Staten-Generaal
Se Martelaren een fllknaar en hen tijd.
GEMENGD
Sociale Berichten.
dal 'de Huren van piercieeten van kra&f-
tens de Woningwet erkende licha
men, welke ridh' beijveren te voor
zien in de behoeften van aan rede
lijke eiscfien voldoende woningen,
niet gunstig afsteken bij die van par
ticulieren.
Nog zij vermeld dat 3e Minister
Van Arbeid bericht zond, dat Rij tot
zijn leedwezen verhinderd was de ver
gadering bij te wonen.
Tevens deed de voorzifter ae me-
dedeeünig, dat de Weled. Gestr. Rr.
Mr. 'A. Tepie zkU bereid Beeft ver
klaard als rechtskundig adviseur den
Bond ter rilde te «taan.
DE ARBEIDSWET.
De Ned. R. K. Bond van Handels-,
Kantoor- en Winkelbedienden, wendde
zich met een request tot Z.E. den Mi
nister van Arbeid, waarin zijne Excel
lentie eerbiedig, maar zoo dringend
mogelijk verzocht wordt, de Algemee-
ne Maatregelen van Bestuur zoowel in
zake de Werktijdenbesluiten voor win
kels als voor kantoren zoo spoedig mo
gelijk in werking te stellen.
NEDER LANDSCHE
JOURNALISTENKRING.
De algemeene vergadering van den
Ncd. Journalistenkring had op 26
Febr. j.l. besloten, dat de Kring alleen
dan zou toetreden tot de Internatio
nale Persunie, wanneer geen enkel
land werd uitgesloten, dodh alle lan
den zonder onderscheid werden toe
gelaten.
Dit besluit is, op verzoek van zes
tig leden aan het referendum onder
worpen. Van de 426 gewone leden,
die daartoe gerechtigd waren (de le
den buiten Nederland zijn uitgeslo-
tenl hebben er 224 aan het reieren-
duni deelgenomen. De uitslag was,
dat het besluit der algemeene ver
gadering met -171 tegen 53 stemmen
is bekrachtigd.
OPRICHTING VAN WASCHHUI-
ZEN TE AMSTERDAM.
Bij raadsbesluit van 27 Januari 1921
werd ingesteld een commissie ter be
studeering van het vraagstuk der
Waschhwzen, aan welke Commissie
de opdracht gegeven werd:
le. na te gaan, of de arbeidersvrou
wen geneigd zijn gebruik te maken
van wasohhiuizen, waar gelegenheid
bestaat haar wasdh' zelf te behandelen.
2e. zoo de sub le bedoelde vraag
bevestigend wordt beantwoord, na te
gaan, welke eisohen in het algemeen
aan dergelijke waschh'uizen moeten
worden gesteld.
Op grond van de enquete en haar
eigen ervaring is de Commissie een
stemmig van meening, dat men door
het oplichten van wasch'huizen, waar
naar reeds lang reikhalzend wordt
uitgezien, in een dringende behoefte
van de arbeidersvrouwen voorziet.
R. K. POLITIEKE LANDDAG.
Onder de middelen, tot welslagen
der a.s. verkiezingen, door het be
stuur van den bond gesteld komt
o.m. ook voor het houden van een
R. K. Politieke Landdag, waarvan
de organisatie aan den heer B. Th.
de Wolf, als Directeur van het R.
K. Centiaal-Propaganda Bureau, werd
opgedragen. De heer de Wolf schrijft
nu in een aan alle kiesv-ereemgingen
toegezonden circulaire:
Aanvankelijk op een vroegeren da
tum gesteld, meende het bestuur, ook
al gedwongen door de moeilijkheden
een goed vergaderlokaal te krijgen,
dat Dinsdag 18 April (3de Paasch-
dag) wel de meest geschikte dag
jou zijn onze aangekonde R. K. Po
litieke Demonstratie te doen houden.
Wij zijn geslaagd beslag te leggen
op het grootste vergaderlokaal te
Utrecht i ivoli" waar dus deze groot-
sohe betooging zal worden gehou
den en te 1 uur precies zal aanvan
gen.
Twee bekwame sprekers zullen er
het wóórd voeren n.I. onze Veteraan
in de R. K. Politieke beweging, de
om zijn groote diensten voor de
R. K. Partij, zoo gewaardeerde Oud
irs_-A.s«- mi- m n
Kolkman en de overal in de lande oïn
zijn propagandistisclfftn ijver zoo be
kend en gewaardeerd zfjhde Mr. Jan
Bomans. 1
Zij zullen ons zegjgen waï onze
Katholieke kïezersplicfit Is en ons
aansporen dezen inzet van den ver
kiezingstijd ten nuffe te makfen voor
hen, van wier politieke plichtsvervul
ling Bet af zal Rangen of 'de a.s. ver
kiezingstijd ten nutte te maken Voor
ken of wel 'ons land zullen brengen
tot een langdurige parlementaire on
macht.
Dit moge in dezen tfjd Vooral, waar
in de Roogere belangen nog al eens
voor Ret mensciffelijk egoïstne mtoe-
ten wijken, gezegd worden.
Deze R. K. Politieke Landdag moet
worden een uiting van eensgezind
willen, een drang naar Ret voeren
van echt gezonde R. KL politieke
propaganda, een willen bestendigen
van onze heerlijke Roonrecfie eenReid.
welke ons in staat stelde datgene
te bereiken dn Nederland, waarop wij
thans met trots kunnen vijzen; een
belofte aan elkaar gegeven op dien
propagandadag met volle echit Room-
sdh'e toewijding ons te geven aan Het
verkiezingswet?, dat ons den Zege
brengen moet.
Moge deze geest, in welke de orga
nisatie van den politieken landdag
begonnen is, zich' vaardig maken van
u allen en deze Katholieke demon
stratie ons weder dat Heerlijk beeld
geven van Roomscffie eenReid,
Roonrsch willen en Roomsrfi' enthou
siasme, zoonoodig voor het welsla
gen van den verkiezingsstrijd.
Deze dag moet ook een beeld ge
ven, dat de Roomsche biijlmoedigfr'èid
ons nog niet vreemd is geworden.
Echrr gezonde opgewektheid diene
het stempel te drukken op deze ver
gadering, aan welker welslagen mu
ziek én zang het Hunne zullen bij
dragen.
Voor Zondag 9 April zag onder-
geteekende gaarne in zijn bezit de
mededeeling hoeveel afgevaardigden
ter vergadering zullen komen en vie
uwer aan het gemeenschappelijk di
ner zal deelnemen, wat bij voldoende
deelname te zes ,ure zal plaats vinden
in het Jaarbeurs-restaurant en waar
van de kosten op ongeveer f '4 de
persoon worden geschat.
Laat dus niemand onzer ontbre
ken en dus door het geheele land
de leuze klinken:
DINSDAG 18 APRIL NAAR Tl-
VOLI—UTRECHT.
Het programma voor den dag zelf
zal te voren in de R. KL piers worden
bekend gemaakt."
Tot zoover de heer de Wolf.
Wij twijfelen niet, of zijn propagan
distisch woord zal allerwegen inslaan
ToCh villen wij zijn opwekking nog
eens dik onderstrepen.
De Roomsche propagandadag mo
ge schitterend slagen.
DE KAMERVERKIEZINGEN.
Dezer dagen vergaderden de dage-
lijksdh 'besturen der Rijkskieskring-
organisaities in Gelderland en Utrecht
ter bespreking van de samensmelting
der candidal e n lijs te n
Overeengekomen werd: le. de sa
mensmelting aldus aan de organisa
ties voor te stellen:
1. Mr. A- Baron van Wijnbergen;
2. Mr. J. R. H. van Schaik; 3. J.
G. Suring; 4. G. Bulten; 5. L. Baron
van Voorst tot Voorst; 6. C. Knigge;
7. P. J. J. Haazevoet; 8. P. H. J.
Steenhoff; 9. Mevr. S. C. G. Brons
veld—Vitringa; 10. L. A, M. van Bas
ten Batenburg.
2e. aan de candidaten van 6—10
te adviseeren, dat zij slechts dan een
eventueele benoeming tot Lid der
Tweede Kamer zullen aanvaarden,
wanneer een vacature wordt veroor
zaakt door het aftreden, overlijden
of anderzins van een candidaat der
lijst van den eigen kring.
Haarlem nog. niet bekend is, Reeftken, dat de hoofdcursus van Kampen
een voorlooipige telling uitgemaakt, 1
dat Rót politiek advies is gevolgd.
Het politiek advies luidt zooais men
weet: 1. Mr. J. B. Bomans, 2. CBr.
v. Bilt, 3. Mr. P. Reymer, 4
Mevr. Bronsveld—Vitringa, 5. A. B.
Micfiïelsen, 6. Mr. A. J. Leesberg,
7. A. J. Loerakker, 8. Bi'. Veltman,
9. P. Heilker. 10. CRr. Janssen.
EERSTE KAMER.
Vergadering v. Dinsdag 28 Maart.
De VOORZITTER deelt mede
dat zijn ingekomen berichten van
verhindering van de heeren Van
der Feltz wegens aml tsbezighe
den; Kraus, den eerstvolgenden
tiid; Slingenberg Veriieven, we
gens redenen van gezondheid en
d'Aumale van Hardenbroek.
Verder deelt spr. mede, dat in
gevolge besluit der Centrale Af-
deeling gisteravond in de afdee-
lingen zouden worden onderzocht
de wetsontwerpen betreffende de
Indische bankwetgeving en dat he
den 11 uur in de afdeelingen zul
len worden onderzocht de Bur
gerlijke Pensioenwet, de begroo
ting van Financiën ei. de verdere
ingekomen wetsontwerpen.
Donderdag 11 uur zal in open
bare vergadering worden behan
deld de Indische tariefwet en eeni-
ge kleinere wetsontwerpen, voor-
zoover deze dan in staat van wij
zen zijn.
De vergadering wordt verdaagd
tot Donderdag il uur.
Hoewel de uitslag van alle RL K.
Minister van Financiën Mr. M. C. Kiesvereenigingen in den kieskring
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Dinsdag.
Allereerst wareneenige moties aan
de orde.
De eerste aangenomen motie was
van den heer K. TER LAAN en be
treft het nog steeds bestaande huwe
lijksverbod voor militairen.
De tweede motie was van den heer
DE MURALT en noodigde den minis
ter uit, de opkomst der lichtingen zóó
te regelen, dat de eerste-oefentijd niet
zou worden onderbroken.
De motie werd met één stem meer
derheid, 42 tegen 41, aangenomen.
De beide andere moties werden ver
worpen. De belangrijkste daarvan was
die van mr. MARCHANT die den toe
voer van beroepspersoneel wilde stop
zetten.
Vervolgens zijn bij artikelen der be
grooting allerlei speciale onderwerpen
behandeld.
Daarbij diende de heer VAN RAP-
PARD een motie in, uitsprekend dat
het wenscfaelijk is, om. evenals voor
den oorlog, de mest der militaire stal
len publiekelijk te doen verkoopen.
Zjj zal worden behandeld op een na
der t,e bepalen dag.
Een poging van den heer K. TER
LAAN om de plaatselijke staven op te
heffen, mislukte.
Een nieuwe bezuinigings-poging
deed hij bij het artikel, dat o.a. gelden
uittrok voor heThalings-oefening.en. Hij
stelde voor, dit artikel met ruim
245.000 gulden te verminderen, welk
voorstel de bedoeling had, om in 1922
geen herhalings-oefeningen te houden.
De Kamer heeft het amendement met
50 tegen 34 stemmen verworpen.
Een motie-TER LAAN, de wensche-
lijkheid uitsprekend dat het verlaagd
spoorweg-tarief voor dienstplichtigen
opnieuw zal worden ingevoerd, zal la
ter worden behandeld, om den Minis
ter gelegenheid te geven overleg te
plegen met zijn ambtgenoot van Wa
terstaat.
De post voor den vrijwilligen land
storm werd met 61 tegen 22 stemmen
aangenomen. De sociaal-democraten en
revolutionnairen stemden er tegen.
Bij de 13e afdeeling inrichtingen
van onderwijs kwam tegelijkertijd in
behandeling 'het wetsontwerp tot wyzi
ging van de wet regelend het militair
onderwijs bij de landmacht.
Dit ontwerp bedoelt mogelijk te ma-
wordt overgebracht naar de Militaire
Academie te Breda.
De heer DÜYMAER VAN TWIST,
gaf er een beschouwing over ten bes
te. Hij bleek niet geestdriftig. Hij vroeg
van den minister de toezegging, dat
hij tot de verplaatsing van Kampen
n. Breda voorloopig niet zal overgaan
De heer DECKERS was over het ont
werp goed te spreken en meende, dat
de overplaatsing wel degelijk tot aan
merkelijke bezuiniging zou leiden.
De MINISTER deelde mede, dat de
overplaatsing van den hofdcursus niet
zal geschieden voor 1 October 1923, en
bovendien alleen dan zal plaats heb
ben, ^wanneer zij kan worden gescho
ven in het algemeene reorganisatie
plan. De reorganisatie wordt er dus
geenszins door belemmerd
Hierop is het ontwerp zonder hoof
delijke stemming aangenomen.
Eenige amendementen van den heer
MARCHANT beoogden, den opzet v.
den vliegdienst te vereenvoudigen, en
speciaal de inrichting te Soesterberg.
Evenzeer wilden zjj bezuinigen op
aankoop en onderhoud.
De heer OUD heeft deze voorstellen
op bezuinigings-motieven verdedigd.
De MINISTER merkte op, dat de
amendementen-Marchant deden den
ken aan het hanteeren van het slagers
mes. Hij herhaalde dat hij ook in zake
de luchtvaart-afdeeling naar zoo groot
mogelijke beperking zal streven, doeh
het geld dat werd aangevraagd was
noodig, en de organisatie van den
vliegdienst moest wordeD aangepast
aan de organisatie van het leger. De
exploitatie van den dienst zai echter
worden vereenvoudigd. De amendemen
ten verklaarde spr. onaannemelijk.
Na replieken werd het eerste amen
dement-Marchant niet 53 tegen 29 stem
men verworpen.
Art. 113 vliegdienst werd in
dezelfde stemmenverhouding met 53
tegen 29 stemmen aangenomen.
Het tweede amendement-Marchant,
werd met 49 tegen 29 stemmen ver
worpen.
Vervolgens is nog aan de orde geko
men een amendement-Marchant om art.
125 te verminderen met 3 miilioen gul
den.
De MINISTER zette uiteen dat hij
reeds 3 miilioen op den post heeft be
zuinigd vergeleken bij den oorspron-
kelijken opzet. Verder kon hij niet
gaan. Hetgeen aangevraagd wordt, is
strikt noodzakelijk, n.I. datgene wat
dient tot instandhouding van het be
staande herstellingen en voorts
aanschaffing voor het bestaande ge
schut. Nieuw geschut wordt niet aan
gevraagd.
Het amendement verklaarde de mi
nister onaannemelijk.
Heden zal er worden gestemd.
De vergadering werd tot heden 1 u.
verdaagd.
ZEGELTJES PLAKKEN VOOR
VREEMDE DIENSTBODEN.
(Schriftelijk beantw. vragen)
Op de vragen van den heer Ter
Hall. betreffende den verzekerings
plicht krachtens de Invaliditeits
wet van hier te lande werkzame
vreemde dienstboden, antwoordde
de Minister van Arbeid o.a., dat
de aankondiging van den voorzit
ter van den Raad van Arbeid te
's-Oravenhage niet is geschied
met medewerking of op aanspo
ring van den Minister, terwijl het
doen van aankondigingen als de
onderhavige niet gebonden is aan
zijn instemming.
Het is aan geen redelijken twij
fel onderhevig, dat een vreemde
dienstbode, welke hier te lande
werkzaam is in dienst van een bin
nen het Rijk wonenden werkgever,
verzekeringsplichitg is krachtens
de Invaliditeitswet, zoodat voor
haar door den werkgever pre
mie verschuldigd is.
De Minister is niet bereid een
wetswijziging te bevorderen,
waarbij de vreemde dienstboden
van den verzekeringsplicht worden jongelui met sehooiopiaiding als
uitgezonderd. -a
Indien bedoelde arbeiders gedu
rende hun verblijf hier te lande
ziek worden met gevaar voor inva
liditeit, zullen zii als verzekerden
de noodige geneeskundige behan
deling op kosten der Rijksverzeke
ringsbank ontvangen. Worden zij
invalide en is te hunnen aanzien
de wachttijd vervuld, dan kunnen
zii aanspraak op invaliditeits rente
maken.
SURINAME.
Verschenen is de Memorie van
Antwoord op het Voorloopig Ver
slag over het wetsontwerp tot vvii-
ziging' van de kolotr'ale huishou
delijke besrooring van Suriname
voor het d'ensfiaar 1019.
OPENBARE
VERPACHTINGEN.
Verschenen is het voorloopig
verslag van het wetsontwerp tot
het regelen van het drawp- der
kosten van openbare ve'rr v rin
gen en het uitloven van premiën
bii openbare verk-oopingen en ver
pachtingen.
LANDBOUWBEQROOTING
1922.
De Min. van Landbouw heeft
een Tweede Nota van wijziging in
ediend op hoofdstuk X der Staats
egrooting 1922.
Het is gebleken, dat de toestand
van de Eendenhouders in Noord-
Holland, speciaal in Volendam on
houdbaar is. Een en ander is een
gevolg van ziekte onder de een
den en van den abnormaal dro
gen zomer, waardoor niet alleen
veel dieren zijn gestorven, doch
ook de eierproductie belangrijk be
lieden het normale bleef. Deze
personen zijn slechts voor onder
gang te redden, wanneer van re-
geeringswege steun wordt ver
leend. Het is mogelijk gebleken,
dat 'n Bankinstelling onder Staats
garantie f 110.000 als crediet be
schikbaar stelt. De terugbetaling
dier gelden zal geschieden door
tussdienkomst van de verkoop-
vereeniging in overleg met bedoel
de Bank.
Hierdoor wordt de vrii stenige
zekerheid verkregen, dat de risico
voor het Riik zeer gering zal zijn.
noodig hebt. Die jongelui leidt u mor
gen op. En overmorgen is het pand
huis open.
„Maar resident f j
„U heeft me begrepen, overmorgen*
„En ofschoon hoogsre ambtenaren
aankwamen met instructies en ver
ordeningen en „de regeering raad
plegen" enzoovoorte, enzoo voorts, het
pandhuis was overmorgen geopend
en all-e pandhuizen in die residentie
zijn nog geopend.
„Toen kwamen d© rekesten der
stakers, die bingoeng (de kluts kwijt)
waren geweest, en poesing (het hoofd
liep hun om) en am poen vroegen, se-
rboe ampoen (duizendmaal vergiffe
nis) en de moesten smeekten hun ou
de plaateen w-eer te mogen innemen.
„Doch op elk' rekest kwam de kant-
teekipn'ng: „deponeeren".
„En dat is nu de manier waarop
een ongemotiveerde staking, waarhij
de staker3 de marionetten zijn der
volklsmisieiders, onderdrukt kan en
moet worden.
En met de volksmisleiders zal de
regesring dan verder ze-lf wél afre
kenen".
DE VAN
MISS GA VEEL.
De midden-Java-(j&rresi»ndent van
de „Indische Courant" heeft een on
derhoud gehad met George Bergers
die d© verrader van Miss Clavell zou
zijn. Borgers beriep zich er op, dat
hij, toen de Duitsohers hem gevan
gen namen, in levensgevaar verkeer
de, tengevolge van koeriersdiensten
voor de Belg sch© regeering. Hij wist
den dood te ontsnappen door den ver
rader te spelen. Hij houdt vol, dat
hij onschuldig is.
VAN DiE PANDHUISSTAKING.
De „Preanger Bode" schreef:
„Een onzer residenten heeft het
voorbeeld g geven, hoe de pandhuis
staking onderdrukt kan worden.
„De pandhuis beambten in die re
sidentie hadden besloten, na confe
rentie met den reg ut, niet te staken.
„Den volgenden dag hadden ae op
nieuw conferentie, nu met een leader
en besloten ze wel te staken. -
„De resident werd op-getelefoneerd
en kwam.
„Hij sprak niet met de stakers.
Hij vond het pandhuis gesloten.
..Beleeners die teleurgesteld naar
huis moesten en in de desa terug
gekeerd, vertelden hoe „brani" de
pandhuis beambten war-cn.
„En de resident ondervroeg den
administrateur en den onderbeheer
der: „Kunt U schatten?"
„Ja, resident".
„Hoe lang hebt U no-odig voor de
oppervlakk ge opleiding van lichters"
„Een dag is genoeg".
„Dan zend ik u heden nog zooveel
EEN NIEUWE OVEREEN
KOMST IN DE MEUBEL
INDUSTRIE.
Het Bestuur van den algremee-
nen Nederlandschen Bond van
Meubelmakers, Behangers, enz.
deelt mede dat opnieuw tusschen
werkgevers en werknemers is ge
confereerd -over een tusschenvoor-
stei.
Er komt een nieuwe overeen
komst voor den duur van een
jaar tot stand op den volgenden
grondslag:
De minimumioonen, zooais die
in hei a:geioopen contract zijn ge
regeld, zullen voor alle groepen
van geschoolde aarbeiders worden
verlaagd met 8 pCt. en voo>r de
routine-arbeiders met 12 pCt.
Voorts is overeengekomen, dat
aan het artikel, regelend den ar
beidsduur op 45 uur per week, zal
worden toegevoegd „Indien door
wijziging van de Arbeidswet de
mogelijkheid wordt geopend 48
uur per week te werken, zullen de
werkgevers het recht hebben 48
uur per week te laten werken. De
ze uren zullen in gewoon uurloon
zonder extra-loon voor overuren,
worden uitbetaald."
Nader meldt men:
In de gehouden hoofdoes.uurs-
vergadermg van de werknemers-
en werkgeversorganisaties in de
meubelindustrie is overeenstem
ming bereikt.
Beide partijen hebben nie<"een
loonsverlaging van 8 pCt. genoe
gen genomen. Het Hoofdbestuur
van den Alg. Bond van Meubelma
kers, Behangers en aanverwante
vakgenoo-ten heeft aan alle afdee
lingen telegrafisch bericht ge
zonden dat de staking, welke te
gen gisteren was aangekondigd, is
afgelast.
STAKING IN KJtüDSLANL.
Maandagmorgen is in verschillende
plaateen - an Friesland het werk ge
staakt door timmerknechts, g.-organi
seerd in de moderne, christelijke en
rooinseh katholieke bonden van ar-
be.ders in het bouwvak.
Gestaakt wordt bij de patroons, aan
aesLoten bij de Federatie in Fries
land, welke besloot het loon met
10 p€t. te. verlagen, waartegen de
knechts z.eh verzetten en tot staking
over g'ngen.
Tie Leeuwarden, Drachten en an
dere P'Laateen merkt men van de
staking niets, omdat de patroons daar
niet tot de Federatie toegetreden zijn.
I.
HET MINDERBROEDERSKLOOSTER TE ALKMAAR.
Door Pater Dr. Willibrord Lampen. O. F. M.
Bij het bouwen der gasfabriek te Alkmaar werden in 1852 muurwerken in
den grond gevonden, die tot de fundamenten behourden der Franciscanerkerk
welke daar eens boven de stadswallen uitstak.
In het najaar van 1892 vond men nog een paar brokstukken van het berg-
steenen maaswerk der ramen van de eens zoo veel bezochte kerk der Paters
Franciscanen of zooals hun officieele naam luidt Minderbroeders. Ook in 1800
had men bij het omspitten van de noordzijde der Paardenmarkt behalve oude
fundamenten ook doodsbeenderen aangetroffen, zeker afkomstig uit de alou
de Minderbroederskerk, die Alkmaars ingezetenen gaarne als hun laatste rust
plaats kozen. Ziedaar bijna alles, wat de ongeschreven geschiedenis van het
oude Minderbroedersklooster meedeelt. Verder bezit het Stedelijk Museum nog
twee schilderijen, voorstellende het Beleg van Alkmaar in 1573, waarop men
de flinke kerk duidelijk ziet uitkomen. Een dezer schilderstukken werd door
Pieter Aeriansz. Cluyt in 1580 voor den S. Sebastiaans-doelen gemaakt, van
het ander is de schilde niet bekend. Hebben wij van de flinke kruiskerk met
een klein torentje op het dak dus een goede voorstelling, van het klooster
missen wij helaas elke afbeelding. De plaats, waar het klooster lag, is een
deel van de tegenwoordige Paardenmarkt. Onze ter zake zeer bekwame oud-
archivaris C. W. Bruinvis, dien wij meerdere malen zullen volgen, geeft de
ligging aldus aan: „Het vrij groote terrein van het klooster, gedeeltelijk een
boomgaard, was ten westen en noorden begrensd door de stadswallen, ten
oosten door de Minnebroerssloot, die door een boog onder den wal, waarvan
de Papentoren tot beschermer strekte, gemeenschap had met de vestgracht
en de scheiding vormde langs het jonge begijnhof; en ten zuiden door ver
schillende particuliere huizen, waartusschen de Paternosterstraat een toegang
tot ket klooster verleende." In een oud handschrift van ongeveer 1514 lezen
wfj, dat voor de komst der Paters Franciscanen deze plaats genaamd werd
het ,Jieïlighe velt", omdat hier zeven priesters gezamenlijk een godvruchtig
leven leidden.
Dea 12den Februari 1448 werd te Alkmaar het klooster der Franciscanen
gesticht en bevolkt door eenige kloosterlingen, die de strengere richting, die
der z.g. Observanten, volgden, welke vooral door den H. Bernardinus van
Siëna werd verbreid. Leiden had de Minderbroeders in 1413, Gouda in 1418
binnen hare poorten ontvangen en weldra waren zjj ook in Delft, Gorkum en
Haarlem.
Ook indien Opmeer en Sedulius het verzwegen hadden, zouden wij begrij
pen, dat het doel hunner komst was door hun predikaties zoowel als door hun
voorbeeld en de uitoefening der verheven bediening hun toevertrouwd te on
derwijzen, te stichten, „de enge poorte en den smallen weg, die ten leven
leiden te openen."
In 1452 vroegen de zusters van het Middelhof een biechtvader uit de Min
derbroeders te mogen kiezen, hetgeen door Bisschop Rudolf van Diepholt
werd toegestaan. Eveneens was een hunner biechtvader van het Clarissen
klooster, benoorden de Canisstraat. Een der martelaren, de eerbiedwaardige
Cornelis van Diest, vervulde dit ambt een groot aantal jaren. Behalve in.de
kerk van Sint Clara lazen de Minderbroeders dagelijks de H. Mis in het St.
Elisabeths-gasthuis aan de Paternosterstraat gelegen en sinds 1344 bij het
Middelhof later Burgerweeshuis behoorend. Uit de opbrengst van deze
en dergelijke hulpverleeningen, alsmede van de goede giften en gaven der
burgers moesten de Minderbroeders in hun onderhoud voorzien. Ten onrechte
heeft de heer Bruinvis ergens gezegd, dat zij bij de burgerij niet zeer gezien
waren, omdat zij bedelden, terwijl hun convent toch zoo aanzienlijk was, dat
het met dat van Sint Ambrosius te Milaan wordt vergeleken. Maar de aanzien
lijkheid, waarvan Opmeer spreekt, heeft alleen betrekking, zooals de heer
Bruinvis zelf later aan zijn werkje „Alkmaar in 1560" toevoegde, op
„de godsvrucht en de geleerdheid der bewoners, niet op de gebouwen".
Ook geeft de oud-archivaris zelf aan, dat men het een groot voorrecht acht
te na zijn dood in een pij der broeders in hun kerk begraven te worden. Dit
zou toch zeker niet het geval wezen, indien die broeders niet goed bij de bur
gerij stonden aangeschreven.
Om de drie jaren wordt er in iedere Provincie der Minderbroedersorde ka
pittel gehouden, een vergadering der kloosteroversten, waar de belangen der
orde besproken en nieuwe oversten gekozen worden. Driemaal is zulk een
provinciaal kapittel te Alkmaar gehouden in 1473, 1499 en 1534. Op het ka
pittel, dat den eersten Zondag in Mei 1499 werd gehouden, was P. Sanctus
Oliverius, overste aller Minderbroeders aan deze zijde der Alpen, president.
Van de welwillendheid der Alkmaarsche burgerij ten opzichte der Minder
broeders getuigen de bijdragen voor den bouw eener nieuwe kerk, waarmede
in 1481 een aanvang werd gemaakt. In 1484 was de kerk nog niet gereed,
want er werd in dat jaar nog twee malen steen en kalk gereend van de kerk
meesters der Groote Kerk, die toen herbouwd werd. In 1486 werd de kerk
plechtig ingewijd. Tot aan den geuzentijd vinden wij melding gemaakt van
verscheidene giften en legaten aan de Minderbroeders gedaan. Zoo vermaak
ten Pieter Claass. Paline en zijne echtgenoote Josina van Foreest den 5den
October 1540 vijf-en-twintig rijnsgulden en aan elk ander Minuurbroederkloos-
ter in Holland zes gulden. Dirk Sjjmons, de zoon van Claas Corff, gaf den
4 April 1510 vijftig rijnsgulden op voorwaarde, dat er 100 heilige Missen voor
hem zouden worden opgedragen. Voor het begraven in de kloosterkerk gaf
men den broeders ben aalmoes, waarvan 20 etuivers aan den pastoor der pa
rochie moest worden afgestaan. De stedelijke overheid droeg pok nu en dan
in het onderhoud der kloosterlingen bij. Zoo gaven zij tot 1559 elk jaar 10
rijnsguldeu voor den miswijn en zes gulden voor den maaltijd op het feest der
kerkwijding. Daarentegen mochten de broeders niet bedelen, ook niet in de
kerken, dan met stedelijke toestemming en dan nog alleen met een der zes
schalen der armmeesters.
Niet slechts in Alkmaar, doeh ook in omliggende plaatsen verleenden do
Alkmaarsche Minderbroeders bun diensten en hielden er termijn of collecte.
Insgelijks deden andere kloosterlingen te Alkmaar b.v. de Predikbroeders of
Dominicanen, die hier een huis hadden voor hun terminarius den collec
tant. In Enkhuizen predikten de Alkmaarsche Franciscanen in den vas
tentijd de lijdensmeditaties. In 1506 beklaagden zij zich echter bij het Utrecht-
sche Domkapittel, dat de stedelijke regeering van Enkhuizen hen achterstel
de bij de Augustijnen aldaar. Hierop antwoordden de schepenen van Enkhui
zen, dat de Minderbroeders geen recht hadden daar te prediken en termijn te
houden: „want 't geen dat zij gehadt hebben is geweest uuyt speciaelder gra-
cien en anders niet." Verder bemerken zij meer genegen te zijn tot hun eigen
klooster in Enkhuizen dan tot een vreemd klooster elders.
Van de oversten van het Alkmaarsche klooster zijn ons bekend Jan Steen-
wijck, die in 1528 vermeld wordt, Pieter van Delft in 1545, Aart van Bree in
1558, Cornelis Aartsz. in 1566.
In laatstgenoemd jaar begonnen in onze goede stad de godsdiensttwisten
een ernstig karakter aan te nemen. In Augustus werd door Guillaume Mostert
een hier wonend Antwerpenaar, en den barbier Sijbrant namens verscheidene
hervormingsgezinder bij de stedelijke regeering een verzoek ingediend om het
gebruik van een kerk. Waarschijnlijk hadden zq de kloosterkerk der Francis
canen willen hebben, zooals later bleek. Hun verzoek werd afgewezen.
Dezelfde maand vertoefde in „Het Gulden Vlies" Willem van Sonnenberg
de rentmeester van een der oproerige edelen, Hendrik van Brederode. Son
nenberg ontbood den Gardiaan overste der Minderbroeders Cornelis
Aertsz., die zich met een anderen pater Jan van de Kerkhof derwaarts begaf.
Hier vroeg de rentmeester op hoogen toon, of het waar was, dat twee broe
ders naar Texel gezonden waren, van wie er een beleedigende woorden ten
opzichte van Hendrik van Brederode zou hebben gebezigd. De Gardiaan ver
ontschuldigde zijnen medebroeder, Jan van Mechelen, een goed preuiker en
bescheiden kloosterling. Te meer wilde de Gardiaan aan de beschuldiging
geen geloof hechten, omdat hij nog kort te voren zijn medebroeders had ver
maand vooral voorzichtig te zijn in hun uitlatingen en niemand eenigen aan
stoot te geven. Sonnenberg beweerde echter, zijn beschuldiging te kunnen
bewijzen en eischte bestraffing van den pater; anders zou hij den Heer van
Brederode er nader bericht van geven. Om alle moeilijkheden te voorkomen
schreef de gardiaan aan den provincialen oyerste, die Jan van Mechelen naar
Gouda verplaatste.
sa, ïc. v Aos
Maandag 27 Ma
Bureau voor de R.
om zijn houding t
de voorgestelde -w
Arbeidswet.
Na breedvoerige
met overgroobe me
men besloten zich
op het standpunt,
werkweek wettelijk
gehandhaafd.
Men sprak zloh i
sel, neergelegd in
der wet, den Hoof
beid aangeboden, v
leg tussohen w-erkjg
mere de werkweek
kunnen worden ve]
Opgemerkt werd
bij de Tweede Kam<
ontwerp op verschi
gunstig afwijkt van
Washington.
Het Vakbureau
treft nog andere v
gingen, zich dezer
Minister van Ar bed'
Kamer wenden.
HIT HET MIJ
Naar de „Tel."
verneemt, heeft op
bestuursvergaderinge
Ned. Mijnwerkersb
king plaats gehad
Loonsverlag'ng, die
directies tegen eén
digd, mocht worden
mogelijk op een d
mij nondernemi ngsn
prooi ameëren, in st
de andere organisat
Op de bestuursv
dien bond van Don
dienaangaande giobe*
stellen gsdaan word
TYPOGRAFEN
ROTTER
Er is staking ui
drukkerij „De Maa,
dam.
De drukkerij „De
trad openlijk de ta
eischte, dat de Fed'
bepaalde straf zou
toe is de Federatie
bonden na Lang aar
Zij verbood den tj
bij „De Maasstad"
hebben hier dus m
dige geval te doen,
veraen'gLng een stak
mers proclameert.
„De Maasstad" het
van actie achter zi
fcerspatroons hebben
klaard de orders van
over te nemen. Het
moet zijn, dat de Fe
ze twee patroons nu
proclameert. Wanne*
staan weer andere le
mite van actie geree
deze patroons over
groote staking in
drijf behoort dus
onmogelijkheden.
Na eenig-e ma;
laise zal de firma A
margarine-fabrieken
heden af weder me
aan het werk graan.
D® BOOMEN NIK
Maandagavond ruit
eeerde een motorwie
weg bij de Wilhelmii
sum, gaande in de
sum. Op hetzelfde oo
de e©n trein. De mi
gegrepen en bijna c
De afsluitboomen waï
POGING TOT
In een der perceel
yammerbuurt te An
een 62-jarige weduw
Naar verluidt „zit 2
in". Deze vrouw he,<
jar gjn kostganger
huwelijksaanzoeken
evenveel malen afs
deed de kos iganger
thans met klem ee)
zoek. Als altijd we
wc. Voor zij er op vu
te de man haar bij de
te haar te worgjo, T
offer blauw werd nat
en verschool zich in
r.ge huizen, alwaar
werd.
IN ROOK GEi
Toen de „VenezueU
Indische Mail van P
Plymouth aankwam
ning Standard",
dee Lag gedaan
dat op zee gjoOnstatt
jonge meisjes, de
sa Rampazzini en
Sara Iglesias, die
naar Europa onderwej
Parijs muzek te
dood in haar hut
slaap gest.kt dooi
een belendend vertre
gedrongen was. Verse
van de bemanning
rook bevangen war
bewusteloos, maai'
gebracht worden.
8
wer<
van
13
'9£
de
m.
stu
gu
r
c
en,
ko
MOORD
Tusschen Bentheim
ap Du.tsch grondgebi
een afschuwelijke
®wee jongelui
moo
van
