i
I
I
„ONS BLAD”
I
73.
Wie er stemmen moeten.
F. H. M. VAN DER GRIENDT f
I
1
A
Ruime keuze
K ARPETMATTEN. DEURMATTEN,
SERRE MATTEN. JAPAN.MAT.IES.
UIT DE PERS.
F. H. M. van der Qrlendt f
GIRO ALKMAAR 1848*3 Maandag M3SMH 1337. GIRO ALKMAAR 104863 3|e JuirgMg
Abonnementsprijs
Bureau HOF 6, ALKMAAR - Telefoon
BUITENLAND.
De chaos In China.
Advertentieprijs
Aan alia abonné'a wordt op aanvrage gratie aan polio varetrokt, welke han verzekert tegen ongevallen tot een bedrag van f 3000.—f750.—, 250.—f 125.—f 50.—f 40.—
4
t
i
r
«•maakte kiezerslijst
lemreuteraadsverk le
af zich naar bet get>ouw
'omp., gelegen op een
en -bui
jaar liereTkt
plaatsing
meer f 0.13.
A. BNGELANDER,
MAGDAI.ENENSTRAAT B 17. ALKMAAR.
gelegenheid
ilugen mag
kiezer» es j op het
app4l ontbreken. Door zich de kleine moeite
te getroosten, even
gaan, kan men zichzelf deelname
stemming verte keren.
Zekerheidshalve zouden wjj tenslotte de
besturen der kieevereeuigingen willen aan
reden, self die eontrAle ter hand te nemen
Alle middelen dienen benut, om het aantal
Roomache stemmen zoo groot mogelQk te
doen zijn.
ewond.
mededeelingeu van den speel-
indent der „Daily Telegraph”
I In de
Het was te verwachten, dat deze onvermoeide held eenmaal ,,tn 't
harrenas' sterven zou
Hij werkte altoos, hij wilde van geen rusten weten en steeds stood
bijtin 't har re nas'.
Zipi minder goede gezondheid was hem geen beletsel en de waar
schuwingen van ware vrienden mochten niet baten:
hij moest zijn hoog ideaal nastrevenj daarvan kon niets en niemand
hem weerhouden.
Het was te verwachten, dat hij „in t harrenas" sterven zou.
Doch, dat de dood zóó schielijk hem bespringen zou, dat heeft
niemand zich tevoren verbeeld, gerealiseerd!
Zaterdagavond nog richtten wij tot hem een schrijven van zakelij-
ken aard: hoe weinig konden wij toen vermoeden, dat wij een brief
schreven aan eenen doode
De brief ligt nóg, in gesloten couvert, voorzien van adres, op ons
schrijfbureau
De brief zal hem nooit meer bereiken.
r f 2.—
f 2.85
f 0.60 booger
Het drama te Nanking.
De Brllsoiie draadlooss dienst brengt ecu
aaneengeschakeld verhaal omtrent de dra.
matter ho gebeurtenissen te Nanking, waaruit
allereerst opnieuw blijkt dat ten gevolge van
bet dreigen met drastische maatregelen door
de Eugilscbe en Amerikaausche vlootvoog
den do „gestrande” vreemdelingen werden
ger.-l
Gemeld
werden v«
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Ptr kwartaal voor Alkmaar, sta
Voor buiten Alkmaar .«.sis
Met Geïllustreerd Zondagsblad i t
niet gcmakkeljjk laat beschrijven. Een ijver,
die velen van zijn vrienden verontrustte.
Doch met een groot en verdiend succes werd
sjjn onvermoeid, onafgebroken werken be
kroond.
Het rou ons te ver voeren, dit in details
na te gaan. Maar wel mogen wij roggen welk
een hoog aanzien v. d. Griendt genoot onder
zijn collega's. Zijn woorden waren steeds
weldoordacht. Zijn rellgieusiteit drong, waar
en rechtschapen als zij was, groeten eerbied
af. leder van zijn Katholieke collega's kon
met hem «preken over de godsdienstige zijde
van do vele vraagstukken waarmede zjj
door hun ambt te maken hadden en was ze
ker bij v. d. Griendt een echt Roomech ant
woord te bekomen. Blijmoedig ook bracht hjj
offers, zoo nog geen jaar- geleden b(j het
overlijden van zijn oudste kind, als roM-
gieme.
deren en de vreemdelingen aan te vallen. Gi
les, de Engelsche consul-generaal, werd
klaarblijkelijk reeds gewond bij den eersten
stormloop op het eonsulaats-gebouw, dat be
schermd werd door zes mariniers van den
kruiser „Emerald”. Even na den eersten
aanval dezer Kantonneeeche gowapenden
nikte bet Zuidelijke leger de stad binnen. De
daartoe behoorende soldaten gehoorzaamden
niet langer aan hunne officieren, doch plun
derden alle winkels mitsgaders de Anieri-
k <anaehe en Japansche consulaten.
Donderdagmiddag om 4 uur werd de toe
stand kritiek. Toen werd vanaf de oorlogs
schepen waargenomen dat een gewehlige me
nigte. waaronder zich ook vele soldaten lie-
vonden. naar den Socny-heuvel oprukte.
Een haastige beraadslaging tuesehen den
commandant van den Engelsehen kruiser
„Emerald” en de commandanten der Anie-
rikaansche torpedojagers leidde tot het be
sluit om de Europecsche vluchtelingen te be
schermen door een gordijn van kartetsvuur,
ten einde de Kantonneezen, die nooit een
granaatvuur hadden medegemaakt, te doen
afdeinzen.
Gebruik makende van het respijt trachtten
de Europeanen te ontkomen door de bochti
ge nauwe straten, naar den eenigen uitgang
die toegang verleende tot de Bund. Daar
vonden zjj juist gelande Engelsche en Amo-
rikaanecho matrozen, die hun terugtocht dek
ten. Voor zoover bekend, vielen bjj dat alles
geen dooden en gewonden.
Vanaf dat moment was alle communicatie
iiM-t de Engelsche en Japansche consulaten
var broken.
Vele geruchten meldden dat de Engelsche
consul om het leven was gekomen, tezamen
met kapitein ter zee Spear en tjjn escorte, en
dat de Japansche consul was vermoord. Die
geruchten bleken gelukkig onjuist te zijn,
doch wei was dr. William», v lee president der
uaivtniteft, straat In koelen bloede ver
moord.
Donderdagmiddag nadat de schepen een
doeltreffende versperring hadden gevormd,
zond de commzndant der Kantonneezen een
afgezant naar de ..Emerald” met verzoek het
bombardement te staken. De hoofdofficieren
der Britsche en Amertkaansche schepen ant
woordden dat hij zelf diende te komen om
den toestand te bespreken, doch niet later
dan tien uur. HU verscheen evenwel niet. De
marine-commandanten verkeerden toen in
een moeilijke positie, daar, ofschoon de
meerderheid der buitenlanders in veiligheid
was, tien Britten en ongeveer honderd Ame
rikanen 'aar verluidde zendelingen - met
hun gezinnen ergens In de stad verbleven
Hun lot was echter niet bekend. Bovendien
wareu er de Hritsche consul, van wien men
wist dat hij gewond was en de Japnnscho
consul, wiens lot onzeker was. Het was ón
mogelijk om voldoende strijdkrachten van de
eehepen uit te landen om de ommuurde stad
te bestormen en het was eveneens ónmoge
lijk de militaire punten in de duisternis te
beschieten.
Vandaar dat dus het ultimatum aan den
commandant der Kantonneezen went gezon
den, waarin hem werd bevolen al do nog
restende buiten landers Vrijdagochtend om
10 uur te bevrijden, daar anders de bevelheb
bers drastische maatregelen zouden nemen.
Tijdens den geheelen duur dezer gebeurte
nissen werden de oorlogsschepen door de
Kantonneeecbe troepen aan beide zjjden der
rivier beschoten, waarbij op de Emerald”
een matroos werd gedood, 's Ochtends was
nog geen antwoord ontvangen op het ulti
matum en er waren geen buitenlanders uit
geleverd. Admiraal Hough verscheen om het
bevel over de Amerikaanscbe strijdkrachten
over ts nemen, en de Amerikaaneche admi
raal was zóó zeer getroffen door den ernst
van den toestand, dat hij den Amerikaan-
scheu bevelhebber te Sjanghai telegrafeerde
dat hjj vazi oordeel wan, dat, indien er niet
onverwijld tot een daadwerkelijke actie zou
worden overgegaan, het leven van de overi
ge Amerikaanscbe en Britsche onderdanen
verloren zou zijn. Hij adviseerde het bombar
dement der militaire punen.
Een dergelijke actie werd door den Brit-
schen en Amerikaanse,hen bevelhebber in
Sjanghai goedgekeurd, en er werd een Mal
ste waarschuwing aan den Kantonneescmen
bevelhebber gezonden.
Om zes uur Vrijdagavond werd meege
deeld dat Giles gewond was, en dat Captain
Spear en het geheels consulaire personeel,
met inbegrip der gewonde marinesoldaten
door de Kantonneezen waren uitgeleverd, en
dat de drastische actie was uitgesteld.
DE VOORBEREIDING VAN DE
ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
Een Fransch voorbehoud.
Da commissie van voorbereiding voor de
ontwapeningsconferentie ia het in eerste le
zing mover sent worden, ta verklwen, dat del
hoogs conlrasteerende partijen overeenko
men, bet aantal manschappen, dal dient
bij hel tegel of bü militair georgauteeerdg
formaties, te beperken.
De vereckrikkiiuien te banking.
Tsjang-kai-sjuk, de opperbevelhebber van
de Zuidelijken, zou op het hoofdkwartier van
de Zuidelijken, vlak bjj Sjanghai, zijn aange
komen.
Uit Nanking zijn 140 vluchtelingen, voor
het meerendeel vrouwen en kinderen, aange
komen. Zij vertellen tan hun verschrikkelij
ke zwerftochten en voegen eraan toe: „De
vloot heeft ons gered. Zonder haar touderf*
alle vreemdelingen zijn vermoord. Het bom
bardement van de oorlogsschepen alleen
beeft ons gered en aan den dood ontrukt.”
Niet één huis van een vreemdeling ie aan het
schrik be vrind vau 'le Zuidelijken ontkomen.
Du bewoners tjjn verjaagd en geslagen, hun
bezittingen zijn gestolen en de huizen ge
plunderd. Vele vluchtelingen meenen, dat de
aanval on de vreemdelingen zoo systema
tisch heeft plaste gehad, dat hij van te vo
ren geregeld moet zijn geweest.
Du toestand ts Nanking te nog steeds ge
spannen, hoewel alle Amerikanen en Engel-
acbsn. behalve twee Slkbsehe wachten. ia
veiligheid z|jn.
Er worden weer nieuwe slachtoffers ge
mald: Hubert, de hoofdpoortwsohtar te Nan
king, en een Amerikaan zijn gedood en twee
anderen gewond
H'ftr dreigende r taking.
Er dreigt te Sjanghai thane een* nieuwe
«taking doordat de arbeiders de weder In-
dieneUteiling eischen van alle stakers en de
verwijdering der barricades.
De Franschen zijn van plan alle buiten
landers uit de Frausche concessie naar de
internationale nederzetting over te brengen.
Ken begin der mocilijkhetlen.
Een goedingelichte hoogs autoriteit ver
klaarde aan den vertegenwoordiger van Reu
ter: staan nog slechte aan het begin der
moeilijkheden in China.”
De stakers keeren naar het werk terug,
maar het mecrendeel hunner ia van wapens
voorzien Zjj trachten de spoorwegen te doen
functionneenen door middel van arbeidera-
comité's, zonder medewerking der buiten-
lander* De commandzmt der Zuidelijken te
Sjanghai, generaal P«d-Tsj<»eng-ej1, la ge
noodzaakt geweest de vak vereenigingen te
erkennen, «Ie zuiver communistisch zijn,
evenals hun „leger”. Dit laatste bestaat uit
3000 in burger gekleeds soldaten en funetl-
onueert als een soort politiemacht.
Opnieuw zijn 80 vluchtelingen te Sjanghai
aangek omen. Zij verzekerden, dat te Nan
king uog twee Fraaeche paters zijn gedood.
Te Peking verwacht men een gecombi
neerde Engelach Amerikaazische-JapaiMohe
actie ter voorkoming van een herhaling der
getisurteniseeu. zooals deze te Nanking zijn
voorgevallen. Gemeld wordt, dat de gezan
ten <Ter betrokken mogendheden met elk sar
hebben geconfereerd over de te nemen maat
regelen.
Van 15 regels fl.25; elke regel meer f O.M. Reclame per
regel f 0.75 voor de eerste paginavoor de overige pagina's f 030)
Rubriek „Vraag en aanbod” bij vooruitbetaling per plaatsing
f 0.60 per advertentie van 5 regels iedere regel
Dit verscheiden komt wél onverwacht, en deernia vervult one
met de dierbare nabestaanden, die zoo plotseling soon, echtgenoot,
broeder, vader je, vooral vader moeten missen.
De dood heeft hem echter niet onvoorbereid gevonden»
hij wist, dat de dood hem op ieder oogenblik nabij was, en hij was
op den dood voorbereid in voorbeeidigen Katholieken levenswandelj
op. ieder oogenblik van den dag en van den nacht mocht de Heer
Zijn trouwen dienaar tot Zich roepen.
Daarom bidden wij vol vertrouweni
Hij ruate in vrede.
De bsnr H. K.(uypers), directeur van „De
Miuwbo'te schrüft in zijn blad:
E«n schokkend bericht voer ons, die dezen
zoo hoogst ijvwigen directeur soovele jaren
onder ouze beste vrienden en die van Do
Maasiiode tellen mochten.
De heer F. v. d. Griendt waa de oudste
zoon van den aan veten in den lande beken
den heer A. v. d. Griendt. hoofd van de St.
Thomae van Aquine-school te Rotterdam.
Zjjn vader behoorde tot het onderwijzerege-
slaeht, dal lu de herinnering van de thane
levenden als met een aureool omgeven te,
om zjju oprecht dieueu van het lloomoche
onder wijs in den meest zwarten Ujd dien
dit heeft doorgemaakt. Behoorend tol de
mannen als een Johannes Wilhelmus Tboinp-
son, een Blniicwierti, de vader van deu te
vroeg overleden pastoor van Bchcveuingen,
al» wat later een Btarmane. de vader van
den verleden laar geetorveu jongen priester,
en talloos velen, die zjjn geworden ais de
heipalen eu de fundamenten van het huidige
Hoomsche gebouw.
Maar hoewel zij ongezien z|jn, gelijk deze
grondslagen, teven zij ia de herinnering van
menigeen voort al» van eerbiedwaardigen in
Gods schoons Kérk.
Vader v. d. Griendt was een levend exem
pel van wal men thana noemt den Katholiek
van de daad Van een regelmaat en een bul-
tengswonen ijver van werken, waarin mte-
schien alleen zijn paa ontslapen toon hem
overtrof. Als een voorbeeld toog hij Zondags
ter kerke tuMcben zijn beide oudste zonen
En bg het opgroeien ging zijn oudste zoon
Frans al» vanzelf tn bet ooderwtj» Tot een
keelaandoening hem op ongeveer dertigjari-
gen leeftgzl het leageven ging belemmeren.
Toen bood hü zich aau bü de redactie van
J* M aaaboae”, onder het hoofdredacteur-
schap van Rector Ttiompson. Om zijn gron
dige kennis, maar vooral om zijn echt-Room-
sche opvoeding, die eerbied afdwong, werd
hem een plants ingerukud.
Na eenigen tijd werd den heer v. d.
Griendt een leidende positie aangeboden b|j
de firma v. d. Weyer te Utrecht
En weer kort daarop bet directorium van
_De Nieuws Haansmacbe Courant**
Hier heeft hü een Ijver ontwikkeld, dis zich
rd dat nog 160 Amerikanen
at, maar uit officieels berichten
bljjkt dat dezeu zich thans allen in vei
ligheid bevinden, met uitzondering vm
Mn, die werd gedood. Een audere Ameri-
knan werd ge
Volgens <Je
alen correapoi
Bartlett moesten alle vreenv' i ’en
stad bijeen komen in het Ititemutionale Ex-
portgebuuw aan de Bund, buiteu de wallen,
vanwaar zij zonder moeilijkhmlen naar de
schepen zouden kunnen wonIen gebracht.
Echter: in de verwarring, volgende op hel
binnenrukken van de Zuidelijken, kon slechts
sen deel der vreemdelingen genoemd gebouw
bereiken. De rekt imgl
der Btandard OU
heuvel binnen de muren en zichtbaar vanaf
da oorlogsschepen op de rivier.
Toen de Noordelijken hun aftocht begon
nen, kwamen de reeds lang in de ztad ver-
horsen Zuidelijken te voorschijn om té plutt-
De Hoomsche pers in Nederland lijdt een onherstelbaar verliet:
Te Haarlem overleed Zaterdagmiddag geheel plotseling de heer
F. H M. van der Griendt
Voor meerderen onder onze lezers waa de heer van der Griendt
misschien een onbekende. de meer ingewijden weten echter, welk
een geweldig promotor van de Roomsche pers de heer van der Griendt
gedurende tientallen van jaren geweest is, hoe de opbloei en de groei
van die pers, in ‘t bijzonder in Noord- en Zuid-Holland. voor een zeer
groot deel aan hem te danken is, ett hoe hij, in de veelomvattende
functie van directeur der N V.'Drukkerij „De Spaarnestad" van 's mor
gens vroeg tot z avonds laat, dag in, dag uit, zonder rust en zonder
verpoozing, gearbeid, ja. gezwoegd heeft om aan duizenden on duizen
den t'Mholieken in Noord en Zuid een goede pers te verschaffen.
En met welk een heerlijk succes!
Nadat de heer van der Gr! idt in Haarlem de exploitatie van de
„Nieuwe Haarlemsche Courant” en van „De Katholieke Illustratie”
ter hand genomen had, kwamen beide organen al spoedig tot weedom
en bloei; voor geen moeüijkheder en voor geen moeiten schrikte do
onversaagde werker terug, en spoedig kon de initiatief-rijke direc
teur zijn vleugelen breeder uitslaan; ook buiten Haarlem ging zijn
Roomsche kracht werken, en toen in het jaar 1918 het toenmalige
periodiek „Ons Blad naar den eisch der tijden en naar den wenach
der met duizendtallen gegroeide abonnee s dagblad moest worden,
toen was het de heer van der Griendt, die in zijne grootache onder
neming ook déze onderneming aandurfde, het „Noord-HoUandech
Dagblad" met neveneditiea verscheen; de Katholieken van
Noord-Holiand s Noorderkwartier kregen hun lang verbeid dagblad,
een dagblad, dat de plaatselijke en gewestelijke traditie geheel voorl-
zetle, een pers, die, in volkomen vrijheid, geheel zichzelf bloei en den
lezers juist datgene waarborgde, wat zij van hun plaatselijk en ge
west elnk bind mochéen en moeolen verlengen.
Onze lezers hebben er niet vee! van bemerkt, dat een gróótero
combinatie van bedrijven noodig geweest ia om Noord-HoHand'e
Noorderkwartier een goed Roomsch dagblad te bezorgen.
Doch, nu de leider van deze groote combinatie van ons is heenge
gaan, nu te het niettemin onze eereplicht, hem te huldigen aio den
voorbeeldloozon ijveraar, die dit allee door zijn initiatief, door sijn
durf, door zijn energie en door zijn doorzettingsvermogen heeft mo
gelijk gemaakt.
En zijn naam zal in hooge eere blijven, zoolang er in ons gewest
Katholieken leven, die waarde hechten aan hun Katholieke pere.
Hij heeft groote dingen aan de Katholieken van Noord- en Zuid-
Holland gedaan.
En daarom zullen velen mèt ons in deze dagen een gebed ten
Hemel willen stieren voor de zielsrust van dezen Katholieken wer
ker, die leefde en streed voor ons aller hoogste belang: voor de Ka
tholieke zaak dooi middel van de lundeertng en van den uitbouw
eener Katholieke pers.
Nu de verkiezingen (voor Staten en Ge
meenteraad) wederom voor de deur staan,
rjjst si» vanzelf de vraag, wie er kiesgerech
tigd zijn.
Het antwoord hierop luidt ia het algemeen:
allo Nederlandsche staataburgm en -burge-
reszen, die den leeftjjd van 26 jaar bereikt
hebben.
la zyn algemeenheid te dit antwoord ech
ter foutief, omdat men rekening moet houden
met eenige beperkende bepaiuigen
Juister is, als men antwoordt: allen, wier
namen op de kiezerslijst voorkomen.
Nu doen ich ten aanzien hiervan eenige
moeOjjiiheden voor en wel, omdat men voor
de komend» verkiezingen m«t twee kiezer»
Ityeten te doen beeft, voor soover de Gemeen
teraadsverkiezingen tenminste ua 15 Mei
worden gehouden.
Men bedenke n.l., dat de kiezerslijst, wel
ke thans wordt vaetgesteldd, van kracht te
van 16 Mei s.s. tot 16 Mei van het volgend
jaar Op die Ijjsl moeten gevteaut worden
do inwoners der gemeente, Jic de voor de
kiesbevoegdheid gevorderde vereiachten be
zaten op den eersten Februari jl., alleen
den leeftijd van 26 jaren moet men hebben
bereikt vóór of op den Ibden Mei a.s.
Voor de Statenverkiezingen zal deze kie-
seniljjat echter niet van kracht ajjn; daarvoor
geldt de vorig jaar opgi
Maar, voor zoover de G<
amg<-n na 16 Mei aa. zullen plaat» hebben,
wondt de nieuwe kiezeralljzt gebruikt
Uit een en ander zal men tiegrupen, dat ter
secretarie licht abuizen gemaakt kunnen wor
den. Daarom liepaalt de Kieswet, dat tot en
met den 16den April a.s. een ieder bevoegd
is bjj het gemeentebestuur verbetering van de
kiezerslijst aan te vragen op grom! dat b|
zelf of een ander, in strijd aset de wet, daar
op voorkomt, niet voorkomt of niet behoorlijk
voorkomt
De kiezerslijsten liggen than» op de ge-
■oenteseerelarieen tor tnsagn, ten sinds de
klesers en kizeresson in de gelegenheid te
stellen, ts controteeren of hun naam er wei
op voorkomt en zoo ja, of dharb|j geen ver-
gtesiugen brgaan zfjn
Men make daarom van deze
gebruik. Bjj de kostend» verkies
geen enkel strmgereehUgd
zich
naar het aecretaris te
aan do