Heeft U hier ook reeds van geprofiteerd?
Juli 1572: de eerste vrije
Statenvergadering
STOFZUIGERS
M »AA(i§E
l
I
I
ILCKMANN
De seizoen opruiming
SID0NIUS DE JONG
J
HOORN
ALKMAAR
Dertig mannen van Holland kwamen
in Dordrechts klooster hijeen
Om de zaak der vrijheid
ËPiiiinimaïiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiBiiiiiinmniiBiiiin
Seizoen-Opruiming voort
Coupons en Restanten
VOÜDIG VOORDEEL!
1
Mars
228
ïghs
aatjes
Onze etalages geven V een juist beeld van de zeer lage prijzen
Bisdom Oslo
1. Lourens
Afwezig
HET STOFZUIGERHUIS
Wij zetten onze GROTE
alle Zomer-artikelen met
10-30%
KORTING
74
97
119
59
79
in onze
BEDDENAFDELING
duurt nog voort!
19,87
27.98
Vrijdag 24 Juli 1953
Pagina 7
hat?
beSmnen
^ame
»P£D(E
'^"7ee:insea
e 6« 'e kr"eve-
or de Vrti
t?«r«,?eode
an<j 8 bÓ
ENORME KOOPJES
ruacicfnann
Dertig mannen zaten bijeen. Dertig man
tien, die de vrijheid liefhadden en zich
aaneensloten ter verdediging van hun ge
meenschappelijke idealen. Dertig mannen,
die één vijand hadden: Spanje, voor hen
verpersoonlijkt door figuren als Alva,
Bossu en later Requesens of Parma. We
schrijven de negentiende Juli 1572. Twee
en een halve maand tevoren hadden de
Watergeuzen Den Briel veroverd. Sinds
dien hadden zij in de Westelijke Zee-
provincie's de ene stad na de andere tot
opstand weten te dwingen. Prins Willem
van Oranje lag met een gehuurd leger te
Roermond, zonder zijn broer Lodewijk te
hulp te kunnen komen ten gevolge van
geldgebrek. De Calvinistische beweging,
die in 1566 plotseling actief werd, herleef
de in de Watergeuzen en zond haar voor
hoede de provincie Holland binnen. De
drang naar vrijheid en zelfstandigheid,
reeds jaren door de bezetter gevreesd, nam
in omvang toe en een volslagen opstand
gloorde aan de einder van de Spaanse
dwingelandij. Zo was de situatie, toen deze
dertig mannen in de refter van het kloos
ter der Augustijnen te Dordrecht, de eer
ste, vrije Statenvergadering van Holland
belegden.
De betekenis van deze Sta
tenvergadering mogen we niet
onderschatten. Zij was het
eerste openlijk symptoom van
het steeds groeiend verzet te
gen de hardvochtigheidwaar
mee Alva ons land bestuurde.
Zij was, veel meer nog, een on
miskenbaar bewijs van de vrij
heidszin en niet aflatende
strijdlust, de verloren zelfstan
digheid te herwinnen. Zij was
bovendien de consequentie van
de gezworen trouw aan Prins
Willem van Oranje.
De benden van Lumey zaaiden
öe onrust, die uit zou groeien tot
een volslagen opstand. De meeste
steden van Holland en Zeeland
waren in Juli 1572 door de Geu
zen veroverd. De druk, welke zij
op de resp. stadsregeringen had
moeten uitoefenen, was niet ge
ring geweest, de beloften door
deze regeringen als voorwaarde
gesteld ordelijk op te treden,
de oude godsdienst (het Katho
licisme), de-geestelijkheid en de
Kloosters te ontzien, werd echter
nogal eens verbroken.
De meest conservatieven wer-
dan ook uit de regering ver-
wijaerd en door mannen met
nieuwe, te weten Calvinistische
ideeen vervangen. Dordrecht was
op o.e 25ste Juni naar de Geuzen
overgegaan. Quaderebbe, de com
missaris, door stadhouder Bossu
naar Dordt gezonden, werd ge
vangen gezet en in dit stadium
rijpte bij Prins Willem van Oranje
het idee voor deze Statenverga
dering, waartoe uiteindelijk
Dordrecht het initiatief nam. Als
afgezant van de Prins fungeerde
Marnix van St. Aldegonde en
verder waren daarbij aanwezig
Jacob van Waerdendeel, burge
meester en Claes Hercxz, vroet-
schap-gedeputeerde van Alkmaar;
Jan Berckhoudt, burgemeester en
Pieter Reynierszoen, gedeputeerde
van Hoorn; Antonius Symonszoen,
burgemeester en Rijekaert Claes-
zoen' .Se(*®Puteerde van Enkhui
zen; Anthonis Claesz, gedeputeer
de van Medemblik.
Godsdienstvrijheid in gevaar.
Nu, 381 jaar later, kan men
geschiedenis schrijven. Men kan
de situatie overzien, zoals die
zich juist door deze Statenver
gadering heeft ontwikkeld.
De beroering van het moment,
de ijver van de hervorming,
schiep een wanorde, waaruit uit
eindelijk slechts een totale op
stand moest groeien. Een opstand
waarbij alle schone leuzen en
voorgestelde richtlijnen slechts
ficties werden, verloochend en
vertrapt door de drift waarmee
de strijd werd gestreden. Het cal
vinistisch element veroorzaakte
niet enkel een politiek geweld,
het schiep tegelijkertijd een
„tweede front", waarvan het
slachtveld de godsdienst was. De
vrijheid scheen onmiddellijk met
een religieuze herziening te moe
ten samengaan. Weliswaar beloof
de Marnix van St. Aldegonde na
mens de Prins van Oranje, dat de
vrijheid van godsdienst zou blij
ven bestaan, zowel voor de ge
reformeerden als de katholieken
en „dat een yegelick in den zij
nen in 't openbaer ende in eenige
kercken ofte cappellen (zoe dat
gevouchelicste bij de overicheyt
zal geordonneert worden) zal ge
bruiken vrije exercitie derzelver,
zonder dat daerinne yemant em-
peschement (hinder) afte moeye-
nisse gedaan zal worden". Hij
voegde er onmiddellijk deze drei
gende uitspraak aan toe: „Ten
ware zij hem toonden vijanden
of zich misdroegen tegen wat ter
vergadering besloten was."
Nu is bij een dergelijke poli
tieke toestand het begrip „vijand"
even rekbaar als de persoonlijke
voorkeur dat verkiest. Dit be
wees wel het feit, dat na korte
tijd het ene klooster na het ander
werd gesloten, de ene kerk na de
ander voor de Hervormde ere
dienst werd opgeëist, In de zomer
van 1573 namen de Staten van
Holland zelfs het besluit alle
katholieke kerkdiensten te ver
bieden in het belang van de open
bare orde. Deze „openbare orde"
was kennelijk een andere dan
die, welke met „geestelijke vrij
heid" en vrijheid van godsdienst"
kon samengaan. En één ogenblik
zelfs, is men geneigd, deze eerste
Statenvergadering niet te zien als
een poging te komen tot een on
verdeeld en zelfstandig Neder
land, maar eerder tot een staat,
waarin een kleine, felle groep
Geuzen het protestantisme ten
doel stelt. De dictatuur van een
godsdienst en het verlangen daar
na, scheen een ogenblik de
schoonheid van de oorspronkelijke
drijfveren te vertroebelen.
Üiteindelijk ontstond er een
Republiek der Verenigde Neder
landen, waarin elke katholiek
zich bekneld en onbehaaglijk
voelde.
Roes van het ogenblik.
Bij dit alles mag men echter
niet vergeten, dat het gehate
regiem van Philips en Alva elke
andere godsdienst dan het Katho
licisme veroordeelde. Bovendien
waren de omstandigheden gunstig
om allerlei verborgen gevoelens
te doen uitgroeien tot haat en
hartstocht, gericht tegen al dat
gene, wat met dit regiem samen
ging. Deze situatie werd dus mis
bruikt en wel op een wijze, welke
voor het katholieke volksdeel een
bittere wansmaak aan de geliefde
vrijheid verbond. De consequentie
van die vrijheid was het verlies
van een andere: het verlies van
het in vrijheid beleven van hun
geloof. Dit was de reden, dat de
katholieken met minder enthou
siasme de beweging zagen ontkie
men, dan politiek gewenst was.
Zij werden voor een alternatief
geplaatst, waarvan beide oplossin
gen een aanslag op hun persoon
lijke gevoelens inhielden.
Dat zij dus soms meermalen een
passieve houding aannamen is
al deze feiten in aanmerking ge
nomen begrijpelijk en daar
naast gerechtvaardigd door het
soms brute en gewelddadige op
treden van de Geuzen. Zeker
echter is, dat de Geuzen wel de
representanten waren van de idee
van de vrijheid, maar dat de
wijze waarop zij deze vrijheid
trachtten te bereiken, niet strook
te met het algemeen belang noch
met het politiek program, het
program van de privileges van de
vrijheid, dat de Prins van Oranje
huldigde en dat hij zo nadrukke
lijk door Marnix van St. Alde
gonde had laten vaststellen. De
autoriteit van Lumey zegevierde
over het ideaal, zegevierde ten
slotte over de individuele vrijheid
De roes van het ogenblik nam
bezit van de massa en deze licht
ontvlambare schare stortte zich
onverwijld in een avontuur, waar
van de gevolgen zich niet lieten
raden.
Ook katholieken.
Nochtans waren het niet enkel
protestanten, die in de refter van
het Augustijner klooster bijeen
kwamen. Onder hen bevonden
zich eveneens katholieken. Daar
bij weet men niet, waarover men
zich het meest moest verwonde
ren: over de moed, een dergelijke
vergadering onder het oog van de
vijand te beleggen (Stadhouder
Bossu bevond zich met zijn troe
pen te Rotterdam en Schiedam,
terwijl in Amsterdam een sterk
garnizoen lag) of över de dubbel
zinnigheid, waarmee het ideaal
werd nagestreefd en verward met
persoonlijke principe's. Tenslotte
sprak Marnix van St. Aldegonde
en nam de bedoeling van de
Prins onder zijn woorden steeds
vastere vorm aan Hij eiste en
verkreeg de erkenning van de
Prins van Oranje als Stadhouder
inplaats van Bossu, die slechts
door een vijandig regiem was
aangesteld. Hij eiste nog ~veel
meer. Hij vroeg geldelijke steun
om de Prins in staat te stellen
een sterk leger te huren, om zo
de Maas te kunnen oversteken.
Deze geldelijke steun werd ge
wonnen uit belastingen, uit het
inkomen van kerken, kloosters,
broederschappen en gilden, uit
het goud en zilver en ander kost
baar bezit van kerken en kloos
ters in zoverre dit niet strikt
noodzakelijk was. Een noodzake
lijkheid, die echter volkomen op
hield te bestaan, toen het katho
licisme als een soort ketterij werd
gebrandmerkt en alle kerkdien
sten werden verboden
Herwonnen vrijheid.
Kunnen wij het uiteindelijk
deze mannen euvel duiden, dat
zij de gevolgen van al hun beslis
singen niet volkomen konden
overzien? Het is eenvoudig om
nu, 381 jaar later, te wijzen op
fouten en de onhoudbaarheid van
bepaalde stellingen. De roep om
de vrijheid overstemde het ge
weld, waarmede de katholieken
werden geweerd en vervolgd. De
roep om de vrijheid was de pri
maire aandrang en scheen in zich
zelf alleen belangrijk. Daarvoor
moest tenslotte zelfs de persoon
lijke vrijheid wijken, die later,
pas na een Schaepman en een
Ariëns, aan de Kerk haar waar
digheid zou teruggeven.
We kunnen tenslotte bewonde
ring hebben voor deze mannen.
Ook al mogen de Geuzen in hun
godsdienstig drijven de zaak van
He totale vrijheid weieens heb
ben verloochend terwille van een
nevenkwestie, desondanks werk
ten zij mede (en waren zelfs de
stuwende kracht) aan het gevecht
om de zelfstandigheid. Deze zelf
standigheid is dan ook het resul
taat van een eensgezindheid,
waarvoor in de Eerste Vrije Sta
tenvergadering van Holland de
grondslag werd gelegd.
L. D.
VATICAANSTAD, 23 Juli
(A.F.P.) Naar Radio-Vaticaan
meedeelt, heeft Z.H. de Paus, het
apostolisch vicariaat van Oslo,
dat geheel Noorwegen omvat,
verheven tot bisdom. Mgr. James
Mangers, tot dusverre apostolisch
vicaris in de Noorse hoofdstad,
wordt bisschop van het nieuwe
diocees. Noorwegen telt ongeveer
4.775 katholieken.
Zoals bekend is onlangs het
apostolisch vicariaat van Dene
marken eveneens tot bisdom ver
heven.
F amilieberichten
Heden overleed, na
voorzien te zijn van
de laatste H.H. Sacra
menten. (onze innig
geliefde tante en zus
ter
MARIA GOEMAN.
Namens
de fam. Berkhout
J. van Dam.
Ursem, 23 Juli 1953
N 14.
Advertentiën
Gevraagd: flink MEISJE
van 8.30-12.30 uur, of 'n
Werkster. Wilhelmina-
laan 27, Alkmaar.
Arts Alkmaar
van 27 Juli tot Dinsdag
25 Augustus
J. G. A. DE JONG
Chirurg, Alkmaar
Maandag-, Dinsdag- en
Woensdagochtend
geen spreekuur
Gevraagd een flinke
CHAUFFEUR
(vrijgezel) voor 4 i 5
mnd. Gebr. Zandbergen,
Limmen.
BETALING IN OVERLEG MET CLIËNT
Alle merken.
OMBOUWEN WIKKELEN
Binnen een week gereed.
SCHOUTENSTR. 32 - ALKMAAR - TEL. 5374
Ook de komende week opnieuw:
Bovendien <ren ENORM AANTAL
VOOR ONGELOFELIJK LAGE PRIJZEN
Profiteert hiervan NU nog!
Damesconfectie
Manufacturen
Woninginrichting
Langestraat 37
SlIIHfHIflllIlIIIBIIIIIlIHIIIIIIIIIIIBIHIlUUJUUiiiiiiiin
VRIJ ENTREE! BEZOEKT HILCKMANN'S ALOMBEKENDE
jHet hoogtepunt van HILCKMANN'S SEIZOENOPRUIMING
JAPONNEN gróter dan ooit in mooie
donkere dessins en in de nieuwste 1 "7Qh
zomertinten, thans 2980, 1970,
Zomer Pullovers,
halve prijzen, nu QQ
298, 248 198, 118, ZO
Blouses, in nylon,
broderie, everglaze en
poplin
10 tot 50% korting
Regenmantels,
dubbele poplir
waarde 42.75 v.
pracht
dubbele poplin^l^ yQ
Alle kinderconfectie
nu voor f
spotprijzen
Rokken, pracht stof
fen, enorme keuze
2970, 2380, 1970 SQr
1640, 1280 990 O7J
Deux Pieces, wol
origineel Jersey/? 2 7A
de Paris O D U
RESTANTEN BETERE MANTELCOSTUUMS en MANTELS 77QQ
(ook in zwart) nu extra voordelig! RECLAME SWAGGERS
„Dagelijks nieuwe koopjes 's Woensdags bovenal!"
4-voudig voordeel in Hilekmann's „Textiel-vierdaagse"
J Betere BH's QQ
i,98, yo
Strapless 70Q
model BH L.70
Enorme keuze BH's
tot in de grootste mo
dellen, thans extra
voordelig!! Dames,
neem er een corset bij:
„best en billijk!!
Thans beter onder
goed voor
billijkste prijs!
I Witte directoires,
pracht interlock 1 AQ
in maat 44 ITV
Stijging per maat
Reclame dames. CQ
slips, nu jy
Fantasie dames-
camisoles
Damesslips,
extra interlock
Interlock heren
broekje of hemd
Kinderdirectoir
best interlock
Dito jongens
broekjes
[Onderjurk, extra^gy
mooie strook 495
In zeer mooie char-
meuse, met
bustevorm
De sterkste kinder-
ankletssokjes met Ny
lon, waarde 145, AQ
nu reeds vanaf i7
met kleine stijging
Damesanklets m. Q7
nylon 148, 118, O
Herenanklets Q~1
198, 118, 98, 0/
„Hallo baby".
Plastic broekjes 58
Badstofdoekjes 29
Luiers 97, 87, 72
Luierbroekjes 59
Bovenbroekjes 87
Jurkjes 198
ZAKDOEKEN voor
neuzen in alle kleuren
en maten,
25 tot 35% korting 1 7
nu 49, 29, 19, 11-
4 DAAGSE
Nylons - Enkalons
nu 498, 358, 1 Q7
328, 287, 1 y
Sterke wandelkous.
met Nylon, nu QC
178. 148. 118, yj
Prima kousen- 2Q
voetjes van 60 nu J
Pracht baddoeken,
van 350 en 29,0, IQQ
nu voor 228 en 1 ✓O
Geen weeffouten!
Badstof blokdoe- QT
ken. van 130 nu y**
Badstof washand- in
jes, nu 1U
DDDDD theedoek 139
Breikatoen, 100 gr. 57
Jaegerwol 133
DEGELIJKE
graslinnen la- 3Q7
kens 135 breed DO 1
150 breed 489
Slopen, dubbel- 1Q7
dik, nu 10/
Originele „HOBO" la
kens, beter zijn 77H
er niet, 150 br. U
Grotere maten of ge
borduurd met kleine
stijging.
Verpleegs.ters-
schort aan 2 zijden
te dragen, model7QO
populair t-JO
In extra kwali- ACQ
teit van 575 nu iJO
Jasschorten, AQC
waarde 690, nu iVJ
Fantasieschorten 178
Gele stofdoek "1Q
n,u voor 7
Pyama's, voor 3Q3
kinderen, vanaf J/J
Voor heren 887
Voor dames 687 D07
Nachthemden, nuJO'
Divanbedden
80 x 190, reeds vanaf 23.89
Stalen ledikant
met prima spiraalmatras or
1-pers. 29.85
2-pers. 39.85
Kantelbedden
met 15 jaar garantie, 1-pers. 32.89
2-pers. 45.79
Matras
1-pers., prima gevuld 22.89
Matrasstel
2-pers., 3-delig, goed gevuld 39.78
Java kapok matrasstel
2-pers. 3-delig 98.85
Verende matras
1-pers, overtrokken met AO £.0
prima tijk fEf.OO
Verend matrasstel
2-pers„ 3-delig 69.87
Wollen dekens
iets verschoten 12.69
Molton dekens, wit
125 x 180 2.79
Zomerdekens
2-pers gebloemd 7.98
Wollen dekens
150 x 200. mooie dessins 15.79
Wollen dekens
170 x 220, mooie dessins 18.95
Eiken slaapkamer
Gotisch model best. uit: 2-
pers ledikant, 3 deurs linnen
kast, 2 nachtkastjes, tafel en
2 stoelen van f 475.nu 299.-
lahome slaapkamer
best. uit: 2-pers. ledikant, 3-
deurs linnenkast, 2 nacht
kastjes, tafel en 2 stoelen,
van f590.— nu 389.—
Slaapkamer
best. uit: 2-pers. ledikant,
tafel, stoel en nachtkastje,
compleet 98.79
I
Reductiebon
rima wollen deken
1-pers. 150 x 200
van 29.85. Nu voor
de spec, prijs van
UITSLUITEND op
deze reductiebon:
i
Reductiebon
Prima wollen deken
2-pers. 170 x 220
van 39.85. Nu voor
de speciale prijs
van UITSLUITEND
op deze reductiebon.
S ALKMAAR KOORSTR. HK. LAAT
l| TELEFOON 2726
I Bétere Lastex badcostuums 678-587 I Khakybroeken, 16 jaar 448-398
Badmutsen, beter dan best 198-187 Militaire sokken, van 375 nu 287
„Billijk Man" Alkmaar, Langestr. 22-23 Den Helder, Koningstr. 63 1 ADVERTEERT IN DIT BLAD
inmotière met
ruin en
euze koopje
■■■■■■■■■aiiiiiiuiiiMSi
„Da's allemaal heel
eigenlijk de maten
n de wijze Grurant-
innen koesterde om
innen te dringen",
ie wil ik u dan ook
uit dan wel begrij-
Smidje Verholen
r hem overhandigde
luidelijk. „Goeie
iep hij vrolijk uit.
ook. Die zijn zeker
doeling, dat ik die
r", zei de dienaar
op respectabele en
g, dat u zich vast
ik wel zeggen".
ilde hij in Marsjurk
n de eetzaal.