BUITENLAND.
1
„ONS BLAD"
Bureau: HOF 6, ALKMAAR. - Telefoon:
Brieven uit Frankrijk.
BINNENLAND.
l-KUII.I.KTON
Onder Valsche Vlag.
Nó. 190
VRIJDAG 27 MEI 1921
i4e JAARGANG
V
Advertentieprijs:
Aan a!ie ebonné's wordt op aanvrage gratis een polis verstrekt, welke hen verzekert tegen ongevallen tot een bedrag van f 500,—, f 400,—, f 200,—, f tOO,—f 60,—f 35,—, f t5;
De toestand in Opper-Silezië.
GEMENGDE BUITENL. BE
RICHTEN.
Abonnementsprijs
Per kwartaal voor Alkmaarf 2.
Voor builen Alkmaar
Met Geïllustreerd Zondagsblad 0 50 t hooger.
ADMINISTRATIE No. 433
REDACTIE No. 633
Van 1—5 regels f 1.25; eikeregel meer f 0 25; Reclames
per regel f 0.75; Rubriek „Vraag en aanbod" bij voor
uitbetaling per plaatsing f 0.60.
Ds omgeving van Parijs.
Evenals in Holland, zijn de Pink
sterdagen in JÉtenkrijk bij uitstek de
dagen om het buitenleven op te zoeken.
Meer zelfs dan bij ons is de stedeling
er op gesteld de groote stad te ontvluch
ten, de stoffige boulevards vaarwel te
zeggen en een korten tiid van het vrije
ïuitenleven te gaan genieten. Wel zijn
zulke dagen de theaters overvuld en
iergen de talrijke cinema's vele
begeerigen, maar het zijn in hoofdzaak
is vreemdelingen en degenen voor
?;ie een uitstapje in de „Campagne"
om financieels redenen een niet te be
reiken illusie is. Wij moeten niet ver
geten, dat, wat vroeger voor den oorlog
een weinig kostbaar uitstapje was,
hans, hoe bescheiden men het ook
doet, toch nog vrij greote uitgaven
veveischt. De treinprijzen ziin ontzag
gelijk gestegen en de kosten van de
jeuner en diner zijn zeker tweemaal
zoo duur geworden, en men dient zich
dan nog met minder dan vroeger te
vreden te stellen. Ik spreek dan nog
niet eens van een „week-end" waarbij
hotelkosten, minstens 10 frs. per per
soon, voor velen een dergelijk uitgaan
onmogelijk maken, maar van eenvou
dige "dag-uitstapjes in de omgeving
van Parijs. Het tourisme heeft dan ook
zeker door den oorlog veel geleden, want
r.iet een ieder is oweeër of kan zich de
weelde veroorloven in enkele dagen
uit re geven waarvoor hij een week hard
moet werken. Toch is het aantal van
hen die de Pinksterdagen benutten om
frissche lucht fn te ademen en van de
natuur te genieten, nog vrij groot. De
fiets vooral blijft het meest gebruikte
vervoermiddel om onnoodige reiskosten
.e voorkomen en talrijk zijn de wan
delaars die met tasschen en levens
middelen gewapend, een wandeltocht
door de mooie boschstreken in de om
geving van Parijs ondernemen. De
bosschenvan Fontainebl-eau vooral
z'ia in die dagen, het groote aantrek-
cingspunt. En geen wonder, kan men
zich 'een schooner omgeving denken
dan dit bosch, dat een omtrek heeft
van CO kilometer en een oppervlakte
van meer dan 17000 hectaren. Het
wordt dan ook met recht het schoonste
van Frankrijk genoemd.
Da Semi begrenst het uitgebreide
bosch aan de Noord-Oostzijde, terwijl
fraaie rotspartijen uitlokken tot een
wandeling door het frissche groen dat
glanst in een weldoende Mei-zon.
Vooral in dezen tijd van 't jaar, als het
groen nog zoo ongerept is en de woest
jagende anto's nog geen gelegenheid
hebben gehad het frisscheweg te nemen,
behoort een tocht door de bosschen van
Fontainebleau, tot een van de heerlijk
ste en zuiverste genietingen Men kan
daar tevens een bezoek aan verbinden
aan het oude kasteel, dat onder Frans
I werd gebouwd. Al behoort het niet
tot de mooiste kasteelen uit dat tijd
perk, uiterlijk vooral is het in vele op-
z chtenbewonderenswaardig. Bovendien
behoort het tot de allergrootste uit
dien tijd, Napoleon I beschouwde het
als een van zijn meest geliefde verblijf
plaatsen. Groote kosten zijn aan de
restauratie door Louis-Philippe en
Napoleon 1 Hoesteed zoodat de toestand
vaarin het historische kasteel thans ver
keert, nog zeer goed is te noemen. On
eer de talrijke plaatsen in dat uitge
strekte bosch gelegen, neemt vooral
Barbison een bijzondere plaats in. Het
dankt zijn bekendheid niet alleen aan
de weelde van de natuur, maar het
zijn de schilders Millet, Rcusseau en
veie anderen, die het wereldbekend heb
ben gemaakt. Ook Hollandsche schilders
van beteekenis hebben langen tijd in
Barbison doorgebracht en een zekere
verwantschap valt dan ook tusschen de
Barbisonsche en de bekende Haagsche
school te erkennen. Op de zoo druk
bezochte Hollandsche tentoonstelling
te Parijs, die een groot succes mag ge
noemd worden en waar ook het Haag
sche tijdperk vertegenwoordigd was,
kon men daarvan eenige overtuigende
bewijzen zien. Hoewel nu en dan
nog eenige schilders de schoonheid van
"het Barbisonsche landschap op hun
doek komen vastleggen, is het toch
niet meer zoo bij uitstek het zomerver
blijf der kunstenaars. Het vreemde-
iingenbezoek echter is er nog zeer om
vangrijk en trekken velen er heen, ook
om de belangrijke herinneringen uit
artistiek oogpunt er aan verbonden.
Maar ook naar andere richtingen trek
ken de Parij'zenaars om hun feestdagen
buiten te vieren. Het beroemde Ver
sailles met het historische kastee!
waar eens Lodewijk XIV zijn verblijf
hield, het bekoorlijke Montmorency,
met zijn uitgestrekte moestuinen, groo
te boomgaarden en vooral het aantrek
kelijke bosch, worden druk bezocht.
Wil men wat dichter in de buurt blijven,
dan lokt Enghian-les-Bains tot een be
zoek. 't Ligt aan den oever van 'n liefe
lijk meer en heeft ook bij velen als p'aats,
waar men herstel van gezondheid komt
zoeken, een goeden naam. Al noemde
ik slechts enkele van de meest bezochte
punten uit de omgeving van Parijs,
men ziet het, keus genoeg om het groote
stadsleven enkele dagen op zij te zetten
en te herademen in de vrijheid van een
verkwikkende natuur. Te weinig maken
de Hollanders gebruik van hun ver
blijf in Parijs om ook aan de zoo be
zienswaardige omstreken een bezoek
te brengen. Wie in den zomer Parijs
aandoet, verzuime niet er eenige dagen
aan op te offeren. Hij wordt er ruim
schoots voor beloond en zal het niet
betreuren, het boulevard-leven kor
ten tij d verruild te hebben voor een
vcrb'ijf in de, door de historie en de na
tuur zoo bevoorrechte omgeving van
de wereldstad.
Parijs 16 Mei 1921 Mr. P. V. S.
De Geallieerden en Opper-Silezië.
Dc regeling van het O. S. vraagstuk.
I>e levendige gedachtenwisseling tus
schen Parijs, Londen en Rome over de
regeling van de O. S. kwestie duurt voort.
Terwijl Lloyd George dadelijk na den op
stand een verdeeling eischle door den Op-
perslcn Raad, aanvaardde Briand in begin
sel een vergadering van dien raad na het
Kamerdebat, terwijl hij er op aandrong,
dat- eerst gegevens werden verzameld voor
een technisch onderzoek van het probleem
zoodat een beslissing zou kunnen w-orden
genomen uit politiek en economisch op
zicht. De Fransche politieke kringen zou
den gaarne de vorming van een intergealli-
eerd comité van juristen en economische
deskundigen hebben gezien voor de rege
ling van de economische zijde, terwijl dan
de politieke zijde aan den Raad zou wor
den overgelaten.
Te dier zake meent Havas te weten, dal
Fransche deskundigen de praciische bij
zonderheden besludeeren, welke onmisbaar
zijn om tot volledige en redelijke oplossing
te komen. Aan den anderen kant schijnen
de Fransche en Ëngoïsche regeeringen zich
le inleresseeren voor een transactioneel
voorstel van graaf Sforza en het is niet
onmogelijk dat zij zieh er bij aansluiten
hetwelk hierin bestaat, dat de drie ka
binetten overleg zouden plegen, waarvan
bet resultaat zou worden onderworpen aan
de ratificatie door den Oppersten Raad,
terwijl-de bijzonderheden overgelaten zou
den worden aan de beslissing der ambassa-
deursconf eren tie.
Reuter verneemt, dat Briand's rede in
gezaghebbende kringen te Londen een uit
muntenden indruk heeft gemaakt.
Nog steeds gevechten.
Naar uit Breslau wordt gemeld, is het
gevaar zeer groot, dat de groote steden in
het industriegebied van Opper-Silezië in
Poolsohe handen vallen. Het gerucht, dat
Katlowilz was overgegeven, wordt voor-
Ioopig nog niet bevestigd. De Franschen
hebben echter in den kreits Kaltowritz
hun buitenste posten teruggetrokken en bij
de stad geconcentreerd. Myslowitz is dooi
de Franschen ontruimd en door de insur
gent en bezet.
Bij de vele op zich zelf staande gevech
ten was ook de Duitsche burgerwacht
voortdurend bezig Poolsche aanvallen af
te slaan. Bij Ralibor lieten de Polen dertig
mijnen springen cn deden een vergeefse!)en
aanval. Een Poolsche panlsertreiin viel
de stellingen van de burgerwacht bij Neu-
berg aan, doch werd teruggeslagen. Ook
gisteren kwam het weer tot gevechten bij
Landsberg. Bij het afslaan van een Pool-
schen aanval drong een uit inwoners van
Landsberg bestaande patrouille in de stad
binnen, doeih moest weer terugtrekken. Zij
hadden echter kunnen constateeren, dat
een groot aantal winkels geplunderd was.
Ook in andere plaatsen, waar de „Selbst-
schutz" kwam, bleek dat systematisch ge
roofd en verwoest werd. Ook uit den kreils
Rosenberg komen berichten van plundering
van Duilsch bézit.
Naar de „Schlesische Ztg." meldt, loopt
de linie, die de Duitsche burgerwacht in
den kreils Rosenberg bezet houdt van So-
fienburg ten Westen van Landsberg en Bo-
sow. ten Oosten van Lubine en Alt-Rosen-
berg en van daar naar Machow in den
kreits Rosenberg.
Volgens te Miixichcn ontvangen berichten
hebben de in Silezië als vrijwilligers die
nende Bciersclie „Oberlander" besloten,
naar Beieren terug te keeren, daar zij in
Silezië onder de tegenwoordige omstandig
heden gemist kunnen wórden.
Briand's rede^,
Eén onafzienbare tijd schijnt er te lig
gen tusschen Briand's vorige rede
„men moet Dui'tschland bij den kraag pak
ken" en zijn jongste, waarin hij zich
afkeerig toonde van imperialisme en de
eerlijkheid prees van de tegenwoordige
Duitsche regeering.
In dezen geest schrijft het „Berl. Ta-
geblatt". Maar tusschen toen en nu ligt
het aannemen Yan het ultimatum en
de aanval van Lloyd George.
„Briand verdedigde de Fransche troe
pen in Opper-Silezië tegen de maar al te
juiste verwijten, dat zij hun plicht niet
gedaan zouden hebben, met de veront
schuldiging, dat zij in aantal te zwak
waren geweest. Hij vermeed het, de partij
fder Polen te trekken.
„In één punt echter baart deze stellig
gerus!stellende rede zorg. In het gewich
tigste punt. Over de toekomst van Opper-
Silezië denkt Briand nog anders dan in
Engeland, en natuurlijk nog heel anders
dan in Duitschland. Hij beweert nog, dat
in de mijndistrioten dc meerderheid voor
Polen heeft gestemd en verklaart, dat men
deze Poolsche meerderheid niet mag ne-
geeren, omdat deze distriolen rijk zijn.
Neen, de kwestie zit hem niet hierin
afgezien van Briand's verkeerde opvat
ting omtrent het resultaat der stemming
dat «deze industriegebieden rijk zijn,
doch hierin, dat hun rijkdom alleen het
gevolg is van de vlijt en de intelligentie
der Duitschers. Briand is overtuigd, dat
met verstand en zonder vooroordeel een
goede oplossing gevonden kan worden.
Dal hopen wij ook, maar tol nu hebben
wij aan Fransche zijde alleen het voor
oordeel gezien, niet het verstand. Indien
dit vooroordeel plaats wil maken voor
het versland, (dan zal dit gunstige gevol
gen hebben niet alleen Yoor het Opper-
Silezische probleem, docöi voor de gehee-
le oniwikkeliilng van den toestand in Eu
ropa."
Tegen de vrijcorpsen.
Volgens een bericht uit BresLau aan
de „Vorwarts" is na de aankomst van
900 man besóhermingspolitic aan de Op-
per-Silezische grens deze gesloten voor
vrijwilligers.
Tegen een wervingsbureaii van hel vrij
corps Oberland is opgetreden.
DE TOESTAND IN ALEXANDRIë.
Reuter verneemt, dat ter plaatse een
krijgsraad wordt samengesteld onder het
presidium van kolonel Keily, yan het
Britsch-Indische leger om een onderzoek
in te stelden naar de jongste onlusten in
Alexandria.
De „Westminster Gazette" verneemt uit
Cairo, dat de diplomatieke agenten bij
den resident hebben geprotesteerd legen
den toestand in Cairo, dien zij kritiek
achten.
Te Alexandrië is een Engelsoh oorlogs
schip aangekomen, terwijl andere op weg
er heen zijn.
De telefoonlijnen tusschen Cairo en
Alexandrië zijn doorgesneden. Te Cairo
ontvangt men geen berichten uit Alxan-
drië.
De Egyptische Vereeniging in Groot-
Britlannië verklaart, dat zij Zaghloel pas
ja in zijn houding krachtig steunt en fel
protesteert tegen de wreede maatregelen,
door de regeering gelroffen om den na-
tionalen geest te dooden. Zij eischt het
aftreden van het Kabinet en de terugroe
ping van de onder leiding vanAdlypasjt
slaande niet-vertegenwoordigende delega
tie."
De Europeanen in Alexandrië zijn nog
altijd niet gerust. Zij gaven uitdrukking
aan hun verontwaardiging, toen bekend
werd, dat inheemsche troepen waren ge
consigneerd voor hel bewaren van de
-.;rd(T tijdens den nacht, daar zij vreezen,
raat de inheemsche troepen niet betrouw-
■bHex zijn. In ni-et-officieele kringen be
schouwt men den toestand ernstiger dan
de officieete berichten aanduiden. Men
heeft pamfletten on'dekt, die de Egypte-
naren aansporen, alle Chris!enen te -doo
den.
HET CONFLICT IN DE MIJNINDUSTRIE
Buitenlandsche steenkool.
De laatste dagen zijn 25.000 lom Duit-
sdhe, Ajnieraiktaamiscihe en Belgische steen
kool op de Mersey aangekomen en ver-
hamideM tegen vijf pond per ton. Be ont
scheping stuitte miet op moeilijkheden
van de havenwerkers te Glasgow, die
staaikieen ais protest tegen aanvoer van
steenkool van overzee. Zij zijn bereid
het werk te hervallen, oip voorwaarde, dat
affile stalkers weer in dienst worden ge
steld. Tegen Maandag wordll de hervalting
van het werk verwacht.
Opnieuw spoorweglieden ontslagen.
Ook te Grimsby en Immingham zijn
spoorwegheden, die weigerden buitenland
sche steenkool ie vervoeren, ontslagen.
HULP VOOR OOSTENRIJK.
De regoerimgen van Frankrijk en Biükiam-
oië hebben er aan de fimancieeie commis
sie van den Voikenbond kennis van gege
ven, dat zij bereid zijn die pandrechten
op Oosienrijlk, die voortvloeien uit hot
vredesverdrag van St. Germain, voor den
tijd van twintig jaaT op te schorten.
De commissie hervatte gisteren het on
derzoek van de Oostenrijk sob e voorstel
len, in het bijzonder die ten aanzien van
de nieuwe bankuiitgifte. Heden zal dc
commissie het door de sub-commissie op
gestelde voorloopig rapport behandelen
over de algenueene conclusies.
EEN BURGEMEESTER VERDWENEN.
Joseph J. Vaugham, mayor van Bolk nol
Green (Oost-Londen) is dezer dagen
spoorloos verdwenen. Aileen zijn politieke
aanhangers Vaugfhan is een leider der
communisten weten waar hij ds. Maar
zij hebben geweigerd het te zeggen, akvo-
rens de vergadering van coimarnrmsldsche
deden van den raad besloten beeft hiertoe
over te gaan.
Tot een vertegenwoordiger der pers
heeft de secretaris van de afd. Helhnal
Green der communistksdhe partij verklaard,
dat de burgemeester werkt an heit belang
van de partij. „Wij hebben reeds een pak
ket goede literatuur van hem ontvangen",
zoo zeide hij. „Uait Rusland?", vroeg de
persman. „Diait kan ik niet zegen", luidde
het antwoord, „maar hij is niict in Lon
den."
De gemeenteraad, welke twee cotmimi-
nistirsche wethouders en zes coonmiHiifSti-
sche leden bevat, wordit thans door den
heer Boyoe, eveneens een eonimunisft,
voorgezeten.
HEY'N'BN VEROORDEELD.
In het proces-Heynen werd gtetereramor-
gen 0111 negen uur vonnis gewezen. De be
klaagde werd wegens mMianideking, be-
leedigitng en handeEngen tegen onderge
schikten, in Strijd met de voorschriften,
veroordeeld lot (den maanden gevangenis,
met aftrak van preventief.
De ..Daily Maal" maakt melding van
■twee gevailten, waarin Engelsche doe'ra-
ren in aiHerijil naar Parijs werden geroe
pen om een ope-rakie te doen. en den over-
'Lodhit per vlliiegtuig doden.
Ben van hen heeft bet record gestegen.
Hij kreeg in den loop van den imiiidid'ag
telegram van een oud-pakient met verzoek
onverwijld maar Parijs be koimen. Hij reed
per aulo naar Croydon, waar een vlieg
tuig, dat hij telefonisch had bestbefld, ge
reed stond. Om 6.35 verliet hij Engeland
en kwam om 9,05 in Parijs aam.
De Spaamscliic Minister Laoeirva heeft
in d>e kimiercoutoiirs gesproken over de
onlangs door hem ingediende on t werp en
voor den aanleg van grooksdhte open
bare werken, spoorwegen, havens* eniz. Hij
verklaarde daarbij dat,indien niet tent die
weiken wordt bestelen, Spanje binnen de
üen jaar geruïneerd zal zijn. Hij zal! dam
ook iont het geheele land afreizen om overal
aan het volk liet gcwacJi't ervan voor dé
■loek-oms>t toe te lichten.
Zelfs het gebouw vam die polilicpne-
fec'.'uur is niet veilig voor de Parijsche
dieven. Dinsdagnacht is voor 120,000 frs.
platina gesloten uil het tehoralorium. De
inbrekers moeten volkomen op de hoogte
zijn geweest van d«e inrichting van heb
gebouw.
Wat „Het Voü" voorbij ziet.
Op tweeden Pinksterdag had te 's-Boscli
een Encycliek-meeting plaats en daarin
vond „Het Volk" aanleiding, om le schrij
ven dat het heele feest op een grondfout
berust.
Wat is nu, volgens „Hol Volk", de grond
fout der Rooinsche feestviering?
Deze, dat dc Encycliek de oorzaak zou
zijn van de belangrijke hervormingen ten
bate der arbeidersklasse, die de laatste
dertig jaren hebben plaats gehad.
Achter de Encycliek vervolgt „Het
Volk" stond en staal nog steeds dc
socialistische arbeidersbeweging zelve.
Wil liet blad hiermee zeggen, dat de
Encycliek Rerum Novarum en haar aan
vaarding door het katholieke volk van geen
of weinig beleekcnis is ge woest voor de
practisclie resultaten, ten behoeve van den
arbeidersstand bereikt?
Het schijnt zoo, want „Het Volk" ver
zekert, dat ook zonder de Encycliek de
kapitalisten door de groeiende arbeiders
beweging zelve zouden zijn gebracht tot de
concessies, die zij aan de arbeiders hebben
moeten doen.
Verkleint „Ile. <dk" dus schrijvende,
niet de beteekenis zijner erkenning, dat
Rerum Novarum een politiek manifest van
den eersten rang is geweest?
Het „Huisgezin" dient op deze vraag,
bet dagblad voor de arbeiderspartij, ter
dege van antwoord:
Het schrijft:
„Wal „Hel Volk" voorbij ziel is, dat
Rerum Novarum tusschen bet onchriste
lijke kapitalisme en de rcvohilionnaire be
weging der socialisten den weg der recht
vaardigheid en der liefde heef! gewezen.
Met de revolutie vallen wij van de eene
onrechtvaardigheid in de andere het
sovjet-bewind na liet czarenrcgime in Rus
land heeft dit bewezen de leer van
Rerum Novarum, toegepast, vestigt de
maatschappij op deugdelijke en stevige
grondslagen.
Dit herdenken de katholieken in de vie
ring der Encycliek, die politiek en sociaal
dc nieuwe wereld-ordening heeft inge
luid, welke alleen aan de maatschappij
rust en vrede en aan allen een menschwaar-
dig beslaan kan verzekeren.
De katholieke arbeidersbeweging komt
thans voor eischen op, die niet in de Ency
cliek Rerum Novarum staan, zegt „Het
Volk".
Zeker, want die Encycliek Irok enkel de
groote richtlijnen: maar wat de katholieke
arbeidersbeweging, en deze niet alleen,
vraagt, is in overeenstemming met de leer
van de Encycliek en berust op haar: over
eenstemming en vrede tusschen wie hij den
arbeid betrokken zijn en volle erkenning
van dc rechten van den arbeider.
Een klets-argument.
Zooals men weet, zal H. M. de Konin
gin over enkele dagen, een bezoek aan
Zwolle brengen, en worden daar natuurlijk
voor een waardige ontvangst de noodige
toebereidselen gemaakt.
Dc Besturen van den Zwolscben Bcsluur-
dersbomd en de afdeeling Zwolle der S. D.
A. P. hebben bet noodig geoordeeld bij die
toebereidselen het hunne in lipt zakje te
doen.
Ieder vogeltje zingt zooals bet gebekt is,
en dies verscheen een groot manifest, pak
kend en gepeperd als of het de verkie
zingen gold.
Het „Ov. Dagblad" wijst er op, dat het
manifest begint met de leugen dal de „bur
gerlijke bladen" reeds weken op de trom
geslagen hebben om veel geld bij elkaar te
brengen om „de steegjes en slopjes" ach
ter groen te verbergen.... en andere
narigheid meer.
Het blad gaat dan voort:
„Het is ons niet bekend dat in de „bur
gerlijke pers" aangedrongen is op veei
geven. Dat was ook niet noodig omdat de
verschillende buurten van zelf veel hebben
bijeengebracht. Zoo heeft bet geheele mani
fest al weinig le beteekenen, samenvoeg-
sel van versleten beweringen als het is.
Dat wij er over spreken is alleen, omdat
ook de Roomsch Katholieke kapitalisten
erbij gehaald worden, die.de nationale
eenheid belagen, door bewaarscholen,
lagere scholen, leeszalen te stichten en de
werklieden, onderwijzers, arisen, sportbe
oefenaars en de geitenfokkers in tweeën
Ie deelen.
Dit klels-argument is vaak weerlegd,
maar hel is wel heel eigenaardig, dat het
wordt le pas gebracht in een stuk, waarin
de nationale eenheid juist principieel wordt
aan flarden gescheurd. De nationale een
heid blijkt naar buiten door de eenheid van
den slaat, en de hoogste vertegenwoordi
ger daan :i is het hoofd ven den staat.
Dat is, in ons land, de Koningin, en, ge
zien de bijzondere zegeningen in de landen
waar presidenten heersclien, behoeven we
er niet rouwig om te zijn, dat het zoo is.
Wie nu de komst van het Hoofd van
den Staat aangrijpt om er tegen te mani-
fcsleercn en tegelijk de anderen, die hun
instemming met die komst betuigen te
grieven en te beleedigen zelfs hij moet
VRIJ naar het duitsch.
„Verschoon mij met de herhaling uwer
mecning, die ik meer dan genoeg ken. Ia
verbeeldde mij tot nu toe, uw gezond men-
schenverstand zou 11 langzamerhand duide
lijk maken, dat uw grootsche theorieën
Gver mensch en rechten en humaniteit in de
praktijk steeds ellendig schipbreuk hebben
geleden en altijd zullen lijden.... Val
-mij niet in de rede, jonkman, ik ben vol-
slrekt niet in een stemming om lang met
u ie redetwisten. Over bet algemeen is het
mij tamelijk onverschillig, wat de men
sch en van mij denken; desniettegenstaande
wil ik echter niet dulden, dat een onderge
schikte mij, zij bet dan ook onder bedekte
termen, als een tyran brandmerkt, als een
man, die zijn arbeiders onthoudt, wat him
rechtmatig toekomt? Heeft u mij verstaan?"
„U kent mij sedert jaren, mijnheer, en
moet welen, dat ik iets dergelijks noch ge-
Rgd, noch te verstaan gegeven heb. Een
verdediging van mijn kant is dus geheel
oyerbodig."
„Vindt u?" hernam de fabrikant, de
schouders ophalende. „Uw geestdriftige
toehoorders van gisterenavond denken er
anders over. Dezen liepen gedeeltelijk nog
tol laat in den nacht rond en dronken in
alle kroegen op de gezondheid van hun
flinken directeur, die zich aan hun hoofd
had gesteld en de bloedzuigers wel mores
zou Iecren."
„U zal mij, hoop ik niet verantwoordelijk
willen stellen, voor de uitingen van den
een of anderen misschien halfdronken
werkman?" vroeg Wallhagen scherp.
„U had in die kroeg niets te doen, en u
had verdiend er uit geworpen te worden.
Maar genoeg hiervan. Ik wenschte een
tweede punt ter sprake te brengen. Wist
u of wist u niet dat Muller gisteren bij mij
is gekomen met het verzoek hem een of
ook eenige dagen vrij te geven, en dat ik
hem dat rondweg geweigerd heb? Dat
ontbrak er nog aan, om zijnentwil een uit
zondering te maken op den regell Die
man kan blij zijn, dat ik hem niet reeds
lang heb weggejaagd. Wat hij doet, is
zooveel als niets waard."
„Pardon, mijnheer. Die man is weliswaar
ziekelijk, maar desniettegenstaande een
goed en trouw werkman. Ik zelf had hem
gisteren tot u gezonden, Zijn vrouw was
ziek of liever stervende. Haar einde kan
ieder oogenblik verwacht worden."
„Daarover spreken wij nu niet. Ik be
moei mij niet met de huiselijke aangelegen
heden mijner arbeiders. U lieeft overigens
mijn vraag te beantwoorden. Was mijn
weigering u bekend of niet?"
„Zekerl"
„Ahal" Met een hevige beweging wierp
de heer Beriing het potlood, dat hij ge
durende de laatste minuten tusschen zijn
vingers rondgedraaid had, op de tafel.
„Dus u wist, dat u tegen mijn duidelijk
uitgesproken wil handelde, door den man
naar huis te zenden! Ieder verder woord is
overbodig. Van dit oogenblik is u uit
mijn dienst ontslagen."
Max Wallhagen richtte rich hooger op,
en zijn oog fonkelde, toen hij den tegen
over hem zittenden fabrikant aankeek, of
schoon zijn wangen plotseling met een
vale bleekheid overtrokken werden.
„U vergeet, dat tusschen ons een con
tract bestaat, dat niet zoo willekeurig kan
verbroken worden," zeide hij met eene vas
te stem, die 'niets van zijne inwendige op
gewondenheid verried.
„Laat mij dat contract dan eens zien,"
hernam de fabrikant spottende. „Een een
voudige, mondelinge overeenkomst heeft,
voor zoover ik weet, voot de wet geen bin
dende kracht."
„Voor den man van eer geldt een
plechtig gegeven belofte zooveel als een
geschreven contract."
„Och koml" riep de fabrikant minach
tend, terwijl hij opslond en naar zijn bu
reau ging. „De eer kan mij onmogelijk
verplichten uw onbeschaamde aanmatigin
gen geduldig te verdragen."
„Maar, mijnheer!"
„Spaar de moeite eener verklaring of
verontschuldiging", viel deze hem in de
rede, terwijl hij toornige blikken op zijn
ondergeschikte wierp. „Zoolang u op het
kantoor werkzaam was, was "ik met u te
vreden. Doch nauwelijks had ik u eenigen
invloed gegeven, of u begon mij stelselma
tig tegen te werken. Indien ik zulks tot
hodtft duldde, zoo was dit alleen ter wille
van uw vader. De belofte, welke ik hem,
onder geheel andere omstandigheden deed,
beschouw ik, van af dit oogenblik als niet
geschiedHier, wees zoo goed, u le
overtuigen," ging hij voort, terwijl hij den
jongen man eenige bankbiljetten toeschoof.
„Het is uw salaris voor drie maanden. Van
vooruit betalen is vel nooit geen sprake
geweest, maar u kan met uwe familie licl
geld goed gebruiken en daarprn .wil ik
edelmoedig zijn en uw [yaktemer.t, zonder
korting tot primo Mei uitbetalen, ofschoon
u daarop volstrekt geen aanspraak kan
maken."
Wallhagen was een schrede nader gelre
den en stond nu fier cn met opgeheven
hoofd tegenover zijn vroegeren chef. „U is
wel goed, mijnheer," sprak hij hitier,
„maar ik verlang slechts dat, waarop ik een
onbetwistbaar recht heb. Een geschenk
neem ik van u niet aan."
„Zooals ge wilt. Met geweld opdringen
wil ik u het geld niet. VaarwclI"
Een kwartier later had Max Wallhagen
het looneel zijneT vroegere werkzaamheden
den rug toegekeerd. Haast meende hij,
dat hij in het laatste half uur had ge
droomd. Ontslagen! Hij, de aanstaande
compagnon in de zaak! Maar waarover
verwonderde hij zich! Was het hem niet
al lang duidelijk geweest, dat de fabrikant
zou trachten de belofte te verbreken, die
hij zoo plechtig gegeven had? Dc welwil
lendheid, die hij hem in den beginne be
wezen had, was allengs veranderd in een
koude, haast vijandige houding, van den
dag af, dat hij zieh met Augusta had ver
loofd.
Augusta! Hoe zou zij dit onverwacht in
eenstorten hunner plaanen, deze teleur
stelling hunner hoop verdragen? En zijn
moeder, zijn zwakke, ziekelijke moeder,
die voor een groot gedeelte van zijn in
komen moest leven!
Onwillekeurig had hij den duizendmaal
afgelegden weg naar de slad ingeslagen.
Met rassche schreden bereikte hij hef punt,
waar deze en de spoorweg eikander kruis
ten, juist op liet oogenblik dat de slag
boom viel. Een hijgende locomotief rolde
een paar maal heen en weer, en spoedig
daarna kondigde een doordringend ge
fluit in de verte de aankomst van een goe
derentrein aan. Nog een minuut en dreu
nend gleed een lange rij van wagens hem
voorhij. Eindelijk was de weg vrij, en de
voetgangers, die genoodzaakt geweest wa
ren daar le wachten, haastten zich vooruit
le komen, om den verloren tijd in te ha
len.
Wallhagen volgde langzaam. De korte,
onvrijwillige rust had hein gelegenheid ge
geven een weinig na te denken. „Mijn
moeder moet eerst op dezen slag voorbe
reid worden," prevelde hij. „Indien ik nu
naar huis kwam, ^ou zij oogenblikkelijk
raden, dat er iets gebeurd is. Eers£ moot
ik overleggen, wat mij nu le doen staat. lit
wil een verre wandeling doen 0111 alles
eens goed te overdenken. Ach, cn Augusta!
(Wordt vervo'.gd.)