
L'Auto, het blad, dat tussen
haakjes, in zijn eerste jaar al
een uitgebreide lezerskring
had veroverd.
„L'Auto organiseert een
Tour de France in zes étap-
oe's" aldus het eerste bericht.
De étappes zijn: Parijs
Lyon (467 km), LyonMar
seille (374 km), Marseille
Toulouse (432 km), Toulouse
Bordeaux (268 km), Borde
auxNantes (425 km) en
■JantesParijs (460 km.)'.
Wantrouwen
De eerste reactie van het
publiek (en Le Vélo moedig
de die aan!) was: zoiets is on
mogelijk. Men beschouwde de
aankondiging van de Tour als
een anecdote, alleen maar be
stemd om de concurrentie te
imponeren. Maar Desgrange
gaf de volgende dag nieuwe
bijzonderheden, er verscheen
'n reglement in L'Auto, de
eerste deelnemers kwamen in
de krant. De Tour ging door!
En zo kon vijftig jaar gele
den een trotse Desgrange in
z'n krant in een vergel ü'king
met een figuur uit de b eken
van een vermaarde Franse
schrijver aankondigen, dat de
eerste Ronde van Frankrijk
ging beginnen, de „Triomf
der spierkracht en van het
menselijk uithoudingsvermo-
fen", zoals Desgrange op 1
uli 1903 schreef.
Het ploegen-klassement na de
eerste etappe luidt:
1. Nederland (Wagtmans, Roks
en van Breenen) 14.47.43 2.
Frankrijk 14.51.26; 3. Ex Aequo:
lie de France, Frankrijk Noord
Oost Centraal 14.54.39; 5. Italië
15.01.16; 6. Zwitserland 15.03.40;
7. Ex Aequo: België, Spanje.
Frankrijk Zuid West, Frankrijk
West 15.07.53; 11. Ex Aequo: Lu
xemburg, Frankrijk Zuid Oost
15.14.30."
Onze landgenoot Wout Wagt
mans ontving de premie voor de
strijdvaardigste renner in deze
eerste etappe.
De officiële uitslag van de
eerste etappe van de Ronde van
Frankrijk 1953, van Straatsburg
naar Metz (195 km) luidt:
1. Schaer (Zwits.) 4.55.0.
2. Wagtmans (Ned.) op 4
lengten z.t.
3. Roks (Ned.) z.t.
4. Lauredi (Fr.) z.t.
5. Dupont (Fr. Z.W.) 4.58.13.
6. Astrua (It.).
7. Rossello (It.).
8. Geminiani (Fr.).
9. de Hertog (Belg.).
10. Serra (Spanje).
11. v. Breenen (Ned.).
12. le Guilly (Fr.).
Vrijdagmorgen om kwart over elf werd te Str aatsburg door de oud-Tour de France-renner,,
de Fransman Joseph Muller het startschot gelost voor de 40e Tour de France. 119 renners
verschenen aan de start, tijdens een stromende regen. De eerste etappe (195 km) leidde
naar Metz. De Nederlandse ploeg bij de start: v.l.n.r.: J. Jansen, Th. Roks, A. Swykerbuyck,
G. Voorting, H. Stevens, W. van Est, J. Nolten, H. van Breenen, A.Voorting en W.Wagtmans.
13. Remy (Fr.).
14. Redolfi (lie de France).
15. Renaud (lie de France).
16. Anzile (Fr. N.O. Centraal).
17. Buchaille (Fr. N.O. Centraal).
18. Hassenforder (Fr. N.O. Centr.)
19. Meunier (Fr. N.O. Centraal).
20. Robic (Fr. West), allen in de
zelfde tijd als Dupont, 4.58.13.
24. van Est (Ned.) 5.04.37.
25. Darrigade (Fr. Z.W.) 5.04.50.
26. Magni (Fr.) 5.04.50.
27 ex aequo 78 renners, waar
onder de andere Nederlanders
Jan Nolten, Gerrit Voorting,
Adri Voorting, Leo Stevens,
Sjef Jansen, Adri Suykerbuyk
allen in dezelfde tijd als no.
25, Darrigade.
Bij deze ploeg bevonden zich
ook o.a. Bartali, Koblet, Bobet,
Teisseire. Impanis, Close, Cor-
rièri.
Bij het sluiten der controle
was de Zwitser Croci-Torti nog
niet binnengekomen.
Protest van Pellenaars
met succes bekroond
Het protest van ploegleider
Pellenaars inzake de declassering
van Suykerbuyk van de 29e
plaats ex aequo naar de 108e
plaats in het etappe-klassement,
is met succes bekroond.
Suykerbuyk is in het definitieve
klassement als 29e ex aequo te
zamen met de grote groep ge
plaatst.
Alle Katholieke tourrenners
zijn uitgenodigd voor een specia
le H. Mis welke Zondagochtend
voor hen zal worden opgedragen
in de Sacramentskerk te Luik.
Wij zijn gek op cijfers. In
België zijn ze gek van de cijfers.
Pagina's vinden we er over de
cijfers van de Tour. Wist u, dat
in de hele geschiedenis van de
Tour de Fransen 338 ritten heb
ben gewonnen? De Belgen 194V2,
de Italianen 97, Luxemburgers
50, Zwitsers 22, Nederlanders 8,
Spanjaarden 6, Duitsers 5V2,
Oostenrijkers 3 en Noord Afrika
nen 2. Die wetenschap hebt u
dan toch maar weer aan de cij
feraars te danken.
Dit is heel vertrouwelijk, ver
telt u het dus niet verder. Na
de rijwielmerken Bartali, de
scheermesjes Bartali en de ver
frissende drank Bartali wordt er
nu over onderhandeld om ook
damesschoenen merk Bartali op
de markt te brengen.
Grof geschut in de reclame
stoet: een paar grote firma's
hebben Charles Trenet en Edith
Piaf afgehuurd om al zingende
de Tour mee te maken. Wij stel
len voor ook daar een klassement
voor in te stellen. Of zouden dj
twee alleen met het kwelen van
liedjes al genoeg verdienen?
