NOORDHOILANDS
Washington ontkent plan
overleg van Grote Vijf
tot
U.S.A. oefenen pressie uit
op Israëlische regering
Sprak diplomaat zijn mond voorhij?
Nederland vooraan
in wereld-scheepsbo
Twee vastbesloten legers
tegenover elkaar
Dagblad
voor
Alkmaar
en omgeving
Het grote
debat
Domper op (te vroege) vreugde
Ben Goerion
spreekt
Lugano (nog) op losse schroeven
De verlofregeling
voor militairen
K.L.M.-Liftinaster
naar U.S.A.
Grote staking
bij ARAMCO
Nederland heeft
discipline
Nieuwe wapens
vervangen troepen
Arabische Liga gereed
voor gezamenlijk optreden
K.L.M.-toestel
gecharterd
De situatie 0111 Triëst
Abonnementsprijs ƒ6,20 per kwartaal, ƒ2,07 per maand, ƒ0.48 per
week, inclusief incasso. Advertentie-tarief per editie 10 ct per mm,
minimum 2,50; in alie edities 26 ct per mm, minimum 4,
familieberichten 20 ct, resp. 30 ct per mm. Bij contract belangrijke
korting. Directeur; E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur H. N.
Smits. Bankrelatie; Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draaf-
singel 59, tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290: Alkmaar,
Ritsevoort 52, tel. 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel.
2800 K 2230; Schagen, Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240.
Buiten God is 'l nergens veilig (Vondel)
STADSEDITIE
Dinsdag 20 October 1953 49e Jaargang - Nummer 12912
;n sinds 1800
iiiaiaiaiaiB'ji
geen lucht-
straks in de
len, dan zul-
ïaar beneden
We moesten
kijken, want
ademhalen
dat hij onze
ms reeds be-
tei; „Ragilog
zeer duide-
e het toestel
vaart op de
d ze al vlak
nasker voor,
dacht de
van hem
Vandaag begint in de Tweede
Kamer het grote debat. Men
heeft het wel „monster-debat"
genoemd. Het betreft de Alge
mene Beschouwingen over de
Rijksbegroting, het bekende com
plex van maatregelen en enige
„belendende" ontwerpen.
Reeds eerder hebben wij er op
gewezen, dat door deze samen
spanning van politieke debatten
voldaan wordt aan de wens, om
bij de beoordeling van het „com
plex van maatregelen" te be
schikken over voldoende gege
vens inzake de algemene finan
ciële toestand van ons land.
Dit werd inderdaad op practi-
sche wijze mogelijk door de alge
mene begrotingsbeschouwingen
ineen te vlechten met het debat
over „het complex", dat immers
diep ingrijpt in die algemene fi
nanciële toestand des lands.
Aan die nieuwe begroting én
aan het samenstel van sociaal-
economische maatregelen zitten
vele' aspecten en consequenties.
De huurverhoging bijv., die de
aanleiding tot en oorzaak van de
gehele ingewikkelde compensa-
tieproblematiek is geweest. Die
huurverhoging heeft een lang
durige lijdensgeschiedenis door
gemaakt. Bij de behandeling van
de Huurwet-1951, die een verho
ging van 15 pet. opleverde, be
pleitte de K.V.P. krachtig 20 pet.,
maar daar wilde de meerderheid
niet aan. Nu komt er gemiddeld
2213 procent.
Een merkwaardige beslissing
heeft de Regering genomen, vlak
voor het begin van het grote
debat. Indien de huur van be
paalde arbeiderswoningen te hoog
is, zal het Rijk bijspringen. Dit
is een nieuwe vorm van huur-
toeslag. Wordt deze huurverho
ging feitelijk door het Rijk be
taald? Oorzaak van deze „rijks
subsidie" is de in bepaalde ge
vallen hogere rente. Indirect
wordt die rente dus uit de schat
kist van het Rijk vergoed.
Over de compensatie is al veel
gesproken en geschreven. De
Kamer zal het hare nóg wel in
het midden brengen over de
hoogte van het percentage der
loon-compensatie en over „bij
komende" kwesties, als de rol
van het Centraal Bureau der Sta
tistiek, wegens de omstreden cij
fers, en over de loonvorming,
stellig een belangrijk, principieel
probleem, dat wezenlijk buiten
het complex van maatregelen
valt, maar wel bij het grote al
gemene politieke debat thuis
hoort. Want daarbij gaat het im
mers niet in de eerste plaats om
cijfers en posten, maar om de
algemene lijn van het politieke
beleid. De „confessionele" frac
ties, zo mag men verwachten, zul
len het pleit voor een grotere
mate van vrijheid in de loonvor
ming wel opnemen.
Benieuwd zijn we naar dat
gene, wat de Regering zal zeg
gen over de omvang van de toe
komstige militaire uitgaven. Hier
bij mag wel in herinnering wor
den gebracht, dat men van de
zijde van hen, die hogere mili
taire uitgaven onvermijdelijk
vinden, minder dan voorheen de
nadruk hoort leggen op de nood
zaak, dat de militaire uitgaven
binnen het kader van het finan-
cieel-sociaal-economische poten
tieel, mogelijk moeten zijn....
Merkwaardig is ook, dat van
bepaalde zijde (spreekbuis o.a.
de „Telegraaf") de hoop en de
verwachting wordt uitgesproken,
dat er vermindering van staats
uitgaven zal komen. Op welk
terrein dit zal moeten geschieden,
wordt echter als van ouds
niet aangegeven!
Hoog wordt opgegeveh van de
hoogte van dat uitgavenpeil, dat
6.5 milliard gulden bedraagt,
maar verzuimd wordt al aan
stonds te memoreren, dat daarin
(zeker vier jaren lang) alleen
al 1% milliard is opgenomen aan
militaire uitgaven, om dan ver
der van oorlogsschade en waters-
noodschade maar niet te spre
ken. Wil men de enorme salaris-
posten verlagen of de kosten van
de sociale wetten verminderen,
of bezuinigen op Onderwijs? Wat
wil men?
Als van zekere zijde gevraagd
wordt, „risico's te aanvaarden
van een grotere (economische)
vrijheid", dan moet gezegd wor
den, dat stap voor stap naar die
grotere vrijheid wordt toegegaan.
Die iijn moet worden doorgetrok
ken.
Maar, voorzichtig, weloverwo
gen en verantwoord. Als wij in
een artikel lezen: „dat funda
mentele economische wetten, zo
als die van vraag en aanbod,
door geen regeringsmacht opzij
gezet kunnen worden, zonder dat
een reeks van schadelijke conse
quenties daarvan het gevolg is",
dan staat voor ons het sein op
onveilig. Want dergelijke uitla
tingen verraden een heimwee
naar de tijd, dat het befaamde
„vrije spel der maatschappelijke
krachten" hoogtij vierde. Met
alle„schadelijke consequen
ties" die daarvan bekend zijn.
Méér vrijheid in het sociaal-
economische leven, een terug
dringen van de Staat, waar mo-
feli.jk en gewenst, zou bij het
egin van het grote debat ons
parool zijn. Maar: met verstand
en beleid, zonder verder, of op
nieuw, brokken te maken!
WASHINGTON, 19 Oct. Het grote nieuws, dat de wereld
pers gisteren over de conferentie van Londen bracht, nl.
de mededeling, dat de impasse om Korea doorbroken kon
tvorden, nu de Grote Drie en piet name ook de U.S.A. zich
uccoord hadden verklaard met de deelname van Peking-
China aan de Koreaanse conferentie, heeft zowel in de kringen
van de Verenigde Naties als op het State Department alhier
verbazing gewekt. Het Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken heeft zelfs vierkant verklaard, dat geen nieuw
plan voor een conferentie met de communisten te Londen
is besproken.
Hiermede wordt het bericht uit
Londen, dat afkomstig was van
een niet met name genoemde
diplomaat, ontkend. De vraag is
thans, of dit bericht te vroeg van
een „geheime lijst" is afgelekt.
Intussen blijkt een vroeger aan
bod van de Amerikanen, bestemd
om een oplossing voor het vast
gelopen Korea-overleg te vinden,
te Peking in goede aarde gevallen
te zijn. Communistisch China en
Noord-Korea hebben er in toe
gestemd op 26 October afgevaar
digden naar Panmoendjon te
zenden om de Koreaanse vredes
conferentie te bespreken. Peking-
China behoudt zich het recht
voor a.s. Maandag, de 26ste, te
spreken over de samenstelling
van de politieke conferentie. De
Amerikanen wilden slechts spre
ken over tijd en plaats van de
vredesconferentie.
Met de repatriëring van de
krijgsgevangenen in Korea wil
het momenteel niet best vlotten.
Noordelijke en Chinese gevange
nen, die niet willen terugkeren,
weigeren nog steeds „voorge
licht" te worden door communis
tische woordvoerders. Thans wei
geren de communisten voort te
gaan met deze „voorlichting" te
geven, zolang geen geweld wordt
gebruikt om de onwillige gevan
genen naar de voorlichtingsloka
len te brengen. Poolse en Tsje
chische vertegenwoordigers zijn
vandaag uit de repatriëringscom
missie in de neutrale zone weg
gelopen, toen tijdens een verga
dering van de commissie Zweedse,
Zwitserse en Indische leden van
de commissie op hun standpunt
bleven staan: geen geweld te
zullen gebruiken.
Reacties op de Westelijke
antwoordnota
Westelijke waarnemers te Mos
kou moeten nog zien, dat de
conferentie te Lugano, zoals
voorgesteld in de jongste nota
Minister Staf heeft in antwoord
ou vragen van het Tweede Ka
merlid de heer Gortzak verklaard,
dat hij er niet over denkt, de
oorspronkelijke geldende verlof
regeling voor militairen te hand-
ij av en. De minister is van me
ning, dat de noodzaak gebiedt,
dat tijdens het weekeinde vol
doende troepen paraat zijn. Hij
is trouwens van mening, dat de
nieuwe verlofregeling in zoverre
gunstiger is dan de oude, dat aan
hen. die met bewegingsvrijheid
kunnen vertrekken, steeds de ge
legenheid wordt gegeven, eerst in
de avond van de volgende Maan
dag terug te keren.
der Westelijke Grote Drie, spoe
dig zal beginnen. Zij verwachten
een reeks van nota-wisselingen,
voor het zover is. Hier heerst de
mening, dat de Russen een con
ferentie der „Grote Vijf" met
inbegrip van Peking-China
wensen, die de algemene inter
nationale toestand en de spannin
gen in de wereld aanvat. Het
Westen echter wil eerst de
Duitse en Oostenrijkse vraag
stukken behandeld zien. In Parijs
is men echter van mening, dat
„Lugano" practisch voor de deur
staat. De leider van de West-
Duitse socialisten, Ollenhauer,
sloot zich bij de Franse over
tuiging aan en toonde zich zeer
ingenomen met de toon en de
„De trots van Kooper"
CALCUTTA, 19 Oct. H. A.
Kooper, dhef-'bestuurder van de
Nederlandse Liftmaster, die ver
leden week de eerste prijs in de
handicap-afdeling van de Ohrist-
churehrace heeft gewonnen,
heeft vandaag te Calcutta de
prestaties van de machine ten
zeerste' geroemd.
Hij zei, dat het toestel de ge
hele route „als een vogel" gevlo
gen had. Verder heeft het een
nieuw record gevestigd op het
traject West-EuropaIndonesië.
De afstand Londen-Djakarta werd
afgelegd in 30 y, uur tegen nor
maliter in 2i/ dag van Amster
dam naar de Indonesische hoofd
stad.
De Liftmaster zal naar de Ver-
Staten gevlogen worden, waar hij
in een aantal steden tentoonge
steld zal worden.
NEW YORK, 19 Oct. De Ara-
bisch-Amerikaanse Oliemaat
schappij heeft vandaag meege
deeld, dat ongeveer 13.000 van de
25.000 inlandse arbeiders in Saoe-
die Arabië sedert Zaterdagmorgen
in staking zijn uit protest tegen
twee arrestaties van verschillende
arbeiders, die trachtten de arbei
ders te organiseren.
Een woordvoerder voor de
ARAMCO heeft meegedeeld geen
berichten ontvangen te hebben
over gewelddadigheden of schade
of anderszins meer dan „kleine
wanordelijkheden".
Ongeveer 12.000 arbeiders zijn
aan het werk gebleven en er is
geen vermindering in de petro-
leumproductie opgetreden.
inhoud van de Westelijke nota.
Oost-Duitse radiostations en
persbureaux hebben waar
schijnlijk geïnspireerd door de
Russische machthebbers be
weerd, dat de Westelijke nota
„geen enkel concreet antwoord
bevat op de laatste Sovjet-voor
stellen". En deze formulering zou
kunnen wijzen op moeilijkheden
in de naaste toekomst.
SLANG IN DE BUS
SALERNO, 19 Oct. Een gif
slang, die tijdens een rit door de
bergen bij Salerno in een volle
autobus onder een van de banken
te voorschijn kroop, heeft een pa
niek veroorzaakt, waardoor drie
personen zwaar gewond werden.
Twee sprongen pardoes uit de
ramen voordat de bus stilstond.
Een derde werd onder de voet ge
lopen toen de passagiers hals over
kop uit de bus vluchtten.
De slang werd met een para-
pluie gedood. Het bleek een adder
te zijn.
BRUSSEL 19 Oct. Op een
lunch van de Belgische Ver
eniging voor economische poli
tiek heeft de Belgische minis
ter van financiën, Janssen, een
uiteenzetting gegeven over de
financiële positie van België.
De minister behandelde hierbij
terzijde eveneens het econo
mische herstel van Nederland.
Dit, zo merkte hij op, is ge
deeltelijk een gevolg van de
omstandigheid, dat de particu
liere groeperingen aldaar zich
veel meer dan in België be
wust zijn van het algemene
belang en ook een grotere dis
cipline aan de dag leggen.
WASHINGTON, 19 Oct. De
Amerikaanse minister van Lands
verdediging Wilson heeft Maan
dag te Washington verklaard dat
de ontwikkeling van nieuwe wa
pens het op de lange duur moge
lijk zal maken de sterkte der
Amerikaanse strijdkrachten in
Europa te verminderen.
Dit is de reuzen-salamander, die binnenkort 50 jaar in Artis
te Amsterdam woont. Het dier is ongeveer één meter lang.
WASHINGTON, 19 Oct. De Verenigde Staten hebben
Israël doen weten, dat zij geen financiële hulp meer aan
Israël zullen verstrekken, totdat de Israëlische regering haar
pogingen om water aan de Jordaan langs de Israëlisch-
Syrische grens te onttrekken, heeft gestaakt, aldus werd
Maandag door ambtenaren te Washington medegedeeld.
Volgens deze ambtenaren be
schouwt het Amerikaanse depar
tement van buitenlandse zaken
het Israëlische Jordaan-plan als
een schending van de Israëlisch-
Arabische wapenstilstand.
In de Veiligheidsraad
De Amerikaanse gedelegeerde
Henry Cabot Lodge heeft van
daag de bureaucratie van de V.N.
doorsneden en een eenparige uit-
LONDEN, 21 Oct. Lloyd's
Register heeft vandaag bekend
gemaakt, dat in het derde kwar
taal van dit jaar 46.003 ton min
der aan scheepsruimte in aan
bouw was dan in het voorgaande
kwartaal. De cijfers voor com
munistisch China, Polen en Rus
land waren niet beschikbaar.
Het leeuwenaandeel van de
koopvaardijschepen was in aan
bouw op de Britse Eilanden. 36.56
Procent van het totaal ad 1.013
schepen met 5.991.429 bruto re
gister ton. Daarop volgenden
West-Duitsland met 10.87 pet en
de Ver. Staten met 9.43 pet.
De percentages voor de andere
landen waren:
Nederland 7.34, Frankrijk 6.39,
Italië 6.06, Zweden 5.54, Japan
3.92, landen van het Britse Ge
menebest 2.95. Noorwegen 2.78,
België 2.62, Denemarken 2.23,
Spanje 2.19, Finland 0.59 en Por
tugal 0.28.
Aan tankschepen was m totaal
3.389.115 ton in aanbouw, 298
schepen. Hiervan stonden in
Groot Brittannië niet minder dan
PARADE OP
FORMOSA
Geuniformde militai
ren van het Chinese
Nationalistische leger,
paraderen doorTaipeh
op Formosa, ter gele
genheid van China's
Nationale Vlaggendag.
De militairen maken
deel uit van het leger,
opgebouwd door Ge
neraal Tsjiang Kai-
Sjek, die hoopt eens
weer met behulp
van zijn troepen het
vasteland van China,
waar hij eens de re
gering in handen had,
binnen te dringen en
te heroveren op de
Communisten.
104 schepen op stapel. Daarop
volgden Duitsland (29), Italië
(26), Ver. Staten (24), Zweden
f20), Nederland (20), Frankrijk
(17), Noorwegen (16), Japan (14),
Spanje (8), België (7), Denemar
ken (6), Finland (5) en Canada
(2).
Volgens Lloyd's zijn in een
aantal landen schepen voor Rus
land in aanbouw. Bovenaan komt
Finland met 27 schepen en daar
op volgt Nederland met 10. Ver
der komen dan België met 3,
Denemarken met 1 en Zweden
met 1.
door Saoedi-Arubië
De K.L.M. Constellation PH-
TFG „Friesland" is Donderdag jl.
op korte termijn gecharterd door
de regering van Saoedi Arabte
voor het uitvoeren van enige
dringende vluchten naar Dahran,
Jeddah en Taif.
Het toestel was van Karachi
onderweg naar Amsterdam, toen
het in Dahran werd gecharterd.
De passagiers zijn zonder noe
menswaardige vertraging met een
ander toestel van de Indiëlijn
doorgereisd.
Reuter meldt uit Beiroet naar
aanleiding van de chartervluch
ten die door de „Friesland" zijn
uitgevoerd, dat de Saoedi-Ara-
bisch ambassade te Cairo tegen
spraak heeft geleverd op geruch
ten dat koning Ibn Saoed ernstig
ziek zou zijn. Volgens Arabische
persberichten zouden twee Franse
dokters in het weekeinde per ko
ninklijk Saoedi-Arabisch vlieg
tuig van Beiroet naar Taif ge
bracht zijn.
De nieuwe gouverneur
van Noord-Suinatra
DJAKARTA, 19 Oct (P.I. Ane-
ta). De nieuwe gouverneur van
Noord-Sumatra, mr. Amin Nasu-
tion, heeft ten aanzien van Atjeh
verklaard, dat hij naast een gewa
pend optreden, ander contact met
de opstandelingen noodzakelijk
acht, om te weten te komen, wat
hun eigenlijke doel is.
nodiging, zoals nog nooit voor
gekomen, van de Veiligheidsraad
door die raad doen aamiemen.
Daarin wordt generaal Vagn
Bennike verzocht per vliegtuig
naar New York te komen ten
einde verslag uit te brengen over
de gespannen Palestijnse toestand.
Bennike is de leider van de
commissie van de V.N. die toe
zicht houdt op de wapenstilstand
in het gebied waar Israëlische
troepen een Jordaans dorp zou
den hebben overvallen, waardoor
66 mensen om het leven kwamen.
De resolutie van Lodge maakte
een einde aan de twist over de
procedure, die 3'/a uur duurde en
de raad zelfs niet de gelegenheid
bood de kwestie formeel op de
agenda te plaatsen.
De Arabische Liga
De politieke commissie van de
Arabische Liga komt Woensdag
te Amman, de hoofdstad van
Jordanië, in buitengewone ver
gadering bijeen om te beraad
slagen over een gezamenlijk op
treden teneinde „voor eens en
voor al een einde te maken aan
de herhaalde en flagrante aan-
valsdaden van Israël", zo wordt
te Cairo bekend gemaakt.
Irak heeft Jordanië militaire
en financiële hulp aangeboden,
zo is Maandagavond te Bagdad
bekend' gemaakt in een rege
ringsverklaring.
Syrië versterkt zijn verdedi
ging aan de grens van Israël.
De grenswachten hebben de be
voegdheid gekregen „elke Israë
lische aanval" af te slaan zonder
op orders van het hoofdkwartier
te wachten.
„Jordanië schuldig
LONDEN, 19 Oct. De Israëli
sche premier, Ben Goerion, heeft
Maandagavond in een toespraak
over radio-Israël verklaard, dat
„Israël nooit zal toestaan, dat het
leven van zijn burgers onbe
schermd is, en gewapende plun
deraars het land dag aan dag
kunnen binnendringen om te
moorden en sabotage te plegen,
zonder door hun regering daarin
gehinderd, of daarvoor gestraft
te worden."
Hij ontkende, dat Israëlische
troepen betrokken waren bij aan
vallen over de grens en zei, dat
grensnederzettingen in Israël, die
grotendeels door Joodse vluchte
lingen uit Arabische landen en
overlevenden uit Nazi-concencra-
tiekampen werden gevormd,
reeds jarenlang het mikpunt van
deze moorddadige invallen zijn,
maar zij beheersten zich. „Vol
komen gerechtvaardigd deden zij
een beroep op hun regering om
hen te verdedigen. De regering
van Israël antwoordde door hun
wapens te geven en hen te oefe
nen zich te verdedigen. De ge
wapende benden van Jordanië
bleven voortgaan met hun mis
dadige aanvallen, totdat het ge-
duld van enige van deze grens-
nederzettingen was uitgeput. Na
dat een moeder en haar twee
kinderen in hun slaap werden ge
dood in het dorpje Jahoed, vielen
zij vorige week het dorp Ki'bya
aan de andere zijde van de grens
aan, een der belangrijkste centra
van de moordlustige benden.
Indien bij de vergeldingsoverval
op Kibya onschuldig bloed werd
vergoten, dan rust hiervoor de
gehele verantwoordelijkheid bij
de Jordaanse regering, die jaren
lang het vermoorden en plunde
ren van inwoners van Israël heeft
geduld, en daardoor aangemoe
digd.
LONDEN, 19 Oct. Italië ver
sterkt zijn leger langs de Joego
slavische grens, aldus heeft Radio
Belgrado vandaag verklaard. Vol
gens een bericht uit Ljubljana dat
eveneens door radio Belgrado
uitgezonden werd „zijn versterkt
patrouilleren en verkenningen
waargenomen".
„Vijftien Italiaanse tanks wer
den volgens de berichten van Go-
rizia naar het Noorden gezonden
in de richting van het Sloveense
dorp Stevarjan en 15 andere in
de richting van het grensdorp
Standrez", aldus de radio.
Italiaanse reactie.
In Italiaanse kringen te Lon
den is men „voldaan" over de
stand van zaken inzake Triëst, na
de Brits-Frans-Amerikaanse be
sprekingen. Doch uit Rome wordt
gemeld, dat de behoedzame uit
spraak der drie Westerse minis
ters over dit vraagstuk in poli
tieke kringen aldaar gevoelens
van bange twijfel heeft doen ont
staan. Van officiële zijde wilde
men, in afwachting van nadere
gegevens, nog geen commentaar
geven. Doch van andere welinge
lichte zijde wordt er op gewezen
dat er in de Londense bekend
making in het geheel niet wordt
gerept over de Brits-Amerikaanse
belofte, dat beide landen hun
beslissing, om de zóne „A" van
Triëst aan Italië over te dragen,
zullen handhaven.
Zuidslavische reactie
Radio Belgrado verklaarde dat
de „onduidelijke en diplomatieke
wijze van uitdrukken", waarin
de Londense bekendmaking was
gesteld, geen antwoord heeft ge
geven op de vraag, of Zuid-Sla-
yië voldaan kan zijn over het
resultaat der Brits-Frans-Ameri
kaanse besprekingen.
