Noordhollanders in de kou
SCHERMER9*
Raad Oude JSiedorp
Oogstdankdag gevierd
in de Beemster
Voert gasfabriekdirectie
een onjuist beleid?
Rum- en Cognacgroc
Zaterdag 30 Januari 1954
Nieuwjaarsrede van de burgemeester;
Staatssecretaris weet alles beter
.„HERWONNEN
LEVENSKRACHT"
Film over tbc-bestrijding
SCHAATSTOERTOCHT
VAN 30 KILOMETER
IJsclub S.I.S.
KAMPIOENSCHAP
BILJARTEN
Dammen
Feestavond
R.K. Zuivelbond
Provinciale Centrale
Noord-Holland van
de K.Y.P.
N.K.J.IÏ.-cabaret-revue
„De Zevenklapper"
GEMEENTERAAD HEILOO
Burgerlijke Stand
Sibajak vervoert
1020 emigranten
Verbetering
is uitgesloten!
PROBAAT MIDDEL TEGEN DE KOUDE
Gasgedachten
I'auiiia 4
OUDE NIEDORP. De Nieuw
jaarsrede van burgemeester Kalb
heeft diyerse belangwekkende
aspecten van de overwegend
agrarisch ingestelde gemeente
Oude Niedorp belicht, onder het
motto dat de tijd van de „geruste
landman" wel definitief afgelo
pen is. Vooral in de grove tuin
bouw is de toestand uitermate
zorgelijk geworden, al heeft spr.
nog hoop dat de nu ingevallen
winter iets ten goede kan doen
keren Hetgeen niet wegneemt,
dat spr. de roepstem liet weer
klinken dat alle tuinders er naar
moeten streven om zo rationeel
mogelijk te produceren. Wellicht
dat grondverbetering en verka
veling, waaromtrent dki eerste
besprekingen geopend zijn, daar
bij waardevolle hulpmiddelen
kunnen zijn.
Het rapport-ter Veen, dat o.m.
de opheffing van Oude Niedorp
bepleit, werd door spr. in strijd
met de grondwet en ondemocra
tisch geacht. Het verzorgings-
peil in deze gemeente is zeer be
hoorlijk al kan het in de toe
komst worden opgevoerd.Wij
zende op de komende nieuwe
financiële regeling tussen Rijk
en gemeenten uitte spr. de wens
dat die regeling gunstiger zal
zijn voor de kleine gemeenten.
Overigens is de financiële toe
stand van Oude Niedorp zeer be
vredigend. Het aantal inwoners
liep deels wegens emigratie en
deels wegens vestiging elders
als gevolg van de slechte uit
komsten van de grove tuinbouw
terug van 1611 tot 1582.
Paraat
Oudé Niedorp's brandweer
bleek bij de weinige keren dat
moest worden uitgerukt, paraat
te zijn, terwijl enkele interne
moeilijkheden werden opgelost.
Overwogen wordt een nieuwe
alarminstallatie aan 'te leggen.
De straatverlichting voldoet
thans aan redelijke eisen. Verder
wordt aansluiting gezocht bij de
schooltandartsendienst Bergen.
Het schoolzwemmen wordt thans
gesubsidieerd, maar tot dusverre
is zwembad ,,'t Petje" te Zijde
wind nog in gebreke gebleven
om de noodzakelijke verbeterin
gen aan te brengen.
De woningbouw had een zeer
bevredigend verloop, vooral dank
zij de activiteit van particuliere
bouwers. Ook voor de toewijzing
voor de komende jaren hebben
zich alweer gegadigden gemeld.
Overwogen wordt om te 't Veld
twee woningen van gemeentewe
ge te zetten. Het aantal leerlin
gen op de O.L. school nam iets
toe tot 54. De nieuwe VGLO
school voor meisjes te 't Veld
voldoet in een zeer grote behoef
te. De restauratie van de Ned.
Herv. kerk te Zijdewind, waar
de raad zijn volledige medewer
king aan gaf, is nu weldra vol
tooid. De op initiatief van enke
len georganiseerde Middenstands-
beurs te 't Veld is dermate goed
geslaagd dat wel op de ingeslagen
weg wordt voortgegaan. Wat of
de toekomst brengen zal? Alles
is in Gods hand. Wanneer Hij
ons wil zegenen, en allen werken
voor aller welzijn zal 1954 een
in alle opzichten gezegend jaar
zijn voor Oude Niedorp.
Teleurstelling
De burgemeester van Haren
karspel heeft bericht dat die ge
meente géén verdere stappen zal
doen om een goede straatver
lichting te krijgen aan het Ver
laat. Zo men weet leveren de
meervoudige kruisingen van snel-
verkeerswegen vooral bij avond
grote gevaren op voor voetgan
gers en wielrijders, doch de
Prov. Waterstaat gaat alleen maar
accoord met een heel dure ver
lichting.
Het verzoek van de stichting
Gezinszorg Oude Niedorp om
een subsidie per verzorgingsdag,
alsmede om een voorschot van
f 300, werd z.h.st. aangenomen.
Ook de afdelingen van het Witte
en Wit-Gele Kruis kregen de ge
vraagde subsidies van f 1,50 per
verzorgingsdag voor hun kraam-
centra. Veilig Verkeer Schagen
en omstreken werd bedacht met
f 52,78 t.b.v. de schoolverkeers-
examens. Vier van de thans zit
tende leden van de commissie
voor woonruimte werden herbe
noemd, doch wegens de veelvul
dige afwezigheid van dr Sehreu-
der werd diens eventuele herbe
noeming nog aangehouden voor
nader beraad.
Elias weet het beter
Kleingeestige bemoeizucht noem
de wethouder v. Zoonen de be
slissing van de Staatssecretaris
van Economische Zaken op het
raadsbesluit van Oude Niedorp
om in die gemeente de winkels
's avonds het gehele jaar door
tot 7 uur open te houden, en de
winkels in het dorp Oude Nie
dorp in verband met de grote
drukte die het zwembad geeft,
toe te staan op een aantal
Zondagen in de zomer geopend
te zijn. De raad heeft hiertoe
besloten in overeenstemming met
het advies van de Kamer van
Koophandel. Spr. herinnerde zich
een blijspel van mr Elias, die
altijd alles beter wist. Hier is
persé geen sprake van een blij
spel, maar wel van een Elias
die vanuit Den Haag alles beter
schijnt te weten dan de mensen
die het kunnen weten. Spj\ ver
enigde zich tenslotte noodge
dwongen met de door de Staats
secretaris gewijzigde winkelslui
tingsverordening, onder fel pro
test tegen de verregaande klein
zielige bemoeizucht van Den Haag
in interne gemeentelijke aange
legenheden. De heer Tromp vroeg
zich eveneens af wie het nu
eigenlijk beter wist. Laat die
Staatssecretaris hier dan eerst
komen kijken, voordat hij aldus
het recht van de gemeente, om
zélf een winkelsluitingsverorde
ning in overleg met de K.v.K.
vast te stellen, torpedeert. Bur
gemeester Kalb vestigde er de
aandacht op dat de winkeliers te
Oüde Niedorp Zondags een kraam
of tentje op straat mogen zetten,
terwijl gedurende de maanden
April tot en met September in
de week de winkels wel tot 7
uur geopend mogen zijn.
Het landbouwverloi' voor de
leerlingen van de lagere scholen
werd vervolgens in overleg met
de Inspecteur en het onderwij
zend personeel in plaats van 1
tot 15 Juni gesteld op 7 tot 21
Juli. Uit de berekening van de
vergoeding voor de R.K. Meis
jesschool te 't Veld is gebleken
dat de gemeente nog f 3269.77
moet uitkeren, oi f 66,19 per
leerling. Dat betekent dus dat
de uitkerinn Der leerling gedu
rende de afgelopen 5 jaren tel
kens plm. f 12 te laag is geweest.
De voorschotten voor het komen
de jaar zullen nu bedragen voor
L.O. f 31,10 per leerling en voor
VGLO f 33,per leerling.
Ten behoeve van de ambtena
ren werd een ziektekostenrege
ling, een wijziging van het amb
tenarenreglement, een 5 pet sa
larisverhoging en een verzach
ting van de klassificatieaftrek
ingevoerd. Ook verenigde de raad
zich nog met een aanvullende
bijdrage voor de restauratie van
de Ned. Herv. Kerk, alsmede
voor de uitbreiding van de straat
verlichting te Moerbeek en Zui-
derbuurt. De heer Tromp vond
die uitbreiding prachtig, maar de
slechte controle op het bestaande
straatverlichtingsnet diep treurig.
Tussen Blokhuizen en de Weel
branden 9 van de 14 lantaarns
niet en niemand blijkt daar wat
aan te doen Voorzitter zegde
toe dat hij hét P.E.N. om beter
controle en sneller voorziening
zal vragen.
Een subsidieaanvrage van de
R.K. Bibliotheek te 't Veld werd
in handen van B. en W. gesteld
voor nader rapport.
Tenslotte bracht burgemeester
Kalb de raadsleden en vele in
gezetenen dank voor de bloem
stukken en andere attenties, ter
gelegenheid van de geboorte van
zijn zoon ontvangen.
LANGEDIJK. De plaatselij
ke afdeling van „Herwonnen Le
venskracht" organiseerde Vrij
dagavond 'n propaganda-avond
over de T.B.C.-bestrijding. Door
de heer A. Schipper werd de
avond geopend met de medede
ling dat een donateursactie het
totaal aantal donateurs op 275
gebracht heeft. Hierna werd door
de heer Holleniberg een film ver
toond over de T.B.C.-bestrijding.
Sedert Robert Kooh in 1882 de
verwekker van de ziekte, de Tu
berculose bacil ontdekte, heeft de
bestrijding van deze volksziekte
'n grote vluoht genomen. Spe
ciaal werd de bestrijdingsme-
thoden toegepast in het sanato
rium „Berg en Bosch" te Biltho-
ven vertoond.
In de pauze sprak de heer Hol
leniberg een propagandistisch
woord voor Herwonnen Levens
kracht. Deze instelling van de
K.A.B. bestaat thans 40 jaar. In
1920 werd het eerste sanatorium
gebouwd te Apeldoorn terwjjl in
1933 het sanatorium „Berg en
Bosch" te Bilthoven werd vol
tooid. Naast de zorg voor de pa
tiënten in het sanatorium wordt
thans per jaar aan 6500 patiënten,
van versterkende middelen etc.
die thuis worden verpleegd, een
bijdrage gegeven in de kosten
Ooik aan het uitzenden van moe
ders naar rustoorden wordt aan
dacht geschonken. Nu de bestrij
ding van de tuberculose niet meer
zo dringend is als 20 jaar terug
heeft Herwonnen Levenskracht
ook haar aandacht gevestigd op
de bestrijding van de rheumatiek,
thans volksvijand no. 1.
Spr. bradht dank aan de dona
teurs die door hun bijdrage van
25 cent per maand de instelling
helpen bij de bestrijding van
deze ziekte.
Verschillende aanwezigen ga
ven zich in de pauze op als dona
teur, waardoor de geldmiddelen
maandelijks weer worden ver
sterkt.
Na de pauze werden nog ver
toond de film „De houtslepers",
'n documentaire film uit het
Oostenrijkse Hoogland en de
film „In het hol van de leeuw",
'n lachfilm.
Rest ons nog te vermelden dat
de zaal goed bezet was. Speciaal
de heer Hoillenberg. die de laat
ste paar avonden op moest tre
den voor half gevulde zalen,
stelde dit op hoge prijs. Onder
de aanwezigen bevonden zich
pastoor Clarys en kapelaan Her
mes, de geestelijk adviseur van
de K.A.B.
BEEMSTER Woensdag j.l.
werd in de parochie van de H.
Johannes de Doper de Oogst
dankdag gevierd, georganiseerd
door de plaatselijke afdeling van
de LTB. Dinsdagavond reeds wa
ren de gaven van de akker aan
de pastorie bezorgd en bruidjes
traden er Woensdagochtend van
de sacristie uit mee naar voren.
Pastoor van Leipzig droeg de
plechtige H. Mis van dankbaar
heid op.
In de zaal van de heer van
Etten werd des avonds de feest
viering op profaan terrein voort
gezet. De voorzitter, de heer C. J.
van Baai' mocht hier zijn be
groeting richten tot een geheel
gevulde zaal. Pastoor van Leip
zig was hier ook aanwezig, als
mede de beide hoofdbestuursle
den, de heren v.d. Bos en Peraer;
voorts kapelaan Douwes, het be
stuur van St. Deus Dedit en van
de Middenstandsvereniging. De
LTJ ontbrak niet op het appèl,
evenmin als de toneelvereniging
St, Paulus, de heer Jn. Mooy, die
traditiegetrouw de muzikale om
lijsting verzorgde en de toneel
vereniging St. Bavo uit Ursem,
NW. NIEDORP Maandag
middag' om 2 uur begint de 30
k.m. lange toertocht welke ge
organiseerd wordt door de samen
werkende ijsclubs van Aarts
woud. Langereis .Nieuwe Niedorp
en Winkel onder auspiciën van
de Ijsbond Hollands Noorder
kwartier, district Nw. Niedorp.
Start en finish op de Rijd. Route:
Rijd, Verlaat, Langereis, Ring-
sloot, gemaal Aartswoud, Groet-
kanaal, Kolhorn, de Rijd, Wie
deze tocht uitrijdt, ontvangt een
insigne.
WARMENHUIZEN Naar
wij vernemen wordt de ijsbaan
te Warmenhuizen vandaag ge
opend; het ijs is prachtig en
spijkerhard. Zondag a.s. is er mu
ziek op de baan, zodat ieder met
muziek van de schaatssport kan
genieten.
Dinsdag worden er langebaan-
wedstrijden gehouden om de
SIS-böker. Start om 11 uur.
Aanmelding voor deze wedstrijd
bij een van de bestuursleden.
WARMENHUIZEN Om het
kampioenschap van Warmenhui
zen werden in café Pronk de
wedstrijden voortgezet met de
volgende resultaten
Mart Pronk 100 65 19 19 3.42
Nic. Pronk 190 190 19 40 10.00
M. de Groot 200 200 18 49 11.11
H Mosch 90 34 18 11 1.88
Th. Smit 100 100 18 21 5.55
W. Hoogeb 210 199 18 30 11.05
Jn. Kuiper 120 112 22 38 5.09
Jac. Meijer 90 90 22 16 4.09
H. Pronk 90 62 25 16 2.48
Jn. Slikker 170 170'25 34 6.80
Mats de Groot 200 200 14 59 14.28
Nic. Pronk 190 123 14 38 8.78
Jac. Swan 130 92 21 14 4.38
H. Pronk 90 90 21 12 4.28
H. Mosch 90 62 22 16 2.81
A. Dekker 130 130 22 30 5.90
Jac. Meyer 90 71 18 12 3.94
Mats Pronk 100 100 18 20 5.55
A Dekker 130 130 18 18 7.22
W. Hoogeb. 210 205 18 48 11.38
Dinsdag a.s. worden in café
Slikker de wedstrijden voortge
zet.
die zelf actief zou optreden.
Pastoor van Leipzig hield een
boeiende inleiding over het ont
staan en de groei van de Beem
ster, waarin ook aandacht ge
schonken werd aan de ramp
spoeden, die de drooglegging ge
troffen hebben. Ook het katho
lieke leven werd uitvoerig be
sproken.
St. Bavo kwam vervolgens
voor het voetlicht met „De fa
milie Loberig". Er werd onder de
vaardige regie van de heer Oude-
jans vlot en met verve gespeeld.
De verwachtingen, die over dit
gezelschap waren gewekt, wer
den niet beschaamd. Tot slot
werd uit volle borst onder lei
ding van mevr. RuiterHogen-
dij'k hef Beemster-lied gezongen.
NW. NIEDORP De damclub
DOD heeft in een onderlinge
wedstrijd tegen Waarland met
137 gewonnen. De resultaten
waren als volgt:
J. ScharmaG.v.d. Heyde 02;
C. v.d. Heyde—C Sterk 1—1;
G. Borst—A. Olie 02; J. Koik—
Fr. Liefhebber 2—0. G. Jonker
N. Kroon 02; N. BoonJ.
Groot 02; W. SpaanP. Bos
sen 20; N. VolkersP. War-
naar 2—0; J. JansenM. Bou-
ker 02; C. SmitA. de Wit
0—2.
LUTJEWINKEL De R.K.
Zuivelbond hield deze week in
zaal Kramer een feesitvergade-
ring voor de leden met hun da
mes. Voorzitter J. Bes hield een
korte inleiding over de oprich
ting,* noodzaak en doel van de
Zuivelbond, alsmede over de on
dernemingsraden en de P.B.O.
waarhij hij de aanwezigen op
wekte om actief lid te zijn, en
het bestuur bij zijn werkzaam
heden bij te staan. De gehouden
leden wervingsactie mag zeer
goed geslaagd genoemd worden,
aldus de voorzitter; 9 nieuwe le
den konden worden ingeschre-
ven.
Verslag werd uitgebracht door
de afgevaardigde naar het jubi
leum-congres. Hierna ging men
over tot de vrolijke noot van
de vergadering. Voor deze avond
was een humorist uitgenodigd,
die met schetsjes en accordeon-
muziek de feeststemming bracht.
Ook de heren bleven niet ach
ter; zangstukjes en schetsjes wer
den door hen ten gehore ge
bracht. De stemming kwam er
goed in. zodat het reeds laat
was voordat men over naar huis
gaan dacht. De Zuivelbond mag
op een goed geslaagde avond te
rugzien.
Damlusl kampioen
ZUID-SCHARWOUDE. Even
als drie jaar geleden heeft de
plaatselijke damclub weer de bo
venste plaats van de le klasse
N.H.N.K. weten te veroveren. Dit
houdt in, dat Damlust andermaal
gerechtigd is, om aan het Kam
pioenschap van Noordholland le
klas deel te nemen. Hiertoe heeft
zij de strijd aan te binden met de
kampioenen van de districten
Kennemerland, Amsterdam en de
Zaanstreek. De winnaar van deze
strijd komt het volgende seizoen
in de .hoofdklasse uit. Een plaats
in de hoofdklasse betekent name
lijk voor de clubs uit de kop van
Noordholland, het in contact ko
men met sterkere spelers, het
welk een gunstige 'beïnvloeding
van het spelpeil 'kan betekenen.
(vervolg van pagina 1)
verscheidene amendementen in
gediend door de Kringen, welke
in een geanimeerde gedachten-
wisseling van ruim twee uur
werden afgehandeld en in ver
schillende gevallen tot wijzigin
gen, aanvullingen en venbeterin
gen leidden. Het program is daar
na goedgekeurd, met voorbehoud
van enige formuleringen, welke
door een kleine commissie, be
staande uit de voorzitter, de se
cretaris en drs. v. d. Donk zullen
worden vastgesteld. In het begin
van de vergadering werd, op
voorstel van het bestuur, beslo
ten, een telegram van gelukwens
te zenden aan de nieuwe Partij
voorzitter, met de belofte, dat
men, zich gaarne onder zijn lei
ding stellend, alle krachten zal
inspannen om de partij bij de
komende Statenverkiezingen tot
een klinkende overwinning te
voeren. De bijzondere aandacht
werd, vanwege de Propaganda-
leiding, gevraagd voor de grote
bijeenkomst op Tweede Paasdag
(Maandag 19 April) door de drie
Kringen gemeenschappelijk in
„Bellevue" te Amsterdam te hou
den. Als sprekers zullen o.a. op
treden de heer J. A. Middelhuis,
voorzitter yan de K.A.B., Theo
van Steen, uit Arnhem en een
der lijstaanvoerders. Enige K.R.O
ensembles zullen medewerken en
een volksdansgroep uit Westfries
land.
De gedachte om één gemeen
schappelijke lijstaanvoerder aan
te wijzen, moest om technische
redenen worden prijsgegeven.
HBERHUGOWAARD-ZUID.
Er is de laatste tijd nog al ge
schreven over „De Zevenklap
pers". Dit gezelschap van de N.K
J.B. verzorgt in de parochies van
het district Alkmaar-Oost een
zeer goed cabaretprogramma en
met groot succes. In Heerhugo-
waard heeft men de parochies
van de Heilige Familie en Heilig
Hart bezocht en degenen die zo'n
avond hebben medegemaakt wa
ren vol lof.
A.s. Zondag. 31 Januari, komen
„De Zevenklappers" in de grote
zaal van de heer T. H. v. d. Hei
ligenberg te Heer'hugowaard-
Zuid en de parochianen van Sint
Dionysius kennende, zal het daar
Zondagavond in café „Halfweg"
druk zijn.
HEILOO. In de gisteravond
gehouden vergadering van de ge
meenteraad (waarvan een uitvoe
riger verslag om technische rede
nen tot de volgende editie moet
wachten) heeft burgemeester
Kalff in zijn nieuwjaarsrede o.a.
opgemerkt, dat er te weinig poli
tiepersoneel is, zodat hij als
hoofd der politie de verantwoor
delijkheid bijna niet meer kan
dragen
De kermis werd gesteld op 27,
28 en 29 Juni. Hoewel B. en W.
voorstelden da gronden van de
vuilnisbelt te verkopen, besloot
de Raad na heel wat discussie,
daarop niet in te gaan. De heer
Tompson bracht een plan ter
sprake tot restauratie van de
oude boerderij in plan-West. Dit
zal ongeveer f 30.000 vragen in
dien de gemeente de grond (waar
de f12.000!) schenkt en f 10.000
subsidie geeft, -waarna de heer
T. een oplosing zal zoeken voor
de rest. Er kwamen verschillen
de bezwaren en er werd geen
toezegging gedaan, hoewel de
heer Tompson de plannen in de
komende maanden nader zal uit
werken.
HEILOO. Geboren: Peter, zv
P. Keuris en Aagje J. Klopper.
Marianne Jeanne, dv H. H. Beek
en H. L. J. Jansen. Jacobus Jo
hannes, zv J. IJ. Baltus en H. de
Vries.
Ondertrouwd: Reinaldus Ma-
rit van Eist en Margaretha Kor-
ver. Johannes Simon Duin en
Anna Johanna van der Steen.
Overleden: Comelis van den
Hoek, oud 80 j„ gehuwd met
Antje Zegers. Neeltje van Maar-
leveld, oud 73 j„ weduwe van
Klaas Salomons. Jacob van der
Wolff, oud 80 j„ gehuwd met
Jansje Metselaar. Jan Geert
Schultz, oud 79 j., gehuwd met
Jannetje Wagenaar, overleden te
Haarlem. Jozephine Helena Ca
rolina Meijer, oud 79 jaren, ge
huwd geweest met Jan Brouwer.
J\aar Australië
ROTTERDAM, 29 Jan. Het
m.s. ,-,Sibajak" van de Kon. Rot
terdamse Lloyd zal op Dinsdag 2
Februari a.s. met het record-aan
tal van 1020 emigranten uit Rot
terdam via het Suez-kanaal naar
Australië vertrekken.
Het grootste gezin op deze reis,
emigrerend onder het bekende
„Pater Maas-schema" is dat van
de fabrieksarbeider T. H. Smol
ders uit Riethoven, die met vrouw
en 13 kinderen van 1 tot 13 jaar
naar Melbourne vertrekt.
Mevrouw B. B. Vliegendehond
uit Heer Heer Hugowaard, wier
man reeds eerder emigreerde,
vaart (en niet: vliegt) deze met
haar tien kinderen achterna.
De oudste passagier is ditmaal
üp 70-jarige heer W. G. Bakker,
uit Den Burg, op Texel, die als
reden van zijn reis „vacantie"
heeft opgegeven. Het oudste echt
paar op deze reis wordt gevormd
door de heer en mevrouw J. v. d.
Doorn uit Den Haag, resp. 68 en
63 jaar oud, die hun kinderen in
Australië gaan bezoeken.
Voor de geestelijke verzorging
der katholieke emigranten gedu
rende de reis is aan boord Pater
■J. R. H. M. Loeff, uit VaLkens-
waard, die over ongeveer een half
jaar naar Nederland terugkomt.
Als voorlichtingsambtenaar na
mens de Ned. regering maakt de
heer C. II. P. Sehraven van het
Gewestelijk Arbeidsbureau te
Venlo, de reis mee.
(Van onze verslaggever)
ALKMAAR De buitengewoon strenge vorst van de laatste dagen
heeft op de Gasfabriek in Alkmaar, die bijna de gehele kop van
Noord-Holland van gas voorziet, een koortsachtige spanning veroor
zaakt. De arbeiders werken onder hoogspanning, de telefoons ratelen
aan een stuk door en directeur Westdorp put zich voortdurend uit
in verontschuldigingen en hoopscheppende woorden tegenover kla
gende gasverbruikers. De bewoners van gebouwen en huizen, die
aangewezen zjjn op verwarming door middel van gas, zien met angst
en vreze een toestand van koude vertrekken en kleine arbeids
prestaties tegemoet. De gashouders van alle plaatsen in het Noor
derkwartier schreeuwen zonder ophouden om een vergroting van de
toevoer, terwijl de gasdirigenten in Aikmaar radeloos met de handen
in het haar rondlopen.
Gemiddeld verlaat een hoeveel
heid van ongeveer 70.000 m3 gas
per etmaal de gasleiding in Alk
maar. Door de onwennige kou
echter is deze hoeveelheid aan
merkelijk gestegen. Iedere Neder
lander, heeft elk kacheltje en
toestelletje, dat gas in warmte
kan omzetten, voor de dag ge
haald en het gevolg van de wed
loop naar de gaskraan is ge
weest, dat aan de bronnen in
Alkmaar gezogen wordt als aan
een sigaret, die als eerste sinds
lange tijd tussen de lippen van
een hartstochtelijk roker geklemd
mag zijn. De vraag werd zo
groot, dat rond de 100.000 m3
beschikbaar moest worden ge
steld. Er is nog veel meer nodig,
maar de reeds tot grote prestaties
in staat zijnde machinerieën in
de fabriek beletten een boven-
mogelijke productie. Evenwel
draaien ze op de rand van het
bereikbare aantal toeren.
Productieproces
Het productieproces op de fa
briek vormt een aaneenschake
ling van verschillende processen.
Van de Hoogovens wordt per et
maal 50.000 m3 gas verkregen,
waarop een zeer sterke druk
staat. Om dit uit te buiten gaat
een belangrijk deel hiervan on
middellijk door naar Hoorn. De
voorziening door de Hoogovens is
bij lange na niet voldoende. Daar
om produceert men in Alkmaar
per etmaal nog ongeveer 30.000
m3 bij. Dit geschiedt met behulp
van een watergastoestel, dat cokes
en stoom als grondstoffen ge
bruikt. De stoom wordt over
gloeiende cokes geleidt, waarbij
zich een scheikundige reactie
voordoet. Dit detailproces levert
een gas met een calorische waar
de van 2600 per kubieke meter,
terwijl deze waarde om geschikt
te zijn voor gebruik 4200 calo
rieën moet hebben. Om de waar
de aan te vullen voegt men pro-
paangas bij.
Een tweede onderproces vindt
plaats in een met olie gecarbu-
leerd watergastoestel, waaruit
blauwwatergas (genoemd naar de
blauwe vlam) gehaald wordt. De
te kleine calorische waarde wordt
in dit geval verrijkt door gasolie,
die op een hete vuurvaste steen
gesproeid wordt en verdampt.
Na kraking van de damp wordt
deze vermengd met het blauw
watergas. Zodoende produceert
men 14.000 m3 per etmaal. Een
derde wijze van gasproductie past
men toe door middel van propaan,
die in acht kleine tanks met een
gezamenlijke inhoud van 23 ton
en twee grote tanks van elk 24
ton opgeslagen is. Het propaan
schiet met een spanning van 5
a 12 atmosfeer uit de tanks en
wordt dan opgevangen om in
spanning gereduceerd te worden.
Via enkele meters komt het in de
hoofdgasmeter, waar vermenging
plaats vindt na op de gewenste
calorische waarde gebracht te zijn.
Gas in reserve?
Op de gasfabriek moet steeds
een behoorlijke reserve in acht
genomen worden. Deze eist 100
pCt., maar ligt doorgaans iets
lager. In deze dagen heeft menig
een zich afgevraagd of de re
servemachines niet in werking
kunnen worden gesteld. Op onze
informatie hiernaar verklaarde de
directeur van de gasfabriek, dat
dit eigenlijk uitgesloten is. Wan
neer een der toestellen onklaar
raakt, moet een reserve onmid-
delijk gereed staan om in het
proces ingeschakeld te worden.
Bovendien moeten de machines
voortdurend gecontroleerd en
schoon gemaakt worden, zodat 'n
inschakeling van alle machines
niet mogelijk is. De noodtoestand
van deze week kan volgens de
directeur geen aanleiding zijn tot
afwijkende maatregelen. De men
sen zijn een beperking van gas-
voorziening niet gewend. Het ge
beurt meermalen, dat er een sto
ring in het electriciteitsnet op
treedt, waarop het publiek prac-
tisch niet meer reageert. „Het
publiek heeft jarenlang een goede
service genoten en de eerste de
beste keer, dat er iets misgaat,
wordt er gemopperd tot en met",
aldus de directeur.
Controle op
buitengemeenten
Er bestaat onafgebroken een
strenge controle op het verbruik
in de buitengemeenten. Vooral in
deze dagen ligt er voortdurend
iemand „op de loer" bij de meter
en zo gauw het verbruik even
boven het normale komt, gaat
er een telefoontje: „Stop die
voorziening in jouw gemeente".
Het is dan ook niet verwonder
lijk, dat er honderden verbrui
kers zijn, die op een gegeven
ogenblik zonder gas zitten en zich
klagend richten tot de directie,
die, zoals gezegd, niet in staat
schijnt in de onhoudbare toestand
verandering te brengen. Er be
staan plannen tot aanschaffing
van een nieuw toestel, dat een
capaciteit van 50.000 m3 per et
maal heeft. Op het ogenblik zijn
plannen echter nietszeggend en
het is niet onwaarschijnlijk, dat
bij het begin van het volgende
jaar dit toestel pas in werking
zal komen.
Kook op gas en
je krijgt geen eten!
Het zijn niet alleen de ver
bruikers, die klagen. Techni
sche deskundigen laten zich over
de toestand uit in onbedekte ter
men. „Waarom propageert men
sinds jaren het gebruik van gas,
terwijl men feitelijk niet bij
machte is in voldoende mate het
gas te leveren?"
Ook in de Alkmaarse gemeen
teraad is een hartig woordje ge
sproken. Zelfs het beleid van de
directie werd daar in twijfel ge
trokken. De directeur echter acht
de gang van zaken volkomen
verantwoord en ziet geen andere
oplossing dan in een vèr door
gevoerde medewerking van het
publiek, die zou moeten bestaan
uit zuinigheid en schikking naar
de omstandigheden.
Beunhazerij?
Op de gasfabriek heeft men
Hier zijn de veelbesproken
gasmeters, waarop steeds het
verbruik in alle gemeenten te
zien is. De laatste dagen
staat er voortdurend iemand
bij om de „overschrijders" on
middellijk te berispen.
een stil vermoeden dat er veel
gas verbruikt wordt door ka
cheltjes en dergelijke, waarvan
het bestaan niet bekend is aan
de directie.
In de zomermaanden wordt
door toeristencentra als Bergen
en Egmond ook zeer veel gas
betrokken, waardoor men wel
gewend is in hoog tempo te pro
duceren. In andere winters, wel
niet zo hevig als dit jaar, komen
ook vriesweken voor, waarin de
vraag stijgt tot een maximum,
maar moeilijkheden van het hui
dige formaat heeft men nog nooit
te bestrijden gehad. Vandaar dat
men gaat zoeken naar lekken in
de afname, die niet eerder ge
druppeld hebben. Het is toch on
denkbaar, dat het aantal lekken
zo groot is, d'at de gasvoorziening
in een dergelijk kritiek stadium
komt als de laatste dagen het ge
val is geweest. De directeur zegt,
dat hij zijn uiterste best doet, het
publiek verwijt men hem een te
kort aan inspanning en besef van
het hopeloze van de toestand.
Schuld afschuiven naar de Hoog
ovens is uitgesloten, want in Vel-
sen rollen jammerbrieven bin
nen, niet alleen uit Alkmaar,
maar ook uit grote steden als
Amsterdam en Haarlem. De enige
uitweg trachten de verbruikers
te vinden in het rijk van de auto
riteiten, die meer zullen moeten
doen dan alleen maar in woorden
teruggrijpen naar de oorlog, die
toch al meer dan acht jaar achter
ons ligt.
Commentaar van de
Hoogovens.
Naar aanleiding van berichten
over de invoering van gasloze
uren in de kop van Noordholland,
vernemen wij nader van de zijde
van „Hoogovens" het volgende:
„Voor de gaslevering door de
Hoogovens worden tussen dit be
drijf en de verschillende gasbe
drijven langlopende contracten
gesloten. De wederzijdse verplich
tingen worden daarin beperkt tot
een bepaalde maximum hoeveel
heid per dag. Het meer benodigde
gas, zogenaamd spitsgas, wordt
door de gasbedrijven zelf gepro
duceerd.
In de thans heersende koude-
periode wordt door Hoogovens
niet alleen ten volle voldaan aan
haar verplichtingen volgens deze
gascontracten, doch zij levert
zelfs aanzienlijk meer dan waar
toe zij verplicht is.
Wanneer dan ook in de kop
van Noordholland thans de nood
zaak is gevoeld gasloze uren in te
voereji, rijst de vraag of de hoe
veelheid gas, die van Hoogovens
contractueel wordt ingekocht, niet
groter had moeten worden ge
steld".
Advertentie
ALKMAAR. De ontstane
moeilijkheden in de gasvoorzie
ning hebben omstandigheden ge
schapen, die voor velen aanlei
ding zijn tot het stellen van vra
gen. Omstandigheden bovendien,
die voor, verschillende bedrijven
bezwaren met zich brengen, die
niet kunnen worden opgelost
door alleen een verklaring te
geven van de oorzaak. En zelfs
over de oorzaak kunnen (en zijn
dan ook) zoveel beschouwingen
worden gegeven, dat de waarheid
niet meer van de fictie is te on
derscheiden. Verschillende raads
leden hebben daarom vragen ge
steld maar het antwoord heeft
geen van hen bevredigd. In tegen
deel: het heeft de twijfel aan de
juistheid van het beleid van de
verantwoordelijke personen
slechts doen toenemen; een twij
fel, die mischien niet helemaal
ongegrond is, zolang men nu
negen jaar na de oorlog deze
nog als oorzaak van deze toestand
blijft aanwijzen. Er is een gezeg
de, dat het karakteristieke van
het regeren, de vooruitziende blik
noemt. Indien dat waar is, dan is
deze vooruitziende blik, juist
waar het de gasvoorziening be
treft, bedroevend slecht. Ons in
ziens ligt de oorzaak minder in
de oorlog, dan in het getoonde
onvermogen om op korte termijn
te kunnen voldoen aan de vraag
En wanneer men deze vraag, dan
een topvraag of topverbruik
wenst te noemen, dan ligt de oor
zaak daarvan eveneens bij de
zelfde instantie, die jaren achter
een de schone leuzen heeft ver
kondigd, waarin het practische
nut van het gas voor alle doelein
den werd gepropageerd. Gashaar
den, gaskachels en fornuizen en
wat dies meer zij; die aan deze
lokroep hebben gehoor gegeven
wrijven zich nu de benige han
den, nu de gasvoorziening wan
kelt onder een zelf geforceerde
maar niet onvoorziene
overbelasting.
Er zal weinig zijn, wat nu nog
hiertegen is te doen. Men kan
slechts hopen, dat het weer ten
gunste van hen, die het gas be
heren, zal omslaan en intussen
verschillende veronderstellingen
uiten. Veronderstellingen, die
reeds door leden van de Raad
naar voren zijn gebracht, en
waarin wordt getwijfeld aan de
juistheid van een N.V. als die
van de Gasvoorziening Kop Noord
Holland. Maar daarnaast kunnen
we hopen, dat al het nodige zal
wórden gedaan, om een herhaling
van een (wan)toestand als deze
te voorkomen. We kunnen het
hopen, meer niet.
