1
r
ij
lit de yesËltiedenis van Uitgeest
xn.
t
jji:
■«■It
i
,VOOR HET HEILIGDOM
VAN EERHERSTEL.
Vorij? bedrag f 11.734.66Y2
N.N. Egmond aan Zee
Op lioo"x van zegen voor
ons huisgezin
Van B. H. «it Rinnegom
voor Kerk en pastorie
Joh. A. de G. A'dam
N.N. Egmond aan Zee
ter eere van den H.
Antonius
N.N. Egmond aan den Hoef
ter eere v. d. H. Joseph 1.—
Rinnegom, uit de spaarpot v.
moeder de vrouw, ter eere
van den H. Antonius 2.50
N.N. Egmond aan den Hoef
ter eere van de H. Marga-
retha Maria 1.—
N.N. Egmond aan Zee, uit
dankbaarheid voor het
Jezuskindje 1.—
10.-
2-
2.50
3-
Transport f 11.757.C6"
VEENHUIZEN.
VEENHUIZEN. - Gunning.
Aan den heer A. Visser, timmer
man alhier is het werk opgedragen
om een boerenwoning te bouwen
voor rekening van den heer Jb
Kooif het gebouw komt aan den
Veenhuizer Middenweg.
WINKEL.
WINKEL. Roodvonk. Al
hier is weder ten huize van den
heer P. Kos een geval van rood
vonk ontstaan.
WADWAIJ.
WADWAIJ. - Uitvoering.
Tooneelclub. Tweede Kerstdag,
gaf de tooneelclub alhier, hare eer
ste uitvoering in het café „De
Stoomboot". Het programma gaf
ditmaal voor elk wat wils: zang,
komische zang en tooneel. Dat ei
veel belangstelling was, getuigde
het feit, dat alle beschikbare
plaatsen le Kerstdag al reecN
uitverkocht waren. Voor wat dë"
op te voeren stukken betreft kan
worden gezegd, dat het af was, De
tooneelclub neeft dan ook weder
om getoond, hare goede reputatie
te kunnen handhaven. De zang
„Er was ereis," (quartet) en „Ik
ben wat mans" (bariton) werden
keurig gezongen en getuigden van
grondige studie. De komische
zangnummers „De verlofganger"
(trio) „De Politiek" (duet) en „De
miliciens van Knuppelland" (quar
tet) was een succes. Ook het too
neel was in goede handen. De
voordracht „om het jawoord" en
„'n leuke mop" (blijspel) werden
op uitstekende wijze weergege
ven. De vereeniging beschikt over
uitstekende krachten. Keurige
stemmen en prachtig samenspel.
Het applaus na ieder stuk was dan
ook zeer zeker verdiend.
Naar wit vernemen zal op ve
ler verzoek op Zondag 7 Januari
nogmaals een uitvoering gegeven
worden voor hen die j.l. Dinsdag
geen plaats meer konden beko
men, of die verhinderd waren deze
le uitvoering bij te wonen, zal dit
zeker met genoegen worden verno
men.
LANGENDIJK.
LANGENDiJK. St. Vincen
t i u s-v e r. Voor flink bezette za
len werd Dinsdag en Donderdag
in de groote zaal van „de Burg
de uitvoering vanwege de St. Vin-
centiusvereeniging gegeven. Bij
de opening drukte de Voorzitter,
de heer J. Kramer, zijn Vreugde
over het groote succes wat met de
verloting en den program ma-ver
koop is bereikt. Spr. maakt tevens
van deze gelegenheid gebruik om
op te wijzen wat door de veree
niging in dit {aar is verricht Ge
regeld zijn .een 20-tal gezinnen be
zocht en werd dit {aar voor onge
veer f 1200.— aan versterkende
middelen verstrekt. Spr. illustreert
hiermee het groote nut van de
vereeniging en brengt grooten
dank aan allen die de vereeniging
biertoe in staat hebben gesteld
door hun milde bijdragen.
Hierna werd opgevoerd het too
neelstuk in 5 bedrijven „De toog
van mijnheer Pastoor". In aanmer
king genomen het feit, dat dit in
gestudeerd was in zeer drukke
ómstardigheden en hier zeer zeker
van een zwaar, moeilijk te spelen
stuk gesproken kan worden, was
vertolking over hef algemeen goed
te noemen. Enkele momenten,
waar sommige spp!ers niet altijd
rolvast bleken te zijn, werden daar
om graag door het publiek over
het hoofd gezien. Vooral de pas
toor voldeed ten zeerste en lever
de uiH? spel. Het stuk oogste
dan '-on flinken bifvat.
Tenslotte werden door den heer
W. Goudsblom nog een paar leu
ke voordrachten ten beste gegeven
waar de voorzitter een woord van
dank bracht aan de spelers voor
hun belange'ooze medewerking
en aan allen voor den geschonken
steun, hopende dat hierop in de
toekomst steeds mag gerekend
worden.
HARENKARSPEL
HAREN KARSPEL. - Vergadering
Tuindersbond, ten -huize van Mcj. A.
v. Op'hem.
De Voorzitter opent de vergadering
met den Christel'ijken groet en zegt
in ziijn openingswoord dat wel niet
allen het punt van bespreking dezer
vergadering sympathiseeren, omreden
het gaat over de opheffing van onzen
thans beslaande tuindersbond „Haren-
karspel Oost"' en de oprichting van
een aid. L. T. B. Spr. hoopt, dat de
besprekingen een gunstig verloop mo
gen hebben en dat alle aanwezigen
gehoor ziuilen geven aan de uitdruk
kelijke wensch van Z. D. H. den
Bisschop van Haarlem die h:et voort
bestaan onzer vereeniging verbiedt
en hoopt dan ook, dat al de aanwe
zigen zich met Wet voorstel van het
Bestuur kunnen vereenigen om tot
opheffing van de Tuindersbond „Ha-
rerrkarspel Oost"' over te gaan.
Door den- heer A. Dekker wordt
uiteen gezet waarom het voortbestaan
onzer vereeniging door Z. D. H. den
Bisschop wordt verboden. Spr. wijst
er op dat de manier waarop wij ver-
eenigd z!ijn„ aanstekelijk werkt en
daardoor een gevaar begint te worden
voor de groote organisatie der L. T.
B. Spr. meent dan ook dat er voor
ons geen anderen weg is dan ais
goede Katholieken gehoorzaam te zijn
aan onze Kerkelijke Overheid en on
ze bestaande vereeniging op te heffen.
De Ze er Eer w. Heer J. J. VoHenng
nam hierna het woord en zeide, dat
hij, zoolang blij in deze parochie als
Pastoor werkzaam is„ veel van zijn
parochianen heelt gevraagd en steeds
veel van hen hieelt verkregen en dat
hij veel medewerking ondervindt en
dan ook vertrouwdt dat, gezien hei
goede dat hier tot stand is gebracht,
mi het gaat vóór of tégen den Bis
schop, aften de traditie getrouw zullen
blijven en ais één man zuilen gehoor
zamen.
Uit het applaus dat volgde kon men
merken dat er een goede stemming
heerschte en da.t de aanwezigen be
grepen wat hun te doen stond.
Daarna werd het voorstel van %hei
bestuur om tot opheffing der ver
eeniging over te gaan, met algemeene
stemmen aangenomen.
De ZeerEerw. Heer Pastoor dankte
de vergadering voor een zoo heerKjk
voorbeeld van gehoorzaanfhteid, dat
door de parochie Waarland is gege
ven en feliciteerde de aanwezigen
met het genomen besfuif.
De Voorzitter merkt op, dat
ofschoon het bestuur van zJijn functie
ontheven is„ het toch derr eersten
stoot dient te geven om afhier een
aid. L. T. B. op te richten.
Door den heer E. Bakker werd Bet
bestuur dank gebracht voor al hetgeen
het in het belang der vereeniging
ringt ontkennend beantwoord wen
den! Met recht werd hier in her
innering! gebracht het degelijke
artikeltje in dit blad: „Medezeg
genschap door lidmaatschap.
De door het voorloopige be
stuur ontworpen statuten werden
in hun geheel aangenomen.
Tof naam der vereeniging werd
gekozen ..Samenwerking".
Na de behandeling der statuten
legde het bestuur zün voorloopige
functies neer, en had stemming
plaats overeenkomstig het desbe
heeft gedaan Spr. Koopt dat vóór dat treffende artikel. Het gevolg was,
tot oprichting van een aid. L. T. B. dat alle aftredende leden werden
7ul worden overgegaan. de leden eeni-, hprkozen. Het bestuur bestaat nu
i-e medede li gen wo den f edaan over uit de heeren G. Beïïeman, voorzit-
de L. T. B. en de daarmee in verband ter, P. v. d. Molen, J. Liefting, f.
staande instellingen omreden spr. van Sentveld, Th. Straathof, Th. Mei-
gedachte is dat sommigen meenen, ker. C. de Goede, P. Hof Bz. en
dat zij indien zij lid worden van C. Wittebrood,
den L. T. B. ook nog aansprakelijk I De contributie zal slechts 10 ct.
kunnen worden gesteld voor de be- per lid bedragen, zoodat deze nie-
-taande schuld. mand behoeft af te schrikekn.
Vervolgens werd tot oprichting van Na nog penige mededeelingen
een aid. L. T. B. overgegaan en werd
ieder der aanwezigen persoonlijk ge
vraagd of hij lid w ensch'te te worden,
met het verrassend gevolg, dat van de
47 aanwezigen er 46 toetraden en wij
twijfelen er niet aan,, of ook de thuis
blijvers zuiden (gezien het voorbeeld
dat is gegeven) zich allen opgeven
•ds h'd van den L. T. B. afd. parochie
Waaripna. Bij de gehouden Bestuurs
verkiezing werd het aftredend bestuur
met bijna a'lgemeene stemmen herko
zen met den heer Jac. Morsink als
Voorzitter.
Afien namen hunne benoeming aan
De Voorzitter stelt voor„ nu wij
aKen Jeden zijn geworden van den
L. T. B.„ het ons toekomende geld
jit de kas van oe Tuindersbond „Ha-
renkarspef Oost'" te storten in de kas
der nieuwe aid. wat algemeen werd
goedgevonden; de .tittredenden heb
ben recht op hun deel,, aat ter gelege-
nertijd zal worden uitbetaald en aan
gezien er in de vorige vereeniging
leden waren van buiten de parochie
zullen eenige feden van de lijst moe
ten worden geschrapt.
De Voorzitter wijst er op,, dat de
contributie aan de L. T. B. f 2.50
per jaar bedraagt en zou gaarne zien
dat de contributie aan de plaatselijke
vereeniging naar draagkracht zou wor
den geneven.
Na eenige bespreking werd vastge
steld om voor de plaatselijke afd. een
contributie te hellen van 3-4 cent
per snees bouwland met dien ver
stande,, ddat zij, die niet meer bau
wen dan 1 H.A. geen contributie aan
de aid. hebben pij te dragen zoolang
zij contributie moeten afdragen aan
het Hoofdbestuur.
Hiema sluiting
EGMOND-BINNEN.
vereen. Woensdagavond hield
de nieuwe kiesvereeniging voor
den gemeenteraad haar eerste ver
gadering. De opkomst van kiezers
liet veel te wenschen over, zoodat
de voorzitter reden had twijfel uit
te spreken, of deze vereeniging nu
werkelijk noodig was. Toch was
er reeds zoo herhaaldelijk op aan
gedrongen, en van verschillende
zijden was de meening geuit, dat
deze vereeniging in een behoefte
zou voorzien, en dat de weg door
haar in te slaan de eenig tuiste
kon zijn. Of zouden zij, die het
meest klagen over verkeerde toe
standen, alleen maar uit zucht tot
critiseeren en afbreken kankeren,
en niet zelf krachtig willen mee
werken om, waar mogelijk verbe
tering te brengen? Moge deze
vraag op een volgende vergade
sloot de voorzitter de vergadering
die een uitstekend verloop had, en
waarvan alleen maar te betreuren
is. dat de zaal niet geheel gevuld
was.
Melk. Woensdagmorgen ver
gaderden de aangesloten melk
veehouders ter bespreking van aan
ting bij den R. K. Bond van Melk-
vehouders ter bespreking van aan
sluiting bit den R. K. Bond van
Melkveehouders, om daardoor te
komen tot meer gelijkmatige melk
prijzen. De heer De Wilt van Cas
tricum zette de voordeelén van
aansluiting uiteen. De afdeeling
zou niet verplicht worden bij een
bepaalden handelaar te leveren,
doch mochten zich moeilijkheden
voordoen, dan was het hoofdbe
stuur daar om die te regelen, ter
wijl bij leverantie voor Amsterdam
ook gedurende den tijd van de
grootste productie de weg was ge
vonden om alle melk te kunnen
ontvangen. Hierdoor zouden de
prijzen in den tijd voor dat te veel
niet tot het bespottelijke kunnen
dalen. In Egmond zou de prijs ver-
moedeliik wel 2lk cent beneden
Amsterdam blijven, tengevolge van
de transportkosten.
De heer de Wilt betoogde, dat
alleen door organisatie gezorgd
kan worden, dat steeds een behoor
lijken melkprijs betaald werd, daar
de veehouders anders van den wil
lekeur van enkele handelaars bliv-
ven afhangen.
De aanwezigen konden in 't al
gemeen met het gesprokene wel
meegaan, en zouden zich wel wil
len aansluiten, doch daar het aan
tal leden statuair niet voldoende
was, zal door persoonlijk bezoek
de zaak geregeld worden. De con-
EGMOND-BlNNEN. Kies-' tributie zal dan bedragen f 1 p.
koe. Door aansluiting zijn de leden
der afd. van zelf lid van den L.T.B.
waarvoor dan geen afzonderlijke
contributie meer geheven wordt.
Bij de rondvraag werd er nog eens
op gewezen, dat het lidmaatschap
van'den L.T.B. geen enkele finan-
cieele verplichting of verbintenis
in zich sluit
Met dank aan de aanwezigen
sloot de vzoorzitter de heer N.
Zuurbier, de vergadering.
HEILOO.
HE1LOO. ,.De Vooruitgang," -
De Tuinbouw vereeniging „De Vooruit
gang" hield Donderdagavond een leden
vergadering in bel café Helder.
De voorzitter, de beer K. Blokker,
opende de vergadering.
Daarna volgen de notulen, welke on
veranderd worden vastgesteld.
1 Bespreking groentewagen-verzending
naar Beverwijk.
De Voorzitter üebt toe, dat men irols
de beffingsper-ceniage ran 10 pCt. en
emhailagehuur, neg een le korl op de
exploitatie beeft, dal veroorzaahi is
door de geweldige lage prijzen. Het te
kort bedraagt 1378.17. Het bestuur
heeft ai meerdere malen het gevcelén
der vei gadering gevraagd, hoe dit te
kort te dekken, doch le vergeefs. Daar
om zal het zjcti van zijn weinig be
nijdenswaardige taak kwijten en doel
eeu voorstel orn P/a pCt te beffen
van den bruto omzet der groenten;
aardbeien blijven buiten beschouwing
Ben der grootste aanvoerders betwij
felt of de vergadering recht beeft dit
te beslissen, anders dan bij liquidatie
der veiling.
Een ander stelt voor 1 pCL te hef
fen; bij hoopt op een tertiggve van de
N. Z. h. Tram.
Weer eeen ander stelt voor een mini
mum heffing van f5 per lid, ook al
heeft men voor minder- dan dit bedrag
aangevoerd, om de groote aanvotrdetr
te verlichten.
De Voorzitter meent, dat hef op den
weg van hef besiuur ligt om mof een
voorstel fe komen. Op reductie N. Z.
H Tram valt niet te rekenen.
De adgemeene voorzitter is het met
den eersten spreker niet eens, het bé
stuur verdient lof, het heeft getracht
het te kort te dekken door neffing
op veifingsmateriaal en zou er zeker
in geslaagd zijn als de buitengewone
lage prijzen dit niet hadden verhin
derd. Hij stelt voor hel punt van de
agenda af te voeren, opdat het bestuur
der V.V. eens kan bespreken boe dal
fe kort te dekken. Het leek spr. ge-
we nscht toe het eene in hun bestuur
naar voren te brengea
De vergadering vereenigde zich mei
deze zienswijze.
Volgden; zakelijke besprekingen,
rondvraag en sluiting.
Raadsvergadering. De
teleurgestelde bewo-ners van den Mol
Lenweg hebben tot hun leedwezen ge
zien, dat de beharding van den weg
is gestrand op den onwil van den heer
K. Dimmen. Zij vragen evenwel om tol
uitvoering over te gaan, daar de weg
zomers onbegaanbaar ia van stof en
rand en 's winters van het slijk; bo
vendien zetten zij uiteen, dat de weg
totaal in het duister Igft en men zon
d-er licht kans heeft in de beek te
raken.
De Voorzitter deelt medeA dat de
brief eerst heden is ingekomen en dal
bij nog geen gelegenheid heeft gehad
deze aangelegenheid met de wethou
ders te bespreken. Hij is het echter met
de bewoners roer-end eens, doch in de
gegeven omstandigheden stelt spr. toch
voor om het request voor kennisge
ving aan te nemen, pen zienswijze
waarmede zich de jeheele Raad ver
eenigde.
Aankoop Slempad.
B en W .stellen voor om hel Skm-
uad eigendom van den heer C. Kielt
aan te koopen voor f75. overwegen
de. dai deze weg toegang geeft tot een
3-tal woningen en een uitgang naar
het bosch eigendom der gemeente, oor-
deelen B. en \V. dezen aankoop ge-
wensebt. De Raad dacht er eveneens
zoo over. Aldus werd bestolen.
Aanleg Kanaalweg van den Rijles-
straatweg door de Boekeiermeer, naar
het Noord-Holton-dsch Kanaal overeen
lengte van 3 K.M.
De Voorzitter zet uileen, dat deze
vergadering op voorstel van den heer
Opdam is belegd, cjie zich een warme
voorstander heeft getoond van dezen
weg. Zooals bekend ja. is de uitvoering
van liet kanaalplan gestrand op de
zienswijze van Ged. Staten, die in dal
plan geen streekbelang zagen, echter
hebben zij in dat antwoord laten door
schemeren. dat zij zich wei kunnen
vereenigen met een weg naar het N.H,
Kanaal, welke weg volgens deskundige
locjjrhr-ng van den heer Man f45.004
ra] konten. B. en V stellen voor on>
in dezen geest een besluit te nemen.
Aan de hand van het rapport der
wgencommissie lichtte de Voorzitter
toe, dat er geen overeenstemming wxa
verkregen. De heer Senger* lu« zicb
daarin ais een warm voorstander voor»
gedaan, de heeren Vahl en Bakker
toonden zich minder voorstanders; hoe
wei zij toegeven, dat er vpordeelen
aan verbonden zijn. ipeenen zij, dat do
kosten groot er zijn dan de vo'ordeelen.
De heer Qpclam kreeg hierover het
eerst het woord. Spr releveerde hoe
voor jaren tecug „Heiloo Vooruit"
het initiatief had genomen voor een
Kanaaipian. welk belangloos werk hij
had bevorderd, Spr. had weinig kun
nen vermoeden, dat hij nog zijn stem
kon geven voor dit plan. at was hel
in gewijzigden vorm. n.l. een weg naar
het Kanaal. Spr. hjekf een warm plei
dooi voor de belangen van den tuin»
l>ouw bij dezen weg; de tuinKo trwers.
die hun arbeid zien verdrogen, zul
len daar een betere grond vinden zij
behoeven dan niet. zooals in deze ja
ren. hun gevouwen handen dp te ste
ken naar Regeering, Provincie en Ge
meente. l
De heer v. 't Veer was geen voor
stander. Spr. zag liever den Molen
weg behard; de voordeel en er aan
verbonden, bezag spr. uit een ander
oogpunt, de voordeelcn wegen z.i. niet
op tegen de kosten.
De beer Mulder was evenmin voor*
stander van de vele door den heer
Opdam genoemde voordeeten.
De heer Vahl was al evenmin over
tuigd van het nul voor den tuinbon*
De heer Sengers wees nop op da
belangen voor het zuidelijk gedeelfe
der gemeente de weg in het oentoun
gelegen voldoet in een behoefte.
De heer Maas Geesteranus is voor
stander. Dat deze weg voldoet is bw
ten kijf.
De neer Bakker verklaarde zich b
deze uiteenzettingen voorstander.
Na een range beraadslaging, waari
liet voor en tegen in onderdeden we#
toegelicht, verklaarde de heer v 't Vet
zich ook voorstander.
De heer Opdam zette nog ultec.-
dar voor bet losaen en vervoer van
materialen voorat de transportarbei
ders in deze gemeente gehaat zuller
zijn, werk waar anders Alkmaarder.
tnee weg gaan.
De Voorzitter had met genoegen dt
warme verdediging der voorstander/
gehoord, zijn zienswijze, het groote lx
lajig voor de gemeente, was hierdoor
nog versterkt Tot de tegenstanders
wensebl spr. te zeggen, dat ae betasting
er geenszins door verhoogd wordt,
enkel met de kosten van aanvoer van
materialen voor de gemeente zou ai-
lossing en rente bestreden hunnen wor
den; e belasting zal er niet mee ver-
hoogen, integendeel.
B. en W. stellen voor, wanneer Rijk
en Provincie twee derden ia den aan
leg betelen en wanneer de gemcenté
met iji onderhoud kan volstaan, v:a'
spr. aanneemt, dat het juist zal blij
ken le ziju, dan tot beharding en aan
leg over te gaan.
Vóór dit plan stemden de heeren
Sengers, Opdam, v. 't Veer, Bakker
en Maas Geesteranus, tegen de heeren
Mulder en Vahl.
De Voorzitter feliciteert den Raad
met d|t besluit en hoopt, dat het in
het belang der gemeente zal zijn; niet
de uitvoering zal den noodjgea spoed
betracht werden.
Volgt sluiliDg.
Van de publieke wereldlijke gebouwen is het Recht- of Raadhuis het meest
met het burgerlijke leven der bevolking verbonden. Op bepaalde tijden ko
men daar de vertegenwoordigers bijeen van de burgerij om, in onderling over
leg, de belangen te behartigen van de Gemeente; van hun doorzicht en on
dernemingsgeest hangt grootendeels de welvaart ai en ae opbloei der Ge
meente; door hen worden besluiten genomen en bepalingen gemaakt, welke
aan de rust en de maatschappelijke orde der geheele burgerij moeten ten
goede komen. Hunne besprekingen leveren stof tot overwegingen in kiesver-
eenigingen of tot het schrijven van opstellen in dag- of weekbladen.
Met het Gemeentebuis is het leven der burgers, hun wei en wee, ten nauw
ste verbonden. Daar gaat men heen bij aangiften van geboorten of sterfgeval
len; daar verschijnt men bij het aangaan van burgerlijke verbintenissen.
Het Raadhuis, dat meer dan twee eeuwen het middenpunt was der burge
rij van Uitgeest, bestaat nog, zij het dan in zijne fraaie bouwvormen schro
melijk verminkt. Boven den ingang stond het jaarcijfer 1684, zijn stichtings
jaar. Ook in de resolutiën der Gemeente staat op dat jaar te lezen, dat het
raadhuis zou worden afgebroken, en een nieuw daarvoor in de plaats „op
getimmerd"; aan eenige timmerlieden der gemeente werd opgedragen „mo
dellen voor een raadhuis" in te leveren.
Geen prent of plaat is mij bekend, waarop dat oude afgebroken raadhuis
staat afgebeeld; gewis heeft het in zijn bouwtrant een middeleeuwsch karak
ter vertoond, gelijk het evenzeer in zijn omvang van besehelden afmeting
was. Want wanneer op den 16en April 1600 van elk der tien om Uitgeest ge
legen dorpen twee afgevaardigden hier tezamen komen tol Bet onderling
vaststellen van verschillende dorpskeuren, wordt als plaats van vergadering,
niet zooals te verwachten was, het gemeentehuis, maar de herberg „de
Swaen" aangewezen, welke op het einde der Schevelstraat gelegen was, waar
thans Berghuis en Twaalfhoven wonen 1)
Het Raadhuis van 1684 werd aan den noordkant der oude dorpskerk, met
zijne liehtvensters ten oosten gekeerd, opgetrokken uit gebakken steen, en
gedekt met een tentdak, waarop aan de vier zijden even zoovele schoorstee-
nen verrezen. Hoe bescheiden ook van omvang, het geheel was een fraai ty
pe volgens de bouwvormen van dien tijd. Het middenpaviljoen droeg in rijn
topgevel het wapen van Uitgeest: twee zwarte en twee roode leeuwen, ge
kruist op een veld van goud. Dat gaf „een ongemeen smakelijk aanzien",
zegt Van Ollefen. De beide zijgevels, elk met een liohtvenster, sloten zich bij
dien middenbouw aan.
Door onkunde en wansmaak ia veel aan dit aloutle gebouw bedorven; maar
het meest werd het ontsierd door een blokvormigen uitbouw aan de zuidzij
de, thans bestemd voor bergplaats van de brandspuit.
Het geheele gebouw, dat een vierkant tot grondvlak heeft, bestaat uit eene
verdieping. In het beneden-gedeelte bevindt zich aan den zuidkant een ver
trek, dat, in den loop der jaren, voor de meest uiteenloopende doeleinden is
bestemd geweest, maar thans voor zooveel als bureau van politie dienst doet.
Daar sluit zieh bf} aan, het achterste gedeelte van het perceel, waar drie cel
len zijn aangebracht, om den gaanden of komenden rust- of ordeverstoorder
tot kalmte te brengen met een rustigen zit of slaap. Wél aardig hier crp te
voor Waag, eene gelegenheid om varkens te wegen.
Eene wenteltrap ter rechterzijde leidt tot de raadskamer, waar de vroede
vaderen ter beraadslaging tezamen kwamen. Eeu houten balie verdeelt de
kamer in tweeën, waardoor aan belangstellende burgers gelegenheid wordt
geboden de debatten te volgen.
Wat aan de ligging van het Raadhuis ten goede komt, is het zich daarvoor
uitstrekkende half cirkelvormige plein, Markt genaamd, waar sinds 1786 in
het voor- en najaar een beestenmarkt gehouden werd. Gebrek aan belang
stelling deed dezen tak van nijverheid verkwijnen en verdwijnen. Ook de later
gestichte groentenmarkt was ten doode opgeschreven.
Op dit marktplein stond tot de komst der Eranschen, tot schrik en waar
schuwing der burgerij, de galg of boevepaal.
Sinds het jaar 1651 zijn de notulen der vergaderingen onzer vroede vade
ren in het archief der gemeente bewaard gebleven; alles wat daaraan voor
afgaat, is verdwenen. Raar men zegt, werden in 1795 zakken vol papieren
naar de stads-secretarie van Alkmaar overgebracht.
In 1729 werd door de vroedschap een besluit van heteekenis genomen,
toen zij besloot de ambachtsheerlijkheid Uitgeest van de Staten-geaeraal aan
te koopen voor de som van 20.000 gulden; maar in 1796 was van deze aan
merkelijke schuld slechts een klein .gedeelte afgelost.
Het jaar 1795 bezorgde het anders zoo rustige Raadhuis van Uitgeest ru
moerige zittingen. Het oude dorpsbestuur, gehecht aan Oranje en de oude
staatsinstellingen moest vervangen worden door eene regeering van patriot
ten, die met de komst der Franschen den dageraad begroetten van een na
tionaal leven, waarin vrijheid, gelijkheid en broederschap zou heersehen. Op
Zondag den 18en Januari 1795 scheepte zich Prins Willem de vijfde, de laat
ste stadhouder der Republiek op een vissoherspink in, om met zijne vorstelij
ke familie de wijk te nemen naar Engeland. Nooit zou deze telg uit het Oran
je-Huis zijn geboortegrond meer betreden.
Bij het vertrek des stadhouders was de vreugde des volks onstuimig. Het
zware en knellende juk der stadhouderlijke regeering werd afgeworpen.
Vreugdezangen, vrijwillig of gedwongen aangeheven, werden overal ge
hoord; op de markten of op de pleinen werd de vrijheidsboom geplant, waar
om door menschen van alle standen en beider kunne, onder muziek en zang,
in den roes der algemeene broederschap een wufte dans werd uitgevoerd.
Kleurige en luidruchtige optochten werden gehouden; brallende redevoerin
gen afgestoken, want het vreugdedronken volk moest beseffen en weten, dat
onder de leuze van vrijheid, gelijkheid en broederschap, een tijdperk van
ongekende welvaart was aangebroken.
Afgevaardigden van velschillende stemhebbende steden, die rich als „pro
visioneels vertegenwoordigers des Hollandscben Volks" hadden opgewor
pen, namen reeds den 26en Januari zitting in de vergaderzaal der Staten
van Holland, onder voorzitterschap van den Rotterdainschen patriot Pieter
Paulus, en deden den 31en Januari op de meest plechtige wijze, in steden,
dorpen en vlekken, de rechten afkondigen van den burger en van den menseh
Ook hier te Uitgeest heeft de bevolking in die algemeens blijdschap ge
deeld. Op het marktplein heeft ook rij een vrijheidsboom geplant, „die wel
sender eenige pracht was", zegt Van Ollefen, maar niettemin gelegenheid,
bood tot een luidruehtigen algemeenen ronden dans. Ook bier werden door
de stemhebbende burgers vjgf mannén gekozen, die he* oude dorpsbestuur
Hun namen waren: de burgers Jan Wagen, Jan Out, Claes IJ ff, Pieter
Kraakman en Cornells Teunisz. Cornelisse. Op den 2en Februari 1795 kwa
men zij op het Raadhuis tezamen, o'm de bestuurszetels der vertrekkende
vroede vaderen te bezetten.
Hun bestuur was „provisioneel" of voorloopïg, zoodat op den ?en Mei
1795 de geheele burgerij van Uitgeest in de oude dorpskerk tezamen kwam.
om uit hun midden vier onafhankelijke personen te kiezen die, volgen» de
regelen van gelijkheid, een geheel nieuw gemeentebestuur zonder» samen
stellen. Geen wonder, dat de keuze opnieuw op vier vao de vijf provisioneels
vertegenwoordigers des volks viel, Jan Out was uitgevallen.
Wie door de „onafhankelijker»" tot lid van de vroedschap werd aangewe
zen, doet minder ter zake; alleen blijkt, dat de gemeente destijds in eigendom
bezat een drietal huisjes, die te nauwernood bewoonbaar waren en een riet-
derg, genaamd Krakenderg; tevens drukte op haar eene schuld van 2<ó0
gulden en verreweg het grootste gedeelte van de koopsom, waarmede in
1729 de Ambachtsheerlijkheid Uitgeest was aangekoeht.
Aan het wijs en voorzichtig bestuur der eikander gedurende een halve
eeuw opvolgende raadsleden moet het worden toegeschreven, dat in 1&4& oe
gemeente Uitgeest zonder schuld was, olschoon toch in dien tijd eene nieu
we school was gebouwd en vergroot, de Langebnurt en Meldjjk waren be
straat geworden.
Inmiddels begon het aloude Raadhuis den zichtbaren jlfik te dragen ras.
jaren en eeuwen; wat in den ouden bouw veranderd of gewijzigd was, ken,
om wille der onkunde van metselaars en timmerlieden, geen verbetering
worden genoemd. De fraaie 17e eeuwsche bouwvormen in dak en gevel wa
ren verminkt, of verloren geraakt; een grijze, sombere kal klaag had de njEUi-
vlakten gedekt. De topgevel met zijn dorpswapen was verdwenen. Het Raad
huis gaf „een misselijk gezigt", zou Vondel zeggen. Geen wonder, dat meer
en meer onder de raadsleden plannen rijpten om de gemeente Uitgeest van
een nieuw Raadhuis te voorzien. De gelegenheid bood zich aan, enkele Ja
ren terug, toen een der fraaiste villa's, gelegen in het midden der Gemeen
te, door hare bewoners verlaten werd; hetgeen de burgemeester aan Z*6?
raad deed voorstellen, om dit pand voor het benoodigde nieuwe RaaaüuJs
aan te koopen. Bezwaren van beteekenis werden niet geopperd; en enkele
dagen later had burgemeester Van Litb, in gezelschap van deo oudsten wet
houder Koopman de begeerde huizinge voor de som van 8U00 gulhen na
mens de gemeente aangekocht. Dit gebouw uit verblendsteen opgetrokken,
en in zijne vormen herimierentL.aan de HoBandsche Renaissance, is inder
daad eene gelukkige aanwinst voor de gemeente.
Den 28en December 1917 werd het als Raadhuis op feestelijke w«ze ge
opend en in gebruik genomen. Een hardsteenen gedenkplaat aangebracht ftjj
de trap, welke leidt tot de raadszaal, vermeldt de namen van het toenmali
ge gemeentebestuur. Het waren de heeren A. van Lith, S. Koopman en D.
Zonneveld als burgemeester en wethouders,en de heeren K. Brasser, F.
Groot, P. Twaalfhoven, J. Visser en J. Zonjee als leden van den Ka.ad, ter
wijl de heer J. van Nienes secretaris was.
Met dankhare erkentelijkheid zal het nageslacht de namen gedenken dér
achtbare vaderen, die door den aankoop van dit gebouw en
een nieuvr Raadhuis van wijs beleid m degehjk doorzicht hebbenbKk
geven. Uitgeest. J. C. VAN DER,LÜÜ& y
