„Walgelijke inmenging" in
West-Duitse verkiezingen
ZATERDAG
Reacties op verklaring
van Dulles over Triest
Het omzetverloop in
klein- en middenbedrijf
DE KRONIEK VAN
Kindje overleed tengevolge
van vergiftige poeder
Zes vliegtuigen
verongelukt
Oefening
Grand Repulse
Zaterdag 5 September 1953
Pagina 7
Duitse socialisten uiten felle critiek op Dulles
Ook elders ontevredenheid
over Dulles' verklaring
Prins Bernhard curator der
Economische Hogeschool
WAAR IS
JACOBUS AALDERS?
Een maand - onvoorwaardelijk en
voorwaardelijk - geëist tegen
apothekersassistenten
Verkondigde V.S.-minister
zijn persoonlijke mening?
Minister wijzigt
Bevorderingswet
VERPLEEGSTER OP DE
ELECTRISCHE STOEL
HET STROOMGAT
TE OUWERKERK
Nieuiv dichtingsplan
Koningin ontving nieuwe
Russische ambassadeur
Overleg over de
toekomstige loonvorming
In Juli niet onbevredigend
Post voor opvarenden
EENHEID
VAN EUROPA
ASHINGTON, 4 Sept. De verklaringen van de Ameri
kaanse minister van Buitenlandse Zaken John Foster Dulles
tijdens de persconferentie die gisteren plaats gevonden heeft,
■Horden in verschillende kringen becritiseerd.
In Bonn, Rome, Londen en New Delhi heeft men in rege
ringskringen uiting gegeven aan ontevredenheid over de op
merkingen van de minister inzake de Duitse verkiezingen en
is men van mening dat deze verdacht veel op inmenging in
de binnenlandse politiek van een andere mogendheid lijken.
De Amerikaanse autoriteiten tonen zich bezorgd over de uit
werking die de verklaringen op de Westduitse verkiezingen
zouden kunnen hebben.
In één nacht tiids is de ver
klaring van Dulles een van de
belangrijkste politieke punten
van de verkiezingscampagne ge
worden.
De „Washington Post" schrijft
intussen in een hoofdartikel: „De
heer Dulles heeft geen enkele
mogelijkheid voor zichzelf open
gelaten voor het geval dat de
socialisten in West-Duitsland
Zondag zouden winnen."
De West-Duitse socialisten helb-
ben vandaag de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken
Dulles beschuldigd te proberen
de voorgestelde vier mogend-
heden-conferentie te torpederen
en zich schuldig gemaakt te heb
ben aan „walgelijke inmenging"
in de Zondag te houden ver
kiezingen.
De rede van Dulles heeft een
spervuur van socialistische pro
testen doen ontbranden, dat met
een van de „Amerikaanse inter
ventie" de belangrijkste kwestie
van de verkiezingscampagne ge
maakt heeft.
De socialisten ziin het meest
verbolgen over de uitspraak van
Dulles, dat een nederlaag van
de regering Adenauer catastro-
phaal voor de kansen op een her
eniging van Duitsland zou ziin.
De socialisten noemden dit een
„niet te dulden" poging van de
Amerikaanse regering om de
Duitse kiezers de wet voor te
schrijven. Zij verwachten, dat
deze „beschuldiging" in plaats
van Adenauer te helpen, als een
boemerang tegen hen zal werken.
De critiek van Dulles op Rus
land in ziin verklaring van gis
teren over Duitsland toont, aldus
de socialisten „duideliik zijn be
doeling het effect weg te nemen
van de redelijke nota, welke pas
de dag tevoren door de drie
westelijke mogendheden naar
Moskou gestuurd was". Hierin
werd Rusland uitgenodigd tot
een de volgende maand in Lu
gano te houden conferentie over
de toekomst van Duitsland en
Oostenrijk.
„In zijn hart," aldus de ver
klaring van de socialistische par
tij. „wil Dulles in het geheel geen
hereniging van Duitsland door
middel van onderhandelingen/"
De Amerikaanse autoriteiten
maken zich bezorgd over de uit
werking, die de rede van Dulles
mogelijk op de Duitse verkiezin
gen zal hébben.
De Verenigde Staten hebben
zich altijd afzijdig gehouden van
verkiezingen in andere landen,
om niet te schijn te geven, in
menging in de aangelegenheden
van andere volken te plegen.
Dulles heeft gisteren echter
met deze traditie gebroken, door
te verklaren, dat een échec voor
de coalitie van Adenauer een
rampzalige uitwerking op de
mogelijkheid tot hereniging van
Duitsland zou hebben.
De Amerikaanse diplomatieke
autoriteiten vrezen, dat Dulles'
houding Adenauer stemmen zal
kosten en dat de communisten en
de overige vijanden van de kan
selier nog op het laatste ogen
blik politieke munt uit de zaak
zullen slaan.
's-GRAVENHAGE. Op voor
dracht van de raad van beheer
heeft het algemeen bestuur der
Nederlandse vereniging voor ho
ger onderwijs in de economische
wetenschappen Prins Bernhard
benoemd tot curator der Neder
landse economische hogeschool.
Prins Bernhard heeft deze be
noeming aanvaard.
AMSTERDAM De recherche
van bureau Linnaeusstraat te Am
sterdam heeft een officieel opspo
ringsverzoek uitgevaardigd voor
de 29-jarige Jacobus Aalders, die
in 1944 door de SS gevangen werd
genomen en naar de Euterpestraat
werd overgebracht. Vandaar is hij
via het huis van bewaring aan de
Amstelveenseweg naar Amersfoort
gevoerd.
Waar hij sindsdien is gebleven,
is niet bekend, hoewel destijds is
aangenomen, dat hij zou zijn om
gekomen, meent de familie er vrij
zeker van te zijn, dat hij nog in
leven is. Men gelooft, dat Aalders
aan een geheugenstoornis lijdt en
meent te weten, dat hij verschei
dene malen in ons land is gesig
naleerd. Zijn signalement is: lang
1.75 meter, blond haar, blauwe
ogen, heeft litteken aan rechter-
oorlel.
's-GRAVENHAGE, 4 Sept.
Het gerechtshof te 's-Gravenhage
heeft vandaag de zaak behandeld
tegen de 38-jarige apothekersas
sistent J. B. uit Leiden en diens
35-jarige vrouwelijke collega A.
M. P. wonende te Sassenheim,
die ervan waren beschuldigd,
roekeloos en zeer onverantwoor
delijk en onachtzaam te hebben
ROME In Italiaanse politieke kringen is men pijnlijk
verrast over de uitlating van Dulles dat de verklaring van
1948, waarin de Westelijke mogendheden Beiden dat het vrije
gebied van Triest aan Italië diende te worden teruggegeven
niet altijd geldig behoeft te blijven.
(Van onize parlem. redactie)
De minister van Oorlog heeft,
naar wij vernemen, besloten en
kele ingrijpende wijzigingen aan
te brengen in het wetsontwerp
tot wijziging van de bevorde-
rings- en ontslagbepalingen voor
beroeps- en reserve-officieren
der Koninklijke Landmacht.
Door deze herziening wordt
voor een groot deel tegemoet ge
komen aan de bezwaren, welke
door de gezamenlijke officiers
verenigingen tegen dit wetsont
werp zijn ingebracht.
Bedoelde wijzigingen omvatten
onder meer het volgende: de
non-activiteit zal worden gehand
haafd, zij het met een maximum
duur van drie jaar. Eerst daarna
zal ontslag met toekenning van
wachtgeld volgen, indien tenmin
ste voor afloop van de termijn
van drie jaar geen herstel in ac
tieve dienst heeft plaatsgehad.
De leeftijd, waarop op grond van
ouderdom ontslag kan worden
verleend wordt op 60 jaar ge
plaatst in plaats van 55 jaar. Met
betrekking tot het ontslag van
officieren, die definitief voor be
vordering zijn gepasseerd, is be
paald, dat dit ontslag niet onge
vraagd, maar uitsluitend op eigen
verzoek gegeven kan worden.
Vijf piloten gered,
een vermist
TOKIO. 4 Sept. Vier Ameri
kaanse Sabre-straaljagers zijn
vandaag in het Westen van
Japan neergestort en een vijfde
toestel wordt vermist. Twee pilo
ten liepen slechts lichte kneuzin-
Ben op bij het neervallen van
hun toestellen, terwijl twee an
dere piloten met hun parachutes
omlaag sprongen. Zij bevinden
zich in veiligheid. Het vijfde
toestel en de piloot daarvan wor
den vermist. De toestellen waren
tlldens een massale vlucht in
slecht weer terechtgekomen, dat
zo lang aanhield, dat de brand
stof was opgeraakt.
h-ater heeft de Amerikaanse
luchtmacht nog medegedeeld, dat
°P pen andere vlucht, ook bij
slecht weer. vandaag een F 84
thunderbolt verongelukt is. De
nuoot van dit toestel bevindt
zich eveneens in veiligheid.
De Italiaanse dagbladen heb
ben scherp gereageerd op de ver
klaring betreffende Triest van de
Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken.
In Britse regeringskringen is de
verklaring van Dulles inzake
Triest met een zekere mate van
verrassing ontvangen. Men ver
klaarde in deze kringen, dat er
tussen de regeringen van Enge
land en Amerika over dit onder
werp geen enkele bespreking is
geweest. Men is dan ook geneigd
aan te nemen, dat Dulles zijn
persoonlijke mening over deze
zaak heeft weergegeven.
In Italiaanse politieke kringen
verklaarde men Vrijdag, dat, in
dien de officiële versie van de
verklaring van Dulles overeen
stemt met de door de persbu-
reaux gegeven berichten, de in
ternationale positie van Italië
veranderingen zou kunnen on
dergaan. Italië heeft zich vol
gens deze kringen altijd aan de
verklaring van 1948 gehouden.
Indien de woorden van de Ame
rikaanse minister zouden beteke
nen, dat Amerika zich niet meer
aan die verklaring houdt, kan
Italië voor een dergelijk feit niet
onverschillig blijven en zal het
niet nalaten naar aanleiding van
de nieuwe Amerikaanse houding
de toestand grondig te onderzoe
ken, zo wordt in genoemde krin
gen te Rome gezegd.
Een woordvoerder van het
Britse ministerie van Buitenland
se Zaken heeft Vrijdag verklaard,! Alabama op de electrische stoel
dat er geen verschillen van me-1 terechtgesteld.
ning bestaan tussen Engeland en
de V.S. over de kwestie Triëst.
In politieke kringen te Bel
grado is de verklaring van Dul
les met betrekking tot de drie-
mogendhedenverklaring van 1948
aangaande Triëst met zekere vol
doening ontvangen. Men be
schouwt de verklaring als een
steun voor de Zuidslavische op
vatting, volgens welke de drie-
mogendhedenverklaring niet kan
dienen als basis voor onderhan
delingen over Triëst.
In welingelichte Pariise krin
gen toonde men zich zeer gere
serveerd over de uitlatingen van
Dulles over Triëst. Men nam aan,
dat Dulles zijn persoonlijke op
vattingen heeft gegeven. Er was
geen overleg gepleegd tussen de
drie betrokken Westelijke landen
over een herziening.
In dezelfde kringen werd me
degedeeld, dat de Franse rege
ring zich over deze zaak niet uit
sprak en dat zij zich, omdat zij
niet was geraadpleegd, haar vol
ledige vrijheid van handelen
voorbehield.
MONTGOMERY (V.S.) Een
verpleegster, de 55-jarige wedu
we Earle Dennison, die 'n nichtje,
dat zij voor 5500 dollar verzekerd
had, vergiftigde en vervolgens
rustig de sectie op het lijk gade
sloeg, is gistermorgen vroeg te
gehandeld in de apotheek te
Katwijk, waar zij werkten, ten
gevolge waarvan de familie Mas
tenbroek voor haar 20 maanden
oude zoontje, dat ziek was, een
verkeerde vergiftigde poeder tus
sen de poeders van het dokters
recept zou hebben ontvangen.
De moeder had haar zoontje
deze poeder ingegeven. Het kind
ie was daarna in de loop van de
nacht, eind Januari 1951 gestor
ven.
De rechtbank te 's-Gravenhage
had B. veroordeeld tot een maand
hechtenis en A. M. P. tot 14 da
gen hechtenis voorwaardelijk,
met een proeftijd van drie jaar
en f 100 boete subsidiair 25 'da
gen hechtenis.
Beide apothekersassistenten
hadden tegen dit vonnis beroep
aangetekend omdat zij meenden
dat zij ten onrechte waren "er-
oordeeld.
De procureur-generaal vorder
de vernietiging van het vonnis
van de rechtbank omdat er enige
technische fouten aanwezig wa
ren en vorderde tegen B. een on
voorwaardelijke gevangenisstraf
van een maand en tegen mej. P.
een voorwaardelijke gevangenis
straf van één maand, met een
proeftijd van een jaar, en f 100
boete subs. 50 dagen hechtenis.
Eerste legerkorps
naar Duitsland
DEN HAAG Eerstdaags zal
het eerste Nederlandse leger
korps naar Duitsland worden ver
plaatst om deel te nemen aan de
oefening „Grand Repulse". Van
18 tot 24 September zal 'n aan-
valsoefening worden uitgevoerd
in het gebied tussen Enschede
en Bremen. Reeds op 7 Septem
ber zal een aantal legerkorps
troepen naar het oefengebied
worden verplaatst om de depóts
voor het legerkorps in te richten.
Op 14 September volgen de vier
de divisie en de overige onderde
len. Na afloop van de oefening
keren de troepen geleidelijk voor
October naar Nederland terug.
Aan 't Nederlandse legerkorps,
gevormd door de vierde divisie
en de legerkorpstroepen, teza
men ongeveer vijf en dertigdui
zend man, zal een Britse pant
serdivisie worden toegevoegd.
Deze troepen staan onder bevel
van de commandant van het Ne
derlandse legerkorps, luitenant-
generaal A. Th. C. Opsomer. De
oefening wordt geleid door de
staf van de Noordelijke leger
groep en zij wordt uitgevoerd
onder toezicht van een Engels-
Nederlandse scheidsrechtersploeg.
Dit enorme gebouw is een gedeelte van het Academisch Ziekenhuis van de Nijmeegse
Universiteit, dat in de zomer van 1955 gereed zal zijn en plaats kan bieden aan 300 patiënten.
De bouw is mogelijk geworden door de feestgave, die de katholieken van Nederland ter
gelegenheid van het eeuwfeest der herstelde Hiërarchie aan het Hoogwaardig Episcopaat
hebben geschonken.
's-GRAVENHAGE. De dienst
dijkherstel droogmaking Schou
wen Duiveland deelt mede, dat
de tegenslag, ondervonden bij
het dichten van het laatste
stroomgat (het Oostelijk gat) bij
Ouwerkerk genoopt heeft het
oorspronkelijke dichtingsplan te
henzien in dier voege, dat er
voorlopig van wordt afgezien het
gat. waar de tegenslag werd on
dervonden, te dichten. Besloten
is, eerst de nieuwe afsluiting na
bij de oorspronkelijke dijkdoor
braak tot stand te brengen, waar
na het eerstgenoemde gat, dat
dan stroomloos zal zijn geworden
kan worden gedicht. Met de
reeds aangevangen uitvoering van
dit herziene plan zal een tijds
duur van anderhalf tot twee
maanden ziin gemoeid.
H.M. de Koningin heeft gister
morgen om elf uur ten paleize
Lange Voorhout te Den Haag de
nieuw benoemde ambassadeur der
Sovjet-Unie bij ons hof, de heer
Stephan Pavlovitsj Kirsanov ont
vangen ter aanbieding van diens
geloofsbrieven. Voor het paleis
stond de K&n. Militaire Kapel op
gesteld, evenals een ere-compag-
nie van het regiment luchtdoel
artillerie Waalhaven. Bij de aan
komst van de ambassadeur, die
werd vergezeld door Jhr D. G. de
Graeff. ceremoniemeester, speelde
de Kon. Militaire Kapel het volks
lied der Sovjet-Unie.
Om half twaalf ontving H.M.
de nieuwe gezant van Mexico bij
ons hof, de heer Manuel A. Cha
vez, eveneens ter overhandiging
van zijn geloofsbrieven.
Het bestuur van de Stichting
van de Arbeid heeft, op. naar
aanleiding van het desbetreffende
advies van de Sociaal-Economi
sche Raad van Maart j.l., besloten
in de komende maanden overleg
te plegen over de toekomstige
loonvorming.
Vastgesteld werd, dat de inhoud
van de onlangs gepubliceerde
verklaring der vier werkgevers
verbonden, die in het bestuur van
de Stichting van de Arbeid werd
toegelicht, geen belemmering be
hoeft op te leveren voor een reëel
overleg over het toekomstige sy
steem van loonvorming en de
taak, die de organisaties van het
bedrijfsleven daarbij zullen heb
ben 'te vervullen.
's-GRAVENHAGE Door het
economisch instituut voor de mid
denstand zijn gegevens gepubli
ceerd met betrekking tot het om
zetverloop in het midden- en
kleinbedrijf gedurende Juli j.l. Uit
dit cijfermateriaal blijkt, dat over
het geheel genomen de omzet
ontwikkeling in deze maand niet
onbevredigend kan worden ge
noemd.
Ten opzichte van de overeen
komstige maand in 1952 werd in
vele branches in voedings- en ge
notmiddelen omzetstijging geboekt,
welke in enige groepen, althans
ten dele, moet worden toegeschre
ven aan prijsstijgingen. Niet in alle
branches ging derhalve de toe
neming van de geldomzet gepaard
met een evenredige stijging van de
hoeveelheidsomzetten.
De opruimingsverkopen, welke
in verscheidene branches in duur
zame consumptiegoederen in Juli
j.l. werden gehouden, leverden
veelal hogere geldomzetten op dan
in Juli 1952. Alleen in de detail
handel in glas, aardewerk, porse
lein en huishoudelijke artikelen
bereikten de Juli-omzetten in '53
niet het niveau van die in 1952.
Evenals in enige voorafgaande
maanden was ook in Juli j.l. de
omzetbeweging in het rijwielbe-
drijf gunstig. Wel moet worden
opgemerkt, dat voor deze branche
over Juli slechts een voorlopig in
dexcijfer kon worden berekend,
aangezien van een aantal deel
nemers de omzetcijfers over deze
maand nog niet bekend waren.
Met betrekking tot het omzet
verloop in duurzame consumptie
goederen kan worden opgemerkt,
dat alleen in de detailhandel in
glas, aardewerk, porselein en huis
houdelijke artikelen en in de han
del in ijzerwaren en gereedschap
pen lagere geldomzetten werden
behaald dan in Juli 1952. In de
overige vermelde branches werd
t.o.v. laatstgenoemde maand om
zetstijging geboekt. De geldomzet
ten in de detailhandel in schoeisel
gaven een toeneming te zien met
8 (De parenomzetten zijn geste
gen met 4 en de gemiddelde
opbrengst per paar schoeisel steeg
van f 13,54 in Juli 1952 tot 14,16
in Juli 1953). In de overige bran
ches bedroeg de toeneming 3 tot
5%.
In de genotsmiddelensector wer
den in het chocolateriebedrijf en
in de detailhandel in tabaksfabri
katen in Juli 1952 en 1953 geld
omzetten van gelijke omvang ge
noteerd. De omzetten in parfu
merieën, cosmetische- en toilet
artikelen vertoonden een stijging
met 8 In de slijterijen en in de
banketbakkersbedrijven werden
de Juli-omzetten van '52 overtrof
fen met 4°/o.
Ten opzichte van de daaraan-
voorafgaande maand werd in Juli
j.l. in tal van branches omzetstij
ging geboekt. Voor vele winkels
in duurzame consumptiegoederen
hield deze omzetvermeerdering
verband met de opruimingsverko
pen. Voorts werd in verscheidene
branches het omzetverloop gunstig
beinvloed door de verkoop aan
vacantiegangers.
•s-GRAVENHAGE. De post
voor opvarenden van Hr. Ms.
„Soetnlba" sluit op 8, 10 en 14
September voor 17.00 uur te Am
sterdam. Adresseren met toevoe
ging Amsterdam C.S. Marine.
Voor de 'opvarenden van H.M.
Amstel" en „De Bitter" sluit de
post op 13 September te 13.00 uur
Adressering eveneens naar Am
sterdam C.S. Marine. Frankering
tegen internationaal tarief.
Mr. Beyen bepleit
ECONOMISCHE
BAZEL, 4 Sept. Minister
Beyen heeft vandaag op het con
gres van het Zwitserse Genoot
schap van de chemische industrie
gezegd, dat een gemeenschappe
lijke verdediging van Europa niet
mogelijk is zonder economische
eenheid. Het doel van Nederland
is de geleidelijke vorming van een
gemeenschappelijke markt niet
als einddoel doch om een gezon
de productiviteit te verkrijgen, al
dus de minister, volgens wie zon
der economische eenheid Europa
in 't huidig wereldbestel geen on
afhankelijke en concurrerende
plaats in kan nemen.
w\\w\ww\xxw\\x\xx\\wx\\\\\\\\\\\\\w\\\\\\x\\\\\\\\\\w\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\x\\\\w\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\x\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\y\\v\\v\\\\\\\\\\\\w\\\\\X\\\\w\y\\\v\\\\\\\\\x\\x\\\\\\\\\\\\\\\\w\w\\\x\\\\\wxww\\v\\\\v\\vvvvwhx\\\x\\w\\\x\\xwix\\\\x\wx\\\\\\xwxwx\\\\x\w\\x\\\\\\\wx\\\\\v
laatste is de zendmachtiging niet aan de omroep-
DE TELEVISIE was een 'geweldige uitvinding,
1c die nieuwe triomfen toevoegde aan de moge
lijkheden van het menselijk kunnen. Zal ook
deze uitvinding, zoals zovéél, misbruikt worden en
de mens meer tot verdriet en nadeel, dan tot
vreugde en geestelijk voordeel strekken? Er zijn
in de grote televisielanden meningsverschillen over
een paar punten. Bijv. over de vraag, of de televisie
een benadeling betekent voor het bioscoopbezoek,
een vraag, waarvoor zich uiteraard het eerst en het
meest de eigenaren van bioscopen interesseren. Pas
nog werd een stem uit Engeland vernomen, die
verklaart, dat onderzoekingen hebben uitgewezen,
dat het nadeel van de televisie voor de cinema nogal
meevalt. Er is een ander gevaar naast een groot
voordeel: de televisie brengt de bioscoop als het
ware in huis, dus in de huiskamer, dus in het
gezin. Dit kan de huiselijkheid bevorderen, een
belangrijk aspect van de bevordering van de gezins
band. Maar als er in het gezin geen goede contröle
is, op wat de huiskamer binnenkomt, dan vechten
hier voor- en nadeel om de voorrang. Men zal
zeggen, dat de fout dan al eerder aanwezig is: wat
uitgezonden wordt, moet goed zijn
Ziedaar nu een van de vragen, die op het
t ogenblik in ons land actueel is, met onmid
dellijk deze, feitelijk nog voornamer vraag
daarbij: moet ten aanzien van de televisie niet het
zelfde principiële beleid gevoerd worden als ten aan
zien van de radio? De levensbeschouwing staat
voorop! In wezen gaat het hier om de anti-these,
zoals het ook bij het onderwijs nog altijd om de
grote vraag van levensbeschouwelijke aard gaat.
De (Katholieke) minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, onder wiens beheer de radio
en de televisie vallen, heeft een bepaald plan uit
gebroed, waarvan zo nu en dan het een en ander
is uitgelekt. Er staat echter, tot op zekere hoogte
gelukkig, nog niets vast. Het voorlopige televisie-
bestel, dat aanvankelijk zou gelden tot 1 October
a.s., wordt nu met enige maanden verlengd, om de
minister de gelegenheid te geven, zijn plannen defi
nitief uit te werken. Men kan echter uit enige
reacties in verschillende kringen wel bevroeden, de levensbeschouwingen het beste tot uiting
dat merkwaardig genoeg de minister van zins
schijnt te zijn, bij de regeling van het televisiepro
bleem een andere weg te volgen dan bij de radio
het geval is, hoewel, het zij terloops opgemerkt,
ook dat radio-bestel nog altijd definitief geregeld
moet worden! De minister schijnt meer dan dat
kunnen wij op het ogenblik ook niet zeggen van
plan te zijn, uit te gaan van een nationaal televisie-
bestel, waarbij dan de vraag nog steeds zal moeten
worden beantwoord, dat onder „nationaal" is te
verstaan. Daarnaast zullen, mogelijk voor de helft
van de zendtijd, de vijf omroepverenigingen aan
de beurt komen
Van socialistische zijde beschouwt men dit
A (al laten wij in het midden, of de Vara er
ook zo over denkt) als een kwestie van „door
braak" en zo kon men onlangs in het ,J?arool" een
betoog lezen, dat pleit voor een algemene, nationale,
omroep, op het stramien van de doorbraak-gedachte,
die prof. Schermerhorn van oudsher propageert.
Merkwaardig is daarbij, dat ook de „Volkskrant"
de zijde van de minister kiest, in strijd met de
mening van de K.R.O.-voorzitter, prof. Kors O. P.,
die al eerder reden had, zich te weer te stellen
tegen een afwijkende mening van de „Volkskrant".
Hij beschouwt de betogen van dit blad als een aan
val op het katholieke (en protestants-christelijke)
streven naar een eigen televisie, zet uiteen (in de
K.R.O.-Gids van 23 Aug.) dat de K.R.O. al in het
begin van haar ontstaan tot doel heeft gehad, zowel
door klank- als béélduitzendingen de katholieke
levensbeschouwing uit te dragen. (Daar gaat het
om!). Kan men nu zeggen, zoals wel wordt beweerd
dat een nationale, dus een soort Staatsomroep, het
meest met het karakter van het Nederlandse volk
overeenstemt? Neen. Maar dan is dat met de
televisie net eender. Ook voor de televisie geldt, dat
de vorm, welke gelijk is aan die van de huidige
radio-regeling, er een is, waarin „de eerbied voor
komt"...
Een opmerkelijk artikel publiceerde het A.R.
Dagblad „Trouw" in zijn nummer van 3 Sep
tember j.l. Hierin wordt de situatie met name
vergeleken met die op het gebied van het onder
wijs (Bijzonder en Openbaar) waarop ook prof. Kors
al gewezen had en „Trouw" herinnert aan het
betoog van prof. Kors, bovenbedoeld, waarin ge
pleit wordt voor een televisie-bestel, dat overeen,
komt met ons radio-bestel. Dit is een regeling,
waarbij de uitzendingen worden verzorgd door ver.
enigingen, die op de grondslag ener levensbeschou
wing staan, waarbij er dan altijd zijn, die dit stelsel
van levensbeschouwelijke uitgangspunten verwer
pen en zich „algemeen" noemen. Terecht betoogt
„Trouw", dat deze zaak van zeer groot gewicht is.
De televisie staat nog in de kinderschoenen, maar
naast Amerika leren ook Engeland en andere grote
landen, dat de televisie op de duur zeker evenzeer
gemeengoed van iedereen wordt als nu de radio bij
ons is". En in het bijzonder Amerika, met zijn
enorme net van telèvisie-stations over het gehele
land, leert ons ook, voor zover wij het nog niet
wisten, dat de televisie een enorm belangrijk middel
is, om de mensen te beinvloeden. Ziedaar, waarom
wij ons aan de zijde van prof. Kors scharen en aan
de zijde van „Trouw", met voorbehoud van de
speciale opvatting, die dit blad ten aanzien van één
punt heeft. Maar buiten dat, zijn wij het in principe
eens.
Wij hebben, zo is de mening van de K.R.O.-
1c voorzitter, een eigen Katholieke Radio-Omroep
niet gewild, omdat het 't gehóór betreft, maar
..omdat het een geschikt communicatie-middel was
voor de verkondiging van het Evangelie". Datzelfde,
zegt hij verder, geldt voor de televisie, al benadert
deze ons langs de visuele weg. Nu is er inderdaad
verschil tussen het ontstaan en de groei van de
radio en het ontstaan van de televisie. Voor deze
verenigingen verleend, maar aan de Nederlandse
Televisie-Stichting. In de periode van de proef
nemingen (de z.g. experimentele periode) hebben de
omroepverenigingen de kosten niet alleen gedragen.
Er was steun van de Philips-industrie, wat studio
en apparatuur betreft en van de Staat, wat de
zender betreft. Ook in de toekomst zal de Staat
moeten bijspringen, gelijk hij dat voor het onderwijs
doet. Dit kan dus nooit een reden zijn, om de rege
ling van de televisie niet aan de omroepverenigingen
over te laten. Waar het in hoofdzaak om gaat is
overigens niet, dat per sé de Radio-Omroepvereni
gingen de televisie moeten verzorgen, hoewel dit
uiteraard voor de hand ligt, maar theoretisch zou
het denkbaar zijn, dat een andere organisatie dit
deed. Als het maar een organisatie is, die van een
principieel standpunt uitgaat en dan is het volkomen
redelijk, zoal niet logisch, dat de radio-omroepen
de zorgen voor het jongere zusje op zich nemen.
„Trouw" heeft er nu bezwaar tegen, dat in het
plan van de minister schijnt te zijn opgeno
men, dat de Omroepverenigingen niet, (zoals
in de gezamenlijke programma's van de radio) het
recht van veto hebben. Dat is inderdaad een gevaar.
Wij zouden niet zover willen gaan als „Trouw", dat
die gezamenlijke programma's reeds een „onge
wenste" inbreuk op ons principiële omroep-stelsel
acht, maar overigens slaan ook wij de waarschu
wing van dit Protestants-Christelijk Dagblad hóóg
aan: „Wordt, wat men de nationale televisie-koers
noemt, in Nederland gevolgd, dan hebben we een
van de grootste slagen verloren, die er op het gebied
van het overheidsbeleid principieel te verliezen
zijn.In deze affaire gaat het om een zeer ge
vaarlijk en zeer groot brok „doorbraak" en daarom,
aldus besluit „Trouw", zal het van zeer grote in
vloed op de ontwikkeling van ons nationale leven in
de toekomst zijn, wie in de komende maanden deze
strijd wint! Wij verwonderen ons over de houding
van minister Cals, voor zover deze tot nog toe
bekend is, en voor het overige kan een waarschu
wing, als hier van verschillende zijden wordt ver
nomen, nooit vroeg genoeg zijn geuit. De „consuls"
zijn gewaarschuwd.
