NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
20 Februari
27 Februari
1927
II
I
w
uitgegeven bij gelegenheid van de MISSIETÉINTOONSTELLING
te ALKMAAR.
Derde Blad.
Dh sdag 9» februari 1997.
i
1
HET MISSIE-WERK ONDER
DE SCHISMATIEKE
VOLKEREN.
ONZE MISSIONARISSEN
IN CHINA.
S
-
TENTOON
STELLING
ALKMAAR
t
VANAF-2O-FEBRM^Mt/^27-FEBR:I927=
- I 'V
Missie -nummer
moerassen
ander neger-
klepper-
gedanst
teeken, de
te
ver
ft-
btj-
I
I
Ik vatte het plan op om zelf tot bij den
aanvoerder te gaan en hem te bidden en te
smeeken. het dorp te sparen.
De Christenen vergezelden mij tot aan de
gevormd en
heel hun wezen.
DE UNIVERSITEIT IN DIENST
DER KERK.
Bisachop Thomas J. Shahan van de ka
tholieke Universiteit te Washington deelt in
een rondschrijven aan de katholieke geeste
lijkheid mede, dat binnen den tijd van een
generatie uit de katholieke Uniiversiteit t*
Washington een kardinaal, drie aartsbis
schoppen, 13 bisschoppen, een abt en ver
scheidene oversten van religieuse orden zijn
voortgekomen.
Bovendien heeft hij de bijzonder groot*
verdiensten der Universiteit doen uitkopien
betreffende het onderricht van onderwijzer*
en schoolhoofden in de katholieke leer, het
ondersteunen van geestelijk orden en ver
der den voortdurenden strijd voor het ge
loof geroemd, dien*de Universiteit met de
haar ter beschikking staande middelen voert,
geen
wil en
i raad van
len invlucht.
wezen. Vooreerst moeten wjj deze hereeniging
aan God vragen door onze vurige gi
Hij is het immers die in Zijn hand de harten
en de zielen draagt Het is overbodig hier
verder over uit te wijden.
Maar bij het gebed moet ook de daad
worden gevoegd. En hier kunnen allen, die
eenig invloed op de zielen uitoefenen, pries
ters, professoren, katholieke journalisten, een
heerlijk en vruchtbaar apostolaat verrichten.
Dat men de hereeniging 1
allen en door alle middelen. De groote fout
is immers dat men elkander niet kent of zelfs
miskent. Elkander leeren kennen, waardee-
ren en zoodoende een toenadering in het
leven roepen, ziedaar het groote geneesmid
del. Dan verdwijnen de vooroordcelen, bet
wordt licht, en volkomen eensgezindheid is
weldra onvermijdelijk.
Het is noodzakelijk bij een zoo groot mo
gelijk aantal zielen, belangstelling voor hét
idee van hereeniging op te wekken. Dat
idee moet overal doordringen zoowel in het
Westen als in het Oosten; dagbladen en tijd
schriften moeten er zich van meester maken
en het door de werelo brengen. In één woord,
een gevoelen worde wakker geschud, een
„Opinion” geschapen in de Christenwereld,
zoodat den algemeene beweging ontsta die
de verwezenlijking der hereeniging nood
zakelijk make, als een zaak van het hoogste
gewicht voor de christelijke samenleving.
De hereeniging is de groote wensch van
onzen H. Vader, den Paus Pius XI Heeft
hij niet verklaard, dat hij bet wilde, dat het
grootache werk den hereeniging een stempel
zou zetten op zjjn pontificaat? Aan het werk
dus! Volgen wjj den Paus opdat zich weldra
de woorden van Christus' Goddelijk gebed
verwezenlijken: Sint, num sicut ego et tu,
Pater, Vader, dat zjj één zjjn gelijk wjj."
P. Franciscus Wijnhoven.
Assumptionist.
weinig steun van de Katholieke wereld. Het
moet gezegd worden, wjj Westerlingen heb
ben ten gunste van de hereeniging der Ker
ken, nog geen pogingen aangewend, in even
redigheid met de grootheid van het werk.
Wat verhindert nu feitelijk deze kostbare
en door den Paus zoo gewenschte hereeniging
tot stand te brengen'? Werkelijke moeilijk
heden van godsdienstigen of rationeelen
aard? Niet net minst. Met of zonder leed
wezen moet men constateeren dat het dogma
maar een zeer geringe plaats inneemt in
het feit der scheiding. Het mag voor Telen
een bron zijn van redetwist en noodeloozc
polemiek, de wezenlijke hinderpaal is elders.
Iemand die meer dan 30 jaar te midden van
de Schismatieken Grieken, Russen Ara
bieren, RoemeniiWs en Bulgaren heeft
doorgebraebt, verklaarde onlangs nog, dat
hij nooit, in een loyaal onderhoud, een wer-
keljjken tegenstand op gebied van leer heeft
gevonden. De Schismatieken bekommeren'
zich daar geenszins over. De vooroordeelen
dan? Zeker, maar de vooroordeelen zijn niet
voldoende om alles te verklaren.
De hinderpaal voor de Hereenignig moet
voornamelijk gezocht worden: In hot feit,
dat de christenen van het Westen en het
Oosten elkander ignore eren, hetgeen sinds
eeuwen als een onoverschrjjdbaren afgrond
tusschen hen heeft geopend. Deze verwijde
ring, deze onwetendheid is de oorzaak ge
weest van talrjjke, dikwijls belachelijke voor
oordeelen, die meestal het voornaamste be
standdeel der onderling» kennis uitmaken.
De geest wordt ermee gevoed en in de rede
twist zjjn het de eerste wapens, waarnaar
gggrepen wordt. Voegen wjj hierbjj dat de
onverschilligheid, waarin de meeste schis
matieken zich houden ten Opzichte van de
gewichtige questie der éénheid werkelijk
verschrikkelijk is.
Zoo wordt er geleefd sinds eeuwen: Men
is gewoon geraakt aan de onbeweeglükheid
van den verlamde. Waarom veranderen?
De nijpende onrust wordt wegaevaagd door
de gelatenheid van den zieke vin Bethesda:
„Hominem non habeo”. Er is niemand, om
mij in het water te dompelen.
Op welke wjjze is het nu mogeljjk een
toenadering uit te lokken en de zóó nood
zakelijke hereeniging te verzekeren? Twee
middelen schijnen daarvoor bijzonder aange-
O V -
gebeden: poort en zouden daarna in gebed afwachten
wat er gebeuren zou.
Toen ik hjj den aanvoerder kwam, scheen
die beschaamd over zjjn eigen wreedheid.
Hij ]i> mjj ongedeerd terug naar den Mis
siepost gaan.
In den vroegen morgen zond hjj bericht,
zjjn troepen niet binnen zouden komen.
Desniettegenstaande kwamen enkele ach-
verkondigde aan terbljjvers toch al onze paarden aanslaan.
Een officier met enkele soldaten kwam
mq 3000 dollar eischen. Hjj maakte reeds de
koorden gereed om mij te binden, en dreig
de m<j neer te schieten, als ik de gevraagde
s<.m niet gaf.
Hij kwam zoo tot driemaal toe, en zoo
bleef ik twee lange uren met angst en schrik
tusschen leven en dood.
Eindelijk kwam het bevel dat de troepen
aanstonds moesten optrekken. Zoo liep allee
nog goed van stapel. De soldaten van gene
raal Feng houden nu nog de streek bezet. In
de Ohristenheden zijn er troepen ingekwar-
tierd. Zij moeten die Christenheden-be
schermen; maar zjj bestelen ze op groote
schaal. Mijn huis is een echt hospitaal. Alle
dagen heb ik er een dertig gekwetste solda
ten te verzorgen.
Ik beveel mij zelf en de Missie van Santao-
ho aan in de gebeden."
Aan een brief van den WelEerw. Pa
ter C. Dtemeer S.C.J. ontleenen wij het
volgende:
Op het oogenblik zijn m’n zwarte stu
denten voor drie maanden naar hun
respectievelijke negerdorpen, sommigen
moesten er 'n maand voor tippelen,
maar dat hadden ze er graag voor over
om hun heidensche familie en kennissen
weer eens te zien. Hun Prof, gebruikt
dan dien tijd om de meest verlaten in
boorlingen, diep in de binnenlanden te
bezoeken en hen wat te leeren over de
zaken van den goeden God, „Maneno
ya Mungu” zooals de zwarten zeggen.
Zoo ben ik nu juist terug gekomen van
een reisje van zeven weken, ’k Was
weer echt Missionaris bij de wilden. Van
dag tot dag reisde ik verder, te voet
als de wegen het toeliêten of per draag
stoel door rivieren en moerassen en
logeerde eiken dag in een
dorp 25 a 30 K.M. verder. Soms heeft
de Missionaris gedurende zoo’n reis wel
eens zware dagen, als hij afgemat door
vermoeienissen en zonne-hitte koortsig
aankomt in ‘t nachtkwartier, waar
sterveling iets van hem weten
heel de dorpsbevolking, op
den toovenaar, de bosscni
Wat kan hij dan beter doen dan z’n
brevier bidden, rozenhoedjes knabbe
len of papier nemen en vulpen om aan
familie, bekenden en weldoeners in het
verre Europa wat missie-nieuws te pen
nen? Ja, *t kan gebeuren dat de negers
koud als ijs zijn voor den godsdienst.
Maar zoo is het gelukkig niet overal. -In
andere dorpen wordt Mupe (pater) met
gejuich binnengehaald, met tamtams en
negerzang, ontvangt eieren en kippen
bij de vleet en honderden komen naar
zijn onderrichting luisteren. Anderen
die al christen zijn, kunnen weer eens
de H. Sacramenten ontvangen en de
priester voelt zich gelukkig tusschen de
zijnen.
In onze parochie met een opi
grooter dan Nederland en ’n I
hun oogen kon bekoren. En ze sloegen
dc handen in elkaar van bewondering.
Met behulp van een tolk, sprak ik hun
over één God, die het goede loont en het
kwade straft, over de eeuwigheid van
hun ziel enz. enz. Tot m’n groote verba
zing merkte ik, dat deze menschjes, die
door de omwonende stammen voor ach
terlijk worden aangezien, in geloof én
zeden ver boven de andere negers staan.
Polygamie komt onder de dwergnegers
niet voor. Zij zien dit aan als het groot
ste kwaad. Natuurlijk, om alle bijzonder
heden van hun levenswijze na te gaan,
zou men er onder moeten leven, maar
dat is voor ons onmogelijk, omdat, zoo
als ik boven zei, de dwergen geen vaste
dorpen hebben. Ze maken hun hutjes in
de nabijheid van het wild Op olifanten-
jacht zijn ze al uiterst behendig. Ze loo-
pen zonder de minste vrees tusschen de
achterpooten van het beest en stooten
zoo hun breede lans in den buik van het
monster, dat dan op 'n goede 100 meter
afstand sterft.
Het is jammer, dat dit energieke volk
je zoo ver buiten het bereik ligt van den
Missionaris, want ze staan dichter bij den
godsdienst dan alle anderen.
’s Avonds op dien ^elfden dag had ik
nog de gelegenheid hun dans te zien.
Eerbaar doch mysterieus. Het opper
hoofd alleen stond in 'n wijden kring on-
derhoorigen en begon op maat van een
melankolieken zang met fantastische
vlugheid hoofd, armen en beenen te bui
gen en 't leek alsof met iedere beweging
al zijn knoken kraakten. De groote cir
kel van menschjes draaide schuifelend
om de spil, hun opperhoofd, en ieder
hunner sloeg met twee stokjes stijf in de
maat van hun getrippel een I
marsch. Toen ze ’n uurtje zoo
hadden gaf de hoofdman een
groep ontbond zich en in n oogwenk
waren allen verdwenen.
Dit over de ontmoeting met de dwerg
negers op één dag.
me van verre
het boschpad zagen aankomen,
vluchtten het bosch in of klauterden
bliksemsvlug in de boomen en bleven er
zitten tot 'k voorbij was. Allen zonder
uitzondering van groot tot klein waren
gewapend met 'n breede. vlijmscherpe
lans of met vergiftigde pijlen en hand
boog 'k Had al enkele malen geprobeerd
een gesprek met hen aan te knoopen,
maar geen van allen leek me te verstaan
Eenige dagen later, toen ik wegens 'n
Mariafeest niet verder reisde, vroeg ik
den sultan van het dichtst bij gelegen
dorp, of ie er geen kans toe zag om de
bewoners van het dwergendorp naar mij
te sturen, met de belofte, dat allen een
lepel zout zouden onfvangen. En werke
lijk, juist onder het middaguur, toen de
zon het hoogste stond, kwamen er een
30 met hun opperhoofd. In het begin wa
ren ze wel wat angstig, je kon het zoo
zien op hun goud-gele tronie, maar die
blanke was goed en vriendelijk en gaf
hun zout. Ik noodigde ze uit om op mijn
barzate komen, liet ze alles zien wat ik
bij me had, horloge, boeken en plaatjes,
schoenen en kousen, kortom alles wat
Christus heeft op den grondslag van Pe
trus een Kerk gesticht, die hier op aarde zijn
Verlossingswerk moet voortzetten en de zie
len het rjjk der hemelen ontsluiten. De h lle-
machten. die haar niet kunnen overweldi
gen, hebben tegen haar het groote middel
van verwoesting aangewend. n.L: verdee-
len. Als de christenen uit het Oosten zich van
de eenheid van Rome hebben afgescheiden,
dan is het niet zoozeer wegens theologische,
religieuse en disciplinaire beweegredenen, als
om staatkundige doeleinden en onderlinge
miskenning.'Sedert eeuwen leven de Oos, *r-
sche Kerken van haar roemrijk verleden
maar ze lijden een bloedarmoede en bljjvcn
geestelijk verlamd door haar politieke dienst
baarheid en een overmaat van streven naar
zelfstandigheid. Van de Oostzee tot aan de»
landen ven den Ti<er en den Nijl leven 160
millioen zielen, dit ge’oovig zijn gebleven,
de Sacramenten eerbiedigen, Christus aan
bidden en hulde brengen aan Zijn heilige
Moeder. En toch weten zij niets van het in
nige leven der Katholieke wereld. En wjj,
Latynen van het Westen, wjj kennen de
Oostersche Christenen ook niet, zelfs wan
neer we in hun midden verblijven.
Wij zjjn: geschóten broeders.
Wjj zouden dikwerf genegen zjjn elkander
als vjjanden te beschouwen, terwijl onze
scheiding meer te wjjten is aan een betreu-
renswaardg misverstand dan aan pricipiëele
moeilijkheden. Rome heeft menigmaal met
de grootste toegevendheid en de teederste
liefde de Oostersche christenen tot haar één
heid teruggeroepen. Doch haar stem en haar
daden hebben bjjna geen echo gevonden,
noch in het Oosten, noch in het Westen. De
bljjde tjjding heeft nauwelijks eenige ver
kondigers opgewekt, en het is uit de hoog
te en met bitterheid dat de stem van den
Paus werd beantwoord.
Een machtig middel van herstel ligt reeds
in het feit, dat vele kerken, vereemgd met
Rome, langzamerhand zjjn opgerezen te mid
den vaii het Schisma. Maar deze zijn jammer
lijk te gjMkke<'d gebleven en ontvangen te
iets te vertellen van de zoogenaamde
dwergnegers, die vooral huizen in het
N.-Oostelijk gedeelte van onze parochie,
naast den Walese-stam,
In Europa behoort het dwergenge
slacht al lang tot de sprookjes-wereld,
maar Jjier in hartje Afrika, waar de
wilde nétuur zoo meesterlijk overeen
stemt met het karakter van 't volk, be
staat de dwerg in werkelijkheid.
Gedurende een van m’n laatste mis-
sie-reizen naar dat gedeelte van onze
parochie, kwam ik na ’n tiental dagmar-
schen in een voor mij onbekend en
nooit gezien oerwoud, waar eeuwen
oude boomen hun volle kruin op
rechten stam ten hemel staken. Daar
heeft nooit een menschenhand de groot
heid der natuur trachten te ontsieren,
De tusschenruimten zijn ei heerlijk aan
gevuld met dicht en laag struikgewas.
In die bosschen maakte ik voor 't eerst
kennis met de Mombutu’s of dwergen.
Dwergen, niet in den zin v. halfgewasse-
ne menschen, mislukte of misvormde
wezens, maar menschen volgroeid, wel-
regelmatig ontwikkeld in
Hun gestalte, als- vol
wassene, blijft gemiddeld tusschen 1.25
M. en 1.45 M. Als men die menschen
eenmaal gezien heeft, kan men ze ter
stond van de andere negers onderschei
den. Hun huidkleur verschilt aanmerke
lijk van de anderen, ze zijn niet zwprt,
maar geel-brons, hebben diep-liggénde
heldere oogen, breede neus en dunne
lippen. Daarbij hebben ze een veel ver
standiger gelaats-uitdrukking dan de ne
gers van alle andere stammen. De
dwergneger is vlug en lenig van aard,
wonderbaar behendig met pijl en boog,
en leeft van de jacht. Eigenlijke dorpen
hebben ze niet, maar leven los, diep in
de bosschen, vandaag hier, morgen daar.
Ze maken er in *n oogwenk hun kleine
ronde hutjes van boomblaren en gras,
niet hooger dan 1.20 M. Plantages van
bananen en rijst houden ze er niet op
na, zooals de andere negers, maar ze
gaan de opbrengst van hun jacht en wil
de honing inwisselen tegen bananen en
rijst bij de naburige volksstammen. Men
zegt, (en 't is zeer waarschijnlijk) dat de
dwergnegers de eerste bewoners van
Congo geweest zijn, en dat de grootere
negervolken eerst later uit het Noord-
Oosten van Afrika naar hier kwamen
gezwermd. De dwergen leven geheel op
zich zelf, buiten den invloed van de hen
omringende rassen, verlangen ze te blij
ven wat ze zijn: vrij en onafhankelijk op
de aarde, die ze als de hunne beschou
wen.
Op m’n reis ontmoette 'k soms heele
zwermen van die kleine mannetjes, zon
der te groeten, zonder me aan te zien
zelfs, stoven ze voorbij of maakten
schuw 'n halven cirkel door het struik
gewas om naar niet in de orimiddellijke
nabijheid te komen v. dien grooten blan
ke. Dwergen-kinderen die
op
vit
Hoezeer onze Missionarissen te lijden heb
ben onder de toestanden in China moge blij
ken uit het volgend schrjjven van een Mis
sionaris in Mongolië
„Na de nederlaag van generaal Feng-iu-
siang. toen zijn troepen naar Kansou optrok
ken en daartoe al onze Christenheden van
Santao-ho voorbijkwamen, hebben wjj en
onze Christenen veel te verduren gehad.
In de laatste tien dagen zjjn zes kerken
geplunderd, meestal door de troepen en ook
wel door de roovers.
Sedert een paar maanden moeten wij dag
en nacht de wacht houden.
De Chrit-tenen zijn meestendeels gevlucht
naar de bergen of naar den een of anderen
versterkten Missiepost.
Mijne Christenheid Manhwi is voorzien
van een omheining.
De twee buitenposten van Manhwi zjjn
reeds totaal geplunderd.
Talrjjke Christenen zijn ook meegenomen
door de roovers, en worden niet losgelaten
dan na de betaling van hun losgeld.
Op 19 September 1926 kwamen hier in den
voormiddag een zeventig soldaten aan, die
al de lastdieren, die in 't plein rondliepen,
aansloegen.
Wjj ontvingen ze heel beleefd en, over de
omheining, gaven wjj hun alles wat zjj noe-
dig hadden.
Maar zij waren op plunderen uit en wilden
binnen.
Dat weigerden wjj.
In den namiddag kwamen zich duizend
man hjj hen aansluiten. Zjj stelden zich in
slagorde en begonnen te schieten, vanaf 5
uur in den namiddag tot 10 uur ’s avonds.
Zjj bombardeerden de kerk en de pastorie^
De eerste bom viel op den toren, twaalf an
dere vielen in den hof. Te 10 uur werd allee
stil.
Rond middernacht kwam men ons berich
ten, dat ’t geschut den volgenden morgen
opnieuw zou beginnen.
Om de Christenheid te redden, wilde ik
het uiterste wagen.
ipervlakte
bevolking
van meer dan 500.000 heidenen hebben
we 5 verschillende volksstammen
evangeliseeren. 't Zou me veel te
voeren, ja, *t is zelfs onmogelijk om
woonten, karakter, levenswijze en
geloovigheden van eiken stam afzon
derlijk weer te geven. Gaarne wil ik
echter deze gelegenheid benutten om u
1£>TE X2J
IN Of WORM
CAMTTEIöaiOOt
