J
d<
Op all*
KERK EN SCHOOL.
I
i
RECHTZAKEN.
LANDBOUW EN VEETEELT
INSECTENBESCHADIGING VAN
GRAANGEWASSEN,
NlEUVzS.
BOVENKARSPEL.
ven
van
I
ilie sou vinden, waarip
van den landgraaf sou
ireidan?
R. K. Bos-
zijn de grootste
Twee dagen nadat de onderwijzer ge
niest had,
‘P--
Een gedeelte
den I
de menschenhand
Aug is er
smalle graanvliegschade,
men het.
Over de beste wijze van stoppelbe-
werking durven zij geen definitief oor
deel uit te spreken. Rostrup beveelt aan.
-het werk. Zjj branden de kam-
der hanen af, fatsoeneeren se
:e dan voor kippen tegen den
van het le
van zemelen
Men handele
omge-
het betreffende perceel hevige
middel en
op grond
ilechta
;een er in den
omging, ieder
WREED BEDRIJF.
Dierenbeulen.
Op het Frieache platteland zyn de hanen
chirurgen aan'1
men en lellen
en trachten
leg van de hand te doen. De wereld is ruim
en worden zy op de eene plaats teleurge
steld, elders komen zy wel aan slag. De in
dustrie schijnt rendabel, althans de kooplie
den zyn steeds daar in het winterseizoen aan
het werk; versche eitjes syn dan zeer ge
zocht. Herhaaldel|jk worden de bedriegers
vervolgd, telkens eehter komen zy terug,
want de winst is zoet.
Zuinig arbeidsveld voor straatventers,
ïn Alkmaar wordt onder geen voorwaarde
vergunning verleend aan zwervende sttaat-
waren aan te bie-
wasohknty-
rlljke "oh ooi heids -
te overmacht trot
se. rde, stond heden terecht wegens overtre
ding
tot f
3. de bevordering van de ontwikkeling
van wortelstokkruiden, met name
kweek, ook tijdens den winter.
Het hangt nu van omstandigheden ai
welke factoren den doorslag zullen ge
ven. Zoo zal op de lichtere zandgron
den de bedekking van den bodem met
stalmest van minder invloed zijn op de
structuur <ten op de zwaardere klei. In
strenge winters zal een overbemesting
met stalmest vaak betere resultaten ge
ven dan in zachte, terwijl de verliezen
van den groepstalmest geringer zullen
zijn dan die van den potstalmest.
Blijkens de in 1923 en 1924 door de
Deutsche Landwirtschafst Gesellschaft
genomen proeven, was in het eene ge
val het onderploegen voordeeliger en in
het andere het uitspreiden en laten lig
gen. Uit geen der proeven viel een posi
tief resultaat af te leiden. Een oplossing
v#n hot vraagstuk is dus noö niet ver-
VOOR DEN KANTONRECHTER.
Strafzitting van 14 Januari.
Dit verzet trof geen doet.
Een 25-jarige monteur en t chauffeur uit
Alkmaar, die do vettigheid van zyn beroep
demonstreerde door een pantalon vol smeer
olie, had het in den avond van Zondag 10
October als bestuurder van een motorrij
wiel, gegarneerd door een korpulent duo-r -
der ai zeer raar versierd. Hy reed door da
drukke hoofdstraten giet 'n tamelyk vaartje
en maakte zulke bedenkelijke slingeemgen,
dat *n eerzaam petroleumventer uit de Bur-
IN PLAATS VAN BLOEMEN.
Als no. 190 der G.G.G.-uitgaven bracht de
Federatie van Liturgische Vereenigingen op
onze schrijftafel.... een eenvoudige kaart,
draagster nochtans van een verheven ge
dachte, welke mét dit «olier’stukje drukwerk
alleszins verdient gepropageerd te wórden.
De kaart is n.l. bestemd, om door den cle
rus te worden gebezigd als kennisgeving, dal
als bewjjs van deelnemiug by een sterfgeval
door naliestaanden of vrienden aan den 4>n
derteekenenden geestelijke is verzocht, het
H. Misoffer voor de zielerust van de(n) over
ledene >op to dragen en zulks ter vervanging
van het zenden van bloemen.
Behalve voor do onderteekening van <>en
colebreerenden priester is er op de kaart
ruimte opengelaten voor den naain van den
gene, die op deze w|jze naar echt Katholie
ken, doch te weiidg ge practiseerden trant
van zijn sympathie voor de(u) afgestorvens
wenscht te doen blijken. Rond den tekst van
het formulier is een eenstemmige randversie
ring aangebracht in liturgische rouwkleuren.
Moge deze uitgave er het hare toe bijdra
gen, dat een vaak te zeer veronachtzaamde
en door wereMscbe uiterlijkheid verdrongen
Room ache prkrijk wederom In ecre wordt
hersteld!
gem.Bosstr. byna werd overredeu Deze waar
schuwde een politieagent, die den drukken
motorrijder en zijn dikken metgezel op
spoorde in een café. Het bleek dat de hoe
ren op hun motor ook in en buiten de ge
meente nogal dikwerf verpoozing hadden
gezocht bij het buffet. De motorrijder werd
wegens het in gevaar brengen van de ver
keersveiligheid 14 dagen geleden bij verstek
veroordeeld tot f 15 boete of 10 dagen, Itenc-
vens verlies van zyn bevoegdheid voor den
tfjd van <1 maanden.
Hij was nu tegen dit vonnis in verzet ge
komen, doch zijn bedenkingen waren niet
krachtig en steekhoudend genoeg om de de
opinie van den Kantonrechter te wijzigen,
weshalve deze het vonnis, bij verstek gewe
zen, bekrachtigde.
G«en zorgzame meester.
Een vrachtrijder en snorder, wiens reputa
tie bij het Kantongerecht niet hepaald schit
terend genoemd mag Worden, stond nu
weer terecht omdat hij een paard In het.
werk had gesteld, dat leed aan iji;. nekfistel
vertoonende een <Nepe verontreinigde en
etterende wond. Het was duidelijk dat het
arme dier in zulk een toestand veel pijn
moest lijden en niet geschikt was voor het
trekken van een zwaar beladen wagen.
Hoewel gewaarschuwd door een politie
agent bleef de hardnekkige sleeper doorgaan
het dier ak sleejrersknol te bezigen," waarop
procesverbaal werd opgemaakt.
Als deskundige werd gehoord de direc
teur van het gemeenteslachthuis. wiens mec-
niyg was dat men hier te doen had met die
renkwelling en de Kantonrechter die mee-
ning geheel onderschrijvende, veroordeelde
den sleeper tot f20 boete of 10 dagen.
De bink gestoken.
Een te Callanteoog wonend landbouwer
moest op 12 October als getuige in een straf
zaak contra zekere strooper verschijnen en
was toen wederrechtelijk weggebleven, wat
hem natuurlijk een strafvervolging bezorg
de. Zijn ezeuus, heden, toen hij terecht stond,
aangevoerd, dat zyn vrouw liever wilde dat
papa thuis bleef omdat het zoo hard waaide,
sneed helaas geen hout, en hjj werd dan ook
veroordeeld, zjj het dan ook tot slechts f 5
boete of 2 dagen.
haidehalvn wordt aaageradan da haver
niet te vroeg in te brengen. In hetzelfde
geval kan ook wel zomergerst worden
gezaaid, doch deze moet betrekkelijk
laat Ingebracht worden.
Men zorge voor krachtige wintergraan
gewassen. De schade door eventueele
aantasting ia bij een krachtig gewas veel
geringer dan bij een zwak gewaa. Vroeg
zaaien is een goed middel om een
krachtig wlntergraangewaa te krijgen.
Alleen als er gevaar bestaat voor frit-
vliegschade, moet laat worden gezaaid.
Op het oogenblik zal de wetenschap
nog niet altijd kunnen aangeven, of
liitvliegschade dan wel smalle graan-
vlieg-achade is te vreezen; op den duur
zal zij een en ander echter zeer goed
weten te voorspellen.
Het proefstation Rostrup beveelt aan,
wintergranen na hekvruchten te ver
bouwen, daar de laatste het land be
dekt houden, tijdens de periode van het
eieren leggen der vliegen, waardoor de
ze haar eieren elders afzetten.
Om dezelfde reden beveelt Rostrup
aan, de kunstweiden niet eerder dan
eind Augustus te ploegen. Er zijn ech-
ter aan het laat ploegen van kunstwei
den ook bezwaren verbonden; zoo
neemt hiermede het gevaar voor frit-
^lieg-, ritnaald- en emeltschade toe (de
irtier van het Pro
de taxi,
den
K- --- be
smet te hebben, vrouw en kinderen ge
zondheid benam.
De oudste zoon zei: „Ik zal aan den
thuis
aan
In de publicatie van den -Plantenziek-
tcnlcundigen Dienst over de smalle
graanvlieg welker larven zooveel schade
kunnen berokkenen aan de scheuten
der wintergranen, geven de onderzoe
kers tevens den weg aan voor «ie land-
bouwpractijk, om het euvel zooveel mo
gelijk te beperken.
Op een veld, waar schade optreedt
L^.a ..mam*** xlaval Irnwa vntl/lov fM*.
laatste schade is echter te voorkomen
door tijdige aanwending
met kiezelfluoornatrium).
hond langs de jas naar omstandigheden: is er in de
!>«n I
zijn neus in de neergelaten nieswolk, aantasting door fritvlieg of ritnaald ge-
huis en kreeg weest, zoo kan het wenschelijk zijn
van de 'overzij
DOODSLAG.
Vrouw de halsslagader
doorgesneden
Zaterdagavond Is te Amsterdam, in een
huis aan de Prinsengracht, een doodslag ge
pleegd. Daar woonden op één kamer samen
de 44-jarige B. en de 26-jarige vrouw 8.
Het paar had dikwijls oneenigheid. Om
strpqfc; 6 uur waren zjj twistende thuis ge
komen. Aan het toenemend lawaai, ge
schreeuw en gegW konden de buren inerken
dst de ruzie hoe langer hoe hooger liep, tot
dat zy plotseling een doffen slag hoorden
waarna het volkomen stil werd. De zaak niet
vertrouwende, begaven eenige buren zieb
naar de kamer van bet tweetal: de man kwam
hen op de trap tegemoet en liep hen voorbjj
de straat op. In de kamer vonden zfj, ba
dend in haar bloed, dat stroomde uit een
diepe halswonde, de jonge vrouw op den
grond liggen. Zy verroerde zich nog even,
maar gaf na enkele oogenblikken den geest,
voordat men iet* had kupueu doen om haar
te helpen. Alle hulp zou trouwens vruchte
loos zijn geweest; de* halsslagader was door
gesneden met een groot broodmes, dat later
gevonden werd.
Op het geroep moord liepen eenige ande
re bewoners van het buis den dsder B. ach
terna, die geen poging deed om te vluchten;
zy wezen hem op straat aan eenige politie
agenten aan. die hem naar het politie-bureau
aan de fjturiersgraeht hebben gebracht. Het I
eerste verhoor is hem daar afgenomen door
commissaris Pjjper, aan wien hy zonder om
wegen bekende, in blinde drift de vrouw met
een broodmes te lijf te zyn gegaan, zonder,
naar h(j zeide, te zien waar hy haar ermee
trof. Hjj bad niet bepaald de bedoeling ge
had, baar van het leven te berooven.
In de dichtbevolkte buurt heeft bet ge
beurde natuurlijk groote opschudding teweeg
gebracht.
VOORHEEN EN THANS.
Herman dicht in het „D. v. N. B.**s
„And’re tijden, and're zeden!”
Een spreuk met diepen waarheidszin.
Voorheen leek ons soms iets een wonder
Thans zien we dat er niet meer in.
Voorheen ging 't meisje Zondags
wdflgM
Te zamen met haar Pa en Moe;
Thans gaat de bakvisch héél alleen
Des middags naar een dancing toe!
Voorheen als hij haar wilde trouwen.
Vroeg zij, wat hij bereiken kon;
Thans doet ze hem alléén de vraag:
„Zegfl dans jij de Charleston?”
Voorheen kwam na het huw’lijksreisje
Een tijd van ernstig werken aan;
Thans willen beiden na de bruiloft
Zoo gauw als 't kan weer scheiden Jjaan,
Vooiieen zag men haast alle oma s
Met witte poederpruiken op;
Thans hebben de moderne dito's
Polkahaar of jongenskop!
Voorheen ging men per diligence
Vier paarden en een postiljon;
Thans vertrekken we per vliegtuig,
Of als 't moet, perNoorderzon.
Voorheen speelde men de werken
Van Mozart, Bach en Mendelssohn;
Thans tokkelen we reuze-shinnny's
Begeleid met Zoeloefoon,
Voorheen slechts danste men quadrille,
Mazurka, polka en carré;
Thana buppel-springen we genoeglijk
de periode van het eieren leggen der
vliegen. Haar waarnemingen waarop
dit advies berust, zijn echter ten onzent
niet bevestigd. Daarentegen ia wel waar
genomen. dat op een groen geworden
haverstoppel, en op onkruidpjekken h
hak vruchten en andere gewassen, zeer
gaarne eieren worden afgezet.
Om allerlei redenen bevelen zij daar
om aan, de stoppelvelden direst te ploe
gen.
BESTRIJDING VAN DEN
FRITVLIEG.
Ook de fritvlieg en de bestrijding
van is bestudeerd. Aangeraden wordt
*anen
om
stengelaantasting door fritvliegmaden te
voorkomen. De planten zijn dan reeda
in het 4e blad (of verder), als de vlie
gen bij massa's optreden.
De korrelaantasting is niet door vroeg
zaaien te voorkomen.
In de meeste gevallen zal echter een
vroege zaai zulk een aantasting wel te
gengaan; het gewas bloeit dan vroeg, en
op een tijdstip, dat er nog geen maxi
mum aantal vliegen aanwezig ia.
BEMESTEN VAN STALMEST.
Onderploegen of ui'
Blijkens een artikel in
renstand'' heeft men zich in Duitschland,
evenals vele jaren geleden (in 1902)
weer bezig gehouden met de vraag of
het aanbeveling verdient den stalmest
in den herfst onder te ploegen, dan wel
hem uit texpreiden.
Als voordeelen eener bemesting met
stalmest of het bedekken van den akker
hiermede gedurende de wintermaand»*
kunnen worden genoemd:
1. het verhinderen van het uitdrogen
van de bouwvoor;
2. het voorkomen van sterke tempera
tuurschommelingen, zoodaf de grond 'n
meer gelijkmatige temperatuur behoudt;
3. het losser blijven vsn de structuur,
zonder gevaar voor dichtslibben en
korstvorming.
4. het gunstig beïnvloeden
ven der bodembacteriên;
5. de beschutting van het wintergraan
6. de betere ontleding van den stal
mest.
Hiertegenover staan evenwel de vol
gende nadeelen:
1. het voor het grootste deel verloren
gaan van de humusvormende waarde
van den atahnest;
2. het MdDF een deel verforen gaan
van de stikstof, vooral bij potstalmeat
en
Daar zit reuzen muziek in.
Door den brigadier der Rtyksveldw. te
Limmen geassisteerd door een jachtopziener
werd in <fen nacht van 9 op 10 October in tie
duinen van N.-Bakkuni, naby de z.g. leerfa
briek, een drietal personen betrapt, die zich
onledig hielden met stroopen, geholpen door
een lichtbak. Deze «troopers bleken drie
broeders te. zjjn, waarvan er een destjjds in
de leerfabriek woonachtig was. Zy stonl-m
heden terecht, doch slechts twee hunner wa
ren aanwezig. Een dezer aanwezigen beweer
de echter dat h| niet ^an de stroopery had
medegewerkt. Hij bevond zich in het huw
van zijn schoonzuster, toen hij buiten hoorde
schreeuwen: slaat dood, slaat dood!
Hjj begaf *ich toen naar buiten om met
behulp vaa een eleectrische zaklantaarn te
ontdekken, wat er aan de hand was. Hij W ‘rd
toen door verbalieanten aangegrepen en zyn
lantaarn werd hem afgenomen. Deze ver
dachte had zyu 22-jarige schoonzuster Trijn
tje 0. medegenomen ate getuige A déchmgu
en zy bevestigde zyn verklaring onder eedo
waarop de Kantonrechter besloot de zaak
aan te houden tot 28 Januari.
Alsdan zullen als getuige worden gehoord
de heeren de Koekoek en Prins.
Drie flinke dikke boeren.
Een drietal landbouwers, uitmakende het
bestuur der Coöperatieve Boerenleenbank te
Zuidscharwoude verschenen als verdachten
voor defi Kantonrechter, omdat zij verzuimd
hadden de uittreding van zekeren heer Smit
uit de C-oö|>eratie te melden aan de Kamer
van Koophandel te Alkmaar. Evenmin Had
den zy een gewijzigde ledenlijst ingeleverd.
Hfct schynt dat de vervolging plaats vond op
aanwijzing van den afvalligen boerenleen-
bankier, die reden scheen te hebben, op hot
bestuur verbolgen te zyu.
De heeren bestuursleden waren thans van
meening dat hun geen schuld kan treffen.
Zjj hadden geheel te goeder trouw gehan
deld en de afdoening van deze zaak gesteld
in de handen van het hoofdbestuur.
Tot hun kennelijk misnoegen veroordeelde
de Kantonrechter, die beweerde geheel op
de hoogte te syn van hetgr *- J
boezem der boerenleenbank
der bestuursleden tot f8 boete of 3 dagen.
burgemeester gaan zeggen dat u
la.” Thans ligt die burgemeester
griep.
De dames van het kransje, die de ba
cillen hadden gekregen van den kater
welke door den hond was weggejaagd,
die griep had opgeloopen uit de jas van
den journalist die besmet was geworden
door den heer in eersten aanhef gingen
naar huis en een er van bezocht een
nichtje. Daar het versch in het Nieuw
jaar was, kuste de tante het nichtje: en
om van den schrik te bekomen, liet het
nichtje dezen kus weer afkussen door
een benijdenswaardigen jonkman. Die
stond den volgenden morgen met een
gelukkig hart, maar met een gezicht als
een walmende lamp voor zijn klas:
„Hadsji.... jongens, hadsji.... bp Su
matra.... hadsji.... zijn de grootste
rivieren.hadsji.
agen nadat de onderwijzer ge-
die door het nichtje met griep
gekust was, dat besmet was gewordeu
door de dames van het kranaje, die den
kater hadden gestreeld, welke was weg
gejaagd door den hond die met zijn
neus had gesnuffeld aan de jas van den
journalist die in aanraking was geweest
met den mijnheer in eersten aanhef be
doeld, schreven _de bladen dat het land
door een griep-epidemie was aangetast.
(Dbl. v. Arn.)
Op alle negerdansen mee.
Voorheen aroeg moeder lange rokken
Dan hing een kind aan ied'ra zij;
Thans door de korte-rokken-mode
Kan daar geen enkel kind meer bij;
Voorheen stond in een hoek der kamer
Een wiel waarmee men spinnen kon;
Thans zien we daae een pianola
Of radio-ontvangstation.
Voorheen geen haasten, jagen hollen
Toen was er ernst, bezonkenheid;
Thans verlangen misschien velen
Naar dien goeden, ouden tijd.
DE GRIEP.
Van een man, die een verre
reis had gemaakt, een hond
en een kater.
Er was een man, die een verre reis
had gemaakt. Toen hij thuis kwam, ver
smaadde hij eten, sigaren, koffie en thee.
Hij beliefde alleen maar cognac en
„dubbele”. De dokter die" ktvam, zei:
,,'t Is griep, maar niet ergf*
Dat is het voorspel van een belang
rijke gebeurtenis in het land. Het land
was gelukkig en goed en er heerschte
geen ziekte.
De man bleef thuis en hij kreeg bezoek
van een journalist.
„Hallo, hoe gaat het", zei de een.
„Dank je; ik ben verkouden,” zei hij,
„hadsji, hadsji....** toen de nieswolk
over den journalist was heengetrokken
namen zij afscheid.
Op straat liep een II I
van den journalist; en hij snuffelde met v*nll
JaaL* a**«a* lam al* a a-A a I 1 la_-alL aanl
Toen tippelde hij naar huis en kreeg weest, zoo kan I -
voor de deur den kater van de'overzij vro«< te scheuren (eind Juli of begin
In den staart te pakken. Aug.); is er daarentegen gevaar voor
De hond liep de trappen op. „Bello, «malle graanvliegschade, zoo ploege
ga mooi zitten zei de baas. En toen hij
mooi gezeten was, kreeg hij een koekje.
Hij hapte het koekje van den baas zijn
hand. Een gedeelte van de griepwolk die
aan den hondenneus hing verhuisde het land .onaangeroerd te laten tijdens
naar de menschenhand en de m'nheer
krabde op zijn neus waarop een vlieg
zat. Een deel van de nieswolk die van
den mijnheer, bedoeld in de eerste alinea
van dit schrijven, &as neergekomen op
den journalist, die den hond had besmet
en den kater, en nu mijnheer's hand, be
zette mijnheer's neus en het achterstuk
van de «lieg, die hij eventjes raakte. De
vlieg vloog naar .de keuken en omhelsde
de meid. De kater vluchtte voor den
hond weg naar zijn huis; daar was be
stuursvergadering van een dameskrans.
„Gunst, wat een lieve poes*', zelden de
dames en zij streken hem die griepbac-
cillen bij duizenden van zijn rug.
De journalist toog intu.schen naar de (haver|) k yrij afdoend middef
provinciale staten; en bovenop de hoog. ,len(,ela>nta.tini, door fritvlie<»m.d<
perstribune niesde hij machtig en met
autoriteit.
Een geheele hemel van nieswolken
daalde neder in de zaal waar zoo menig
glimmend schedeldak de overheid met
waardigheid bestraalt. Een uur nadien
hadden tien menschen den kriebel in de
keel.
„Ik ben overmoeid van het spreken”
zei het eene statenlid toen hij thuis
kwam om na den poi
vinciehuis, den chauffeur van
den conducteur van den trein, en
piccolo van den restauratiewagen
smet te hebben, vrouw en kinde
Zóó xin< hel niet!
Een tweetal arlietenl van het welbekontie
circus Robert!, waarbij het bekende krachl-
mensch Paul Lichtschlager medewerkt, had
den npdracht pekrftren, toen het circus Mt.
Panera" bezocht, reclaine-biljt tten aan te
plakken. Zij kweten zich met veel ijver van
die taak, maar sierden ook een aantal palen
van het elMtrisch bedrijf met oranjekleuri
ge aankondigingen en gingen daarmede on
verdroten door, hoewel hen sulks door een
Hjnwerker met kracht werd verbotten.
De kunstenmakers werden toen op tien
bon geset en heden ieder tot f 4 boete of 2
dagen veroordeeld.
Hij moet nog wat meer lamme
tjespap eten.
Een 19-jarig kantoorbediende te Alkmaar
bejrroefde op 19 Oct. syn krachten op een
stuk hardsteen, geplaatst on het erf van een
steenhandelaar. Het was zyn doel om dezen
steenéh mop op zijn neus te balanceeren.
maar zfjn krachten schoten te kort en hij
kreeg het gevaarte op xfjn been met het
nootilottige gevolg, dat hij eerst na 6 weken
hersteld bet ziekenhuis kon verlaten.
Tot overmaat van ramp stond hem ook
nog een strafvervolging te wachten wegens
baldadigheid. De wet erkent geen gekneus
de scheenbeenen als kwijtscheldii
hjj stond heden terecht, doch we
van het reeds doorgestane leed tot «rechts
f 1 boete of 1 dag veroordeeld.
Z|jn wagentje stond in den weg.
Een Alkmaantche bakkersknecht op den
Schermerweg zyn cliënten bèdienende van
versche bolletjes, had zyn bakkerskar ach
tergelaten op het rjjwieljiad. Dit pad is
andere karren en derhalve tippelde one bek
endere karren en derhalve tipjield ons bak
kertje er leeiyk in. Zjjn gebrek aan kennis
der verkeerswetten kostte hem heden 2 piek
of 2 dagen.
BOVENKARSPEL. BK. PropagaMtactab.
fioiiderdagavond hield deze club hare we-
kelijksche bijeenkomst.
Zooal« aangekouiligd, hield de vo»»rzitter
de heer 8. Zwarthoed, eene lezing over den
persoon van l.uther in verhouding tot an
dere personen. 8pr. schotste den invloed, die
de verschillende jongere Humani«ten, waar
onder op de allereerste plaat» de Rotterdam-
acho geleerde en priester Desiderius Eras-
mtiH, hadden uitgeoefend op het gemoed en
den geest van Luther. Deze Erasmus, die
door z(jn hatelijk optreden en be«chiin|>en
der pauaen en het leveren van funeste kri
tiek op de |*au«eljjke macht, het afkatnmen
der gebruiken der II. Kerk, een voorlooper
en baanbreker werd van Luther. Het optre
den van Luther werd dan ook door Erasmus
met vreugde begroet. Doch allengs en vooral
bij bet zien, dat zooveel monniken en pries
ters afvleien, liet Erasmus Luther in den
•teek, ja in 1524 trad liy zelfs tegen Luther
op in een pennestryd met dezen over den
vryen wil van den mensch, met welk ge
schrift Erasmus Lutber, zooals deze zelf zegt
het mes op den keel zette.
Vele andere Humanieten telde Luther nog
onder zijne vrienden, waaronder Johannes
Lang <M>ti voorname plaats innam. Al deze
vrienden waren grootendeels fanatieke ijve
raars voor de verbreiding van de nieuwe
Ideet'n van Luther.
Behalve deze strijders met woord en pen
bad Luther er ook nog, die trachtten met
den «abel zyn zaak te verdedigen en dit wa
ren de revolutionaire edelen.
De meest hekenden onder hen waren Ul
rich von Huttingen en Franz von Rlckingen.
Door den achteruitgang van den adeldom
zoowel op godsdienstig, als op maatschappe
lijk en stoffelijk gebied, hetgeen z(jn oorzaak
vond In de steeds meer toenemende macht,
der Dultsche vorsten In de afzonderlijke sta
ten, wegens het gemis aan regeeringstalent
der verschillende Duitsche keizers, hadden
de edelen, teneinde zich toch te kunnen
handhaven, 't „eerzame” handwerk opgeno
men van roofridder, zooals dit systeem om
aan geld te komen in die dagen werd ge
noemd.
De edelen hadden begeerig hunne oogen
(aten vallen op de r|jke Kerkelijke goederen
en er was hun niets meer welkom dan een
revolutie zoowel on maatschappelijk als op
kerkelyk gebied. Het was daarom dan o«.k
dat het optreden van Luther zoo bfjzonder
by hen in den smaak viel, vooral toen zii be
merkten, waarheen dat optreden zou leiden.
Zoo werd de reformatie ten slotte een poli
tieke onderneming, ten minste van de zijde
der vprsten en Luther ontzag zich niet tel
kens wanneer hij deze roofridder* noodig
had, deze te gebruiken als herauten voor «fjn
nieuwe leer.
Dat Luther de hulp der wereldlijke vorsten
voor zjjn doel niet versmaadde, treedt dui
delijk aan het licht in de vriendschap van
Luther met den landgraaf Philips van Hes
sen, die vooral In de geschiedenis bekend is
wegens zyn dubbel huwelijk, in welke onder
neming de Wittenberger monnik soo’n treu
rige rol speelde; enkel en alleen omdat hij
zooals hij zelf heeft verklaard, bang was,
dat de landgraaf van hem mocht afvallon.
Philips van Hessen die gehuwd was met de
doehter van den Keurvorst van 8ak«en,
wensebte daarnaast nog -en andere vronw
te nemen, namelijk een 17-jarig meisje Ca
tharina van der Saaie, die bij zjjn zuster E1L
aabeth in dienst waa. Doch de moeder van
het kind wenechte niet met het huw«l(jk in
te stemmen, als Luther hierover niet een
gunstig advies garf.
En daarom legde Philips de zaak voor aan
de Wittenberger theologen, die de za»k nu
juist niet zoo heel gemakkelijk konden op
lossen. Doch Luther meende, dat hij wel «n
tekst in het Evnngei'
het dubbel huwelyk
kunn-rn steunen.
Na lang overleg ging men er toe over om
de goedkeuring aan dit huwelijk te ve-l e-
nen, doch de Witten!erger-, verklaarder,
dat de verklaring, die zy aflegden, slechts
in geval van uiterste noodzakelQkheid mocht
worden gebruikt, daar zjj vreesden, zooals
aeer liegrjjpelijk is, dat een algemeene gang
van zaken op dit stuk een ontzettende ruïne
en ergenis zou veroorzaken. Men besloot dan
ook de zaak geheim te houden. Hoe men de
aaak ook trachtte goed te praten, en te ver
dedigen, moeten Proteatajitt'cbe ach rijver*
ook toegeven, dat Luther in deze zaak naar
uitvluchten zoekt, hetgeen h<j niet had moe
ten doen.
De protestant Hausrath zegt dan ookw in
deze zaak had Luther veeleer al* een andere
Joannes de Dooper in boetekleed gehuld
voor den landgraaf moeten gaan staan en
hem toeroepen, gy naoogt haar uiet bezit
ten.
Ziehier een der meest verpletterende uit
spraken tegen de lage handelwijze van Lu
ther en de zijnen.
De wettige vrouw van Philips stierf in
'1549, en hiermede werd ook de affaire van
bet dubbel huwelijk aan de vergetelheid
prijs gegeven. ---
Na deze lezing bracht de geestelijk advi
seur een woord van dank en hglde aan den
voorzitter, die zyn lezingen steeds op zoo’n
hoog peil weet te houden en blyk geeft zich
serieus op de «judie zyner voordrachten toe
te leggen.
De volgende week zal vermoedelyk een le
zing worden gehouden door den geestelijk
adviseur of anders wederom een lezing over
Luther door den voorzitter.
negoclanten om hun koon
den. Een 84-jarige handelaar In
pers, «chuurilnnen en derge‘‘“
apparaten, die de stedelQk
p qzvzmws ii">i>x .a ii* uv. inr-
der verordening *n werd veroordeeld
1.50 boete subsidiair 1 dag hecbUnia.
