Achter de Helherola
staat onze waarttVOtlC garantie.
rechtszaken:
llkaaar.
RADIO.
■riolt ktm U|t irüitB.
DE WILD
GEMENGD NIEUWS.
WAAR FAAM EN BZK VANDAAN
KOMEN.
LANDBOUW EN VEETEELT
PLANTENZIEKTENLEÊR.
(Vragen, deze rubriek betreffende,
in te zenden aan den heer M. vzn
Stijgeren te Hniloo, wat betreft
Kennemerland en den Lan-
gendijk. Voor de Streek, de
Bangert en de Beemster
wendde men zich tot
den heer K. van
Keulen, Veenen-
laan No. 88, te
Hoorn).
Spreekuur: Eiken Zaterdagmorgen
in het „Parkhotel" van 1112 uur.
PI a a t o a a i o k t o a k a d I g
Alpkabeth.
A is de Aardvloo, een springer heel
RADIO
Laat haak Batarstraal i
T ZAND.
SPANBROEK.
WIERINGEN.
HARENKARSPEL.
NOORD-SCHARWOUDE.
HOOGKARSPEL.
OTERLEEK.
na een paar kerkgang*
wijl het achterstuk ree
h
d
U
T is de Thrips, die komkommers
verbetering
noemden dijk zal g<
verbetering van de
"•«■heel voltooid een indrukwekkend
rk vorint in dit oude stadsgedeelte.
doch omvangrijk er zou
Ie heer Dobbelmann zich in
halfuurtje,
van
<1
I
v
•i
tx
dl
tn
K'
o*
in
to
>i
w
er
M
<11
d
II
o
- z
I
i
i
i
F
I
s
<1
l
ba
•P
h«
h<
bs
wl
41
te
P«
mi
u»
ik
K»
»e.
be
vs
ce
krjjgen
;en der
ie groot-
t Verschillende vertegenwoordigers van de
pers hebben op uitnoodiging des» Directie
een omwandeling gemaakt door de groot-
Doet wat zoovele Aetherola-bUltlCIt vóór
U deden.
Laat IJ dit superieure apparaat demon
streer en. Onre gehoorzaal ie avonds tot
9 uur geopend.
Ook in onderdeelen uitsluitend kwaliteits-
artikelen.
Onbeantwoorde vragen.
Op de vragen van P- Wte Den Haag
en C. K. te Burgerbrug, moet ik ant
woorden, dat ik hun vragen niet beant
woorden mag, omdat hun woonplaats
niet in mijn district gelegen is. P. W. ge
lieve zich te wenden tot den heer C. A.
Fremouw te Naaldwijk, C. K tot den.
heer M. van Stijgeren, te Heiloo.
Hoorn. K VAN KEULEN.
Ontwikkelingscursus. Alhier werd de
yorige week door den heer Jac. de Groot,
"Voorzitter der commissie van den ontwik
kelingscursus voor volwassenen het seizoen
Fan onderwijs wederom geopend. Na ecu
foepasseljik woord brengt de heer dKGroot
Onder andere ook naar voren, dat in de ver
gadering van B. en 8V. in deze gemeente toe
jagging gedaan is om den cursus van ge
meentewege vr(j vuur en licht te verstrek
ken.
In afdeeiing A zal worden behandeld: re-
jtenen, taal, schrijven, economie, boekhou-
Oen, algem. ontwikkeling.
4 In afdeeiing B wordt behandeld L. school
ilus uitbreiding economie en geschiedenis,
yerder voor beide klassen actueels onder
werpen door verscheidene sprekers o.a. door
pen Z. E. heer Pastoor Vonk, Burgemeester
purgcr en den heer Jac. de Oroot en den
heer Dam, gem. secretaris en den heer Im
mens. hoofd der school alhier.
Nadat door Ged Staten de in art. 4
van het bestuursreglement genoemde
..dijktafels" waren vastgesteld, is de mo
gelijkheid geopend verschillende binnen-
waterkeeringen te verlagen.
Als gevolg daarvan is in de begrooting
voor 1928 een post van f 78.000 opgeno
men voor verlaging Van een gedeelte
van den Oostzanerdijk beoosten Zaan
dam over een lengte van 2 K.M. Door
deze verlaging kan een weg met een
kruinsbreedte van pl-m. 10 M. worden
verkregen. Gerekend is op den aanleg
van een nieuw stofvrij wegdek, ter
breedte van 5 M., terwijl daarnaast nog
gelegenheid blijft voor den aanleg van
rijwielpaden. Deze weg, die opgenomen
is in het „provinciaal wegenplan 1927”,
vormt één der hoofdverbindingen van de
Zaanstreek met Amsterdam. Bij de ont
worpen afmetingen kan voor dezen weg
gerekend worden op de maximum bijdra.
ge uit de opbrengst der wegenbelasting.
Gymnastiekuitvoering.
Zondagavond gaf dc R. K. Gymnast ck-
vereeniging 8.8.S. onder leiding van den
heer W. Kaptein een uitvoering in.de zaal
van dyn heer G’. A. de Wit.
Een vrjj talrjjk publiek vulde voor het al
lergrootste deel de zich voor zulke gelegen
heden zoo bij uitstek leenende tooneelzaal.
Onder de aanwez'gen merkten wjj op de
eerste plaats op Pastoor Hendriks en Dr.
Oterdoom.
De Voorzitter de heer A. Luyc.kx bracht
in zyn openingswoord dank aan allen, die
er toe hadden bijgedragen, om te maken, dat
deze avond kon plaats hebben. In het bijzon
der aan Dr. Oterdoom, die zoo welw’llend
was deze uitvoering bij te wonen.
Vervolgens werd het programma zeer lof
waardig beurtelings door heeren gymnasten
en adspiranten afgewerkt. Van laatstgenoem
den was vooral te roemen het werken op de
„brug", terwijl ook hunne „vrije oefenin
gen” zeer aard:ge momenten te zien gaven.
Dat er onder de heeren gymnasten flinke
werkers waren wisten we. Toch volgden we
met spanning vooral hunne praestaties op de
„hoogbrug” welke in één- woord bewonde-
renswaardig waren.
Het programma werd afgewisseld met een
aard:ge voordracht op de 8. 8. 8. door den
voorzitter en een leuke mop van Pietje Puk
door den heer A. Spijkerman Pz.
Na afloop der gymnastiekoefeningen sprak
Dr. Oterdoom de gymnastiekvereeniging en
heel «n het bijzonder den voorzitter, en den
leider, op sympathieke wv<e toe. Hun wer
ken had bfj hem vele jeugdherinneringen
wakker geschud. Hij gevoelde zich voor een
oogenblik weer jeugdig gymnast. Hjj fel'cl-
teert de club met de eminente leiding van
den heer Kaptein en sprak den wenech uit,
dat onder diens leiding en onder vorzitter-
schap van den heer Luyckx, de Gymnastiek
vereniging 8. 8. 8. mocht groeien en
bloeien tot in lengte van dagen.
Na de pauze trad op de bekende humorist
J. IJefting uit Castricum. Allerleukste mo
menten hebben we beleefd.en er is dol ge
lachen.
Dat de heer Liefting ook in het ernstige
genre „goed” kan zijn bleek uit 'n enkele ern
stige voordracht, „de laatste dagen van
Juli” welke hij tueschen de humor invlocht
en .waarmede de vroolijke stemming voor een
oogenblik tot ernst omsloeg, welke afwisse
ling echter, blijkens het applaus, door het
publiek wel wend geapprecieerd.
De Piano-begele’ding bleek bjj Mej. A.
en den heer G. Sljjkerman in uitstekende
handen. Zeer lief was ook het pianospel van
de kinderen Nelly Konjjn on Alle de W't,
die hun leermeesteresse mej. A. Sljjkerman
alle eer aandeden.
Het was in totaal een zeer gezellige avond.
Moge de verloting welke S.S.8. tot atijving
der kas heeft georganiseerd, het gewenschte
eueces hebben.
Schichtig. Zondagmorgen werd plotse
ling het paard van den heer K. schichtig.
Door snel achteruit te loopen geraakten bij
na een paar kerkgangers onder de voet, ter
wijl het achterstuk reeds boven de sloot uH-
stak. Gelukkig had een der kerkgangers de
tegenwoordigheid van geest om het beest te
grijpen, waardoor verdere ongelukken wer
den voorkomen.
Brandstoffenspaarkas. Zaterdagavond ij.
hield de R. K. Brandstoffenspaarkas St. Jo
zef onderafdeeling van den Ned. R. K. Volks
bond afd. Wieringen haar Me algemeens
jaarvergadering in het lokaal van den heer
8. Veerdig.
De Voorz. de heer G. H. Rasch opende
de vergadering op de gebruikelijke wijze en
heette de aanwezigen hartelijk welkom. 8pr.
.wierp eens een blik in het verleden, consta-
teerende dat men met vertrouwen de toe
komst kan tegemoet gaan. Er is hier geen
yeden van ontevredenheid te bespeuren, zoo
wel bjj bestuur als leden bestaat er oen
Ivriendechappeljjke harmonie, dat doet aldus
lepr. goed.
De notulen worden voorgelezen door den
Secretaris, den heer Nico Boersen en werden
tonder op of aanmerking goedgekeurd, even
als het jaarverslag, dat op keurige wjjze was
Weergegeven, waarvoor de voorzitter den
Secretaris namens de geheele vergadering
hartelijk dank zegt.
Door den heer J. Glim werd rapport uit-
webracht van het nazien der boeken en be-
Bcneiden en verklaard dat afles in orde was
bevonden.
De voorz. dankt vooreerst dbn penning
meester voor het accurate beheer en de
öommissie, die zich de moeite heeft willen
getroosten. Spr. zegt namens de geheele
vergadering dank.
De heer V. Vroone werd benoemd tot So-
pre taris.
De heer Vroone hoopte evenals de oud-
tecretaris goed te mogen sarhenwerken met
net bestuur.
Tot penningmeester werd gekozen de heer
J. Koster Jz., die de benoeming aannam.
Daar de rondvraag van heinig belang was,
Bloot de voorzitter deze gezellige 5de jaar
vergadering en hoopte van harte, dat de
nieuwbenoemde bestuursleden evenals zjjn
Voorgangers ijverige bestuursleden zullen zjjn.
Ontwikkelingscursus. Alhier werd
KANTONGERECHT TE Al.KMAAlL
8. K. Amsterdam, overtreding Kanaak
reglement f 4 boete of 4 dagen hechtenis
J. V. te Beverwjjk, II. 8. te MedemMIk
overtreding Wet Openbare Middelen vat.’
Vervoer, leder 10 boete of 10 «lagen hech-
tenis.
M. <le V. te Alkmaar, dronkenschap 'f
boete of 1 dag hechtenis.
J W. te Alkmaar, overtreding Arbeidswet
2 maal 5 boete of 2 maal 5 dagen hechtenis’
J. M. v. d.^H. te Alkmaar overtreding
Tramweg Reglement, vrijspraak.
8. K. te Alkmaar, overtreding VtMchertt-
■wct. 4 boete of 4 dagen hechtenis. M
P. P. te Heiloo, H. P. B., A. M. te Bergen
J. K. te Amsteniam, H. v. d. G. te Putters’
hoek; F. H. te Purmerend; Th. A. K., L. v 4
Ie, F. F. P. te Alkmaar, J. B. te Snoek, C G
te Oudorp, 8. Z. te Noord-Scharwoude. over
treding Politie verordening; de le f 3 boete
of 3 «lagen hechtenis; de 2e en 3o ieder te
ruggave aan <lo ouders; de 4e, 5o en !»e leder
4 boete of 4 dagen hechtenis; de fle. Te en
8e ieder 2 boete of 2 dagen hechtenis; de
10e 1.50 boete of 2 dagen hechtenis; dn
11e 5 boete of 1 week tuchtschool; de 12n
f 7 boete of 7 dagen hechtenis.
J. B.. M W 0. de V., G. K M K., K. O.
E. 8., A. M. B., H .8., F. H. te Schoort, C. 8.’
N. H. te de Rijp, overUftling Artsonjjboreid^
kunst, ieder 3 boete of 3 dagen hechtenis.
0. J. A. H. te Bergen. W. M. Z. te Uitgeest
P. P. P. te Santpoort. K. M. te Haarlem, J. 8.
♦e Egmond aan Zee, A. B. K., D. P. D. te'
Alkmaar, C. V. te Warmenhuizen, P. B._ h.
J. A. te Koedijk, J. 8., A. W. te Akersloot,
N. O. A. te HHversum. W. B„ N. K J. te 'a-
Gravenhage, J. v. d. M., L K. te Broek op
f^ngemiyk, overtrerling Motor- on Rijwiel
wet; de le. Oe, 10e, He, 12e en 13e ieder 4
boet of 4 da sen hechtenis; de 2e 3 boete
of 3 «tegen h<Mitenia; de 3e en 15e ieder R
b«>ete of R «lagen hechtenis; de 4e 15 l>oeto
of 15 dagen hechtenis; de Re, fle, 17e en 1 Re
teruggave aan de ouders; de 7e f 3 en f fi
boete of 3 en fl dagen hechtenis; de Re ft
boete of 2 dagen hechtenis; de 1 fle 30 boete
of 30 «tegen hechtenis; de 14e vrijspraak.
Als inleider en leeraar van den 2en cur-
em treedt op de hoer Borst, onderwijzer al
hier. Momenteel zjjn ingeschreven 70 leer
lingen, afd. A 34, afd. B 3fl. Het leergeld 1»
gesteld op 10 eent per avond, zoodat oen
ieder uit financieel oogpunt deze «eer nut
tige en leerzame avonden zal kunnen vol
gen. k
Verbetering, in het veilingsgebouw van
den Noordermarkt is weer een mooie verbe
tering tot stand gekomen. Het aantal tele
fooncellen is wederom met twee uitgebreid
en op 5 gébracht, terwijl de inrichting zooda
nig gemaakt is. dat de cellen vanuit 1 plaats
bediend kunnen worden.
30-jarig bestaan. Het harmonie gezel
schap herdenkt op 17 Dec. a.s. het dertig
jarig bestaan. Waar dozen zomer het herden
ken daarvan door het houden van een con
cours moost worden afgelast in verband met
de staking der transportarbeiders, zal nu hot
fdt in intiemen kring herdacht worden.
Cursus. Voor den cursus Eerste Hulp
bjj Ongevallen meldden zich 9 deelnemers
aan. De cursus zal gegeven worden door Dr.
Romejjn in 12 lessen van een uur. De cursus
zal aanvangen op 22 November.
Huisvlijt. Vrijdagavond 4 Nov. verga-,
derde ten huize van den heer A. v. Ham de
vereeniging Huisvljjt Aanwezig 25 leden.
Voorzitter de heer Joh. Mammen.
Na opening en het lezen der notulen, stel
de de voorzitter voor om eerst punt 4 te be
handelen, bespreking tentoonstelling, voor
punt 3 bestuursverkiezing.
De voorzitter zette de wenscJieljjkheid
daarvan uiteen. Hjj wenschte alleen bestuurs
lid te bljjven indien 't werkelijk huisvlijt blijft
en dat er een opvoedende kracht van uitgaat
,voor de jeugd. Het speet spreker ten zeerste,
dat er na de verloting zoo’n stemming was,
dat er van een gezellig samenzijn geen spra
ke kon zijn. Spr. diende namens ’t bestuur
een Voorstol in om direct na de verloting
het officieels gedeelte te sluiten, zoodat het
bestuur na dien geen verantwoordelijkheid
meer treft; dit voorstel met algemeene stem
men aangenomen.
De heer Witteveen bracht naar voren dat
er strenger moest worden opgetreden wat
betreft de toelating in de zaal.
Besloten werd weer een tentoonstelling te
houden. JL
Bestuursverkiezing. De heer Witteveen
stolde voor dat het bestuur in ’t vervolg vol
gens rooster aftrad, hetgeen werd goed
gevonden. Hierna traden dozen keer af Mej.
Moeyee, Mej. Witteveen, Mej. Tromp en de
heer G. Moeges, die alle herkozen werden
met respectievelijk 20, 49. 21 en 20 stemmen,
alle ntunen hun benoeming aan.
In de vacature Mej. L. Zijp werd gekozen
Mej. A. Z|jp na twee vrjje stemmingen en
een herstemming met Mej. C. Schoehu|je.
De rondvraag leverde niets op, waarna de
voorzitter om 10 uur de vergadering sloot
met een opwekking tot de leden ook tot hen
die er niet waren om hun beste krachten te
geven voor het slagen van de volgende ten
toonstelling.
VERBETERING DER WEGEN.
In Noord-Hollande
Noorderkwartier.
Dijkgraaf en hoogheemraden van het
hoogheemraadschap Noord-Holland's
Noorderkwartier hebben bij de begroo
ting voor het dienstjaar 1928 wederom
gerekend op de voortzetting van de ver-
breeding en verbetering der wegen.
Zoo zal o.a. de verbreeding van den
weg op den Waligsdijk worden voltooid,
waardoor, mede tengevolge van de door
de provincie in 1927 uitgevoerde ver
betering van den Huigendijk en Hoogen-
dijk, spoedig het grootste deel van den
weg AlkmaarHoorn over Ursem voor
zien zijn van een stofvrije beharding van
4 m. breedte. Voorgesteld is een gedeel
te van den weg te Oudendijk, waardoor
in 1928 de weg door Oudendijk van de
Beemsterbrug tot den weg van de Zes
Steden een doorloopende verhardings-
breedte heeft gekregen van 4 m., te ver
beteren met spramex-afdekking.
Verder is er gerekend op verbeterin
gen te Ewycksluis en Oudesluis, de eer
ste uit te voeren in samenwerking met
den Anna Paulownapolder, de tweede
met den polder der Wieringerwaard.
Voorts zijn posten uitgetrokken voor
verbreeding van gedeelten van de wa
gen op den Amsteldijk, den Zuid-Schin-
kelkade, den Westerdijk van de Vier
Noorderkoggen, den Noorderdijk van
Drechterland en den Katwouderdijk. De
verbetering van den weg op laatstge
noemden dijk zal gebaard gaan met de
Kluft naar den Zes
Stedenweg, welke verbetering met het
oog op de veiligheid van* het verkeer
dringend mag worden geacht.
WOENSDAG 9 NOVEMBER.
Hilversum, IBM M.
12.00 PoiiUetwr. 12.35 2.00 l^iuctimuztek
door liet trio. John Helden, vlooi. M v. 't
Woud, reik». G. Verhey, piano. 3.00 4.00
Maak hot zelf! Rubriek van Mevr. Hchaaks
Verkozen. 0.00 7.15 Diuerinuziek door het
trio John Helden, viool M. v. 't Woud, cello.
G. Verhey, piano. 7.15 7.45 Oczondheids-
Zuster A. P. I>fjkntra: Het nut
moedert umussen. 7.45 Politieher. 8.10
Concert d<x»r het A. N. R. O.-orkest o. 1. van
Nico Troep. Mevr. Francisca Fischer, so
praan. Willem van ('aftellen, voordrachtkun
stenaar. 10.00 l’ersber. 10.45—12.00 1**°*';
muziek door Gricha Nakihounian aml hls'
„Russian North Star Orchestra”, in Hotel
des Indes te lH»u llaa«
Huizen, IMO M. (an 7 JO uur 1950 M.)
12 30 2 00 Concert N. C. R. V. 5.15-4J.15
Kinderuurtje door <ien heer F. C. v. Dorp
Rotteniam. 0.45 -7.00 Boekhou«lles. 7.00
7.30 lessen. 730—8.00 Spreker N. C. R. V.
Avond. S|»r.: Dr*. W. A. v,
cn
de
springer heel
klein,
B dat zal de Bessenspanrups wel zijn,
C is Carpocapza, de wormstekigheid
dar peren,
D is de draaihart, die kan men slecht
weren.
E is de Emelt, bestrijding Parijsch groen,
F is de Fomes, die pruimen kwaad doen.
G is Gryllojalpa, meestal veenmol
genoemd,
H is de Harlekijn, als bessenspanrups
beroemd.
1 is Incurvaria, al* spruitvreter berucht,
J dat is Julus, daarvoor ben 'k beducht.
K is de Kankerziekte der kool,
L dat is Limax, zooals men de slak
noemt op school.
M zijn de Mieren, een heel lastig goed,
N is het Neusrot, dat men bij tomaten
zoeken moet.
O is de Ooftmot van appel* en peren,
P de Peregalmug, die moeilijk is te
keeren.
Q is Quediu*, een vijand van mieren,
K zijn de Ratten, moeilijk te bestrijden
dieren-
S is de Schurft, die men bij ooftboomen
vindt,
zeer
mint.
U is de Uienvlieg, die doet heel veel
kwaad,
V zijn de Vallers, daarvoor weet 'k
w a geen raad.
W zijn de Wepsen, die zuigen aan 't fruit,
X is Xyleboru», die houdt het in
appels best uit.
Y is Ypsolophua, een onbekende vlinder,
L de Zwartbeenigheid, die doet
aardappelen hinder.
„G ebit" In Booneatokken.
Vraag 174. Simon B te An-
dijk schrijft mij:
Het schijnt mij toe, dat ik een weinig
last krijg van gebit in mijn boonestok-
ken, dat zich het aanstaande jaar kan
uitbreiden, dat het erg kan wezen. Wat
kan ik daaraan doen, dat ik daarvan ge
vrijwaard zal blijven?
Antwoord: Ontsmet Uw boone-
stokken met een oplossing van 15 pCt.
carbolineum.
8.00 (hristcl.
Dongon, Ixjeraar in de Engelsche Taal
I^U«-rkutide aan hot Mamix Gytnn. en
Ohr. II B. 8. te R'dam: Bunyan'* (hristen
rei ze naar de Eeuwighoid. Marxlolinoclub
„Antito” te Amsterdam, dit. K. de Haan.
Daventry, tMO M.
11.20 Daventry-kwartet, radio dan-band ea
■olixten (viool, cither). 1.20 - 2.20 Orkextcon
eert. 2.50 l-jigelxche le*. 8.10 Concert. 3.20
Causerie: Stuikexjieare. 3.50 Daventry kwar
tet. 4.06 Oauxerie 4.20 Licht klassiek «on
eert, Daventry-strjjkorkest en de Nafford
Singers. J. Bishop, piano. 5.35 Kinderuurtje.
0.20 Daventry-kwartet. 6.40 Tuint».praatje.
ti.50 'rjjdsweerber., nieuws. 7.06 Daventry
kwartet. 7.20 Causerie. 7.35 Pianomuziek
Van Bach. 7.45 Lezing: Human nature an«
politics. 8.06 Militair orkeilconcert. T. lianu-
iey, zang. 9.00 Sir Walford Davie* mannen
koor. 9.20 Weerber., nieuws. 9 30 Speech
van Prem. Baldwin. 10.15 Nieuwsberichten.
10.20 Populair orkestconcert. Westminster
Singers. 11.20 12.20 Dansmuziek.
Parijs, „Radio Pariet, 1730 M.
10.50 11.00 Concert. 12.50 2.10 Orkest-
concert. 5.05 - 5.55 T. 8. F.-revue. 8.50—
10.50 Concert. Orkest en solisten. Opera-
f ragmen ten.
langen berg, 469 M.
12.30 1.50 Orkesteoncort. 5.20 0.20 Ou
kesteoncert. J. (Ihartofilax, mandoline. M.
Scftütt, sopraan. 7.35 Robert Kopodavond.
Werag orkest en R. Koppel, humorist.
Daarna tot 11.20 Dansmuziek.
Königuswuxterbsusen, 1230 M.
12.20 7.05 Lezingen en lessen. 7.30 „Der
Liebestrank”, kom. o|»era van Ik»niz<'tti. 9.2W
laatste ronden zes«tegenrennvn in Berlijn.
Hamborg, 395 M.
4.20 Dansmuziek. 530 Orkestconcert. 7.36
„Sunte Maria tou'tu Schare" zangspel van
Bruno Penn. Daarna tot 11.10 Dansmuziek.
"iOM M
630 -6.20 Kamermuziek. 835 OrkosUxm-
oert 930 Gramofoonmuziek. 10.05—1035
Causerie.
een omwandeling gemaakt door de gi
ache en monumentale fahriek der N.V.
ï-ouis Dobbelman, voor eenige maanden ge
heel voltooid en gebouwd tusschèn Hoog
straat en Groenendsa(, te Rotterdam; een
o|>porv|akte benlaande van ruim 300Ó M2.
Daarin zjjn ondergehraoht de taltaks-, si
garetten- en theefabriek. Onder leiding van
de architecten B. Hooykaax A Zoon word
met het afbreken der oude huizen aan het®
Groenendaal in 1925 Itegonnen; oen werk
gepaard gaande met vele moeilijkheden,
danr i:ct bedrijf moest doorgaan, doch dat
[«•heel voltooid een indrukwekkend
I". rk xnnnt in dit oude stadsgedeelte.
De Directie, bestaande uit dc heeren R.
8. P. .Schuil en L. A. A. van der Heyd«m,
heeft door het initiatief nemen om het be
drijf geheel te modemiseeren de kroon ge
zet op den levensarbeid van den stichter, wij
len den heer Louis Dobbelmann, die als
zoon van een Nijmeegxch tabaksfabrikant
in IRflfl, na oen fl-jarig verblijf in Amerika,
in ons land terugkoorde, om te Rotterdam
van de firma H. van Woerden en Zoon een
kleine tabakxkerverij met winkel aan de
Hoogstraat gelegen over te nomen, welks
h<j in datzelfde jaar onder eigen naam her
opende. Hij huurde «M>k oen naastbij gelegen
pand, waarin h(j een sto«>mketol met ma
chine liet plaatsen, waarmede z(jn machina
le korverij was gesticht. Deze is de hakoe-
mat van de in onzen tijd, zoowel in binnen
ste buitenland, om haar tabaksproducten
beroemde Dobbelmann fabriek. Want onder
’s Ht'eren Dobbelmann’* cnerjriek zakenho-
heer werd het bedrijf gestaag jp-ooter te
omvang. In de eerste perirwle van ontwikke
ling was het bedr|jf over 3 verschillende
plaatsen In de stad verdeeld, doch in 1884
maakte de aankoop van de voormalige sui
kerfabriek van de firma Van Gordt aan de
Hoogstraat het mogelQk, dat alle takken
van bedrijf on«hw één dak gebracht worden.
De omzet naar het buitenland was toen
reeds van belang,
het worden toen d<
1870 de medewerking van den heer A. Zwenk
verzekerde, die later in 1901, togeljjk mot
een schoonzoon van den heer Dobbelmann,
den heer R. H. van Schalk, al» directeur op
trad van de Inmiddels opgerichte Naamloo-
ze Vennootschap v.h. Ix»»ite Dobbelmann. Dat
was helaas hetzelfde jaar, waarin de heer
Louis Dobbelmann door den «lood aan zijn
werkzaam leven werd onttrokken. Willen
we even nagaan wat er sindsdien geschied
de, behooren wfj te vermeiden, «lat de heer
A.eZwonk te 1981 zijn dlrecteursfunctle
neerlogde, na wn halve eeuw op voorbeel
dige wijze zijn beste krachten aan de firma
te hebben gewfjd. De heer van Schaik bleef
tot 1924 op zijn post. HIJ liet zich opvolgen
door de tegenwoordige directie, de jon<rc
generatie bovengenoemd, die tot de aieo-
heelc modemteeertegwan hot fabrieksgebouw
besloot en tot invoering van do meest inge
nieuze bedrjjtemachinex
Zoo is er thans een tabaJtsbmirjjf in het
leven geroepen, dat dooc zQo kracht, zijn
wfld hekenden naam en z(jn enormen omzet
inderdaad een sieraad is van de Rotterdam-
sche groot-industrie.
Men heeft zich er van kunnen overtuigen.
De gasten werden allereerst rondgeleid door
de groots drukkerij, waar drie snelpersen
voor kleurendruk het beno«»«ligde verpak
kingsmateriaal kunnen afleveren. De Faam-
verpakkteg werd daar o.a. ook gedrukt.
Een blik in de daaraan grenzende carton-
nagfdabriek deed zien op welke een snelle
wijze machinaal alle twnoorligde dooien
voor de verpakking worden gefabriceerd.
Daarna werd de groote kerverjj-hal betre
den, waar een groot aantal kerfbanken de
veschillende tabakken snijden, die uit de
enorme trechters aan de zoldering worden
opgevangen, ’t Is He weg van gekerfd blad
tot keurig verpakte tabak. Want, na de
kerfbanken verlaten té hebben, wordt «te
tabak langs ondergrondsche traiisjmrtbanen
naar de eesten geleid, waar zij het verdere
drogingsproces ondergaat. In zeeven terecht
gekomen wordt «U vervolgens van stof en
zand gezuiverd.
Om «enigszins oen denkbeeld te
van het enorme productievermog
fabriek diene, dat een der 5 eesten, de
ste van Eurojta 8000 pond tabak per uur
verwerkt. Na de stofzuivermg wordt de ta
bak door middel van ge|>erste lucht naar de
bovenverdiepingen geblazen, waar de op
slagplaatsen zijn, die over de geheele lengte
der gebouwen loopen.
Hoewel de inorierniseering het geheele be
drijf geéiectrificeerd ia, er werken meer aan
100 motoren, wordt er stoom gebruikt voor
de droogdokken en vanzelf voor de centrale
verwarming. De electriciteit is de overwe
gende kracht en deze brengt de tallooze
economisch werkende bedrijfsmachines in
werking, die mogelijk maken, dat goede ta
bakken in uitstekende verpakking tegen mi
nimum prjjx in de consumptie gebracht kun
nen worden.
Al« 'in een revue zullen we thans alle*
noemen, wat de grootste Iwlaugstelling «Ier
perxmenschen mocht trekken. De reuxachti-
ge vochtketete, waarin de pruimtabak B.Z.K.
de roem van het huis Dobbelmann, wordt
gesausd', de spinnerij machines, waar m»c
de z.g. rol tabak, de delicatesse voor den
hartstorfitelijken pruimer, dio niet wil we
ten, dat hü pruimt, buitengewoon vinding
rijk in elkaar ziet draaien; de machinale
pakkerjl met haar ingewikkelde machine-
techniek, die mogeljjk maakt in één dag |>er
pakoteermachine 2500U pakjes tabak ke.jrig
verpakt af te leveren; de banderolleermachi-
nes; de automatische theewegerj}; de siga
rettenmachines w.o. or een is met een pro
ductievermogen van 250000 sigaretten p«>r
dag; de machines in de groote bankwerkc*r|j
en smederij, enz.
Zoo werd op bovengenoemde opslagplaats
van gekorven tabak bereikt een ruime lichte
zaal met breeds buikopeningen in den vloer
om de tabakken te traasporteeren naar de
reed* genoemde pakker ij, waar ze, alvorens
in de machines te komen, met de iiand door
meisjes wordt gewogen, omdat er nog geen
uitvinding is, die het mogeljjk maakt tabak
automatisch te wegen.
(»p bot enorme dak, een i»anorainh gcven>!e
van «Is groote stad, zag het gezelschap de
groote „cyclonen" of luchltorens, waarmede
ne tabak uit de kerverjj naar de voorraa«l-
«older» geblazen wordt. Volgden de xtrippe-
rjj on sorteerdcrij ten dienste der melange;
de groote timmerman* werkplaats, waar
vatenduigen worden verwerkt tot export-
kixten; de z.g. vactium-afdoeling, waar blik
ken. gevuld mot tabaksproducten voor ds
tropen bestemd, luchtledig gemaakt worden.
Iets wat bjjzonder in dit grootsche tabak*-
bedrjjf don bezoeker opvalt, is de door de
geheele fabriek loopende transnortketting,
tor lengte vaS 285 M., waarmede alle ver
pakte producten naar de verachillende af-
deolingen worden gczon«len. Ten slotte de
groote exp«*ditiohal cn «Ie modern ingerichto
kantoorlocallteiten, waar den bez«»ekcrs het
Z.g. Holcrith kaartsysteem werd gedemon-
»treord, waarmede in één uur 24.000 kaarten
gesorteerd kunnen worden mot den naam
van den afnemer, zjjn woonplaat*, zjjn aan
koop en bextervi lȐdrag, kortom alle bijzon
derheden van belang voor de administratie
met haar staf van employé’* en haar reizi
ger*. Deze laatxten reizen per auto het gan-
sohe land door.
Een pracht bedrjjf van breeden om vangt
een der grootste fabrieken van Rottenlam.
Hot autopark teit alleen reeds meer dan 20
wagons. Het personeel is mim 500 man
sterk. De firma bezit opslagplaatsen aan de
rivier de Maas, o.a. aan de Vierhavenstraat,
aan de Brielsohelaan en aan de Linker Rot-
tekads, waar voor duizenden en duizenden
vaten ruimte aanwezig is, ongerekend de
pakhuizen aan Hoogstraat en Groenenden!
Filialen zjjn gevestigd te Amsterdam,
’s-Gravenhags en Utrecht.
Door de voortreffelijkheid der producten
en het energieke beheer steeg de omzet der
N.V. v.h. ïx>ui« Dobbelmann met 50 pCt
sinds do oorlogsjaren, terwjjl door de capa«
cltelt der nlenwe Installatie op een toename
van 100 pCt. gerekend Is. Door het enorme
succes, dat de firma than* reed* heeft met
haar nieuw merk baaitabak „Faam", 1* de
omzet intusschen wederom met 10 tallen
procenten gestegen. De omzet van haar alom
bekend merk pruimtabak R. Z. K. I* ander
half maal zoo groot als voor den oorlog.
Een bedrijf, dat een eerste plaat* inneemt
In ds Nederlandsche T>bak»-lndu*tris.
