ONS BLAD
BINNENLAND.
ontdekking.
Brieven uit Polen.
DE ViOOL.
No. 30l
DONDERDAG 6 OCTOBER 192'!
m JAARGANG
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
SS
91
Bureau: HOF S, ALKMAAR. Telefoon: redactierno!E6S3' 33
Aan i
E, C.
lile
Advertentieprijs:
Van 1 5 regels f 1.25 elke regel meer f 0 25; Reclames
per regel f 0.75; Rubriek „Vraag en aanbod" bij voor
uitbetaling per plaatsing f 0.60.
abonné's wordt op aanvrage gratis een polis verstrekt, welke hen verzekerTtegen ongevallen tot een bedrag van f 500,—, f 400,—, f 200,—, f 100—, f 60,—, f 35,—, f 15,—.
Abonnementsprijs
Per kwartaal voor Alkmaar
Voor buiten Alkmaar
Met Geïllustreerd Zondagsblad O 60 f hooger.
De vorige week lieeft de befaamde
Leidsclie hoogleeraar, professorB o'IiIand
na langdurige ziekle weer op het
levenstooneel verschenen een van zijn
bekende pliilippica's 'gehouden. Ditmaal
moesten het de democratie, de Joden, de
.regeering, ja zelfsde professoren ont
gelden, welke laats'ten allen maar schijn
geleerden waren behalve één n.m. Bolland
ïci f
Nu heeft deze nederige geleerde. Maan
dagmiddag zijn college's hervat en voor
zijn studenten ongeveer dezelfde film af
gedraaid, welke hij bij zijn eerste weder
optreden verleden week vertoonde. Echter
met een kleine aanvulling, welke de ver
melding wel waard is. Professor heeft
urn. een werktuig ontdekt, op welks
geweten een groot deel van de verderfe
lijke democratische ontwikkeling van
onzen tijd meet werden geschreven en dlije
boosdoener is.... de fiets! Het me eren-
deel van de zedelijke en lichamelijke
kwalen van onzen tijd moet geweten
worden aan.... de fiets, liet populaire
snel voertuig, dat onder ieders bereik
val'tl
Is het niet droevig belachelijk een pro
fessor aan een Nederlan'dsohe hoogesch oo 1
die zich uitgeeft als de eeni'ge werkelijke
man. die in HolHand nog wijsheid kan en
durft zeggen, als de man der ..zuivere
rede." zulke nonsens voor een gehoor van
intelleclueelen te hooren uitkramen?
Vermoedelijk doet deze. bolleboos voor'
zijn volgend college weer een nieuwe' out
dekking: b.v. deze, dat er geen aan stek e-
iijker democratisch ding in onze maat
schappij is dan de moderne stadstram,
waarin oen burgervrouwtje naast een def
tig heer, een werkman op één bank naast
dat te zeggen, of men geeft uiting aan zijn
dankbaarheid aan een verkeerd adres. En
nu kwam de oogst. Het zou inzonderheid
met de aardappels niets worden. En zie, 't
wordt over 't algemeen heel goed. Over
treft in alle geval verre de verwachting.
En nu werd ons deze gedachte aan de
hand gedaan, dat alle Christelijke klagers,
die bij de uitkomst beschaamd staan, voor
den grooten nood der zending één zak
aardappels bestemmen.
•Die den gelieelen zomer niet. hebben ge
klaagd, zijn vrijgesteld.
Die niet beschaamd staan vanwege de
uitkomst, zijn ook vrij."
Ziedaar een goede gedachte: er gaaf bijna
geen week voorbij of een of andere missio
naris doet in ons blad een beroep op de
milddadigheid, omdat de missie onder den
oorlog zoo schrikkelijk heeft geleden.
En wij, Nederlanders, voor den oorlog
en alle ellende gespaard, wij, die dezen
winter een kleinen hongersnood vreesden
tengevolge van de groogle en dezen nu ge
lukkig weer zien afgewend door goede
oogstuitkomsten, wij kunnen niet genoeg
op onzen plicht van dankbaarheid gewezen
worden, dankbaarheid, die zich niet be
ter uit dan in steun aan de missie.
III.
Warschau. De Jodenbuurt.
Het huisvestingsvraagstuk. Een
staat in den staat. Lloijd
George en Polen.
Als we nu weer eens wat over War
schau en onze reiswederwaardigheden
gingen praten?....
Warsohau. ge egen aan den Weicihsel-
öever telde vóór den oorlog 900.000 in
woners; men verzekert mij, dat de slatï
er heden ten dage bij de 1800.000 moet
een in zijde geklcedc damegezeten is cn tellen! En toch is ei- sinds den créilhg
dat voor hetzelfde geld. geen enkel huis hij gebouwd, geen enkel
Toe, professor, geef eens een college huis zelfs ook maar voltooid; en bij
over den invloed van de clectrisehe tram alles heeft men héél de nieuwe rijks-
-administratie burgerlijk militair, als-
vp de democratische ontwikkeling van __i. rfrtr,
ook de gezantschappen en de builenland-
rnzen tijd! Is dat geen prachtidee? Wij sehe missie"s onder dak i en brengen.
£cven het gratis.
Nu kan men wel raden, wat een opeen-
booping der bevolking in die omstandig
heden ontstaan moest.
Warschau is een betrekkelijk jonge stad,
paganda voor steun aan de Missie gemaakt f" mfCrA\'!e boulevards zijn er
b breed de parken wei-onderhouden en zeer
EEN GOED IDEE.
Er is in de laatste jaren geduchte pro-
voornamelijk in de groote steden, waar
men de massa met missictentoonstellingeu,
lichtbeelden enz. gemakkelijk bereikt. Nu
trof ons in een Friesch protestantseh Zon
dagsblad een rake opmerking, die ook
voor ons Roomsche volk, voornamelijk reeren
uitgestrekt
Hel oude stadsgedeelte van Warschau,
en in 't bijzonder de „Grand Place", be
looft zeer merkwaardig te zullen worden,
wanneer men erin zal kunnen slagen, de
wijk op een verstandige manier te reslau
voor het platteland, kan dienen. Onder het
hoofd: ,,de geschiedenis van een zak aard
appels" lezen we:
„Neen, 't moet eigenlijk nog een gesehie-
lenis worden. En of 't nu een droeve of
eer. blijde geschiedenis zal worden, hangt
van onze lezers af.
lie zaak is deze: Op huisbezoek te mid
den van 't aardappelrooien, werd ons bij
den aangekondigden nood der zending de-
ze gedachte aan de hand gedaan.
Er is in dezen merkivaardigen drogen zo
mer 1921 lieel veel geklaagd over de
dioogte. En zoo verging het vele nien-
schen echt
Een vereeniging van kunstvrienden heeft
alreeds de hand weten te leggen op eer.
vroeger-eeuwsch huis en heeft daarin zoo
juist een tentoonstelling georganiseerd van
oude Engelschc prenten welke de Engel-
schen op hun doorreis door Warschau
in verrukking brengen.
Slechts de bij uitzondering rijke
menschen hebben ie Warschau een heel
huis. IlecI de overige bevolking leeft In
verdieping-woningen indien men al
thans „woningen" noemen mag de krot-
vertrekken, welke zoo talrijk zijn in de
oude wijiken.
Wij wachten ons er natuurlijk wèlvoor,
een bezoek aan de Jodenbuurt te verzui
men.
lloc kan men nog gelooven aan de
menschelijk: als n.l. God de schadelijkheid der microhen. als men gc-
Ileer het niet goed maakt naar hun zin, zieu l'eeft. wat men hier ziett 't Is al heel
dan spreekt men dat klagende vrijelijk uit' moei'ilk- zélfs bi.i ons, een tamelijke zin-
Terwijl als Hij 't goed maakt, men vereeet ^e!,ii,kh^id te vcrkriiSen armelijke ver-
b trekken, wanneer ze bewoond worden
FEUILLETO
door dri-e of vier personen, cn wanneer
•ze tegelijkertijd moeten dienen voor slaap
kamer, voor eetkamer, voor keuken voor
waschhok en voor droogzolder, en bo
vendien is het linnengoed hier nog totaal
onbereikbaar voor de smalle beurzen, ter
wijl de zeep er ontzettend duur kost.
Voeg hier nog bij de bijkans, lionderd1-
jarige aanraking yon de Polen met het
Russische volk, dat zich slechts heel zui
nigjes bekommert om zindelijkheid en
hygiène, en "gij zult u een flauw denkbeeld
gevormd hebben van wat wij hier te zien
krijgen.
In onze Westersclie landen ontmoet men
nergens menschen dié met zulke onbe
schrijflijke- smerige lompen bedekt rijn.
We zien er van .af.'in een van de hiér
zoo talrijke krot-winkeltjes binnen te tre
den, zóó sterk is bij ons het vermoeden,
dat we bij 't weer naar buitentreden
niet meer alléén zouden .zijn!
Er bestaat, zegt men, een Joodsche sec-
Ie, welke van baar aanhangers eischt.
dat ze 'versleten kleeren vol gaten dra
gen: ziedaar een regel, welke liier voor
zeker nauwkeurig 'in acht genomen wordt!
Booze tongen beweren, dat een Duit
scher, een Rus en een Jood eens een
weddenschap aangingen, wie van hen het
langst de minst welriekende lucht zou
kunnen verdragen.
Het eerst sloot men den Duitscher op
in een vieze stal. in gezelschap van een
bok; na verloop van enkele oogenblikken
moest de Duitscher het opgeven. De Rus
hield liet een poosje langer uit, maar
moest zich op zij11 beurt tocih ook ge-
w(Winen geven. Toen echter de Poolsche
Jood den stal binnenkwam, nam de bok
weldra half geslikt de vlucht en dc
Poolsche Jood won de weddenschap met
glans.
Het zou onbillijk zijn, de Poolsche re-
gceritïig er een verwijt van te maken, dat
zij nog geen oplossing gevonden heeft
voor het allervoornaamste vraagstuk der
gezonde volkshuisvesting.
De bestaande toestand, we ken wij be
treuren is het onvermijdelijke gevolg
van de onvoldoende woongelegenheid en
van de duurte der onmisbaarste dingen.
De regeering legt beslag op alle niet-be-
woonde vertrekken; zij stelt ook een huur
prijs vast, welke de eigenaar maximaal
miag -••*eïg<a hel als in IIoRand dus,
maar terwijl de wet hierbij alleen den ei
genaar op het oog heeft, blijven, de huur
ders vrij om onder te verhuren tegen 't-
doet-er-niet-toe welken prijs. Zoodoende
doet zich het onduldbare geval voor, dal
een huurder van zijn^onderhuurders twin
tigmaal niééï opstrijkt dan hij zelf aan
dén eigenaar betaalt! alweer net als
in Holland?Dat willen wij niet stout
weg beweren, maar.... 't lijkt er toch
véél op!
Nu we ons loch in de Jodenbuurt be
vinden. kunnen we niet nalaten hier ie
wijzen o;p de voortdurend toenemende in
vasie van uit Rusland verdreven Joden in
Polen; er zijn in Polen ongeveer vijf mit-
lioen Joden, en zij vormen er een staat
in den staat. Men zou waarlijk zeggen,
dat de Joden, die hier een absolute vrij
heid en overigens alle rechten der overige
burgers genieten, er bijzonder aan hech
ten, góed te laten merken, dal zij met de
overige bevolking niets hebben uit te
staan.
Bijna allen dragen zij een bijzondere
kleedij: een zwarte, ronde muts, en een
lange jas, 'n soort zwarte overjas, wielke
reikt tot de enkels; allen dragen een
lange baard, over 't algemeen weinig „ge
soigneerd" en yelen onder hen omlijsten
het gezicht met een breeden bos gekruld
haar, wat wel wat weg heeft van wat de
damesmode als ik mis niet vergis
„paviljotjes" noemt.
Overigens karakteriseeren de zwarte
oogen, de matte, aschkleurige gelaatstint
en de altijd drukke manier-van-d'oen de
Joden van dit land genoegzaam. Zater
dags, op den Sabbatdag, omhangen zij
zich met een soort toga en zetten zij een
zwarten hoed op met breeden rand, be
dekt met bruin bont.
Is 't ons kwalijk te nemen, wanneer we
ons waf wantrouwig gestemd gevoelen te
gen <j!at vreemde en niet met anderen
të vereenzelvigen volk, dat nergens een
vaderland beeft, maar zich overal nestelt,
alsof iét er thuis hoort, een volk,
waarvan men vooral hier veronder
stelt, dat het de hand heeft in alle ont
aardende en afbrekende, omverwerpende
intriges.
't Is geen geheim meer, voor niemand',
dat d> voornaamste bolsjewiekenJo
den zijn; is het dan te verwonderen, dat
de Polen, die zooveel uitle staan hebben
gehad Van de onzegbare b^rbaarschheid
der bolsjewieken, zich er ongerust over
maken, als ze maar steeds meer Joden
hun land1 zien binnen trekken? Te mieer,
nu deze zich zoozeer beveiligd en bevoor
recht gevoelen, niet alleen door de spreek-
woordelijike Poolsche gastvrijheid, maar
levens- ook door machtige, internationale
invloeden, invloeden, waar geld achter zit.
Iedereen beschuldigt Lloyd George er
van, d<< t hij zich door deze laat sten te veel
heeft laten leiden en niemand is in Po en
minder populair dan hij.
Ik bepaal me er natuurlijk toe, datgene
op teteekenen, wal de ernstige en do
knappe menschen hier denken. En als ik
de eej had, m'nheer Uoyd George te ken
den, jlan zou ik Jnein in gemoeide aanra
den, vooreerst maar geen rondreisje door
Polen te gaan maken!
Opper-Silezië aan Duitschland?
Do vertegenwoordiger van het „Berl.
Ta-gcbl." had Dinsdag een onderhoud met
den gewezen juridisehen deskundige van
het Aiherikaansclie departement van bui-
lenlandsche zaken, Miller, die tijdens de
Parijse-he conferentie de juridische raads
man van president Wilson was en op
verzoek van de Duitsehe regeering een
rapport inzake Opper-Silezië heeft opge
maakt. In den loop van het gesprek zei-
de dc Amenikaansche jurist, dal er geen
steekhoudende gronden zijn voor een ver-
deeling van Opper-Silezië. Dat de Enteri-
te-mtsjendheden oorspronkelijk van de
o'. Crh'itariieid van C pper-Silezië over
tuigd waren, blijkt uit ólëni'encéau's man
telnota van 16 Juli 1919, waarin de kwes
tie van de volksstemming uitdrukkelijk
als volgt werd geformuleerd: .„óf Opper-
Silezië een deel van Duitschland of van
Polen zal vormen." Een verdeeling van
Opper-Silezië. aldus ging Miller voort, is
in slrijd met de 14 punten van Wilson,
en zou uiet alleen onrechtvaardig, maar
zooals de Votkeiibondsraad ter gelegen
heid van de beslissing inzake de Aalands-
e'ilandien verklaarde, onvereenigtbaar zijn
■met de idee van den staat als territoriale en
politieke eenheid. De houding van den
Volkenihondsraad inzake de Aalandserlan-
den is een gewiehlig argument tegen elke
verdeeling van Opper-Silezië.
Miller kwamlol de conclusie dal
Duilsethland volgens recht en wet onge
twijfeld gerechtigd is, het geheele volks-
stemmingsgebicd vanOpper-Silezië als in
tegraal te behouden. Hij is er van over
tuigd, dal het advies van den Volkenbond
aan den Oppersten Raad der geallieerden
in dezen geest zal uitvallen.
De toestand in Ierland.
liet amncstieuerzoek.
Dd correspondent van de „Times" ie
Dublin meldt, dat de militaire autoriteiten
'bezwaar maken legen inwilliging van het
verzoek lot het verleenen van amnestie
aan de 3709 geïnterneerde Ieren en de
800, teigen wie een interneeringsbevel is
uitgevaardigd, voornamelijk op grond van
de omstandigheid dat liet repuiblikeinsclhe
leger voortgaat met het houden van oe
feningen, alsof er h maal geen sprake
was van een bestand en vredesonderhan
delingen. Het gaat voort met liet inlijven
van recrulen en oefent en marcheert, zegt
de correspondent, zonder verheimelijking,
in vele deeien des lands. Vrijdag van de
vorige Veek nog werden militaire oefe
ningen gehouden door 500 man op een
paar mijl afstand van Dublin, waarbij ver
scheidene journalisten op uitnoodiging
aanwezig waren en waarvan een filmop
name werd gemaakt. De correspondent
zegt, dat de militairen deze oefeningen
klaarblijkelijk niet beschouwen als een
inbreuk op den wapenstilstand, daar zij
geen pogingen doen om in te grijpen,
doch zien toch ook dé beleekénis van
deze verrichtingen niet over het hoofd,
waarom het onwaarschijnlijk voorkomt,
dat zij een algemeene invrijheidstelling
■van de geïnterneerden zullen goedkeuren,
zoolang niet min of meer zekerheid be
staat, dat de burgeroorlog in Ierland niet
opnieuw zal ontbranden.
De houding van het Noordelijk parlement
De houding van het Noord-Iersche par
lement ten aanzien van de voor de deur
staande conferentie iusschen de regeering
en Sinn Fein, werd Dinsdag duidelijk ge
maakt in een verklaring van Sir James
Craig, den prémier van Noord-Ierland. Hij
zedde, dat zoo Lloyd George hem opnieuw
zou uitnoodigen tot bijwoning van de con
ferentie, het besluit van de regeering te
Ulster van kractht zou blijven. (Dit be
sluit komt hierop neer, dat Ulster alleen
wenseht deel le nenren aan een conferen
tie, zoo de bijzondere positie .van Ierland
erkend werd)..
DIE P>ECONiSTiRIJGTIE ViA'N HET
DUITSGHE KABINET.
Naar die Berl. corr. vam het „Hfol." ver
neemt, hebben de 'deinncrailen en het cen
trum de bekend© vraag idler onafhianjkelij-
kem, of zij bereid zijn. op den .grondslag
van h«t program dier omafhankeiijtken een
conditie met de onalihankelijlken goed te
keuren1, miel principieel weigerend 'beant
woord, maar hun le nsteumming afhankelijk
geisüelld van dié volgende 'drie voorwaarden:
Ten eerste moeten die onafihanik el ijk'en
zich ondubbelzinnig op dien grondslag van
■die grondwet plaatsen. Ten itwee.de anoet
van te voren overeenstemaming worden
verkregen omtrent een gemeenschappelijk
regeer'ingsprog'rarri. Ten derde moét dé
DixilscJie VcJk'spartij toit een ©veptueele
coalitie met de omaflhamlkelijkien 'toetredlen.
Het is nauiwolijks ite vtcwachten, dat die
■onafhankelijken op d'en eiscth tot samen
werken met de D. V. P. zullen ingaan.
GeJheel afgezien nog van fel feit, dat ook
de D. V. P. van een diergelijke coalitie
mieüs zal wollen weten.
Ajs. Dinsdag worden de
van dén rijkskanselier met de
woordlgers dér industrie, landbouw en
banlkén voortgezet. Eenst na 'deze verga
dering, d.w.z. dus in het midden van de
veilgenet© week, zullen vermoedelijk de
besprekingen van dien rijkskanselier met
de partijen over de reconstructie der re-
geeriing worden voortgezet. De besprekin
gen van d'en Pruisischen ministeir-presidenit
StegierwnM met de partijen over de recon
structie van het Pruisische kabinet zullen
reeds in de iiiterfractiioneelie zitting van
morgen wonden voortgezet.
CRISIS AAN HET FRAN'SiOHE
DEPARTEMENT VAIN ITNANOIëN?
In een Dinsdag gehouden zitting van de
ibegrootinigsoommdssie der Fran.salie Ka-
nner ils een ernstig oonflict gerezen lus-
■schien de commissie en den Minister van
Financiën', Dommer. Ten «inde het ge
raamd tekort van twee en half milliard
te d'ellcken. steldé Dioumei* voor, de ver
dubbeling van betasting op hét zaïken-
cijifer. Ondervraagd, verklaarde hij verder,
d'a't hij ooigenblifckelijik niet 'geneigd is-om.
■de duurteitoeslag aan rijiksaimbteniaTen weer
at te schaffen, omdeit de tijden daar inog
niet naar waren.
De oomimiiissi'e die vam 'de dioor allé
■zakemnien.s'dhen afgekeundte helaistinig op
het zaken-cijfer, niéts weten wil, nam toen
een motic-.Herriot aam, waarin aangedrom-
gén wordt -de uitgaven zoodanig in le
krimpen, dat geen verihooging 'der belas
tingen of niéuwe l'eiendng nloodiig zullen
zijn. Dit veroorzaakte oen ware revolutie,
wanit dié rapporteurs van vrijwel alle
onderdeelen van het budget hadden hun
rapporten ai gereed, die voor een deel
reeds gedrukt zijn,. Dit alles zal dus ver
anderd moeien worden en dal terwijl de
Kamer binnen, veertien 'dagen hijeen komt!
■Men verwacht dat de heele geschiedenis
wel e'ens funest, kon worden voor Doum-er,
wiens positie zoonis men weet reeds eer
der zeer bedreigd werd. I-n élk geval toont
■do commissie aldus hot nïet de bezuini-
(gaegs-prilildek ernstig le meenen.
JAlPAN EN DE .ONTWAPENING.
Haira, de Jalpansche premier, zeidé in
een vergadering van de aifdeelirag Nagano1
,van die regeeringsparlij, dat de regoering
besloten was haar ibest te doen opdat de
heiWapeningshepsrikiinig vrerkelij'ktieid wondt.
Teneinde alle misverstand ten aanzien van
Japans politieke -powlie in hel Vérre Oos
ten weg te némen, voegde Ham hiiéraah
'toe, dat de conferen tie te Washing Ion van'
het hotogste gewicht wals ivoor Japan, idloelh
dat hel ongerijmd was te meenen, dat
Japan ais gevolg hiervan voot een na
tionale crisis stond.
WEST-'HONGARIJE.
De bevolking van West-Hongarije in hel.
volgens het verdrag van rianon door d:e
Hongaren te oinirui-men en aan de Oosten
rijkers over te dragen gebied heeft haat
onafhankelijkheid, zelfstandigheid en on
zijdigheid gcprocla'meercl, den 4en Oct.
'smiddags twaalf uur. Zij diroeg «en cotn-
mfcsde oip een 'ontwerp grondwet -te maken.
Tegelijkertijd sloot de bevolking Van de
districten Neusiemel, Lakonnpaik, Oherpol-
len diorf len Niemtoejwar zich bij dunt on-
afhankeljjlkheidsproclamiatiie aan
ECtÜClHEUR EN KATH'ENAU.
De Duitsehe minister van wederophouw,
dr. Bathenau zou gisiterenavond naar
Wiesbaden vertrekken',. Hij za.l daair op 6
en 7 October «p grond van de geheimge
houden opdracht der rijfosTegeering, waar
toe in de kafoinetszittiing van Woensdag
besloten is, de laatste onderhamd'el'ling'en
met minister Douchéur voeren over de
'Dui'tsoh-'Frans'che economisr-'he overeen-
komisi. Inldien in Wiiestoaidien, wat men
voor Z'eer waaTschijnlijk houdt, een over
eenkomst tat stand komt, zal de ratifi
catie daarvan 'door dé bei-de regeèringen
spoedig gie-sdhieden. Naar id'e „Voss. Ztg."
■veuneeml, -zal de - overeenkomst- niet ter
goedtk'euring aan den (Rijksdag worden
•vooirgélegd, daar zij volgens 'de meerling
van de rijik'sregeering geen nieuwe ver
plichtingen inlhouditf
mw. BÜITEML. BERICHTEN.
VERGIFTIGD?
Op last van de justitie wordt le Law
rence (Ver. SI.) het stof f dijk overschot
opgegraven van den multi-millionair Ed-
vvald F. Searles, die eenigen tijd geleden,
overleed, op grond van het vermoeden
dat hij vergiftigd is. Het meerendeel van
Searles' nalatenschap, vijf millioen dollar,
(kwam in handen van zijn geheim secre
taris Arthur Walker, 250.000 dollar in
'handen van Searles' neef Albert Sc-arles,
een artist te. Boston. Zoodra -liet lesta-j
ment bekend werd diente Searles junior
een prolest in cn maakte aanspraak op
twee millioen dollars.' Een hartziekte
werd officieel- opgegeven, als de oorzaak"
van den dood van Sear-leè, die reeds vrij
oud was.
De „Daily Chron." meldt dat Sir
David Shacklelon, de voornaamste raad
gever in arbeid skweslks aan het Engel-
sche -ministerie van arbeid, zich Ih.ans in
België bevindt om daar de arbeidstoe-l
sland'en le besiudeeren. Zijn zending-
werd ondernomen op speciaal verzoek
van den premier 'en het -doel is in België,
■dal niet zóó. erg onder werkloosheid ge-,
bukt gaat als Engeland, na te gaan hoe,
men daar het werkloosheid- vraagstuk
aanpakt.'
Richboroug'h, gedurende den oorlog
dé nieuwste en „geheimzinnige" oorlogs
haven aan het Kanaal, wordt nu dienst.-'
baar gemaakt aan den handel. Dezê week
Roman door MYRTLE REED.
Vertaald uit het Engelsch door Hen
riëtte v. d. Waarden.
17
„Tante Peace, mag ik u ook ergens
jteen dragen
Neen, dank je wel. Ik blijf maar lie
ver hier, ik voel me erg op m'n gemak.
Lynn liep met zware schreden, die op
klonken van den geboenden vloer op
in neer.Iris kwam juist langs, en keek
angstig naar binnen of er geen onraad
geschiedde.
„Iris, lachte Miss Field wat ben je
een klein oud-vrijstertje Je herinnert
me aan het verhaal, dat we samen la
ten.
„Welk verhaal, tante Peace
„Waar een overnette vrouw een slor-
digen man trouwde, om hem te bekee-
jen. Ze volgde hem overal met veger en
dik en veegde steeds achter "hem aan.
„Wat zal die man zich prettig ge
voeld hebben, merkte Lynn op. Hoe
is het met hem afgeloopen
„Hij werd naar een krankzinnigen
gesticht gebracht."
„En de vrouw vroeg Margaret."
„Zij stierf aan een gebroken hart."
Lik zou ook in een krankzinnigenge
sticht terecht komen zei Lynn. Ik voel
er niets voor om opgeveegd te worden
„Niemand wil jou opvegen, ant
woordde Iris, maar men moet wel alles
van jou opruimen, anders zou het huis
onbewoonbaar worden."
„Oost-Lancaster, ging Lynn, dit ne-
geerend voort, is een verblijfplaats van
mummies en fossielen. De bodem is een
bezem, dat moet tenminste wel. Nooit
te voren ben ik in zoo'n nette plaats ge
weest. De étalages zien er altijd uit,
alsof ze pas gestoft zijn. Weten jullie
niet,dat stof gezond is Hoe de bevol
king hier zoo oud kan worden, is mij
een raadsel.
„Wij hebben nooit werkelijk geleefd,
zei Iris, een beetje spottend, als sinds
kort. Vóór jouw komst bestond Oost
lancaster, nu leeft het."
„Wie is de vrome dame in bruine zij
de, die een torentje op haar huis heeft
vroeg Lynn.
„Dat is de tweede vrouw van den
dominee, antwoordde tante Peace, die
onmiddellijk een persoonlijkheid uit
deze korte beschrijving gehaald had.
„Zou ik ook mogen weten, wat dat
voor een steen is dien zij draagt
„Dat is een siersteen, zei Iris."
„Het lijkt wel een glazen kastje."
Het doet me denken aan iets uit een
museum.
„Er zit een lokje haar van haar,eer
sten man in, legde Iris uit.
„Alle goden kopten mij te huljLriep
Lynn uit. Stel je de gevoelens van den
gelukkigen bruidegom, voor, als zijne
bruid als sieraad een haarlok van haar
overleden man draagt. Als ik trouw,
neem ik geen weduwe."
„Ja, wij bekleeden nu eenmaal geen
aangename positie zei Margaret kalm.
Lynn kreeg een kleur, streelde onhan
dig Margarets hand en maakte dat hij
weg kwam.
Ze hoorde hem in de kamer boven
heen en weer loopen, en later koortsach
tig studeeren.
„Margaret, vroeg Miss Field plotse
ling, wat denk je van den jongen te ma
ken
„Een goeden man op de eerste plaats
antwoordde zij, verder laat ik het aan
God over.
Onmerkbaar, met een plotselinge
wending, was het gesprek ernstig ge
worden, en Iris, die verborgen stroomin
gen altijd spoedig opmerkte, voelde
zich te veel. Ze maakte een verontschul
diging en verliet hem.
Een tijdje was ieder in eigen gedach
ten verdiept.
„Margaret, zei Miss Field weer, toen
aarzelde ze."
„Ja, tante Peace, wat is er
„Mijn klein meisje ik denk aan,
wanneer ik heengegaan zal zijn, begrijp
je
„U moet niet zoo spreken, lieve tan
te Peace, we houden u nog heel lang bij
ons."
„Dat hoop ik, antwoordde de oude
dame vroolijk, maar ik ben niet be
giftigd met onsterfelijkheid ten
minste niet op aarde en ik heb mijn
zeventig jaren al lang overleefd.
Mijn moeilijkheid is geen nieuwe ze
is er al jaren lang geweest en toen hij
kwam, dacht ik, dat jij misschien zou
helpen ze op te lossen.
„Dat wil ik als ik kan."
„Mijn klein meisje, zei tante Peace
en de woorden klonken liefkoozend,
is oneindig meer voor mij geweest, dan
ik voor haar. Ik heb niet opgehouden
den dag te zegenen, dat ik haar gevon
den heb.
Tusschen deze twee rezen nooit vra
gen, behalve de gewone onbeduidende,
die zoo'n groot deel van de conversatie
uitmaken. Ze gingen nergens dieper
op in, meestal werd alles slechts opper
vlakkig behandeld.
„Jij hebt recht alles te weten, ging
miss Field voort. Iris is nu twintig jaar,
mogelijk een en twintig. Ze weet niet op
welken dag ze geboren werd. en nu vie
ren wij hem op den verjaardag van den
dag, dat ik haar vond.
Ik reed buiten, ongeveer vijftien of
twintig mijlen van Oost-Lancaster. Ik
ik was met Dokter Brinkerhoff,
voegde ze er tegen haar zin bij. Hij
vroeg mij, een patiënt van hem te be
zoeken, in wien, door wat hij mij ver
teld had, ik groot belang had leeren stel
len. Dokter Brinkerhoff, ging ze moedig
door is een heer, al heeft hij geen maat
schappelijke positie.
„Ja, antwoordde Margaret, daar er
op instemming gewacht werd, hij is
een charmante man.
„Het was een warme zomerdag, en
op onzen terugtocht, zagen wij onge
veer een dozijn havelooze kinderen,
die op den weg speelden. Zij weigerden
ons door te laten.
„Houd u even de teugels vast, ver
zocht Dokter Brinkerhoff, ik zal uit
stappen, en het paard dooi de hinder
nis heen leiden. Toen hij uitstapte be
gonnen de kinderen het paard met
steenen- te gooien. Het was een jong
dier, en het schrok zoo geweldig, dat
ik bijna uit ons karretje geworpen werd.
Een der kinderen, een meisje van tien
jaar, klom in het rijtuig en riep tegen
de anderen
„Ik zal de teugels vast houden
gooien jullie maar."
Ik was bang en vreeselijk boos, maar
ik kon niets doen dan de teugels strak
houden, met een hand trachtte ik het
meisje te bedwingen, maar ze sloeg en
schopte me. Haar gescheurde mouw
viel open,en ik zag dat haar armjpe ge
kneusd was, alsof men haar vreeselijk
geslagen had.
Intusschen had de dokter het paard
weggeleid en kwam weer in het rijtuig.
De heele bende was achter ons. Ze
tierden als wilde Indianen en het regen
de steenen. Dokter Brinkerhoff bracht
het paard in galop.
„We zullen haar een eindje verder af
zetten, zeide hij, ze kan terug loopen.
„Ze was rustig en zij hield haar hoofd
omlaag, maar ik ving een blik uit haat
oogen op, die me nog vervolgt." Er
sprak een vreeselijken haat uit tegen
iedereen en toch was er een zekere
stomme hulpeloosheid in, die mijn hart
pijn deed.
„Ze stapte gehoorzaam uit, toen we
het haar zeiden en bleef op den weg ons
nakijken.
Dokter, zeide ik, da=t kind is niet zoo
als de anderen, ze is slecht behandeld,
Ik wil haar hebben, ik wil haar mee
naar huis nemen.
„God zegene uw goed hart, lieve
Mevrouw, zeide hij lachend, en we wa
ren. bijna thuis, voor ik hem overtui
gen kon, dat ik het meende. Hij wilde
niet, dat ik daar heen terugging, maar
toog zelf den volgenden dag er heen en
bracht haar bij me, toen het donker
werd, zoodat niemand het behoefde te
zien.
Oost-Lancaster is altij d tuk geweest op
praatjes.
(Wordt vervolgd*)