DE KATHOLIEKE
^UustrAti
-nnrflfffl. \l
EENI
LOUDSPEAKER I
Christelijke beschavings
arbeid.
KERK EN SCHOOL.
den hoogeren
vragen
van
een
26—29
de
Prof. B. F. OVERMAAT,
Gr. Seminarie, Drieberg*»
Postrekening 40889.
[een overdreven devotie,
J niet gevraagd, dat gij
Zus-
1 uit
Tilburg vierden 1 October het 25-jarig be-
ROOSTFR DER RETRAITEN.
in het „Sint Petrus Canisius” Retraitenhuis
ROOSTER DER RETRAITEN.
Voor vrouwen in bet Bisschoppelijk Retrai
tenhuis „De Tbabor'- te Rotterdam.
80 Nov. Meisjes. P. Carmeliet.
JKJ Nov. tot 8 Dec. Zelatricen van
Kruispenning. P. PassionisL
69 Dec. Open voor eventueel aan te vra
gen retraite.
11—14 Dec. Jonge dames deftigen stand.
P. Jezuiët.
Voor mannen in bet Bisschoppelijk Retrai
tenhuis „Sint Clemens” te Noord wjjkerhouU
2124 Nov. Heeren uit den Middenstand.
P. Franciscaan.
2629 Nov. fmgebuwde St. Josephs-Ge-
zeilen e. a. P. Carmeliet.
14 Dec. Patronaatsleden. P. Dominicaan.
69 Dec. Oeburden van den gewonen
stand. P. Jezuiët.
OE WETENSCHAPPELIJKE NALATEN
SCHAP VAN MOR. DR. AUGUSTINUS
FISCHER—COLOR IE, BISSCHOP VAN
RASCHAU.
Kipa vemetnit vat bevoegde zijde.
Een opmerkelijke hoeveelheid van wetew
schappelijke handschriften is ons bewaart
gebk ven in de nalatenschap van den vromei
en hooggeleerden Dr. Augustinue Fischer
Colbrio, bisschop van Kaschau (Tejecbo-Slo
wakjje), die tijdens zijn leven de grootste
belangstelling toonde voor katholieke inter
nationale samenwerking, waaraan ook „Ki
pa” de beste herinneringen heeft en die na
een twintigjarige, voorbeeldige leiding van
zijn diocees op 17 Mei 1925 in den Heer ont
sliep.
Volgens de onderzoekingen, die onmiddel-
lyk na den dood van den bisechop ingeleid
werden, bestaat de wetenschappenlijke nala
tenschap aan handschriften hoofdzakeljjk uit
de volgende werken:
1. De gezamenlijke summa theologica van
den H. Thoma’ van Aquine, artikelgewjjs ir
den vorm van syllogismen bewerkt. Aan di
groote, in zeer goed en gemakkelijk ver
staanbaar Latfjn bewerkte en ongeveer vijf
tien duizend kleine bladzijden omvattende
werk, besteedde de overledene ongeveer 40
jaren, terwijl hij zijn geest eiken dag een half
uur aan de scholastieke dialektlek overgaf.
2. Een eveneens in het Latijn opgestelde
katholieke kultuiwgeschiedenis, getiteld: Cul-
tura Christiana.- Hieraan werkte de overlede
ne meer dan 30 jaren. Dit werk is in zeven
boek n ingcdeeld. Het eerste boek handelt
over het christelijk kultuurbegrip in het alge
meen. Het tweede over de zedelijke kuituur,
het derde over de sociale, het vierde over
de economische, het vijfde over de weten-
schappelijke, het zesde over kunsthistorische
die de kerk aan de menschen gebracht heeft.
Het zevende boek eindelijk brengt de apolo
getische samenvatting v.,n het voorafgaande.
In dit werk wordt de wetenschappelijke,
zoowel als de geschiedkundige zijde van he"
betreffende onderwerp behandeld. Het eerste
boek is in verkorte vorm reeds vroeger 1®
druk verschenen. Ongeveer de helft van he
tweede boek. (273 met de machine geschre
ven foliobladen waren reeds persklaar
De overige deelen van het groote werk, die
gedeeltelijk voltooid waren, zijn in schetsen
en aa-deekeningen bewaard gebleven.
3. De derde groep der wetenscbappeltp
ken nalatenschap is ’n verzameling van rond
zes honderd preeken in het Duitsch, het La
tijn het Slowaaksch, het Hongaarsch.
4. Bovendien vinden wij een rjj van ver
handelingen over alle gebieden der theologie
deels nog uit den studietijd en den docenten-
tüd
4. Verder een rü van ongeveer acht hon
derd dagbladartikelen over sociale kultureeie
en andere actueele vraagstukken. Een deel
er van is reeds m een brochure verschenen.
Voor de preeken van den bisschop wordt
thans een uitgever gezocht, ‘erwyl
te kapittels van het werk „Cultura J™*****-
na” verveelvuldigd worden om aan „ak-kunov
gen toegezonden te worden, opdat1 er onaer
de geleerden belangstelling voor dit we»
gewekt worde.
Ooet-Java.
De missie der paters Cannelieten is sinds
April verheven tot Apostolische Prefectuur,
en 1 Juli is de Hoogeerw. pater Clemens v.
d. Plas benoemd tot eersten- Apostoliechen
prefect. Hij is een Brabander van geboorte
(Heeewijk, 13 Juni 1885) en een man in de
volle kracht des levens.
Deze missie omvat de gebieden Passaroe-
an, Bézoeki en het eiland Madoera. De hoofd
statie, maar ook de Apost. prefect zetelt in
Malang.
Sinds de Cannelieten op Java aanwezig
zijn (1923) zijn er als vaste staties bjjgeko-
«nen: Probolingo en Djember; en was er tot
dusverre nog niet kunnen gewerkt worden
onder de Inlanders, dit ie sinds dien tijd ook
begonnen. Er zijn onder hen twee vaste pos
ten opgericht en men telt een 400 Katholieke
Javanen.
De Ursulinen zijn reeds jaren werkzaam in
Malang. In 1926 werd door de Zusters van
0. L. Vr. uit Amersfoort een school begonnen
te Probalingo, die aanstonds druk bezocht
werd.
De broeders uit het St. Gregoriushuis uit
Utrecht zullen nn voor 't onderwijs zich naar
de boofdstatie Malahg begeven.
In enkele jaren ie dus de missie van Ooet-
Java wel sterk vooruitgegaan. „Floreat
et crescat”, dat ze bloeie en groeie!
„Onder de Bogen”.
Te Djokja is voor de oprichting van een
ziekenhuis een stuk grond aangekocht, lig
gend in het meest gezonde deel der stad.
Het heeft een Nooidfront van 350 Meter,
terwijl het front aan den dr. Yap. boulevard
200 Meter lang is, en de totale oppervlakte
acht bouws bedraagt.
Daar, in een deel van de stad, waar geen
stofplaag te duchten zal zijn, aan een mooien
toegangsweg, die een korte verbinding vormt
met de nieuwe wijk, zal binnenkort de eer
ste steen worden gelegd van een gebouwen
complex, waarvan de helft thans zal worden
opgetrokken en de andere helft, zoodra de
behoefte aan uitbreiding zich zal doen ge
voelen. Het nieuwe ziekenhuis zal zooale de
„Loc.” bericht, aan de meest moderne
eiseben voldoen.
Van waar de naam „Onder de Bogen”?
Daarvoor is het noodig te weten, dat het
ziekenhuis zal worden bediend door de Zus
ters van Carolus Borromeue, die reeds in
Batavia en in Bandoeng ziekenhuizen heb
ben, en die due beschikken over voldoende
krachten met Indische praktijk.
Het oorspronkelijke Zusterhuis in Maas
tricht van genoemde Zusters wordt „Onder
de Bogen” genoemd, hetgeen aanleiding werd
om dien naam ook voor dit Jagjaechje zie
kenhuis te gebruiken.
In 1928 zal het eerste tiental Zusters naar
Jopja komen om zich aan de ziekenverple
ging te wijden.
te Bergen N. H.
2629 Nov. Mannen, leden van de H. Fa
milie. P. Carmeliet.
14 Dec. Jonge mannen. P. H. H. Harten.
710 Dec. Meisjes, gewone etand. P. Re
demptorist.
13—16 Dec. Dames, uit den deftigen stand.
P. Jezuiet.
17—20 Dec. Gehuwde mannen, Volendam.
P. Gezelschap van Maria.
23—26 Dec. L. T. B. P. Franciscaan.
28—31 Dec. Jonge Dames, middenstand.
P. van H. Hart.
25 Januari. Meisjes gewone stand. P. H.
H. Harten.
7—10 Januari. Ongehuwde mannen uit
Volendam. P. Jezuiet-
1215 Januari. Mannen, leden der Derde
Orde. P- Franciscaan.
16—19 Januari. Gehuwde en ongehuwde
Boeren. P. Redemptorist.
2225 Januari. Gehuwde en ongehuwde
mannen P. Carmeliet.
26—29 Januari. Gehuwde en ongehuwde
mannen. P. Montfortaan.
SINTERKLAAS.
VOOR DE ARME ST. THERESIAKERK
TE MAARN.
Wat zal Sinterklaas brengen aan de arme
St. Theresiakerk te Maarn? Zal zjj ook lot
de bevoorrechten van Sinterklaas behooren?
Htt antwoord daarop zullen de vereer lens
van St. Theresia wel geven naar ondergete
kende vertrouwd. De moeilijke omstandig
heden waarin deze eerste St. Theresiakerk
zich bevindt, zijn U wel bekend. Als men
moet zorgen voor een klein afgelegen gr.'iep-
je Katholieken, bestaande uit arbeiders met
groote gezinnen, dan kijkt men bij elke bij
zondere gelegenheid verlangend uit naar
weldoeners, die een helpende hand komen
bieden.
Stille weldoeners maken met Sinterklisa
zooveel blijde gezichten We hopen, dat ze
ook eens denken aan de St. Theresiakerk
voor de spoorwegarbeiders te- Maarn. Velen
verwachten door de voorspraak van de H.
Theresia een of andere gunet van O. L.
Heer te verkijgen. „Geeft en u zal gegeven
worden", zeg» ons de Goddeliike Zaligma
ker. Stel daraom Uw goede daad niet wit.
maar geef iets ter eere van de E. Theresia
voor het mooie doel: het behoud des gelooft
in ons eigen land.
Als uw beurs het niet toelaat, zorg dat
eens. dat U wat ond goud hüen verzamelt
onder Uw kennissen en zend dat als Sinter-
klaassuprise aangeteekend' aan ondenstaand
adres.
912 Febr. Open voor aan te vragen Re
traite.
1316 Febr. Heeren uit
stand. P Dominicaan.
1720 Feb- ven uit den gewonen
stand. P. van H. Hart.
2225 Febr. Open voor aan te vrager» Re
traite.
27 Febr 1 Maart Dames, middenstand.
P. Dominicaan
25 Maart. Meisjes uit den burger etand.
P. Franciscaan.
69 Maart Maria Congregatie O. L.
Vrouw dc« Vrede*. Amsterdam. P. Jezuïet.
1013 Maart. Mannen, leden van de H.
Familie. P. Carmeliet
1417 Maart. Vrouwen uit den Land- en
Tuinhouwstand. P. Redemptorist.
1821 Maart. Meisjes gewonen etand. P.
Montfortaan.
2225 Maart Open voor aan te
Retraite.
2629 Maart. Gehuwde en ongeh. Dames,
Euchar. Retr P. Augustijn.
30 Maart2 April. Open voor aan te vra
gen Retraite.
36 April. Gehuwde vrouwen, gewone
stand (goedé week). P. H. H. Harten.
710 Anril. Ongehuwde Joseph gezellen.
P. van H. Hart.
12—15 April
demptorist.
Hier mocht de Ned.-Indische regeeriing
ook wel eens baar invloed doen geldenl
Maar die heeft vaak meer kqk op het stof
felijke dan op het geestelijke. Zoo moet zo
gelden toegeetaan hebben voor den aanleg
van een auto-weg van Zuid-Bali naar West-
Bali. Zeker een goed ding! Jammer intus-
schen, dat, terwijl de Islam in West-Bali zoo
veel veld wint het Christendom er nog steeds
zorgvuldig geweerd wordt.
Communisme.
Deze laatstvermelde tactiek kan elechts
het communisme ten goede komen, dat het
gemakkelijkst onder de niet-Christenen zij
nen aanhang wint.
Aan boord van een hadji-sebip, dat thuis
kwam van de -reis naar 'Mekka, werden te
Medan vijf „heilige” mannen gearresteerd
wegens communistische propaganda^ onder
de Mekka-gangers. Het gebeurde op aanwij
zing van den consul te Djedda. Al meer is
gewezen op den communistischen invloed,
die van Mekka uitgaat.
Ondertueschen gaat het met den trek naar
Mekka onder de inlanders steeds crescendo.
Pas zyn er ongeveer 3100 teruggekeerd. Vol
gens de „Nieuwe Soerab. Courant” gingen
er dit jaar 64.183. Zeker een onrustbarend
verschijnsel, als we weten, dat deze Mekka-
gangers fanatieke vijanden van den blanke
en van ’t Christendom zjjn en in dien zin
de bevolking bewerken, by wie zij in hoog
aanzien staan. Want deze hadji’s bewerken,
moet de regeerinig weer onderdrukken.
Uit de omstreken van Madioen (Java) moe
ten weer 34 communisten de reis naar het
ballingsoord Boven-Digoel maken.
Op de Oost-kust van SumatraSiantar
werden 39 communisten gearresteerd, waar
onder 9 leiders.
In de streken van Bantam schijnt het ook
weer te broeien. Geen wonder, waar de Re-
geering zelf het roode element niet aandurft
en menschen in den Volksraad benoemde,
die er ronduit verklaren, „te gelegener tijd
niet voor geweld terug te schrikken”.
Wanneer er niet een zeer krachtige lei
ding komt te Batavia, loopt Nederland ge
vaar, een deel zijner Oost-Indische kolonie
althans Java nog in den loop van de
ze eeuw voor zyn gezag te zullen zien ver
loren gaan.
Meisjes middenstand. P. Re-
k
1720 April. Open voor aan te vragen
Retraite.
22—25 April. Heeren uit den middenstand.
P. Jezuiet. - z
2629 April. Meisjes gewine stand. P.
Franciscaan.
14 Mei. Leden van den Mariahond. P.
CapucQn
Voor de toelating tot de Pztronaats-Re-
traiten wordt de leeftijd van 15 jaar en voor
de toelating tot de andere Retraiten die van
18 jaar vereischt.
Zij die wenschen deel te nemen aan eene
Retraite, gelieven zich te vervoegen bij een
Erw Geestelijke die het toegangsbiljet aan
vraagt bij ondergeteekende. Dit bewijs wordt
echter niet afgegeven dan na overzending
der bijdrage tot de kosten der Retraite.
Zij. die i.iet ter Retraite opkomen, worden
geacht hunne bijdrage af te staan aan bet
Liefdewerk; maar zij zullen die bijdrage te
rug bekomen, indien zij een betalende plaate-
vervanger hebben aangebracht.
Mededeeling: Men wordt in het Retraiten-
huis vei wacht te half zeven, op den a vend
der opening der Retraite. Aankomst der trei
nen te Alkmaar: uit de richting Hoorn 17.08
uit de richting Helder 17.36 uit de rich-1
ting Amsterdam 17.34 uit de richting
Haarlem-Rotterdam 17.34. Het meest aan te
bevelen is gebruik te maken van de Autobus,
die vopr het station Alkmaar staat en 17.40
vertrekt, direct naar het Retraitenhuis. Men
kan ook gebruik maken van de tram Alk-
maar-Bergen, uitstappen halte Oostdorp
waar men na 5 minuten loopen het Retrai
tenhuis bereikt.
De Retraiten worden gesloten omstreeks
2.30 n.m.
„Sint Petrus Canisius” is ingericht voor 81
Retraiten. Wanneer een Retraite voltallig is,
wordt zulke in de Roomsche dagbladen tij
dig aangegeven; indien er in dit geval toch
nog aanvragen van toelating bij ondergetee-
kende inkomen, zal hij bet geld óf terugzen
den aan de aanvragers, zoo men dit verkiest,
óf bewaren voor een volgende gelegenheid.
Voor aanvragen en inlichtingen zich te
wenden tot Rector Fr. J. W. Hansen. Telef.
148. Postcheque en Giro No. 130562. Ber
gen N. H.
31 Jan.—3 Febr. Gehuwde vrouwen, ge-
Vone stand. P Augustijn
58 Febr. Leden van „De Hanze vooral
N. H., P- Capucijn.
Velen beschouwen het leven als een
pleiziertochtje, en doen hun werk, om te
kunnen leven, zij werken, om aan den
broodé te komen en hun leven is vrij on
vruchtbaar. De landman verwacht
vrucht van zijn zaad; maar wil de
mensch vrucht van zijn leven verwach
ten, dan moet hij beginnen met den ak
ker van ziin ziel te beploegen en te be
werken. Christus, de goddelijke zaaier,
bezaait in een retraite de zielen der re-
traitantgn, zóó geeft een retraite belofte
voor een vruchtbaar leven en een goe-
den oogst. Een retraite kan en moet
Uw leven vruchtbaar maken.
Wie van de idee uitgaat: Een retraite
zal mij beter mensch maken en mijn le
ven verdienstelijk, zal de vergoeding, die
er voor gevraagd wordt, en die tot het
minste is beperkt, niet bezwaarlijk vin
den en er desnoods voor sparen, totdat
hij deze heeft, hij zal niet rusten, voor
dat hij de gelegenheid schoon ziet, ook
eens ter retraite te gaan- Hij zal zich
niet door valsche schaamte laten weer
houden, veeleer denken, och als er maar
één schaap over den dam is, volgen er
wel meer.
't Is natuurlijk een wil. maar waar
éénmaal een wil is, is een weg. Velen
zullen echter uit hun werk moeten bre
ken. en veler houding dwingt wezenlijk
respect af. Het kost wat het kost, maar
een retraite eens per jaar moet er af.
Het schijnt hier ook waar te zijn: Al
etende komt de smaak, er zijn verschei
dene retraitanten, die trouw jaar in jaar
uit ter retraite verschijnen. Legt uw oor
eens te luisteren bij hen, en niet, die nog
nimmer de gewaarwordingen van een re
traite hebben medegemaakt!
Er wordt natuurlijk ook met verschil
lende eischen en wenschen rekening ge
houden. Zoo worden de eerstvolgende
'maanden vele retraiten gegeven voor
mannen en jongelui. De winter is voor
menschen, die hun arbeid op het veld
hebben, de gemakkelijkste tijd om er
een paar dagen uit te gaan-
Het Retraitenhuis te Bergen N.-H.
geeft speciaal de volgende retraiten aan,
die bijzonder onder de aandacht mogen
gebracht worden van de mannen en jon
gelieden.
14 December, uitgeschreven voor
jonge mannen. Het leger van jon
gelui uit N.-H., kan toch gemak
kelijk de 81 plaatsen vullen van
het retraitenhuis!
1619 Januari 1928- Gehuwde en On
gehuwde boeren. Een goede ge
legenheid voor leden van den
Land- en Tuinbouwbond. De be
doeling is zoowel de land- en
tuinbouwers te omvatten.
1215 Jan. Mannen van de Derde Orde
1619 Jan. Gehuwde en ongehuwde
mannen. Hiervoor vroegen reeds
meer dan 50 man uit Limmen,
Castricum en Uitgeest een toe
gangskaart aan-
Jan. Gehuwde en ongehuwde
mannen. Ook hiervoor zijn reeds
45 kaarten gevraagd (Heer-Hu-
gowaard). Wie zal zich hier bij
voegen, en het aantal tot 81
brengen?
Draalt nu niet langer en geert U spoe
dig op. Weest overtuigd van deze waar
heid: Van de 500 mannen, die in deze
maanden het retraitenhuis bezochten, is
er niet één, die gezegd heeft: Ik heb wei
gelijk gehad met te zeggen, dat een re
traite geen werk voor mij is. Allen zijn
even gelukkig en voldaan heengegaan.
Dat moet alle bedenkingen in eens on
derstboven werpen-
Zegt dus niet, later, later. Gij weet
•niet of gij dan wel den tijd hebt, of het
dan niet te laat is!!
De idee, een retraite gaan houden, is
velen nog vreemd, maar de tijd zal ko
men, dat ieder nu en dan ter retraite
gaat, om zijn leven te hernieuWCn en
beter te leven voor God.
Fr. J. W. HANSEN,
Rector Retraitenhuis
Bergen N.-H-
RETR'AITE-GEDACHTEN.
AAN ONZE MANNEN
EN JONGELIEDEN.
Een ieder moet van tijd tot tijd een
goede retraite houden, om zich door
oefeningen van godsvrucht op te wek
ken tot een algemeene verbetering van
leven en om vervolgens een goed ge
meend en vast staand besluit v.e vormen
geheel voor God te leven, was het
woord van den Heiligen Franciscus
Sales.
Een ieder.wel te verstaan:
ieder.Zeker degenen, die de verle
vendiging van den geest des geloofs
meer behoeven wegens hun ingespannen
arbeid en zwaarderen strijd! Tot hen
klinkt op de eerste plaats deze uitnoo-
diging.
Een uitnoodiging?Een uitverkie
zing! Inderdaad, *t is een stem van Gods
genade, wanneer men zich getrokken ge
voelt ter retraite te gaan- 'hls geen nieu
we zaak, maar toch velen nog vreemd;
velen krijgen een gevoel van afkeer,
wanneer zij het denkbeeld zfch voelen
bekruipen, dat ook zij ter retraite zul
len moeten gaan. Of het onbekende dit
doet, ofwel de schaamte voor te dege
lijk te worden gehouden, ofwel de ze
kerheid, dat de retraite een waar beeld
dat niet van het schoonste is, zal ont
werpen: het beeld van zijn-eigen-ziel,
kan in het midden gélaten worden. Ze
ker is, dat retraite houden een genade is.
Een keten van Genade. God staat aan
Uw harteziel. om er met zijn genade
binnen te treden, Hij komt, als gij zelf
de deur van Uw ziel open doet.
Een uitverkiezing! De leerlingen kwa
men tot Christus uit een gevoel van
noodzakelijkheid, of Hij riep hen zelf tot
zich, om hen over hun werk te spreken.
1 Hij had medelijden met hen, want zij
werden door zorgen bestormd en de
menschen lieten hen niet met rust. „Kom
zie Hij,.laat ons naar de eenzaamheid
gaan, gij hebt rust nopdig.” Dan werden
zij door Hem verkwikt en gesterkt voor
verderen arbeid.
’t Is een beeld voor dezen tijd. Deze
bijzondere tijden, vragen bijzondere mid
delen, om dat woord van Christus te
kunnen herhalen, en ojn die reden zijn
er in ons land reeds 12 huizen verrezen,
waardoor de gelegenheid is opengesteld,
om aan die uitnoodiging van Christus ge
hoor te kunnen geven. Nu gaat de uit
noodiging naar meer dan naar 72 leer
lingen. Niemand behoeft te denken: dat
is alleen voor devote zielen.
Een ander beeld: Christus noodigde
de leerlingen, die Hem bet meest aan het
hart lagen, uit, zich met Hem te bege
ven naar de hoogte van den berg Tha-
ber. Daar vertoonde Hij zich aan zijn
uitverkorenen in verheerlijkten toe
stand. Dat was een eer en een hooge
uitverkiezing, waardoor Jezus zijn ge
trouwen wel liet zien, hoezeer Hij hen
lief had-
Retraite is get
er wordt van U
onmogelijk veel bidt. In de retraite
wordt voor U eenvoudig verband ge
legd tusschen welbekende waarheden,
die U laten zien en doen gevoelen, hoe
zeer God U lief heeft. De retraite zal U
dichter bij God brengen en van U een
voudig een beter mensch maken
4
Liefdezusters.
Een bewysje van mooie belangloosheid en
oprechte naastenliefde vind ik in de geschie
denis van het Weeshuis van Padang. De
ters van 0- L. Vr. van Barmhartigheid
staan van baar Weeshuis.
Tot vóór 10 jaren hebben de Zusters zei-
ven dat weeshuis in stand moeten houden
zonder eenigen steun van 't Gouvernement
Eindelijk kwam in 1918 de Regeering eenigs
zins over de brug met f 5 per kind en per
maand voor hoogstens 40 weezen, terwyl
er steeds veel meer zyn, thans zelfs haast
't dubbel aantal.
Het blijft dus nog altijd: bedelen, aalmoe
zen vragen voor deze stakkers en zelf zoo
veel mogelijk bijpassen.
Nu zou men wel minder weezen kunnen
nemen, maar ga nu maar >eens van de Zus
ters van Liefde vergen, dat ze één van die
arme schapen zouden afwijzen!
Gelukkig Heidendom!
Vroeger heeft een courant geschreven, dat
het toch zoo jammer was, dat de Katholieke
Missie zich^westigde op Zuid Nieuw Guinea
en daar aan de menschen leerden bun naakt
heid te bedekken, enz!
Die oer-menschen heetten immers zoo
overgelukkig in hun primitieven toestand!
Pater Verhoeven, missionaris van het H.
Hart, die een eind het binnenland van
Nieuw-Guinea binnentrok, laat ons den „ge
lukkigen” toestand van die bewoners weer
eens duidelijk inzien! Elkaar bepylen of op
andere wjjze vermoorden schijnt in die stre-
ken een vanzelfsprekend vermaak; zelfs wan- i
neer verschillende dorpen ter feestvierinig
eens een enkelen keer bij elkaar komen, kun
nen ze dal niet nalaten.
Wat zullen ze zich overgelukkig voelen,
die oer-menschen, niet waar? Is dat niet een
prettig gevoel, steeds rond te loopen met de
vrees in je hart, dat je vandaag of morgen
een vergiftige pijl in je lichaam krjjgt, of
dat, na doorsnijding van je keel met een
vlijmscherp bamboemes, je hoofd van den
romp wordt gescheiden?
Een ander staaltje uit een ander gebied:
Over de heideneche rouw- en begrafenis
plechtigheden in Timor lezen we o.a., dat
't Ifjk van een gestorven radja 27 maanden
in dezelfde hut als door de familie bewoond
werd, bewaard bleef, bedolven onder ’n 200
mooie Timoreesche ikatweefsels. Na eenigen
tijd werden de beenderen van ’t vleesch ont
daan, weer naast elkaar gelegd en toege
dekt met dezelfde 200 „kaïns”, (d.w.z. klee-
ren). Eindelijk volgde na 27 maanden onder
de noodigo plechtigheden de begrafenis.
Arme vrouwen, die zoo’n lijk te bewaken
hebben! Het hygiënisch heidendom!
Nu nog het „moreele” heidendom! Dit
konden we lezen in 't Soerabaja’s Handels-
blad van 14 Juni:
„Te Djokja had de huidige Sultan in 1921
bij zijn verheffing reeds 21 kinderen. Te
Sala is de Soenan’s-familie'nog ta'rijker, de
Soenan heeft nog 42 kinderen.45 broers
en zusters, een vorstelijke gemalin en talrij
ke bijvrouwen enz.
Als die hoogstaande inlandsche heeren
met hun familieleden eens 't enkelvoudig
huwelijk wilden beleven, dan zouden ook de
financieeje toestanden heel wat beter worden
cn daarbij aan een macht hofintriges een
einde komen, hun zelven en het volk tot
k«U-
