SAMSC-HSSOCIATBE ONS BLAD i^OOKDÜRBANK, 18IHEI1 tn COMPERTZ 1834 h C'EOiEÏÏEilEEÜIU 1353 PS No. 326 ZATERDAG 5 NOVEMBER 1921 14e JAARGANG J Nov. „De Een- reien f 1.104.20, -19.60, 2e soort 4 90, witte kool f 2 90, gele kool CO—1.65, bieten .ien f 6.106.50. eden hebben 13 99 Bureau: HOF 6, ALKMAAR. - Telefoon: Loos alarm. ALKMAAR HOORN Wij vérfturen loketten ter veilige bewaring van effecten en clocu menten tn onze Lips brandkast Indische Kroniek. F&UILL ETON. de: VfOO~ SS ^hebben- F;-^oTvet Fa. J. ASJES Es. Mo. 2 ZAMDBLAB io Cfs LREC mi hul VAN DEK PÜTT DE VLAM EINDHOVEN. Kapitaal en Reserve f 19.500.000.— Direct. K. VAN NIENES Jr. Crsdi®ten, deposito's, Aan- en Verkoop van EMecten. ALLE BANKZAKEN. KiRK ËM SCHOOL. BiülEiLAiDS0il HSEHWS. X kassiers." lea te plm.9.15 plra**«3Ci 9 »V< 104 *3 I331/s 33?X 'S3 79X 144 4=3 99 250 378 "Vi 60 '3^/» *S5 79 383 144V1 4=3Vs 5 °*h 103 379 *3X li. lil. I /X,j a. f68.Com- m. 1 67. Op de Graaa- lgevoerd totaal tarwe f 10.40 19:3} gerst c'ieV. 10.5'J12.25, 513.50,. brume id. f 30—34, ad en gee. mos- ymaaozaad f 3S 1 1922, id. grauwe 1 27 es p. 100 K.G. ■JD1JK, 3 Nov. Bloemkool le boort f3—6 per Ie soort f 5.40 J5.1O, ge.e kool soort f 2.50 rt 13.10—4.70, [irdappeieu bra men f 14.30- j 5J10.50, losse |i—8.60, 2e soort bemkool, 73.000 [K.G, 'witte kool, 3150 K.G. losse lien, 1200 K.G. |G. bieten. -14, pe.en f5 bielen f 1 f 2—3, alles IDE, 3 Növ. |5J, bravo 1 6.70, luiitieim.rs I 6.60 114.10—14.60, id. peen t 7.80 -9.20, geie kool 70—4.60. alles Oct. Aardap- avo's f 6.20, red 0—14.40, peen 5.60, v.'i.te kool ort 3.90, Üeen- -4.70. R. K. Markt- appelen groots <25 K.G.b.oem- Jool f 1.10—3.81, ele kool f 3.20 roote geie uien II.. bieten i" 2— flation), 3 Nov. appelen blauwe 0, kriel f 0.95— gele uien f 6 j. f 2.80 per baal t.7527, 2e soort j f-0754.25 pei Ef 2.50—7.25, gele- p kool f2.60—5 j bieten f 12.25 -8.50 per 1000 -2.30 per baal. 243 pond ond; 140 pond nond1236 pond 8 manden, mand. NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD 99 ADMINISTRATIE No. 433 REDACTIE No. 633 Advertentieprijs: Van 1 5 regels f 125; elkeregei meer f 0 25; Reclames p,er reget f 0.75; Rn riek „Vraag en aanboc" bij voot- uftbetaling pc. plaat tg f 0.60 Aan aile abonné's wordt op aanvrage gratis een polis verstrekt, welke hen verzekert tegen ongevallen tot een bedrag van f 500,f 400,—, f 200,f 1QQ,f 6O,f 35,f 15,j Abonnementsprijs: Per kwartaal voor Alkmaarf 2. Voor buiten Alkmaarf 2 85 Met Geïllustreerd Zondagsblad 0 69 f hooger. In dc Tweede Kamer is men bezig onze Grondwet te herzien. Veel belangstelling is d-arvoor niet te constateeren; ons volk heeft het op 't oogenblik le druk met den strijd om het dagclijksch brood, dan dat het zich zou verdiepen in de grondregels ran onzen staatsvorm. Toch gelooven wij, dat, wanneer de dag bladen van avond met vette letters zouden vermelden: „de sociaal-democratische Ka merfractie heeft voorgesteld om het Ko- mingschap af te schaffen," ieder zijn zor gen en dagclijksche beslommeringen zou vergeten en dat men over niets anders zou hooren spreken, dan over dezen schandelij ken aanval op het Oranjehuis. Maak u echter niet ongerust. Zóó ver komt het niet. De heer Troclsira heeft gis teren wel in de Tweede Kamer een rede gehouden over de nadeelen van het Ko ningschap en de voordeden van de repu bliek Maar hij heeft bij deze gelegenheid' voor de koningsgezinden weer eens voor den grooten vogelverschrikker gespeeld, die als men hem goed bekijkt, uit niets anders bestaat dan een versleten jas en een ouden hoed: de boeman zelf is er ech ter niet. De ratelende redenaarsmond van den heer Troelstra heeft weer eens geklep perd over herzenlooze koningen en alwijze presidenten van republieken; over het „zinnelooze" van het erfrecht van den troonopvolger; over Oranjefeesten, die tot dronkemanspartijen verworden cn derg- lijke brallende frasen meer. Hoe voos al zulk gepraat is en lvoe uitsluitend berekend voor de tribune mo ge hieruit blijken, dat de roode leider zich wel wacht van zijn macht gebruik te ma ken om een werkelijke poging te wagen om hel koningschap af le schaffen. Daar voor had hij nu de gelegenheid, nu de Grondwet wordt herzien en de Regcerïiig zelf wijzigingen in het erfrecht op den Ne- derlandschen troon voorstelt. Maar de heer Troelstra is wel verstandiger: 't is iets an ders zoo'n beetje in het algemeen te sma len op koningsmantels en koningskronen dan om een serieus voorstel in te dienen om bij den dood van onze Vorstin een einde te maken aan de Nederlandsche mo narchie of zelfs maar om voor te stellen, om bij het uitsterven van het Oranjehuis de republiek in te voeren. Is nog wat anders in Nederland voor republikein te spelen, dan wel republikein te zijn. De gehechtheid van het volk aan het Koningschap en ons Vorstenhuis is aan ir»r. Troelstra evengoed als aan ons be kend. Ja zelfs een grool deel van de onte vredenen, die hem en zijn volgelingen bij de stembus naloopen, zou hij voor goed van zich afstooten, wanneer hij aan ons Koningschap raakte. Vandaar wat jongens achtig de tong uitsteken tegen en een lomp grapje maken op de Koningskroon en den Koningsmantel. Zulke platheden gaan er hij een deel van ons volk helaas altijd nog wel in. Maar om aan het Koningschap te raken, neen, daar is deze politieke leider te handig voorl Dat zou te veel stemmeljes koslen. Erg verheffend is intusschen zoo'n schouwspel niet; en de heer Troelstra is hiermee in onze oogen al weer een eindje verder gezakt dan hij reeds was in de da gen van November 1918, toen hij het re- in liet laatste bedrijf president van de Ne derlandsche "republiek zou worden; een stuk, dat in het eerste bedrijf bleef steken en in onze heugenis niets anders is dan een dwaze operette. Bij die gelegenheid heeft mr. Troelstra geleerd, hoe weinig republikcinsch gezind ons volk is- Maar laat hij dan zoo eerlijk zijn om niet met woorden te blijven spe len, nu hij door de feilen overtuigd is, dat het altijd bij woorden zal moeten blijven' .volutiestuk in elkaar zette waarbij hij zelf Kr was eens. Lezer, ik ga u nu inderdaad een oude, een eeuwen-oude Javaansche legende ver halen. Ër was eens onder de huif-gaden, die met de vele „heele" goden, Java's hemel en aarde bevolkten, een half-gadinne, die zich niet wilde schikken in het lot, dat haar was toebedeeld. Want de „echte" goden en godinnen be zaten het eeuwige leven, en zij evenals de andere half-goden was, evenals de menschen sterfelijk. Doch zij meende voor zich zelf wel raad te kunnen schaffen. Immers was zij de sluwe te weten gekomen, dat de goden 'het bezit der on sterfelijkheid dankten aan het gebruik van hei levens-elixir, een drank, welke de eigen schap bezat ieder, die haar gebruikte, te verjongen en met nieuwe levenskrachten te 'bezielen. Indien zij nu slechts het kruikje machtig kon worden, waarin de goden angstvallig deze toaverdrank bewaard hiebleii, dan zou ook zij gelijk kunnen worden aan de goden.... En. stil spiedend de gangen dezer goden, gelukte het haar de plaats op te sporen, waar de kostelijke .drank verborgen bleef. De gelegenheid aangrijpend dat deze on bewaakt stond, maakte zij zich van het kruikje meester, en vluchtte daarmede been. Doch de diefstal werd spoedig ontdekt en alras was heel het luchtruim levendig geworden van al de goden en godinnen, die zich opmaakten, om hun kostbaarst bezit, de drank der onsterfelijkheid, terug te halen. Zoo ving daar aan de wilde jacht op cle dievegge 1 Welk een geweld was^datl De hemel moet van einder tot einder hebben getrild van de woeste kreten van deze horde van achtervolgers. En het arme half-god in netje, dat onsterfelijk wilde worden, voelde de schrik hare ledematen verlammen. Welhaast was zij achterhaald, zij begreep de nutteloosheid van verdere vlucht. Doch het kostbare kruikje terug geven, dat zij nu in eigen handen geklemd hield? Neen, dat nimmer 1 dan liever.... Daar zag zij op een der toppen van Java's hooggebergte in nauwen afgrond een krater- meer, welks helder groene water als van peillooze diepte leek. En, plotseling be sloten, wierp zijt nog voor de achtervolgers haar bereiken konden, het kruikje dit water in. Een plons, welks geluid, echoënde tegen de nauwe, steile wanden, klonk als rommeling van donder, en snel zonk het kruikje, gevuld met het gewicht van eeuwigheden, tot den bodem. Daar ligt het nu nog. Dit is de legende, die men vertelt aan ieder, die het Kratermeer op het Diëug- plateau bezoekt. In weinig andere plaatsen begrijpt men zoo goed als op dit berg-plateau hoe de natuur, in zijn ontzagwekkende vormen, de vruchtbare fantasie van den animisti- schen Javaan tot scheppen zette van een Roman door MYRTLE REED - Ja? vroeg Margaret, met nauwelijks bewegende lippen. T If' Lging de <}okter v°ort, half tol zichzelf, het was een ongelukkige liefdes geschiedenis. De moeder van de jonge da me scheidde hen omdat zij in West-Lan caster woonde, ofschoon hij ook intro ductiebrieven van hooggeplaatste families m Duitschland had kunnen krijgen. Wij hebben dezelfde fout begaan. ,.T~ Haar moeder, herhaalde Margaret, buna fluisterend. fieaf 4,1 '3<msc dame zelf hield van f" ze. nauw hoorbaar, gre- p„ vo°rover buigend, haar lidhaam gespannen beeft hij haar nog lief? «le rioktU 'laar Bef> antwoordde de dokter zonfe aarzelen, en zelfs meer r r- R?JTUaGF&B5*JE& ALKMAAR Steeds in voorraad veel nieuwe en gebruikte rijtuigen. - Repareeren alles op rljtuiggebied vlug en tegen billijke f r.js. Carrosserien voor personen en vrachtvervoer. Diverse modellen in aanbouw. Ontwerpen mei prijsopgave gratis. heir leger van goden, half-goden, geesten en draken, welke alle plaatsen in de aarde, wateren en -hemelen tot bewoning kregen; Dit plateau, gelegen op een hoogte van meer dan 2000 Meter in liet bergmassief van Midden-Java, is wonderlijk vol van vulcanische na tuur-verschijnselen: borre lende en bruisende solfateren van kokende zwavel-modder, waaruit ontzaglijke kolorpmen van verslikkende dampen om hoog stijgen; een rotsspleet waaruit onaf gebroken met heftig gesis een stoomstraal uitgespoten wordt; een meer, welks water vijf nuancen van kleuren verloont; een ander witgekleurd meer, waar in 't oever zand uit tallooze bronnetjes kokend heet water borrelt; de dooden-valei, kale, on begroeide bodem-holte in glooiende diepte van een welig-begroeide bergwand-piooa. Hier en daar staan de bouwvallen van tempels uit den Hindoe-tijd verspreid in de wijde eenzaamheid van liet landschap, dat als stille wachters de toppen der om ringende bergen om zich heen geplaatst ziet. Het is onmogelijk den indruk, dien deze woeste treek maakt, zelfs op den nuenter- aangelegden Westerling, weer te geven, zóó dat het wordt aangevoeld door den stee vasten Holland-er, die leeft in de open vriendelijkheid zijner vlakke landen, waar steden en dorpen, boerderijen en hullen z-oo knus en dicht bij elkaar liggen, dat nien van den meest stillen landweg toch immer dichter of verder naar den einder nog ettelijke kerktorens kan tellen. Anders zou ik beschrijven, hoe ook ik, staande aan den h-oogen rand van het Kratermeer, me voorover gebogen heb en met een lichte huivering mijn blik langs de loodrechte en toch met tropische weelderigheid van plantengroei bedekte oeverwanden de diepte deed meten tot het smaragd-groene water-oppervlak, waaron der de onsterfelijkheid van dat heirieger van goden en godinnen verzonken ligt, en hoe ik terugschrok toen de plons van een ingeworpen steen als rollende donder echode tegen de nauwe, -hooge wanden. Zijn de oude goden en godinnen nu in derdaad dood? Verzonken in de vergetel heid der tijden, zooals het kruikje in de peillooze diepte van het Kratermeer? Neen, waarlijk niet. Nog doet de mystiek-aangelegde, docli ononjwikkel.de geest van den Javaan de bosschen, de bergen, de wildernissen, de grotten, de wateren door goden en godin nen bewonen, door ontelbare, deels goede, en deels kwade geesten. De grondtoon van de Javaansche begrip pen omtrent de Hoogere dingen wordt ge vormd d-oor „Animisme". Dit animisme uit zich in twee leerstuk ken; 1. alles in de natuur, in dieren- en plan tenwereld, het bewerktuigde en onbewerk tuigde, ieder voorwerp groot en klein heeft een ziel. 2e. de zielen of geesten, die in de voor werpen wonen hebben de macht die le ver laten, vrij rond le spoken, onbeüchaamd voort te leven of in and-ere lichamen o-ver te gaan. Hmdoeisine noch Islamisme is het ge lukt een omkeer in de wereld-beschouwing en het gemoedsleven te brengen". Aldus Prof. van Lifch in zijn standaard boek over Java. „De Hindoes brachten wel is waar nieu we instellingen doch namen ook oude over, mits -het nieuwe geloof als 't eenig ware werd erkend." „De verspreiding van den Islam over West-Java ging gepaard met gewelddadige j vernietiging van veel van wat aan den j ouden godsdienst herinnerde. Het gods dienstig geloof der bevolking onderging evenwél 'geringe wijziging, alken werd de macht der oude goden overgebracht op waii's en achlle de pantoen-zanger**) het uit drang cn schroom raadzaam een mid denweg le kiezen, zoodat hij voorvaderlij ke namen, die in Islamitische ooren ket- tersch zouden klinken,-eenigszrns wijzig de." Zoo lezen wij in een verhandeling over „Aardrijkskundige benamingen in West- Java" van C. P. van Gent. Nog brengt de Javaan zijn offers aan de geesten van de plaats waar hij zijn wo ning bouwen wil, nog tracht hij door veler- loi offers de gunst te winnen van de gees ten aWorens hij begint aan den bouw der woning, aan de bewerking en hot oogsten zijner velden; nóg schrijft hij ziekte en on heil, o.m. sluipen bij zijn kinderen, milt vuur bij zijne, karbouwen; toe aan den in vloed van booze geesten; nog beschouwt hij zons- en maansverduisteringen als het wenk van „boeto's", die deze hemellichamen trachten le verslinden. Ontelbaar vele zijn de boven-naluuxlijke of liever buiten-natuurlijke wezens, die hij vreest of bij zijn ondernemingen slechte en goede tracht te vriend te houden. Zoo bestaat hier en daar in het volks geloof nog een booze geest „Kjalei Belo- rong" gehóeten, die aan de menschen rijk dommen, sshenkt, doch daarbij voorwaar den, stelt zooals de duivel doet, wanneer hij eeivmenschenziel koopt. Deze satan wordt voóigesteld als een wezen niet het hoofd als van een mensch, den romp. als van een :vUelï, de armen en beengn als van een dui zendpoot. Zijne woning bestaat uit niets dan de lichamen van menschen, die hij eens rijk heeft gemaakt en na hun dood zijn eigendom zijn geworden. Alvorens de Inlander aan de steile rots kust van Java's Zuidèrsirand begint aan 'l moeilijk werk van eetbare vogelnestjes plukken, geeft bij een offerfeest aan „Ra- toe Kidoeï", de machtige Koningin van de Zuidzee. Bij dat offerfeest wordt voor haar een soort van overdekte rustbank, afge sloten door veelkleurige sarongs en lappen gemaakt, en niemand zal 't wagen daar binnen te komen, want zij zijn ervan over tuigd, dat Ratoe Kidoel nn en dan geduren de het offerfeest daar komt rusten. Zoo leven de duizendjarige goden en geesten nog immer voort in heel het ge- dachtenleven en ziele-Ieven der Javanen, voort. Zal uit dit gcdaehte-leven dan nooit de duisternis worden verdreven, waarin het oude heidensche'bijgeloof zoo hardnekkig zijn macht over den geest van het Javaan sche volk uitoefent? Wel heeft het onderwijs op de Neder landsche scholen het geleerd zich te scha men voor zijn achterlijke opvattingen, doch in 't diepst van zijn ziel blijft hij ze nog bewaren de oude overleveringen, do le genden van velerlei onzichtbare wezens van buiten-natuurlijke krachten die in zijne om geving werkzaam zijn. Het zal de taak zijn van het Christendom om de ziel van dit volk te bevrijden van alle woekeringen, die haar beletten die on verwoestbaar-sterke mystieke neiging te richten naar den Eénen Waren God; het zal de inwerking zijn van de Christelijke ge dachte, welke dat volk doet begrijpen, dat nit de meest verscheiden cn ontzagwek kende uitingen der natuur slechts spreekt de slem van den Eénen, den Almachtigen Heejr- sciier over hemel en aarde; hel zal het Ge- KanSoor JtLKfeSAARBREEÖSTRAAT 11 CorrespondeetissSiajp HOOfóM GISOOTE MOORD 140 loof aan den Verlosser zijn, waaruit deze menschen iceren zullen, dat slechts het vleescli en het bloed van den Christus hun ne zielen zal bewaren ten eeuwigen leven. S. Menschen met-bovennatuurlijke macht begiftigd. Javaansche bard. Kwcekeling-Onderwijzer. De afdee- ling Amsterdam van den Bond van Ned. Onderwijzers heeft tot den Wethouder van Onderwijs, het verzoek gericht het in stituut kweekeling-onderwijzer af te schaffen en over te gaan tot het aan stellen van reserve-onderwijzers. Qebrelc aan onderwyzers. In de provincie Groningen blijven vele onder- wijzersvacaturen tot over den tijd on vervuld of wordt, op onvoldoende wijze in die vacaturen tijdelijk voorzien. Vooral de afgelegen plaatsen lijden door dit onderwijzersgebrek. Te Veen- dam wordt de school zoolang gesloten tot het nieuwe hcofd komt; te Kkamp zijn geen sollicitanten; te Noordbroek en andere plaatsen geschieden herhaalde oproepingen voor onderwijzend perso neel. 'DE KATHOLIEKE BN'IVBRSTTE1T. Een voorbeeld. In hel kleine Limb, dorpje Heijthuisen is door liet parochiaal comité voor de oprichting van een katholieke universiteit ruim f 3100 ingezameld; 6C0 werden toegezegd aan jaariijkschc bijdragen. ONDERWIJS AAN VOLWASSENEN. De minister van Onderwijs heeft, zoo als bekend is, in een aanschrijving aan de inspecteurs van het Onderwijs doen weten, dat aan hét vervolg-onderwijs geen volwassenen mogen deelnemen. Hier en daar heeft dit groote teleurstelling ge wekt, omdat aan het vroegere herhalings- Dnderwijs wèl door volwassenen werd deelgenomen, b.v. door do z.g. loopjon gens of jongelingen der post of telegra fie, die zich op deze wijze trachtten te bekwamen voor een benoeming tot brie ven- of telegrambesteller. Het „Hbl." meldt nu, dat door som mige inspecteurs geen bezwaar wordt ge- jnaakt tegèn het toelaten van de zoo- danigen als toehoorders bij de lessen van vervolg-onderwijs. Bij de bepaling van het aantal leerlingen van den cur sus tellen zij evenwel niet moe. GEEN BRITSCH VISUM IN' BEZET GFEÏSD. Het Britsch consulaat-generaal te Am sterdam deelt méde, dat voor een reis naar het door de Britsehe militairen be zette deel van DuitscMand geen Britsch visum meer noodig is. De Kat. A!g. Levensver zei. Maatschap pij. Deze Maatschappij heeft surséance van betaling aangevraagd. DE SCHEEPSRAMPEN. De inzameling in het Departement van Builenlandsche Zaken, gehouden ten hate van de betrekkingen der ^slachtoffers van de rampen met de reddingsbooten „Pre sident van Heel" en „Brandaris" heeft een flink bedrag opgeleverd, dat afgedra gen is aan het Nederlandsche Roode Kruis. Men hoopt dart dit voorbeeld bij an dere Departementen en groote inatellinger navolging zal vinden. Mr. P. C. 't Hooft. De N. Arnli. CL meldt, dal het Eerste Kamerlid mr. P. G 't Hooft, president van hei Gerechtshof le Arnhem, die onlangs als hersleld het Dia- conessenhuis te Leiden, had verlaten, en zijn werkzaamheden reeds had herval, weer moei zijn ingestort en thans op nieuw ernstig ziek is. DE PASVISA VOOR ZWITSERLAND. Zwitserland hoeft voorgesteld, de pas visa voor Nederland en België weder- keerig af te schaffen. EEN STUDIEREIS. Wij deelden bereids mede, dat de Mi nister van Arbeid, een commissie naar Duitsohland wil zenden, om in verschil lende fabrieken aldaar de werking der Arbeidswet na te gaan. Aan de vakcon- lralen is verzocht een vertegenwoordiger aan le wijzen. Is het Centr. wel ingelicht, dan wordt een vertegenwoordiger voor de vijf vak- cenlralen veel le weinig geacht door de vakeenlraal-ibesturen. Ooik deze kwestie zou een agendapunt vormen van de te Amsterdam le houden vergadering der vijf Vakcentralen. Het doel van den minister is, de reis zoo spoedig mogelijk te doen aanvangen. ONTWERP VLOOTWET Bij de Tweede Kamer is thans in gediend een ontwerp-Vlootwet. Ilooge Raad der Nederlanden. Tot raadsheer in den Hoogen Raad der Nederlanden, is benoemd Mr. Dr. C. J. II. Schepel, president van het Hoog Militair Gerechtshof te Utrecht.' Mr. Dr. M. S' Koster. Tot secre- taris-genex-aal bij liei Departement van Koloniën is benoemd Mr. Dr. M. S, Koster, burgemeester van Hilversum, De Beersche Maas. In do Donder dagmiddag te Mill gehouden algemeene vergadez'iing van de vereeniging Deel belang, deelde de ir. Deckers rnedo, dat het volgend voorjaar zal worden begon nen met de werken tot sluiting van de veelbesproken Beersche Maas. ,j HET KOOPEN IN DUITSCHLAN'D. Het ministerie van builenlandsche za ken vestigt er de aandacht op, dat het den laalsten tijd herhaaldelijk voorkomt, dat van reizigers, die uit Duitsohland naar Nederland terugkeer enaan de Duitsehe grens goederen, als schoenen, klceren, wasgoed, kijkers, folografietoe- slellen, huishoudelijke- en luxe-artikelen, in beslag worden genomen, omdat deze goederen niet door een uitvoervergun ning zijn gedekt. Behalve dat de betrok kenen daarvan last ondervindden, worden de goederen verbeurd verklaard en wordt hena een aanzienlijke bo-ete opgelegd. In verband hiermede wordt opgemerkt, dat bijna alle uitvoer uit Duitschland zan der uitvoervergunning verboden is. Zij, die goederen in Duitschland kropen, kun nen die dus alleen medeneir.en. wannóeer, zij, daarvoor een uilvoervergunnig hebben, die door den verkooper moet worden aangevraagd. Oh! De dokter kwam lot zich zelf. -Wat heb ik gedaan! riep hij ver drietig uit. Ik heb bet vertrouwen van mijn vriend onnadenkend 'beschaamd Mijn vriend, voor wien ik alles zou opof feren .heb ik verraden! Neen. antwoordde Margaret, met een groote poging zich goed te hemden. U hebt mij haar naam niet gezegd". Omdat ik hem niet weet. zei de dokter treurig. Als ik hom geweien had, zou ik hem ook uitgebroddeld hebben, gek die ik ben! Maak u niet zoo verdrietig, u hebt geen kwaad gedaan. Herr Kaufmann en ik zijn immers vreemden voor elkaar. Dat is waar, antwoordde de dokter, merkbaar opgelucht, en liet was mijn be doeling niet. Het is niet hetzelfde als wan neer ik het met voorbedachten rade ge daan zou hebben. Absoluut niet hetzelfde. Soms moesten wij iets in onze gedach ten terzijde stellen om later overwogen te worden. De geest bewaart de juiste woor- en, de omstandigheden waardoor ze ge uit werden, het vlugge spel van tegenstrij dige gedacaten, en, voor het oogeriblik moet men ze vergeten. Uren naderhand, m de eenzaamheid, wordt alles over dacht; van alle kanten bezien, uitgepluisd, ontleed, dan stelt men zich vragen, tot men de verborgen drijfveer van dat alles ontdekt heeft. Zoo bewaarde Margaret oolc deze vijf woorden: Hij heeft haaT nog lief. Ze znij aandoenlijk, deze kleine schat kamers van liet geheugen, waar men zoo dikwijls ontdekt, als men een blik naar binnen slaat, dat de edelsteen, die men met jaloersche zorg bewaarde, slechts een valsche diamant was. Waarom is men zoo misleid, vraagt men zicli af en men zoekt gretig naar de verborgen waarde, die de ze ontgoocheling moet inhouden. Maar onbevredigd sluit men later de deur van de Schatkamer, omdat men medelijden met zichzelf heeft, en sluipt weg als van een kist die een doode omhult. Het gesprek kwam op een ander on derwerp en om half elf ging de dokter naar huis, deed de complimenten aan Lyn en vroeg zijn vriendelijke groeten over te brengen aan Iris als Margaret haar zou schrijven. Dank u, zei mevrouw Irving. Ik zal ze haar zeker overbrengen, en ze zal er blij om zijn. De deur sloot zdoh en bijna onmiddel lijk kwam Lymn uit de bibliotheek, en wreef zijn oogen. Ik geloof, dat ik geslapen heb, zei hij. Het was onbeleefd, vent, antwoord de Margaret, met zacht verwijt, het is on opgevoed een gast te veriaten. Dat weet ik wel, maar ik was niet van plan zoo lang weg te blijven. Het huis scheen zeldzaam uitgestorven, vervuld als het was met spookachtige schaduwen, in de kamers, waar de herinnering aan 'Iris, en aan de zachte meesteres, die op het kerkhof sliep, en die iederen hoek van het huis vervuld had met de bekoring, die vam haar persoonlijk uitging onuitgcwischt bleef. Er hing jets in de lucht, alsof de laatste toon van weelderige muziek juist was uitgestorven de schaduw van een lang verstijfden glimlach, den val van lang vergoten tra nen. Ik mis Iris, zei Margaret droo- iiicrivik had haar Kef als een dochtet. Aldus overrompeld, ver-ried Lynn's sprekend gezicht hem onmiddellijk. Lynn, zei Margaret eensklaps, ben jij bij haar weggaan getrokken? Hel antwoord was nauwelijks hoor baar. Ja. Margaret drong zich nooit in zijn ver trouwen, maar na een pauze zcidc zij heel teeder: Vent, is er iets, dat je me vertellen wilt? Het is niets, zei Lynn ruw. Hij stond op en liep zenuwachtig door de kamer., Het is niets, herhaalde bij, met voorgewende onverschilligheid. Ik ik vroeg haar met mij te trouwen en zij wil de niet. Dat is alles. Hel is niels. Margaret's eerste neiging was le glim lachen. Dit kind sprak over trouwen toen voelde ze haar hart bonzen, want Lynn was drie-en-twinlig, ouder dan zij was, toen haar ster aan den horizon ver.-' scheen, om er voor immer te verdwijnen. Er kwam toen een onhandig oogenblik. Ze had medelijden met Lynn en betreur de, dat ze hem niet beschermen kon te gen zijn verdriet, zooals zij ieder kinder verdriet in zijn leven had weggenomen. Toen voelde zij een wrevel tegen Iris. Wie was zij, een namelooze paria, om de aangeboden onderscheiding te verwer pen? Iedere vrouw ter wereld mocht er trotsch op zijn, Lynn's vrouw te mogen worden. Toen moest ze lachen om baar eigen dwaasheid, en voornamelijk bewogen door dankbaarheid, ging ze naar hem toe. Mat kon hij zich beter doen dan zijn leven kop naar zich toe trekken om hem te kussen, maar Lynn ontweek haar cn verborg in de zachtheid van zijn moedcr's haar een jongensachtigen traan. Lynn, zei ze teeder, je bent nog zoo jong, Hoe oud was u, toen u trouwde, moeder T Een-en-twintig. Hoe oud was vader! Drie-en-twintig. Dan, hield Lynn vol, met meedoo- genlooze logica, ben ik niet te jong, en Iris ook niet he!»is alleen da! ze niets om me geeft. Dat kan ze leeren. mijn jongen. Neen, dat gaat niet. Ze veracht me. En waarom? Ze zei dat ik geen hart had. j Wat een idea v Misschien had ik het toen niet, maar ik ben c.r zeker van, dat ik het nu wel heb. Hij liep rusteloos op en neer. Margaret wist dat jeugd'Smart wreod-scherp is, omdat ze op .wil wegen tegen de draag kracht. Ze was op bet punt de afgezaagde troost aan le bieden, dat hij zou leeren vergeten, toen ze zich herinnerde van welken stam hij kwam. Zijn moeder, die vijf-en-twintig jaren lang een verborgen wond had gedragen, wie was zij om over vergeven te praten, en dat tot haar zoon? Haar dankbaarheid was nog overwe gend, ofschoon zij in het diepst van haar hart voelde, dat ze zelfzuchtig was. Lynn voelde het gemis aan sympathie, en werd voor het eerst in zijn leven gewaar, dat haar Icedenheid een grens kende. Moeder, vroeg hij eensklaps, beeft u vader liefgehad. Waarom vraag ie dat, mijn jongen? Omdat ik het welen wil. Ik achtte hem zeer hoog, zei Mar garet eindelijk. Hij was een good mensch, Lynn. U hebt geantwoord, zei hij. U weet dus niet u begrijpt dus nieU (TVortlJ ueruoigd.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1921 | | pagina 1