60.000 arbeiders
leggen werk neer
Nederland rookt thans
22 meer aan
sigaren
Mgr. Wyszinsky, toonbeeld van moed
Indiërs schieten op
TS-Koreaanse gevangenen
Groot Wolframschandaal
in West-Duitsland
Dagblad
voor
Alkmaar
en omgeving
V.S.-fabriek
in Almelo
De havenstaking in de Verenigde Staten
Eisenhower maakt gebruik
van Taft-Hartley wet
Busongeluk eist
14 doden
Britse artillerie
bestolen
A-DN-
Het Saargebied
Het overlijden
van Ernst Reuter
Verdrag van V.S.
met Zuid-Korea
Accijnsverlaging had effect
Lichte prijsstijging verivacht
als gevolg van loonronde
Nieuwe
V.S.-ambassadeur
in Nederland
NOORDHOLLANDS i
Abonnementsprijs 6,20 per kwartaal, 2,07 per maand, 0,48 per
week, Inclusief incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct per mm,
minimum 2,50; in alle edities 26 ct per mm, minimum 4,
familieberichten 20 ct, resp. 30 ct per mm. Bij contract belangrijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur H. N.
Smits. Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draaf-
singel 59, tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar,
Ritsevoort 52, tel. 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel.
2800 K 2230; Schagen, Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240.
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
STADSEDITIE
Vrijdag 2 October 1953 49e Jaargang - Nummer 12897
President Eisenhower heeft gisteren de antistakingswet
van Taft en Hartley van toepassing verklaard op de
havenstaking aan de Amerikaanse Oostkust. Deze wet
geeft de rechtbanken het recht een staking, die een ge
vaar voor de veiligheid van het land wordt geacht,
tachtig dagen op te schorten. De president is van oordeel,
dat de staking het welzijn van de Staat in gevaar brengt.
(Reuter-A.P.).
passagiersschip „Liberté" en het
29.500 ton metende Amerikaanse
passagiersschip „Constitution"
zijn er met eigen motorsloepen in
geslaagd te New York aan de
kade te komen. Vele schepen ko
zen vlak voor het uitbreken van
de staking nog het ruime sop.
Hij heeft een commissie van
onderzoek van drie leden be
noemd, met aan het hoofd de
vroegere directeur van de fede
rale verzoenings- en bemidde
lingsdienst David Cole.
De commissie heeft opdracht
voor 5 October te middernacht
verslag aan president Eisenhower
uit te brengen.
Nadat de president het verslag
van de commissie ontvangen
heeft, kan hij het departement
van justitie opdragen de staking
bij gerechtelijk bevel 80 dagen op
te schorten, opdat intussen pogin
gen kunnen worden gedaan om
tot een vergelijk te komen.
Een stakingsleider heeft ver
klaard dat in alle havens aan de
oostkust van Maine tot Virginia
het werk geheel stil ligt. Het
sleepbootpersoneel staakt uit so
lidariteit met de havenarbeiders.
Het 51.840 ton metende Franse
in Paraguay
ASCUNSION (Paraguay). 1
Oct. (A.P.). Een bus is hier
vandaag met grote snelheid tegen
een electriciteitsmast gereden,
waarbij veertien passagiers ge
dood en twintig gewond werden.
De remmen van de bus hadden
geweigerd.
Geen incidenten
Gisterochtend vroeg werd er bij
de voornaamste pieren door sta
kers gepost, maar toen bleek dat
er geen arbeiders van plan waren
aan het werk te gaan, werd een
aantal posten weer ingetrokken.
Incidenten hebben zich niet voor
gedaan.
(AP) Ongeveer 60.000 ha
venarbeiders hebben het werk
neergelegd waardoor alle invoer
en uitvoer, met uitzondering van
ladingen voor de Amerikaanse
strijdkrachten in het buitenland,
thans stil liggen. De staking
strekt zich uit over meer dan de
helft van de kust van Maine tot
Virginia, waardoor een dozijn be
langrijke havens buiten werking
zijn.
De leiders van de staking heb
ben verklaard verzekeringen ont
vangen te hebben van andere
havens langs de Atlantische Oce
aan tot Tampa (Floria), in de
Golf van Mexico, dat geen naar
andere havens gedirigeerde sche
pen gelost zullen worden.
Dit betekent dat 70 procent
van alle Amerikaanse buitenland
se handel komt stil te liggen,
waaronder waardevolle zendingen
uit Europa en elders voor de
Kerstmis.
SEOEL, 1 Oct. (AFP) Indi
sche bewakingstroepen hebben
geschoten op demonstrerende
Noordkoreanen. Eén demonstrant
is gedood en vijf zijn gewond.
Eén der gewonden zal vermoede
lijk overlijden.
Een woordvoerder der Ver
enigde Naties heeft medegedeeld
dat het incident geschiedde in het
z.g. „indische dorp". De Noord-
koreaanse krijgsgevangenen had
den geweigerd zich onder geleide
HANNOVER, 1 Oct. (AP)
Schaars wolfram ter waarde van
500.000 dollar is gestolen in Brit
se munitie-opslagplaatsen en ar-
tillerieschietterreinen in Noord
Duitsland. Een Britse woordvoer
der heeft verklaard, dat goed
georganiseerde Duitse benden
duizenden slaghoedjes van anti
tank munitie, waarin het kostbare
metaal wolfram verwerkt is, in
de wacht hebben weten te slepen.
Elke granaat voor Centurion
tanks en 25 ponders bevat een
harde slagkern van tungsten. Op
de Duitse metaalmarkt brengt éen
zo'n kern op het ogenblik 450
D-mark op.
Officieren van de Britse veilig
heidsdienst trachten de centrale
te vinden, die ten koste van de
Britse belastingbetalers grote
transacties in het kostbare metaal
doet.
De winsten van de bende zijn
Opening 16 October
D.e nieuwe Amerikaanse textiel
machinefabriek van de N.V. Rea
ding te Almelo zal op 16 October
a.s. officieel worden geopend.
Met de productiewerkzaamheden
wordt waarschijnlijk de volgende
week reeds begonnen. Het bedrijf
zal in December van dit jaar ge
heel zijn voltooid.
Verwacht wordt dat verschei
dene buitenlanders de opening
zullen bijwonen. Gehoopt wordt
dat de minister van Economische
Zaken, prof. dr. J. Zijlstra en de
staatssecretaris voor de midden
stand, dr. G. M. J. Veldkamp,
ook lóij deze plechtigheid aanwe-
zo groot, dat de leden hun leven
op het spel zetten om het me
taal te bemachtigen. De slaghoed
jes worden weggehaald uit scher
pe granaten in de munitieopslag
plaatsen. Een aantal Duitsers is
op de grote schietterreinen op de
Lueneburgerheide aan stukken
gereten toen zij naar het wolfram
uit geëxplodeerde granaten zoch
ten.
Ten gevolge van de verliezen
zijn in de Britse munitie-opslag
plaatsen extra veiligheidsmaatre
gelen genomen.
Een gedeelte van het wolfram
is opgespoord op de schrootmark-
ten van Hamburg en Duesseldorf.
Men neemt echter aan, dat het
meeste metaal buitenlands gegaan
is, naar Zuid Amerika of naar
landen achter het ijzeren gordijn.
In verband met de diefstallen
is ten minste één Britse soldaat
door een krijgsraad veroordeeld.
Nieuwe Oostduitse minister
van buitenlandse zaken
BERLIJN, 1 Oct. (Reuter).
Dr Lothar Bolz is Donderdag be
noemd tot minister van Buiten
landse Zaken van Oost-Duitsland,
aldus het Oostduitse persbureau
Bolz was minister van Weder
opbouw.
SAARBRUECKEN, 1 Oct. Reu
ter) Het parlement van het
Saargebied heeft Donderdag in
een resolutie nota genomen van
de voorstellen aangaande het ge
bied, die door de raadgevende
vergadering van de Raad van
Europa te Straatsburg zijn ge
daan.
Het voorstel tot rechtstreekse
onderhandelingen tussen Frank
rijk en West-Duitsland zou één
van de voornaamste belemmerin
gen op de weg naar Europese sa
menwerking verwijderen, aldus
werd gezegd. Ook werd de ge
dachte aanvaard van een Euro
pese conferentie in 1954 ter uit
eindelijke regeling van het Saar-
der Indische bewakingstroepen,
naar hun verblijven te begeven.
Het bericht kwam als een ver
rassing omdat de diplomaten
meenden dat de Indische troepen
ongewapend waren.
Het incident zou zich als volgt
hebben toegedragen: Vijf dokters,
de vijf neutrale landen vertegen
woordigend, probeerden de barak
binnen te gaan, waar Chinese en
Noordkoreaanse zieken zijn on
dergebracht. Zij werden met vij
andig vertoon ontvangen. Reeds
twee dagen lang waren zij aldus
van het binnentreden der ge-
improviseerde barak weerhouden,
maar ditmaal, Donderdag, waren
zij besloten door te zetten. De
Noordkoreaanse gevangenen van
een belendende barak gingen
echter meedoen aan de demon
straties, die een dreigend karak
ter aannamen. De Indische wach
ten poogden de orde te herstellen,
maar toen zij door de ongeveer
vijfhonderd gevangenen bedreigd
werden, schoten zij.
Er wordt aan toegevoegd, dat
de gevangenen in „Vredesdorp"
zich de laatste dagen opgewonden
getoond hebben over de vertra
ging in het geven van de „uit
eenzettingen", voor het aanhoren
waarvan zij naar de gedemilitari
seerde zóne zijn overgebracht.
Stoffelijk overschot
naar Schoeneberg
BERLIJN, 1 Oct. (DPA) On
der grote belangstelling van de
West-Berlijners is Donderdag
avond het stoffelijk overschot
van burgemeester Ernst Reuter
van het sterfhuis te Berlijn-Zeh-
lendorf naar het stadhuis van
Schoeneberg overgebracht, waar
het tot Zaterdag, de dag van de
begrafenis, zal worden opgebaard.
Voor de ramen van de huizen,
waarlangs de stoet trok, stonden
honderdduizenden kaarsen, ter
wijl in de stadsgedeelten, waar
de huizen nog steeds in puin lig
gen, talrijke mensen langs de weg
stonden met brandende kaarsen
in de hand.
OCTOBER
Rozenhransmaand
WASHINGTON, 1 Oct. (Reuter)
De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Dulles, en
zijn Zuidkoreaanse ambtgenoot,
Pyoen, hebben Donderdag te
Washington hun handtekening ge
zet onder het Amerikaans-Zuid-
koreaanse verdrag voor weder
zijdse verdeding.
Dr Pyoen verklaarde o.m., dat
„het Koreaanse volk nu beschikt
over een verzekering, dat het niet
in een eenzame strijd tegen
agressie in de steek gelaten en
opgeofferd zal sterven".
Minister Dulles zeide, dat het
opperbevel der V.N. „onmiddel
lijk en automatisch", zal optreden
in het geval van een onuitgelokte
aanval door de communisten
voordat het verdrag, door de Ame
rikaanse Senaat zóu zijn bekrach
tigd. Hij voegde hieraan toe, dat
het Amerikaans-Zuidkoreaanse
verdrag op geen enkele wijze
vooruitloopt op een regeling van
het Koreaanse vraagstuk.
Adenauer wordt 9 October
herkozen
BüJKERHöHE, 1 Oct. (A.P.)
Dr Konrad Adenauer zal op 9
October formeel herkozen wor
den als Westduitse kanselier door
de Bondsdag van Bonn.
De leden van zijn nieuwe kabi
net zullen een week later aan het
parlement voorgesteld worden.
Frans bataljon uit Korea
naar Indo-Cbina
WASHINGTON, 1 Oct. (Reu
ter). Het Amerikaanse minis
terie van Buitenlandse Zaken
heeft bekend gemaakt dat de
Franse regering heeft laten we
ten. dat zij het Franse bataljon
in Korea naar Indo-China wil
overbrengen, „waar het zal blij
ven helpen in de strijd tegen
communistische agressie". Voor
lopig zou evenwel een „detache
ment van beperkte omvang" in
Korea achterblijven.
Zaterdag 3 October
zullen de laatste trei
nen van Rotterdam
Maasstation vertrek
ken. Het station moest
verdwijnen, in ver
band met de centrali
sering van het trein
verkeer te Rotterdam
Op 4 October zal het
nog in aanbouw zijnde
station Rotterdam-N.
in de dienst worden
betrokken. Er staat de
Rotterdammers dus 'n
afscheid te wachten,
dat echter enigszins
verzacht zal worden
door het feit, dat voor
het oude iets geheel
nieuws in de plaats
komt. Rotterdam-Mac.
(onder).
Boven: Rotterdam-N
waar men momenteel
in ploegen zo hard
mogelijk werkt om het
mogelijk te maken,
dat het station 4 Oct.
in de dienst komt. Het
zal nog wel enige tijd
duren voor het station
geheel gereed is.
Mh
(Van onze correspondent)
ROOSENDAAL, 1 Oct. Sinds met ingang van 28 Mei
1952 de accijns voor sigaren en senoritas aanzienlijk
werd verlaagd (voor beide met 13 is er een sterke
opbloei in de Nederlandse sigarenindustrie gekomen. De
werkloosheid in deze belangrijke tak van nijverheid is al
sedert geruime tijd geheel verdwenen, verschillende fa
brieken hebben integendeel thans met een tekort aan
personeel vooral jeugdige arbeidskrachten te
kampen.
Aanvankelijk hebben betrokken Bedroeg deze gedurende het eer.
1 r 1. r, 1 flH1 Wiivin QA. R w\ 11
kringen van een prijsverlaging
van 10% een consumptieverho
ging van eveneens 10% verwacht.
ste halfjaar 1951 bijna 34.5 mil-
lioen stuks (grote en kleine siga
ren), over de eerste zes maanden
Deze raming is echter door de i van 1953 bedraagt de uitvoer
bijna 63 millioen stuks, een stij
ging derhalve van ongeveer 82%.
Voornamelijk België neemt thans
aanzienlijk meer af dan een paar
jaar geleden.
uitkomsten aanzienlijk overtrof
fen.
Vergeleken met de eerste acht
maanden van 1951 geven de eer
ste acht maanden van 1953 een
consumptiestijging te zien van
22%. Dat betreft dan uitsluitend
de binnenlandse markt. Ook de
export echter is sterk opgelopen.
Effectieve maatregel
Uit deze gunstige ontwikkeling
LONDEN, 1 Oct. (K.N.P.)
Vandaag spreekt men over mis
dadigers, morgen misschien zal
men over heilige misdadigers
spreken, zeide Kardinaal Wys-
zinski, de door de Poolse rege
ring afgezette primaat van Polen,
op de vooravond van zijn arres
tatie. Hij hield toen voor een
overvolle H. Kruiskerk te War
schau de predikatie. Reeds de vol
gende morgen kreeg hij bevel in
zijn paleis te blijven en 's avonds
drong een bende gewapende poli
tiemannen het paleis binnen.
Op Vrijdagavond 25 September
begon de geheime politie van
Warschau reeds terstond met
lange verhoren, welke tot diep in
de nacht duurden. Bij het aan
breken van de Zaterdagmorgen
reed een wagen van de Veilig
heidspolitie voor en werd de kar
dinaal weggevoerd naar het
klooster, waar hij thans onder
bewaking vertoeft.
Van al deze gebeurtenissen ble
ven de gelovigen tot Zondag of
ficieel onwetend, totdat zij door
de radio vernamen, dat Kardinaal
Wyszinski „afgezet was en ver
vangen" door de bisschop van
Lods, Mgr Klepoez.
Angstige voorgevoelens hadden
deze gebeurtenis de menigte reeds
doen verwachten. Immers op
Vrijdagmorgen, toen velen zich
naar de kerk begaven, om er de
H. Mis van de Bisschop bij te
probleem met de steun van an- wonen, lazen zij op het aankon
digingsbord in het portaal: Z. E.
de H. Primaat van Polen, Aarts
bisschop van Warschau en Gne-
zen Steph Kardinaal Wyszinski
zal heden zijn dagelijkse H. Mis
niet celebreren". Het gerucht, dat
er iets aan de hand was, verbreid
de zich snel in de Poolse hoofd
stad en toen de volgende dag was
aangebroken, kwamen er vele
nieuwsgierigen naar de H. Kruis
kerk. De pastoor wachtte hen in
het portaal op en deelde mede,
dat de Kardinaal opnieuw niet
zou lezen. Maar hij spoorde de ge
lovigen wel aan. vooral voor de
Kardinaal te willen bidden.
Zondagmorgen stroomden dui
zenden naar de kerk, tegen alle
vermoedens in hopend, dat zij op
nieuw de Kardinaal frank en vrij
zouden horen spreken, zoals zij
van hem gewend waren. Doch
tegen het middaguur verspreidde
zich het gerucht, dat de Kardinaal
gearresteerd was.
De voorgeschiedenis
Welingelichte kerkelijke kringen
zien in deze daad van de Poolse
Regering de eenzijdige en .gewel-
dadige oplossing van een reeds
maandenlang hangend conflict.
Dit was eigenlijk in al zijn fel
heid ontstaan, toen de kardinaal
op Sacramentsdag een rede hield,
welke in geheel Polen (en ook
ver daarbuiten red.) vermaard
geworden is. Tijdens deze preek
riep Mgr. Wyszinski de gelovigen
op hun kerk moedig tegen de
Communistische terreur te ver
dedigen en verklaarde letterlijk:
„De toestand der Kerk in de z.g.
progressieve landen ziet er slech-
donkere oude tijden". De Kardi
naal zeide ronduit, dat het geen
vooruitgang was, indien mensen
mishandeld werden en in de ge
vangenis gefolterd. „Het gebruik
van physiek gewald houdt een
erkenning in, dat de nederlaag
in de geestelijke strijd geleden is"
durfde hij stellen.
De kardinaal en Poolse bis
schoppen bleven halstarrig weige
ren zich te onderwerpen aan de
verordening over de vervulling
van kerkelijke ambten, welke in
Mei met geweld werd doorgezet.
Vanzelfsprekend weigerden de
bisschoppen zich onder controle
van het bureau voor kerkelijke
aangelegenheden te stellen en te
bekennen, dat de staat het recht
heeft .priesters af te zetten, die
niet bereid zijn met de staat mede
te werken.
Poolse kerk ontvoogd
De misdaad tegen Kardinaal
Wyszinski komt niet als een don
derslag bij heldere hemel: de
strijd tussen kerk en staat in
Polen dateert reeds van 1947 en
is in golven op en neer gegaan.
Kardinaal Wyszinski heeft de
tactiek der Regering op de voet
gevolgd en zich met grote soe
pelheid in de strijd voor de
rechten der Kerk geworpen.
Daarbij had hij de goedkeuring
van Rome hetgeen mede uitge
drukt is in zijn benoeming tot
kardinaal.
De strijd der Kerk in Polen
heeft lang een meer gematigd
karakter gehad, maar sedert 1950
is hij in heftigheid toegenomen.
Oorzaak daarvan is het directe
uitgedrukt wordt in een artikel
van de Prawda op 9 Juni 1950;
hierin wordt een felle aanval op
het Poolse Episcopaat gedaan.
Naar de schatting van Poolse
Emigrantenkringen te Londen
vertoeven op dit moment min
stens 1000 seculiere priesters en
1200 religieuzen in gevangenschap
van de 27 diocesen, die het Po
len van 1939 telde is nu minstens
een derde zonder herder, om
dat deze gedood, gestorven .of ge
vangen genomen is.
Heel slecht is Oost-Polen er aan
toe, waar al zes van de acht
bisschoppen van de acht millioen
katholieken in concentratiekam
pen of ballingsoorden leven en
twee in gevangenschap gestorven
zijn. Van drie bisdommen in het
Westelijk deel Kattowitz, Kellce
en Krakau, zijn de bisschoppen
eveneens verbannen of in arrest
evenals vijf apostolische admi
nistrators.
In de overige bisdommen staan
de ordinarii onder scherp toezicht
van z.g. vicarissen generaal, door
de regering als spionnen aange
stelde patriottische priesters.
De H. Congregatie van het Con
sistorie maakt bekend, dat al
degenen, die ertoe hebben mee
geholpen, dat Stefan Kardinaal
Wyszinski, primaat van Polen en
aartsbisschop van Warschau en
Gnesen gewelddadig van zijn re-
sedentie is verwijderd en in de
uitoefening van zijn ambt wordt
gehinderd, de excommunicatie
hebben opgelopen krachtens Ca
non 2334 van het Kerkelijk Wet
boek. Deze excommunicatie is op
bijzondere wijze aan de H. Stoel
voorbehouden.
in de sigarenindustrie mag der
halve worden geconcludeerd, dat
de fabrikanten de ziekte welke
hun bedrijf aanvankelijk zo deed
kwijnen juist hebben gepeild en
dat deze eerste maatregel van de
overheid door een mildere fiscale
politiek de werkgelegenheid te
bevorderen volledig is- geslaagd.
Het beeld wordt nog gunstiger
wanneer men in aanmerking
neemt, dat sedert vorig jaar de
prijzen der tabakken aanzienlijk
zijn gestegen. Brasil b.v. met
40%, Sumatra gemiddeld met
30
De hoge tabaksprijs heeft tot
gevolg, dat het uiterst bezwaar
lijk zal zijn voor deze uitgespro
ken arbeidsintensieve industrie
om de komende loonsverhoging
anders dan door prijsverhoging
te compenseren. Het ligt in de
verwachting, dat de sigarenprijs
licht zal moeten stijgen.
Besprekingen met België
Zoals bekend zijn de bespre
kingen tussen vertegenwoordigers
van de Nederlandse en Belgische
sigarenindustrie over de sigaren-
import in België onlangs afgebro
ken en hebben beide partijen
zich tot hun respectieve regerin
gen gewend. Den Haag en Brus
sel hebben de woordvoerders van
het bedrijfsleven echter weer
naar de conferentietafel verwe
zen. Op 12 October zullen de be
sprekingen te Antwerpen worden
hervat.
VIERJARIG TRUUSJE
TE LOURDES OVERLEDEN
LOURDES, 1 Oct. 1953 (K.N.P.)
De Nederlandse Kinderbede
vaart, die thans in de heiligdom
men te Lourdes vertoeft, heeft
Donderdagmorgen een droeve tij
ding moeten vernemen. In alle
vroegte is de 4-jarige Truusje
Holthuyzen uit Ottersum in het
Asyl te Lourdes overleden, nadat
pastoor Tilman haar het H.
Vormsel had toegediend. Bij het
overlijden was de moeder van het
verlamde kindje aanwezig, even
als de Bisschop van Roermond,
Mgr. Lemmens.
Zaterdagmorgen zal in tegen
woordigheid van alle bedevaart
gangers de Engelenmis worden
opgedragen.
WASHINGTON, 1 Oct. (Rtr.)
President Eisenhower heeft van
daag de plaatsvervangende on
derminister van buitenlandse za
ken H. Freeman Matthews be
noemd tot ambassadeur in Ne
derland.
Hij benoemde Selden Chapin,
die tot dusver ambassadeur in
Den Haag is geweest, tot gezant
in Panama.
li
