Heeft U hier ook reeds van geprofiteerd? Juli 1572: de eerste vrije Statenvergadering STOFZUIGERS M »AA(i§E l I I ILCKMANN De seizoen opruiming SID0NIUS DE JONG J HOORN ALKMAAR Dertig mannen van Holland kwamen in Dordrechts klooster hijeen Om de zaak der vrijheid ËPiiiinimaïiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiBiiiiiinmniiBiiiin Seizoen-Opruiming voort Coupons en Restanten VOÜDIG VOORDEEL! 1 Mars 228 ïghs aatjes Onze etalages geven V een juist beeld van de zeer lage prijzen Bisdom Oslo 1. Lourens Afwezig HET STOFZUIGERHUIS Wij zetten onze GROTE alle Zomer-artikelen met 10-30% KORTING 74 97 119 59 79 in onze BEDDENAFDELING duurt nog voort! 19,87 27.98 Vrijdag 24 Juli 1953 Pagina 7 hat? beSmnen ^ame »P£D(E '^"7ee:insea e 6« 'e kr"eve- or de Vrti t?«r«,?eode an<j 8 bÓ ENORME KOOPJES ruacicfnann Dertig mannen zaten bijeen. Dertig man tien, die de vrijheid liefhadden en zich aaneensloten ter verdediging van hun ge meenschappelijke idealen. Dertig mannen, die één vijand hadden: Spanje, voor hen verpersoonlijkt door figuren als Alva, Bossu en later Requesens of Parma. We schrijven de negentiende Juli 1572. Twee en een halve maand tevoren hadden de Watergeuzen Den Briel veroverd. Sinds dien hadden zij in de Westelijke Zee- provincie's de ene stad na de andere tot opstand weten te dwingen. Prins Willem van Oranje lag met een gehuurd leger te Roermond, zonder zijn broer Lodewijk te hulp te kunnen komen ten gevolge van geldgebrek. De Calvinistische beweging, die in 1566 plotseling actief werd, herleef de in de Watergeuzen en zond haar voor hoede de provincie Holland binnen. De drang naar vrijheid en zelfstandigheid, reeds jaren door de bezetter gevreesd, nam in omvang toe en een volslagen opstand gloorde aan de einder van de Spaanse dwingelandij. Zo was de situatie, toen deze dertig mannen in de refter van het kloos ter der Augustijnen te Dordrecht, de eer ste, vrije Statenvergadering van Holland belegden. De betekenis van deze Sta tenvergadering mogen we niet onderschatten. Zij was het eerste openlijk symptoom van het steeds groeiend verzet te gen de hardvochtigheidwaar mee Alva ons land bestuurde. Zij was, veel meer nog, een on miskenbaar bewijs van de vrij heidszin en niet aflatende strijdlust, de verloren zelfstan digheid te herwinnen. Zij was bovendien de consequentie van de gezworen trouw aan Prins Willem van Oranje. De benden van Lumey zaaiden öe onrust, die uit zou groeien tot een volslagen opstand. De meeste steden van Holland en Zeeland waren in Juli 1572 door de Geu zen veroverd. De druk, welke zij op de resp. stadsregeringen had moeten uitoefenen, was niet ge ring geweest, de beloften door deze regeringen als voorwaarde gesteld ordelijk op te treden, de oude godsdienst (het Katho licisme), de-geestelijkheid en de Kloosters te ontzien, werd echter nogal eens verbroken. De meest conservatieven wer- dan ook uit de regering ver- wijaerd en door mannen met nieuwe, te weten Calvinistische ideeen vervangen. Dordrecht was op o.e 25ste Juni naar de Geuzen overgegaan. Quaderebbe, de com missaris, door stadhouder Bossu naar Dordt gezonden, werd ge vangen gezet en in dit stadium rijpte bij Prins Willem van Oranje het idee voor deze Statenverga dering, waartoe uiteindelijk Dordrecht het initiatief nam. Als afgezant van de Prins fungeerde Marnix van St. Aldegonde en verder waren daarbij aanwezig Jacob van Waerdendeel, burge meester en Claes Hercxz, vroet- schap-gedeputeerde van Alkmaar; Jan Berckhoudt, burgemeester en Pieter Reynierszoen, gedeputeerde van Hoorn; Antonius Symonszoen, burgemeester en Rijekaert Claes- zoen' .Se(*®Puteerde van Enkhui zen; Anthonis Claesz, gedeputeer de van Medemblik. Godsdienstvrijheid in gevaar. Nu, 381 jaar later, kan men geschiedenis schrijven. Men kan de situatie overzien, zoals die zich juist door deze Statenver gadering heeft ontwikkeld. De beroering van het moment, de ijver van de hervorming, schiep een wanorde, waaruit uit eindelijk slechts een totale op stand moest groeien. Een opstand waarbij alle schone leuzen en voorgestelde richtlijnen slechts ficties werden, verloochend en vertrapt door de drift waarmee de strijd werd gestreden. Het cal vinistisch element veroorzaakte niet enkel een politiek geweld, het schiep tegelijkertijd een „tweede front", waarvan het slachtveld de godsdienst was. De vrijheid scheen onmiddellijk met een religieuze herziening te moe ten samengaan. Weliswaar beloof de Marnix van St. Aldegonde na mens de Prins van Oranje, dat de vrijheid van godsdienst zou blij ven bestaan, zowel voor de ge reformeerden als de katholieken en „dat een yegelick in den zij nen in 't openbaer ende in eenige kercken ofte cappellen (zoe dat gevouchelicste bij de overicheyt zal geordonneert worden) zal ge bruiken vrije exercitie derzelver, zonder dat daerinne yemant em- peschement (hinder) afte moeye- nisse gedaan zal worden". Hij voegde er onmiddellijk deze drei gende uitspraak aan toe: „Ten ware zij hem toonden vijanden of zich misdroegen tegen wat ter vergadering besloten was." Nu is bij een dergelijke poli tieke toestand het begrip „vijand" even rekbaar als de persoonlijke voorkeur dat verkiest. Dit be wees wel het feit, dat na korte tijd het ene klooster na het ander werd gesloten, de ene kerk na de ander voor de Hervormde ere dienst werd opgeëist, In de zomer van 1573 namen de Staten van Holland zelfs het besluit alle katholieke kerkdiensten te ver bieden in het belang van de open bare orde. Deze „openbare orde" was kennelijk een andere dan die, welke met „geestelijke vrij heid" en vrijheid van godsdienst" kon samengaan. En één ogenblik zelfs, is men geneigd, deze eerste Statenvergadering niet te zien als een poging te komen tot een on verdeeld en zelfstandig Neder land, maar eerder tot een staat, waarin een kleine, felle groep Geuzen het protestantisme ten doel stelt. De dictatuur van een godsdienst en het verlangen daar na, scheen een ogenblik de schoonheid van de oorspronkelijke drijfveren te vertroebelen. Üiteindelijk ontstond er een Republiek der Verenigde Neder landen, waarin elke katholiek zich bekneld en onbehaaglijk voelde. Roes van het ogenblik. Bij dit alles mag men echter niet vergeten, dat het gehate regiem van Philips en Alva elke andere godsdienst dan het Katho licisme veroordeelde. Bovendien waren de omstandigheden gunstig om allerlei verborgen gevoelens te doen uitgroeien tot haat en hartstocht, gericht tegen al dat gene, wat met dit regiem samen ging. Deze situatie werd dus mis bruikt en wel op een wijze, welke voor het katholieke volksdeel een bittere wansmaak aan de geliefde vrijheid verbond. De consequentie van die vrijheid was het verlies van een andere: het verlies van het in vrijheid beleven van hun geloof. Dit was de reden, dat de katholieken met minder enthou siasme de beweging zagen ontkie men, dan politiek gewenst was. Zij werden voor een alternatief geplaatst, waarvan beide oplossin gen een aanslag op hun persoon lijke gevoelens inhielden. Dat zij dus soms meermalen een passieve houding aannamen is al deze feiten in aanmerking ge nomen begrijpelijk en daar naast gerechtvaardigd door het soms brute en gewelddadige op treden van de Geuzen. Zeker echter is, dat de Geuzen wel de representanten waren van de idee van de vrijheid, maar dat de wijze waarop zij deze vrijheid trachtten te bereiken, niet strook te met het algemeen belang noch met het politiek program, het program van de privileges van de vrijheid, dat de Prins van Oranje huldigde en dat hij zo nadrukke lijk door Marnix van St. Alde gonde had laten vaststellen. De autoriteit van Lumey zegevierde over het ideaal, zegevierde ten slotte over de individuele vrijheid De roes van het ogenblik nam bezit van de massa en deze licht ontvlambare schare stortte zich onverwijld in een avontuur, waar van de gevolgen zich niet lieten raden. Ook katholieken. Nochtans waren het niet enkel protestanten, die in de refter van het Augustijner klooster bijeen kwamen. Onder hen bevonden zich eveneens katholieken. Daar bij weet men niet, waarover men zich het meest moest verwonde ren: over de moed, een dergelijke vergadering onder het oog van de vijand te beleggen (Stadhouder Bossu bevond zich met zijn troe pen te Rotterdam en Schiedam, terwijl in Amsterdam een sterk garnizoen lag) of över de dubbel zinnigheid, waarmee het ideaal werd nagestreefd en verward met persoonlijke principe's. Tenslotte sprak Marnix van St. Aldegonde en nam de bedoeling van de Prins onder zijn woorden steeds vastere vorm aan Hij eiste en verkreeg de erkenning van de Prins van Oranje als Stadhouder inplaats van Bossu, die slechts door een vijandig regiem was aangesteld. Hij eiste nog ~veel meer. Hij vroeg geldelijke steun om de Prins in staat te stellen een sterk leger te huren, om zo de Maas te kunnen oversteken. Deze geldelijke steun werd ge wonnen uit belastingen, uit het inkomen van kerken, kloosters, broederschappen en gilden, uit het goud en zilver en ander kost baar bezit van kerken en kloos ters in zoverre dit niet strikt noodzakelijk was. Een noodzake lijkheid, die echter volkomen op hield te bestaan, toen het katho licisme als een soort ketterij werd gebrandmerkt en alle kerkdien sten werden verboden Herwonnen vrijheid. Kunnen wij het uiteindelijk deze mannen euvel duiden, dat zij de gevolgen van al hun beslis singen niet volkomen konden overzien? Het is eenvoudig om nu, 381 jaar later, te wijzen op fouten en de onhoudbaarheid van bepaalde stellingen. De roep om de vrijheid overstemde het ge weld, waarmede de katholieken werden geweerd en vervolgd. De roep om de vrijheid was de pri maire aandrang en scheen in zich zelf alleen belangrijk. Daarvoor moest tenslotte zelfs de persoon lijke vrijheid wijken, die later, pas na een Schaepman en een Ariëns, aan de Kerk haar waar digheid zou teruggeven. We kunnen tenslotte bewonde ring hebben voor deze mannen. Ook al mogen de Geuzen in hun godsdienstig drijven de zaak van He totale vrijheid weieens heb ben verloochend terwille van een nevenkwestie, desondanks werk ten zij mede (en waren zelfs de stuwende kracht) aan het gevecht om de zelfstandigheid. Deze zelf standigheid is dan ook het resul taat van een eensgezindheid, waarvoor in de Eerste Vrije Sta tenvergadering van Holland de grondslag werd gelegd. L. D. VATICAANSTAD, 23 Juli (A.F.P.) Naar Radio-Vaticaan meedeelt, heeft Z.H. de Paus, het apostolisch vicariaat van Oslo, dat geheel Noorwegen omvat, verheven tot bisdom. Mgr. James Mangers, tot dusverre apostolisch vicaris in de Noorse hoofdstad, wordt bisschop van het nieuwe diocees. Noorwegen telt ongeveer 4.775 katholieken. Zoals bekend is onlangs het apostolisch vicariaat van Dene marken eveneens tot bisdom ver heven. F amilieberichten Heden overleed, na voorzien te zijn van de laatste H.H. Sacra menten. (onze innig geliefde tante en zus ter MARIA GOEMAN. Namens de fam. Berkhout J. van Dam. Ursem, 23 Juli 1953 N 14. Advertentiën Gevraagd: flink MEISJE van 8.30-12.30 uur, of 'n Werkster. Wilhelmina- laan 27, Alkmaar. Arts Alkmaar van 27 Juli tot Dinsdag 25 Augustus J. G. A. DE JONG Chirurg, Alkmaar Maandag-, Dinsdag- en Woensdagochtend geen spreekuur Gevraagd een flinke CHAUFFEUR (vrijgezel) voor 4 i 5 mnd. Gebr. Zandbergen, Limmen. BETALING IN OVERLEG MET CLIËNT Alle merken. OMBOUWEN WIKKELEN Binnen een week gereed. SCHOUTENSTR. 32 - ALKMAAR - TEL. 5374 Ook de komende week opnieuw: Bovendien <ren ENORM AANTAL VOOR ONGELOFELIJK LAGE PRIJZEN Profiteert hiervan NU nog! Damesconfectie Manufacturen Woninginrichting Langestraat 37 SlIIHfHIflllIlIIIBIIIIIlIHIIIIIIIIIIIBIHIlUUJUUiiiiiiiin VRIJ ENTREE! BEZOEKT HILCKMANN'S ALOMBEKENDE jHet hoogtepunt van HILCKMANN'S SEIZOENOPRUIMING JAPONNEN gróter dan ooit in mooie donkere dessins en in de nieuwste 1 "7Qh zomertinten, thans 2980, 1970, Zomer Pullovers, halve prijzen, nu QQ 298, 248 198, 118, ZO Blouses, in nylon, broderie, everglaze en poplin 10 tot 50% korting Regenmantels, dubbele poplir waarde 42.75 v. pracht dubbele poplin^l^ yQ Alle kinderconfectie nu voor f spotprijzen Rokken, pracht stof fen, enorme keuze 2970, 2380, 1970 SQr 1640, 1280 990 O7J Deux Pieces, wol origineel Jersey/? 2 7A de Paris O D U RESTANTEN BETERE MANTELCOSTUUMS en MANTELS 77QQ (ook in zwart) nu extra voordelig! RECLAME SWAGGERS „Dagelijks nieuwe koopjes 's Woensdags bovenal!" 4-voudig voordeel in Hilekmann's „Textiel-vierdaagse" J Betere BH's QQ i,98, yo Strapless 70Q model BH L.70 Enorme keuze BH's tot in de grootste mo dellen, thans extra voordelig!! Dames, neem er een corset bij: „best en billijk!! Thans beter onder goed voor billijkste prijs! I Witte directoires, pracht interlock 1 AQ in maat 44 ITV Stijging per maat Reclame dames. CQ slips, nu jy Fantasie dames- camisoles Damesslips, extra interlock Interlock heren broekje of hemd Kinderdirectoir best interlock Dito jongens broekjes [Onderjurk, extra^gy mooie strook 495 In zeer mooie char- meuse, met bustevorm De sterkste kinder- ankletssokjes met Ny lon, waarde 145, AQ nu reeds vanaf i7 met kleine stijging Damesanklets m. Q7 nylon 148, 118, O Herenanklets Q~1 198, 118, 98, 0/ „Hallo baby". Plastic broekjes 58 Badstofdoekjes 29 Luiers 97, 87, 72 Luierbroekjes 59 Bovenbroekjes 87 Jurkjes 198 ZAKDOEKEN voor neuzen in alle kleuren en maten, 25 tot 35% korting 1 7 nu 49, 29, 19, 11- 4 DAAGSE Nylons - Enkalons nu 498, 358, 1 Q7 328, 287, 1 y Sterke wandelkous. met Nylon, nu QC 178. 148. 118, yj Prima kousen- 2Q voetjes van 60 nu J Pracht baddoeken, van 350 en 29,0, IQQ nu voor 228 en 1 ✓O Geen weeffouten! Badstof blokdoe- QT ken. van 130 nu y** Badstof washand- in jes, nu 1U DDDDD theedoek 139 Breikatoen, 100 gr. 57 Jaegerwol 133 DEGELIJKE graslinnen la- 3Q7 kens 135 breed DO 1 150 breed 489 Slopen, dubbel- 1Q7 dik, nu 10/ Originele „HOBO" la kens, beter zijn 77H er niet, 150 br. U Grotere maten of ge borduurd met kleine stijging. Verpleegs.ters- schort aan 2 zijden te dragen, model7QO populair t-JO In extra kwali- ACQ teit van 575 nu iJO Jasschorten, AQC waarde 690, nu iVJ Fantasieschorten 178 Gele stofdoek "1Q n,u voor 7 Pyama's, voor 3Q3 kinderen, vanaf J/J Voor heren 887 Voor dames 687 D07 Nachthemden, nuJO' Divanbedden 80 x 190, reeds vanaf 23.89 Stalen ledikant met prima spiraalmatras or 1-pers. 29.85 2-pers. 39.85 Kantelbedden met 15 jaar garantie, 1-pers. 32.89 2-pers. 45.79 Matras 1-pers., prima gevuld 22.89 Matrasstel 2-pers., 3-delig, goed gevuld 39.78 Java kapok matrasstel 2-pers. 3-delig 98.85 Verende matras 1-pers, overtrokken met AO £.0 prima tijk fEf.OO Verend matrasstel 2-pers„ 3-delig 69.87 Wollen dekens iets verschoten 12.69 Molton dekens, wit 125 x 180 2.79 Zomerdekens 2-pers gebloemd 7.98 Wollen dekens 150 x 200. mooie dessins 15.79 Wollen dekens 170 x 220, mooie dessins 18.95 Eiken slaapkamer Gotisch model best. uit: 2- pers ledikant, 3 deurs linnen kast, 2 nachtkastjes, tafel en 2 stoelen van f 475.nu 299.- lahome slaapkamer best. uit: 2-pers. ledikant, 3- deurs linnenkast, 2 nacht kastjes, tafel en 2 stoelen, van f590.— nu 389.— Slaapkamer best. uit: 2-pers. ledikant, tafel, stoel en nachtkastje, compleet 98.79 I Reductiebon rima wollen deken 1-pers. 150 x 200 van 29.85. Nu voor de spec, prijs van UITSLUITEND op deze reductiebon: i Reductiebon Prima wollen deken 2-pers. 170 x 220 van 39.85. Nu voor de speciale prijs van UITSLUITEND op deze reductiebon. S ALKMAAR KOORSTR. HK. LAAT l| TELEFOON 2726 I Bétere Lastex badcostuums 678-587 I Khakybroeken, 16 jaar 448-398 Badmutsen, beter dan best 198-187 Militaire sokken, van 375 nu 287 „Billijk Man" Alkmaar, Langestr. 22-23 Den Helder, Koningstr. 63 1 ADVERTEERT IN DIT BLAD inmotière met ruin en euze koopje ■■■■■■■■■aiiiiiiuiiiMSi „Da's allemaal heel eigenlijk de maten n de wijze Grurant- innen koesterde om innen te dringen", ie wil ik u dan ook uit dan wel begrij- Smidje Verholen r hem overhandigde luidelijk. „Goeie iep hij vrolijk uit. ook. Die zijn zeker doeling, dat ik die r", zei de dienaar op respectabele en g, dat u zich vast ik wel zeggen". ilde hij in Marsjurk n de eetzaal.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noordhollands Dagblad : dagblad voor Alkmaar en omgeving | 1953 | | pagina 7