Op 30 Juni a.s. is er een zonsverduistering te zien KRONIEK van de week Tientallen expedities in de weer voor gebeuren van21/2 minuut van Kunst en Cultuur De geschiedenis van Amerika In de rij der kampioenen Zaterdag 6 Maart 1954 Pagina 11 Een gasmassa met een hitte van ruim 1 millioen graden ~fc MILITAIR MET JEEP VERONGELUKT Prodent kwaliteit, parelwitte tanden, in de strijd tegen Leer ze daarom Prodent. U kunt Is PRODENT! ODENT- >PERGON (wit) !r grote tube 70 ct ■male tube 44 ct OROPHYL (groen) normale tube 50 ct in Parijs tonen van buitengewoon et zijn de twee ge- n 23 en 11 jaar, die jaar oude broer dit er brengen in het Een „hapje moesten wel zeer tag zou liggen.... in de straten om zo in de nieuwe sultan, de vogels, die in Elk exemplaar ;ezang van de vogels UTRECHT. Wanneer op 30 Juni van dit jaar de maan de aarde haar rug toekeert en zij de lijn zal passeren, die men kan trekken tussen het middenpunt der aarde en het middenpunt van de gloeiende gasbol, die men kortweg de zon noemt, dan zal dit gebeuren niet alleen angst en ontsteltenis wekken in bepaalde onderontwikkelde gebieden, maar dan zullen wetenschapsmensen uit de gehele wereld in gespannen aandacht gereed staan, om allerlei waarnemingen te verrichten, noodzakelijk om „de natuur beter te begrijpen". Want dat gebeuren zal zijn een zonsverduistering, die men over het grootste deel der aarde zal waarnemen als een gedeeltelijke eclips, maar op een gordel, die zich uitstrekt van Noord-Canada tot in Azië als een totale zonsverduistering. Tientallen expedities uit vele landen zullen het gebeuren gadeslaan, indien het weer daartoe tenminste medewerkt en onder die landen zal Nederland een belangrijke plaats innemen. Want sinds 1901 heeft Nederland op het gebied van zon eclipsen een goede traditie. Dit laatste vertelde prof. dr. M. Mirmaert, directeur van de Utrechtse sterrewacht in een pers conferentie. Hij zeide ook, dat een totale verduistering voor as tronomen uitermate belangrijk is, omdat er bij een partiële eclips lang zoveel niet te zien is, dat voor de wetenschap van belang is. Bij de studie van de verduiste ringen is allerlei over de zon te weten te komen, wat niet moge lijk is, wanneer de zon niet ver duisterd is. Maakt men dan van de zon een foto, dan vindt men alleen maar wat zonnevlekken, maar wat zich om de eigenlijke gasbol afspeelt blijft verborgen. Dat komt alleen bij een totale verduistering te voorschijn. De zon kan men, als cirkelvor mig vlak, indelen in: het middel ste stralende gedeelte, dat men de fotosfeer noemt, daaromheen vindt men de lichtelijk paars kleurige cihromosfeer met de pro tuberansen (die men kan vergelij ken met laaiende fakkels) en daarbuiten nog weer de corona, die veel vager is. Bij zonsverduis tering is er echter gelegenheid de uiterste randen van de fotosfeer waar te nemen, nu vlak voordat de totale verduistering aanvangt en onmiddellijk na de beëindiging daarvan. Er bestaat dan tweemaal 10 a 20 seconden gelegenheid de fofosfeer waar te nemen. De chro mosfeer en de corona zijn op een dergelijke w(jze ook enige secon den lang waar te nemen. De zon is 100 maal zo groot als de aarde. Zij heeft een tempera tuur van ongeveer 6000 graden. De corona heeft echter een veel hogere temperatuur n.l. van 1 millioen graden. Zij is zeer ijl en men kan er doorheen zien. Haar waar te nemen, hetgeen mogelijk is doordat het directe zonlicht wordt onderschept, is zeer inte ressant, omdat het in andere ge vallen niet mogelijk is stof te zien bij een zo hoge temperatuur van 1 millioen graden. Een totale zonsverduistering is waar te nemen op de eclipsgordel. Daarbinnen loopt echter nog een z.g. centrale lijn, op welke men dus de verduistering ook kan waarnemen, wanneer het midden punt van de maan dus voor het middenpunt van de zon komt te liggen. De Nederlandse eclips commissie zal dan ook haar waar- nemingspunt vestigen vrijwel op deze centrale lijn. De eclipscom missie is een onderdeel van de vormd worden uit kijkende én werkende amateurs. Maar ook zullen (in Nederland zelf) radio- waarnemingén worden gedaan door de „stichting radiostralingen van zon en melkweg" en de radio- afdèling van de P.T.T. De waar nemingen kunnen echter in Ne derland worden verricht, omdat die ook mogelijk zijn bij een par tiële verduistering. Totale eclipsen zijn tamelijk zeldzaam. De laatste jaren is men bij het waarnemen steeds verder gegaan door verbetering van de methoden en ook door stijging van het aantal aan de órde ko mende problemen. De Nederlandse eclipscommis sie zal zich voor de waarnemingen vestigen op het uiterste punt van Gotland. Zij zal bestaan uit een Delftse ploeg, bestaande uit prof. ir. A. C. S. van Heel, ir. G. J. Beernink, de heer W. Eindhoven en een drietal Leidse studenten. De Utrechtse groep wordt sa mengesteld uit prof. dr. M. Min- naert, dr. J. Houtgast, de heer R. W. J. Heintze en een technicus van de sterrenwacht. De commissie heeft bij haar voorbereidingen grote steun ondervonden van prof. Lindblaó uit Stockholm en dr. Wallenquist uit Upsala, die, daar hij te Lembang bij de Bosscha- sterrenwacht heeft gewerkt, goed Nederlands spreekt. De fotosfèer. De waarnemingen van de foto sfeer zullen geschieden onder lei ding van prof. van Heel. Bijzon dere aandacht zal daarbij worden besteed aan de „bibberingen" in de atmosfeer der aarde, die bij hét begin en hêt einde van een totale Koninklijke Akademie van We-1 verduistering zijn waar te nemen. tenschappen, die de organisatie van waarnemeningen centrali seert. De taak van de eclipscom missie wordt vergemakkelijkt door de Nederlandse organisatie voor zuiver wetenschappelijk onder zoek (ZWO), die ook deze expe ditie zal financieren, zoals zij dat twee jaar geleden de expeditie naar. Khartoem deed, welke laat ste toen onder leiding van dr. J. Houtgast stond. De Nederlandse waarnemers- groep zal uit enige afdelingen be staan, ten eerste de expeditie van de Nederlandse eclipscommissie, ten tweede de expeditie van de Nederlandse vereniging voor weer- en sterrenkunde, die zal ge- hebben de leiding over de kijken de en werkende amateurs. Deze groep trekt naar Larwick in Zuid- Zweden. Dr. de Jager vulde dit nog aan met de mededeling, dat de amateurs het als de kroon op hun werk zullen zien, indien hun waarnemingen slagen. In totaal zal de groep, waaronder ook eni ge studenten en assistenten van de sterrenwacht, uit 31 personen bestaan. Zij zal de helderheid van de laatste en eerste sikkel van de verduisterde zon trachten te me ten, niet alleen met filmcamera's maar ook met een foto-electrische cel. Ten tweede zullen metingen worden uitgevoerd t.a.v. de pola risatie van het licht en voorts zullen zij de uitgestrektheid van de corona trachten te meten. Tot dit doel worden de filmcamera's speciaal ingericht, zodat geen „overstraling" door zon licht kan optreden, en voorts zullen zij ge bruik maken van eigen tijdmeters die zeer juist en nauwkeurig wer ken. Aan het einde van de conferen tie merkte prof. Minnaert nog op, dat er tussen de tientallen expe dities van de gehele wereld wei nig samenwerking bestaat, en dat het werk niet gecoördineerd trachten daarmede de natuur in wordt, maar dat-de resultaten van de arbeid der expedities later wel opzicht te begrijpen. De kans gemeengoed worden. op redelijke waarnemingen schat De Nederlandse expeditie be- prof. Minnaert op 50 procent, om- schikt over een behoorlijk instru- dat de kans op goede weersge- mentarium, voldoende om te steldhéid in Zweden niet zo groot Prof. Minnaert, direc teur van de Sterren wacht te Utrecht, het astronomisch observa torium van de Rijks universiteit, gezeten voor het ondereinde van de Zonnekijker met grote spectograaf, oorspronkelijk ge bouwd door prof. Ju lius. De Sterrenwacht, die dit jaar 'n aantal wetenschappelijke werkers uitzendt naar Gotland in Zweden om daar de zonsver duistering van 30 Juni te observerenheeft vorig jaar een eeuw bestaan. zal kunnen zijn, als in Khartoem het geval was. Prof. van Heel wist als bijzon derheid nog te melden, dat de expeditie het eerste electrische stopcontact pas op 2 km van de plaats der expeditie zal kunnen vinden, terwijl prof. Minnaert vertelde, dat het begin en het einde der waarnemingen slechts ongeveer 2Vs minuut uit elkaar zullen liggen. Aangezien het aantal aanvra-1 werken. Verwacht wordt, dat, ge- gen om subsidie zo overstelpend zien de grote steun, die deze bi- .groot is. dat hieraan niet meer bliotiheek van het fonds heeft ge- kan worden voldaan, heeft het noten, thans de tijd is gekomen, bestuur van het Prins Bernhard- fonds in overleg met de betrokken federaties besloten in de toekomst dat zij op eigen wieken kan drij ven. Aan de Stichting tot herden king van St Bonifacius' martel één landelijke subsidie te verlenen dood t-e Dofckum werd een' be voor zangkoren en harmonie- en fanfareigezelsdhappen, welke rei zen naar het buitenland willen ondernemen. De federatie van Ne derland-se zangersbonden ontvangt voor 1954 een bedrag van f 2500,-, dat deZe zal toekennen aan die koren, die dit waard zijn en die geacht kunnen worden Nederland goed te vertegenwoordigen. De Nederlandse federatie van harmo nie- en fanfare gezelschappen krijgt een subsidie van f 1500.-, dat aan één gezelschap zal wor den toegekend en wel aan het corps, dat door de federatie wordt aangewezen. Nederland te verte genwoordigen; bijhet Internatio naal Muziekconcours. Voorts ken de het bestiiur van het Prins Bernhardfónds een subsidie van f 1000.toe aan de stichting In ternationaal Muziekconcours te Kerlkrade. De Nederlandse bibliotheek voor -het amateurtoneel te Utrecht zal van het fonds wederom een be drag van f 2500.- ontvangen ten behoeve van aanschaffing van Puzzle No. 20418 Horizontaal: 1. plaats in Zuid-Holland; 6. kledingstuk; .11. slang; 12. tegen; 15. insect; 17. in het jaar der wereld; 19. rang 'in het leger; 20. niet goed; 21. win- tervoertuig; 22. uitroep van afkeer; 23. troefkaart; 25. hinderen; 27. bedorven; 28. klein ogenblik; 29. -deel van de bijibel; 30. geloof, godsdien-st; 31. herkauwer; 33. mannetjesbij; 34. soort spijker; 36. dierenverblijf; 38. Zuid-Ame rikaans hoefdier; 41. speels; 44. koraaleiland; 47. plaats in Italië; 49. lichte bedwelming; 50. godin der tweedracht; 51. dapperheid; 52. Engels graafschap; 53. paar; plaats in Zeeland; 55. deel van. het alphabet; 57. god de,r liefde; 59. meisjesnaam; 61. weg met bo men; 63. indien; 66. meisjesnaam; j naamwoord. 67. met volledige titel- 69. zang- noöt; 70. meisje-ziaam 72. vochtig; 73. dik suiker vocht; 76. nieuws bureau; 77. maanstand; 78. voor zetsel; 8-0. deel van bet jaar; 81. in, memoriam; 83. als eerder; 84. meente; 26. Kerstmis (Fr.); 27. eerwaarde -heer (Lat.); 29. num mer; 32. stoomschip; 24. woestijn- dier; 35. Nederland-s eiland; 36. rij.gsnoer; 37. treiteren; 39. be hoeftige; 40. kleurling; 42. sohoor- steenvuil; 43. linnen huis; 45. groei; 46. plaats in Noorwegen, 48. en dergelijke; 50. verlaagde toon; 54. plaats in Zuid-Holland; 55. 'deel van het oog; 56. werktuig om iets fijn te maken; 58. deel van het hoofd (meerv.); 60. die rengeluid; 62. tandeloos zoogdier; 64. vernis; 65. heilige; 67. groente; 68. reisje; 70. deel van de mast; 71. meisjesnaam; 74. telwoord; 75. kleur; 78. kraan; 79. takje; 81. electrisoh geladen deeltje; 82. klein plantje; 34. wat-er in Noord- Brabant; 87. persoonlijk voor- Horizontaal: 1. parapluie; 8. Aa; 9. knook: 10. de; 12. Avro; 14. Epe: 15. kaar; 17. Amsterdam; 18. NS; 20. alt; 21. lo; 22. Otter; 25. netel; 27. Renkum: 28. parade; voorzetsel; 85. Ierland; 86. familie- J 29. meten; 31. pater; 32. al; 33. n.j. 06 on tip; 34. ari; 35 .kruimelen; 37. leed; 39. eik 40. Norg; 42. dr: 43. order; 45. oe; 46. martelaar. Verticaal: 1. para: 2. RK; 3. Aneta; 4. popelt; 5. loert; 6. uk; 7. Edam; 8. av; 11. ea; 12. abnor maal; 13. omgekeerd; 15. kamera den; 16. riolering; 19. steel: 21. lid; 88. militair signaal; 89. sol daten rugzak. Verticaal: 2. jongensnaam; 3. speelgoed; 4. vragend voor naamwoord: 5. om-slag; 6. beet (Eng.); 7. familielid; 8. deel van de dag; 9. soortelijk gewicht; 10. kledingstuk; 13. Europeaan; 14. leder; 23. tn-t- 24. run; 25 nap; Europeaan; 16. deel van een hijs- 26. tat; 30. timide; 33. tiert: 34. werktuig; 18, bij-woord; 22. soort j pekel; 35. kern; 36. noor; 38. ed; slang; 24. laatst leden; 25. ge- 41. re; 43. or; 44. ra. Er ontstaan dan atmosferische stormen, waaraan tot nu toe ech ter weinig aandacht is besteed. De waarnemingen zullen geschie den met een smalfilmcamera van 16 mm. Daar de belichtingsduur echter door de geringe hoeveel heid licht te kort wordt, zal -men geen rechtstreekse zonne-opname maken. Het ligt in de. bedoeling het resterend licht eerst door een gote lens te concentreren. Het bleek echter vanwege de kosten en de korte tijdruimte die be schikbaar is, niet mogelijk zich zulk een lens te verschaffen. Toén is de mogelijkheid overwogen, een holle spiegel te laten vervaardi gen, maar ook dit bleek om de zelfde redenen onuitvoerbaar. Nu wordt deze spiegel echter vervan gen door een samenstel van kleine met aluminium bedekte tegels, die tezamen een holle spiegel zullen vormen. Er zal bij de op namen een goede lens worden ge bruikt met een brandpunt-afstand van 65 mm en een lichtsterkte van f/08 Mocht het weer niet medewerken of zich een andere tegenslag voordoen, dan zal men in Delft het gebeuren toch trach ten te imiteren door een „kunst- zonnesikkeltje". Dr. Houtgast, die zich in de persconferentie aansloot bij de woorden van prof. v. Heel, zeide: „als het bij ons niet goed gaat, dan doen wij het bij een volgende eclips over. Vandaar dat wij na die van Khartoem nu weer naar deze eclips gaan. Want in Khartoem konden wij voor en na de totale verduiste ring maar telkens 6 opnamen maken in dé beschikbare 20 sec. voor en na de totale eclips, ter wijl wij trilden van de zenuwen om op tijd te beginnen. Maar wij hebben nu de beschik king over een verbeterde appara tuur, n.l. door de inschakeling van een karterings-camera, in sa menspel met dezelfde spectrograaf als te Khartoem en nu zullen wij daardoor per twee seconden drie opnamen kunnen maken. Wij be hoeven niet precies op tijd te be ginnen want kunnen enige secon den voor het eigenlijke aanvangs punt de camera in werking stel len. De buitenste lagen van de zon. Waarom hebben wij nu zoveel belangstelling voor die buitenste lagen van de zon? Omdat in de chromosfeer bijzondere stralingen voorkomen, te weten de ultra violette stralingen die van invloed zijn op de radiovoortplanting en de z.g. corpusculaire stralingen, die magnetische stormen verwek ken. Prof. Minnaert vertelde nog iets over de corona-waarnemin gen. Deze geschieden spectraal. Weliswaar is het spectrum van de corona in beginsel niet veel an ders dan die van de zon, maar daarin ontbreken de donkere lij nen. Die zijn er wel, maar ze wor den door bijzondere verschijnse len uitgewist. Er is in het zonne- spectrum echter ook nog een brede lijn, die niet zo gemakke lijk kan worden uitgewist. Als wij er in slagen daarvan in dat coro naspectrum iets terug te vinden, dan zal deze ons kunnen inlich ten over de temperatuur van de corona. De amateurs. Dr. Raymond en dr. C. de Ja ger, resp. uit den Haag en Utrecht dingen overleden. drag van f 1000,toegekend en aan de Stichting voor Nederlands volks cultuur „Ons eigen volk" te Amsterdam f 2000, Expositie „Duitse Kunst den. Het is de" bedoeling voortaan na "1945" om v^er iaar een dergelijk con- In het Stedelijk Museum te Am- cours te organiseren, sterdam oipende de Duitse amtoas- Tijdens het komende Wereld- relatie van één man tot de tegen woordige Duitse kunst heeft ge- exposeerd in de vorm van de col lectie Dom Nick, is thans in nau we samenwerking met verschil lende Duitse kunstenaarsvereni- gingen, o.a. de Deutsche en de WestdeutsChe Kuenstler Bund en der Deutse Westen een selectie gemaakt uit het werk van 65 kun stenaars. (Er wordt ook werk van enlkele in Oost->Duitsland wonende kunstenaars geëxposeerd). Internationaal concours te Kerkrade In Augustus a.s. za.1 in Kerk rade een z.g. wereldmuziekoon- cours worden gehouden, dat een vervolg zal zijn van het Interna tionaal Muziekconcours, dat in 1951 in deze plaats werd ge'hou- Een nieutv blad voor scooter-berijders Koninklijke Nederlandse A.N.W.B. presen- De Toeristenbond teert scooter-minnend Nederland thans zijn achtste loo.t aan de boom der Kampioenen: de Scoo ter-kampioen. Een splinternieuw maandblad, speciaal bestemd voor al diegenen, die scooters berijden of die deze handige tweewieler- tjes willen gaan berijden. Wie de overige uitgaven van de A.N.W.B. kent te beginnen met de Auto-kampioen en te be sluiten met de Bromfiets-kam pioen mag veronderstellen, dat de Schooter-kampioen behalve een collectie plezierig schrijfsel, ook technische uiteenzetting geeft, sa mengesteld door de specialist. Dat is inderdaad weer zo. Maar omdat het eerste nummer juist van de pers is, wordt ten behoeve van de berijders van dit jongste der vervoermiddelen ook een cursus motortechniek geopend, die bij 't prille begin begint en die de ver dienste heeft niet onmiddellijk te vervallen in het diepzinnige vak jargon van monteurs en afgestu deerden van Delft. Het fotomateriaal van de Scoo ter-kampioen is aantrekkelijk en uitstekend verzorgd, ook waar het tips betreft voor toerisme-per- scooter. Voor de aspirant-kopers van een scooter zijn uitvoerige beschrijvingen van proefritten op genomen. Tenslotte is het artikel „Mensen in plastic" interessant genoeg om ook de aandacht te trekken van niet-scooter-berij- ders; het behandelt de stappen, die momenteel gezet worden van de scooter naar de zeer kleine, bedrijfszekere auto. Een tijdschrift, dat ongetwijfeld in een behoefte zal voorzien. „Scooter-kampioen", uitgave van de Kon. Ned. Toeristen bond A.N.W.B., Parkstraat Den Haag. BAARN, 5 Maart Vanmor gen 8 uur is een 20-jarige mili tair, afkomstig uit Klazienaveen, door de gladheid van de weg, met zijn jeep omgeslagen en on der het voertuig terecht geko men. Hij reed op de Vuurseweg bij de Oude Tol en kwam uit de richting Lage Vuurse. Het slacht offer is ter plaatse aan de ge volgen van de bekomen verwon- sadeur, dr H. Muehlenfeld gister avond de tentoonstelling „Duitse Kunst n-a 1945" Nadat enlkele jaren geleden de directie der gemeentemusea de muziekconcours zal er in Kerk rade op 21 Aug. a.s. nog een twee de Internationaal Concours zijn en wel onder auspiciën van de „Con federation Internationale des So- cietes Populaires de Mus'ique", welke haar zetel heeft in Parijs. Bij deze federatie zijn nage noeg alle West-Europese en bo vendien de Canadese nationale muzietobonden aangesloten. Voor de beste muziekgezel schappen der bij haar aangesloten landen organiseert zij elk jaar een concours. Het concours van dit jaar zal voor de helft in Oos tende en voor de helft 'in Kerk rade worden gehouden. In Oos tende komen in Juli a.s. harmo niecorpsen tegen elkaar uit. In Kerkrade zullen fanfarecorpsen en sympihonie-ortkesten van de partij zijn. Deze kunnen hier o.m. din gen naar een prijs, welke beschik baar wordt gesteld door de UNESCO. Zij zullen onvoorbereid een muziekstuk moeten spelen, benevens een verplicht nummer en een zelf gekozen nummer. Het concours wordt gehouden in de Muzieklhal van het Kerkeraad- se Wereldmuziekconcours. De Confederation zal op 21 Aug. in Kerlkrade ooik haar jaarlijks congres houden. O DE OORLOG MET MEXICO 1. Langzamerhand begonnen verschei dene landverhuizers zich in Texas te ves tigen, dat bij Mexico behoorde. Het duur de niet lang, of er trokken zoveel mensen het land binnen, dat de Mexicaanse rege ring maatregelen moest treffen. In 1829 werd. er dan ook een verordening uitge vaardigd, waarbij landverhuizing uit Ame rika verboden werd. Dit verbod werd niet nagekomen. 2. In 1836 verklaarden de Amerikaanse pioniers Texas tot een onafhankelijke re publiek. De president van Mexico, Santa Anna, zond een leger en in een oud Spaans klooster, Alamo, in de buurt van de stad San Antonio, omsingelden de Mexicanen 150 opstandelingen. 11 dagen lang hielden dezen het beleg uit. Toen bestormden de Mexicanen het klooster, en alle opstandelingen, die nog in leven waren, werden gedood. 3. Uit de Verenigde Staten kwamen zeer veel vrijwilligers te hulp en onder bevel van Sam Houston versloegen zij de troe pen van Santa Anna. Daarmee ivas de revolutie in Texas afgelopen. De vlag van de nieuwe republiek werd een „eenzame" ster op een blauwe achtergrond. Zij waai de slechts een jaar of zes over de nieuwe republiek. In 1845 werd Texas bij de U.S.A. ingelijfd. 4. Dit was opnieuw aanleiding tot een oorlog tussen de U.S.A. en Mexico. In 1846 werd de oorlog verklaard en reeds in 1847 waren de Amerikanen zo ver naar het Zuiden doorgedrongen, dat zij de hoofd stad Mexico City veroverden. Bij het slui ten van de vrede moest Mexico geheel New Mexico en Californië afstaan.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noordhollands Dagblad : dagblad voor Alkmaar en omgeving | 1954 | | pagina 11