Ijkmaat
ING
BUITENLAND
uren
n- en
bellen,
ik f 3,50,
bellen.
)ETS.
jeizoan.
acfiels»
CHELPLATEN
ES, BINNE1Ï-
55.00.
f 29.00.
eter
f 14.50.
ÏRES.
poffen»
rebouw van
igracbt 455,
lillsoen
14e JAARGANG
,ONS BLAD
l I Bureau: HOF 6, ALDAAR. - Telefoon: redactie
Advertentieprijs:
Aan aile abonné's wordt op aanvrage gratis een polis verstrekt, welke hen verzeker* tegen ongevallen tot een bedrag van f 500,—, f 400,—, f 200,—, I 100,—, f €Q,—f 35,
f 15,—
Bij een afscheid.
Brieven
uit
Polen
FEUILLETON.
clemenceau.
DE VIOOL.
Icties
[mg van den
Zoo ooit,
„LET OP
het publiek
dijk kwaliteit
liet dragen van
sterker dan leder
- Alkmaar.
DETAIL,
het geachte pu-
eens te komen
alleen de naam
aliteiten.
Serie 0925
No. 44, Serie
1876 No. 12
Serie 2814
No. 27, Serie
4251 No. 28
Serie 9257
61 No. 23,
Serie 6086
400 premies
rden op aan-
de .agenten
ran f 20.000
w v Kunsten
m. Ook ver-
tationsweg
156, Heiloo,
traaf,
rgen (Nil.)
id en Zilver,
Gastrieum.
lei'dijk 14,
Hoorn.
H. Waard
nd a.d. Hoef.
orslraat 74,
e.
No. "99
DINSDAG 4 OCTOBER 1921
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
99
Abonnementsprijs
Per kwartaal voor Alkmaar
Voor buiten Alkmaar o f 2 85
Met Oeïi"ctreerd Zondagsblad 0 60 f hooger.
ADMINISTRATIE No. 433
No. 633
Van 1 5 regels f 1.25; elkeregel meer 10 25; Reclamesi
per regel f 0.75; Rubriek „Vraag en aanbod" bij voor-j
uilbelaling per plaatsing f 0.60
In „de Nederlander" van Zaterdagavond
n€emt )'ir« Savornin Lohman afscheid
als hoofdredacteur van het christelijk-liisto-
risch orgaan, omdat, schrijft hij „ik mij
niet meer opgewassen gevoel tegen den
aanhoudenden en mspannenden arbeid die
in deze tijden van een politiek blad in toe
nemende mate wordt gevergd of verwacht."
Het is onze bedoeling niet, thans reeds
©ver de beteekenis van dezen staatsman
voor het politieke en sociale leven van ons
land te schrijven. Wel willen wij een op
merking maken bij een passage in de af
scheidsrede, welke deze scheidende hoofd
redacteur in het midden zijner vrienden en
medewerkers hield, en waarin hij zelf
scherp omlijnd het karakter van zijn ar
beid als journalist, als politicus en als
christelijk-historiseh leider weergeeft.
Wij lezen in het verslag van bedoelde re
de onder meer het volgende:
„De Nederlander" heeft nooit be
doeld te zijn het orgaan van die partij,
(de christelijk-historische partij)
„de Nederlander" wilde de beginselen
verspreiden die Groen van Prinsterer
had voorgestaan. De bedoeling van
Groen van Prinsterer was niet een par
tij tegenover andere partijen, maar was:
de Christelijke beginselen te handha
ven, ook in de politiek. Dat dit noodig
was, voelde ons volk toen niet, ook niet
de predikanten. Het staatsleven, meende
men, ging den Christenen niet aan.
Het was dan ook vanzelfsprekend, dat
„de Nederlander", hieraan gedachtig,
poogde onder eiken kring, ook in den
liberalen kring, de beginselen van het
Evangelie te brengen, denkende aan het
woord van Groen: „Tegen de revolutie,
het Evangelie."
Niet onze kracht vervolgt spr.
moeten wij zoeken in de kerk, doch in
het Evangelie; steeds-hebben wij onze
gedachten en onze daden te toetsen aan
de Heilige Schrift, God's geest leidt ons
door alle moeilijkheden heen.
„De Nederlander" heeft dus een eigen
aardig karakter, minder staat de poli
tiek op den voorgrond, meer de begin
selen zelve. Meermalen hebben ook
sprekers Chr.-Historische vrienden te
gen hem gezegd: spreek niet zoo legen
den leider der Antirevolutionaire partij,
gelijk men hem nu zegt: spreek toch
niet zoo tegen het Roomsch-Katholicis-
me. Doch een echt Chr. Historisch man
stelt een opleiden tol een waarlijk geze
gende christelijke politiek hooger dan
meer of minder stemmen. Nooit toch
wilde spr. eten voorzitter der A. R.
partij als zoodanig bestrijden, maar hij
wilde het groote nadeel bestrijden dat
de A. R. partij bracht. De A. R. groep
tie zich afscheidde uit de natie. DejChr.
Hist, groep daarentegen wil, dat heel
de natie kome tot het Evangelie. Het
Evangelie niet alleen in het politieke le
ven, maar daarin door het Evangelie in
het persoonlijke leven.
Ziedaar zeer scherp wezen en karakler
van de christelijk-historische partij getee-
kend, ten minste van hare beginselen in
abstracto, maar niet in de practijk.
Immers, het valt gemakkelijker te zëjf-
gen: wij trachten het politieke leven van
den christelijken geest te doortrekken en
sluiten daarbij niemand uit, maar het is
moeilijker aan te geven, hoe men aldus
eenerzijds een strijdbare partij kan vormen,
andei. wds zooveel mogelijk leden van an
dere partijen gelegenheid kan laten binnen
te komen. De geschiedenis heeft dan ook af
doende e we zen, dat de snelle aftakeling
van de liberale politiek in Nederland te
danken is aan Kuyper's antitliesestrijd en
niet aan Lohman's algemeen christelijke
politiek.
Het gaal 'rouv.-ens ook in de politiek,
dat het blo/i kruipt, waar het niet gaan
kan. Een points, die beweert, alleen te
willen strijden vóór een ideaal, zonder zijn
tegenstander aan Jg vailen, is slechts be
staanbaar op papier. Zoodra hij zich in
de arena waagt, moet hij óf wel aanvallen
èn verdedigen, óf welverdwijnen.
Het zou niet moeilijk vallen uit mr.
Lohman's loopbaan zelf aan te wijzen, dat
juist zijn strijdbaarheid tegen revolutionaire
en andere politieke en sociale dwalingen
de kracht van zijn politieke figuur uit
maakt en niet zijn pogingen van b.v. het
behoud van het christelijk karakter der
opÈnbare school en dergelijke. Meer dan
ooit heeft onze tijd noodig politieke par
tijen met christelijke beginselen en geen
pariijen van christelijk-voelende menschen,
die ook en onder andere aan politiek doen.
Het godsdienstig bekeeringswerk kunnen
wij veilig aan meer bevoegden, aan geeste
lijke voorgangers, over laten. De christe
lijk c politicus werke positief aan een wel
ging in christelijken geesten bestrijde met
heel zijn kracht, de beginselen, die daar te
gen in gaan.
Dat is in het. verleden goede practijk ge
bieden en dal ra* liet vooral in de toekomst
ii.
Warschau. Sept. 1921.
Wij verlieten Posnau met den nacht
trein, die ons den volgenden morgen
bracht voor het perron van het centraal
station te Warschau. Al heel gauw kwa
men we tot de bevinding, dat er staking
was van het trampersoneel. Maar de rij-
[uigkoelsiers slaakten niet en profiteerden
van de slaking, om hun prijzen stevig de
hoogte in de drijven. Een taxi of atax in
heel Warschau dus niet te krijgen. De
automobielen-sport wordt daar beschouwd
als een groote luxe, die slechts weinig Po
len kunnen betalen. Naar de tegenwoordi
ge waarde van 't geld, kost een middel
matig groote Ford automobiel daar onge
veer 4 millioen mark. Vrachtautomobielen,
die tot 't leger behooren, waarop planken
zijn gelegd, snorren onophoudelijk langs
de brecde wegen. Zij zijn overvol en bij
eiken schok, worden de inzittenden door
en tegen elkaar gesmeten, wat nog ai
eens aanleiding geeft tot vermakelijke too-
neelen. Het lijkt wel of we in Brussel zijn.
Ofschoon de staking van het tramper
soneel algemeen was, zagen we den vol
genden morgen eenige trams rijden, die
door aankomende jongelui werden be
diend. Men deelde ons mede, dat zij 'leer
ling-ingenieur waren. Verder veruame
wij, dat zij aan 't werk worden gezet door
een soort burgerwacht, zooals men bezig
is ook bij ons een op te richten.
Aangezien onze arbeiders veel belang in
deze kwestie stellen, heb ik meer uitvoerig
inlichtingen omtrent deze vereeniging in
gewonnen. Die inlichtingen komen hierop
neer: In 11)20 waren de slakingen niet van
de lucht. Toen, zoo schrijft de Poolsche
Courant van 7 Sept j.l. stichtten een aan
tal intellectueelen en ingenieurs te War
schau, een vereeniging, die zich ten doel
stelde de verhouding tusschen patroon en
werknemer in studie te nemen en daar
door verbetering in die verhouding aan te
brengen.
Toen nu in JMaart 1920 de openbare
diensten door de slakingen werden stop
gezet, werd de commissie uit (jie vereeni
ging benoemd welke een beroep deed op
al de menschen van goeden wil, ten einde
den noodzaketijken gang van zaken der
dienstbedrijven ongestoord te kunnen ver
zekeren. De vrijwilligers boden zich in
massa aan en de resultaten Waren zeer be
vredigend.
Een en ander had het besluit ten ge
volge, dat bovengenoemde commissie per
manent verklaard werd, om inde toekomst
bij stakingen op zelfverdediging bedacht te
wezen.
De leden der commissie verbinden zich
om niet aan politiek Ie doen. Hun cenig
doel is, om de behoefligen, de vrouwen en
de kinderen te vrijwaren voor den last en
het ongerief, dat de staking aan den nor
malen loop der publieke diensten veroor
zaakt.
Aan den anderen kant willen zij niet
doorgaan voor „slakingbrckers" en erken
nen dat de grieven der slakers soms ge
grond en hun elschen rechtmatig zijn. Zij
trekken voor niemand parlij in het con
flict. Verleden jaar hadden zic'n in War
schau 17000 personen voor den vrijwil-
ligen dienst aangemeld. Dit jaar zijn er
40000 ingeschreven.
Vraagt men ons: waaraan valt deze
stormloop van inschrijvers toe te schrij
ven? dan luidt ons antwoord: om zich
tegen het bolsjewisme !e kunnen verdedi
gen. Dat is de groote, de cssenliëelc re
den. De economische verwikkelingen toch,
vvorlen dik Wils als voorwendsel gebruikt
om wanorde te stichten en om hel buiten
land in den waan te brengen, dat de
Polen onbekwaam en ongeschikt z:jn voor
zelfbeslüür. Volgens het verdrag van Riga
-is de Ru...ische Sovjct-regeering hier ver
tegenwoordigd door een Russische legatie,
waaraan allerlei speciale commissies ver
bonden zijn. Men verzekerde mij, dat er
hier in Warschau meer dan 100 officieels
Russische afgevaardigden (lees propagan
disten) zijn, wier aanwezigheid door de
Poolsche r.egcering moet geduld -worden..
Men kan natuurlijk op" zijn vingers' Wel
uitrekenen dat al die z.g. diplomaten ijve
rige revö'udounaire woelgeesten zijn. Hier
is men van meening, d'af Duitschers; bol
sjewisten en joden onder cén hoedje spe
len om troebelen uit te tokken. Het
spreekt van zelf, dat de Polen daardoor
wantrouwend zijn geworden, voortdurend
op hun hoede zijn en bedacht om zich. te
weer te stellen.
Men behoeft nu juist niet voor -bemoei
al" uitgemaakt te worden, wanneer men
constateert, hetgeen voor al dc geallieer
den zoo duidelijk als water moest wezen:
de noodzakelijkheid der vastheid van het
Europeesche evenwicht en de definitieve
viede, dien wij allen zoo hard noodig
hebben. Deze vrede eischt een machtige
er: welvarende natie. die Rusland en
Duitschland van elkaar gescheiden houden.
Echter, deze groote bufferstaat kan
zelfs niet in verbeelding bestaan, wanneer
er geen einde gemaakt wordt aan het sy
steem der kunstmatige aanhechtigingen
van stukken grondgebied, en ander soort
lapwerk, waarmee niemand zich kan ver
eenigen. Polen vraagt de inlijving bij zijn
grondgebied van zuiver Poolsche land
streken. Niels meer, maar ook niels min
der.
Buiten Polen ziet men niet genoeg in,
met welke ontzaglijke moeilijkheden onze
vrienden daar te kampen hebben. Wan
neer -- dus een enkele maal wat heel
gebakerd optreden, dan is er reden te
over, hun dat zoo kwalijk niet te nemen.
Men rrioet die oude Polen maar eens
her zen vertellen over de schandelijke af
persingen op alle mogelijke wijzen, die de
Russische, Pruisische en Ooslenrijksche
regeeringen in practijk brachten. Nu eens
.met geweld en wreedaardig, dan weer
schijnbaar eerlijk maar valsch en trouwe
loos te werk gaande, trachtten zij den Po
len hun land hun laai en hun waardigheid
als. mensch, als persoonlijkheid, afhandig
te maken.
Op; het oogenbiik dat ik dit schrijf, moet
het Poolsche volk, dat door de schuld
hunner verdrukkers, niet administratief
onderlegd is, alles, binnen een spanne lijds
als M ware opnieuw organiseeren
en een geweldig grcot leger op de been
houden, om een eventuéelen aanval der
Ru'ssisehe bölsjewislen te kunnen keeren.
En dot overmaat van ratnp beschikt het
over geen crediet. Immers het lot van
Polen ziet er zeer wisselvallig" uil. Een
begrOo.ting te maken waarop eenigszins
te rekenen valt is onmogelijk.
Men heeft het mij tot in den treüre her
haald: het eerste wal er le doen valt, is
een vaste waarde aan de Poolsche mark te
geven. Echler men behoeft nog geen bol
leboos te zijn in de wetenschap der volks
huishoudkunde. om le beseffen dat geen
dir.g ingewikkelder is dan de kwestie der
valuta.
Hef moet maar eens ronduit gezegd
worden: er is iels abnormaals en onrecht
vaardigs, in het steeds maar laag houden
van de waarde der Poolsche mark. In Mei
j.l. deed dc Fransche Iranc 86 Poolsche
marken; op 10 Sept. 1921 deed zij 200
marken. In deze omstandigheden is de
Poolsche regeering genoodzaakt, steeds
ui eer papieren geld uit te geven, wat van
ongunstiger! invloed is op de waarde van
de mark. In den laalsten tijd is niet min-
der'dan een 'waarde van 100 milliard aan
papieren marken in omloop gebracht. Een
huis ö.f gebouw, waarvan de koopsom
verleden jaar twee millioen mark bedroeg,
is thans tot 2S millioen gestegen. De
steenkolen die Polen uit Opper-Silezië
aangevoerd krijgt, kosten 300 millioen
mark per dag.
Vooral in Duitschland 'jiordl sterk ge
speculeerd cp de lage waaroe der Poolsche
mark»
Nü we ons toch in de cijferwcrc'ld be
vinden, nog het volgende: In Juni 1920
had fcen dollar de waarde van 120 mark.
Thans, nu Polen niet meer in ccrlcg is,
eu .v- rl>L'k! overal, is hervat, doet de dol
lar 2,700 mark 1 In dezen stand van zaken
is bet natuurlijk onmogelijk dat een Pool
op reis naar 't buitenland kan gaan of
buiten de grenzen van zijn lar.d inkoepen
kan gaan doen.
Erkend dient te worden, dat de boer
mede-verantwoordelijk is voor dezen sland
van zaken. In 't algemeen verdient hij veel
geld. Maar- hij verbergt het en dwingt
daardoor zijn regeering om steeds meer
papieren geld in omloop te brengen.
Bovendien wordt de boer niet aange
slagen in de belasting naar de grootte van
zijn inkomsten. En waar in de Poolsche
volksvertegenwoordiging een groote meer
derheid aan boeren zit. daar worden de
belastingen ook niet verhoogd.
Polen kan op handels- en uijverheidsge-
bied niet buiten invoer, ofschoon zij door
den nood gedwongen, zich zonder invoer
trachten te behelpen. I11 de provincie Po
sen worden daarmee merkwaardige resul-
lalen bereikt. Dat kamt, omdat dc Duit-
sche reeering er veel meer dan dc Russi
sche en Oostenrijksche op bedacht was,
hun z.g. -Poolsche kolonie" lot een land
van nijverheid Ie maken. Een voorbeeld
in de omstreken van Posnau is een la-
briek van landbouwwerktuigen, die vóór
den oorlog 400 man aan 't werk had.
Thans werken er 5000 arbeiders.
Polen heeft geen buitenlandsche schuld
en een bloeiende landbouw.
Om zich geheel uit zijn verval te kun
nen opheffen, heeft het noodig een behoor
lijke grensregeling, een verstandige finan-
ciëele poliliek en een belastingstelsel waar
over minder woorden dan nu worden ver
spild, en dat krachtiger dan nu teil uitvoer
gebracht wordt.
De vergadering van den Volken
bond.
Een onmllige.
De Raad van Jen Volik-erabond heeft
gisteren de beraadslaging aver liet leden
tal van den Raad voortgezet. Naar men
weet heeft Ballour voorgesteld het aan
tal leden van 4 op 5 te brengen en Span
je als vijfde permanent lid1 aan te wijzen.
Da Ounha heeft voorgesteld twee nieuwe
permanente leden, Spanje en Brazilië te
benoemen. Nadat tusschen Da Cunha en
Hymans bij het debat vrij harde woorden
waren gevallen kwam lie' vporstel-Balfour
in stemming. Alle leden stemden voor. be
halve Da Cunlï'a, die tegenstemde.
Daar een besluit tot uitbreiding van liet
aantal leden van den Raad slechts met
algemeene stemmen genomen kan worden,
maakt de tegenstem van Da Cunha het
ditmaal onmogelijk het ledental van den
Raad uit te breiden.
Albanië.
De Alg. Vergadering heeft het voorstel
van lord Robert Cecil om Albanië als een
souvereinen en onafhankèlijken staat te
erkennen, aangenomen. Zij heeft levens
Albanië op het tiart gedrukt de door den
Gezantenraad ontworpen grensregeling, die
Servië'en Griekenland reeds hebben goed
gekeurd, eveneens te aanvaarden. In dat
geval zal de Volkenbond, door bemidde
ling van een naar Albanië le zen>3Bh com
missie ter onderzoek, zorgen dat de grens
regeling wordt nagekomen.
Slechte vooruitzichten.
De Washingionsche correspondent van
de „Times" is in staat mede le deelen,
dat geen enkel der landen, aan wie staats
secretaris Hughes de proefagenda voor de
conferentie beeft tc zonden, de neiging
vertoont om de agenda, wat de hoofd
punten betreft, te wijzigen, zoodot zij kan
worden beschouwd ais grondslag voor de
conferentie.
Afgezien hiervan 'echler zijn de teckenen
niet zoo bijster gunstig; de laatste dagen
is eenige ongerustheid verwekt door den
loon van bericlilen, die buitenlandsdlie
Aimerikaaosche correspondenten in het
buitenland zenden. Be Londensclie corr-s-
pondent van de „Public Ledger" b.v.
meldt, dat liet zeer waarschijnlijk is, dal
zoo de Washingtonsche conferentie niet
eerst het vraagstuk van het Verre Oosten
in behandeling neemt er. tracht dit te', re
gelen alvorens de bewapeningsbeperking
in behandeling le nemen, de Britschè de
legatie een poging zal doen om het vraag
stuk der bewapeningsbeperking op de
lange baan le schuiven door het „naar
deskundigen te verwijzen". De Washing
ionsche correspondent trekt de juistheid'
var! deze mededeel,ing in twijfel en meent
dat zij berust op uitlatingen van een „on
dergeschikt ambtenaar" aan liet departe
ment van Buitenlandsche Zaken, maar
constateert dat in ieder géval „de uilwer
king het tegendeel van prettig" is.
Ook wordt in Amerika gevreesd, dat
zoo Briand naar de conferentie komt, hij
zal komen mei wal gelijk staat met een
ultimatum, behelzende dat Frankrijk al
leen zal medewerken lot beperking yan
de bewapening indien Amerika de toezeg
ging doet om Fankrijk te helpen ingeval
het mocht worden aangevallen.
Lloyd George.
De „Daily Chronicle" meldt dat groote
druk wordt uitgeoefend op den premier
om hem le doen terugkomen op zijn be
sluit om niet naar Washington te gaan,
daar zijn legenrwoordiglieid daar noodza
kelijk wordt geacht voor het slagen der
conferentie.
De „Daily Express" te Gairloch zegt,
dut de kritieke toestand', waarin de Ier-
scihe kwestie verkeert, den premier te Lon
den lioudt. Men denkt aan de mogelijkheid
dat de premier 11a de eerste zittingen van
de lersche conferentie alsnog naar IA
hington zal gaan.
EEN REDEVOERING VAN
Zondag is te St. Hermine in de Ven
dee het standbeeld voor Clemenceau ont
huld en, gelijk men weet, heeft Clemen
ceau daar ook zelf het woord bij gevoerd1.
Havas seint, dat Clemenceau in de eerste
plaats het zegevierende, vaderland ver
heerlijkt heeft en vervöigens in eert
schoonen lillcrairen vorm den lof gezon
gen van den „poilu", die teruggekeerd- uit
den oorlog weder boer wordt op die!
Fransche aarde, die de voedster is van
de geestkracht der natie. De overwinning
van Frankrijk, zeide Clemenceau, was del
overwinning van 't idealisme, dat noodig
is om het 'leven te veredelen. Reeds heeft
het onderworpen of verdrukte volken be
vrijd.
De ovrwinning is de overwinning v.ani
alle bondgenooten, maar de beproeving
van het bondgeuootscliap is begonnen:
zoodra de vijand de wapens had neerge
legd. De bondgenooten hebben er allert
behoefte aan nu ook weer hun eigen be-:
langen le dienen, maar de opofferingen',
die een elk zich getroost heeft, leggen
een elk eerbied op voor de ge
meenschappelijke zaak en 'het gevoel, dat
eenheid in moeilijke oogenblikken gebo
den is.
De geest, het gevoel, de wil van;
Frankrijkr zijn vredelievend. Onze regel
is: niet ©verheersoht worden en niet
onerheerschen en een billijke vrede voor
allen.Clemenceau wekte zijn landgenooten!
op allen hun burgerplicht te vervullen
en de uitvoering te eischen van het pro
gram der democratische overwinning.
Frankrijk zal leven van den rechtvaar
digen vrede of het zal ondergaan. Nadat
de vergoeding voor de barbaarsche ver»
woestingen voldaan zii zijn, zal er niels
gaan boven het belang van Frankrijks
veiligheid. Clemenceau zeide het plaa
magnifiek te vinden om den wereldvrede
fe verzekeren tot in het verre oosten;
maar- Frankrijk behoort lot de vredelie-
erekl dicht aan de Duitse lie
g ens. Overtuigd van de ijde'lheid van,
aizSderbjke militaire waarborgen, wildQ.
Frankrijk van een afzonderlijken vredei
niet weten, ovewegemde, dat verwerving
van grondgebied dc bondgenootschappen
zou verbreken.
Sprekende over de conferentie te Was
hington zeide Clemenceau, dat de belangetï
van de volken meer dan ooit solidair
zijn. Het ingrijpen van Amerika in, derf
oorlog bewees, dat het evenals Frank-.,
rijk en Engeland den algemeenen, vredei
wilde. Het is onmogelijk de vertegen-?
woordigers van de beschaving bijeen In
roepen uitsluitend om h-uai mee te deelen-,
dat men zich niet inlaat met het hoogstel
goed dier mensdiiheid, waarvoor men zijn
bloed vergoten heeft. Niemand- zal wei-*
geren het Fransche vraagstuk te beschou
wen als een vraagstuk van .vrede. Een
financieele nederlaag van Frankrijk zou-
gelijk staan met een nederlaag met de
wapenen. De ondergang van den over
winnaar, die door revanche-pogingen het
meest bedreigd wordt, zou tegenover alt?
bondgenooten het gevaar der steeds drei
gende overheersching ontketenen. Geen
bondgenoot zou een hervatting van het
economische verkeer met Duitschlandi
willen bevorderen wanneer dit ten koste!
van Frankrijk zou gaan. Het zou verraad
zijn. Stelselmatige verwoesting van de:
Fransche industrie is het doel van derü
vijand geweest. Die verwoesting berooft
Frankrijk thans van d'e mij-delen om te;
fabriceren, terwij de bondgenooten hun.
fabriceeren, terwijl de bondgenooten hun
Clemenceau sprak vervolgens over het-
verdrag van Spa, waardoor Frankrijk ge
dwongen werd geld aan Duitschland lef
leenen voor zijn herstel en betreurde liet
dat er oorlogsmisdadigers ongestraft blij
ven. Hij spoorde ten slotte de openbare
meening aan in overeenstemming met het
vredesverdrag te eischen, dat de schuld'
Roman door MYRTLE REED.
Vertaald uit het Engelsch door Hen
riëtte v. d. Waarden.
15.
loen had de dokter zoo gauw moge
lijk zich bij de aristocratie gevestigd.
Oost-Lancaster wendde een verfijnde
verbazing voor, maar toen de plaatse
lijke dokter, die de hoogste achting
van de gemeente bezat, overleed, werd
Dokter Brinkerhoff de laatste toe
vlucht. Zijn wetenschap werd overal
geroemd, maar niemand ging naar zijn
nuis uit vrees ongewenschte vreemde
lingen te ontmoeten. Het stond beter
het dubbele te betalen, en den dokter
«an huis te laten komen, alwas 't maar
voor een brandwond of een snee in
Jen vinger. De man was ruim genoeg
van opvatting om zich te amuseeren
over de eigenaardigheden van Oost-
Lancaster, ofschoon zijn schrandere
oude oogen wel zagen, dat hij slechts
geduld werd, waar hij gehoopt had
vrienden te zullen vinden. Binnen de
nauwe muren van zijn woonvertrek
ontwikkelde hij een kalme heldere
philosophie. Hij paste zich aan bij zijn
omgeving, als die omgeving niet bij
machte was te veranderen, hij zocht
overal den ?oed en kant van te ontdek
ken en weigerde beslist door het slechte I gen,
aangetast te worden, hij geloo'
rotsvast in de wet der vergelding
was Dokter Brinkerhoff's geloofsbelij
denis.
Woensdag's en Zaterdagsavonds
werd hij als gelijke ontvangen bij twee
aristocratische families.
s Zondags was hij in de kerk aanwe
zig, vóór de laatste tonen van de klok
weggestorven waren, zat hij altijd op
zijn plaats. Na den dienst haastte hij
zich heen, hoffelijk de vcfmelijke groe
ten in ontvangst nemend.
Zondagsmiddags precies om half
vijf ging hij den berg op naar Herr
Kaufmann en bracht daar den avond
door. Dit wekelijksch bezoek bracht
een sterke verandering te weeg in
Fraulein Frederika's eentonig leven.
Er was iets romantisch in, dat het alle-
dag-leven ophief en ze zag er met
huichelachtige koelhartigheid naar uit.
Arme Fraulein Frederika, misschien
had ook zij haar droomen
In vele opzichten waren de beide
mannen aan elkaar verwant. Hun ge
sprekken waren dikwijls oppervlakkig,
maar bezaten veel charme. Op slot
van rekening zegt een gesprek zoo wei
nig, waar men niet bij machte is zonder
woorden te begrijpen, kan de zorgvul
dige uitleg de zaken niet helder maken.
Zooals in hoogere regionen de eene
bergtop den anderen begroet, zoo groet
de eene ziel de andere. Als we ons laten
weerhouden door angstige betrachtin-
om onze vrienden ons vertrouwen
te schenken, leven en sterven wij een
zaam. Zelfs liefde, de toovernaar, die
in verbijsterende oogenblikken ons
nieuwe inzichten opent, en onzen blik
ruimer maakt, moet zorgvuldig onder
houden worden, of zij zal te kort schie
ten. Een derde van ons leven brengen
wij slapende door, en wie zal ons zeg
gen hoe groot het deel van de rest is,
dat wij in volmaakte eenzaamheid
moeten slijten
De Junilucht stroomde door de ge
opende vensters van het huis op den
rand van den heuvel, en de Meester
deed een dutje in zijn stoel. Het licht
stroomde verblindend naar binnen,
want er stonden geen boomen voor het
huis.
Fraulein Frederika hield haar ge
zicht vast besloten van het raam afge
wend. Het was Zondag en bijna half
vijf, maar ze wilde niet naar den ver
wachten gast uitzien. Ze vond het pret
tiger ergens anders aan te denken, om
als de roestige bel overging, al de vreug
de van een sensationeele verrassing te
smaken.
Op het gestelde uur kwam hij en op
het verwelkte gezicht der Fraulein
verscheen een blos als van een dood
roze bloemblad.
Herr Dokter, zeide zij, wat aardig
van u te komen. „Mein Bruder" zal
zeer verheugd zijn.
Wordt wakker, riep de dokter la
chend, toen hij de kamer in kwam. J e
kunt niet eeuwig blijven slapen.
Zoo, zei de Meester, en op eens
werd hij helder wakker, ben jij het.
Fraulein Frederika zat in haar hoekje
en sloeg de beide menschen gade, waar
van zij 't meest in de geheele wereld
hield. Niemand kon haar Franz even
aren, dan de dokter, voor wien de ge
heimenissen van leven en dood een
open boek waren.
Mij is het gegeven veel te zien in
deze wereld, had de Dokter eens gezegd.
Mijn Vader is zoo goedertierend mij toe
te staan Hem te helpen. Ik ben de
eerste, die de ziel verwelkomt, en de
laatste om haar vaarwel te zeggen, als
ze tot God terugkeert. Is het te ver
wonderen, dat ik het waag, nu en dan
Hem een boodschap te zenden van
mijn-geloof en vertrouwen
De opvatting van den Meester van
een aangenamen omgang, bestond niet
in een onafgebroken woordenstroom,
hij vroeg slechts zijn vriend bij zich te
hebben om hem zijn gedachten mede
te deelen, als hij het verkoos. Hij deelde
alleen die gedachten mede, die waard
waren er dieper op in te gaan.
Op dezen zelfden namiddag voelde
Lynn zich zeldzaam rusteloos. Zooals
zoovele mannen, waarvoor het een on
mogelijkheid zou zijn, vreesde hij ver
wijfd te worden. De verschillende zach
te invloeden, waarvan hij voortdurend
omringd was, hadden op hem een ver-
teederenden, ontzenuwenden invloed.
Iris zat te lezen, zijn moeder was
brieven aan 't schrijven en tante
Peace trachtte hem bezig te houden
met herinneringen uit haar jeugd. Als
het leven voor ons ligt in het licht van
blijde verwachting, verdwijnen de on
overkomelijke bezwaren en gapende
afgronden, zijn we jong, ofschoon o^-.o
jaren mogen opklimmen tot zeven
kruisjes. Op dien eersten dag, dat wij
terugblikken, met voldoening, of met
leedwezen op den heuvelachtigen weg,
dien wij afgelegd hebben, en als er geen
belangstelling meer is, voor den weg,
die nog komen moet, op dien dag zijn
we oud.
Dat is zeer belangwekkend, zei
Lynn, toen tante Peace haar verhaal
beëindigd had over de eerste school,
die zij bezocht had, Ik ga nu een beetje
wandelen als u 't goed vindt. Wilt u
het Moeder zeggen als ze beneden
komt
Met groote stappen begon hij zijn
tocht om Oost-Lancaster, bij de brug
eindigend, waar ook hij over heen leun
de, en in de zonnige diepten van de'n
stroom staarde. Aangelokt door Dokter
Brinkerhoff's uithangbord richtte hij
zijn passen naar diens woning, opeens
wist hij waar hij naar verlangde, hij
hunkerde naar mannengezelschap.
Maar Dokter Brinkerhoff was niet
thuis en zijn voetstappen klonken hol
in de verlaten gangen.
Hij liep een paar malen de lange gang
op en neer, omdat hij niets beters te
doen wist, en hij hoorde de kat van den
dokter klagelijk miauwen in de spreek
kamer.
Arme poes suste bynn, ik wou,
dat ik je vrij kon laten, maar ik zie er
geen kans toe
Hij klom den heuvel op, zijn prikkel
baarheid waarvan hij zich geen regen
schap had kunnen geven, was alweer
bedaard. Het leven was toch goed,
het was heerlijk adem te kunnen halen,"
de zonnewarmte te voelen en den veer-
krachtigen grond te betreden.
Er komt iemand aan, kondigde
Fraulein Frederika aan, ik geloof dat
het Herr Irving is,
Herr Irving, herhaalde de Meesten
Mein leerling Hij heeft vandaag geen.
les.
Misschien is er iemand zie.- /er-
onderstelde de Dokter.
Maar het bleek, dat Lynn alleen uit-
hartelijkheid kwam. Zijn sprankelende!
vroolijkheid zette het gesprek et
meene frischheid bij en ze blevF -.t
zonsondergang bij elkander.
Wat is het toch been vrienden
te hebben, merkte de Mees,., op. Iede
re vriend neemt zijn eigen plaats in:
Als ge een vriend veriiest, denkt ge.
misschien, nu ja, ik kan zonder hem,,"
maar dat is niet waar. We hebben zoo-',
veel kanten als we vrienden hebben,
ieder ziet een verschillende, die dikwijls!
eert weerkaatsing van hem zelf is. -
(Wordt vervolgd.)\
C.
f
