PUROL 30
PURMEREND.
HELDER.
R. K. K1ESVEREENIG1NG.
w~.'küi^.rös re.
Ct.
I
1
s
HANDEL EN MARKT.
ALKMAAR, 15 Dec, Op de Veemarkt
1 vette koeien f 180
1-
b
t.
n
a-
is*
gen in 1910 f33.40, in 1921 139.20 pe*
s lagen uitgespreid. Alle var. diverse - van personen, niet minder dan
kïeedingBtukken tot eenvoudige en doel-
J
>r-
n<l
or
or
is,
st
en
ie-
per ned.
kalveren 1 r
f41, 979 vette varkens per ned.
6f 0.78—0.82, -
voren komen niet gemotiveerd zjjn, maar men densche f0.68 0.72.
geregeld worden tesschen
troon en arbeider.
Voor woningbouw is iii^^jeven door
deze regeerir^g f700 millioeu. Dan heb
ben we de nieuwe Leger wet, de instel
ling van het Georganiseerd Oveiieg, de
landbouw-ongevallenwet, de nieuwe sa
lariswet 1922, die onder den schijn van
welvaart en opleving is gekomen. Ge
dacht werd, dat er na den oorlog eca
welvaart zou komen. Fabrieken weeded
gebouwd, maar door de kapit&afaver
nietiging in andere landen kwam dt
welvaart nie* over ons land, er kwam ft*
tegendeel een inzinking- Toen kwarneu
we voor moeilijke probleem en. Del
staatsfinanciën waren in de war geraakt,
onze staatsschuld in 10 iaren verdub-
beid.
Per hoofd bedroeg die schuld m 1913
f200—, in 1923 f442.
De totale uitgaven beliepen in .1913
f 238 mdlioen in 1924 f 630 miMocn.
De directe belastingen waren
f 0.78—0.82, zouters f 0.68—74, Lon-'
HOORN, 13 Dee Op de Veemarkt
waren aangevoerd: 67 biggen flO—18,
357 schapen f500—60, lammeren f38—
f51, 2 paarden f 180225. Handel vlug.
BROLK OP. LANGtNLHJK, 13 Dec.
100 stuks bloemkool f 9.50 per 100 stuks;
7500 K.G. wortelen f2—2.50,
K.G. roode kool le soort f2 81
2e 2.40—2.60, 23.200 K.G. gei
le f 2.50-4-70, 2e f 1.10-2.30,
19.700
G-4.90.
:1e kool
K.G. witte kool f 1.30—3.70, 16.800 K.G
uien f7—8.20, drielingen f 10.50—11.40,
neo f 11.50, alles per 100 K.O.
NOORD^CHARWOUDE, 13 Dec.
Grove uien f6.10—6.30, uien f7.20—
f7.40, drielingen f 10.70—11.20, nep
f 11.40, peen f 2.30, roode kool f3.10
f 5-80, doorschot f 240—5.30, gele kool
f 3.10-4.80, doorschot 12.20-i.90, D.
w. kool f2.40—3.50, doorschot f 1.80.
Aanvoer: 5450 K G. uien,, 2500 K.G.
peen, 99.200 K»O« roode kool, 31.200
K.O. gele kool en 49.500 K.Q. D. witte
kool. -
heeft <h loezqjgmg joedaan.
uat zü gis de mutueien fiünie*’ vboeie*^
de meerdere opbrengsten voor bét be
zoldigingsbesluit zal aanwenden. i
Wat de defensie-politiek betreft, merkt
spr. op, dat bij een ontwapening ook
momenteel nog 70 milfioen noodig ao»
zijn voor wachtgelden, pensioenen eniE.
Daaruit hadden dus de 130 millioen.
welke te kort was, nooit kunnen komen.
Hierna werd van gedachten gewisseld.
Te'twaalf uur werd de vergïderinp?
gesloten.
f700.
In 1923 waren er btj de arbddsbeuw
zen niet minder dan 15G000 werklooretf
ingeschreven.
Dan behandelt spr» de sala ris verlag»-
gen en toont duidelijk aan de motieven,
welke daartoee leidden. Het wan om-
tegenzeggelijk een harde niaatiged. Lra
i economische toestand gebood het ecW-
Zno’n tentoonstelling is inderdaad mooi en i Ier. We hadden anders ooit een inflatie
i 1-1M J a V»n RAf OaLI Vitnnon b-nxvazn Fha»
niet meerderen een kykje komen nemen.
Dat op
I Medemblik
1
i
i
r
Daarnaast was er een tombola met waarde-
vierwielig motofrijtuig xonder verlicht ach-
f ovitiimTYinr An ach tor I
van
Vrou-
van
I
d«n
van
het
.nte
s
op de toekomst behoorlyk
len kanaal wordt dikwijls
bebouwd,
J
L
t
aan
zee-
meer
en tot 186.
band met
lU-
ik s-
ver
van
VERLOREN.
H. P. alhier heeft de politie kennis gege
ven van het verliezen van een portefeuille in
houdende een één millioen-markhiljet, een
ry- en en nummorbewys.
Het moet enkele weken geleden verloren
zyn op den weg tusschen Purmerend en Enk
hnixen.
Alk-
;den
en
Kjv-
Mr.
Spr
het-
vaa
ieb-
ver-
eter’
-er-'
eeft
dijk
rei-
i,
s
t.
GESPRONGEN HANDEN
RUWE, SCHRALE HUID
SPRINGENDE LIPPEN
HUIDWONDJES
Bij Apotb. en Drogisten.
ie
te
fi
le
rf
n
ir
r waren van j
verlegen of door den invloed van j
m-vnzl/w* «wvA*- zlAn Ir
el-
I0C
liip
eei
ol-
i
ik
>ej
31
at
al
tr-
Tl.
ii-
ZAL DAT MUISJE EEN STAARTJE
HEBBEN
Gisternacht werd de politie opgebeld door
de Hollandia fabriek en werd medegedeeld
dat op het terrein aldaar zich en verdacht
persoon ophield. De politie zich daarheen be
gevend, ontmoette onderweg een zekere C.
II. van hier, die volgens inededeeling van
den nachtportier de verdachte moest zyn.
Hoewel U., ontkende, werd hjj, nadat de por
tier vol hield, dat hij de verdachte was, door
de politie gofouillerd. Echter werd niets ver
dachts op hem gevonen. Hij is toon weer vry
gelaten.
bedenke dat ook de middenstand bezwaren «.^a «->».,
heeft, waarvoor spr. verwijst naar de 79 ver
oordeelde bakkerspatroons, de ongelijke con
currentie enz. Spr. hoopt, dat de eenheid
voor wat Helder ook betreft bewaard zal
blyven en dat alleen zullen staan als oen
man achter de R. K. Staatspartij. (Applaus).
Hierna was het woord aan den heer Her-
masns.
Rede Hermans.
Spr. begint een uiteenzetting te geven
-over het meeningaverschil. Onze partij mag
zich voortdurend in een waro belangstelling
verheugen. Het gaat met onze Staatspartij
als met een mooi meisje op een dorp. Overal
waar zij verschijnt heeft zij aanbidders. Daar
heeft men den Vrijheidsbond cn de S.D.A.P.
Komen zij wat dichter bij dan tooncn zij
zich aanbidders. Achteraf beschouwen ze
ons als te conservatief en te vooruitstrevend.
Zij benijden onze eenheid. Hieruit blijkt wel,
dat het by ons niet is „een dooie boel.”
Ons partyleven Blaakte een winterslaap
waaruit zy plotseling tegen de verkiezingen
Een der Mangrijkste vragen was natuur
lek hoe Amsterdam, de stad, die meer dan
liet dubbele aantal zielen' had van de In aan
tal daarop volgende in het nieuwe Koninkrijk
(Gent) aan een behoorlijken waterweg naar
zee te helnen. De Koning gaf oo eene hem
voorgeleg.le. kaart de richtiu". die Huw* het
Noordzeekanaal heeft, aan. Maar Jan Rlfin-
ken. inspecteur-generaal van den Nederland-
•ohen waterstaat, die ook In dienst van Na
poleon was geweest, was terecht van oor
deel, dat dit ondoenljjk was met bet oog op
bet groote srrondvervocr: dit kanaal moest
over 1500 Meter lemrte zeer hooge dninen
doorsnijden en bovendien over 3000 Meter
vry hoogen geestgrond. Ook «ouden daar aan
see «eer kostbare dammen noodig zyn. die
aan het Nieuwediep gemist konden worden.
De Koning was onmiddelijjk bekeerd en
droeg in 18Ï8 aan Blanken liet ontwerpen
op van een kanaal in de richting zooala het
van 1819 tot 1824 is uitgevoerd.
Spr. ging hierop de richting van het kanaal
na, daarbij opmerkende dat de in 1817 aan
gelegde zeedijk langs de oostzijde van het
kanaal tevens de bedijking vormt van het
Kocgras, dat in de omstreeks 1840 geschre
ven „Camera Obscura” nog een woestyn
wordt genoemd, maar thans een vrij vrucht
bare streek is.
Langs het gehecle kanaal werden
weerszoden jaagpaden aangelegd. De
schepen werden met 6 of 8, soms nog
paarden getrokken.
De lengte van het kanaal is 80300 M„ ter
wijl nog een «ijkauaal is aangelegd van i-a-
bij het uiteinde aan het Nieuwe Diep naar een
moer noordelijk gelegen militaire sluis, de
Zeedoksluis. Dit zykanaal is 1560 M lang,
een in 1828 naar de Helder aangelegds ka
naal van geringe afmeting is 3150 M.
Tijdens den aanleg van het kanaal was het
IJ in open verbinding met de Zuiderzee, en
kwamen daariu de storm vloeden voor, by
welke het water tot 2.50 Meter boven A. P.
koo stygen. Aan het Nieuwe Diep kan het
tot 2.48 Motor boven dat peil stü-'en. De «lui
zen op beide plaatsen met hunne deuren
moesten dus hooger reiken.
Het peil van Waterland (van het Tolhuis
tot Purmerend) was vroeger 1.10 doch is
than» verlaagd tot 1.30 Meter ond.-r A.P.
Dat van Scbènneerboexem, het complex wa
teren, waarvan het kanaal tusschen Punuer-
end en het Nieuwediep deel uitmaakt, is
0.58 M. onder A. P.
By den aanleg werden vloibruggen
het Kanaal gebouwd, een uitvinding
Blanken. Zy zijn goedkooper dan andere
bruggen, maar bewegen zeer langzaam. Er
liggen er nog 7 over het kanaal, verder zijn
er 2 draaibruggen (behalve de 3 sjworweg
draai bruggen), 1 bascnlebrtig en 3 ponten.
Het kanaal was voor dien HM en zeer
merkwaardig werk. Er waren nimmer hind-
t-Aggerbeugels gebruikt om den boibm tot
een diepte van 8.50 Meter onder het maai
veld uit te graven tonder het terrein vooraf
droog te malen. En dit droogmalen was ón
mogelijk voor het gedeelte kanaal tusschen
het IJ en Spijkerboor. <l.i. over ongeveer
24000 Meter lengte. Daar i.< de veen- of der-
riegrond van dezelfde geaardheid ^Is te Am
sterdam, Rotterdam en elders in Holland, en
moest de tegendruk van het water het inval
len der hellingen tegengaan. Toch bleek het,
dat men de ingravtngen hier moest 'doen
onder hellingen van 2 voor basis op 1 voor
hoogte, op sommige plaatsen nog flauwer.
De drooghomling der slui-"'ui»cn "escLied-
de met door paarden gedreven molens. Het
was een boven-paardelyke arbeid, die van die
dieren gevordred werd (dit was noodig omdat
er voor een grooter aantal paarden in den
put geen plaats was), en er werd dan ook ge
zegd, dat de sluizen heel wat paardenvleosch
verslonden hadden.
De man, aan wiens energie te danken is,
dat het kanaal in den betrekkelijk «eer kor
ten tijd van 554 jaren tot stand gekomen is,
is de inspecteur- generaal van den water
staat Jan Blanken Janz., die door Willem I
by zyne betrekking met «He van hoofdinge-
nieur voor dezen aanleg belast werd.
Bij den aanleg van het Noord-Holl>ui.lseh
Kanaal wenschte Blanken tevens het IJ aan
de Oostzyde af te dammrm waarin nij een
groot voordeel zag voor den waterstan I.
Hjj wist den gouverneur van Noord-Holland.
mr. Van Tets van Goudriaan, van bet nut
ervan te overtuigen en deze bracht op 3
Januari 18J9 den A’damschen gemeenteraad
er toe, genoegen met de afdamming te nemén
uit vrees, dat anders vAn het Kanaal niets
zou komen. '<-.lan> zou een niiilioon gul
den voor aanleg van het Kanaal geven, de
afdamming zeil tot stand brengen en Levens
hot vaarwater van Amsterdam naar het Tol
huis door het IJ even diep maken als het
Kanaal zou worden.
Voor deze gezamenlijke werken zou het
ryk een ton subsidie geven.
Op dezen grondslag kwam het koninklijk
besluit van 18 Maart 181» tot stand.
De Amsterdamsche raad had een commissie
benoemd onder voorzitterschap van een der
burgemeesters, mr. Elias, die de afda ing
een gevaarlijk werk no< >e Koirtng, hoe
wel hy schreef bet met Blanken cens te zijn
gaf aan de wenschen van Aci»t<.->1ln t-,c ,,n’
toen een kon. besluit oo 15 April 1819 de
finitief tot den kanaala<tr leg besloot,
daarbij bepaald, dat met den aL-hiitdng
De R.K. Kiesvereeniging alhier hield Vrij-
dagavond een druk bezochte vergadering,
waarin de heer Hermans een heldere rede
heeft gehouden over den politieken toestand.
De voorzitter opende te half negen de ver
gadering op de gebruikelijke wyze; waarna
hij een woord van welkom toerieep alsof tr
een verschil van meening bestaat in de R.K.
Staatsparty, waardoor de eenheid in gevaar
zou komen. Het in gevaar brengen der een»
JiAia *rw> «tin fft hAtriiiivAn r.mrlaf vro nn v-WT.
tig jaar een rwnltaat heben bereikt waarvoor J 1 500, 5 vette kalveren f 13Ó—180, id«
pond fl.701.90, 19 nuchtere
f 12—34, 9 vette schapêh' t 38—
- .2. pond
V --i «.IV{..JV, 18.800
TEUN BOOT NAAR DAVOS.
On«c stadgenoot de heer Teun Boot zal
ook dit iaar wederom de. Hollandse-he kleu-
ren in Zwitserland verdedigen op de ver
schillende aldaar te houden wedstrijden.
4 Januari a.s. vertrekt hij ij zal dan dade
lijk na aankomst met trainiuc betrinnen.
DE SCHOOLKWESTIE OPGELOST?
B. en W. zijn met het bstuur van de
School met den Bijbel tot. overeenstemming
gekomen. Zq zullen aan den Raad voqrstel-
len vier lokalen af te staan van het gebouw
aan de Nicuwstraat. Deze vier lokalen gren
zen directaan het gymnastieklokaal aldaar
en de ingang is door de thans bestaande
hoefdingang an dat gebouw.
Voor de opénbare school welke de overige
lokalen n dat gebouw in gebruik zal blijven
nemen zou dan een oudere ingang moeten
worden gemaakt, welke een verandering een
kosten van ruim 5000 met ziel» zou bren
gen.
EEN BELASTING OP Rt ITU'GEN.
Onze lezers zullen zich herinneren, dat de
hecrcn Edel en Schreuder in de vorige raads
vergadering hun voornemen hebben te ken
nen gegeveu om een voorstel u te dienen
om van alle automobielen en ook rijtuigen
oen saangeld te heffen. Doch reeds toen ter
raadsvergadering werd door enkelen leden
bezwaar daartegen gemaakt. Ook in andere
kringen meenen wij die bjjwareu te beluiste
ren. O.a. van de zijde van den middenstand,
waar men beweert dat on« stad het vreem»
delingen verkeer moet bevorderen in plaats
van de bezoekers dezer stad door ’n belas
ting te weren.
TENTOON STELIJNG BROKKENHUIS.
In ’t Patniaatsgebouw bad Zondag de ten
toonstelling van ’t Brokkenhuis plaats.
Direct na de Hoobmis werd de lentoons-
stelliug geopnd door Mevr, de WolfMiddel-
hoff, presidente vtn de afdeeling van den
R. K. Vroiswenhood, die naast het welkom
aan den HoogEw. Heer Deken Holenberg en i
de dames bestuursleden van het Brokkeuhuis, i
die met onverschrokken ijver voor deze goe- i
de zaak werken. Iedere week opnieuw kom-jn
zij te zamen om te werken in ’t belang der I
belang
zon nek
op het kanaal klom van 1912 tot 1914
508000 op 669000 ton,' daalde tot 19111
435000 en klom tot 1923 weer tot 745000 ton
Dat op de spoorwegen Helder—Alkmaar,
AlkmaarHoorn, AlkmaarUitgeest, Hoorn
1 en HoornEnkbuizen klom
en het ka- j van 1912 tot 1918 van 326000 tot 575000
Hoewel strikt genomen niet tot myn onder
werp (het vvrlvden) behoorende, wil ik toch
met het oog op-ht praktisch belang der zaak
ccn woord zeggen over de toekomst, aldus
spr.
Wylcn de secretaris van Schuttè .aer G. S.
Vlieger heeft er in zijne brochure „De ka
nalisatie ran W«st-Frie»land” «d eewcaea,
ryk^ een ton subsidie
grondslag kwam het konfnkigk
18 Maart 1819 tot stand.
----Mvt-Ka l VIUHH.-'XhJ
benoemd onder voorzitterschap van een der
burgemeesters, mr. Elias, die de afda ing
een gevaarlijk werk no< >>e Koirtng, lio/-
wd hy schreef het met Blanken cens te zyn
gaf aan de wenschen van Anisto- ’nm r -c en
toen een kon. besluit oo 15 April 1819 de
finitief tot den kanaalMr log bcsïoof, werd
daarbij bepaald, dat met den af-hiitdiik eerst
zou wpnlen begonnen als liet Kanaal "ereed
was.
Blanken ging in het s ot jaar van 1819 net
ceuige ingenieurs te Nieuwediep wonen. Zij
waren leJcn van het korps ingenieurs van
den waterstaat, dat in •••oiging van het
Franschc korps deq ponts et chausseas was
ingesteld bij Koninklijk besluit van 25 De
cember 1816.
Tegelijk met de plaat-ing van Blanken :.an
het Nieuwediep werden belast:
Met de slumen aan het Tolhuis in het ka-
naalgedoclte tot Purmerend de ingenieur 2e
klasse J. van Asperen Kz.
Met de sluizen te Purmerend
I is wakkar gesctuid met herrie in de hut.
De vorige keer de herrie met de N. K.
en Volkspartij- nu met „St. Michafil” Men
kan «preken van overmoed, maar ook v*n
bezadigdheid onder de ouderen en vooruit
strevendheid der jongeren, waardoor het'
noozakelijk evenwicht aan enthotmiuwB®
wint voor een goede politiek.
Nu is spr. minder gerust MeenbigSTerscWH
kan bestaan, dit is echter geen wantrouwen.
Wantrouwen is een gevaar voor onze een»
heid, want eenheid moet steunen op beginse
len en op vertrouwen.
Niemand wil varen onder een andere vlig,
dan de Katholieke vlag. De Jont schuift in
.een gebrek in de organisatie, tusschen Ina
ders en leden, kiezers en ^gekozenen. Dit is)
oen vraagstuk, dat later aan de orde moet
worden gesteld. Het is in hooge mate onbil
lijk als het rogeeringsbeleid wordt beoor
deeld naar de laatste drie jaren. Spr. splitst
de zeven-jarige regeeringsperiode van het
kabinet-Ruys in drieën, n.L:
le. Het moeilijke werk by den aaavaag;
2e. de periode, waarin het begin der crMs
ontstond;
3e. de aanvaarding der criss, zooal» die is.
Onder de moeilykste omstandigheden in
1918, toen de wereld in den oorlog was, trad
de regeering op. De regeering behoefde niet
alleen te .lonken aan den vrede en vrijhei*
van het land, maatregelen moesten worden
genomen tot bet verstrekken van levenw
ting van het Duitsche leger. De Duitsc.1m
middelen enz. Plotseling kwam de in een-toe-
troepen trokken door Limburg. De soeialfs-
tenleider dreigde met revolutie. Dat de vrede
bewaard is gebleven, danken wy aen ttf
Ministerie-Ruys. We kregen een regeerfcigs-
program, dat de bewondering vroeg v»«
iedereen. Dresselhuys zeide toen: Al» drt ax
les tot stand moet komen, dan kunnen w<
hier wel dag en nacht zitten.
Spr. komt dan aan de arbektsM'-ei
1 de conferentie m Washington kou de
1 Nederlandsche afgevaardigde dr. No-
lens zggnn: 4,bij ons lïstaet di wet”,
terwijl in andere landen waar socialisten
- „T -. regeerden dit nog niet het geval wes.
behocftigon. Wel stuiten die dame» vaak op i Dat (We sociale wetgeving niet nrao-
uioeilijkheden en afkeuring van hun werk, t tisdi is, geeft spr. toe. De wel^evra^
doch dat weeriioudt hen niet. Spr. gevoelde t moej geregeld worden tvsscheifi’ pa-
zidh dan ook verplidit deze dame» en de wel- - w
doeners, die hen in hun arbeid steunen, in
’t bijzonder dank te zeggen. Zij sprak den
wensch uit, dat de offervaardigheid in ’t be
lang der minder bedeelden zal blijven oe-
staan.
De HoogEerw. Deken, alsnu het woord ver
krijgend, vergelijkt het werk van het Brok-
kenhuis met het werk \an een werkelijk
huis, waarvan de matrialen, als dg stcenen
en het hout, de diverse geschonken kleeding-
stukkeu enz. kunnen worden genoemd, welke
bij elkander worden geplaatst en gehouden
door de naastenliefde, waarvoor de dames
van ’t Brokkenhuis zich alle moeite getroos
ten. Want voor vodharding van dit werk is
veel liefde noodig.
Wat hier te aanschouwen is, is door naas
tenliefde by elkander gebracht en Z.H.Ew.
wenscht. de dames, hun weldoeners en wel
doensters toe, dat die liefde bestendigd moge
blijven.
Hiermede was de tentoonstelling geopend i
en kon men ’t werk bewonderen.
Talrijk waren de «tukken, welke op de
tafels lagen uitgespreid. Alle var. diverse I
oude
matige dingen vermaakt. Hier
Ietwat 1
het- weer minder mooi geworden lappen ka
toen of flanel ondergoederen gemaakt,
ders weer wat anders. Zoo ook vtjgl oude
nog zeer goed bruikbare kleedingstukken ter
doelmatige verdeeling aan ’t Brokkenhuis af
gestaan.
I VOETBAL TE HELDER.
De wedstryden welke gisteren zouden wor-
i den gespeeld werden alle wegens terrehiaf-
'i keuring uitgesteld.
VOOR ALLEN DIE SUKKELEN
met moeilijken en onregelmatigea «toegang
zyn Mijnhardt’s Laxeertabletten onmisbaar.
Zij werken vlug en radicaal en veroorzaken
niet de minste kramp. Doos 60 o* Bij
apoth. en drogisten.
MAANDAG:
Volksbond.
DINSDAG: Ijzing van den Heer E(runa
WOENSDAG: Jongclingenvercen., Verga
dering Loc XIII. Sparen en contribuie beta
len. Meisjespatronaat. H. Familie Vrouwen.
Van 8—4 Bibliotheek.
DONDERDAG: Naaikrans Jonge
wenbond.
VRIJDAG: Zangkoor.
ZATERDAG en ZONDAG als naar ge
woonte.
Zondag ne dc Hoogmis openstelling
de biblioheek voor buiteuwonenden..
BENOEMD.
Tot t^delijk onderwijzeres ean school C.,
hoofd do heer Faber, is benoemd mej. F. Hel
lingman alhier.
hoe wehug Kanalen ran beteekenk deze
streek beeft.
De plannen van den hoofdingenteur va*
den Rijkswaterstaat J. A. Ringen voorzien
hierin on kostbare doch aldocnde wijze. Zon
der in details te treden, wil ik wel zeggoi).
dat mijn grootste sympathie de hoofdschotel
van die plannen, het kanaal AlkmaarHoorn
Enkbuizen heeft. Dit kanaal zal in West»
Friesland dezelfde rol vervullen als het Nrd-
Hollandsch kanaal in de streek, wkar het
door loopt, het zal eene hartader worden,
waarop kleinere kanalen moeten aansluiten.
Als men ziet, hoe de groote veiling bij het
station BovenkarspelGroot<4»roek moet
bereikt worden- met kleine schuitjes door
slooten, dan moet men tot de overtuiging ko
men, dat ook nog andere kanalen noodig zyn
maar waar jukt hunne plaats moet zijn, laat
fk in het midden.
Zeer goed is het van den heer Riugers in
gezien, dat hy de onteigening voor de kana
len met het o
breed maakt,
langzamerhand aan beide zijden
en dan komt van eene_noodige verbreeding
dikwijls niets wegens de hooge kosten van
onteigening.
Alkmaar en de Zuiderzee!
Op 8 October 1573 begon van Alkmaar
dé victorie. Drie dagen later won de burge
meester \nn Monnikendam, Cornels Dirksz,
den slag op de Zuiderzee. Deze gdy^tydig-
heid zy eeu symbool van de samenhorigheid
van Alkmaar met de Ziiiderzèë, Hie eerst be
zegeld kan worden door ’n kanaal ter hun
ner verbinding.
Spr. uitte den wensch, dat., het Noord-
Hollandseh Knaal tpt in lengte van dagen
en op den duur ook zyne zijtakken een eco
nomische zegen voor geheel Noord-Holland
benowden het IJ moge zyn.
Spr. dankte de heeren D. J. Schoffel en
J. Scharf voor de welwillendheid, waarmede
zy hem gegevens betreffende het kanaal had
den verstrekt. (Applaus.)
De heer W. G. Gelinck, hoofdiugenieur-
directeur der Rijksw aterstaat in dc directoie
Noord-Holland, «telde er prijs op nog enkele
woorden te zeggen. Spr. heeft nagegaan of
hy nog iet» omtrent de geschiedenis van het
Noord-Hollandseh kanaal kon vinden, doch
dit onderzoek is op een negatief resultaat uit-
geloopen. De reden hiervan is wel, dat bet
kanaal oorspronkelijk niet onder den gewo
nen dienst van de Waterstaat ressorteerde.
.Spr. wees op de aargename verhouding
tusschen Alkmaar en den rijkswaterstaat. De
burgemeester heeft gesproken over het Nrd.
Hollandses Kanaal ais zcekauaal en als bin
nenvaart. Spr. wilde hier nog aan toevoegen
een derde phase, n.l. het Noord-Hollaudseh
Kanaal als toe voerkanaal tot de toekom
stige West-Friesche kanalen.
De heer Wendelaar dankte de heeren Ra-
inaer en Gelinck voor hun woorden. Spr.
stelt de aangename samenwerking van W&- i
terstaat en Alk maat e veneens op hoogen prijs
Spr. weeg er op, dat juist Alkmaar met bui
tengewone belangstelling de West-Friesche
kanaalplannen volgt: «pi. acht deze kanalen
onmi&baar. Spr. doekte T-au mede, gclyk
wy eenigen tijd geleden reeds berichtten
dat het comité naast dezen middag het eeuw
feest van het Noord-Hollandsch kanaal dezen
zomet in bet betere seizoen nog wil
herdenken door een groot waterfeest. Door
het kanaal dan bevaren, wil men de groote
betcekenis van het kanaal demonstreeren.
Spr. zou het op pry« «tellen als alle aanwe
zigen dan ook van de party wilden zyn. Hét
comité stelt zich verder voor oen groote
leemte aan te vullen door liet uitgeven van
een 'gedenkboek.
De aanwezigen verspreidden zien daarna
over de tentoonstelling in het Sted. Museum
en over de Sciiermesreaal, waar verfriasdrin-
gen werden aangeboden.
heid zou zijn te betreuren, omdat we na vyf- j waren aangevoerd: 43
hard gewerkt is, en dat een gebouw is ge- I
woorden wat staat als een burcht, waartegen
andere partyen zich te pletter kunnen loopqn.
Spr. zegt dat verschillende grieven die naar
kezin
I 4 n r» w x o o A T nr n o aa 4- zv a1 a
I iizicvo v w v* tn u wmbswwi* uid iTAztl’iC-
j volle en zeer aardige pryzen. Vele geschen
ken toonden ook hier dat men voelt voor ’t
werk van ‘*t Brokkeirlmis. Hier zyn ’t mooie
kunstvoorwerpen, welke voor de tombola
zyn afgestaan, daar heeft oen ander zich ver
dienstelijk gemaakt door mooie portretlijstjes
van houtsny- en figuurzaagwerk te maken.
De belangstelling was, hoewel bevredig' nd
niet geheel zooals vorige jaren.
De opbrengst der tombola wa« f R5.R? en
die van de collectebussen f 17.57.
BEKEURD.
Tegen H. C. te den Helder is procee-ver-
l>aal ojtgeinaakt wegens het rijden met een
ternummer en achterlicht.
AGENDA:
Muzik, Spaarkas, Bestuur
alt»n «rist aan te. vwrow. was een »oe.1
paar dry der en op alle uren van den dag kon
meh zitn bezoek verwachten..
Wie Bldnken goed wti leeren kennen, moet
hef werk van dén intrènieur J. W. Wekker,
„De Lekdijk bovendam»”, lezen.
Daarin wordt, zijn karakter geheel ..ntl^ed
en ook verschBlendé zijner eigenaardigheden
medegedeeld. Zeker is de bouw van liet
Noordho!1and«eh 'Kanaal in 5 $4 Jaar eene
voor dien tijd verwonderlijke prestatie.
Van de eerste-steenleggbig door van Tets
van Gondriaan aau de sluizen aan het Tol
huis is een verslag te vinden in do Amster-
dnmsehe Courant van 8 Mei 1820.
Van het bezoek van den Koning ‘>«n die
sluizen vindt men een verslag in die van 20
Juli 1821. van Zr. Ms. bezoek aan het banaal
tot by Koedyk in die van 28 Juli 1821.
Van de eerste bevaring van het geheele
Kanaal vindt men besclirüvingen in de
Haarlemse!» Courant van 14. 16 en 18 De-
'ember 1824.
Toen het Kanaal nauwelijks gereed was,
nam Blaukeu maatregelen voor de afdam
ming van het IJ, maar toen kwam Am
sterdam met bezwaren: de vaart naar de
Zuiderzee zóu afgesloten worden en bet on
derhoud der diepte daarbuiten op den duur
ondoenlyk. Blanken deed een ander voorstel
waarbij o.m. een tunnelkanaal door het
eilaud Marken zou worden gegraven.
De noodige gronden werden in 1826 ge
kocht, maar tot uitvoering kwam het plan
niet, dank zy de Amsterdamsche bezwaren,
misschien m(*do ten gevolge van de j>ension-
neering van Blanken, wiens dienst tijdelijk
werd waargenomen door zjju ambtgenoot
A. F. Gondriaan die zyn vriend niet was.
Door den aanleg van het Kanaal was de
Amsterdamsche zeevaart uu volkomen gehol
pen. Alben was tjjdens strenge winters de
vaart gesloten. Maar ook hier wist men raad.
In Janaari 1830, toen 8 klippersehejien te
Purmererid ingovforen waren, werd het ijs
in 't Kanaal van daar tot het Neuwediep
doorgezaagd en het gevolg was, dat de sche
pen nog tijdens deu vorst zeo konden kiezen.
Een aantal jaren na den aanleg van bet
Kanaal bleek het zoute water de metselwer
ken en de paalworm dc zeesluizen zoodanig
te hebben aangetast, dat afbreken van do
Koojivaardereluis aaji het Nieuwe Diep in
1850 noodig wa«. Van 1851 1855 werd oen
nieuwe geboftwd, eenigszins grooter, maar
toch i.og‘ kleiner dan die te Purmerend en
aan het Tolhuis. Men heeft zich zoolang er
zeevaart van beteekenis in het Kanaal was,
beholpen door bij gelijk water te schutten.
Vau 1861 tot 1864 is aau bet Tolhui» naast
de Willemsluls een nieuwe sluis gebouwd,
die, ingevolge voorstellen van een door mi
nister Simons ingestelde Commissie, schepen
met grooteren diepgang (tot 6.50 M.) kon
doorlaten (De oude sluis kon dit slechts tot
4.80 Meter.) Dc oude sluis naar Willem I
genoemd, de nieuwe doopte men Willem III)
is van 1865 tot aan 1868 vernieuwd.
Vorder is aan het Kanaal niets verbeterd
dan het in den loop der jaren afsnijden van
eenige hinderlijke bochten en de vervanging
van eenige vlotbruggen van andere soort.
De reden was-, <lat middelerwijl de plannen
voor 't Noordzci kanaal tot rijpheid kwamen
Iti 1852 benoemde de. raad van Amsterdam
eene commissie ten einde haar gevoelens
daarover medo te deelen, en deze commis
sie maakte een ontwerp op, gepubliceerd in
1853.
Maar hot duurde tot 1861, toen aan den
Amsterdamschon notaris J. G. Jkger conces
sie voor dezen Kanaalaanleg verleend werd
toen eene wet verscheen in ver
in aanleg. Het werd geopend in
1876 cn sedert gaan er nagenoeg geen zeil
schepen door het Noordhollaudsch Kanaal
meer. Die, welke er nog gaan zyn van vry
geringe afmetingen.
Dit neemt niet weg, dat zoowel thans als
voorheen het Noordhollandscb Kanaal voor
de binnensebcepvaart van het hoogste be-
I lang is. Juist door zijne ruime afmetingen
al is. zyn richting eenigszins kronkelend,
1 geeft het zooveel g< mak aan dc schepen,
die het bevaren.
Spr. Iiad het hierna over het beheer en on
derhoud van het kanaal, dat in 1826 ouder
den waterstaatsdienst ressorteerde, daarna
kwam het bij het opgerichte Amorti
satiesyndicaat, maar by opheffing hiervan
ging het in 1841 naar Waterstaat terug.
Gedurende een halve eeuw is het Groot
Noordhollandsch Kanaal de hoofdbrou van
voorspoed voor Amsterdam geweest Na ope
ning van het Noordzeekanaal was het be
lang van Amsterdam daarbij belangrijk ge-
rngcr, maar voor geheel Noord-Holland be
noorden het IJ bleef het de hartader. Toon
kwamen, bij andere streken vergeleken vrij
laat, de spoorwegen.
Het is bekend, dat er tusschen spoorwe
gen en kanalen eene wisselwerkiug plaats
heeft. In den aanvang vermindert als ’n con-
currecrende spoorweg in exploitatie komt ’t
verkeer op het kanaal. Maar na eenige jaren
herstelt zich dit door de meerdere welvaart
die de spoorweg heeft aangebraeht, en het
eindresultaat is, dat beide samen kunnen be
staan. Dit bljjkt ook uit de van Rijkswege
voor het Kanaal en vanwege de «poorweg-
bestureu voor de spoorwegen uitgegeven
statistieken.
i-.^Vf- ging hierop nader in door een verge-
lyking te maken van de schcepvaartbewe-
ging op drie plaatsen aan het N.-II. Kanaal,
n.l. Nieuwediep, Purmerend en Amsterdam.
Ook van het goederenvervoer per spoor gaf
spr. verschillende cijfers, waarna hij aan. de
hand daarvan concludeerde, dat het groote
van het Noord Hollandscho Kanaal
klaar is bewezen. Het goederenvervoer
1 van
- op 669000 ton, daalde tot 1919 tot
AlMLIildl-IIA
naalgeOeclte tot benoorden Alkmaar de ing»- tou en «laaide tot 1923 tot 288000 ton
nicur 2e klasse M. Meren».
Met de sluizen van het Nieuwe Diep en liet
kaaaalgedeelte door de Zijpe en noordèlrjker
de ingenieur 2e klasse J. Glimmerveen. Hij
werd 1 Jannari 1824 ingenieur le klasse en
overleed 18 November van dat jaar, even
voor de opening van het Kanaal.
«et was Blanken, di« foor r.ijne vn.-rgie
