x
HANDEL EN MARKT
ft;.
Verspreide Berichten.
VERHAAL VAN EEN STOUTMOEDIG
ROOVER.
KUNST EN KENNIS.
RADIO»
Hoe het er vroeger In deze
streken uitzag.
Sluist-incident.
charters.
r
rende kaarsen, die bidden leeren, tot bidden
Nog meer
had de jon;
of hij stak
Het vuur r-
hafl uur tl,
de aseh gelegd.
WARMENHUIZEN, 19 Maart.
Roode kool f 26 -f 27.30. 2e eoort f 24.60
f 24.70. Gele kool f 9.10—f 14. Witte kool
f 5.50f 6.50. 2e soort f 4.60f 5.30. Peen
f 13.90f 14. Kleine peer, f 9.70f 10 per
100 K. G.
Hij stak de ouderlijke woning in
brand.
De geschiedenis van den roover Philipp
Praxmarer laat aan romantiek niets te wen-
seben over.
Praxmarer deed voor het eerst van zich
hooren toen, enkele jaren geleden, na den
dood van den vader bleek, dat deze zjjn zoon
met wien hij niet al te best op kon schieten,
vol’..r.i« n nad onterfd door zjjn uitgstn-kte
boerderij, in het Tiroler dorpje Kauns gele
gen, te vermaken aan zijn beide dochters.
Diep gegriefd over deze in zijn oogen
schromelijke onrechtvaardigheid deed Philip
van stonde af aan niets anders dan zjjn zus
ters het leven zoo ondrageijjk mogelijk ma
ken. dat de oudste zuster in den zomer van
1925 den gendarmes mededeelde, dat zij zich
thuis niet meer veilig voelde. Nauwelijks
Verdeelifig der dijklasten
in vroeger dagen.
De verdeeliug van den djjk in verschil
lende vakken ten einde aan elk eigenaar of
djjkplichtige het deel aan te wjjzcn, dat hjj
onderhouden moest, noemde men „verstoe
ling”. Door dit woord werd óók wel aange
duid: het anders regeen der djjkplichtigheid.
De verstoeling geschiedde per hoefslag.
Onder ..hoefslag’’ verstond men het bepaalde
gedeelte of het bepaalde vak. tot w*dkb<M«-i
derhoud men verplicht was. Eltftr (hoeve
kreeg, in verhouding tot de grootte van haar
bjjbehoorden land, een deel van den dijk tot
onderhoud toegewezen.
In Edam geschiedde de verstoeling eerst
over de dorpen en deze verdeelden dan we
der in hoefslagen over de verschillende gron
den binnen hun gebied: deimpt-deimpts ge
lijk (Deimpt komt van demat, dagemAt
zooveel land als iemand in óén dag kan af
maaien 3 deimpts is gelijk aan 2 morgen).
Deze regeling kwam hierop neer: voor
eiken vierkanten meter grond, dat men be
zat, moest men een meter djjk onderhouden.
Alléén in Katwoude volgde men een ander
stelsel: daar onderhield elk eigenaar een
stuk dijk voor zoover als zijn land er tegen
aansloot rfdjjken op zjjn hobredc hoofd
breedte, jnoemde men dit stelsel).
volgens langs de Purmer, welke óók nog
een binnenzee was, dan langs de Purmer-IJe
benoorden Monnikendam naar den zeedijk,
waarmee de binnendijk samenliep.
Men kon dus bij Etersheim vanaf de
Zuiderzee de Beemster opvaren, vandaar het
Purmermeer in en vervolgens door de Pur
mer-IJe benoorden Monnikendam weer de
zee op.
Geen wonder, dat de djjk welke rondom
dit eiland liep, dat Edam en omliggende dor
pen omvatte, en de Slingerdijk werd ge
noemd. De weinig talrjjke boeren, die op
deze betrekkelijk kleine vlakte woonden,
hadden het leeuwendeel in de lasten van
dezen Slingerdijk te dragen.
Het was dus in het belang van de platte
lands- en dorpsbewoners, dat deze inham
men en zeeboezems werden afgedamd en aan
de zee de toegang tot de binnenzeeën ont
zegd werd. Vandaar dat inzake afdamming
en afsluiting van wateren de verlangens der
boeren en dorpelingen meer in overeenkomst
waren met die van de regeerende graven
dan met die der watersteden als Edam en
Monnikendam, welke steden door deze af
damming hunne waterwegen, zóó belangrijk
voor den handel, zagen verloren gaan, ofwel
hunne havens zagen vervenen of verzanden.
Bovenstaande zal men goed in het oog
dienen te houden, tot goed begrip van de
gebeurtenissen, welke in het jaar 1400 en de
daaropvolgende jaren zullen plaats Jiebben.
Het was namelijk noodig geworden, dat
alle dijken weer eens fink herzien werden in
het gewest.
Dit gebeurde dan ook in het jaar 1400.
Bezuiden. Bezuiden Monnikendam werd de
Uitdam gelegd, in tegenstelling met den
binnendain tegen de Purmer-IJe of Purmer-
Ade. Naar den naam van dezen Uitdam werd
het latere plaatsje van dien naam genoemd.
Toen men echter hiermede zou beginnen,
bleken deze djjken in zulk een slechten toe
stand te verkeeren. dat men voortdurend in
vrees voor doorbraken leefde. Er was dus
veel geld noodig om ze volledig te herstellen.
Misschien is dit de reden geweest, dat men
er over begon te denken om de Purmcr-IJe
te overdijken, d.w.z. om dit water van de ze.o
af te sluiten, door den zeedijk door te trek
ken. De dam of dijk, dien men dan te maken
had, was natuurlijk veel korter dan de dub
bele «lijk aan weerszijden van de Purmer-IJe
en zou, zoo niet minder, dan toch zeker niet
meer geld kosten dan het herstellen van die
kilometerslange dijken langs de Purmer-IJe.
Daarenboven het korte stuk dijk, dat men te
maken had, kon men in de toekomst beter
op peil houden en met minder kosten dan de
lange dijken langs de Purmer-IJe of -Ade.
Men zou zoo zeggen: dit was een redelijke
oplossing en in zekeren zin een vooruitgang.
Men zou ook nog een sluis in dezen nieuwen
dain léggen, voor de afwatering van de
Purmer-IJe en óók voor de doorvaart.
Dit was echter volstrekt niet naar den
zin van Monnikendam, en van het standpunt
der stad bezien, was daar reden voor. De
Purmer-IJe toch was een water, dat van bet
Purmermeer naar de Zuiderzee liep. De uit
monding lag Itenoorden deze stad en moest
dus in het belang der sch«‘ aart diep blij
ven. Tot nog toe was het Monnikkendammer-
gat, wat een deel der Purmer-IJe of in ieder
geval de uitmonding der Purmer-IJe was,
diep gebleven door het voortdurend in- en
uitstroomen der Zuiderzee. Dit zou voortaan
ophouden het het water zou dus ondiep wor
den, zooals óók gebeurd is. (Het breede stil
staande water aan den binnenkant van den
Nieuwen Dam is hetzelfde als de vroeger®
Purmer-IJe, en l.eet thans Stinkevuilï.
ALKMAAR. 19 Maart.
Alkmaarsche Exportveiling. Gele kool
f 14.9018.40 per 100 kg.; Kropsla f 11.10
f 12.50 per 100 stuks Raapstelen f2.403.90
per 100 bas; Radjjs f 8.60—10.20 per 100 bos;
Roode Kool f27.2030.10 per 100 kg. Spi
nazie f 1.121.30 per bak Spruiten f 3743;
Witlof I f22—26, idem II f 16.-20 per 100
kg. Aanvoer 1700 kg. Witlof en 1000 kg
Spinazie.
JAN TOOROP
X
Uit „’t Verloren hoeksken’’ van het „T-aat-
ste Nieuws’’ van Brussel.:
Mjjnheer A. Rannah, is er ook plaats voor
het volgende in uw hoeksken?
Ik wil schrijven over Jan Toorop.
Als een toren ging hij op. Hjj was een
groot man, een weldoener en een vriend. Ik
denk zoo aan hem terug:
Hij zit in zijn dagklare „atelier”, zijn
heiligdom. Hjj zit er als een vorst. Zijn vurig
rustige blik uit nachtelijk fluweel-oogen,
dringt tot in uw ziel, geljjk hjj drong door
de muren der kerken, kluizen en huizen,
waar hjj de Kalvarie-heiligen zag bedevaar
ten. Zjjn handen grjjpen de uwe, onder zijn
jongen glimlach helderen zijn gebronsde trek
ken op. en zijn grijs haar doet niet denken
aan den sneeuw der boeken, maar aan den
witten bloei op lenteboomen.
Nu voelt gij u thuis. Hij is de mystieke
man, die alles en allen lief heeft, de heelo
wereld, en vooral hen die verdriet hebben.
Gij zegt uw verdriet. Hij hoort uw verdriet.
En dan komt zjjn glimlach weer en dat
vonken vuur in zjjn oogen.
Schrei niet, huil niet, ’t maakt maar
leeljjk. Sterk zjjn. Nooit terugkjjken. Altijd
vooruit. Stjjgen. Naar omhoog. Dat is ons
einddoel.
Ge neemt dien glimlach mede en die woor
den, welke troost zjjn.
.Tan Toorop.
Ik denk aan hem terug, zooals hjj zich,
wanneer hij niet werkte, hulde als in een
Oostersch waas. Hjj kon zijn morgenzonne-
land, zijn Indiö. niet vergeten, met de oer
wouden, mystiek, en de wilde dieren, ale
koningen.
’Tij heeft veel gedragen. Eigen kruis, krui
sen van vele vele menschen en den nood
van de aarde.
Nu is hij dood. De aarde zal hem dragen.
Ik denk aan hem, terwjjl ik hier zit op een
vermoeide bank in het park van Laken, en
voel miin oogen vochtig worden.
Niet schreien, niet huilen.... Sterk
zijn. Ik, die hem nog schreef, kort geleden:
Je mag niet sterven, nog niet. Maak
eerst een mensch van mjj.
Hjj stierf. Dat was zijn antwoord.
Misschien is het goed zoo en heeft hjj. juist
door zjjn sterven, van mjj een mensch ge
maakt. Ik denk aan hem en zie zijn kunst
als die zon welke lacht op de wereld, die
nog niet kan lachen, vandaag, maar ’t mor
gen we doet, door haar.
Ik begroet hem in eerbied en liefde.
Benpi van Valkenburg-Plantenga.
Mevrouw, de Vlamingen voelen het verlies
van Toorop als van een hunner hoogste
vrienden. Hij was mystiek als zjj en zocht
het als zij. in de oi<aande Ijjn. Hjj stond
l>ovcn de „dingen”. Hjj kende geen jjdAheid.
Zjjn naam is een naam dien allen gaarne
noemden bij -ons. en dien wij zullen bljjvcn
noemen.
Toorop is dood. Ik weet het. En ik kan bet
niet gelooven. Hjj behoort tot hen van wien
men hot lichaam onsterfelijk denkt, geljjk
hun kunst. Mag ik, in eerbiet! en in liefde,
mijn groet voegen bij dien van u, Mevrouw?
nooden.
En tusschen hem en het oude schilderstuk,
staande op den schoorsteenmantel, het kope
ren kruis, dat de armen wjjd strekt over de
beide beelden, als een band van liefde, een
onbreekbare.
Daar wa« niet de minste opzettelijkheid
in die schikking. De dingen waren alle op
hun gewone plaats. En de plaatsing van de
kist ware op andere wjjze niet mogeljjk ge
weest.
WOENSDAG 21 MAART
Hilversum, 1060 M.
12.00 Politieberichten. 12.302.00 Lunch-
muzick door het Trio Groeneveld. 2.30—3 00
Cursus leerbewerking door Mevr, C. Schaa-
ke-Verkozen. 3.004.00 Maak het zelf!, door
Mevr. C. Schaake-Verkozen. 5.307.15 Con
cert door het Omroep-orkest. L. Laguna,
viool. 7.157.45 Gezondheidshalfuurtje door
W. Poolman: Hygiënische volksopvoeding.
7.45 P ’’HeberichtetJ. 8.05 Concert. To v. d.
Sluis, sopraan. K. v Leeuwen-Boomkamp,
cello, F. Hasselaar, orgel. A. capclla koor
„Bel Canto”. Dir Alph. Vranken.
Huizen, 340.9 M. Na 6 uur 1950 M.
12.30—1.45 NCRV Concert. J. G. v. Die
penbeek. piano. P. A Koch, viool. H. v. d.
Horst, cello. 5.15—6.15 NCRV. Kinderuurtje,
geleid door Mej. 8. Groeneweg te Rotterdam.
Zang: Mej. C. v d Voorde te Rotterdam.
7.00—7.30 Stenografieles. 7.30—8.00 NCRV.
Spr.: Josot Sluis, causerie over pluimvee
teelt. 8.00 NCRV Concert in de Buitensocie-
telt te Zwolle. Spr.- Ds. C. D. v. Noppen en
Ds. H. A. Munnik, Muziek ver. David". Dir.
Zangyereeniging
Hjjk. Mandoline
ensemble ..Semper Florens”, UW. L. Batte-
Schouw.
Reeds £eer oud is do manier van contro-
leeren, welke men nu nog „schouw” noemt.
In het jaar 1358 op Sint Michielsdag (29 Sep
tember) geeft Katrine, vrouwe van Water
land en van den Zeevang, een handvest
hetwelk bepaalt, dat haar baljuw jaarljjks
te Edam zal kiezen vijf heemraden om alle
djjken, wegen en slooten te schouwen bin
nen den ban van Edam, zooals men van ouds
■gewoon is te schouwen, binnen welken ban
de Middelirër Koog zal bljjven.
Zware dijklasten in vroegere
eeuwen.
In die dagen warcu de djjklasten onge
meen zwaar. Dit kwam door de groote lengte
der djjken, en door den geringen omvang
van den bewerkten bodem, uit welks op
brengst die dijklasten béstreden moesten
worden.
Terwjjl we tegenwoordig enkel de zee-
djjken behoeven te onderhouden, om te be
letten, dat het land onder water loopt, had
men vroeger óók nog te zorgen voor de
ringdjjken van al de groote meren, weke nu
drooggelegd zijn.' Deze dijken moesten min
stens even sterl^cijn als de zeedjjken, omdat
de zee in directe verbinding stond met deze
binnenmeren door middel van de talrjjke
zeeboezems en inhammen, waardoor de zee
tot midden in Noord-Holland binnendrong.
Dan had men ook langs deze inhammen en
zeeboezems dijken opgeworpen. Terwjjl te
genwoordig (om een voorbeeld te noemen)
de zeedijk vanaf Hoorn tot Amsterdam loopt,
liep hjf vroeger bjj Etersheim landwaarts
langs den Beemster. Meun zat in het noorde
lijk gedeelte van het huiijjge Waterland en
Zeevang bjjvoorbeeld op egn compleet eiland.
De djjk lien bjj Etersheim naar binnen, langs
het zuideljjk gedeelte van den Beemster, die
toen een binnenzeo vormde met geljjke
watertoestanden als de Zuiderzee zelf, ver
dam niet genoemd wordt, zal wel niet
hieraan liggen, dat de Vollen-Dam alléén
dit recht niet kreeg, maar bewijst, dat
de Vollen-Dam nog niet eens zóó bewoond
was, dat het met Oorga geljjk gesteld kon
worden.
In 1395. den 23en Juni op St. Jansdag,
geeft Hertog Albrecht opnieuw een handvest,
waarbjj bepaald wordt, dat een poorter van
Edam alléén in bepaalde gevallen kan ge
gijzeld worden, nam.: bij moord, moordbrand,
-«■verkrachting en zeeroof.
Oók aan de bewoners van Oorga denkt
Hertog Albrecht en bij charter van den 7en
November 1402 schenkt hjj aan de bewoners
van Oorga dezelfde rechten als aan de poor
ters van Edam.
Vanaf 1357 begint men over Edam meer
geschriften .1 oorkonden te vinden, welke
ons over verschillende feiten inlichten.
In het jaar 1360 werd door eenige lieden
de sluis, gelegen in de stad Edam en die. den
ban van den Zeevang mede toebehoorde,
weg"ehaald.
Wjj weten niet welke sluis dit geweest kan
zjjn; we kunnen ons slechts twee sluizen
voorstellen.
Zooals men weet, liep de nieuwe haven
dwars door de IJe en had denzelfden water
stand als de Zuiderzee. Om nu te beletten,
dat door de nieuwe haven de IJe zou vol-
loopen en het land overstroomd zou worden,
werd dè nieuwe haven aan twee kanten van
de Ye afgesneden, n.I. door eene sluis ten
zuiden en eene sluis ten noorden van de
■ieuwe haven.
Dit weghalen van een sluis was geen bal
dadigheid zonder meer. De beweegreden was,
aooal4 óók bjj latere gevallen van denzelfden
aard in de geschiedenis, het bcnadeelen van
een vermeend of werkelijk belang door het
leggen van zulk eene sluis (afgesneden door
vaart of mindere vischstand. enz.)
En zooals gewoonlijk zwaaide er wat na
zulk eene daad van wederspannigheid. Doch
het liep dezen keer zacht af. Gjjsbrecht van
Uselstein, ridder en rentmeester van Am-
steliand en Waterland, schonk bjj handvest
van den 16n November 1360. Maandag na
St. Lievenedag, kwijtschelding van de daad
van oproer.
In 1898, den 8en November, erkent Hertog
Albrecht van Beieren hét recht van Edam,
van Middelie. Kwadjjk, Warder, Etersheim
en Oorga op de vogelary, visscherjj.enz.,
in Waterland en Zeevang. Dat hier de Vollen
VOOR DEN POLTI ER ECHTER.’
Zitting van Maandag 19 Maart.
Frisch en tevreden, de toekomst
tegemoet getreden.
De regeeringsopvoedeling W. J. S„41ie te
Akersloot gewogen doch te licht bevonden
was, zal nu te Heiloo in versche aarde wor
den verpoot. Hjj komt onder toezicht der
R. K- Reclasseeringsvereeniging, d’re gedu
rende zjjn proeftjjd, 2 jaar, naarstigljjk op
hem zal toezien en begaat hjj opnieuw gekke
«treken, dan is er kans dat voorw. straf, 2
maanden, op hem zal worden geëxecuteerd.
Thans is echter ieder der belanghebbenden,
politierechter, officier, reclasseeringsrappor-
teur, veroordeelde en verdediger, met deze
oplossing tevreden, mein liebehen, was wilst
Du noch mehr?
Een staatsgevaarlijk misdadiger!
Een Enkhuizer ingezetene, die het had dur
ven bestaan de gemeenteadministratie te
beduvelen, door na te laten zjjn belasting
schuldige hond niet aan te geven, weid
heden voor dit strafwaardig verzuim tot
f 5.boete of 5 dagen veroordeeld.
Niet aanbevelingswaardige
hooi voorziening.
De te Wannenbuizen woonachtig land
bouwer J B M. stond heden terecht, omdat
hjj verleden jaar zjjn toenmaligen knecht N.
Hof zou hebben opgedragen, hooi weg te
nemen, dat aan een anderen landbouwer
en veehouder toel»ehoordc. De knecht had
.deze (gstgeving punctueel vervuld en trad
thans als getuige op tegen zjjn toenmaligen
patroon. Deze wilde echter van de liefde
niets meer weten en beweerde dat Hof een
pik op ’m had. Maar het onderzoek bracht
dienaangaande niets positiefs naar voren,
zoodat de verdachte het kind van de reke
ning en veroordeeld werd tot f 30.boete
of 80 dagen, plus betaling van f 7.50 aan
den benadeelden hcoi-eigenaar.
Brandt je vingers niet.
De los werkman Hendr. S. te Alkmaar,
had een rjjwiel gekocht op afbetaling. Het
Ijjkt zoo mooi, ineens maar op 'n mooi glim
mend nieuw karretje te kunnen peddelen,
met maar ’n paar piek uitschot. Maar o wee
echter, als men zich eigneaar beschouwt
vóór de koopsom is afbetaald. Dan dreigt
een veroordeeling wegens verduistering,
zooals ook deze S„ die het rjjwicl te Am
sterdam bad verkwanseld, terwjjl hij den
koopman nog f 17 schuldig was.
Hjj heeft echter inmiddels aan zijn ver
plichting voldaan en werd dus tot slechts
f 10 boete of 10 dagen hechtenis veroor
deeld.
Dronken en nog lastig ook.
De vlschventer Albert J. N„ gedomiliceerd
te Alkmaar, verkeerde op 17 Februari ken
nelijk onder den invloed van eenige genoten
glaasjes bier en wel in zoodanige mate, dat.
de agent de Wit het noodig oordeelde hem
over te brengen naar de bekende ontnuch-
teringsetablissementen ten behoeve van et-
was angeheiterde gemeentenaren en tjjdeljjk
te dezer stede vertoevende diverse drank
orgels. Onze vischventer, die geen perma
nente pimpelaar is en dus niet gewend op
dergeljjke zorgzame wjjze te worden geëxpe
dieerd, werd zenuwachtig onder deze groote
eer en begon zich op zoodanige wjjze te
verzetten, dat zjjn actie bet karakter kreeg
van wederspannigheid, voor welk feit hjj
dan ook heden terecht moest staan. Daar hjj
niet ongunstig bekend stond, werd hjj met
consideratie behand«-ld en slechts tot f 15
boete of 15-dagen veroordeeld.
Een al te openhartig mensch.
De beer T. v. d. B., ’n ingezetene te den
Helder, die zich kan beroemen op een zeer
intieme relatie met politie en justitie, welke
harteljjke verstandhouding haar oorzaak
vindt in de kleptomanisebe eigenschappen
van gezegden heer. B. stónd heden voor de
variatie terecht wegens beleediging van me
vrouw de wed. K„ ’n eerbiedwaardige
schoonmaakster, die hjj had aangeduid met
een benaming, zóó onwellevend, dat wij er
in dit eerzamrf Nieuwsblad niet gaarne mel
ding van zou willen maken, overtuigd als
wjj zjjn, dat minstens 20 procent fijnbesnaar
de abonne's onmiddellijk zouden bedanken.
We zullen dus volstaan mot de mededeeling
dat de ongalante verdachte werd veroordeeld
ter zake beleediging tot f 10 boete of 10
dagen.
Ziet hjj ze soms vliegen? I
Een 46-jarig, nunker uitziend heerschap,
veel geljjkenis vertoonend met een bolsje-
wistische Sovjet Commisaris voor gemeente-
reinigingszaken., stelde zich voor als Simoh
P„ van beroep bloemist op een zeppelin en
ingezetene van den Helder, welke waardig
heid hjj evenwel thans tjjdeljjk heeft verwis
seld mot die van pensiongast van het Hotel
,.zum Hol). zern Lofel”, waarvan de directie
zoo vriéndelijk is geweest hem tjjdeljjk een
elegant getailleerde pilowsche picolo uniform
te verschaffen.
Deze merkwaardige verschijning werd om
streeks half Maart door de politie aangotrof-
fen in eenigszins verwaarloosden toestand,
in een aan zekeren heer Konijn toebehporèn-
de l»oet en als verdacht van landlooperjj
ingerekend en naar Alkmaar op transport
gesteld.
Volgens den heer Horstman, brigadier van
politie is Simon arbeidsschuw, met andere
woord, heeft hij een broertje aan werken
dood. Men hoeft hem een plaats gepresen
teerd in het Armhuis, doch dit aanl>od hoeft
hij fier van de hand gewezen, daar hij in
Schiedam een meisje heeft zitten met 24000
I gulden bruidschat.
Daar de man vele dwaze verbalen doet en
zoowel zijn fatsoenlijke familie, als den in
specteur van pplitie te Helder, beschuldigt
van grove verduistering ten zijne nadeele.
wordt wel gétwiifeld aan de normaliteit van
zijn geestvermogens en heeft de officier een
psychiatrisch onderzoek verzocht, en is de
zaak gesteld in handen van den Rechter
commissaris ter fine van rapport.
WOL.
LONDEN, 16 Maart.
In do vcortgezette veiling van koloniale
soorten werden 9 275 bn. aangeboden, waar
van er 8000 koopere vonden. Crossbreds
ontmoetten goede vraag tot volle vorige
prjjzen. maar merinos waren gemakkeliiker
in prijs en van laatstgenoemde soorten ble
ven verscheidene partijen onverkocht.
LONDEN, 17 Maart. Daar de Londenscbe
veiling overeenkomstig de verwachtingen
veroopt, kwam in d«’ marktpositie van Brad
ford weinig verandering. De fabrikanten van
tops vorderen natuurlijk zeer vaste prjjzen,
maar er gaat weinig om, daar de spinners
groote moeite hebben om voor bun garens
overeenkomstig hoogere prjjzen te bedingen,
liet seizoen op de wolmarkten in Australië
en Nieuw-Zeeland loopt ten einde op de
hoogste prjjzen van het seizoen, terwjjl de
vraag nog maar steeds even levendig blijft.
In Zuid-Afrika is veel kooplust, inaar do
aanvoeren van Kamwol zjjn htans klein en
in Zuid-Amcrika is het grootste deel van do
schering reeds verkocht
igeman in kwestie dit vernomen
de ouderlijke woning in brand,
greep om zich heen en binnen een
tjjds was het heele dorp Kauns !n
-
Praxmarer was terstond na bet volbren
gen van zijn euveldaad op de vlucht gesla
gen. Drie maanden lang zwierf hjj van de
eene plaats naar de andere. Zjjn voedsel stal
hjj op de boerenhofsteden. Wie hem in den
weg kwam werd met een revolver bedreigd.
Toen tenslotte van alle kanten klachten
kwamen en de bevolking van het door den
stoutmoodigen roover onveilig gemaakte dal
van den boven-Inn zich bjj bet vallen van
den avond nauwelijks moer op de landwegen
durfde vertoonen. organiseerden de gendar- - 'af’*'*
mes een ware drijfjacht. Desondanks slaagde
Praxmarer er in de Italiaansche grens te
bereiken. Gedurende 2 jaar maakte hjj deel
uit van een Italiaansche rooversbende. Toen
de politie ten slotte den troep uiteen joeg,
keerde Praxmarer langs allerlei slinksche pa
den naar zjjn geboortedorp terug. Onder l>c-
deiging hen re zullen vermoorden, als zo hem
verrieden, wist hjj in de boerderij die zijn
zusters hadden laten bouwen, een schuil
plaats te vinden.
In hun wanhoop vroegen de beide meisjes
een priester om raad. „Het beste zal zjjn,
dat jullie vluchten”, vond de geestelijke on
hjj beloofde de hulpzamc hand te bieden.
Hoewel het plan strikt geheim werd gehou
den kwam Praxmarer er toch achter en juist
op het oogenblik, dat hot 2 tal de woning
verliet, en de straat overstak, loste hjj van
uit het dakvenster eenige revolverschoten.
De oudste zuster stortte dood neer, do jong
ste kon vluchten. Ook Praxmarer zelf koos
het hazenpad.
De verontwaardiging over deze jongste
euveldaad was zóó groot, dat het halve dal
er op uittrok, om den onverlaat te vinden.
Het gelukte met behulp van politiehonden
zjjn spoor te vinden, dat leidde naar ecu
hooimijt. Na een verwoed gevecht, slaagde
een gendarm er in Praxmarer een kogel door
het hoofd te jagen. Het schot bleek doodc-
Ijjk.
Zjjn vrouw trad binnen.
„Ik ben heel bljj, dat alles zoo goed ge
gaan is. Hjj is moed gestorven. Allee is goed
geweest.
Zoo is het goed. En hjj is mooi, ziet ge
wel. Noe is hjj zichzelf weer. Hjj is in de
rust. Al het drukke, al het onechte is niet
alleen van mjj. Noe is hjj m jj n Toorop ver
deeld, zoo voor allemaal wat. zoo als die
gevierde kunstenaars'zjjn, van alle kanten
wordt er beslag op gelegd. Noe is hjj weer
alleen met men. Noe is bjj m ij m Toorop
weer.
En daar, ziet ge daar boven zjjn hoofd, de
bruid? Ik kan het niet helpen, dat ik het
zoo voel: hjj is noe mjjn bruidegom weer.
Nooit zijn we beter épn geweest dan op dit
oogenblik. Dat voel Ik zoo. En dat is een
heerijjkheid. Niet zooals veel heerlijkheden
van vroeger. Dat gaat voorbjj. Dat laat dik
wijls veel bitters achter. D i t gaat niet voor
bjj. Dit is het laatste, het eeuwig blijvende.
Wij zijn weer bruidegom en bruid.
En ziet ge wel, het kruis staat tusschen
ons Iteiden in. Zoo is het. Zoo moet het
ook zjjn. Zoo is bet goed.”
Sterk sprak zjj, in .stralende, bovennatuur-
Ijjke vreugde. Geen ^weem van sentimenta
liteit. Waarachtig, ^ooals alles echt en waar
achtig is in deze vwjuw.
„Ziet ge, en eenvoudig”. Hetir liand streel
de langs het glas van den dekseL ,Jk heb
gezegd; een gewoon recht nachthemd. Ze
wilden hem een met strikjes en prullen aan
geven. Dat was niets voor Toorop. Eenvou
dig.
Dat is mooi
Zoo is het goed
Alles is goed gegaan. Ik ben heel bljj.”
Zoo heerljjk wist deze lersche haar aard
getrouw te blijven. Zoo sterk wist zij haar
man en haar liefde trouw te bljjvcn. Zoo
stichtend en beschamend wist zij, dank haar
geloof en haar hoop en haar liefde, van den
nood een deugd te maken.
Wat moet van haar een onuitputteljjke
inspiratiekracht zjjn uitgegaan op een kun
stenaar als Toorop, dien zjj aan zich bond
in liefde.
Wat zou hjj geweest zjjn, zonder deze
vrouw; zonder de sterkte van deze vrouw
in zich!”
,De vrouw van den schilder.
In de ..Nieuwe Tilburgsche Crt." heeft
Wouter Lutkie eenige indrukken gegeven
van een bezoek aan het huis van Toorop, na
het overlijden van den schilder. Hjj schrijft
over „de vrouw van Toorop”:
Rondom waren bloemen.
En aan zijn hoofd, vullende de geheele
vlakte boven den schoorsteenmantel, het
groote. al beroemde schilderjj van zjjn Uit
verkorene. van zjjn jonge bruid; het wereld
bekende, toch zoo intiem doek, dat het beeld
draagt van het jonge meisje, te midden haar
zonnelachende kamer, in teer wit zomerkleed,
droomende bjj haar handwerk.
En langs hem heen de stille, devoot opte-
phiim
telt te Zwolle. Spr.- Ds. C. D. v. Noppei
TT A XfnivniL Xf in 1^.1-
E. v. d. Berg. Gemengde Zau
Immanuel", Dir. Th AVTV.'T
A BVkVlBO B -Bk. Bb. 1X1K’.'"
rink. Chr. Zwolsch Mannenkoor, Dir. E. v. d.
Berg. Mej. D. Heitjans, pianobegeleiding.
Daventry, 1600 M.
10.35 Kerkdienst 11.20 Gramofoonmuziek.
12.20 N. Finn, alt. M. Stewart, tenor. 12.50
Dansmuziek 1.202.20 Orkestconccrt. 2.50
Lezing. 3.10 Muziek. 3.20 Causerie: Victorian
peotry. 3.50 Muziek. 4.05 Causerie. 4.20 Licht
klassiek concert. Bolton’s trio en P. Byrne,
bariton. 5.35 Kinderuurtje. 6.20 Dansmuziek.
6.40 Tuinpraatje 6.50 Nieuwsberichten. 7.05
Sportlezing. 8.05 De Wireless-Singers. 8.20
„The Piper”, opera van H. Ferrers. Ko« -,
orkest en solisten. 9.20 Nieuwsberichten.
9.35 Speech van den Prins van Wales en
Minister Baldwin. 10.20 Nieuwsbcr. 10.25
Sullivan-concert. C. Hatchard, sopraan. Ch.
Leggetti, cornet. Koor en orkest. 11.20
12.20 Dansmuziek.
Parjjs „Radio Paris”, 1750 M.
10.50—11 00 Concert 12.50—2.10 Orkest
conccrt 4.055.05 Orkestconcert. 8.50
11.20 Concert. Ouvert „Gwendoline”, Cha-
brier. L.’Oiseau de Feu, Stravinsky en 3e
acte van „Die Walkürc”, Wagner. Orkest en
solisten.
Langenberg, 469 M.
12.251.50 Orkestconcert. 5.206 20 Gra
mofoonmuziek. 7.509.05 „Afrika 3". Or
kest en declamatie. 9.10 Koorconcert. II.
Schlebusch, tenor. F. Klisters, bas. Orkest.
Daarna tot 11.20 Dansmuziek.
Königswusterhausen, 1250 M. (Zeesen).
11.207.05 Lezingen en lessen. 7.50 Rus
sische dansen van Glazounow, Moussorgsky,
Rimsky-Korsakov. 8.50 Ijtede van Dr. Strc-
semann. 9.5011.50 Dansmuziek.
Hamburg, 395 M.
4.20 Concert door het Bandler-kwartot.
6.20 Orkestconcert. 6.45 „Alessandro Stra-
della”, rom. opera van Flotow. 9.05 Causerie.
Daarna tot 11.50 Cabaret.
Brussel, 509 M.
5.20— 6.20 Trioconcert. 8.35 Gramofoon-
muziek. 8.5010.35 Orkestconcert.
