ONS BLAD" No. 281. Zaterdag 2 December 1922. 16e Jaargang. Bureau: HOF 6, ALKMAAR. - Telefoon: SEKSE»433 Een sober antwoord. BUITENLAND. DE NEDFRLANDSCHE LANDBOU WBANK BIJKANTOOR ALKMAAR IS VERPLAATST KONINGS1RAAT hoek PIETERSTRAAT. FEUILLETON. Be Mc van het geld! Abonnementsprijs: Per kwartaal voor Alkmaar ...•••if 2.— Voor buiten Alkmaar .12 85 Mei Oefllustreerd Zondagsblad 0 60 f hooger. Advertentiep.rijs. Van 15 regels f 1.25; eikeregel meer f0.25; Reclanflj/ per regel f 0 75; Rubriek „Vraag en aanbod" hfl vog uitbetaling per plaatsing f 0.60 Aan alia abonné's wordt op aanvrage gratis een polis verstrekt, welke hen verzekert tegen ongevallen tot een bedrag van f 500,— f 400-, f 200,—, t 100,—, f 60, f 35,—, f 15,- De finantieele uitkomsten van het rovineiaal bestuursbeleid zijn in oord-Holland tot op heden 't is be kend, en we hebben er reeds meerma len de aandacht op gevestigd niet schitterend geweest. Integendeel! Bar treurig! Bij de behandeling van de begroo ting der provincie voor 1928 is dit weer eens duidelijk gebleken. Niet zoozeer uit de daarbij gevoerde discussie's zelf ('t lijkt wel, of alle pro vinciale bewindsmannen over 't alge meen het provinciaal finantieel fiasco niet zien of niet willen zien), dan wel uit een publicatie, welke de Centrale Oommissie voor Bezuiniging uit de Ne- derlandsche Maatschappij voor Nijver heid en Handel te Haarlem in den vorm van een adres aan de Provinci ale Staten bij gelegenheid van deze be- grootingsbehandeling over den zorge- lijken finantieelen toestand der provin cie in het licht gegeven heeft. In die publicatie worden harde no ten gekraakt; nadat terloops even gewezen is op het groote bedrijfsver lies der P. E. N. (van tenminste 6'A millioen gulden, terwijl de provin ciale electriciteit toch heusch niet goed koop is), neemt de Commissie het Provinciaal Waterleidingbedrijf, eens geducht onder handen: 't heet en wie kan het tegenspreken? dat tot op heden bijna 10 millioen gulden in dit bedrijf gestoken zijn, terwijl in de eerst volgende jaren nog wel tenminste een gelijk bedrag noodig zal zijn, en dat het bedrijf in de eerste twintig jaar wel licht nog niets aan rente en aflossing zal kunnen betalen. Niet onduidelijk geeft de Commissie voorts te kennen, dat het wellicht be ter zou wezen, wanneer de Provincie het waterleiding-fiasco nu maar eens onduit erkennen wilde, en wanneer zij, haar tekort aan bedrijfstalent in ziende, de waterleiding-exploitatie maar weer in den ouden vorm, d.w. i. door particuliere maatschappü(en) wilde doen geschieden. Ook al zou de Provincie daardoor (tirekte verliezen te boeken krijgen: kaar het oordeel der Commissie zal het ■voor den Noord-Hollander derhalve voordeeliger zijn, wanneer de Provin cie thans maar opeens meerdere milll- uenen als onherroepelijk verlies (ge volg van een verkeerden greep) prijs geeft, en de exploitatie verder aan par ticulieren overdraagt, dan wanneer de Provincie het bedrijf vóórtzet volgens opgemaakt plan er de eerste jaren nog inaar steeds méér geld in de onderne- toing steekt, om heel veel later mis schien eens een niet èl te dure water- leiding-exploitatie te krijgen. Welke graag-gedroomde goedkoop te, voorheen nog slechts vaag denk- oeeldig, zeer velen van ons echter wel niet meer beleven zullen. Het lid van Ged. Staten, de heer Hendrix, heeft zich bij de behandeling der provinciale begrooting geroepen geacht, tegenover de hierboven geuite bezorgdheden aan het onderhavige be drijf eenige optimistische beschouwin gen te wijden: de heer Hendrix was van meening, dat alle tekorten min der zullen worden en op den duur zul len veranderen in overschotten, en hij verwees daarbij naar de betreffende rentabiliteitsberekening. Voor het sociaal belang, dat hier ge diend wordt, moest de gemeenschap zich trouwens ook opofferingen willen getroosten; m.a.w. op dit bedrijf moest men zoo noodig willen toèleggen, aldus, volgens den heer Hendrix, de meening van het gehééle ïollege van Gedeputeerden. Het komt ons voor, dat het boven staande wanneer het gelden moet als antwoord op het betoog der Haar- lpmsche Commissie wel een heel so ber antwoord moet heeten. O Zeker! Ook wü erkennen het groo te sociale nut, dat gelegen Is in een goed funetionneerende waterleiding ook ten plattelande. ook wij zijn van meening, dat de gemeenschap zich ex tra offertjes daarvoor getroosten mag, ja, zelfs moét, en wij willen ten slotte aannemen, dat er eenmaal een tijd zal komei£ waarin het bedrijf zicb zal kun nen bedruipen, maar de vraag is: hoeveel kan en mag men in deze tij den van de gemeenschap vergen, zon der de totale voordeel/en van het over- heidswaterjeidingbedrijf (i.e. provinci aal) ook de sociale voordeelen daar bij inbegrepen te doen achterstaan bij de totale nadeelen. Iets-, wat van overheidswege toch nimmer geschieden mag. Wanneer we de Vraag zóó stellen, dan is het moeilijk hierop een becij ferd antwoord te geven, doch dan komt men in 't algemeen toch onwille keurig tot de conclusie, dat de grens hier bereikt, wellicht overschreden is. 't Gaat bezwaarlijk, een sociaal voor deel in geldswaarde te bepalen, doch ook hier moet toch een grens zijn. Trouwens: wie kan zeggen, of het sociale voordeel tot op heden (ten kos te van de enorme sommen) ietwat evenredig groot geweest is? En is het vcordeel door de gemeenschap in 't al gemeen zoo dankbaar aanvaard? Dringt de Provincie hier haar dure diensten niet wat al te sterk op? We betalen ons water duur. En het bedrijf werkt desondanks met groote verliezen. En de toestand is thans in Noord- Holland zóó, dat de gemeenten, die nog niet van de waterleiding profitee- ren, er niet meer aan dénken, zich als nog te doen aansluiten. Men mist daartoe het geld. De par ticulieren vreezen voor de hooge water leidingrekeningen. De geschiedenis van de provinciale waterleiding bevat voorzeker geen pleitrede voor overheidsbeheer, temeer waar het blijkt, dat de vroegere par- tuculiere maatschappijen zooveel goed- kooper exploiteerden. Wat er dan nu zal moeten gebeu ren? 't Zal moeilijk, zoo niet onmogelijk wezen, uit de impasse te geraken, waarin men zich gebracht heeft door de uitgave van de tot op heden al reeds gebruikte sommen; het red middel^), aangewezen door de Haar- lemsche Commissie terug desnoods naar particuliere exploitatie lijkt ons wel zéér drastisch en pijnlijk voor het provinciaal bestuur; en tóch, wanneer de totale voordeelen daarvan gróóter zouden zijn dan de totale na deelen Het ware te wenschen, dat men zich nog eens ernstig bedacht, alvorens de zaak zonder meer weer op denzelfden voet te gaan voortzetten. De kwestie is inderdaad M te ern- stigl (o) DE TERECHTSTELLING DER OUD MINISTERS VAN GRIEKENLAND. Zoowel de Grieksche regeering als het revolutionaire comité hadden een volkomen normaal verloop van het pro ces en de handhaving van het verdedi- gingsreeht der bekaagden beloofd; in- tusschen gebeurde juist het omgekeer de. Bijzonder laaghartig was de hou ding van generaal PaPoelos, den voor ganger van Hadjenistis, die den weer- loozen Hadjenistis met beleedigingen overstelpte. De eenige onder de be klaagden. die een bepaald waardige houding aannam, was Hasjenistls, die geen oogenblik zijn zielerust verloor, en meer koning Konstantijn dan zich zelf verdedigde. De doodzieke Goena- ris werd stervend naar de terechtstel ling gebracht. De „Matin" publiceert documenten welke zijn ontleend aan de arehieven van bet departement van buiteniand- sehe zaken te Athene, waaruit zou blij ken, dat de Grieken in het bijzonder door Lloyd George waren opgestookt, om hun Kiein-Aziatlsche verovereings- niannen ten uitvoer te brengen. Volgens de „Giornale d'ItaJia" heeft Z. H. de Paus er in toegestemd om te Athene te intervenieeren, teneinde nieuwe moorden te voorkomen. Het proces voor den krijgsraad tegen prins Andreas zal Maandag be ginnen. DE CONFERENTIE VAN LAU SANNE De Russische delegatie heeft Don derdagmiddag het antwoord op de nota der geallieerden aan het secretari aat der conferentie overhandigd. De geallieerden zullen voldoen aan het verzoek der Russen om de eer ste zitting nopens de zeeëngten tol Maandag te verdagen. De Bulgaarsche regeering heeft Stamboelinkski opgedragen aan de con ferentie van Lausanne nota's te over handigen. waarin wordt gevraagd de repatrieering der uitgewekenen uit Thracië. die zich in Bulgarije bevin den en de interventie der conference voor de Bulgaars obe bevolking in Weat-Thracjë. die Griekenland met ge weid wit deporieeren en vervangen door uitgewekenen uit Klein-Azié. De verschillende subcommissies van de economisch-financieele commissie zijn geconstitueerd en zijn haar werk zaamheden begonnen. Het voorstel-Bompard, heeft veront waardiging en woede in het Turksche kamp gewekt. De Turken verzekeren eenstemmig, dat zij nooit een terugkeer van deze capitulaties accepteeren zul len, waarvan Turkije, slechts uitgezon derd Konstantinopel, sedert 1914 be vrijd is gebleven. Een douanetarief ad valorem van vijftien procent zon dan ook geen overgangsregiem zijn, maar een terugkeer tot de oude slavernij, hetgeen zij zeer beslist weigeren zullen Het „Hdbd." verneemt uit betrouw bare bron, dat ernstig overwogen wordt de conferentie den 15en December te verdagen tot begin Februari, opdat Is- met confereeren kan te Angora en ook de anderen het eens kunnen wor den over de belangrijkste kwesties voor definitieve beslissingen kunnen worden genomen. De Amerikaansche delegatie dringt aan op verdaging der conferentie, daar zij er van overtuigd is, dat de conferentie anders op een mislukking uitloopt. De diplomatieke vertegenwoordigers van verscheidene neutrale landen, Spanje, Nederland, Noorwegen, Dene marken, wachten te Lausanne op het oogenblik, dat de capitulaties in be spreking zullen komen. Zij hebben de verzekering gekregen, dat hun zal wor den toegestaan, alle opmerkingen in het midden te brengen, die zij dienstig zullen achten. DE IERSCHE KWESTIE. Gisteren heerschte er te Dublin groo te militaire bedrijvigheid. Vrijstaattroe pen deden huiszoekingen naar wapens op uitgebreider schaal dan ooit te vo ren. Verscheidene jongemannen wer den gearresteerd, ook enkele die In het bezit waren van automatische pistolen De regeeringstroepen, die in Donegal opereeren, hebben 44 man gevangen ger' men en enkele wapens en munitie in heslag genomen. Een offieieel bericht meldt dat Vrij- staattroepen gisterem een belangrijke vangst hebben gedaan te Monkstown, waar zij een uit negen mannen bestaan ie hataljónsraad van ongeregelde troe pen arresteerden, die bijeen was geko men in een huis ter bespreking van een aanval op de Vrijstaattroepen, Allen zijn bekende rebellen, die in dit district grooten last hebben veroor zaakt. EEN KORT MORATORIUM. Uit Londen wordt aan de „Petit Pa ritten" geseind dat verwacht wordt dat Bonair Law op de komende inter- gealtieerde conferenlie van 9 dezer zal voorstellen Duitschland na 31 Decem ber een nieuw, kort moratorium van iwee maanden toe te «taan om de ge allieerde deskundigen de gelegen bakt te geven tot een nieuwe studie van hot schadevergoedingsprobleem en zoo doende de juiste basis te krijgen voor een dan spoedig te nemen beslissing. UIT BRUNSW1JK. Het ministerie van Brunswijk heeft op grond der wet ter bescherming der republiek de communistische „,N iedersachMscfae Arb.-Ztg.", wegens het publiceeren van een voor de re- geeriiig beleedigend artikel, voor drie weken in den vrijstaat Brunswijk ver boden De Brunswjjksche Landdag heeft een soc.-dem, voorstel aangenomen, waarin de regeérifig wordt opgedragen bij de rijksregeering aan te dringen op weder in voeiing der distributie van levensmiddelen en andere levensbe hoeften KAPITEIN EHRHARDT GE ARRESTEERD. Kapitein Eürhardl is "Donderdag avond om itelf adit in München ge arresteerd en naar Leipzig overge bracht. Kapitein Ehrhardt ia de leider der beruchte organisatie Consul .tegen wien sedert den Kai^Putsch een bevel tot inhechtenisneming was uitgevaardigd Zqn arrestatie kan in de binnenland- scthe politiek belangrijke gevolgen heb ben daar men in hem het uitgangs punt ziet voor alle recbU-radieale stroo mingeu in DuRsohiand. Bovendien wa ren de moordenaars van Erzberger en Batihenau zijn politieke leerlingen Zooais thans bekend wordt heeft Ehrhardt zich den taalden tijd in een fahrieksvoorstad van München opge houden. Hij had zijn gelaat glad ge schoren. Onder zijn valschen naam had hij zich door den tien dagen geleden naar München gekomen rechter van instructie van het Staategereohlshof. dr Metz laten verhooren omtrent de zaaL-Lüttwifz ca. Donderdag is hij herkend en na bet tweede verhoor to het paleis van justitie onmdidellgk ge arresteerd. MAATREGELEN DER GEALLI EERDEN. De conferentie van ambassadeurs heeft aan den Duitschen ambassadeur te Parijs uit naam der geallieerde re geeringen een nota doen toekomen, waarin aan het Duitsche rijk dé volgen de besluiten der geallieerden worden meegedeeld. Voor 10 December zal de satisfactie door de Duitsche regeering nog niet gegeven voor de incidenten te Passau en Stettin, moeten gegeven zijn. De schadevergoedingen of sancties, die aan de Duitsche regeering zullen wor den medegedeeld door de militaire con trolecommissie ten aanzien van de zaak van Ingolstadt, moeten zijn ten uitvoer gelegd. De minister-president van Beieren moet eén brief schrijven aan de militaire controlecommissie om zijn verontschuldigingen aan te bieden voor de incidenten van Passau en In golstadt. Aan elk dezer steden moet een boe te van 500.900 goudmarken worden op gelegd. Voor het geval de betaling daar van op 10 December niet, of slechts gedeeltelijk is geschied, zullen de geal lieerde regeeringen ten eigen bate eén som van een millioen gouden mar ken, of wat er aan deze som ont breekt, heffen van de inkomsten, wel ke de Beiersche regeoring uit de Palts trekt. HET FACISME IN BEIEREN. Donderdagavond had de leider der Beiersche nal.-soc., de heer Hitier, zijn aanhangers in zes groote vergaderingen te München bijeengeroepen, waarin be halve hij zelf ook nat-eoc. uit Han nover, Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije het woord voerden, In alle bijeen komsten sprak ook Hitier, Het aantal deelnemers aan de zes vergaderingen, die overal zonder stoor nis verliepen, wordt op 50000 geschat. In alle bijeenkomsten werd gewezen op de onmacht van het parlementa risme ten opzichte van den weder opbouw en het nationale eenheids- en afweerfront voor het gaoische Duitsche volk geëisebt. EEN FASCISTISCHE BEWEGING IN POLEN Hel te Iiattowitz verschijnend blad „Gozeta Robotnika" houdt zich met de plannen der Poolsche fascisten bezig. Te Warschau zijn de laatste dagen uit alle deelen van Polen verschillende reaction naire elementen bijeengekomen Ook uit Opper-Sile-ziê zijn eenige da gen geleden een groot aantal aanhan gers van Korfanty naar Warschau ver trokken. Naar verluidt zouden de ar beiders voornemens zijn alle aanval len met de zelfbeschermingsorganisa ties tegemoet te treden. De nat.-domo- craten bereiden reeds sedert eenign tijd een grooten aanslag voor. ERNSTIGE ONGEREGELDHEDEN TE MEXICO CITY Bij een ernstigeu opstand, welke Ce Mexico City plaats had en culmineerde in een aanval op het gemeentehuis, werd ear 20 personen gedood en 50 gel wond. Dé onlusten begonnen met een optocht der vakvereenigingsmannen welke was georganiseerd om te pro. tes teer en bij het gemeentebstuur tan testeeren bii het gemeentebestuur tégén het defect maken van de waterled. ding. hetwelk bijna water-nood tot ge volg had. De politie vuurde eerst over de hoofden der betoogers heen, doch toen dit niet de gewenschte uitwerking had. joeg zjj een salvo in de me» nigte. De menigte slaagde er tater in. in het gemeentehuis binnen te drien» gen waar zij waardevolle documenten vernietigde. Bondstroepeu joegen ten slotte de demonstranten uiteen, jloch niet alvorens dezen het gemeentehuis op vele plaatsen in brand hadden ge stoken en het meubilair verwoest. Gis. lerenmorgen vroeg kwamen de demon stranten opnieuw in botsing met bere den politie, met het gevolg, dat nog 8 personen werden gewond STAKING VAN BAKKERS PATROONS. Naar aanleiding van het feit, dat de prefect van de Seine heeft bepaald, dat met ingang van 2 December de prijs van het brood 1.10 fr. zal bedra gen inplaats van de 1.15 fr., waarom de bakkerspatroons hadden verzocht-, hebben dezen besloten vandaag het bakken van brood om 12 uur stop te zetten. KORTE BERICHTEN. Ais gevolg van de jongste gebeur» tenissen in Beieren met leden van de intergeahieerde contróle-commissie in de permanent in Beieren aanwezige subcommissie tot het viervoudige ven- sterkt een Enqelsche vertellingj. Ik lachte niet mede, ik boog mij ernstig over de hand, die zij mij toe reikte en bad in stilte, dat haai- de oogen geopend mochten worden. Ik kon niet glimlachen over* hel rreeselijk lot dat haar in de toekomst wachtte. De brieven, die hier aan mijn »drea komen, zal men mij toezenden, zeide zij. Als gij zoo goed wilt zijn, my uwe rekening te zenden, zal ik die gaarne voldoen. Ik dank u. Zoo eindigde dit gesprek over zaken. Zoo scheidden Letty Ray en ikj voor langen tijd V. Wat kon Herbert Vaughan toch be wogen bebben om steeds met zooveel harlelijkheid over mij te spreken en tc doen gelooven, dat h(j mijne vriend schap op hoogen prijs stelde? Die waag rees bij mij oi> toen ik ^vj2ne, de herberg begaf ijjde Jmj door die vriendschappe lijke gevoelens mijn bitleren haat tegen hem beter doen uitkomen en haar door zijne gewaande edelmoedig heid tegenover zijne vijanden mdslei- teiden? Of wel hoopte hij er op den duur in te gelukken ook mij einde lijk te bedriegen? Wamt het gordijn was neergevallen tu&sehen het verleden en hem. Wat zou hij stom hebben aesiaan en welk een bitteren vijand zou hij van mij geworden zijn, als hij geweten had dat zijne zuster mij alles geopen baard had. Zijn karakter lag, na de bekentenis van Mary, in ai zijn naaktheid voor m(j bloot; nu ik zijne vroegere daden m haren argwaan kende, kon ik zeer goed berekenen waartoe hij in gtaat was, Jk geloofde, dat hij Ellen vermoord had en verwierp met verontwaardi ging de schandelijke lebgen van hare vlucht, die hij tot verschoonimg zijner gruweldaad had bedacht, Mijne overtuiging, dat" Ellen dood was, werd ihoei langer hoe sterker; ook was ik telkens meer verzekerd dat de vreesejijke bewijzen van den moord niet .verre van mij te vinden waren. De hcop, haar nog eens weer ie zien, haar weder aan mijn hart te drukken, verflauwde meer en meer en ik zag er eindelijk geheel en al van af. Thans bepaalde zich mijn doel tot het weervinden van haar lijk en hel ontmaskeren van den moordenaar. Ik zou dag noch nacht meer rusten tot ik hot geheim bad opgelost; elke kromming van hel pad, die mij van het spoor bracht, versterkte mij slechts in mijn onwankelbaar besluit, om mijn onderzoek voort te zetten. Ik stond den volgenden dag vroeg op, vaal besloten den Zwarten Gap te onderzoeken, verder naar Boriowdale te gaan tn mijn brave moeder te be zoeken, eer ik mijne zwerftochten ver der voortzetten zou. Bij het ontbijt, dat ik tempuwer- aanraakte, beschouwde ik het laatste geschenk, dat Ellen mij gaf: de pot loodschets van het veerhuis en het berggezicht dat men van den Zwarten Gap genoot. Die laatste schets trok bijzonder mijne aandacht; dat was het gelief koosde doel van Ellen's wandelingen en daarheen trok mij mijn argwaan. Zij ihad gezegd, 'toen zij mij de schets gaf, dat zij' iedere kromming- kende van den weg, die daarneen leidde. Ik besloot daaruit, dal zij dien weg dus zeker als den veiiigsten gekozen had, waar zij het minst voor vervol ging behoefde te vreczen. De scnets was meesterlijk ge teekend en leverde een somber schouwspel op. :z|ij was genomen van de bergrij, aan deze zijde der rivier Engerdale, die de beide bergreeksen scheidde. De bi- druk van het woeste, eenzame land- achap was goed weergegeven. Ik had dat gezicht even in de sche mering voor mij gehad, toen ik den eenigen keer, dat ik de bergengte was doorgegaan, door nevelen ingesloten de vallei tvetrad; bet was een getrouwe schets van het dal en van de berg landen die het omzoomden. De schaapskooi lag in eene berg holte tegen den rotswand; Éllen had haar aangeduid. Het was een volslagen puinhoop, die geheel in overeenstemming was mei het woeste tooneel in den omtrek. Ellen had hare naamletters ouder de schets gezet: E. V. stond geschre ven op eenen eteen of kei, die tegen de schaapskooi lag. Met die letters geleek die steen 7,oo-w' zeer op een grafsteen, dat ik de schets huiverend neerlegde. Ik begin bijgeloovig te worden, mompelde ik, terwijl ik opstond om in de lucht te zien wat het weder voorspelde. De lucht waa bewolkt en oastui- raig, evenals mijn gemoed, maar voor spelde waarschijnlijk geen regen, want de gezichtseinder was helder en de bergtoppen staken scherp tegen de luoht af; maar de hemel was toch bewolkt en somberzware wolken dre ven langzaam door de lucht en bedek ten het zonnelicht, waarnaar de aarde smachtte, Ik was gereed om te vertrekken. De schetsen van Ellen had ik in de borstzakken van mijn jas gestoken en mijn knapzak hing over mijnen schouder. Ik had aan den opzichter der werk lieden, diie mij dien morgen bezocht had, alle noodige inlichtingen gegeven; er Kondfen dagen, weken en maanden verloopen eer ik te Nettlcwood terug keerde allea was oaizeker. Eens onweerstaanbare moedeloos heid drukte mij neer en benevelde a] mijn gedachten; de ganscfie wereld a» mij onverschillig, liktfs boezem de mij nog bet minste netuug in. De eenige heldere stip in de duisteo nis, die mij omringde, was de herinne. ring aan hel dierbaar gelaat mijner vrouw. Jabez zelf zette mij met de veer. boot over; hij zeide stamelend toen ik hem de ü'and reikte tot vaarwel: Ik dank u, mijnheer. ,gij zijl wel vriendelijk. Het spijt ons allen dat gij heengaat. Wij hopen dat gij weldra terug zult keeren. Mettertijd misschien. Nettlewood zal er na uw ver» trek geheel anders uitzien; het zal het zelfde niet meer zijn. Ik hoop, dat dj zult terug komen, mijnheer. Toen ik den veldweg insloeg, die naar den Zwarten Gap leidde, zeide hij: Zijt gij van zin over de Gaps tus« schen de rotsen door te gaan, inijn« heer Ja denkt gij dat het wedet. goed zal'zijn? Ik geloof, dat het vooreerst nier zat regenen. Gij hebt een schoonen dag om de bergen te beklimmen en het is de beste weg naar huis, Dat geloof ik ook. Vaarwel, (Wordt vervolgd))

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1922 | | pagina 1