Ïoord-Hollanöscb
Dagblad.
’I.
z f-.
Tweede Blad.
ALKMAAR.
DINSDAG 25 JANUARI '27.
Afschaffing dar borgstelling
bij aanneming van werken.
Het-Dekenaat Alkmaar.
EEN /DRES AAN DEN RAAD.
nrficlifele MededeeUnaen.
BBN-EN-TWINTIGSTE JAARGANG.
i
REDACTIE.
t
zal
heeft,
Pro*)
de
het
DE HOOGEERW. HEER M. P. A. OOMS
OP ZIJN VERZOEK OM GEZONHEIDS-
REDENEN EERVOL ONTSLAGEN ALS
DEKEN VAN ALKMAAR.
;een zeer
;an wor-
gze on Iheid
ge-
ibreke
ten op
Naar wij voorts vernemen, zal de hoog-
eerw. heer Ooms als Pastoor der St Lanren-
tiusparochie in functie blijven en zal de
nieuwe Deken van Alkmaar ah Pastoor van
Bergen ook te Bergen blijven wonen.
BENOEMD TOT DEKEN VAN ALKMAAR
DE ZEEREERW. HEER E. P. RENGS,
PASTOOR TE BERGEN.
Zoojuist bereiken ons vanwege het Bisdom
twee hoogst belangrijke mededeetingen
„Z. D. H..de Bissohop van Haarlem, M»r.
A. J. Callier, heeft den Hoogeerw. Heet M.
P. A. Ooms, op zjjn verzoek, om gezondheids
redenen eervol ontslag verleend als Deken
van Alkmaar en benoemd tot Deken van Alk
maar den Zeereerw. Heer E. P. Rengs, Pas
toor te Bergen."
Het zijn inderdaad 2 hoogst belangrijke mede-
deelingen, zoowel het eervol ontslag van
Deken Ooms als de benoeming van Pastoor
Rengs, het zijn twee feiten, welke vooi
het leven te Alkmaar, in ’t bijzonder natuur
lijk voor het Roomsche leven, van verstrek
kende beteekenis genoemd moeten worden.
Deken Ooms hoe onafscheidelijk waren
deze twee woordjes sinds bijna 12 jaren met
elkander verbonden in den volksmond zal
niet langer meer Deken van Alkmaar zjjn, wij
zullen zijn vaderlijk Dekenschap missen, niet
langer zal hij het middelpunt, vormen van de
zielzorg in Alkmaar en wijde omgeving.
Dat mogen wij betreuren en jammer vinden
en bij dit afscbeM-iTR-Dbken mogen wy een
gevoel van heimwee niet kunnen onderdruk
ken; wjj moeten het besluit van Deken
Ooms eerbiedigen, en wQ moeten hem dank
weten, dat hjj ondanks minder goede gezond
heid nog zoovele jaren de lasten en de zorgen
van het Dekenschap heeft willen dragen, om
wille van zijn priester-schaar, omwille van
ons, leeken.
Onze Deken mócht niet langer zijn wankele
gezondheid op zoo zware proef stellen.
Het zal al onze lezers evenals ons
echter van harte verheugen, dat onze Deken
niet geheel van ons heengaat, dat hij als
Pastoor der St. Ijiurentiusparochie nog
in ons midden blijft vertoeven.
Zijn priesterlijke en vaderlijke liefde zjjn
voor ons nog niet verloren, en het is onze
vurigste wensoh, dat wij nog vele"jaren van
zijn kostbaar leven zullen mogen genieten,
dat hjj in betere gezondheid nog vele
jaren in ons midden verblijven moge!
tot verhooging der pensi oensbjjdr;
gemeentepersoneel vah 3K tot 8.
dat in de Commissies van georganiseerd
overleg zeer tot zijn spijt omtrent dit voor
stel geen overeenstemming kon worden be
reikt;
dat door deze verhooging van de pensi
oensbijdrage vele gezinnen met groote zor
gen de toekomst zullen ingaan, hetgt
zeker niet in het gemeentebelang k;
den geacht, daar dit betuig medebrengt, dat
het personeel zich gedurende den werktijd
geheel en niet lust en ijver aan de opgedra
gen taak kan wijden, zonder te worden af
geleid door de weer te verwachten financi-
eele zorgen, oen afleiding, die alleszins ver
klaarbaar is en aan den te leveren arbeid on
getwijfeld schade zal berokkenen;
dat het de redenen, welke B. en W. blijk
baar tot dit voorstel hebben genoopt, niet
kan onderschrijven en voor zijne meaning
verwijst naar de hierbij gevoegde memorie
van toelichting;
Redenen waarom hst. Hoofdliestuur van het
Nationaal Verbond van Gemeente-Ambtena-
ren Uwen Raad beleefd verzoekt het voor
stel van B. en W. niet aan te nemen.
Hetwelk doende enz.
(get.) H. B. BEkGHUYS,
Algetn. Secretaris.
De Bouwheer (aanbesreuer) is hier de koo
per.
In de handelswereld te koop en verkoop
van roerende goederen een vrij eenvoudige
zaak, daar de kooper het artikel, waaraan hjj
behoefte heeft, naar zijn waarde taxeert en na
loven en bieden koopt en betaalt.
In de Bouwwereld is bovengeschetste koon
en verkoop eohter iets zoo geheel anders, dat
wij hie?op even het licht willen doen vallen.
De aannemer (verkooper) begint met zijn
waren, als‘materialen, arbeidsloonen, gereed
schappen, in het werk te brengen.
Dit alles gaat In het goed vertrouwen, dat
de kooper (Bouwheer) straks als het oogen-
bük van betalen is aangebroken, aan zijn ver
plichtingen zal kunnen voldoen.
Het i* dus zeer terecht, de aannemer, die
aanvangt met te leveren, die c.rediet geeft en
daardoor dus schuldeischer wordt in de volle
beteekenis van het woord.
Daarmede staat eveneens vast, dat de
Bouwheer is de kooper en de schuldenaar.
Schuldenaar van zeer groote bedragen.
Toch denkt niemand er aan. van dien koo
per, aan wien men zoo groot c.rediet verleent,
borgstelling te vragen.
Het risico van wanbetaling moet door .den
aannemer worden aanvaard, terwijl hij zelf
voor de richt ig»- naleving van de overeen
komst tot levering (dus crediet-verschaffing)
borgen moet stellen.
Blijft de kooper in gebreke aan ziin beta-
lir.gsverpHchtingeii te voldoen, dan blijft in *t
allergunstigste geval de verkooper (aanne
mer) met een voor hem vrijwel waardeloos
bouwwerk zftten. wat vooral bij fabrieksbouw
en bij pakhuizen zeer sterk aan het Hcht
treedt, terwijl bij van den Bouwheer geen
borgstelling heeft geMscht, op welke hjj d»
hem toegebrachte schade zal kunnen yerha-
len.
Hoeveel non-vsleur» zouden zjjn op t<«
dienen onder de debiteuren van aannemers?
En toch wordt het risico van wanbetaling
door den aannemer aanvaard.
Niet één aanhesteder denkt er over, bij de
voorwaarden van aanbesteding te bepalen,
dat hij borgen zal stellen om de nakoming
van zijn verplichtingen tegenover den aanne
mer tégarandéeren.
Zijn deze bezwaren op zichzelf reeds van
groote he’eekenls. er zijn er meerdere, die
grievend en vernederend zjjn voor eiken bo
nafide aannemer, die zich hierdoor maar al te
dikwijls belemmerd zag in zijn pogen, die
plaats in de Maatschapnfl in te nemen, die
hem Herin als werkgever toekomt.
Hoe dikwijls toch is het verzet van een
aannemer tegen onrechtvaardige eischen van
den Bouwheer of diens gemachtigde gebro
ken dgor het eenvoudige feit, dat men hem
als een on waardige van het werk deed ver
wijderen,'als een. die in hooge mate zich
schuldig heeft gemaakt aan wangedrag, aan
fraude of bedrog.
Is de aannemer in gebreke, m.a.w. indien
de aanbesteder oordeelt, dat hjj aan een of
meer voorwaarden van het bestek niet vol
doet, dan te de aan bested er gerechtigd 't werk
Voor rekening van den aannemer en zjjn bor
gen te voltooien, zoodra de borgen, na daar-
De schenking van dit heiligdom, deze kerk
met de versterking er om heen, die plaat*
vond in denzelfden tijd als de schenking van
het oude Ultrajedum, als restitutie voor de
invallen de^ Noormannen, bewijst dus dat
Kcnnemerland waarvan de abdjj van Esmond
het machtige centrum was, als het toenma
lige Holland beschouwd werd, waarvan Dirk
I graaf werd.
Met een woord van waardeering voor den
eerbied, waarmee de oude gewijde grond
bewaard wordt door de bewoners van de
streek, besloot spr. zjjn zeer interessante le
zing, waarop een dankbaar applaus volgde.
De heer Mr. Josephus Jitta dankte namen»
de aanwezigen den geachten inleider voor
zjjn leerzame en boeiende lezing en sloot ver
volgens de bijeenkomst.
Door het Hoofdbestuur van het Nationaal
Verbond van Gemeente ambtenaren is navol
gend adres aan den Raad dezer gemeente
verzonden
Edelachtbare Dames en Heeren,
Geeft met verschuldigden eerbied té ken
nen, het Hoofdbestuur vau het Nationaal
Verbond van Gemeente-Anibtenaren. secre
tariaat gevestigd Westerstraat 9 te Urecht;
dat het met leedwezen heeft kennis geno
men van het voorstel van Burgemeester en
Wethouders Uwer gemeente om over te gaan
;e van het
En daartegen kan niet fel genoeg worden
geprotesteerd.
Gelukkig dat eindelijk de kracht der sa
menwerking, de kracht der organisatie aan
dat systeem, aan die bezwaren een eind heeft
gemaakt.
Thans komt lie persoon van den aannemer
weer allereerst naar voren en zullen tech
nische bekwaamheid en financieele draag
kracht van dezen industrieel weer van de
allergrootste beteekenis worden en zal het
beroep vau aannemer een eereplaats kunnen
innemen te midden van andere induetrieele
■bedrijven.
Ik weet wel dat door de afschaffing van
den bouwborgtocht andere bezwaren zjjn
ontstaan die met een enkel gebaar niet zjjn
weg te vagen, maar deze zjjn toclrtoo nietig
tegenover de titans uit den weg geruimde, dat
ik het gaarne aan anderen overlaat zich in
deze moeilijkheden te verlieten daar die mjjns
inziens voor het aannemersbedrijf niet van
vitaal belang zijn en door den loop der ge-
Bjj dit afscheid.een nieuw verschijnen!
En wel niémand zal ons van gelegenheids-
frases beschuldigen, indien wjj zeggen, dat
wij ons over de benoeming van Pastoor
Rengs tot Deken van Alkmaar bovenmate
verheugen.
Pastoor Rengs is de sterke, de krachtige,
de werklustige en de doortastende Deken,
welken wij in het Dekenaat Alkmaar noodig
hebben:
Hjj zal het Dekenaat besturen met vaste
hand en met groote energie, zóó als ons De
kenaat in onzen modernen tijd bestuurd moet
worden.
Hem wacht een zware en verantwoorde
lijke taak, doch het verleden van Pastoor
Rengs staat er ons borg voor, dat hjj tegen
deze taak opgewassen zal blijken.
Wat heeft Pastoor Rengs In zjjn ver-
schillende functies tot op heden al niet ge
werkt en tot stand gebracht!
Hoe wist hjj niet door zijn innemend en
toch steeds energiek optreden overal steeds
aller harten te winnen!
Er ging steeds een aanstekelijke, een op
wekkende kracht van hem uit.
Van hem kan in waarheid getuigd worden,
dat hjj steeds handelde „fortiter ia re, suavi-
ter in modo’’Ten daarin is voorzeker dan
ook wel het geheim van Pastoor Rengs'
voortdurend welslagen gelegen.
Pastoor Rengs is als Deken Van Alkmaar
voor ons geen vreemde; reeds fungeerde hij
eenigen tjjd als waarnemend Deken van
Alkmaar, en ons is het bekend, hoe véél hjj
in zoo kort tijdsbestek alreeds wist te berei
ken. 1
Dat houdt een grootache belofte iu .voor
Alkmaar's Roomsene toekomst!
Wenschen wjj Pastoor Rengs van ganseber
harte geluk met zjjn eervolle benoeming: God
geve, dat Deken Rengs eén groote reeks van
jaren onze geliefde en sterke Deken moge
zjjn.
Tot aller heil!
Eenige levensbijzonderheden.
De Hoogeerw. Heer M. P. A. Ooms werd in
1857 te Poortvliet geboren en in 1882 tot
priester gewjjd. Achtereenvolgens werd Z.
Eerw. benoemd tot kapelaan aan de Post
hoorn te Amsterdam en tot rector van de
„Heibloem". Hier verbleef 2L Eerw. tot zijn
toe opgeroepen te zijn, weigeren binnen den
door den aanbesteder te stellen termijn aan
vangen met het werk voort te zetten te vol
tooien.
Formaliteiten zjjn daartoe verder niet noo
dig.
Deze kracht Ontleent de aanbot, teder aan
par. 457 van de A. V. van Waterstaat
Behalve het grievende en vernederende,
dat in zulke behandeling te gelegen, zal dat
opróepen der borgen ook financieel een
ramp voor dén aannemer beteekenen.
Men moet het gevoelen dat een systeem
dat voor den aannemer tot zulke gevolgen
kan leiden en dat hem in een derderangs po
sitie plaatst, door hem niet langer mag wor
den geduld.
Naast het grievende en vernederende dat
voor den solieden aannemer gelegen is in
het stelsel der borgstelling, heeft dit insti
tuut tengevolge genad, dat ontzaglijke uit
wassen en excessen den aannemersstand bjj
voortduring hebben geteisterd en hebben
kunnen verhinderen dat de verheffing van
den aannemersstand in den weg der evolutie
is kunnen meekomen.
Wat toch leert de ervaring? Dat door het
instituut van den Bouwborgtocht den per
soon van den aannemer die voor een werk
van welke beteekenis ook, in aanmerking
wenschte te komen geen andere eischen
werden gesteld dan dat hjj Nederlander was
en over Borgen kon beschikken, die onder
de gegoede ingezetenen des Rjjks konden
worden gerekend.
De Borgen waren hoofdzaak, de aanne
mer slechts het object waaromheen de ge
schiedenis zich kan afspelen.
Voor den aanbesteder gelden bjj de over
weging van al of niet gunning van een werk
alleen deze twee factoren: Is het inschrjj-
vingscyfer laag genoeg? Zjjn de borgen »o-
liede genoeg?
Dit systeem van borgstelling, waarbij de
maatschappelijke positie van den aannemer
die naar werk mede dong, geheel buiten be
schouwing bleef, moet als de grootste kan
ker worden beschouwd in het aannemersbe
drijf, welk bedrijf hoe mooi ook en met hoe
veel aantrekkelijkheden ook bedeeld zjjn lei
ders tot maatschappelijk minderwaardigen
ziet teruggebracht.
Wanneer men de geschiedenis raadpleegt,
dan blijkt, dat het instituut ..Borgstelling’
reeds gevonden wordt In de grijz-
en door de Grieken en Romeinen werd
bruikt om zich te dekken tegen het ingei
bljjven van den schuldenaar. Zjj bracht,
den borg dien» verplichtingen over.
Deze Borgtocht bepaalde zich uitsluitend
tot verplichtingen die een financieel karakter
droegen.
Borgstelling voor het dekken van crediet-
verbondingen, voor het zich verzekeren van
de betaling van koopaommen-huurschulden,
patentrechten, pechtpenningen e.d.g.
In al die gevallen is het de crediteur die
zich dekken wil voor het niet nakomen det
verplichtingen door den debiteur.
Geheel ander» staat het echter met
borgstelling zooals wjj die kennen in
Bouwbedrijf, de >-g-n. Bouwborgtocht.
Deze Bouwborgtocht kan zich niet beroe
men op een zoo hoogen ouderdom als de
Borgstelling in het algemeen, en het mag als
vrjj vaststaand worden aangenomen, dat hjj
een overblijfsel is uit de dagen van Napoleon
en de Fransche overheersching.
In den ouden „Code Napoleon” kwam een
bepaling voor onder artikel 1795, die de oor
zaak van veel ellende en moeilijkheden voor
den aannemer heeft medegebracht en thana
nog woordeljjk is terug te vinden in artikel
1646 van ons Burgerlijk Wetboek.
Over deze bepaling is in den Franschen
Staats-Raad heel wat te doen geweest en
zelfs Keizer Napoleon nam aan de discussie»
deel. En geen wonder.
Toen Napoleon zich tot het allerhoogste
bevel In Frankrijk zag geroepen, was het in
de Fransche Maatschappij een zoo groote
chaos, dat met ijzeren vuist moest ingegrepen
worden.
De leveranciers van oorlogsbehoeften, wel
ke zich den naam van „entrepreneurs” toe
eigenden. leerde men van een zeer slechte
ztJde kennen.
Al wat zi| leverden aan kleeding en voed
sel voor het leger, was van zoo’n inferieur»
kwaliteit, dat door Napoleon de meest strenge
maatregelen werden genomen.
Het behoeft derhalve geen betoog, dat de
naam ..entrepreneur’"’ een zoo slechten klank
bad.
Dat deze zoogenaamde Aannemers niets
nitstaande hadden met het Bouwvak en de
ondernr-mer» In dat bedrjjf, drong niet tot
de massa door, „entrepreneur” of liever Aan
nemer, zegde alles en het Instituut, in die
dagen ontstaan, zette het stempel van onbe
trouwbaarheid op alles, wat naar dien naam
luisterde en dat niet alleen in Frankrijk, maar
overal waar Napoleon vasten voet had ver
kregen, zoo ook in Nederland.
Hoe het mogeljjk is, dat een zoo veraf
schuwd instituut als de Bouwborgtocht, zich
ruim een eeuw heeft kunnen hanlhaven en
niet geljjktjjdig met het Fransche regiem is
verdwenen, is alleen te verklaren in het licht
van het specifiek Nederlandsche conserva
tisme.
Is hel niet merkwaardig, dat men eerst in
het j*ar 1903 op het idéé kwam, eens in bet
buitenland een onderzoek in te stellen hoe
men daar over den Bouwborgtocht dacht en
toen tot de verrassende ontdekking kwam,
dat men buiten Nederland geen persoonlijke
Bouwborgstelling kende.
Van toen af drong echter, zjj het ook’
uiterst langzaam, een andere opvatting in de
Bouwwereld door en leerde men gestadig aan
erkennen, dat de Bouwborgtocht voor den
Bouwondernemer een zeer vernederende in
stelling was, die met alle middelen diende be
streden.
Heeft de borgstelling In het algemeen een
goede zijde en kan zjj in het huidige crediet-
wezen niet worden gemiwt- tebvl anders 1»
het met de borgstelling, zooals wjj die tot ons
leedwezen in het Bouwbedrijf hebben leeren
kennpn.
Hier is het niet de crediteur, de man, die
iets te vorderen heeft, die waarborgen eischt
van een misschien zwakken debiteur, maar
het is juist de debiteur, die van den crediet-
gever een borgstelling eischt voor de richtige
nakoming van een gemaakte overeenkomst.
Hoe paradoxaal het ook in eerste instantie
moge klinken, toch is de verhouding bij den
Bouwborgtocht tusschen Bouwheer en Bouw
ondernemer (lees Aannemer) hiermede juist
geteekend.
Er is een overeenkomst tusschen twee par-
Hiun, waarvan de eehe, de aannemer, zich
verbindt, een bouwwerk tot stand te brengen,
volgens een door of namens den Bouwheer
opgemaakt bestek.
De aannemer heeft daarvoor noodig mate
rialen en arbeidskrachten tot het verwerken
van die materialen.
Die materialen en arbeidsloonen omgezet
tot een bepaald bouwwerk, verkoopt hjj aan
den Bouwheer, welke zich daartegenover ver
bindt aan den aannemer den vooraf bedongen
prijs voor het verkochte bouwwerk te beta-
De aannemer treedt hier dus op als de ver-
*oopee4 de leverancier van eenig goed.
SOIRéE TOONKUNST.
De zangvereeniging „Toonkunst”
met medewerking van het „Alkmaarsoh
Strijkorkest” weder een soirée georganiseerd
op Dinsdag 1 Febr. e. k. in de Harmonie; deze
uitvoering valt niet onder de verplichte con
certen voor de leden der afdeeling Alkmaar
van Toonkunst.
Voor dezen avond is evenals de vorige ja
ren een afwisselend programma samengesteld
Behalve twee vrouwenkoren, met sopraan
solo en een nummer voor strijkorkest, met
piano en orgel, bevat het een Sonate van E.
Grieg voor piano en viool en verder nog
enkele nummers voor Alt- en Sopraan-Solo
en voor violoncel, met piano-begeleiding.
'Aan deze uitvoering is de welwillende me
dewerking toegezegd door de dames Annie
Veenenbos, Willy Troost, mevr. E. do Lange-
Veenenbos, mevr. O. Ohlen-Bosman en de
heeren J. H. Oushoom en L. G. J. Berman.
Introductiekaarten voor deze soirée zijn,
a één gld. met inbegrip van rechten, verkrijg
baar bij de enkele dames-leden der zangver.
(o. m. Mevr. v. Arnhem, Mevr. v. d. Horst,
Mevr. Ohlen) en voor zoover de voorraad nog
strekt, ’s avonds aan de zaal.
Voor verdere bijzonderheden wordt ver
wezen naar de advertentie in het nummer van
hedenavond en naar de programma’s met den
tekst der liederen, welke tegen een gering
bedrag te verkrijgen zijn bij den heer O.
Kaindl, sn ’s avonds aan de zaal.
BOTSING TUSSCHEN 2 AUTO’S.
Gistermorgen kwamen op den hoek Heilig
land en Kanaaldijk twee auto's met elkaar
in botsing, met het gevolg, dat beide ernstig
beschadigd werden.
HINDERWET.
Burgemeester enteWethouders van Alkmaar
brengen ter 'algemeens kennis, dat zH hf
bun besluit van heden vergunning hebben
verleend aan R. W. Zaadnoordjjk te Alkmaar,
tot het oprichten van een broodbakkerij, met
plaatsing daarin van een gasoven in het
perceel Overdiepad nr. 3.
Alkmaar, 21 Januari 1927.
Burgemeester en Wethouders voorn^
WENDELAAR, Burgemeester.
A. KOELMA, Secretaris.
beurterussea van zelt iui cpiossjng zullen
komen.
KARSSEN.
Alkmaar, 24 Jan. 1927.
In verband "met het ietwat opzlenba-
rende feit, dat by de aanbesteding van en
kele schoolgebouwen te Alkmaar de vorige
week door gegadigden geweigerd is, inschrij-
ving^biljetten in te leveren, omdat er naar
het oordeel der aannemers in de beetekken
nog een (verkapte) borgstellingsclaueule
voorkwam, hebben wy de twee daartoe meest
aangewezen personen verzocht, het pro en
contra van 'de afschaffing der borgstelling
afgescheiden van het Allpnaarsche geval
in ons blad belichten
Heden geven wy het pro.
Moge een syherpe, zuivere tegenover-el-
kander-stelling van pro en contra in ons
blad ertoe bijdragen, dal de mee.st juiste op
lossing van het vraagstuk spoedig gevonden
worde.
noodiging van eenige heeren om eens te on
derzoeken of de oude abdjj niet opgebouwd
zou kunnen worden. Spr. vond bjj opgravin
gen o.a. overblijfselen van hutten en "voor
werpen uit het Fri«>«che en Romeinsche tijd
perk.
Spr. interesseerde zich echter meer voor de
oudere tjjden en kwam volgens de overleve
ring tot de conclusie, dat op de plaats, waar
St. Adelbert t>egraven was en waar een bron
ontstaan was, dus by het St. Adelbertusputje,
kenmerken moesten gevonden worden, dat
daar een kerk gelegen moest hebben.
Opgravingen hebben deze vermoedens be
vestigd. Spr.' vond overblijfselen van muren
van een kerk, in de altais waarvan het putje
gelegen was.
Overblijfselen van muren, in wjjderen om
trek bewezen dat deze oude kerk, temidden
vau een fort lag.
De grond waar de kerk moet gelegen heb
ben, werd aangekocht en spr. kreeg ds
St. Adelbertusvereeniging verlof om ie erk-
fundamenten -bloot te leggen.
De fundamenten waren uit tufsteenbl >kken
opgebouwd eyenals het onderste <redsalte
van het putje en de muren van de kerk.
De overlevering van de begrafenis en de
opgraving van St. Adelbertus werden met
deze ontdekking bevestigd.
MAoemtug tot uMtoor te Oud-Ad*. Na t
reeds werd de Zeereerw. Heer Ooms benoemd
tot Pastoor van de St. Josephkerk te Rotter-
<tam, waarna zjjn benoeming tot Pastoor van
de Posthoorn te Amsterdam volgde. In 1915
werd Z. Eerw. benoemd tot Deken en Pastoor
te Alkmaar.
De Zeereerw. Heer E. P. Rengs werd in
1876 geboren en ontving 15 Augustus 1901
het H. Priesterschap. In Septemter van dat
zelfde jaar volgde zijn benoeming tot kape
laan te Scheveningen, welke standplaats Z.
Eerw. in 1903 verwisselde met Vlissingen.
Na een vyftal jaren in de practjjk door
gebracht te hebben, werd kapelaan Rengs
31 Augustus 1908 benoemd tot professor in
de Dogmatiek aan het groot-seminarie War
mond, terwyl 29 October. 1917 zjjn benoeming
volgde tot pastoor te Bergen.
„OUD ALKMAAR.”
Voor de vereenigingen „Oud Alkmaar” en
„Physica”, hield Maandagavond Prof. Dr. J.
Holwerda, Directeur van het Oudheidkundig
museum te Leiden, in het gebouw de Unie aan
de Roerstraat een lezing met lichtbeelden
over „Egmond en Holland.”
Na een woord van welkom door den he< r
Mr. Josephus Jitta, waarby spw zjjn genoe
gen over de goede opkomst nltsprak, ving
Dr. Holwerda zjjn lezing aan. -
In het eerste gedeelte daarvan vertelde
spr. van de resultaten van zjjn onderzoekin
gen in het oude Wyk-by-Duurstede eu van
opgravingen in de (tuinen, om in het -.weede
gedeelte met het eigenlijke onderwerp van
den avond te komen.
„De opgravingen te Egmond."
De geschiedenis der Middeleeuwen, aldus
spr. is wel de meest duistere, wat betreft de
historische waarde. Historici en critici had
den veel gelegenheid om hun fantasie te la
ten werken.
Van den tijd van Karei den Grooten is iets
meer met zekerheid aan te nemen.
Utrecht en de nabijgelegen bloeiende ban-
delsstad Wijk bjj Duurstede waren hot’cen
trum van het toenmalige Nederland.
Rondom Wjjk bij Duurstede was een
groote nederzetting gelegen, die zich lanjjs
den Rjjn uitstrekte. In het midden van
stad heeft spr. onder een oude straat duide
lijk de bedding van de oude rivier weerge
vonden.
Spr. illustreert deze onderzoekingen met
interessante lichtbeelden.
Die oude koopstad bestond in de 9e eeuw.
Aardewerk uit het Karolingische tijdperk, is
In de puinhoopen gevonden. Van den tjjd
daarna zyn geen overblijfselen gevonden, die
op den bloei van Dorestad wezen.
Het verdwijnen van den Kromme Rjjn is
de oorzaak geweest van het vervallen der
oude stad.
Uit een oude kroniek leest spr. voor hoe
In 860 bjj een geweldige catastrofe, een na
tuurramp, die ons land alsdan trof, de Rjjn
een anderen loop aannam.
Voordat de vele dijken bet land tegeu hot
water van zee en rivieren beschermden, wa
ren de streken Kennemerland en het oosten
van ons land de voornaamste gebieden.
Over Kennemerland, het duinenland
spr. het hebben.
By de doorbraak van het Nauw van Calais
onstond een groote zandbank van Calais tot
Texel. Een veranderde golfstroom deed de
duinen ontstaan. Veel is toen onder die opge
waaide duinen verstoven. Eerst als dat te
voorschijn is gehaald, kan men den tyd van
deze catastrofe bepalen.
Aardewerk van onder de duinen opgegra
ven wijst op den Germaanschen tjjd van de
2e en 3e eeuw na Chr. Bjj Waalsdorp, Heiloo
en Egmond vooral zjjn van die voorwerpen
gevonden.
Steenen met de voorstelling "Nehalennia,
welke kilometers ver in zee gevonden zjjn,
wijzen er op, dat de heiligdommen van de
oude Romeinen, van wie Nehalennia een Go
din was, evenzoo ondergestoven zjjn. Het
vaste land strekte zich dus vroeger meer
zeewaarts uit.
Onder de z. g. stuifduinen op Schouwen
zjjn fragmenten van voorwerpen en overblijf
selen van hutten gevonden, die erop wijzen,
dat daar, voor dat deze duinen uit zee wer
den opgewaaid nederzettingen gevestigd wa
ren.
Donkere strepen wijzen op de overblijfse
len, die in den grond verborgen waren.
Deze vondsten dateeren tot de negende
eeuw. Ook bjj Katwijk, waar voor twintig
jaar bij het leggen van een spoorweg gravin-
gen plaats vonden, zijn voorwerpen en gra
ven gevonden van Franken.
Groote zandbanken voor de kust van N.-
Holland wijzen er op, dat het duinlandschap
zich vroeger meer zeewaarts moet hebben uit
gestrekt; dit moet een vlak en bewoond
land geweest zjjn.
De oude Willebrordusput bij Heiloo werd
gevonden, waarvan de zeshoekige vorm wijst
op den tjjd der Romeinen, zoodat het wel
eens in twjjfel getrokken wordt, of Willebror-
dus er iets mee te maken gehad heeft.
Een van de twaalf gezellen, die met SL
WiHebrord uit Groot Brittanniö naar ons
land kwamen, was St. Abertus, de apostel
van Kennemerland, wiens naam in deze
streek zoo gaarne genoemd wordt-
Over dezen Apostel ging spr. vertellen, na
dat eenigtm tijd gepauzeerd was.
Vele oorkonden uit dien tjjd, aldus spr.,
door monniken, dié met een zekeren tendenz
geschreven hebben, zijn onbetrouwbaar. Een
is zeker te vertrouwen, een oorkonde n.l. over
Egmond, waarin vah Karei den Grooten, den
Frankenkoning gesproken wordt en waarin
gewag gemaakt wordt van de schenking van
Egmond aan Graaf Dirk I, die daardoor -ie
eerste graaf van Holland werd.
Het leven van den II. .Ybertus werd door
de monniken van Egmond beschreven.
Aan een non, Wilfried verscheen St. Al
bertus 200 jaar na zjjn dood, en gelastte hij
dat men zyu gebeente zou opgraven en in
een kerk zou begraven, hetgeen onder Graaf
Dirk geschiedde.
Al worden deze overleveringen, door vele
critici als onhistorisch gerekend, de Bene
dictijnen in het bijzonder en de katholieken
in het algemeen hechten aan deze overleve
ring veel w aarde.
Een mooie oude prent op het doek too.it
de abdjj in al zjjn heerlijkheid. In 1680 waren
nog eenige toryns en een stuk ruïne over
gebleven.
Een jaar of zes geleden kreeg spr. een uit-
