BINNENLAND.
MAANDAG 24 OCTOBER 192i
„ONS BLAD"
14e JAARGANG
Bureau: HOF 6, ALKMAAR. - Telefoon: *■-
Trustvorming.
Brieven uit Polen.
BUITENLAND.
Een nietiwe staatsgreep vaü
Karei van Mshsirg,
No. 4U>
NOORD
Abonnementsprijs
Per kwartaal voor Alkmaarf 2.
Voor builen Alkmaarf 2 85
Met Geïllustreerd Zondagsblad 0 60 f hooger.
DAGBLAD
REDACTIE No. 633
Advertentieprijs:
Van 1—5 regels f 1.25; elkeregel meer f 0 25; Reclames
per regeif 0 75; Ru iriek „Vraag en aanboo" bij voor
uitbetaling pe: plaat; ng f 0.60.
Aan alle abonné's wordt op aanvrage gratis een poiis verstrekt, welke hen verzekert tegen ongevallen tot een bedrag van f 500,—, f 400,—, f 200,—f 100,—, f 60,—f 35,—, f 15,—,
TRUSTVORMING.
jbesluit, dezer dagen in den Amster
damsen Gemeenteraad genomen, om
door bemiddeling van de gemeente huis-
brandkolen beschikbaar te stellen tegen
aanmerkelijk lager prijzen dan de nolee-
pjng van den kleinhandel, geeft te denken.
Over hel algemeen voelen wij heel weinig
voor zulke overheidsbemoeiing en speciaal
wat te Amsterdam op dit terrein is ge
schied, lijkt weinig aanbevelenswaardig.
Maar met deze brandstoffen voorziening is
't tooh 'n bijzonder geval. Het gemeentebe
stuur meende dat het publiek het slacht
offer kon worden van een trust en vond
een kolenmaalschappij bereid om legen
belangrijk lagere prijzen dan de op dat
oogenblik geiden-de- te leveren. In Rotter
dam en I>en Haag begon aanstonds een
zelfde actie, wat, gezien de voordeelen,
welke de Amslerdamsche bevolking bij
bet breken van de trust kon behalen, zeer
verklaarbaar was.
Nu zullen wij het geval van de koler.Ie-
vering niet gaan uitpluizen, maar. wel in
bet algemeen de vraag stellen, of bet in
dezen tijd voor de Overheid niet een voor
name taak moet worden geacht, meer dan
tot dusver, op trust en kartels toe te zien.
Bij de hecrschende malaise en speciaal
door de groole concurrentie, welke ons
land in het buitenland ondervindt, zullen
handel en industrie hoe langer hoe meer
op samengaan van belangen bedacht^ zijn.
Reeds vó6r den oorlog was dit streven
waarneembaar; de sterke stijging van loo-
nen en andere onkosten zullen daartoe nog
meer aanzetten.
Zool&ng nu samenwerking van belangen
groepen er slechts op uit is om bedrijfson-
k os ten te verminderen en den prijs van het
product laag te houden, kan trustvorming
een maatschappelijk, voordeel worden ge
acht. Staat echter alleen en uitsluitend het
winslmaken door uitsluiting van concur
rentie voorop, dan zal het publiek spoedig
het slachtoffer worden van een uitbui-
<ingssysteem en kan ook de tussehenhan-
del dupe worden van afgedwongen afspra
ken.
Nu lazen wij dezer dagen, dat een Ko
ninklijke Commissie voor het onderzoek
jaar trusts en kartels in Noorwegen inge-
Ueld, thans een rapport heeft gepubliceerd.
Waarschijnlijk zal een wetsontwerp, waar
in het advies der Commissie neergelegd is,
bij het nieuwe Storthing ingediend worden.
He Commissie constateert, dat kartels, ge
woonlijk in den vorm van prijsovereen-
komsten, in meer dan 30 branches in de
levensmiddelen-, kleeding-, hou*-, papier-
iucifers- en cellulose-, bouw-, staal-, en
Üzer_' go u d s m i d s we r ken -electrochemische-
oiie- en verfstoffenindustrieën etc. bestaan,
terwijl ook in het drukkersbedrijf, den
boekhandel, het bank-, verzekerings- en
zee transportwezen kartels voorkomen;
trusts bestaan eveneens en zijn nog in ont
wikkeling. Maar de Commissie is van oor
deel, dat een totale opheffing der kartels.
m trusts niet doorvoerbaar zou zijn. Het
doel van ffèn staat moet alleen zijn het pu
bliek te beschermen. In de eerste plaats
kan dit geschieden door liet voorschrijven
van publiciteit, door een systeem van re
gistratie en rapporten aan een raad van vijf
Jeden, die door de Kroon benoemd moet
Worden. Unfaire concurrentie zal verboden
worden, b.v. de boycot, exclusieve over
eenkomslen, en het bestrijden van concur
renten door verkoop beneden kostprijs.
Indien deze maatregelen niet voldoende
zijn, zal de Commissie de macht hebben de
prijzen le regelen, en zal zij zelfs de ach
tergehouden goederen in beslag kunnen
nemen. In uilersie gevallen zullen mono
pol.slische organisaties zelfs ontbonden
kunnen worden.
Ziedaar een advies, dat er nog al ver
standig uitziet
Bij ons le lande is men op dat gebied
ehcel werkloos gebleven, maar
regeeringsmaatregelen bestaap
loeh niet. Aan bet initiatief van gemeente
raden moet le veel worden overgelaten.
Wij zagen dezer dagen in een blad be
rekend, dal bet Nederkndsche publiek
voor zijn huisbrand 15 milliaen le veel zou
beialen aan de kolenlrust.
En dat geeft toch Ie denkenl
rak Ier, tegelijkertijd verheveh en geweldig, I wij het middelpunt aller belangstelling.
wel niet
afdoende
V.
Het Poolschc patriottisme.
Una. lie congresmenigte.
,cde "an M. Ilrifant.
broederlijke ontvangst
JT.VV?0 onlroerend als de ijver
»an hef Poolsche patriotisms
-iaer dat Pairipjlisme schuilt een ka-
wat zijn verklaring vindt in de voortdu
rende worsteling van Polen tegen zijn tal
rijke overweldigers. In een kapel van de
kathedraal van Kvakau wordt dit aan1
sehouwelijk voorgesteld door een prach
tig monument: de Poolsche adelaar, die
uit zijn graf verrijst. De uitbeelding is
ven- "re!ijk en herinnert aan de voor
spel,; van een prins-bisschop van Kra-
kau, die meer dan 100 jaar geleden ver
kondigde, dat Polen zijn vrijheid herkrij
gen zou.
De Poolsche adelaar is averal. Hij staat
gebeeldhouwd op de fronlespices der
standbeelden, hij verheft zich fier in alle
kerken"zweeft oip alle banieren en blinkt
voor talrijke ramen
Toen de gedelegeerden van de Poolsche
prbvlncies, nog gescheiden van-het moe
derland, de groote Congres-hall binnentra
den, verhieven zich alle congressisten van
hun zetels en stormachtig, waren de toe
juichingen.
Hierop verscheen ep de tribune een nog
jeugdig bisschop, met een zeer zacht en
goedig uiterlijk, een slanke en tengere fi
guur. Men noemt 'rem hier den bisschop-
martelaar, want hij werd wreedelijk mis
handeld dor de bolsjewieken, en langen
tijd gevangen gehouden, alvorens liij uit
zijn bisschopsstad verbannen werd.
Ziehier de priester, die de zeer talrijke
delegatie van Wilna begeleidt. Hij roept
zijn niet-te-overzien auditorium toe, dat
Wilna niet afgescheiden wil worden van
Polen, dat "Wilna in (je lasten en lusten
van Polen wil deelen. Vervolgens heft hij
de beeltenis van de H. Maagd-, Koningin
van Polen; in de hoogte, en richt zich tot
de 800 afgevaardigden van Wilna, die om
hun banier geschaard staan: „Wilt gij het
toewijden aan de H. Maagd?En ziet, van
onderen af stegen onbeschrijflijke kroten
op; alle banden werden opgeheven; aller
oögen waren vol tranen en een siddering
scheen door de rijen te varen: „Wij zwo
ren hel."
Om met ware kennis van zaken de nut
tige uiiwerking van een 'congres te kun
nen waardeeren, is bet noodig, dat men
de acties gevolgd heeft. Helaas, de Pool
sclie taal is voor ons onverslaanbaar. Het
is onmogelijk er een stam in te ontdek
ken, aic ook mnar -wTMjzckic ónze Wes-
i lersche* talen benadert. Wij merkten op,
dat iedereen zich uitdrukte met een
woordenrijkdom en een \lotheid. die allen
vreemdelingen opviel. .Bijken en armen,
hoeren en werklieden, allen spraken de
zelfde taal en ze spraken haar correct.
De dagorder bevatte natuurlijk inleidin
gen betreffende alle vraagstukken, welke
lieL herlevende Polen moet oplossen: het
organiseeren van werken op het gebied
van den godsdienst, van de liefdadigheid,
van de standsorganisatie, van de opvoe
ding, van de pers, van de emigratie cn
van de verdediging legen het bolsjewisme.
De voltallige zittingen van den 2en en
3eu dag trokken meer publiek dan die
van den len dag. Het was de groote me
nigte, die reeds arriveerde, om deel te
nemen aan bet défilé, dal het congres zou
besluiten. De groole zaal was nu propvol.
Graaf Michael Sobnnsky, een bloedver
want van den Poolschen gezant te Brus
sel, hield een langdurige redevoering over.
het Katholicisme en den zedelijken weder
opbouw van Poten.
Te oordeelen. naar hel applaus, dat elk
oogenblik losbarstte, moet ze zeer mooi
geweest zijn.
Den derden dag werden wij voorgesteld
«fi'an den Weleérw. Zeergel, Pater Woro-,
niecky O. P., professor aan de Universi
teit van Lublin. Ook zagen wij ten con-
gresse de zuster -van den vroegeren kar
dinaal Sedoehowsky, een kleine dame met
wille baren, die bij het spreken zeer
rhythmiseb haar woorden naar voren
bracht. Zij was hier - voor die menigte
evenzeer op haar gemalt, alsof zij zich
thuis bevond.
Mr. Brifant, die uilgenoodigd was, het
woord te voeren, sprak zoo'n enthousiaste
rede uil, dat de Pelen daverend applaudis
seerden.
Als wij ons niet vergissen, schreven wij
reeds eerder, dat hier allen, die min of
meer aanspraak maken op het praedicaat
„intellectueel", Fransch' kennen.
Wij hebben een oogenblik gemeend, dat
onze reisgenoot, één der kloekmoedigste
oorlogsvliegeniers, gebruik ging maken
van bel vliegtuig, dat men in één der
boeken van de hall geplaatst had. om
vlugger op de sprekerstribune le komen.
Den volgenden dag waren wij aanwezig
op een groot feest van de „Sokol", vcr-
eeniging van gymnasium rectoren, waar
men de toekomstige soldaten vormt, wel
ke vereeniging zich over geheel Polep
vertakt heeft.
's Middags: gastmaal van de volksregce-
ring. In den loop hiérvan hield generaal
Halter, de meest beminde overste van het
Poolsche leger, een vurige rede.
In Polen behooren bij een belangrijk
congres nu eenmaal diners.
Zoo waren wij tegenwoordig bij een di
ner-, aangeboden door graaf Sobansky, bi]
een diner, aangeboden door de rEscaille";
bij een dinér, aangeboden door den Kar
dinaal-Aartsbisschop; bi; een diner, aange
boden door graaf Tiszkiewicz; enz.
Voor de smulgragc luidjes, die-deze- re
gelen- lezen, diene: dat ze daarginds een
nuttige hludie zouden kunnen maken in de
vergelijkende kookkunst!
Men gaat niet aan tafeft; zonder een bit
tertje genomen te hebben. Na ,bct diner Is
't beslist noodig een „digestif" een mid
deltje lot bevordering der spijsvertering
te nemen. Men verzekerde ons, dat de li
keurtjes hier minder -aVobol-sierk zijn dan
hij ons. Toch geloof ik," dat onze Pool
sche vrienden zich betreffende deze be
wering wel eens wat te veel inbeelden.
Een ielwnt minder gebruik van vo-dka"
zou aan het economisch herstel van hel
land geen kwaad doen!
Ex-koning Karl van Hongarije schijnt
een nieuwe poging Ie wagen om zich van
den Hongaarschen troon meester te maken.
Een telegram van het Woenseh corres
pondentic-bureau meldt n.m.. dat ex-ko-
ning Karei van Hongarije te Tedenburg is
aangekomen per vliegtuig. Volgens infor
maties, door liet ZwHsèrsoh telegraaf-
agentschap ingewonnen te Drokenstein in
het kanton Luzern, zou de ex-koning Don
derdag vertrokken zijn om den tienden ver
jaardag van ziin buwetiik in kalmte -ergens,
men weet niet waar, te gaan doorbrengen.
De berichten over het vertrek en net
verblijf van Karei van Habsburg zijn nog
verward.
Een officieel telegram uit Boeda'pest be
vestigt, dat de koning Vrijdag te Oeden-
buTg is aangekomen. De regeering is van
meening, dat, gezien de huidige gebeurte
nissen cn volgens art. 1 van de wet van
1920 de koning de soevereiniteit in Honga
rije niet mag uitoefenen en bet Hongaar-
sclie gebied moet verlaten. De regeering
neemt de noodige maatregelen.
Volgens le Budapest loopende geruchten
zou ex-keizer Karei Oedenburg hebben ver
laten, doch de grens, in het verdrag van
Trianon vastgesteld, nog niet hebben over
schreden.
Het bericht over de gebeurtenissen ont
ving de regeering van den militairen com
mandant van Stein am Anger, terwijl een
onmiddellijk daarop ontvangen brief van
kolonel Lchar het bericht bevestigde.
Een indrukwekkend défilé vormde het
inde van het "üongres, een défilé, dat
meer dan een uur duurde en zoo lang
was als de. dreef, welke de geheele stad
doorsnijdt. Op sommige ogoenblikken tel
den wij rijen van 25 personen, - en er
werd in zeer gesloten gelederen gemar
cheerd. Toen het défilé de kathedraal
verliet, werd door allen een gevoelvol „Te
Deum" gezongen.
Is het, na een en ander, nog noodig te
sorklaren. dat wij, sedert onze aankomst
te en ons vertrek uit Warschau, omringd
werden met alle mogelijke en denkbare
atlenties?
A e zijn de gasten geweest van graaf
Adam Zamorysky, een afstammtling van
eén der aanzienlijkste Poolsche families.
Onze twee reisgenooten wai'e.i gelogeerd
bij zijn broer, graaf Jan Zamorysky. De
twee broeders wedijverden met elkaar in
vriendelijkheid en voorkomendheid. Reeds
op den avond van onze aankomst werden
wij In één der grootste clubs van de
hoofdstad geïntroduceerd. Steeds waren
Uit Berlijn wordt over de vlucht van
Karei nog gemeld:
Drie onbekende lieden hadden Donder
dag een vliegtuig besteld voor een vlucht
van Duebendorf naar Genèvé en terug.
Even voor liet opstijgen kwamen twee ver
momde personen aan per automobiel, die
met dé drie anderen in het vliegtuig stap
ten, dat dadelijk opsteeg en de richting van
Genève koos, waar liet'echter niet is aan
gekomen.
Een vertegenwoordiger van ex-keizer
Karei bij den Zwitserschen bondspresident
dee.lde mede, dat de ex-keizer en ex-kei
zerin vertrokken waren.
Ken oflicieele mededecling van
den Zwitserschen Bondsraad.
Zaterdag 22 October deelde koning Ka-
rel van Hongarije aan den bondsraad me
de, dat zijn Hongaarsche partijgangers, on
der liet inroepen van de ernstigste redenen
en met een beroep op de gezworen trouw,
er bij hem op aangedrongen hebben zich
zonder verwijl naar Hongarije te begeven
niet de koningin.
De koning en de koningin hebben Zwit
serland 20 October verlaten. Zij zijn ver
trokken uit Duebendorf in het kanton Zu
rich, per vliegtuig, teg-en twaalf uur des
middags in gezelschap van drie andere
personen.
Bij deze gelegenheid wijst de bondsraad
er opnieuw op, dat de koning 18 Mei te
Hertenstein de besliste voorwaarde aan
nam, dat hij zich zou onthouden van elke
politieke actie en het politieke departement
tenminste-drie dagen te voren in kennis te
stellen met elk plan van vertrek.
Naar aanleiding van stappen, die bij
hem gedaan werden, liet de koning op 5
October nog door een speeialen afgezant
aan -het politieke departement bevestigen,
dat hij zich nog steeds volstrekt gebonden
achtte aan de voorwaarden, die men hem
18 Mei te Hertenstein had doen kennen en
die .hij aangenomen had.
De bondsraad ziet zich lot zijn diep leed
wezen genoodzaakt vast te stellen, dat de
koning door zijn wijze van handelen mis
bruik gemaakt heeft van het asiel, dat
Zwitserland hem verleend had en dat hij
tevens zijn woord gebroken heeft.
De Hongaarsche regeering afgezet.
Volgens een bericht uit Budapest is het
kabinet Beth ten ten val gebracht en is er
een Karlistische regeering gevormd met
Rokowskv en Julius And-rassy aan het
hoofd,
De houding der Entente.
Reuter meldt uit.Londen:. liet ministe
rie vné. imit-a'ntahdsche zaken treeft» een
telegram ontvangen van den Engelschen
gezant te Wcenen, dal KareTs' komst le
Oldenburg bevestigt en meedeelt, dal de
militairen aldaar zich Ier zijner beschik
king stelden cn hem uitriepen tol koning
van Hongarije. Hit bataljon van kolonel
Ösztenbü'irg heeft opdracht gekregen den
koning per trein naar Boedapest le verge
zellen. Generaal Hegedues zou liet batal
jon vergezellen en heeft .C,egeallieerde
commissie verzocht |e Oedenburg te blij
ven ten einde de veiligheid der. stad te
verzekeren. Een bataljon van het Hon
gaarsche nationale leger is vaii de grens
teruggeroepenter vervanging van liet ba
taljon vijn .Osztenburg. Het vraagstuk van
de ovePé.racbt vanlïet Burgenland aan
Oostenrijk zal worden beslist door de
nieuwe regeering, welke zoo juist ouder
Rakavsky is gevormd.
Het feit. dat de Zwii'sersciic regeering
•heeft toegelaten, <la.de ex-keizer liet-land
verliet, heeft in oflicieele kringen in En-
geiand diepe verbazing, gevvekl.
De vertegenwoordigers der .Entente te
Budapest h-ebben zich elk voor zich tot de
regeering gewend cn verzet aangeteekend
tegen: den terugkeer van ex-keizer Karei.
In den loop van den dag zuilen zij ge
meenschappelijk een soortgelijk verzet aan
teekenen.
De stemming te Wecnen.
Volgens een officieel telegram uit Wee-
nen van Zaterdagmiddag'-1 uur was het le-
VVc-enen rustig, doch was "alle telegrafi-.
sche en telefonische gemeenschap, alsme
de het spoorweg verkeer met" Hongarijcl
verbroken.
Naar mcil officieel te Praag mec-dcelde.
stelt dé Tempering van Oostenrijk zien op
liet standpunt, dat zij zich richten moet
naar de beschikkingen van de groote en
de kleine entente.
Dit is bet laalsle .oog-enbii.K .voor Ifarel
onr kdns. öp succes le hebben, daar reeds
binnen vier weken het Hongaarsche leger
moet zijn ontwapend. Thans echter is liet
nog goed toegerust. Het détachemenl van
Karei telt tweeduizend man, maar men
moet rckcéi n op liet loeslrpomen van op-
siandyTiófen en van de bevolking van het
[-'.■TI!.re zich bii de bewe
ging aansluit.
De houding der Entente.
Zondag hebben te Praag groole socia
listische beloogingen plaats gehad tegen
den terugkeer van.-keizer Kart. Dé Tsjc-
ciio-S-Iowtiksche minister-president heeft
■de commissies van huitenlandscho zaken
tegen heden, Maandag, bije.engeroc.pen. De
regeeringen van Belgrado en Praag heb
ben besloten gemeenschappelijk tegen de
restauratie van de Habsburgers in Hon
garije op te komen. De Tsjechische gezant
te Boedapest heeft tezamen me! den Ita-
li.'l'an schel), Roemeenschen en Zuid-Sla vi
se h-en gezant verzet bij d.e regcering aan
geteekend.
(Zie verder te leer am mes).
Opper-Süezië,
Het "kabinet Wirth treedt af.
den politiekon en ecoriomischen- toestand,
van Europa mogelijk kan maken, is liet
er toch. volkomen over eens, dat de gren
zen van Duilschland s draagkracht door
het bevelschrift inzake Oppér-Silerië aan
zienlijk zijn ingekromnen en dat dienten
gevolge voor de politiek des rijks een nieu
we toestand is geschapen.
•Dieniengevoige besloot lhc,t kabinet de
opdracht tol regeeren wéder ia de handen
van dan rijkspresident ,le stellen en. zoo
iicb i,k de ec-r, mijnheer de rijkspresident,
Uhet oalslag van 'het kabinet mede le
deelen (vv.g.) dr. Warth, rijkskanselier.
Na het overhandigen van den ontslag
brief had een uitvoerig gesprek over den
'politiekcn toestand' plaats, waarin de rijiks-
president den rijkskanselier verzocht met
de andere .ministers, voorlpopig de rpgee-
rimgszaiken le blijven afhandelen.
Hiermee stemde de rijkskanselier in.
'De rijks.preskl.eivt zou Zondagochtend-
den voorzittc-r vasi den Rijksdag en de
voorzitters van de rijksdaggroepen van de
vroegere ooaiKtie-partij-en ontvangen om
besprekingen imet hen te voeren;*
He houding van den rijksdag.
De inlerfraetioneetc oommissie van den
rijksdag heeft zio'i .Zaterdagmiddag bezig
ge!tonden met liet vraagstuk van de kabi-
nelsvorming. Ill den loop van den ochtend
hadden fractjgs afzonderlijk vergaderd. De
democraten hohhei. zich volgens het Ber
liner Tivgebtalt eenstemmig verklaard voor
het afwijzen van de beslissing over O-pper-
Silezië, ingeval uitdrukkelijk .het aanvaar
den daarvan verlangd auoclit worden. In
zake de kabinelsvorming stelde de fractie
zich algemeen op het standpunt, dat drin
gende redenen van 'buitenlandsclhe politiek
li£t aftreden ,vau 't kabinet Wirth eischten.
'Het Berliner Tageblatt verzekerde, dat imen
ook in tiet centrum rekende op het aftre
den van het 'kabinet Wirth. Volgens de
Deutsche Zeitung zou tiet vormen van een
zuiver niei-sooiaiistasche regeering waar
schijnlijk zijn.
Aangezien de entente tiet onani-ddcMijk
begin der Duilsclh-fóolsclhe onderhande
lingen ei-scht, is in toonaangevende parle
mentaire kringen, aldus het 8 Utir Albend-
blatt, het plan geopperd een on-politick
zakenkabinet aan het herwind te brengen.
Dit kabinet zou met den voorioopigeu
steun van aite partijen in dé eerste plaats
de onderhandelingen met de. Poolsohe re-,
geerinig in ielcltm, 'Hd'crdoor zou men lijd
Nvinmeiï oin rustig lol >het sani-cn^l-eiilen. van
'liét nieuwe jkafbioret ie kunnen overgaan,
Dc toestand in Opper-Silezië.
He - geallieerde commissie in .Opper-Si'Ie.
zië iheeft aan ale siaatsamihil-enaren -en be-
aaniblen verboden bun posten le verlaten en
dreigt hen voor geval zij ihte «toclh doen
niet bet in beslag nemen van hun vermo
gen,
De D uitsche rij'ksregeering Heeft in de
Zaterdag gehouden kabinet szi Hing op
voorslol van rijkskanselier dr. Wirth be
sloten den rijkspresident haar verzo-ek om
onfsl&g in le düenen. De redenen voor
het affred-en van het kabiriiieL zijn den
rijkspresident per brief meegedeeld, welke
brief als volgt luidf:
Mijnheer de rijkspresident. op een ern-
stig oogenblik heeft het huidige kabinet
besloten de verantwoordelijkheid voor hei
Ivoeren van bet ultimatum o,p zich le
nemen. Vijf maanden lang volgde het een
politiek, welke gestuwd werd door" den
wensch om de 'positie var? het Duitsohc
rijk len aanzien van de geallieerden te
regelen en dloor den ernstagen wil om de
verplichtingen, bij verdrag op zich geno
men, na te komen lot aan de grens van
zijn draagkracht, en om mëe tewerk en om
Euro.pa weer op kracht e doen -komen.Het
kwam de buitengewoon zware.verplichtin-
gen, welke bet Duilsche volk opgelegd
zijn, en met name de betaling van het ge
weldige bedrag van een miljard marken
baar voor 31 Augustus, na. De geallieer
den erkenden het nakomen, van de Duil
sche verplichlingen en vooral het uitvoe
ren van de ontwapening, welke onder
groole moeilijkheden werd tot stand ge
bracht. Men mocht verwachten, dal,gezien
Duilschland's inspanningen en zijn ernstig
pogen om zijn verdragsplichten getrouw
le blijven, de bezet lim* van de Roerha
vens len volle zou worden opgeheven en
dat er ten aanzien van Opper-Silezië een
oplossing fcou worden gevonden, welke
met het rechtsgevoel van het Duilsche
volk en de Opper-Silezdërs eh met aan
slaande vredelievende betrekkingen tus-
schen de Europeesche vo-lken in overeen
stemming zou zijn. In plaats daarvan is
er een bevelschrift gevolgd, volgens welk
wij niet alleen een groot deel van het land
van Opper-Süezië moeten afstaan, maar
ook bloeiende Duit sche s te eten, het verre
weg overwegende deel van alle schallen
van den bodem, aan Duitsehland onlrukt
wondlen. Een groot deel van de aan Po
len komende bevolking is van Duitschen
stam en spreekt Duilsch en zal in strijd
met het zelfbeschikkingsrecht en met den
duideiijken uitslag van de volksstemming
onder vreemde heerschappij komen. Nooit
zal het Duilsche volk de smart van dit
verlies, hetwelk
Volgens berichten uiiifc Beulhen ana aki de
zelfweer toebereidsel-en 'lot een actie in bet
westelijk -deel van hel volksslemmingsge-
bied. Acht gepantserde treinen bevinden
zich ie Ratihor.
De toestand in Ierland,
Het telegram van De Valera
aan den Paus.
Do Eugelsche Binden van Zaterdag adh-
len don toestand, geschapen -door do Vale.
ra's telegram aan den Paus, ernstig en
vrcezen een mogelijke afbreking van de
lersche onderhandelingen. De bladen «pre
ken van t*en mogelijke ontbinding van het
parlement, gevolgd door algemeene verkio.
xingen over de lersche kwestie.
De Daily Gbronide zegt dal liet letle-
gram den premier kan beletten naar Was.
hing ion ie gaan. Het Wad" gelooft dat de
premier van m-eening is, d-ai, indien de
iniziohlen door de Valera verkondigd, door
de Iersohe gedelegeerden gedeeld worden,
een voortzetting van de conferentie O Ui 110-
elijk is. In verband met dit onguslig .pers
commentaar is geruststellend de re con-*
ferentie tegen Maandag bijeenKeroepen is.
Het Irish Bulletin dat de Valera's tele
gram bespreekt, verklaart dal sedert den
aanvang van de onderhandelingen de firil-
sche TCgeering in redevoeringen, brieven
en pervoonJijke mededcelingen een ave-
rechlscho voorstelling van de Icrsdie zaak
lieeft gegeven. Het blad is van meeniiig
dat zij die 's Konifigs antwoord aan den
Paus opslelden, wisten dat de uitdrukking
„onlusten in Ierland." een onoprechte om
schrijving van den Britschen oorlog legen
de lersche vrijheden was. Deze zin deed
vermoeden, dat de onlusten in Ierland 011-
iusten onder hel lersche volk zelf waren.
Deze voorsluiting is omjuisl. De Engelsch-
lersche oorlog is een builenianrisehe oor
log, welks bcs.lalin alleen een gevolf is
van het feit, dat de Brilselic heerschers
■Irachften aan Ierland hun wil oip le drin-
gcii door brute 'kracht en het lersche vo.ik
te berooven van de vrijheid, welke zijn
natuurlijk recht en erfdeel is.
HET INTERNATIONAAL ARBEIDSBU
REAU EX DE A'OHTUR'l'GE WERKDAG.
De raad van beheer van het internatio
naal artbeid.sburea.il heeft .een motie aange
nomen, waarbij de directeur van liet bu
reau uilgenoodigd wordt zicili in verbin
ding te stellen met de régeeringen der lan
den, die moeilijkheden ondervonden bij de
toepassing van de conventie van Washing
ton inzake den achturige;! werkdag, ten
einde een oplossing der moeilijkheden le
zoeken en een rapport uit le brengen.
ROEMENIë EN HONGARIJE.
Men meldt uit Boekarest, dat de 'grens
met Hongarije thans definitief ten voor
1 De gezantenraad heeft kennis genomen
van de memorie van Take Jor.escu en
Iveej'teenstemming de Hongaarsche aan
spraken afgewezen.
DE VOLKENBOND EN RUSLAND.
De hygiënc-eommissie van den Volken
bond heeft, 11a de gedelegeerd cn van de
epidemieën-commissie gehoord te hebben,
liesloien, dat de hygiëne-organisati. van
den Volkenbond: zich op de hoogte zou
houden van den gezondheidstoestand in
Rusland.
DE GHIEKSOH-TURKSCHE OORLOG.
Het Griek sell xlaliberich t zegt; Kalmte op
het front van Dorvloe. Op het front van
Afioeu-dfaxaihissar zijn vijandelijke nfdee-
1 ti.gen eerst over den Meander gekomen
ten Zuiden van Tsjiorat, maar zijin ei
daarna weder over teruggedreven met ern-
stigp verliezen. In den nacht -van 19 op
20 Oclpber zijn 200 huizen le Afioen-iKa-
raliissar door een brahd vernield.
6EM. BUiTEkL. ËERiSBTEH.
D|P BtJtLGAAiRSOHE MINISTER"
VAN OORLOG VERMQORIX-
De Btileaarsche minister van oorlog
Dimitrciff, <iic zich per automobiel naai
Keestahdel begaf, is Zaterdagochtend met
geweersclioien vermoord. L>e chauffeur
en twéc andere personen, die in de "auto
zaten, zijn ook vermoord. De moorde
naars zijn onbekend gebleven. Hét So-
■braiije heeft ten teeken van rouw zijn
vergadering opgeheven.
Men denikl, d,at het een politieke moord.
is.
De Berlijnêche kelincrsslaking
schijnt ten einde te loopen. Sinds een
drietal dagen worden er besprekingen
gevoerd cn sinds dien tijd zijn cr vrijwel
geen incidenten meer voorgekomen, De
officiële onderhandelingen zullen ver
moedelijk lieden, Maandag, ^beginnen.
Het conflict bij die Beriijnsche bla
den is bijgelegd. De vereenigde daghlad-
uilgevcrs van Groot-Berlijn wijzen er op,
dat de bladen vandaag weer verschijnen
ei> dat -men er, dank zij d<5 tussehenkomst
van d.en rijksminister van adbeid en de
vakverecnlgingen, in geslaagd is het con
flict 'bij te 'leggen de uit liet collectief
contract voortvloeiende rechten onvoor
waardelijk te handhaven.
Om de nog steds voorkomende aan
slagen op de treinen en de beróovkigen
op stations-emplacementen van reizigers
e'n" personeel tegen le gaan, heeft dc mi
nister van verkeerswezen de. spooreveg-
basluren gemachtigd, belooriingen uit', le
loven voor 'liet ontdekken van dc daders.
Déze betoogiiig.en zullen ten minste
3000 en bij enisligc gevallen 5POO Mk.
bedragen, met een maximum van 10.000
Mk.
In het Frankische woud is een
groote ader zwarte marmer gevonden, die
zoo belangrijk moet zijn, dat het Belgi-
stbe monopolie van Zwart marmer er
door verbroken wordt.
De brandstichtingen hl Thuringen
en Saksen duren voort. Het groote land
goed Creypau bij Merehurg is geheel in
den asch gelegd.
Commundstischc guerillatroepen liéb-
hen bij Ippolitowka een JapansChen pant-
sertrein in de luch.t laten vliegen. Er zijn
gcèn -slachtoffers te .betreuren. De Japan-
sclie militaire overheid kondigt krachtige
maatregelen aan ter bestraffing van de
daad.
in December zullen 250 locomotieven
die door Soviet-Ruslanri in Duitsehland
besteld- zijn afgeleverd worden. Rusland
heeft zich in dezen met Letland verstaan.
De iocomoliCven zulten in dc h.aven van
Windau wilgeladen worden en vandaar
naar Rusland doorgezonden worden.
Gezien hel te Berlijn 'heersc'hendc ge
brek aan aardappels, beeft hel gemeente
bestuur besloten, voor'loopi-g bet brood
rantsoen roet 150 gram te verhoogen.-
Op het internationaal vrijmettelaars-
congres le Genève is besloten, dat cr een
internationale vrijmetselaars,-vereeniging
ivormcl zal worden met zetel le Genève.
Maarschalk Eoch- is gisteren uit Ba-
ijs naar Havre gegaan, 0111 zich naar de
Vcreeni-gdt Stalen in te schepen.
In een (kolenmijn hij Charleroi heeft
en inzakking plaats gehad. Ze.s mijnwer
kers zijn e-r onder bedolven. Een lijk is lot
nu loc ontdekt.
e wlift ute smal 1 v.tn
s het weerloos ondergaan' <icele vau RwmE"'c vastgesteld blijft in
s
kabinet
moet, vergeten." Ofschoon het
steeds overtuigd blijft, dat alleen liet op
rechte pogen 0111 zijn verdragsplichten in
alle deelen na te komen, een herstel van
overeen .stemming met het verdrag van
Trianon. Roemenië beihoudt den spoorweg
•Salumare, Caregmare, Oradeamare, Palon-
tamare.
VOORGEWEND OPTIMISME.
„Ikt Yo'.khooft zich weer eens ver
galoppeerd.
Dezer dagen heeft een Amslerdamsch
blad een bericht gepubliceerd met enkele
namen van personen, die als gedelegeer
den van Nederland vermoedelijk naar de
ohtvvapêningseonferehlie te vVashingion
zullen gaan.
Er was geen sociaal-demoeraai l)ij. Zon
der op eén offieieele (bevestiging van het
bericht te wachten, deed „Het Volk" een
uitval tegen de regeering, die toch moest
weten, dat de .voci-aal-democraten het mo
nopolie der ontwapeningsactie voor zich
opeischen.
Inderdaad, de hakende vukverssnigings-
1 eider Gomp' s heeft, namens tie American
Federation of Labour die, zooals men
weet, met hare meer dan vier miitioen le
den uit het 1. V. V. is getreden ccn
brief geschreven aan dc vakcentrales der
landen, die aan de conferentie deelnemen,
0111 er bij hun regeeringen op aan te
dringen, dat in de delegaties naar de con-
{'irefrtie ook arbeiders-gedelegeerden uit
dc vakbeweging zullen worden opgenomen.
De heer «Fimmen heeft thans aan „liet
