Economische samenwerking
moet versterkt worden
ZATERDAG
De puzzle van de week
Ontslag aan notarissen
op 7 0-jarige leeftijd
Voor jaarsbeurs grootste
ooit gehouden
DE KRONIEK VAN
Producten uit 24 landen
Bespreking tussen
grote vier
Neem Blikgroenten
Tweede Kamer accoord:
Water in Tigris
blijft stijgen
Zaterdag 27 Maart 1954
Pagina 7
(Van onze parlementaire redactie)
Een doeltreffende gemeenschappelijke defensie-inspanning
van de N.A.T.O.-landen is op de duur slechts mogelijk, indien
deze gebaseerd is op een gezonde economische basis. Aan dit
laatste ontbreekt nog wel het een en ander. Hierin zal spoedig
verandering dienen te komen, niet alleen vanwege de ver
dediging van het Westen, maar ook om de economische be
trekkingen binnen Europa te kunnen versterken. Samenwer
king in groter verband bevordert immers samenwerking in
kleiner verband, b.v. in de Benelux.
Dit was de gedachte van een
belangrijke rede, welke de mi
nister van Economische Zaken,
prof. dr J. Zijlstra, gisteren voor
de A-merican-Bussinessmen's Club
in de Witte Brug in Den Haag
heeft gehouden.
Minister Zijlstra begon zijn
rede met een opsomming van
hetgeen West-Europa reeds aan
economische samenwerking o.a.
in de Europese Betalingsunie te
danken heeft. Sinds 1948 is de
industriële productie in West-
Europa met circa 40 procent ge
stegen, het volume van de uit
voer nam in vergelijking met
1938 met 48 procent toe. Het
dollartekort, in 1947 nog zeven
milliard, is belangrijk vermin
derd. De goud- en dollarreserve
van de O.E.E.S.-landen is weer
hoger dan in 1938. Deze samen
werking in Europees verband
schijnt thans echter de grens van
het mogelijke bereikt te hebben:
met de economische eenwording
van Europa vlot het niet erg en
de export en productie stagneert
in de vele landen.
Een van de moeilijkheden rond
de economische eenwording van
West-Europa is, zo oordeelde prof.
Zijlstra, voor een belangrijk deel
gelegen in de onvoldoende ont
wikkelde economische samenwer
king tussen de landen van het
Atlantisch Pact.
Ruimte naar buiten, ontplooiing
Over de Duitse
oorlogsmisdadigers
BONN, 26 Maart. De Russi
sche Hoge Commissaris in Duits
land, Semjonof, heeft ingestemd
met een geallieerd voorstel om
deskundigen van de grote vier
besprekingen te laten voeren over
verzachting van het gevangenis
regiem voor de zeven voornaam
ste Duitse oorlogsmisdadigers,
die verblijven in de gevangenis
van Spandau in Berlijn.
- In een schrijven van Semjonof,
Ai dat Donderdag door de Weste
lijke geallieerden is ontvangen,
verklaart de Sovjet Hoge Com
missaris zich in beginsel bereid
tot een bespreking. Gezegd werd,
dat de Russen een deskundige
voor een bijeenkomst zullen aan-
wijzen. De Westelijke geallieer
den werd verzocht hetzelfde te
doen.
In de gevangenis van Spandau,
die onder vierijiogendhedenbe-
heer staat, verblijven admiraal
Raeder, admiraal Öoenitz, Rudolf
Hess, Bald-ur von Schirach, Al-
bert Speer, von Neurath en Funk.
Minister Beyen houdt
radiorede over N.A.V.O.
's-GRAVENHAGE, 26 Maart.
De minister van Buitenlandse Za
ken, mr. J. W. Beyen, zal 3 April
a.s. voor de radio een korte toe
spraak houden ter gelegenheid
van het vijfjarig bestaan van de
Noord-Atlantische Verdragorgani
satie. Deze rede zal over beide
zenders Hilversum uitgezonden
worden en vangt aan te 20.05 uur.
Mexicaans toestel vermist
MEXICO, 26 Maart. Een toe
stel vein de Mexicaanse lucht
vaartmaatschappij Aereo Naves,
is gisteravond ten Noorden van
Monterrey neergestort. Aangeno
men wordt, dat de 15 passagiers
en de uit drie leden bestaande
bemanning, om het leven geko
men zijn.
Katoenzaadolie uit V.S.
naar Nederalnd
's-GRAVENHAGE, 26 Maart.
De Nederlandse regering heeft
naar het ministerie van Buiten
landse Zaken mededeelt met de
regering der Ver. Staten van
Noord-Amerika een overeenkomst
gesloten voor de aankoop van ka
toenzaadolie uit de zogenaamde
overtollige landbouwproducten
ter waarde van 4.000.000 dollar.
Besprekingen hieromtrent zijn de
laatste maanden zowel in 's-Gra-
venhage als Washington gevoerd.
Volgens deze overeenkomst zal
de Amerikaanse regering de door
deze verkoop verkregen tegen
waarde der 4 millioen dollars in
Nederlandse guldens benutten
voor de demagnetisering van de
Nederlandse koopvaardijvloot.
WAARSCHUWING
BETER DAN „BON"
ARNHEM, 26 Mnt.
Arnhem is in ons land de
enigie gemeente met een in
woner-stal boven de honi-
derddiuizend waar de min
sten proeessenverhaal wor
den .gemaakt inzake ver
keersovertredingen,. Dit is
waarschijnlijk een gevolg
van heit feit, dat er meer
ö-a-n eldetrs wordt gewaar
schuwd. Hiervan is de
hoofdcommissaris van poli
tie, de heer C. Borstlap,
er. Door een
overtreder tof beter inzicht
te brengen, bereikt men
volgens hem meer dan met
een „bon.."
van de economische relaties met
de buitenwereld is een vereiste
voor het welslagen van de Euro
pese integratie. De geschiedenis
van de Benelux bewijst dat de
samenwerking in groot verband
nodig is om in kleiner verband
tot economische eenwording te
geraken: de Benelux zou in de
kinderschoenen gebleven zijn als
Nederland zijn deficit in het han
delsverkeer met België niet in de
Europese Betalingsunie had kun
nen verrekenen.
Hulpverlening
Een hechtere economische sa
menwerking tussen de landen aan
weerszijden van de Atlantische
Oceaan achtte minister Zijlstra
verder nog noodzakelijk om door
een .gecoördineerde conjunctuur-
politiek crises als die der der
tiger jaren te kunnen voorkomen
om gezamenijlk de minder ont
wikkelde landen buiten de Wes
terse wereld de helpende hand
te kunnen reiken. Deze hulpver
lening, die, zo oordeelde de mi
nister, nog op onvoldoende schaal
wordt verleend, is hierom zo be
langrijk, omdat het Westen door
de onontwikkelde gebieden te
helpen zichzelf een stabiele
grondstoffen-voorziening garan
deert en grotere afzetgebieden
voor de export creëert.
(Advertentie)
Wat wil je het
liefste hebben?"
„Kies maardoperwtjes - wortel
tjes - spersiebonen - snijbonen -
andijvie - spinazie en noem maar
op. Ik heb altijd een voorraadje
blikgroenten in huis. Dat is ge
makkelijk. Dan eten we lekker
zonder dat ik een uur in de keu
ken sta om de groenten schoon te
maken en te koken. Het is inder
daad een uitkomst, die blikgToen-
tenGeen afval, gewoon even ver
warmen en in vier minuten klaar.
Vol zomervitaminen I"
in 4 minuten
klaar op ti
Geen eenstemmigheid
over pensioenfonds
(Van onze parlementaire
redactie)
Kan aan een notaris, die voor
zijn leven is benoemd, op zeven
tigjarige leeftijd ontslag worden
verleend? Alle fracties van de
Tweede Kamer hebben Vrijdag
middag bij de behandeling van
een wetsontwerp, dat het notaris
ambt wil binden aan een leef
tijdsgrens van zeventig jaar, be
vestigend op deze vraag geant
woord.
Deze eenstemmigheid bestond
echter niet ten aanzien Van de
oprichting van een notarieel pen
sioenfonds, dat in dit wetsont
werp aan de leeftijdsgrens van
70 jaar is gekoppeld. De V.V.D.
en het K.N.P. wezen dit pen
sioenfonds op principiële gron
den af.
Nederland telt 847 notariële
standplaatsen. Daarvan worden er
109 bekleed door notarissen, die
ouder zijn dan zeventig jaar. Hun
aanblijven is er de oorzaak van,
dat 80 candidaat-notarissen reeds
de vijftig zijn gepasseerd. Deze
situatie, diep rof. Oud (V.V.D.)
weet aan een „schromelijk ver
zuim" van de Kamers van Toe
zicht, werd door verscheidene af
gevaardigden ongewenst en strij
dig met het algemeen belang ge
noemd. Zij waren van oordeel,
dat het algemeen belang de in
voering van een leeftijdsgrens
van zeventig jaar rechtvaardigt.
Over het voorgestelde notarieel
pensioenfonds, dat als pleister
dienen moet voor het vervroegd
ontslag, liepen de meningen
sterk uiteen. Volgens het ontwerp
zou dit verplicht te stellen pen
sioenfonds aan een notaris een
maximum-pensioen Van vijfdui
zend gulden garanderen en aan
een candidaat-notaris een pen
sioen van ten hoogste drieduizend
gulden. De premie voor de nota
ris zou 13,8 procent van zijn in
komen moeten bedragen, die van
de candidaat-notaris 8,31 procent.
De staaf helpt niet bij net vor-
Nederlaiids-Finse
handelsovereenkomst
HELSINKI, 26 Maart. Van
daag is een Nederlands-Finse
handelsovereenkomst getekend
voor het belastingjaar beginnend
op 1 April 1954. De overeenkomst
voorziet in de uitwisseling van
100 millioen .gulden aan goederen
van beide partijen. Een bedrag
van 27 millioen gulden is gereser
veerd voor betaling van Finse
schepen die in Nederland ge
bouwd worden. De Finse invoer
omvat cacao, olie, machines en
textiel. Finland voert naar Ne
derland uit: hout, houtpulp en
papier.
Nederland-Engeland
Handelsbesprekingen
verdaagd
'S-GRAVENHAGE, 26 Maart
De handelsbesprekingen tussen
het Verenigd Koninkrijk en Ne
derland, die op 11 Januari in
Den Haag werden geopend, zijn
op 22 Maart te Londen hervat,
zo wordt van bevoegde zijde ver
nomen. Er kon geen overeenij
stemimng worden bereikt over
de Engelse invoer van melkpro
ducten uit Nederland. De foespr-
kingen zijn verdaagd.
UTRECHT, 26 Maart. Aan de
komende Voorjaarsbeurs (de 62e)
zullen producten uit 24 landen
door 3653 fabrikanten worden ge-
exposeerd.
In de rangorde voor deelnemen
de landen wordt uiteraard de eer
ste plaats bezet door Nederland
met 1470 deelnemingen en ver
volgens Duitsland als tweede
land met niet minder dan 962
deelnemingen. Daarna komen En
geland (427), Zwitserland (152),
VIER BRUIDSPAREN
OP WEG
NAAR CANADA
SCHIPHOL, 26 Maart.
Burgemeester A. G. M. Panis
van Berkel-Enschot (N.B.)
was vanmiddag naar Schip
hol gekomen omdat vier van
de zes echtparen, uit twee fa
milies, die hij op 23 Februari
j.l. in de echt had verbonden,
per vliegtuig naar Canada
vertrokken. Wethouder H. C.
de Kort was er ook, in zijn
kwaliteit „van vader van drie
dochters, één zoon, één
schoondochter en drie schoon
zoons". Het zijn de echtpa
ren A. J. de Kort-Bertens,
G. W. C. Bertens-de Kort,
F. A. W. Bertens-de Kort,
J. L. C. van Haaren-de Kort,
die met het K.L.M.-lijntoestel
„Jan Huyghen van Linscho-
ten" naar Canada vliegen.
Alle mannen zijn landbou
wer en zullen in vier ver
schillende plaatsen in Zuid-
Ontario, zich een nieuw be
staan opbouwen.
men van fondsen, zodat de mid
delen, nodig om de thans voor
ontslag in aanmerking komende
notarissen aan him pensioen te
helpen, dóór dé in functie zijnde
notarissen moeten worden opge
bracht.
Deze etra-bijdrage, 5,12 procent
begrepen in de premie van 13.8
procent, zal 50 jaar lang moeten
worden betaald om de benodigde
fondsen te kunnen vormen.
Volgende week Dinsdag zal de
minister van Justitie, mr Donker
de Kamer antwoorden.
Frankrijk (124), de Ver. Staten
(.112) en België (110). De overige
landen worden door minder dan
100 fabrikanten vertegenwoordigd.
Deze jaarbeurs zal de grootste
beurs zijn welke ooit te Utrecht
werd gehouden. De oppervlakte
bedraagt thans 52.833 m2 tegen
de vorige voorjaarsbeurs 50.408
m2. Deze stijging is het gevolg
van een verdere uitbreiding van
het Croeselaanterrein, waar thans
een oppervlakte van 33.430 m2
zal worden bezet.
Naar ruimte gemeten zal hier
het aceent komen te liggen op de
machines en werktuigen voor het
bouwbedrijf, die een terreinopper-
vlakte van niet minder dan 12.000
m2 zullen beslaan. Duidelijk ma
nifesteert zich hier de sterk toe
genomen mechanisatie van het
moderne bouwbedrijf. Waar eens
de betonmolen een noviteit was,
bevindt zich thans een woud van
kraanarmen, lieren, torenkranen
en andere hefwerktuigen, die op
het moderne bouwbedrijf worden
gebruikt.
BAGDAD, 26 Maart. Irak
wordt door de ergste overstro
mingen sinds 659 geteisterd, zo
heeft F. Hardy, het hoofd van
het departement voor irrigatie,
vandaag meegedeeld.
Het water in de Tigris stijgt
nog steeds zeven cm per uur,
ofschoon gisteravond op zes
plaatsen ten Noorden en Zuiden
vna Bagdad de dijken doorgesto
ken zjjn.
Het koninklijk paleis en de
regeringsgebouwen op de Ooste
lijke oever van de rivier staan
in het water. De tanks en vlieg
tuigen van de legerkampen rond
de stad zijn geëvacueerd, terwijl
de militairen 24 uur dienst doen
bij de dijken. Het weg- en spoor'
wegverkeer naar het Noorden en
Zuiden is verbroken en in som
mige delen zijn de telefoonlijnen
verbroken.
Verwacht wordt, dat de ko
mende 48 uur de gevaarlijkste
voor de hoofdstad zullen zijn.
Daarna zou de lichte daling van
het water in het Noorden van
Irak haar invloed kunnen doen
gelden.
Horizontaal:
1. vloerbedekking;
3. mannetjesbij;
6. grap;
3. rivier in Nederland;
10. onbep. vnw.
11. masker;
13. verlaagde toon;
15. nootvrucht;
17. enkele:
18. heupjióht;
20. pers. vnw.:
21. voorzetsel;
22. denkbeeldige lijn;
27. soort vaartuig;
29. persbureau;
32. rustplaats;
33. kraan;
35. staf;
36. smalle weg;
38. fel;
39. snijwerktuig;
40. keukengerei.
Vertica al
1. pl. dn N.-Holland;
2. waterhoogte;
4. reeds;
5. in een register schrijven;
6. maand;
7. rivier in Italië;
9. wig;
10. militaire politie;
11. zoon (schots);
12. deel van het jaar;
14. selerium (afk.);
16. dominee (afk.);
19. jongensnaam;
23. familielid;
24. Europeaan;
25. zoogdier;
26. meisjesnaam;
27. persoonsbewijs (afk.);
28. boom;
30. speelgoed;
31. ails eerder;
34. reeds;
37. lidwoord;
38. oppervl. maat.
Oplossing Kruiswoordraadsel
P 511078
Horizontaal: 1. journalist;
9. baan; 10. R.R.; 11. Eire; 13.
tossen; 15. streng; 17. Rome; 18.
Anna; 21. Edda; 22. any; 23. e.o.;
24. een; 25. N.S.; 27. Etna; 29. en;
30. tu; 32. leg; 34. ree; 36. de;
37. ei; 38. are; 39. ion; 40, e.v.; 41.
g.g.; 42. Lena; 45. sh; 47. Epe; 49.
ge; 50. aid; 52. Nero; 54. zoen; 56.
knie; 57. tralie; 59. vonder; 61.
knik 62. or; 64. smid; 65. teer
hartig.
Verticaal: 1. Jasmijn; 2. oase;
3. une; 4. nr; 5. ar; 6. iet; 7. sire;
8. treden; 9. boon; 12. Ende; 13.
traktement; 14. na; 15. s.a.; 16
ganzeveder; 19. net; 20. non; 26.
slag; 27. egel; 28. aria; 29. eens;
31. ui; 33. er; 35. e.o.; 36. de; 41.
gerant; 43. ego; 44. nee; 46. han
dig; 48. perk: 51. lied; 53. olie;
54.. ze; 55. N.V.; 56. K.N.M.I.; 58.
Ike; 60. Ost; 62. oh; 63. ra.
Titel van Deense film
verboden
AMSTERDAM, 26 Maart. De
president van de rechtbank te
Amsterdam, mr C. Briet, heeft
een filmverhuurkantoor (Fan-
film) het gelbod opgelegd de
Deense film „Din fortid el glemt"
(waarvan de letterlijke vertaling
luidt: „Je verleden is vergeten")
in Nederland uit te brengen onder
de titel „De dokter en het lichte
meisje", en daarbij een dwang
som gesteld van f 10.000.voor
iedere overtreding. Hiermee is de
eds toegewezen van een uitgevers
maatschappij (De Bezige Bij te
Amsterdam), die het filmverhuur
kantoor had doen dagvaarden in
kort geding, omdat zij onder de
laatstgenoemde titel reeds een
boek had doen verschijnen vam
de auteur S. Vestdijk.
Gevangenhouding broer
Berkelse arts verlengd
's-GRAVENHAGE, 26 Maart.
De Haagse Rechtbank heeft de
gevangenhouding met 30 dagen
verlengd van F. O., de broer van
de Berkelse arts, die verdacht
wordt zich aan valsheid in ge
schrifte te hebben schuldig ge
maakt.
HET IS WEER DE WEEK VAN HET BOEK,
en wij hopen, van het goede boek. In de
algemene Boekenweek is een „Katholieke
Lectuurweek" ingebouwd. Van verschillende kan
ten men vraagt zich wel eens af, waarom niet
meer en beter algemeen eendrachtig? wordt er
in die week van katholieke zijde, door uitgevers,
door leeszalen, door boekhandelaren, door ver
schillende vormen van apostolaat gewerkt aan
verspreiding van het goede boek en bevorde
ring van de verspreiding van goede lectuur. Men
kent de „stunt" van de Sint Willibrordusvereniging
voor het binnenlands apostolaat en de Katholieke
Actie, om tezamen miet het „Spectrum" de werf-
trompet te steken voor een eigen bibliotheek voor
h-et katholieke ge-zin, met als aanloop de grootse
verspreiding van 250.000 exemplaren van het Oude
Testament. Er is nog- een prijsvraag aan verbonden
ook en de officiële commissie voor de Katholieke
Lectuurweek organiseert ook ai een prijsvraag:
„Op zoek naar het -goede -boek".
Dat is de slagzin van deze katholieke actie in de
Boekenweek en die slagzin wordt letterlijk toege
past op de prijsvraag. Er zijn v-er-der plaatselijk nog
speciale -activiteiten, in Amster-dam zal ook van de
kansels over goede lectuur worden gepreekt, enz.
H-eel -die katholieke lectuur-a-ctie staat in h-et teken
v-an de propaganda van de goede lectuur voor het
gezin. Het is -go-ed gezi-en, ook in deze acti-e uit te
gaan van en te komen tot het -gezin. Want, zo
heeft Mgr -dr Alfrink het -pas nog gezegd: h-et werk
van de katholieke lectuurvoorziening is een stuk
zielzorg, een stuk apostolaat, het goede boek is
geestelijk voedsel, het doet opbouwend werk, het
verspreiden van (h-et goe-de boek is een stuk predi
king van de waarheid. Welnu, zielzorg, apostolaat,
o-pbouwend werk, prediking van de waarheid,
hebben ook het gezin nodig, en zijn wederkerig
van grote betekenis voor het gezin-
"Bij d-e -propaganda voor het goede boek zegt
men ook wel eens en dat gebeurt nu weer
dat er van onze kant te lang alleen of
vooral gewezen werd op het slechte en verkeerde
boek, maar d-at er te weinig aan gedacht is, door
propaganda voor het goede boek positief werk
te doen. Het g-evagr -bestaat nu, dat er in dit op
zicht wee-r aan de andere kant overdreven wordt.
Overdrijving schaadt altijd, en dus leek het ons
niet ongeschikt, bij de intrede van deze Boeken
week nog eens te wijzen op het bestaan' van de
Boekenwet en de Inidex, de lijst van met na-me
genoemde verboden -boeken. Da-ar bestaat nog altijd
veel misverstand over, men kent die voorschriften
niet of nauwelijks en dat ze in de vergetelheid of
in onbruik raken is mede een gevolg van een-zelfde
eenzijdigheid, welke (terecht) in overdreven „nega
tieve" actie gelaakt wordt. Zo in de geest van;
-praat me niet teveel over verboden-, laten we
li-ever iets goeds doen. Accoord, mits men- dan
maar o.a. niet voorbij ziet -dat er in de werking
van de Boekenwet oo-k een positieve waardering
zit, zoals (even terecht) kenbaar werd gemaakt in
een vroeger geschrift van de Katholieke Actie, dat
ons dezer dagen nog eens in handen kwam, en dat
aan „Index en Boekenwet" gewijd is. Wij zullen
er straks enige gedachten aan ontlenen, maar eerst
eens even nagaan, hoe het denkbeeld, om op dit
ogen-blik over -dit onderwerp te schrijven, merk
waardig aansluit -bij gedachten, welke in een rap
port, dat dezer dagen uitkwam, naar voren worden
gebracht.
Wij bedoelen het rapport van het Kath. Soc.
A Kerkelijk Instituut (Kas-ki) betreffende het
1-ectu-urpr-olblee'm. Men zal zich wellicht her
inneren, dat wij indertijd beschouwingen hebben
gewijd aan het eerste rapport, dat -het Kaski in
November 1952 terzake uitbracht aan de oommissie
voor de organisatie van de eerste katholieke lec
tuurweek, welke in de maand November van dat
jaar gehouden werd onder de slagzin „Boeken
-bewegen de wereld". In dat rapport werden de
■grondslagen gelegd van een principiële en socio
logische -bestudering van het lectu-urprobleem en
het bevatte ver-schillende aspecten, die de betekenis
van het boek onder de katholiek-en belichtten.
Het was nog maar een principiële terreinverken
ning, verdere stappen -bleven nog achterwege. In
A-pril 1-95-3 -g-ing men- een stap verder, er kwam
een sociografisch ra-p-port over „de verspreiding
■van h-et boek onder de katholieken en naar d-e
functie van de katholieke boekhand-els in Neder
land". In dit rapport werd de wenselijkheid en de
mogelijkheid van een verder „sociologisch" onder
zoek van -het lectuurprobleem aan de orde gesteld
en in hoofdlijnen geschetst. Dat onderzoek zal nu
in de na-astkomende tijd plaats vinden. Uitgangs
punt daarbij is de overweging, dat door katho
lieken te weinig vormende lectuur gele-zen wordt
en hoe dat nu allemaal precies zit, zal vanwege
het Kaski haarfijn worden- uitgezocht, waarbij de
stad Utre-cht als model genomen wordt. Maar reeds
eerder was het Kas-ki tot de mening gekomen, d-at
en waarom er dio-or katholieken te weinig (vor
mende) lectuur gelezen wordt, en hier stoten wij
weer op de kwestie van de z.g. negatieve over
weging, dat m-en van onze zijde veelal geneigd is,
overal gevaren te zien, gevaren in dit geval, waar
tegen de Kerk, als de altijd-wijze Moeder, nog
steeds met haar voorschriften van de Boekenwet
optreedt
In het ra-p-port, -dat thans is uitgebracht,
wordt nl. gezegd, dat er twee factoren zijn,
welke op d-e plaats van de moderne lectuur
onder -de katholieken in Nederland invloed hebben
uitgeoefend. In de eerste plaats het feit, dat d-e
geestelijke en maatschappelijke emancipatie van
de katholieken in de jaren van de massale bewust
wording in haar beginstadium verkeerde en de
grote sociale beweging niet van hen was uitge
gaan, w-eil-ke zich trouwens „voor een belangrijk
deel tegen het katholicisme keer-de". Er is echter,
zegt het rapport dan, nog een andere factor, welke
in dit verband nooit uit het oog mag worden ver
loren en deze is: de lectuur als godsdienstig en
zedelijk gevaar. Het -boek, zo wordt terecht gezegd,
is in de twintigste eeuw een publiek handels- en
winstobject geworden en daarmede een werktuig
in de handen van weinig constructieve, pu-ur op
geld-el-ijk gewin azende krachten. Het boek als
„middel van gepassioneerde sensatie" is een
typisch verschijnsel van deze tijld. Temidden van
-d-e vloed van lectuur, -die rijp en groen, in enorme
oplagen over het moderne mensdom wordt uitge
stort, staat d-e katholiek rn-et zijn ingeworteld norm
besef steeds voorzichtig en behoedzaam. Hij is
tegenover het verschijnsel van de lectuur altijd
gedwongen het voorbehoud van de goede lectuur
te hanteren. Dit voorbehoud dwingt hem zeer veel
af te wijzen of te mijden, terwijl er in de hoeveel
heid lectuur tamelijk weinig zonder reserve door
hem kan worden aanvaard, aldus het rapport van
het Kaski. Dit noodzakelijk voorbehoud tegenover
de le-otuur maakt de houding van de katholieken,
die „toch reeds meer geneigd zijn, op het kompas
der kerkelijke leiding te varen dan door persoon
lijk zoeken en vorsen tot nieuwe inzichten te
komen, steeds tot een meer ingewikkelde dan die
van de moderne mens, die tegenover de zedelijke
normen ook op idit gebied meer onverschillig staat
en -als enige eis aan zijn lectuur stelt, d-at zij hem
op enigerlei wijze boeit, ontspant of leert, afgezien
van de godsdienstige of zedelijke inhoudswaarde"..
Het wil ons nu voorkomen, dat „de neiging,
om op het kompas der kerkelijke leiding te
varen" geleidelij-k-aan minder aanwezig is
en dat h-et in dit verband nu zin heeft, nog eens
op -het bestaan van de voorschriften in de kerke
lijke Boekenwet te wijzen. Er is een kerkelijke
Index en een kerkelijke Boekenwet, wel van
elkaar te onderscheiden. De Boekenwet is de nadere
uitwerking va-n het leesver-bod, de Index is slechts
een lijst, waarin betrekkelijk weinig, -bepaalde, met
name genoemde geschriften worden verboden. De
kerkelijke Boekenwet is veel wijder van omvang;
zij geeft in h-et alge-meen aan, welke soorten van
geschriften voor christenen verboden zijn. Men zou
de Index een illustratie, een bijzondere toepassing
van de Boekenwet kunnen noemen. Index en
Boekenwet zijn niet louter directief, m.a.w. men
zou zich vergissen, als men meende, dat de lezing
van bedoelde geschriften al-leen ontraden wordt
Hoe onaangenaam het sommigen ook moge tref
fen, hier is sprake van een direct verbod, dat
bij opzettelijke overtreding wel degelijk het ge
weten raakt. Gp dit punt is geen misverstand
mogelijk. De gehele wetgeving in betrekking t-ot
boekencensuur en boekenverbod vindt men in het
kerkelijk wetboek vanaf Canon 1384 tot en met
Canon 1405. Wij zullen de voornaamste -bepalingen
even aanhalen uit de betreffende Canons, welke
men in onze Nederlandse wetgeving „artikelen"
zou kunnen noemen, hoewel Can-on ook „regel"
betekent. Waar in die regels sprake is van ge
schriften, moeten daaronder -behalve boeken, ook
dagblad-en, tijdschriften en andere soorten va-n
uitgaven worden verstaan. Er kan in -bepaalde ge
vallen dispensatie worden verleend. Daar „alleen
hij, die het ver-bod heeft uitgevaardigd, ontheffing
van dat ver-bo-d k-an verlenen", zo-u een meer
algemene dispensatie aan de Pa-us zijn voorbe
houden. Gewoonlijk hébben de Bisschoppen echter
volmacht om een dergelijke dispensatie te ver
lenen, in zeer bepaalde, beperkte gevallen kan die
dispensatie door de biechtvader worden verleend.
Het staat er zond-er omwegen in Canon 1395:
ie Het recht en de plicht om gegronde reden
-geschriften te verbieden komt niet alleen
toe aan het hoogste kerkelijke gezag met betrekking
tot de gehele Kerk, maar ook, voor hun onder
horigen, aan de -bijzondere Concilies en d-e plaat
selijke Ord-inarissen (-d.w.z. de Bisschoppen en de
waardigheidsbekleders, die bisschoppelijke rechts
macht uitoefenen). Het boekenverbod brengt rn-et
zich mee, dat -het betreffende geschrift zonder
verlof van de bevoegde overheid niet mag worden
uitgegeven, noch gelezen, noch bewaard, noch ver
kocht, noch vertaald, noch op enigerlei wijze aan
anderen medegedeeld". Hier raken wij de op
vatting van de macht over het geweten, welke een
protestant, in tegenstelling tot de katholiek, aan
de Kerk niet toekent. Zonder er nu nader o-p in
te gaan, constateren wij als de vaststaande op
vatting, dat de Katholieke Kerk het recht heeft,
h-et geweten te binden, iets onder zonde te ver
bieden. Eigenlijk is de positieve kerkelijke Boe
kenwet grotendeels de formulering van de natuur
wet. Het eigen -geweten zegt meestal al duidelijk
genoeg, dat er geschriften zijn, die we beter on
gelezen la-ten. Maar velen kunnen dat uit eigen
inzicht niet precies weten. Is het geweten wel
altijd de veiligste maatstaf? Neen immers. Daarom
is het goed, dat wij worden bijgestaan door een
positieve wet, die ons er aan herinnert, dat wij
het geweten in zijn waarde moeten laten. Ook
voor „de bescherming van de christenen tegen
invloeden, die schadelijk zijn voor hun geloof en
hun lev-en volgens de regels van het Evangelie".
De Kerk verbiedt wel boeken, maar geen schrijvers
en velt evenmin in dit geval een oordeel over de
strikt-wetensch-appelijke waarde van verboden
-boeken. A-an d-e wetenschap wordt door de Boeken
wet niet tekort gedaan. Wie het voor zijn weten
schappelijke ontwikkeling nodig heeft, kan verlof
krijgen-, verboden boeken te lezen, wie verder zijn
geest w-il verrijken, kan in de enorme hoeveelheid
lectuur van allerlei soort, hoog en laag, voldoende
stof vinden, om zijn honger te bevredigen. Er is
op dit ge-bied „in het geoorloofde genre" als regel
véél meer, dan men in een mensen-leven kan uit
lezen. En tenslotte heeft de Kerk een zeer eigen
taak, een -bijzondere zending. Die is van een bij
zondere orde. De Kerk van Christus heeft niet tot
taa-k van -haar gelovigen wijsgeren of geschied
kundigen te mak-en-, hoezeer de Kerk de weten
schap ook waardeert en in de historie altijd heeft
gesteund. Maar de Kerk moet d-e mensen klaar
ma'ken voor d-e hemel. Die waarheid glanst ook in
de Boekenweek, wier doel van onize zijde van
harte wordt gesteund, vooral als men het goede
boek kiest, d-at in meer dan één opzicht een gi-ds-
op de weg naar het bereiken van het gelukkige
einddoel van -het mensenleven k-an zijn.