JURGENS7
ONS BLAD"
PLANTENBOTER
QH1ÏH333
1 Fa. R J. HOUWING
1 M1E1T C 7, - MWMM
1 Ijskas
ten -
jwÉnes
feuilleton
J*•-
Bureau: HOF 6, ALKMAAR. - Telefoon: SKKKS-1433
mnama
BUITENLAND.
i liiit na hst seldi
*-3flSS
No- 666-
Zaterdag 15 Juli 1922-
ïle Jaargang.
91
Brieven uit Frankrijk
Ingezonden mededeelingen.
HOLLANDSCH DAGBLAD
Abonnementsprijss
Per kwariaa! voor Alkmaar
Voor buigen Alkmaar •••*•••••>285
Met Geïllustreerd Zondagsblad 0 60 f booger.
Aan alia abonné's wordt op aanvrage gratis een polis verstrekt, welke hen verzekert tegen ongevallen tot een bedrag van f 500,—. f 400,—. f 200,—, f 100,—, f 60.--, f 35,—, f 15.3
Advertentieprijs s
Van I5 regels f 1.25; eikeregel meer f 0.25; Reclan
per regel f 0.75; Rubriek „Vraag en aanbod" bij voo
uitbetaling per plaatsing f 0.60
DE PASSIE-SPELEN JE NANCY
In zijö belangrijke reisbrieven
ieeft L. S. ons een beeld gegeven
van de indrukwekkende passie-spe
len te Oberammergau, en de lust
•'n ons geboren te doen wonden,
i-eze bij te wonen. Wanneer men
ehter volgens een Fransch spreek
woord, niet kan hebben wat men
gaarne zou willen, moet men te
vreden zijn met wat men wel kan
"ribben.
Zoo heb ik, dit. gedachtig, met
zeide handen de uitnoodigmg aan
genomen van Mgr. Petit, om de
rransane passie-spelen ite Nancv
te komen bewonderen.
Uitvoerig heeft kanunnik Mar-
chai mii persoonlijk ingelicht over
len oorsprong^ het doe! en de
beteekenis van deze grootsche on-
onderneming. Zonder in vergeiii-
king 'te kunnen 'treden met Oberam
mergau, wil' ik als tegenhanger van
a Duilsdie passiespelen, meer
Jkend aan de Fransche, een in
druk weergeven dien zijl pp mi',heb
<en gemaakt.
Vooraf een enkel woord pver
den geestdriftigen, en kunstzinni-
gen leider, Mgr. Petit, huisprelaat
ran Z. H. den Paus en Pastoor
van de parochie St. Jozef te Nan
cy, gelegen in een van de meest
historische wijken van deze oude
stad met de gouden poorten.
In 1904 liet Mgr. Petit een Thea
ter bouwen en deed er dat jaar
voor de eerste maal' dé passiespe
len opvoeren in 16 bedrijven en
22 levende beelden, met een tekst,
ontleend aan het Heilig Evangelie
en de oudste mysteriespelen der
middeleeuwen, terwijl 'de begelei
dende muziek was getrokken uit
de schoonste oratoria van Bach!
én Mendelssohn.
De spelers waren allen paro
chianen van St Jozef en sedert
dien verleenen zij nog steeds, al
leen ter eere Gods, hunne mede
werking.
Gedurende den oorlog werd "het
theater geheel en al vernietigd,
door de bommen welke de Diuit-
sche vliegeniers op de stad 'deden
vallen. Mgr. Petit, liet zich' echter
niét ontmoedigen en thans, veel1
grooter en schooner is een nieuw
theater herrezen op de oude puin-
hoopen. (JDe zaal1 kan meer dan
2000 personen bevatten, hét toor
neel, breed 22 Meter en diep 15
Mieter voldoet aan de hoogste
eischen. Niet minder dan 1000 per
sonen, zijn op sommige oogenblik-
ken, tegelijk op het tooneel. De
costumes vertoonen een weelde
van kleur en schoonheid die het
oog verrukt, zonder al te zeer van
Ihet heilige drama zelf onze aan
dacht af te trekken. Zij hebben bo
vendien deze verdienste, historisch,
zoovéél mogelijk getrouw te zijn,
waar Mglr. heeft geput uit oude
en betrouwenswaardige documen
ten, bij het ontwerpen der cos-
tuums. De decors vertoonen even
eens een ver doorgevoerde histo
rische natuurgetrouwheid, vormen
een sober, maar passend kader
voor dit belangrijkste aller dra
ma's.
Een Heilige Mis, des morgens
om 8 uur, waar het koor der pas
siespelers zich doet hooren, ver-
eenigt de bezoekers der spelen, in
het kerkgebouw, alvorens de pas
sie bij te wonen. Het spel dat des
morgens om 9.30 uur aanvangt, en
ongeveer 5 uur des avonds is ge
ëindigd, met een onderbreking van
anderhalf uur, heeft reeds duizen
den naar Nancy getrokken.
Op den dag dat wij tegenwoor
dig waren was het theater even
eens geheel gevuld, een devote
stemming heerschte onder dit bif
kans geheel 'Fransche publiek, dat
diep onder den indruk kwam van
dit mee door liefde lijldens-draina.
En inderdaad, wat Mgr. Petit
heeft weten te bereiken, is ver uit
gegaan boven onze verwachtin
gen hij heeft ons naast uiterfijké
schoonheid, vooral het innertijke
'leed doen gevoelen, voor ons doen
herleven toe tafereelen, die wijl
slechts kenden uit de Bijbelsche
Geschiedenis. Zijn levensarbeid,
mogen wii zeggen, verdient groo-
tere bekendheid m het buitenland,
dan het tot hu toe bezit. De hoo-
ge wijding die er van uitgaat, de
opvoedende en geloof-verlevendi-i
gende kracht die het biedt, maken
de passiespelen tot een apostoli
sche daad, veel belangrijker dan
den kunstzinnigen, die op zichze'if
reeds hooge waardeering verdient
Wiélk een schitterend tafereel, de
intocht van Jezus te Jeruzalem,
Wélk een massa-beweging vc*
kleur en leven, hoe voelt men zich
inderdaad enkele oogenbiikken in
een andere wereld verplaatst.
Hoe diep troffen ons de tegenstet-
hngen in dit drama, waarvan wii
sedert onze jonge jaren de inhoud,
tot in de kleinste kleinigheden ken
nen. Ieder tafereel' zou waard zijn
het hier te beschrijven, want zel
den heeft een religieus tooneeb
spel een dergelijken indruk op mii
gemaakt.
De vertolking heeft ongetwijfeld
zeer veel daartoe bijgedragen. Het
is "bij een 'dergelijke grootsche op
zet niet mogelijk dat alle spelers
'aan de hoogste eischen voldoen,
maar geen van allen is in zijn moei
fijke taak te kort geschotenallen
hebben 'in hun meer of minder*
denkbare rollen getuigenis gege
ven, diep doordrongen te zijin van
de handelingen waaraan zii deel
namen. De eenheid was wel het
meest prijzenswaardige, en de
Evangelische symboliek vol van
menscheiijke waarheid.
Het moeilijkste, en wellicht uit
oogpunt van spel, het ondankbaars
te is het vertolken van de Chris
tus- en de Judas-rol. Het uiterliik
van den Christus vraagt om een
ideale schoonheid, gelijk wii ons
deze in onze verbeelding hebben
voorgesteld. De diepste teeder-
heid en het innigste medelijden
moeten ons vervullen; meer dan
menscheiijke begaafdheid is noo
dig om ons ten volle te kunnen be
vredigen. De Christus-vertolker te
Nancy heeft, hiermede rekening
houdend, ontegenzeggelijk veel be
fQllr-l I.lrlnA /4 rtrtlr ,,n*l
hém hebben wu' ons steeds een
beeld gevormdwij willen de wan
hoop zien op zijn gelaat en het
medelijden dat voor dezen ontrou
wen Apostel ons een oogenblik
bezielt, wordt op den achtergrond
geplaatst door den afschuw die
zijn onmenscheliike daad weet te
wekken. Hoe levenswaar heeft
Wekstem deze figuur uitgebeeld.
De begeleidende muziek en de
koren hebben op passende wijze
het passiespel tot nog roofere wij
ding gebracht. Niets beter dan de
muziek van Bach, Haendel en Men
delssohn, leent zich tot illustratie
van dit passiespel van alle eeuwen.
Toch, eerlijkheid gebiedt mii het
te zeggen, de muzikale praestatie
stond niet op „hetzelfde peil als het
spel der drama-vertolkers en het
gesproken woord. Evenals te
Oberammergau, zullen de passie
spelen te Nancy om de tien jaren
plaats vinden en zal de vervolma
king, zich in den loop der tijden
doen gelden. Wat thans reeds be
reikt is, stemt tot groote bewonde
ring, tot erkenning van het waar
achtige talent des leiders en ge
tuigt van zijn groote liefde die hii
aan dit echt Roomsdie werk heeft
gegeven. Dank wil ik hier brengen
aan Mgr. Petit en aan Kanunnik
Marchal1, voor de hartelijke ont
vangst mij bereid en den wensdi
uitspreken, 'dat ook velé Nederlan
den een bezoek aan de passie
spelen te Nancy in "hun reisplanen
mogen opnemen.'
Augustus en September bieden
hen nog de gelegenheid de passie
spelen te bewonderen. Een reis
bovendien door Elzas en Lotharin
gen, de opnieuw aan Frankrijk
toegevoegde gebieden, verdient
reeds op zich zelf een aanbeveling.
Nancy, Metz en Straatsburg, oude
steden vol historische herinnerin
gen, zijn waard te worden gekend,
terwijl' het natuurschoon de bewon
dering zal' opwekken van allen, die
in deze bosdhstreken rust en ver-
poozing gaan zoeken.
De passiespelen te Nancy zullen
echter de bekroning zijn van u.w
vacantiereis, in het zoo weinig .ge
kende, maar zoo rijkelijk door de
natuur bevoorrechte Fransche
land.
Mr. P. v. a
Parijs, 12 Juli 1922.
pE CONFERENTIE TE
's-GRAVENHAGE.
Vergadering der Credieten-
Commissie.
De commissie voor de credie-ten heeft
gisterenochtend een zitting gehouden
met de Russen.
De president van de oommissie
heeft vastgesteld, dat de breuk een
feit was, zoolang de Russen op hun
standpunt bleven staan. Daarna volg
de een betoog van Hilton Young,
waarin hij de Russen hun onverzoen
lijkheid verweet.
Litvinof heeft daarentegen de schuld
voor de mislukking van de conferen
tie op de niet-Russen geschoven.
De voorzitter van de oommissie
heeft daarna echter nadrukkelijk vast
gesteld, om. te bewijzen, dat de niet-
Russisehe commissie in het geheel niet
onverzoenlijk was, dat de Russen,
zoolang het eindrapport van de groo
te niet-Russische commissie, nog niet
was samengesteld, altijd nog gelegen
heid zullen hebben nieuwe voorstel-
onderhandelingen zullen kunnen wor
den hervat.
Litvinof heeft daarop geantwoord,
dat van de zijde der Russen geen
nieuwe voorstellen zijn te verwachten
Alle leden van de Russische delega
tie beschouwden da conferentie als ge
ë'indigd. Zij zien er ook geen nut meer
zooals Sokolnik-of zei, om nog in ver
gadering bjjeen te komen met de an
dere commissies.
Gisterochtend is in bijzonderheden
van gedachten gewisseld over de cre-
dieten, maar het „Hdbd." kreeg den
indruk, dat men dat van niet-Russi
sche zijde alleen heeft gedaan, om
aan te toonen, dat men van die zijde
niet onverzoenlijk is, maar met de Rus
sen, wanneer ze maar willen, nog
best wil praten.
Officieele communiqué 44.
De tweede sub-commissie (schul
den) der niet-Russische commissie is
gisteren om 3 uur n.m. bijeengekomen
De sub-commissie heeft met alge-
meene 6temmen besloten zich te ver
eenigen met een voorstel, om aan de
Russische delegatie te doen weten dat
zjj het bij den tegenwoordigen stand
d'er Haagsche Conferentie niet ge-
wenscht acht, de beraadslagingen
met, de Russische commissie voort te
zetten.
In een beraadslaging heeft zjj den
toestand overwogen, die in het leven
is geroepen door het voorstel van da
Russische delegatie, betreffende de
regeling in eens van de verschillende
vorderingen op Rusland. Zjj heeft
vastgesteld, dat dit voorstel noch
ernstig, noch practiseh is. De redenen
waarom dit voorstel op het oogenblik
niet besproken sohjjnt te kunnen wor
den. zullen wat de schulden betreft,
uiteengezet worden in het rapport
van deze sub-commissie. Aan den hr.
Alphand is opgedragen dit voorstel
ter kennis te brengen van sir Philip,
Lkfyd Greame, zoodat de president
van de sub-commissie van den parti
culieren eigendom er melding van zal
maken in het rapport dat hij zal uit
brengen aan de voltallige niet-Rus
sische commissie.
Geen vergaderingen meer vóór
de sluitingszitting.
Er zullen nu geen vergaderingen
van subcommissies meer gehouden
worden, tenzij de Russen verzoeken
met nieuwe feiten of voorstellen bjj
die commissies aan te mogen komen.
De eerstvolgende vergadering zal
dus een bijeenkomst zjjn van de volle
dige niet-Russische commissie tot het
onderzoek van de rapporten der ver
schillende subcommissies.
Daarna zal de sluitingszitting wor
den gehouden.
DE IEESCHE KWESTIE.
De toestand te Cork.
Het gerucht omtrent de uitroeping
van de republiek te Cork bljjkt onge
grond. Het is rustig in de stad; maar
do draadgemeenschap met Cork is
nog steeds aan vertraging onderhe
vig.
Een ontsnapping voorkomen.
De Yrijstaters ontdekten het begin
van een tunnel in de richting van de
Hountjoy-gevangenis. De tunnel was
reeds eenige meters lang. Eenige gra
vers werden gearresteerd; houweelen
schoppen en andere werktuigen wer-
iden in beslag genomen.
EEN SOCIALISTISCHE REGEE
RING IN BRUNSWIJK TERUG?
In Brunswijk is een nieuwe regee-
ringscrisis ontstaan, doordat de coali-
tieregeering het voornemen hoeft te
kennen gegeven te zullen aftreden.
De vertegenwoordiger der Duïtsche
Volkspartij in die regeering heeft zijn
wacht dat ook de vertegenwoordiger
der democraten zijn ambt spoedig zal
neerleggen. De verwachting is, dat
het nieuw te vormen kabinet op den
grondslag van een zuiver socialisti
sche regeering zal worden samenge-
KABINETSCRISIS IN
JOEGOSLAVIË.
Een extra-editie van de „Novini"
meldt, dat minister-president Pasitsj
aan den koning telegrafisch het ont
slag der regeering heeft aangeboden.
De reden hiervan is, dat de beide
groote regeeringspartijen, de radica
len en democraten, het niet eens kon
den worden over de personen van den
minister van Binnenlandsche zaken en
over den fe kiezen staatsraad.
TELEF. 644-.
EEN HEILIGSCHENNENDE DAAD
De bolsjewieken hebben een inval
gedaan in de katholieke kerk van Po-
ïock. Zjj braken het zegel van het graf
van den gelukzaligen Andreas Bobola
rukten de gewaden van het stoffelijk
overschot des gelukzaligen en gaven
de relikwieën prijs aan de bespotting
van een menigte, die in een bijzonde
re proclamatie derwaarts geroepen
was.
EEN MONARCHISTISCHE
PUTSCH IN BEIEREN?
De leider van de Beierseho Volks
partij dT. Heim heeft in een interview
met de Weensehe ,.N. Fr. Presse" ge
spróken over geruchten over een z.g.
aanstaande reohtsche „Putsch" in
Beieren. Hij ontkende niet monarchist
zjjn; maar een reohtsche Putsch was
slechts mogelijk, indien in N.-Duitsch
land de grondslag van de grondwet
werd verlaten. Aan een monarchisti
sche omwenteling denkt in Beieren
geen verstandig mensch. Indien hjj
zelf een poging ertoe wilde doen, zou
wellicht eerst 80 pCt. van de Beier-
sche bevolking Hosanna roepen; maar
wanneer dan de economische gevol
gen zouden blijken* zou zjj: aan het
kruis met hem! roepen.
DE AANSLAG OP MILLERAND.
De „In-dependance Beige" ver
neemt nog nader uit Parijs omtrent
den aanslag op Millerand: Op het
oogenblik, dat de presidentieele stoet
naar het Elysée terugkeerde, schoot
een twintigjarige revolutionnair, Bou
vet- geheeten, tweemaal zijn revolver
af in de richting van het eerste rijtuig
waarin waren gezeten de nieuwe poli
tie-prefeot Naudin, de directeur van
de Sureté en de chef van het kabinet
van Millerand. De directeur van de
Sureté, de heer Ducrocq stapte na den
aanslag onmiddellijk uit het rijtuig en
beduidde de rest van den stoet, dat
de tocht moest worden voortgezet.
Inmiddels had een agent op de fiets
den pleger van den aanslag gegrepen
Bouvet had zich verscholen achter 'n
dame. De kleeren van deze dame ver
toonden door de twee schoten, welke
Bouvet van achter haar rug uit een
buldog-revolver had afgevuurd, brand
plekken. Onmiddellijk toen de schoten
weerklonken, drong de menigte op
naar het rijtuig van den president en
riep hem toe: Gaat niet verder, er is
reikt. Judas, de verrader, ook van len te doen, op de basis waarvan de ontslag reeds ingediend, en men ver- geschoten. De president had door het
-!■■■! |..II'.,.I ,1 I M
'Naar eene Engelsche vertelling.)
Reis over Keswick naar Bor-
lowdale, zeide hij, en zet uwen weg
verdei- te voet voort, of gij loopt ge
hoor u in een Cumberlandschen wagen
dooreen te laten schokken. Men kan
te Nettle wood niet kornon dan langs
een bergweg, of men moet eien om
weg doen over Portinscale en Bre-kü-
waite.
Is Nettlewood dan geen zeer be
kochte plaats?
Neen, niet veel bezocht.
- liet moet toch, volgens ik ver-
1,leb> een allerliefst plekie zijn
Dog weinig van het buiten-
Als
kritat "iH cr het heimwee maar niet
mijnheer Gear.
daar ben ik niet onderhevig
men ziel toch zriu' dikwijls dat
menscheu, die aan het woelige leven
yan een drukke stad 'gewoon zijn,
ia bergstreken zwaarmoedig woruen,
hernam hij lachend.
Ik lachte mee.
11c zal het toch wagen, mijnheer.
Zoo gezegd zoo gedaan; ik was nu
op weg naar liet Noorden van Enge-
n naar mijne nieuwe meesteres,
e hein vertrok 's morgens ten 0
ure van Eusto-n Square. Er viel nieta
bijzonders voer, tot 's namiddags vier
ure toen wij ia de woelige, bedomp
te stad Preston aankwamen en er door
verwisseling van trein en andere zaken
een opontnoud van twintig minuten'
plaats nad.
Ik had zoo zuinig mogelijk gereisd
en plaats genomen in een rijtuig derde
klasse; net was mjj eene verademing
mijn narde zitplaats voor een oogen
blik te verlaten en de benauwde lucht
in den volgepropten wagen tegen de
frissche buitenlucht te ruilein.
Ik mengde mij iin het gedrang, dat
mij naar h'el bufiet voerde, waar ik
een rijzig, zwaar man zag met eenj
TOSsigen knevel, die door alle voorbij
gangers zoo onderdanig gegroet werd,
dat ik mii afvroeg of hij een lord of
oen spoorwegbeambte was
Die man trok al meer en linieer mijn©
aandacht. zelfs zóó uitsluitend, dat
ik mijn valies in do wachtkamer ver
geten zou hebben en zonder kloeren
te Windermere aangekomen zou zijn,
als een beleefde wachter mij niet ge
waarschuwd had.
De man, die mijlne opmerkzaamheid
gaande maakte, was buitarugewoon
lang, wel eenige duimen meer dan
zes voet; zijn jas zat hein ais ge
goten aan het lijf; hij had enge, ei-
troehkleurige lederen handschoenen
aan an droeg op zijn lichtbruin haar
een klein, zonderling gefatsoeneerd
Fransch mutsje, waardoor hij veel op
eenau polichinel- geleek. Hij had al
lerzonderlingste manieren, maakte druk
het hof aan eon buffetmeisje en ver
kocht zijne beleefdheden zoo. luidop,
dat de helft der reizigers in d>e drinlk-
zaal ze duidelijk konden verstaan.
Ik hoorde hem vragen:
Zoudt ge me willen, Polly, als
ik u ten huwelijk vroeg? Het onge
huwd leven begint mij zeer te ver
velen en ik zoek eene geschikte vrouw*
om mij te verzorgen en. mij voor eenem
misstap in het moeras van... hot moe
ras van. (vra^t duivel- hoe heet dat
moeras ook weer?
Hij scheen een oogenblik later ge
heel in gedachten verzonken over den
naam van dat moeras. Hij beet zich
beurtelings alle zijne nagels af, vloek
te als een ketter, stampvoette en sloeg
ongeduldig met de vuist -op de tafel,
omdat hij niet op den naam kon
komen.
Ik ,stond vlak naast hem en had
juist mijn kop koffie geledigd, toen'
mij onwillekeurig den lust "bekroop
hem uit den nood te helpen.
Gij meent misschien het moeras
der Somberheid, mijnheer
Juist. Ik dank u, mijnheer,
ik dank u zeer.
Ilij nam zijin vreemdsoortige muts
af en groette mij zoo ernstig en plech
tig,, dat ik mij toastte mijn hoed af
te neniein. Z.ijn strakke blik volgde mij'
toen ik mij van het buffet verwijderde.
De wachter herinnerde mij toen, dat
ik mijn valies vergat Ik bedankte hem)
en keerde terug om het te balgn.
De lange heer aan het buffet barstte
in een schaterlaoli uit, toen hij mijne
verstrooidheid gewaar werd,
Dat zou u deerlijk in moeilijk
heid hebben gebracht,, mijnbeer.
veroorzaakt
Een duivelschm last, dunkt mij.
Wal luidt daar?
Dat is de bel voor de reizigers,
antwoordde iemand
Hij spoedde zich weg onder het
uiten van verwenschingen en zonder
een enkel afscheidswoord je aan het
meisje, dat hij het hot bad gemaakt.
Bij hel uitgaan der deur greep hij
een lange, blauwe, met rood gevoerd©
laken jas van den arm van een be
diende, liet ean geldstuk ia diens hand
glijden en snelde naar den trein.
De man volde hem.
Verlangt mijnheer een bijzonder
rijtuig vroeg de man, terwijl bij zijne
klak aanraakte
Neen, plaats mjj waar gij wilt,
het is mij onverschillig. Waar zijirs
de honden
Zij zijn goed verzorgd, in den
hondenwagen,, mijnheel'
En mijn zweep en geweer?
Die hebben wij in eenen vracht
wagen gelegd, mijnheer. Als mijnheer
ze verlangt, kaïn, ik ze hem aanstonds
bezorgen.
Dat is onipoodig, laat ze waar
ze zijri en. dring mij, voor den duivel,
Het zou, mij zeker last hebben! uwe diensten zoo niet pits. Wat be-
Hij week terug van een eersie-klas
rijtuig, dat de bediende voor hem ge
opend had
Ik heb eenen afschuw van leege
wagens zie eens, ik moest eens een
geraaktheid krijgen of er in sterven.
Weet gij nog niet, dat ik van gezel
schap houd?
Dit is het eenige rijtuig van eer
ste klas, dat aan dezen trein is.
Wijs mij een waggon van derde
klas.
Wat belieft u, mijnheer?
Wijs mij een rijtuig van derde
klas! snauwde de reiziger.
De bediende deinsde terug, alsof hijl
een oorveeg verwachtte en wees hem
toen cm rijtuig van derde klas aan,
waarin ik met nog drie andere reizi
gers reeds plaats had genomen.
Wij begeeren dien zot niet in
onzen wagen, stamelde een Oud man
met grijze baren
Die man behoorde in Lancashire
thuis en kende waarschijnlijk den gast,
-Hoe ljeet liij? vroeg ik.
Mijheer Wenlord, van Nettlewood
zijn bijnaam is „Zotte Wenford"^
(Wordt vervol-gd.)^
