WELDE BLAD
Woensdag 1 Juni 1921
Halloas
(Vervolg.)
Algemeene R. IC. Werk-
gevers vereeniging.
Gisterenmorgen half elf kwamen in
do kleine zaal der Vereeniging de R.K.
V erkgevers te zamen, onder voorzitter
schap van don heer J. B. van Dijk.
Do bijeenkomst, die hoofdzakelijk be
legd was voor de besprekingen van de
statutenwijziging, was goed bezocht.
Na een kort openingswoord van den
lieer Van Dijk kwam als hoogtepunt
der Vergadering de statuten-wijziging
aan de 'orde.
De secretaris, dc heer mr. Korten-
horst, deed in veroand met deze statu-
.ciiwijziging, voorlezing van 't volgende
schrijven van Z. D. H. den Aartsbis
schop:
„Betreffende de door U gevraagde
goedkeuring der onlwerp-statuten der
Alg. R. IC. ÏVerkgeversvereenigiug heeft
liet Doorluchtig Episcopaat in de ver
gadering, gehouden 14 en 15 Decem
ber 1.1. te Utrecht, besloten als volgt:
te. de aangeboden statuten kun
nen niet worden goedgekeurd;
2e. er moet gesticht worden een fe
deratie van de diocesane Standsorga-
satiö der R. IC. 'Werkgevers;
3e. i n het federatiebestuur moet ieder
bisdom een gelijk aantal stemmen uit
brengen
4e. hel verbond van R. IC. Werkge-
versvakvereenigingen moet blijven be
staan."
Het concept werd met enkele redac-
(jc-wijzigingen aangenomen.
Eerste Algemeene
Vergadering.
Na hel openingswoord deed Prof.
Acngenenl voorlezing van telegrammen,
die zijn gczonden%an Z. H. den Paus
in II. M. de Koningin.
Mgr. H. van de "Wetering, Aartsbis-
cliop van Utrecht, legde de volgende
erklaring af;
Verklaring der
Bischoppen.
Het Doorluchtig Episcopaat acht zich
verplicht een pijnlijke verklaring af
.o leggen. Aanvankelijk was mijn plan
geen enkel woord te" reppen over de
betreurenswaardige splitsing der katho
lieken in 2 partijen. Nu mij echter
dezer dagen is medegedeeld, dat in
Friesland door een propagandist van de
Nieuwe Katholieke Partij aan de men-
schcn is gezegd: Het Episcopaat voelt
er veel voor, het blijft toch alles ka
tholiek, nu acht ik mij verplicht na
overleg met de hoogwaardige bisschop
pen hier openlijk te verklaren, dat het
Dooriuchtig Episcopaat de splitsing der
katholieken in 2 partijen diep betreurt.
Meer nog, ook liet Vaticaan betreurt die
scheuring en zooals de Heilige Vader
mijzelf verklaarde, had de ondervin
ding, o.a. in Polen, Hem geleerd, dat
verdeeldheid onder de katholieken
steeds een ramp was voor de katho
lieke belangen en dat Hij nog nooit
sen goed gevolg van verdeeldheid had
gezicp,
Ik wensch hier aan toe te voegen,
Cal wij gelooven aan de eerlijke be
doelingen, waarmede de actie is begon
nen, maar tot een afscheiding had het
hooit mogen komen. Wij vertrouwen,
dat na deze verklaring alle katholieken
vrouwen en mannen op de officieele
•ijst der Katholieke Staatspartij hun
-stem zullen uitbrengen. ((Langdurig ap
plaus.)
Mgr. zeide daarna gaarne zijn bis
schoppelijke zegen aan de aanwezigen
6 scnenken en verzocht hen rustig op
tun plaats te blijven zitten en het
hoofd te buigen.
IHechtig klonk daarop de stem van
kerkvorst en zegenend strekten
z'j" handen zich uit over de ingetogen
menigte.
Vervol^ns sprak de Zeereerw. Zeer
t'W, Pater Dr. Jac. van Ginniken StJ.
Z|J!I rede uit, waaraan het volgende
hs ontleend:
Kede Dr, JAG. v. GINNEKEN, S. J.
ZynEerw. behandelde: „De Liefde."
Naar de mate, dat een bijzonder
§'»cd wezen met dan beminnaar maar
ren is of meer op hem gelykt, wordt
et meer Bemind. En omgekeeTd: hoe
under het één is met d/n minnaar,
lc minder wordt het bemind.
hefde is in naar wezen een soci-
M feil: de liefde is net als de ge-
ll|giicid eeue deugd gericht naar
n ander: do liefde is altruistisch van
alure, onbaatzuchtig van aard.
Jr.et<ie h daa ia vrye gulheid zich
('S!Ven ,MU eeu ander, om op zijn
Jlje niets meer over te houden.
sulheid d. w. z. in alge,
Andere VaU w' ^udat er wi
(lIo ï.vr^ ,»VOt>r die Verd6 Chn
Jfeft anrf fm Ee niet in
noch b*«tnde;
■iOcu te voren in hun aanleg levensge
schiedenis behoefte of voortreffelijkhe
den bepaald.
In vrije gulheid; want de minnaai
wil niets over houden, ingaan moet
do liefde krachtens haar wezen tegen
alle eigenliefde en eigen belang, alle
zelfverdediging en alle zelfbehoud.
Als wij onze afhankelijkheid van God
vergelen en alleen of vooral ons zelve
minnen, maken wij ons schuldig aan
een verfoeilijke eenzijdigheid, we slui
ten ons op in een veel te eng en dicht
gemetseld huisje voor onzen breeden
aanleg, we flagmenliseeren ons eigen
wezen, vye gaan als een uitgevallen
rozenblaadje op den grond liggen rot-
ifcn, terwijl ons goroter zelf: de heek-
roos daar hoog aan den stengel in
gulden zonnelicht te bloeien staat.
Al de beminnelijkheden van de men-
schen naast en om ons, hoe delicaat
en koesterend zij ons ook streelen, zijn
niets anders dan flauwe maar toch
wel goedgelijke afspiegelingen, kleine
atbeeldinkjes of portretjes van Gods
onpeilbare beminnelijkheid. Dn juist
wijl ons hart op God gemaakt is en
pas in Gods alomvattende Goedheid
en Schoonheid zijn diepste bevrediging
vinden zal daarboven, maar hier be
neden ook al heel blij is, als het in
de onbezielde natuur de sporen van
Gods schoonheid speurt, laait nu tel
kens een vlam van liefde in ons op,
als wij in een onzer medemenscnen
dal beeldschap Gods op bijzonder spre
kende wijze gerealiseerd- vinden.
Den eersten keer dat van katholiek
standpunt het beginsel der solidariteit
op het sociale en economische leven
werd toegepast, 't was in 1866 door
den Leuvenschen professor Charles
Fèdn, werd er anastonds naar het ge
heim der H. Drievuldigheid heengie-
wezen, dat als hemelsch model ons
toont, hoe drie personen, die elk zich
zeil zijn en als ik eii gij en hij tegen
over elkander staan, toch in de vol
komen eenheid van één Goddelijk we
zen; in alle dingen naar buiten zóó
volkomen samenwerken, dat zij zijn
de éénige aanbiddelijke God.
Zeker, ook wij beslaan voor ons zelf
en hebben individueel elk ons hoog
ste doel te bereiken, maar tegelijker
tijd zet de menschelijke maatschappij
ieder van ons in een wisselwerking
van afhankelijkheden, dat zij een zwak
ke navolging van de H. Drieëenlieid
mag heeten.
Is het geen solidariteit om van te
juichen, dat Jezus voor ons mensch
geworden... voor de erfschuld van alle
menschen kon voldoen, ons verlost
heeft van de zonde en de heiligma-
keude genade verdiende. Hij alleen,
voor allen gekruist, om allen zalig te
maken, en dat wij telkens als wij een
Sacrament ontvangen, wij zoo deel-
acntig worden aan de verdiensten van
Christus. Hij zij in alle eeuwen ge
zegend!
Is het geen verregaande solidariteit,
dat om Jezus lijden op ons toe te pas
sen, er altijd weer, een Apostel Paulus
of andere Christen moet zijn, die de
Jezus medelijdt en zijn lijden opdraagt
voor der wereld zondenschuld, en zoo
aanvult in zijn vleesch, wat aan Chris
tus' lijden outbrak.
Is het geen organische solidariteit!
tusschen ons allen als Paulus ons zegt,
dat wij allen ledematen zijn van een
mystiek lichaam, waarvan Christus hel
hoofd en de H. Geest de ziel is.
Er is onder de menschen ook op
sociaal, economisch en politiek gebied
veel meer eenheid gekomen. Zal die
etnneid zich uitleven, dan moet er
vanzelf meer sociale liefde komen.
Woest niet al te gauw maar gul
tevreden over'u zelf; mepn niet al te
spoedig, dal gij liefde genoeg hebt;
want juist datzelfde Hart van Jezus,
dat U van al die liefde het groote
voorbeeld geeft, klaagt nog al maar
doof, van uit het Tabernakel, dat in
deze eeuwen het vuur dier liefde ver
koeld is in menschenharten. Waarom
zou Jezus dat tot de H. Margaretha
Maria Alacoque gezegd hebben? Om
hel zoo tc laten blijven? Neen om hel
nog tijdig te laten veranderen. Om het
tóch nog waar te maken Zijne oude
hoop: Ik ben het vuur op de wereld
komen nrengen en wat wil ik anders
dan dat net ontvlamme? Welaan late
dan van nu af in Nederland de ka
tholieken daardoor hun katholiciteit
waarborgen, dat zij liefde hebben voor
elkander en dus niet slechts geen twee
dracht dulden in de eigen stad of
groep, maar ook geen collectieven strijd
of tweedracht" kennen. Dat dit niet zal
gaan zonder persoonlijke offers, dat
heeft Jezus ons altijd gezegd en voor
gehouden. Maar dat die offers niet
altijd zuur of wrang behoeven te we-
^en, maar gedragen moeten worden
door een Gods- cn naastenliefde, die
tegelijk ccn tot de wolken reikende
eigenliefde is, dat de vruchten van
dien wonderen liefde-boom dus de ge
wone menschen-ideaalljes -van geluk en
genot verre overtreffen; dat met an
dere woorden Tannhauser toch nog
gelijk had, toen hij zong „Und im
Genuss nur kenn' ich Liebe"; als we
dat dan roaar met de H. Elisabeth van
Thüringen in den zin van hooger ge
not verstaan, dat heeft spr. vooral wil
len zeggen.
Deze rpde werd meermalen toege
juicht en op het eind scheen er schier
geen eind aan het applaus te komen.
Federatie van R. K. Voetbalbonden.
Om half 5 uur had in het R. K. Vcr-
eenigingsgebouw do vergadering plaats
van de Federatie van R. K. Voetbal
bonden in Nederland.
Behandeld werd „De principièele be-
teokenis van de R. K. Sportbeweging
en de R. K, Voetbalbeweging in bet bij
zonder".
Als inleider trad op de Zeereerw.
Pater Victorius Beekman 0. F. M. uit'
Maastricht, voorzitter der Pers- en Pro-
jmganaa-commissie der R. K. Federa- van belanden en liefde in Chris
tie.
Deze merkte op dat tal van adviseurs
aanwezig zijn; vooral tot hen zal hij
het woord richten.
Spr. gaat in groote trekken het ont
staan der R. K. Voetbalbeweging na.
In hot klein begon men te Amsterdam
onder leiding van rector Clarijs, te
Nazareth. Het is de abdicatie van
Rotterdam met Leonidas, Den Haag
met Graaf Willem II, en Breda met
Bredania. Maar de massa moest be
reikt worden. Kapelaan Binck gaf
den stoot. Nu tellen we 1500 leden.
Spr. behandelt de manier waarop de
godsdienstzin der spelers kan ver
sterkt worden. Men boede zich hier
echter ook voor overdrijving.
In een geestdriftige opwekking
teljjke leiders aan, in de aangegeven
telijke leiedrs aan, in de aangegeven
richting te blijven doorwerken, gedach
tig de woorden van het Bondslied:
„We plaatsen Roomsche vanen om
Roomsche velden heen."
Tweede algemeene vergadering.
Gisterenavond om 8 uur hadden ge
lijktijdig twee algemeene- vergaderin
gen plaats.
In „De Vereeniging spraken de pro
fessoren dr. F. Roels uit Utrecht en dr.
A. van Rooij uit Amsterdam.
De Solidariteit in het
Huisgezin.
werd behandeld door Dr. F.
ROELS.
Volgens de Katholieke leer is 't
pezin een een belartofrijke functie
in het maatschappelijk organisme.
Het is de levende eenheid, welke
de basis der organen en daarmede
ook die van het geheel uitmaakt.
Wat voor het biologisch organis
me de cel is, is voor het maatschap
pëlijk organisme het gezin. Niet
de individuen, elk op zich geno
men, vormen te zamen de maat
schappij, maar de gezinnenzooals
ook niet de moleculen, maar de
cellen het biologisch organisme
opbouwen.
Door de beteekenis van het ge
zin voor het maatschappelijk or
ganisme zoo ore den voorgrond te
stellen, doen wit piet het minst te
kort aan het individu. Integendeel,
we geven van meet af aan blijk
oog fe hebben voor de bijzondere
voorwaarden, waaraan de handha
ving fijner rechten en de vervulling
zijner plichten gebonden zijn. Het
recht op belhamel ijken en geestelij
ken groei; de plichten tegenover
God, zichzelf en den naaste, die
elk individu heeft zijn buiten de
gemeenschap niet te verwezenlij
ken.
Voor de vervulling zijner natuür
lijke taak: de verzekering van het
tus. Wie het christelijk huisgezin
belaagt, is tegen Christus; wie er
vcorsfriidt, werkt aan de zomst
van het Godsrijk.
Een schitterend voorbeeld van
solidariteit in het huisgezin is ons
gegeven. Zeer sober zïïn echter
de Evangeliën in hun verhalen
omtrent het heilig huisgezin van
het woord tegenover het Oneindi
ge, het Onzegbare: het is de ma-
iestueuse stilte, die er hangt in en
om een heiligdom'. Ook de Kerk
kent die soberheid. Haast sprake
loos staat zii soms voor de groote
geheimen; heel het mysterie der
Mensch wording geeft ziJ in haar
Credo met de enkele woorden „et
homo factus est" weer.
Is het wonder, dat wij voor de
hervorming der wereld in het
christelijk huisgezin alleen meer
vertrouwen hebben dan in alle
conferenties, die de staten onder
elkaar houden, te samen
Evena's voor tweeduizend jaren
uit het heilig huisgezin van Naza
reth de Verlosser der wereld
voortgekomen is, zoo zal ook nü
het in Christus herstelde huisge-
zift de wereld verlossing brengyn
Verlossing van haar heb- en zelf
zucht, "haar nijd en haar hoog
moed. En dat door de liefde, die
allies verdraagt, alles gelooft, alles,
hoopt, alles verduurt; door de
eeuwige liefde, die nog niet zal
zijn gebluscht, als de gave der
propnetiën, de talen en de weten
schap al lang /uilen zijn vergaan.
(St Paulus Cor. s. 13).
Pro-1'. Dr.
sprak over
A H. M. J. VAN ROOY
Solidariteit in het
F.conomische Leven.
Spr. betoogt een breed ontwikkeld
gemeenschapsleven, waarin waar noo-
dig het eigenbelang verzaakt en over
en weer steun en medewerking ge
geven. wordt, ten dienste en tot heil
van het hoogere belang der gemeen
schap, d. i. de welvaart der maat-
schapij.
Duidelijk en klaar treden doel en
beteekenis van dit katholiek maat
schappelijk stelsel in het licht, wanneer
wij onze aandacht richten op de 3
soorten Solidarisme, die Katholieke so
ciologen plegen te onderscheiden» Dien
aangaande lezen wij b.v. bij Van Aken:
„Men kan den mensch beschouwen
als mensch zonder meer als burger,
lid van de staalsgcmeenschap en
alsjid van een stand of kiassse. En
aldus heelt men een algemeen-mem
schelijke solidariteit, een burgerlijke so
lidariteit, en een klasse- of standssoü-
darileit
te. De algemeen-menschelijke solida-
voortbcstaan en de onhvikkêlin" dtoit is 6611 DaadL" die öUe me"sciltu
veonoesxaan en ae omwuuceniu „mint 3ii»n in elkander
van menschelijk geslacht en maat
schappij, heeft God het gezin vol-
maaktelSfk .toegerust. Man en
vrouw «heeft Hij samengebracht
en .dien geheimzinnïgen trek in ze
gelegd, idfen zii zelf niet begrijpen.
Hun .vereeniging Jieeft Hij den ze
gen der nakomelingschap ver
leend. Maar naast alle gaven,
waarmede Hii ouders en kinderen
gekroond heeft, hun toch ook de
behoefte aan onderlingen steun
gelaten.
Zoo strengelt het gezin een na
tuurlijken, dus noodzakelijken
band tusschen zijn leden. Iristel
ling van natuurrechtelijken aard,
op een natuurlijke solidariteit der
gezinsleden gebouwd, komt het
evenzeer aan de zwakke krachten
van het individu als aan 'de be
hoeften der maatschappij ten goe
de; godsdienst, zeden en recht
bloeien op uit zijn schoot.
De bovennatuurlijke solidariteit
in het gezin is er op de eerste
plaats een met Christus. Medewer
kers zijn .wit er met Christus aan
de verwezenlijking van Gods plan
met de menschheid; meer dan er
gens anders hier gerechtigd te bid
den: „Laat toekomen Uw Rijk:!"
Grootsch is de bovennatuurlijke
solidariteit in het christelijk gezin.
Zii schittert er zoo, dat de natuur
lijke er geheel door verduisterd
wordt en men geneigd is zich af te
vragen of er nog wel een natuur-
liike bestaat. Toch is dat het ge
val; de bovennatuur heft de na
tuur niet op. In de natuurlijke orde
blijft het gezin op een natuurlijke
solidariteit der gezinsleden ge
bouwd staan.
Het hoofdkenmerk van het ge
zm "is de eenheid, de geslotenheid
Heel natuurlijk is daarvan een ge
meenschappelijke gedachten- en
gevoelssfeer, een geest, eigen aan
het gezin als zoodanig, het ge
volg.
Wat de plichten der gezinsleden
ten opzichte van elkaar betreft, 't
zal daarmede slechts in orde zijn,
wanneer van het christelijk huisge
zin hetzelfde schoone g'e'tuigenis
kan worden afgelegd, dat de hei
denen eens aan de eerste Chris
tenen gaven: „Ziet hoe zij elkan
der liefhebben!"
Tenslotte de plichten der indi
viduen tegenover zich zelf. Door
de wetten der natuurlijke orde zi>n
zii reeds gehouden zich te vervol
maken. Maar in geen metischeiijk
brein had het ooit kunnen opko
men, nog eens geroepen te vvor-
mët die van den Hemelschen Va-
den tot een volmaaktheid gelijk
der.
Neen, in geen enkele zuiver men
schelijke instelling wordt een soli
dariteit gevonden van denzelfden
aard en van dezelfde grootte als
ia het christelijk huisgezin. iWant
fle solidariteit Is er gemeenschap'
onolroiigelt, omdat allen ia,elkan-ier
erkennen schepselen Gods, die een
zelfde eindbestemming moeten berei
ken langs eenzelfden weg en met ge
lijk© middelen. Omdat dus allen elkan
der e rkemien moeten als broedex-s.
2e. De burgerlijke solidariteit be
staat tusschen allen, die behooren tot
eenzelfden Burgerlijken staat. Zij doet
de burgers samenwerken, om het doel
der staatsgeineenschap, het algemeen
welzijn le bereiken, en het staatsgezag,
als beginsel van innerlijke eenheid,
lejdt alle buggers, alle andere groe
pen naar dat gemeenschappelijk doel.
Krachtens die burgerlijke solidariteit
zullen alle burgers, alle afzonderlijke
organisation, alle klassen en standen,
bjj hun streven naar hun particulier
welzijn, rekening moeten houden met
het gemeenschapelijk doel, ter berei
king daarvan moeten medewerken, en
alles, wat daarmede In strijd is, moe
ten nalaten.
3e. De stands- of klassensolidariteit
bestaat tusschen menschen, die eenzelf
de beroep uitoefenen, eenzelfde leef
wijze of inkomen hebben of dezelfde
particuliere belangen. Zij is de band,
die de leden van éénzelfde klasse sa
menhoudt, om in dat verband, met
gezamenlijke krachten, de rechtvaar
dige belangen van hun klasse le behar
tigen, altijd met inachtneming en eer
biediging van het algemeen welzijn,
dus zonder klasse-egoïsme
Wanneer wij spreken van het eco
nomisch leven, dan hebben wij uitslui
tend het oog op die menschelijke werk
zaamheid, die betrekking heeft op de
stoffeljjke welvaart der maatschappij.
Door die werkzaamheid wordt aller
eerst gestreefd nanar voortbrenging in
voldoende mate van stoffelijke jjoede-
ren, preduktie derhalve.
I Vervolgens heeft die werkzaamheid
te zorgen, dat die goederen billijk en
volaens behoefte worden verdeeld, zoo
dat de Behoefte bevredigd en iedere
vraag door aanood gedekt wordt. Door
die verdeeling dus moet het komen
tot een doeltreffende consumptie.
De menschen zijn op elkaar aan
gewezen, kunnen elkaar niet missen,
moeten met elkaar- samenwerken om
het leven mogelijk en dragelijk te
maken.
Het solidarisme leert ons, voor het
uiterst samengestelde coniplex der
werkzaamheden van de menschen in
de maalschapij, dat, voor hen gelden
moet de wel: Eén vooir allen, allen
voor één.
In hel stelsel der solidariteit moeten
wij zien eeu maatschappelijk feit, maar
ook een zedelijk beginsel,
De geleerde Pater Pescli wijst in
zijn beroemde studie over hel Soli
darisme er op, hoe altijd de groote
overgangen in de wereldgeschiedenis
verbonden waren me tdiep-ingrijpende
economische omvoitn'ingeu.
Arbeid en Samenleving op de
harmonie dezer krachten richt zich
het Solidarisme. j
JAH weten dus' lipe te Meet».
Naar die harmonie willen en moe
ten wij streven krachtens ons katho
liek levensbeginsel.
Die harmonie alleen kan brengen
in onze 'zwaar geschokte samenleving
rust en vrede, geluk en welvaart!
Zij waarborgt de rechtvaardigheid
en brengt tot volle gelding de on
schatbare wetten der liefde.
Laat ons daarom hoog heffen de
vaan der Solidariteit, eu geschaard on
der die vaan, naar, onze beste krach
ten, streven en werken voor den terug
keer en de bloei der echte, christelijke
oroedeTschap onder de menschen.
In het R. K. Vereenigingsgebouw
aan het Valkhof had de parallel-verga-
dering plaats. Dezelfde onderwerpen
werden in deze vergadering behandeld
als in De Vereeniging.
Prof .Dr. J. A, VERAART behan
dolde.
De solidariteit
Jn het Gezin.
Solidariteit! Gaat het met dat
schoone woord niet als met het
andere, van even geweldige be
teekenis democratie Die woor
den. telkens op.de lippen genomen
schijnen vaak alle beteekenis te
verhezen juist door het onmatig
gebruik. Maar a's \vü opnieuw 'n
poging doen om de beteekenis van
die woorden te be"aderen. dan zijn
we niét meer bang om ze uit te
spreken. Want dan beseffen wi»
ook opnieuw hoe groot hun be
teekenis is. Niét zonder opzet
noemde spr. d^woorden: demo
cratie en solidariteit naast elkaar.
Democratie beteekent die richting
in het maatschappelijk leven, die
de menschheid in haar vollen om
vang wil doen deelhebben aan a"
le cultuurgoederen. Het is duide
lijk, dat democratie dus in den be-
finne "beteekenen moest strijd
trijd op het politieke, het sociale
en het economische erf; ook op
de gebieden van onderwijs, ont
wikkeling, kunst. Maar toen men
baan had gebroken, had men een
werk van opbouw te verrichten.
En toen bleek het ons, Katholie
ken, dat die opbouw zonder een
ander beginsel onmogelijk was.
Het beginsel namelijk van de er
kenning van de ongelijkheid dei
menschelijke vermogens en van
de noodzakelijkheid om die onge
lijke menschelijke vermogens te
ordenen tot overeenstemming. De
mocratie zou eerst dan een positie
ve beteekenis krijgen, indien zii
met dit beginsel werd doortrok
ken. Dit beginsel nu is de solidari
teit. Maar net kennen van de soli
dariteit was als alle kennis alleen
onvoldoende. Zij moest worden
toegepast. En de toepassing kon
alleen worden verwacht bit het
practisch aanvaarden van het chns
tendom. Zoo moest het dus wor
den katholieke democratiedeel
hebben van de volkeren aan de
cultuurgoederen met aanvaarden
van menigvuldige öngelijkneid,
maar tevens mét ordening tot over
eenstémming.
Wij moe.en nagaan, welke mach
ten ih strijd met de Katholieke
ue-k z rii van een de on
volk hebben meester gemaakt.
Wij moeten den vijand kennen.
Zijn macht is geducht. Tot zijn
beschikking staat heel een godde-
toioze literatuur van de 19e en 20e
ett.w ever huwelijk en gezinsle
ven.
Onze vijand beschikt in onze
steden, de groote zoowel als de
kleine, over een macht die dui
zenden aangrijpt en vergiftigt. Het
is het "zoo grove, dikwijls zoo ge-
meene publieke vermaak, dat het
huwelijk gebruikt voor ziin grap
pen; dat ontrouw met een helden-
nimbus omringt.
Tegenover den vrijand staat de
Katholieke Kerk. De machtige en
reine beschermster van het huwe
lijk en het gezin.
Voor alle eeuwen heeft St. Pau
lus het program voor de solidari
teit tusschen man en vrouw vast
gesteld; Pausen en Bisschoppen
van alle tijden hebben naar be
hoefte van plaats en tijd bijzondere
toepassingen gemaakt. Nieuwe toe
passingen gemaakt. Nieuv/e toepas
sing van de schoone woorden
eischt onze eigen tijd. En dan treft
ons de waarheid uit de sociologie
van Sint Thomas: dat geen deugd
te verwachten is, indien alle wel
vaart ontbreekt.
Verwacht niet de solidariteit der
kinderen, indien gij tekort doet aan
de intimiteit van het huiselijk le
ven! Indien op den besten dag dei-
week, den Zondag, Uw gezin uit
elkaar wordt gerukt, of indien die
rustdag alleen alö „genoten"
wordt beschouwd, indien het pu
bliek gewoel U heeft genomen!
O, dat het weer zoo ver komt,
dat in al onze gezinnen het goede
boek en rijdschrift worden gele
zendat tezamen gezongen en ge
speeld wordt. WH denken terug
aan een huiskamer overdekt met
Katholieke Illustraties van de 80er
en 90er jaren; aan novellen van
Mathilde en Vesteis!....
Aan die Roede vrienden der ka
tholieke ieugd, die zoo ontzaglijk
'veei 'hebben gedaan voor de soli
dariteit in het katholieke gezin, en
die wij dus hier mét grooten dank
gedenken.
Neen, het voetbalveld en de kin-
der-operette en de kindervoorstel
ling der bioscoop het zijn ge
brekkige dingen, en spr. vermag
hun beteekenis niet te zien voor de
gezrns-solïjdaritedt. Paarimiee zijn
*r. niet maar zoo; veroordeeld, het
spreekt van zelt, maar worden
ze niet binnen enge grenzen terug
niet anders dan schade zien voor
gedrongen, dan kan spr. ook weet
de solidariteit in het gezin.
Ons kind moet vri'.zijn van libe
ralisme en socialisme vrii dus
van valsche onafhankelijkheids
van valsche gelijk'héidsleer. Het
moet wéten, dat alle gezag van
God komt, en dat de ongelijkheid
in de menschelijke samenleving
door God is gewild.
De klacth is niet nieuw, da+ ook
onze christel jke gezinnen tal van
gewoonten e.i gebruiken van han
del en verkeer der negen'iende
eeuw hebben overgenomen, zon
der zich er zelfs van bewus! te
zijn, dat zij aan christenmensdien
niét passen. Hinderlijk is de dis
harmonie tusschen onze christe
lijke beginselen en het zal cnleven
van onzen rijd. Woeker, slechte le
vering, 'het kan alles slechts be
streden worden, wanneer de gezin
nen opnieuw met iiet christelijke
beginsel worden doortrokken, in
dien daar de christelijke solidariteit
opbloeit.
Over de
Solidaritei'. in hét Eco
nomisch leven,
spr. Dr. CAS>IAN'US HENTZEN O
F. M.. die als volgt aanving:
Wij leven in een moeilijken tijd
een tijd, .waarin al de verhoudingen
van het economisch leven dreigei
ontwricht te worden door een crisis
zoo angstwekkend, dat in alle kringen
der samenleving de strijd om het be
staan geest en nart geheel vervult.
't Is buitengewoon moeilijk. om
in dezen tijd met opgewektheid te
spreken over ..soTidarueit in het eco
nomisch leven". De deugd heeft, naar
St. Thomas opmerkt, om te bloeien
,n 't algemeen een zekere mate van
welstand noodig. een milieu van wel
stand. En veronderstelt de solidari-
i eït niet een heele reeks van deug
den als daar zijn rechtvaardigheid
iefde, billijkheid, opofferingsgezind
heid? Geen tijd schijnt dan ook ho-
ictoozer voor de Solidariteit in het
economisch leven" dan de onze.
Doch het is ook waar. dat elke
deugd versterkt kan worden in den
s.rijd in druk en nood. De kracht
wordt gestaafd in de oefening, het
goud gelouterd in het vuur, palma
sub pondere crescit: de palm schiet
op juist onder den druk. Ook in de
dagen van depressie houdt de Katho-
.ieke Kerk haar roeping hoog: de
deugd te prediken. Praedica verbum,
nsia opportune, importune: p.xdik
de teer. houdt aan op een tijd dat
/.tuks aangenaam is en ook wanneer
het niet aangenaam is. luidt het Pau-
iinsche vermaan. En als de Kerk
leden afliet de solidariteit en de
laarvocr vereischte deugden te pre
diken. dan zou Zii zelf en haar groote
sglidaritéitsgecfachte alleen beteekenis
iicbben voor dagen van voorspoed.
Darbij, juist adeze crisistijd leert
aan alle groepen, die in het eco
nomisch proces betrokken zijn. hoo
gere zoowel als lagere Lid ng zoo-
we! als uitvoering dat een éénzijdige
Uriangenpolitiek uitloopt op eigen on-
üerfrang en op dien van anderen.
Zoo schijnt het onderwerp wei de
gelijk geschikt, ja noodzakelijk voor
lezen üja.
Wat beteekent Solidariteit in het
economisch ieven" en welke atmos-
ieei is noodzakeiiik om de katholieke
sclidariteitspedaciite tot voile ontwik
keling te brengen
Spiwerkte deze beide punten
eenigszins breeder uit. yvaarmede Zijn
Ecrw. meende het best de hem ver
strekte opdracht te vervullen.
Het Solidarisme moge al. abstract
oi naar de concrete verhoudingen
e-, schillende vormen aannemen, zoo
als ook het Invididualisme eu het
Socialisme dit gedaan hebben. Es
sentieel zijn voor het Soiidarisme 'ie
organische gedachte, de organische
rangschikking, de sociale veran.woor
delijkheid het zedelijk-crganirc e be
ginsel Het so-lidarüeitsbëginse e art
cthischen klank; de hooge zedelijke
beginselen moeten ook het econo
misch leven beheerschen
Ziedaar wat wij verstaan onder So
lidariteit in 't economisch leven
Men fcdhie niet met de bewering
„laten we er voor zorgen dat de
individuen goede christenen worden,
dan za!_ de maatschappij vanzelf vol
maakt "zijn"
Dat is ..een woord van meer riau
twijfelachtige waarde", zegt Pesch te
recht. Demaatschappij wordt niet
.vanzelf een volmaakte, maar alleen
*dan. als ook aan hare vervolmaking
ernstig gewerkt wordt. Verbe.ering
van toes.anden en personen staat in
verhouding v wisselwerking".
Daarom s.re„.t het So idarisme naar
zulk een ordening van het econo
misch ieven. die de zedelijkheid er
in terugbrengt, .die do weivaart van
heel het volk als gemeenschappelijk
doel van alien, die werken in het be
drijfsleven. beoogt en* dus den
mensch ais het middel- en doelpunt
daarvan stelt. Dat is de inhoud van
den eisch: „Solidariteit in het eco
nomisch leven".
Noch de solidariteit noch de geest
van solidariteit beheerscht algemeen
onze economische veihbudingen van
't oogenblik
ls de solidariteit van het coono-,
misch leven heden ten dage nog
maar al te zeer verre te zoeken „dan
wil dat vooral zeggen, dat de atmos-
tec-r er niet is waarin alleen de oo-
iidariteitsgeüachte gedijen k'an.
Welke is die noodzakelijke atmos-
teci?
;1. Voprcerst een ,atm,osfeer van
