L HIEUWEHHUIJZEH
K. DE HEER
loteritrut 13-f5, llkmiar,
is het beste adres voor
Behangselpapier.
MEUBELEN
LOL
FIRMA ZUTS
laadmarkt 52, Alkmaar.
I
f
I
.Verhuizingen door geheel Europa per auto tap
voorzien van luchtbanden. Elke wagonlading tot f 8000 verzekerd.
JRC. KOOP, Hieuiupoortslaan 164, Telef. 782. Ouèral te ontbieden
ulansverf 90 ct. p. H.G.
Grondverf 70 ctp. KJ.
Duurzaam en goedkoop.
Vraagt Uw winkelier.
Fa.Gebr.Botgans,
loogzilde E16 daast Rol).
SCHAGEN.
N.Y. A. Meibooms Handel Mij.
naar
Voor Tuinaanleg
en Onderhoud
P. J. v. Heugten,
Tlp-Top Waterverf in alle klruren.
Jac. Groothuizen
Oud!gracht 183 - nikmaat.
Monsters van alle FEEST
ARTIKELEN op aanvrage
gaarne verkrijgbaar
COLBERT
COSTUME
INSULINDE”
lijksiiill - IiliitMllt
■HOU.
Stoomt - Wascht - Verft
Aanbevelend,
tn nu ouos mem aora
veer alle soortea
ADTnrmn msel-
■ATM U OORDEEL-
BBBBM, B BB MEEST
PRODUCTIEVE UITOAVE
TAB DEM XAWKMWaW-
Onnes- is Hoeren Kleermaker
Bloemwerk op elk gebied.
Rozen, Yruchtboomeo, enz.
Reparatie blllflk bbL
7/r GA ZELF,
PLAK KM'
SPECIAAL CORSETTEN*MAGAZUr
HIKE BREUER
Mhirt 17 - TtL 328 lllknarn
GarDonneum, Bruins Teer. Black
Varnish. Roolteer, Rsphaitsapisr
Mastisk. Isislfife en Vlakke
Isbesicementsiatin „Etrsnif*.
Triplex!» J, Verfwaren, Zoutzuur.
Kwasten, Bipsen. Lijm.
-
I
St iHistraat I
ALKHAAB
Paaacaede modellen
Concurreerende prijzen
Wilt ge klucht en op Uw
Feestpartij
hebben, koop dan Uw Feest
artikelen bij
0a by *artik«lMk
(pasten.
Depot Nutrioia.
Joachim George le Sage
ten Broek.
voor een degelijk
afgowerW
dat weirnd koat
Alle BBortea elaeffek
Waar niet verkrijgbaar, wende men
zich tot de
J. P. P. MOS.
Depót Alkmaar:
leven
M. v. B.
4
Speciaal adres voor het maken
van alle soorten
18 UW £DRE8
NIEUWLANDERSINGEL 1»,
ALKMAAR.
IS BIJ
PnWMiiif
lag rust te gunnen. Niette-
- - - - ----- -1
een stevig bolwerk de
beid, de Emancipatie van de
aan een behoefte
omen door aan lees
lustig» jongelieden uitspanning» lectuur te ver-
MLEWD AANBEVELEND.
Vurtowiidwattwm.
Vwrbandgaaen.
Zalven
Oaraponapa*.
Baby apona|aa.
Stuiipaader-
Boorwater.
G yoorlae spuitjes.
Voodistgemiddolem
•He soorten kindermeel ’t boet M
bHlIjkst bij CENTRAAL OROBIST
„Het Gtroene Kruis**
HOOGZIJDB 8CHAGEN.
opende Le Sage de oogen Goa schonk
hem de genade van het geloof.... zijn be-
keering was aanstaande. Maar hij had nog
een grooten strijd tc Voeren, want ge kunt u
wel voorstellen, dat allee niet zoo eenvoudig
ging als ik het hier neerschrijf.
Om te beginnen was door den inval der
Fransehe legers in de Vereenigde Provincies
voor de Hollandsche uitgewekenen de weg
naar het vaderland weder opengesteld en
werd de vader van Joachim opnieuw tot pre
dikant te Rotterdam beroepen. Den jongen
Le Sage, thans twintig jaar, zeer talentvol en
begaafd, wachtte eeu mooie toekomst. Zijn
vadeeJiet hem de keuze tusschen het ambt
van predikant en de geneeskunde. Hij wilde
daarvan niets hooren en verkoos de rechter
lijke macht en de balie. Dit werd oorzaak dat
de tweede zoon van le Sage, Willem Hen
drik, zich naar Utrecht begaf om aan de Uni-
versiteit zijn theologische studiën te vol
tooien.
De Lo Sage ten Broek e zagen een defti-
gen kring van protestanten’ en nadat Joa
chim zjjn rechtsgeleerde studiën voltrokken
had, rad hjj in het huwelqk met Jonkvr. Wil.
helmina van LH, <k dochter van een geacht
en welbemiddeld industrieel.
Intusschen bleef de jonge le Sag<; nog zoe
ken naar de waarheid, want bet gaat maar
niet zoo gemakkelqk alsof men een jas uit-
trekt! Hij was nu inmiddels dertig jaar ge
worden, had zijn twijfelingen met zijn vader
besproken, maar deze kon hem ook al niet
helpen. Eindelijk in 1806 was de teerling ge
worpen hij kon het niet langer volhouden
en besloot, Katholiek te worden. In Antwer
pen had hjj destijds eeu geestelijke loeren
kennen in wien hij veel vertrouwen had. De
ze was hem behulpzaam bij het afzweren van
de dwaling en nam hem in den schoot der
Moederkerk op. In de Leeuwenstraat te Rot
terdam b|j de paters Franciscanen werd Joa-
chhn George le Sage ten Broek als lid der
Katholieke Kerk aangenomen en beeft hq die
geloofsleer omhelsd.
Ofschoon deze gebeurtenis in alle stilte
geschiedde, wend ze toch ruchtbaar en riep
het een storm van verontwaardiging op
vooral bij zijn geloofsgenooten. Men ried
hem aan zich eenigen tijd te verwijderen,
totdat de gemoederen tot rust waren geko
men. Hq begaf zich in het Klooster der pa
ters Franciscanen te Megcn en leefde er in
stille afzondering, ijverig bestudeerend de
geloofswaasheden van het Katholiek geloof,
dat hq had omhelsd. Reeds als jongeling had
hjj zich vertrouwd gemaakt met Roomsche
kerkelijke plechtigheden, waartoe hij in Ant
werpen zoo ruimschoots gelegenheid had. Na
zich in het Geloof te hebben gesterkt, keerde
De geschiedenis noemt Joachim, George
le Sage ten Broek „de Vader van de Ka
tholieke Pers”, en terecht. Gq weet natuur
lijk allen, dat Joachim, een bekeerling en de
zoon van een dorninó was. Hij werd in 1775
te Groningen geboren, waar sijn vader pre
dikant was der Hervormde Gemeenteen pro
fessor in de wijsbegeerte aan de Uunivereiteit.
Toen deze in 1781 tot predikant te Rotter
dam werd beroepen, verhuisde de familie naar
de Maasstad, waar het destijds zeer woelig
was en politieke partq-gesóhilleii aan do or
de van den dag waren. Ook dojninó Sage
mengde zich in den strijd en schaarde zich
aan de zijde van de anti-stadhouderlqko partij.
Daar hij in deu lande nogal invloed scheen
te hebben, raadden zijn vrienden hem in ’t
belang van zjjn veiligheid, "het land .te verla
ten. Hjj week naar België uit met vrouw en
twee zoontjes. Joachim, die op een leeftjjd
was, dat hjj moest leeren, had het voorrecht
uitstekende onderwijzers te krjjgen van wie
hjj zjjn eerste levensindrnkken ontving. Hjj
was ’n zeer gevoelig en begaafd kind; geen
wonder, dat de godsdienstige meeningsver-
schillen en politieke partjjkwesties, waarvan
zooveel gewag werd gemaakt, op hem indruk
maakten
In de Zuidelijke Nederlanden was na een
tqd van onderdrukking het Katholicisme
heerljjk opgebloeid en dat kwam in Antwer
pen, de stad van zjjn inwoning, tot volle
uiting. Het had hem bovendien gehinderd,
als hjj hoorde spreken van Roomsch, Gerefor
meerd, Luthersch, Remonstrant, Mennist: hoe
konden ai die verschillende gezindten de
waarheid bezitten, w|jl God maar één Ware
Kerk had gesticht? En moesten die genoot
schappen elkanders stellingen weerleggen,
hoe was het mogeljjk, dat dit met oordeel
kon geschieden? Over dep Katholieken gods
dienst werd zeer veel onzin uitgekraamd cn
Joachim had te veel gezond verstand om die
bakersprookjes te gelooven. Het zette hem
aan, juist die richting te gaan bestndeeren
en heimelijk verschafte hjj zich boeken aan
omtrent den Katholieken godsdienst en hjj
moest erkennen, dat hij er zich nog het meest
mede kon vereenigen. Hjj zocht ernstig naar
de Waarheid.
Wat hem het meest bij zjjn eigen geloofs-
^genooten stuitte, dat waren de onderlinge
twisten en vooral die onzekerheden, welke
hem aan bet twijfelen brachten. Maar GM
had mededeogen met h.m. Zjjn ijverig zoe
ken werd beloond. Op zekoreo dag knrg hjj
het meesterwerk van Bossuui in handen. „Sur
les variations des églises proteetantes”. Dit
voor
■tée, las
i hjj met
7 i dit niet
kon doen. Men heeft Le Sage wel eens
de opmerking gesnaakt, hoe het mogeljjk was,
dat zjjn echtgeneoe, die alles'las, wat hij uit
gaf, getuige was van zijn strijd en deelge
noot» van zijn overtuiging werd, nog niet
tot het Katholicisme was bekeerd. Dan aht-
woordde Le Sage daafrop: da dit een van do
grootste bewjjzen was, dat het Geloof een
gave Gods is!
Dat Le Sage als schrjjvr wel degeljjk zjjn
terrein overzag, moge blijken uit het feit,
dat hij zijn lezerskring
wensche tegemoet te k<
schaffen. Ér was in die dagen al bitter wei
nig op Katholiek gebied en hq meende door,
het nuttige in aangenamen vorm tc.gieten.’
een tweeledig doel te beoogen
Sinds 1847 rust het stoffelijk overschot van'
dezen apostel en strjjder onder Grave’s hoo-’
ge wallen-, een eenvoudig kruisje van zwart
geverfd hout met een vier regelig gedichtje,
dat hq zelf maakte, werd volgens zjjn ver
langen op zjjn graf geplaatst. Na vijftig jaar
was het verdwenen en wist niemand meer
waar precies het gebeente van Le Sage be
graven lag. O, beschamend, eert Nederland
zóó zijn helden!!
Gelukkig heeft het gemeentebestuur van
Grave in 1885 dit euvel hersteld en een pas
send graf met monument voor Joachim
George le Sage ten Broek doen vervaardigen.
Hierbij het vierregelig versje:
’k Verlang geen kostbaar praalgesteente,
Geen ijdTe lofspraak op mjjn gi
Maar ’t Kruis alleen, dat me in
De hoop op beter leven gat
<a
(Rechtuit).
e*
Grootste keuze. Lags prijzen
Corsetteu,
Bntehonders,
Kinderlijfjes,
Bnikbenden,
Rechthouden,
Rechthouder-Corseffen,
Elastieken Konten,
Damesverband,
Bousbras en
Rokbeschermeri,
bij naar Kottcrdam terug, legde zich bqna
twee jaren op het notarisambt toe en na een
behaald diploma, onder de regeering van
koning Lodewijk Napoleon, in 1808 kreeg
hij zjjn koninklijke aanstelling als notaris.
De^ vervolging hield cchter niet op, in tijd
schriften en brochures wehl Le Sage ten
Broek gehoond en gelasterd, vooral na 1813,
toen do staatkundige stormen over Holland
gevaren, nieuwe krachten schonken aan de
godsdienstige onverdraagzaamheid. De be
dekte servolging ontaardde in openbare be-
nadeeüngen, zoodat Le Sage genoodzaakt
was verandering van standplaats te verzoe
ken. Maar tot in het stille eenzame Naald-*
wijk werd Le Sage vervolgd Indien hq de
kracht in het gebed niet had gezocht, het’
ware niet houdbaar geweest. In stille berus
ting droeg hq zqn leed totdat in 1815, het
eeuwfeest van de Hervorming, zqn vroegere
geloofsgenooten het te bont maakten en de
protestanten in een soort van fanatisme hem
bleven kwellen. Le Sage greep naar de pen,
wjant hq voelde zich uu krachtig genoeg om
als getrouw zoon der Katholieke Kerk haar
geloofsleer te verdedigen.
Zqn eerste brochure, die het licht zag,
was een apologetisch geschrift „De voortref
felijkheid van de leer der Roomsch-Katho-
lieko Kerk.” Het wekte bq de Katholieken
algeineene belangstelling het was een
gloedwarme opwekking voor hen, die in de
laatste jaren niets dan verguizing en vervol
ging hadden gekend. Men stond verwonderd
over de dapperheid van dezen bekeerling-,
hoe durfde hij zóó voor zqn opinie uitko-
inen? Maar waren de Katholieken niet ge
deeltelijk schuld aan bun onderdrukking,
was het noodig, dat zq zich de wetten lieten
voorschreven? Moest een bekeerling hun bet
voorbeeld van zelfstandigheid cn zelfbewust
zijn geveu? Neen, bet was noodig, dat zq
wat uit hun apathie werden wakker geschud,
zq, die met ongezonde verdraagzaamheid in
hun binneniuakers bleven zitten!
In Nederland was groote behoefte aan Ka
tholieke rijdschriften; een periodiek moest
worden gesticht, een orgaan, dat opkwam
voor de rechten van do Roomsche Kerk.
Inmiddels had Le Sage contact gekregen
mek vooraanstaande geestelijken en lecken,
op wier steun hq rekenen mocht’ bq het op-
richtcn van zijn „Godsdienstvriend”. Dat
was weer een paapsebe stoutigheid van den
onversaagden Le Sage. Maar daar hij van
meening was, dat er daden moesten worden
gestelds kon hij niet bq de pakken blqven
zitten Dit deed natuurlijk opnieuw de toorn
der andersdenkenden ontketenen, maar Joa
chim liet zich niet afschrikken, want zqn
rotsvast Godsvertrouwen deed hem met blq-
moedigheid ae verguizingen van zqn tegen
standen verdragen.
Zqn geloofsgenooten en enkele protestan
ten met breedere opvatting, bewonderden
zqn moed. De regeering werd bang die
onruststoker moest worden opgeruimd, want
terecht begon men tc vreezen voor een gods
dienstig» volksbeweging van Roomsch tegen
ProteefSfit. Odk „de Godsdienstvriend”
stond de regeering in den weg; op de Room
den; ze kregen té veel macht. En zoo kwam
schen moest een wakend oog gehouden wor-
het, dat er gecontroleerd werd op roomsche
geestelijken, die het Evangelie in de kerk
predikten, op boeken en geschriften van lee-
ken en priesters, die men zocht verdacht te
maken. Maar hoe strenger de regeering op
trad, hoe oproeriger het volk werd; tesren Le
Sage ten Broek werd natuurlijk de gfootete
grief gekoesterd. Eindelijk konden ze een
geschikte beschuldiging vinden om hem in
te rekenen en hem voor een tqd lang on-
schadelqk te maken: hq had met zqn ge
schriften de geloofsovertuiging van het hoofd
van den Staat beleedigd! Op grond hiervan
werd Le Sage den 23sten Augustus 1827,
terwijl hij in zqn woning te Loosduinen ziek
lag aan een hersenziekte en dientengevolge
bjjna blind was, naar Den Haag gebracht,
waar hij zich voor het gerecht had te verant
woorden. Men kan zich gemakkelijk voorstel
len, welk een marteling dit voor den doode-
Iqk zieken man moet geweest zqn, wiens ver
zoek oin een oppasser mee te nemen wegens
zqn hulpbehoevendheid smadelijk werd* ge
weigerd Na een paar bezoeken werd ook zqn
echtgenoote afgewezen, omdat zij met hem
over „zaken” had gesproken. Geen advocaat
durfde, of was in staat hem te verdedigen;
men achtte zijn zaak hoogst précair en onver,
dedigbaar. Een zekere Mr. van Gigh, een
jood, bracht het eindelqk zóóver, dat Le Sa
ge vrq kwam als hq eenige scherpe uitingen
wilde terugnemen. Hij stemde er in toe, zon
der evenwel met zqn principen te transigee-
ren.
Le Sage was dus uit de gevangenis ont
slagen, maar men liet hem niet met rust, het
was ’n ware marteling hoe lang zou Le
Sage nog die kleingeestige vervolgingen
moeten verduren? Tot overmaat van ramp
werd hem bericht, dat zqn woning fis Loos-
duinea publiek zou worden verkocht; een
korte termqn werd gesteld om- een andere
woning te zoeken, die binnen de gemeente
niet te vinden was. Zqn verzoek om buiten
de kom der gemeente te wonen werd afge
wezen. Besluiteloos wat hem thans te doen
stond, vroeg Le Sage raad aan zqn vrienden,
die van meening waren, dat hij om herstel
van zqn geschokte gezondheid beter deed
buiten te gaan wonen, in Gelderland of
Overjjsei. Hq bedankte voor zqn notaris
ambt en ging in het rustige Beers wonen. Da»
hij hier niet werkeloos bleef, bewijst de uit
gebreide correspondentie met allerlei voor
aanstaande |>ersonen, om. met den dichtei
Bilderdqk, Da Coeta, den tot het Roomsche
geloof bekeerden Israëliet en dichter.
Slechts een jaar bleef Le Sage in Been
wonen als redacteur van „de Godsdienst
vriend” kon hq geen voeling met zqn mede
werkers houden. Derhalve ging hq naar Gra
ve, dat aan den grooten verkeersweg lag.
Daar bevond hq zich in ren geheel katholieke
omgeving, bovendien was er een drukkerq
en een binderq voor zijn „Godsdienstvriend”.
Veel rust scheen evenwel den echrqver niet
beschoren; waren wellicht de plagerij en de
kwelling van zqn vroegere geloofsgenooten
wat bedaard, thans kwam er een audere moei
lijkheid zich voordien. Toen in 1830 de Bel
gische revolutie plaats had, waardoor de
Noordelqkt er. Zuidelijke provincies zich van
elkaar afscheidden, vfjerd de toestand- weer
hachelqk. Immers aan den eenen kant de
strqd om recht en billijkheid, aan de andere
zqde het ongeoorloofde van een revolutie,
waarvan eigenlqk het verschil in godsdienst
de voornaamste oorzaak was. En waren het
nu juist niet de Belgen, dve gedurende vijf
tien jaar lang den Katholieken godsdienst
grievend leed hadden gedaan? Sage had
zijn besluit genomen; hij zou voortaan slechts
de belangen van de Noordelijke Nederlanden
behartigen en strjjden voor hun godsdiensti
ge en maatschappelijke belangen.
Zoo bleef Joachim Le Sage ten Broek tot
aan het einde van zqn levensdagen strjjden
zonder zich een Jdag rust te gunnen. Niette
genstaande zqn bbndheict had hq den eersten
steen gelegd *an -**
Katholieke Eetibei
Katholieke Pers!
Menschelqkerwqze gesproken zou Joachim
George Le Sage ten Broek, door al de tegen
kanting en de teleurstellingen, die hq onder
vond. geslagen en gebroken moeten geweest
zqn en wij verwonderen ons, dat hq niette
genstaande zqn ziekelqk gestel, zqn blind
heid en de berooving van zqn notaris-ambt
betrekkelqk opgewekt van geest nog sulk
een hoogen leeftijd bereikte. Maar twes
machtige factoren waren hier aanwezig: op
de eerste plaats zijn Godsvertrouwen en le
vendig boven-natuurlqk leven en op de twee
de plaats zqn trouwe beminnelqke levensge
zellin. Die vrouw heeft met onvermoeide
zorg en opoffering hem in al zjjn ellende bij
gestaan, nooit heeft zq hem sedert zijn over-
gang tot het Katholicisme één woord van
verwijt toegevoegd zij was ruim en breed
in haar opvatting. Zq hielp hem bq zqn let-
‘terkundigen arbeid, schreef «tukken
hem over of werkte onder zqn dief
hem couranten-artikelen voor, toen
dc verslechtering van zqn oogen
meer I
HET PONTHUI8, HekebtraaL
Aanbevelend,
KANTOOR EN MAGAZIJNEN:
OUDEGRACHT D 26-40 TELEF. 84.
ALKMAAR.