Twee Nederlandse militairen
naar Oostzone gedeserteerd
ONRUST IN GUYANA
Kr ij gsge vangene
in biberie
Russen op de hoedenmarkt
Het begint er op te lijken
Waar is de zondebok
van Stalingrad?
R, WLauman en RWanrooy
Bankbediende
maakte goede sier
Brits kabinet besprak
critieke toestand
VIERLING
voor Oma
Denemarken en
de N.A.Y.O.
Ik ben een Duits
kapitein
Hare Majesteit
bij Ome Jan
Woensdag 7 October 1953
Pagina 3
BERLIJN, 6 Oct. Het Oostduitse persbureau A.D.N.
berichtte vandaag, dat twee Nederlandse en één Ameri
kaanse militair op 25 Sept. politiek asyl in Oost Duits
land hebben aangevraagd. Als namen van de Nederland
se militairen werd opgegeven R. Loman, legernummer
320.119.228 en R. van Rau, legernummer 320.302.412.
In de week van 25 Sept. werden
in West-Duitsland de geallieerde
legeroefeningen „Grand Repulse"
gehouden, waarbij het eerste Ne
derlandse legerkorps versterkt
met Canadese en Britse eenheden
de aanvallende partij vormde.
Volgens het A.D.N. hadden de
twee Nederlanders verklaard „het
niet eens te zijn met hetgeen in
Nederland gebeurd." In hun ver
klaring veroordeelden zij in het
bijzonder „de Amerikaanse le
venswijze" welke een slechte in
vloed heeft op de Nederlandse
jeugd. De Nederlandse regering
klaagden zij aan als een stel „ver
raders," die toestonden, dat in Ne
derland Amerikaanse militaire
bases worden aangelegd niet voor
defensie, maar „slechts met één
doel: een nieuwe wereldoorlog te
beginnen."
Van bevoegde Nederlandse mi
litaire zijde wordt vernomen dat
de namen van de twee gedeser
teerde militairen zijn: R. W. Lau
man en R. Wanrooy.
Zij zijn sinds 6 September uit
hun garnizoenen verdwenen. De
Nederlandse militaire woordvoer
der wees er op dat de desertie
niets uitstaande heeft met de
oefening Grand Repulse. Hij acht-
van dollars
van zijn „baas"
's-GRAVENHAGE, 6 October -
Een jaar met aftrek heeft van
ochtend de Officier van Justitie
bij de Haagse Rechtbank geëist
tegen de 29-jarige bankbediende
J. J. V„ die in de zomer van dit
jaar voor ongeveer 10.000 gulden
aan Amerikaanse dollars ten na-
nadele van zijn werkgever heeft
verduisterd.
Uit het verhoor bleek, dat V. als
chef van de afdeling reisdeviezen
bij zijn bank (Slavenburg's Bank
N.V.) het beheer voerde over grote
bedragen aan buitenlandse valu
ta. Op 25 Juli j.l. had hij zich
ziek gemeld, doch bij controle
bleek, dat hij voortvluchtig was
en er volgens een opgave van de
directie van de bank 2630 Ameri
kaanse dollars werden vermist.
V. bekende ter rechtszitting zich
2180 dollars te hebben toege-
eigend. Hij voerde aan het geld
te hebben verduisterd, omdat hij
met zijn gezin niet van zijn sala
ris kon rondkomen. Hij had grote
onkosten, omdat hij o.a. belast was
met de acquisitie van buitenland
se valuta in bars en nachtclubs,
waar hij grote verteringen moest
maken. Zijn inkomen bestond uit
een vast salaris plus tantième. De
onkosten, die hij maakte voor de
ze acquisitie, werden niet ver
goed. Het bleek echter, dat V.
van het gestolen geld goede sier
had gemaakt en het bedrag van
ongeveer 10.000 gulden in een
maand tijd had opgemaakt met
een vriendin.
De Officier van Justitie zag geen
verband tussen de bijzondere
werkzaamheden van verdachte en
de diefstal en eiste een jaar met
aftrek.
De verdediger wees er op, dat
er onvoldoende controle door de
bank werd uitgeoefend op de gro
te bedragen, die verdachte onder
zijn beheer had. Uitspraak over
te het zeer onwaarschijnlijk, dat
beide militairen asyl in Oost-
Duitsland zouden hebben aange
vraagd.
De Amerikaanse deserteur was
op 12 Sept. bij het passeren van
de grens te Helmstedt uit een mi
litaire trein gesprongen terwijl hij
van Berlijn overgebracht werd
naar een militaire gevangenis in
West-Duitsland.
Radioluisterwedstrijd
Kon. Wilhelmina Fonds
AMSTERDAM, 6 October - Op
de radioluisterwedstrijd „Kent U
uw vaderlandse geschiedenis", 31
Augustus j.l. ten bate van het
Koningin Wilhelmina Fonds ge
houden, zijn 88.887 inzendingen
ontvangen.
De belangrijkste prijzen zijn
toegevallen aan:
Ereprijs, beschikbaar gesteld
door H.K.H. Prinses Wilhelmina
J. W. V. Voorthuysen-Waagenaar,
Spiegelenburghlaan 25, Aerden-
hout; Hoofdprijs: Kapitein Moby-
lette bromfiets, I. de Witte, Hoo-
gendijk 74, Zaandam; Philips ra
dio-toestel, J. S. Brouwer, Molen
straat 47, Meppel; Nieuwste type
Ruton-stofzuiger, J. H. Beusen,
Frans Halsstraat 11, 's Hertogen
bosch; Olivetti Portable schrijf
machine, Morsinkhof, KI. Berg
50a, Eindhoven; Rijwiel, Stokvis
en Zonen, J. Valk, Verbeeklaan 6,
Blaricum (N.H.); Edi keukenuit
rusting, Th. Jeremiasse, Achter
weg a 24. Ellewoutsdijk: Kleine
Winkler Prins 2 dln„ (Elsevier),
Mej. G. Schellingerhout, Steek-
terweg 236, Alphen a. d. Rijn:
Winkler Prins voor de vrouw, 2
dln„ (Elsevier), S. Hakse, Noord-
vliet 13, Leeuwerden.
De priiswinnaars en de 200 win
naars van de ingelijste foto van
ons koninklijk gezin ontvangen
de door hen gewonnen prijs bin
nenkort thuis.
EUWE VERLOOR
OPNIEUW
ZüRICH, 6 Oct. De uitslagen
van de 20e ronde van het candi-
datentournooi voor het wereld
kampioenschap, dat te Zurich
werd voortgezet, luiden:
TaimanovPetrosian 10
GligoricAverbach afgebr.
BronsteinSzabo afgebr.
ReshevskyEuwe 10
KeresStahlberg afgebr.
SmyslovBoleslavsky V»Va
GeilerKotov afgebr.
LONDEN 6 Oct. Het Britse kabinet heeft vandaag de toestand
in Brits Guyana in ogenschouw genomen, waar de regering schijnt
te denken aan het ontslag en zelfs de arrestatie van enige linkse
ministers. In de komende twee dagen worden Britse oorlogsschepen
in de kolonie verwacht, maar regeringsfunctionarissen hebben nog
niet definitief gezegd, of zij troepen aan land zullen zetten.
De kabinetsraad werd bijge
woond door de „First Lord of the
Admiralty" J. P. L. Thomas en
Adm. Sir Roderick McGrigor, de
chef van de marinestaf. De pre
mier van Guyana is een Indische
tandarts, Cheddi Jagan genaamd.
En één van zijn naaste medewer
kers is zijn vrouw, de van Ame
rikaanse afkomst zijnde Janet Ro
senberg.
Britse zegslieden hebben tot
dusverre geweigerd de berichten
te bevestigen, dat Jagan en zijn
progressieve volkspartij welke
EERSTE KAMER OVER
UTRECHTS
GRENSWIJZIGING
Bij de behandeling van het
wetsontwerp tot wijziging van
Utrechts grenzen in de Eerste
Kamer was het meest opmerkelijk
facet de houding van de A.R.-
fractie. De heer Tjalma, die als
haar woordvoerder optrad, legde
er de nadruk op, dat de positie en
de bevoegdheid van de Eerste
Kamer geheel anders is dan die
van de Tweede Kamer. Na rijpe
lijk overleg was de Eerste Kamer
fractie, in tegenstelling tot die van
de Tweede Kamer, tot de overtui
ging gekomen, dat het vóór
zwaarder moet wegen dan het
tegen.
Namens de K.V.P.-fractie zegde
de heer Teulings de volle mede
werking toe bijyde totstandkoming
van dit wetsontwerp. De heer
Sasse (K.V.P.) brak een lans voor
invoering van districten van ge
meente. van - welke figuren hij
verwachtte, dat zij de bezwaren
van de wet op de gemeenschappe
lijke regeling tussen gemeenten
zou opheffen. De heer In 't Veld
(P.v.d.A.) was van oordeel, dat
deze overigens ook hem voor
gestane oplossing van het pro
bleem grote stad-plattelandsge-
meente nog niet rijp is voor open
bare behandeling.
In de avondzitting gaf de minis
ter van Binnenlandse Zaken dr.
L. J. M. Beel opnieuw een moti
vering van de grenswijziging. Het
wetsontwerp werd z.h.s. aange
nomen. Alleen de -drie C.H.-ers
Reyers, Gerretson en Vixseboxse
vroegen de aantekening van te
hebben tegengestemd.
BERLIJN, 6 Oct. Duitse ge
neraals en soldaten keren weer
terug uit de Sovjet-Unie naar
huis, maar het tien jaar oude
mysterie over het lot van Frie-
drich von Paulus, de zondebok
van Stalingrad, blijft onopgelost.
De teruggekeerde gevangenen
beweren: 1. dat von Paulus in
Moskou strategie doceert en 2.
dat hij als oorlogsmisdadiger tot
25 jaar gevangenisstraf veroor
deeld is, omdat hij er niet in ge
slaagd is de Duitsers tot het
communisme te bekeren.
Geen van de de laatste dagen
gerepatrieerden zegt von Paulus
gezien te hebben, maar wel had
den zij gehoord, dat de veld
maarschalk, die bij Stalingrad
capituleerde, nog in leven is.
maar ergens bij Moskou in af
zondering gehouden wordt.
Het „Heimkehrerverband" in
Berlijn, een vereniging van oud-
strijders, heeft meegedeeld, dat
enige van de leden onlangs het
gerucht gehoord hadden, dat von
Paulus als oorlogsmisdadiger ver
oordeeld is. Volgens het gerucht.
PRINS BERNHARD
NAAR HUIS
SOESTDIJK, 6 Oct. Prins
Bernhard. die op weg van Tan
ganyika naar Soesterberg van
daag te Rome is aangekomen,
hoopt daar morgenochtend te
vertrekken en in de loop van de
middag weer thuis te zijn. De
Prins zal landen op het vliegveld
Soesterberg.
dat in kamp 6124 in Stalingrad
de ronde deed, was von- Paulus
in 1951 veroordeeld, omdat hij
als heilsoldaat van het commu
nisme een mislukking was. Maar
het vorig jaar heeft een terug
gekeerde gevangene verklaard,
von Paulus in Russische uniform
in de Militaire Academie te Mos
kou gezien te hebben.
SYDNEY. 6 Oct. De 38-
jarige vrouw Ethel Hudson
heeft vandaag het leven ge
schonken aan een vierling: een
jongen en drie meisjes.
Zij heeft nu in totaal twaalf
kinderen.
Haar oudste, een jongen van
21 jaar. is getrouwd en heeft
een zoon.
De familie Hudson woont in
twee tenten, drie km buiten
Gilgandra, dat 520 km ten
noordwesten van Sydney ligt.
De vader, Ellis Reginald
Hudson, is een 40-jarige bou
wer van omheiningen.
„Ik denk, dat ik er nog een
tent zal moeten bijkopen", zei
hii in. een telefoongesprek met
de Sydney Sun. „We hebben
het overigens best naar ons
zin".
De Australische minister
voor de huisvesting, Clive
Evatt, heeft de familie Hudson
een huis in Gilgandra toege
zegd.
de meerderheid veroverd heeft bij
de eerste algemene verkiezingen,
welke dit voorjaar gehouden zijn
een staatsgreep van plan zijn.
Berichten volgens welke de
Britse grondwet afgeschaft zóu
zijn, werden vandaag in George
town door een officiële woord
voerder tegengesproken. Alge
meen heerst echter het gevoel, dat
er grote dingen staan te gebeuren.
Er heerst een atmosfeer van ge
spannen rust en vrijwilligers en
politie zijn gealarmeerd.
De door premier dr. Cheddi Ja
gan geleide linkse regering van
Brits Guyana heeft zich achter de
eisen om algehele onafhankelijk
heid gesteld door steun te geven
aan de stakingen in de suikerin
dustrie van het land, die de laat
ste tijd zijn gehouden. De partij
van Jagan is de „vooruitstreven
de volkspartij," die over 18 van
de 24 zetels van de nationale ver
gadering beschikt en openlijk
sympathie betoond heeft met de
communistische leer en politiek.
De partij behaalde een grote over
winning in April j.l., nadat de
nieuwe grondwet voor de kolonie
aan alle yolwassenen stemrecht had
gegeven. De bevolking telt 'n half
millioen zielen en is samengesteld
uit vele nationaliteiten.
TEBAK SPEELT
NIET MEE
Naar wij vernemen zal Tebak
(Eindhoven) niet tegen Stade
Francais kunnen spelen in ver
band met zijn enkelblessure. De
keuze-commissie zal nader uitma
ken of Lagerwaard (Excelsior)
of Kuys (Haarlem) zijn plaats zal
innemen.
KOPENHAGEN, 6 October
Premier Hans Hedtoft heeft bij
de opening van het nieuwe par
lement vandaag verklaard, dat
Denemarken zijn verplichtingen
op grond van het Atlantisch
Pact zal blijven nakomen, maar
dat het op het ogenblik niet
dienstig wordt geoordeeld het
aanbod te aanvaarden om lucht-
machtpersoneel van de N.A.V.O.
op Deense bodem te legeren.
De premier zei dat de regering
blijft bij haar eerder besluit tot
een dienstplicht van achttien
maanden, maar zal onderzoeken,
of dat besluit uitvoerbaar is. (Hij
doelde klaarblijkelijk op het ge
brek aan kazerneruimte en aan
kader).
EXAMEN VIA DE RADIO
HILVERSUM, 6 Oct. Don
derdag 8 October (9.3010.00
uur) zullen vijf scholen verbon
den worden met KRO-studio. om
vandaar uit geëxamineerd te
worden over het onderwerp
„Volksgezondheid".
Dr C. Banning, hoofd inspec
tie Volksgezondheid, zal de leer
lingen vragen stellen naar aan
leiding van het op 24 September
j.l. uitgezonden klankbeeld-met-
fotoprojectie „Gezond of niet. die
Nan en Piet?" De winnende
school ontvangt een prijs, be
schikbaar gesteld door de Natio
nale Federatie van het Wit-Gele
Kruis.
Alle bij de KRO-schoolradio
aangesloten scholen zullen de
uitzending van dit schoolradio
examen in de klaslokalen volgen.
Hoger beroep legen
vrijspraak Maj. Breunesse
ingetrokken
Op verzoek van de procureur-
generaal te Arnhem, heeft de
officier van justitie bij de arron
dissementsrechtbank te Almelo 't
door hem voorlopig ingestelde
hoger beroep tegen de vrijspraak
van majoor Breunesse ingetrok
ken.
(Advertentie)
0*1
Een voormalig kapitein van het Duitse leger, Kuno Duessel,
die sinds 1945 als gevangene in Siberië heeft vertoefd, heeft
het verhaal van zijn ervaringen opgeschreven. Hij is één van
de 4000 Duitsers, die de laatste twee weken uit dwangarbeiders
kampen van de Sovjets zijn vrijgelaten.
KAMP FRIEDLAND, Duitsland,
6 Oct. Ik ben een Duits kapi
tein, die het bevel heeft gevoerd
over 300 kozakken, woeste, vrij
heidlievende mannen, die zich
vrijwillig beschikbaar hadden ge
steld om hun gehate voormalige
communistische meesters te. be
vechten. Kort nadat de oorlog in
1945 was geëindigd, namen de En
gelsen ons gevangen en gaven
ons voor „repatriëring" over aan
het Rode Leger.
Wij begonnen een reis, die een
eeuwigheid scheen te duren. In
elke vrachtauto werden 42 man
gepropt. We gingen via Boedapest,
Kiev, Bryansk, Moskou, Molotof,
MOSKOU. Pas op de hoe
den. Parijs, New-York en Lon
den: hier komt Moskou, een
nieuwe concurrent op het terrein
van de dameshoeden. Tot nog
toe is er in Moskou weinig ge
vaar dat je een stijve nek krijgt
door aldoor maar je hoofd om te
draaien om naar interessante of
potsierlijke creaties op dames-
hoofden te kijken en geen enkele
vrouw vindt het erg, als ze een
andere dame tegenkomt, die pre
cies dezelfde hoed op heeft als zij
zelf.
Want ze dragen bijna allemaal
zo ongeveer dezelfde hoofddeksels
in één of twee variëteiten. En
deze pannekoeken of baretten
zijn niet in het oog lopend. Al
is het heel gewoon, dat voor zo'n
ding 100 roebel (ongeveer 95
gulden) moet worden neergeteld.
Maar in dit alles zou gauw ver
andering komen, als de heer G.
Oelyanof, die in „Evening Mos
cow" schrijft, zijn zin krijgt.
De premier van de Sovjet-Unie.
Georgi M. Malenkof, heeft kort
geleden in een toespraak zelf ge
zegd, dat er geen reden bestaat,
waarom Sovjet-vrouwen door
Russische ontwerpers niet zouden
worden voorzien van keurige,
elegante en tegelijk bruikbare
schoenen en hoeden en nu heeft
de heer Oelyanof de plaatselijke
hoedenontwerpers eens onder
vuur genomen.
„Het seizoen is gekomen."
schrijft Oelyanof pathetisch,
„waarin de geel wordende blade
ren neervallen op de boulevards
en de pleinen. Waarin het weer
bericht nachtvorst voorspelt en
men in (de straten van Moskou
geen man meer ziet in een licht
costuum. In één woord: de herfst
is gekomen en reeds lang gaan
de dames van winkel tot winkel,
tevergeefs zoekend naar aardige
boeden van goede kwaliteit. Ten
slotte stappen de meesten maar
het atelier van een modiste bin
nen, waar zij hoeden kunnen be
stellen. die niet alleen passen bij
het seizoen, maar ook naar haar
smaak zijn.
„Zijn er dan werkelijk geen
hoeden in de winkels" zou kame
raad Ivanof. directeur van de af
deling industrie van het stedelijk
bestuur van Moskou kunnen vra
gen.
„Er zijn hoeden
Ivanof en heel veel ook.
Maar een hoed van distinctie is
even moeilijk te vinden als een
naald in een hooiberg. Het is
werkelijk geen wonder, dat in de
hoedenafdelingen van winkels no.
25. 27 en 32 van de Mosodezjda
(en deze lijst zou kunnen worden
uitgebreid) de onverkoopbare
hoeden opgetast liggen en het is
niet voor niets, dat winkel no. 5
weigert hoofddeksels van slechte
kwaliteit in voorraad te nemen,
ofschoon de directie weet, dat er
een acute hoedenschaarste be
staat.
„Een enorme hoeveelheid
lente- en zomerhoeden is reeds
naar de voorraadmagazijnen te
ruggestuurd, omdat er geen ko
pers voor te vinden waren.
„Dit feit zou kunnen wwden
bevestigd door klanten, die in
September een bezoek gebracht
hebben aan winkels in de Petrov-
sky Passadsj en een blik hebben
geworpen op de sortering zomer
hoeden. Een enkele vluchtige
blik was voldoende om hen on
middellijk te doen begrijpen,
waarom men die hoeden tot de
koele herfstdagen toe niet had
aangeraakt. Het was een heel bij
zondere demonstratie van sma
keloosheid.
„Daar ligt b.v. een hchte
strooien hoed als een buitenge
woon platte pannekoek, gegar
neerd met een zware, enorme,
donkere band.
Hoe kwam dat ding op die
lichte hoed? Om hem te versie
ren? Dat kan niet.
Want hij maakt een al niet
aantrekkelijk hoofddeksel alleen
maar afschuwelijk. Deze redelijke
vraag zal door de bedrijfsleiders
van onze winkels nauwelijks wor
den beantwoord. Zij zullen hoogst
waarschijnlijk de schouders op
halen en zeggen: „Wij vinden 'm
mooi".
„Mooi? Hoeden van onmoge
lijke vormen, versierd met vele
bloemen en groen, waarvan zelfs
geiten, die zichzelf respecteren,
zich met een pijnlijke -minachting
zouden afkeren. Misschien zijn
zulke artikelen naar de smaak
van functionarissen in onze
plaatselijke industrie, maar zij
bevallen zeker de klanten niet.
.De directies van de hoeden-
fabrieken trekken zich absoluut
niets aan van de smaak van hun
kameraad klanten. Gedachtig aan het ge-
zegde: „Niet de positie siert de
man. maar de man siert de po
sitie" hebben zij blijkbaar tot
hun devies gekozen: „Niet de
hoed siert de vrouw, maar de
vrouw moet de hoed sieren".
Het schijnt dat de critische
Oelyanof zich na deze tirades een
beetje onbehaaglijk begint te
gevoelen.
Van de ene kant heeft hij een
afkeer van de eentonigheid van
de huidige Moskouse mode, maar
zoals vele andere mannen over
de gehele wereld wil hij van
de andere kant niet. dat die mode
al te frivool wordt en van die
spullen levert, die overal de
vrouwenharten in verrukking
brengen.
„Hoe is iemand ooit op het
idee gekomen, een dameshoed te
ontwerpen, die het midden houdt
tussen de scheve toren van Pisa
en een gewone duiventil? Nie
mand heeft ooit met voorbe
dachten rade zulk een combinatie
van bloemen kunnen bedenken,
als hoedenontwerpers vaak op
een enkele hoed weten samen te
brengen. En dan weer maken
ze hoeden van een deprimerende
en vervelende monotonie", aldus
Oelyanof.
„Toch kunnen onze fabrieken
wel goede hoofddeksels maken.
Op de shows ziet men soms heel
goede hoeden voor het komende
seizoen, maar dat blijven jaar in
jaar uit uitzonderingen. Slechts
twee of drie van de verre van
goede modellen komen in de
productie.
„Daar schijnen de leiders van
de industrie zich echter niets
van aan te trekken. Zij schijnen
niet te kunnen begrijpen, dat er
niets afkeurenswaardigs in
steekt, dat vrouwen er niet voor
voelen, eeuwig pannekoeken op
haar hoofd te zetten en dat zij
verscheidenheid van modellen
wensen.
En daarom zullen de vrouwen
van Moskou, tot Oelyanof of
iemand anders de leiders van de
industrie tot andere gedachten
weet te brengen, grotendeels
pannekoekhoeden of baretten
blijven dragen en zij, die geen
hoeden kunnen betalen, zullen
haar hoofden in sjaals blijven
wikkelen. Tot zolang dus toch
geen concurrentie voor Parijs,
New York en Londen.
Sverdlofsk, Omsk en Novosibirsk
naar Prokopevsk, een plaats in
Siberië, 4.800 km ten Oosten van
Moskou. Deze reis duurde zes
weken.
Ons kampleven begon in een
aardappelveld.
Een officier van het rode leger
zeide tot ons: „Daar is jullie ver
blijfplaats, jullie zwijnen".
Onze eerste taak was, een hou
ten omheining te bouwen ter
hoogte van vier meter. Daarna
moesten we wachttorens voor de
Sovjetbewakers bouwen.
De eerste paar dagen sliepen
we in de open lucht. Toen kregen
we tenten en houten Britsen en
tenslotte bouwden we, om ons te
gen de koude te beschermen,
„semlyankas", grote primitieve
Siberische hutten, van de soort,
die vroeger werden gebruikt om
er door de tsaren gedeporteerden
in onder te brengen.
Voor zo'n semlyanka groeven
we een gat, dat vier meter diep,
15 meter breed en 60 meter lang
was. We bekleedden de grond en
de wanden met planken en ver
vaardigden een dak van leem en
hout. Rond de semlyanka werden
twee meter hoge aarden wallen
opgeworpen om haar tegen
sneeuwstormen te beschermen.
Ik woonde met 300 anderen in
een semlyanka, die was gemaakt
voor 100 personen. Het meubilair
bestond uit onze britsen, stroma
trassen en één deken per per
soon. Een kachel was er niet en
als winterkleding ontvingen we
gewatteerde jassen, die door het
Rode Leger waren afgedankt.
Toen we onze intrek in de hut
hadden genomen begon de winter.
We streden een wanhopige
strijd tegen honger, luizen en vuil.
Ons voedsel bestond in de eerste
maanden hoofdzakelijk uit ge
kookt bietenloof.
De winter betekende voor velen
van ons de dood. Binnen twee
maanden stierven 200 van de 800
Duitsers in ons kamp. Dysenterie
en longontsteking waren de voor
naamste doodsoorzaken. Uitput
ting sleepte anderen ten grave.
De sneeuwstormen, die „boeya-
nas" werden genoemd, woedden
dagenlang over de velden en
maakten het onmogelijk, langer
dan enkele minuten buiten te ko
men. Als er geen sneeuwstorm
heerste, moesten we werken,
waarbij' we maskers voor het ge
zicht droegen tegen de hevige
koude. Slechts in het bezit van
de meest primitieve werktuigen
moesten we wegen aanleggen.
's Morgens om vijf uur moesten
we opstaan. We kregen dan wat
warme koffie, een klein beetje
suiker en ons dagelijks rantsoen
van 600 gram klef brood. Als
avondmaal kregen we 600 gram
bietenloofsoep met wat meel er in.'
's Middags om vijf uur brachten
soldaten met honden ons naar het
kamp terug. Voor elke tien onge-
ketende gevangenen was er een
soldaat, maar de voorschriften
eisten, dat geketende gevangenen
door meer soldaten dan hun eigen
aantal werden bewaakt. Onze be
wakers waren ruwe, jonge solda
ten van de jongste lichting. Zij
schoten een vriend van mij, kapi
tein Wittmann, dood, omdat hij
het waagde uit het gelid te gaan
om aan een dringende behoefte te
voldoen.
Een correspondent van de
„Koelnische Rundschau" heeft
enige van de repatriërenden geïn
terviewd om te vernemen, waar
om zij door Sowjet tribunalen ter
berechting van oorlogsmisdaden
veroordeeld zijn.
Hier zijn enige voorbeelden,
welke het Keulse blad vandaag
publiceerde:
HILVERSUM, 6 Oct. H. M.
de Koningin heeft vanmiddag in
cognito een bezoek gebracht aan
„Ome Jan" van Zutphen, de voor
zitter van „Zonnestraal", die mor
gen zijn 90ste verjaardag viert.
Het hoge bezoek was voor de
Zonnestraal-voorzitter een volko
men verrassing. Diep onder de
indruk dankte hij de vorstin voor
haar gelukwensen, die zij verge
zeld deed gaan van een groot
bloemstuk, dat in de auto was
meegebracht.
De Koningin uitte haar bewon
dering voor de vitaliteit van de
negentigjarige, die op zijn beurt
informeerde „hoe gaat het met de
kinderen?", welke vraag H. M.
met een „uitstekend" beantwoord
de. De Koningin luisterde met
grote belangstelling naar de ver
halen van Jan van Zutphen, die
een geboren verteller is en ook
ditmaal met menige vrolijke
kwinkslag zijn hoge bezoekster
aan het lachen bracht.
„Omdat zijn naam Heil was
(heil Hitier) 25 jaar.
Omdat hij een kapitein was van
een compagnie pontonniers en
bruggen gebouwd had en aldus de
opmars van de invallers verge
makkelijkt had 25 jaar.
„Omdat hij (een korporaal) in
een gesprek zich lovend uitgela
ten had over kapitalistische lan
den 15 jaar.
„Omdat hij na een luchtaanval
op Berlijn telefoonlijnen hersteld
had (indien hij dit niet gedaan
had, zou de bevolking in openlijk
verzet gekomen zijn) 25 jaar.
„Omdat hij op een boerderij een
kip geslacht had 25 jaar.
„Omdat hij het bevel voerde
over een regiment, welks vuur
kunstvoorwerpen in een Russi
sche stad vernield had 25 jaar".
We verkwanselden alles wat
we bezaten om de eerste winter
door te komen. Voor mijn Ieren
officiersjas kreeg is van een Rus
sisch burger drie broden, een
pond mahorka-tabak, grotendeels
stelen, en tien pond aardappelen.
Ons kamp was gelegen in een
van de rijkste kolengebieden ter
wereld. Als wij schachten groe
ven. kon ik anthracietaders zien,
die meer dan 30 meter dik waren.
Ik geloof dat de Russen zelf niet
weten, welke schatten zii in Si
berië bezitten.
Buiten ons kamp lagen gewel
dige stapels kolen, maar de be
wakers gaven er ons niets van.
Daarom smokkelden wij stukken
kool onder onze jassen mee naar
het kamp om er de kleine ka
chels, die wij hadden gemaakt,
mee te stoken.
De „ziekenbarak" van 't kamp
tart alle beschrijving. Zij was
primitiever dan men zich kan
voorstellen. Aan het hoofd stond
een Russische verpleegster, die
zelfs niet behoorlijk een verband
kon aanleggen. Bij de gedachte
ziek te worden werden we aan
gegrepen door paniek. Open won
den werden behandeld met ma
chine-smeermiddelen. Ziekte be
tekende gewoonlijk sterven.
Omstreeks de zomer van 1946
werd het eten beter. We kregen
voldoende brood en ook tarwe-
pap, maar in October heerste er
hongersnood. Ik geloof, dat die
het Russische volk bijna even
zwaar teisterde als ons. Het ge
volg was, dat nog slechts 47 van
de 2000 bewoners, die het kamp
toen telde, in staat waren te
werken.
Maar in die tijd mocht ik de
eerste briefkaart schrijven aan
mijn familie te Dillingen aan de
Donau. In 1948 mocht ik voor de
tweede maal een kaart sturen.
Na 1948 kregen we de gelegen
heid tusseh de 30 en 150 roebel
per maand te verdienen. Daar
voor moesten we de prestaties
van de gemiddelde Russische ar
beider met 80 procent overtreffen
In een proces, dat slechts en
kele minuten duurde, werd ik op
18 December 1949 ter dood ver
oordeeld, omdat ik mij in Joego
slavië schuldig zou hebben ge
maakt aan oorlogsmisdrijven.
Men had mij met een stalen
staaf op het hoofd geslagen tot
ik „bekende".
In Mei 1950 werd ik uit Mid-
den-Siberië overgeplaatst naar
Sverdlofsk aan de oostelijke voet
van het Oeralgebergte. Daar ont
ving ik mijn eerste levensmidde
lenpakket van huis. Zulke pak
ketten hebben mij in het leven
gehouden tot ik aan het einde
van de vorige week werd vrij
gelaten.
Te Sverdlofsk werd ik tewerk
gesteld als opperman. De Russen
waren bezig een groot aantal
flatgebouwen en industriële in
stallaties te bouwen. De levens
omstandigheden van de gevange
nen en het voedsel werden be
ter, maar het voedsel was toch
nog onvoldoende voor een man.
die twaalf tot 15 uur per dag
moest werken.
Té Prokopevsk had ik geen
kans om buiten het kamp met
Russische burgers in contact te
komen, maar te Sverdlofsk sprak
ik vaak met Russische arbeiders,
die mij mededeelden, dat hun
levensstandaard sinds 1951 om
hoog was gegaan. Wat dit betreft
merkte ik op, dat burgervrouwen
betere en moderner kleding droe
gen.
De Russen bouwen te Sverd
lofsk mooie woningen van twee
tot vier kamers. Elke woning be
schikt over een bad, maar men
heeft mij verteld, dat de vier-
kamerwoningen uitsluitend be
stemd waren voor aanstaande
communisten.
De dood van Stalin werd met
gemengde gevoelens ontvangen.
Sommige Russen, met wie ik
sprak, weenden bijna als zij het
hadden over het verlies van de
generalissimo: anderen haalden
slechts de schouders op. als ik
hun vroeg wat zij er van dachten.
De meeste Russen, die ik kon
waarnemen, juichten openlijk de
afzetting en arrestatie van Beria
toe. „Verdiende straf voor <fiat
zwijn", was het typische com
mentaar.
De meeste Russen, die ik te
Sverdlofsk heb gekend waren
eenvoudige arbeiders, die geen
belangstelling hadden voor de
politiek. Ik kan niet zeggen wat
zij dachten over het communisme
in het algemeen.