ft
1
HET JUBELJAAR VAN DE ZOETE LIEVE
VROUWE VAN 's-HERTOGENBOSCH.
RADIO.
DUBBEL JUBILEUM.
DUIZENDEN UIT DEN LANDE OP HET
welker
in
letel
Katholieken
bijton-
Zij
dracht door Willem van Capellen. 10.80
had de
Loben-
H.
van
DE BEROEMDE PLECHTIGE OMGANG TER EERE VAN HET CU““
ll.ET„_TlEKEN VAN DEN katholieken RADIO-OMROEP.
CONGRES IN BRABANTS HOOFDSTAD.
t. g lanaen geschutterd heeft.
Hy heeft nooit iets anders gedaan dan
Christus te maken tot onzen Koning, Chris
tus is onze Koning, gelooft zjj Jezus Christus.
Uit aller naatn dankte daarop de Wel-
Eerw. Heer Kapelaan de beide sprekers.
Ket een kort Lof werd deze zoo schoone
bijeenkomst gesloten
digden.
Onder hen bevinden zich pastoor L. H.
Perquin O.P., voorzitter van den K.R-0„ de
heer P. Speet, secretaris; de heer G. W.
Kampschoër, voorzitter van den Ned. Bond
van R. K. Radiovereenigingen; rector Mars
hall, generaal secretaris van de Internatio
nale Radio-commissie uit Keulen en het Be
stuur van de Bossche Radiovereeniging.
De heer Kamp- hoer verwelkomt de aan
wezigen in deze stad in feesttooi. Spr. dankt
allen, die dit congres en den bloei van het
Katholiek radio-werk mogelijk hebben ge
maakt, in het bijzonder
van L_.
ten steun bezit, iemand die zijn volle sym-
Marshall l nen en vróuwen, die eerbiedig den
krans baden.
Katholiek den Bosch heeft een prachtig
voorbeeld gegeven en zijn naam van Maria-
stad> hooggehouden.
stierf, fam de Maasbode het niet over zjjn
hart kragen in een rouwbaar te verschijnen,
men wist nog niet of Schaepman wei goed
Roomsch was geweest. En nu 20 Januari
1928 schreef dezelfde Maasbode: we hebben
nu loeren waardeeren wat hij gedaan heeft
Hjj was een man van de Voorzienigheid;
voor 26 jaar werd een licht uitgedooft, dat
Het K.R.O.-congres.
Nauwelijks is de stoet voorbijgetrokken
of de groote schare K.R.O.-leden formeert
zich achter het vaandel en begeeft zich naar
den tuin van het Casino, waar het open-
lucht-congres aanvangt.
De heer Kampschoër spreekt het openings
woord en uit zjjn vreugde over de groote
opkomst, die ook aan de Mariavereering
meer luister beeft bijgezet.
Dit congres is belegd om actie te voeren
voor den K.R.0„ opdat deze week nog het
aantal van 40.000 leden bereikt kan worden.
Het bestuur beschouwt het als een eer
voor den K.R.O. te kunnen werken, maar
spreker^ vraagt daarbij ook den steun van
dat
was van
plaats heeft.
In de raadszaal wordt het gezelschap ont
vangen door den burgemeester, jhr. mr. F.
J. van Lanschot, de wethouders de heeren
Houtman en Krijgsman en eenige raadsle
den.
De burgemeester neemt het woord’ en
wjjst er op. dat het geen algemeenheid is,
wanneer hjj zegt, dat het hem bjjzonder
aangenaam is het bestuur van den K.R.O. en'
den Ned. Bond van R. K. Radiovereenigin
gen welkom te heeten. Immers Den Bosch
bewaart goede herinneringen aan den K.R.O.
Zijn niet op spr.’a uitnoodiging 1200 hiister-
allen voor dien arbeid, welke zoo noodlg h
voor de Roomsche zaak. Dank zij den ijve-
rigen pastoor Perquin hoeft de K. R. O. ew
eigen zender en pastoor Perquin ia voorzit
ter geworden van de R. K. Radlo-interna-
tionale. Hulde brengt apr. aan Pastoor Per
quin voor zjjn werk, waarbij hg tevens me
moreert, dat Pastoor Perquin vandaar 68
jaar wordt
De congressisten antwoordden met een
luid: „Lang zal hjj leven.”
De heer Kampschoër wjjst verder op het
groot belang van een groot ledental van den
K.R.O., want als straks de zendtQd verdeeld
zal worden, zal deze afhangen'van het aan
tal luisteraars.
Dan Is het woord aan rector Marshall uit
Keulen, die de groeten van de Duitscbe Ka
tholieke radio-organiaatie overbrengt en hier
voor 't eerst komt uiteenzetten, wat de taak
zal zjjn van de nieuwe Internationale R. K.
Radio-commissie.
Elk land zal een vertegenwoordiger zen
den in deze commissie, aan wier hoofd
pastoor Perquin staat. Daarnevens wordt
een bjjraad gevormd-.
Reeds dezer dagen zal zjj haar taak be
ginnen.
Vooral zal zjj er toe bijdragen de belang
stelling voor de Radio In alle landen leven
dig te maken en door onderlinge samenwer
king der landen zal zeer veel bereikt kun
nen worden. In een slotwoord wjjkt spr.
even van zjjn onderwerp af en brengt een
woord van harteljjken dank voor hetgeen
Holland deed voor het anne Duitsche kind.
Op voorstel van den heer Kampschoër be
sluit het congres onder applaus een drietal
hulde-telegrammen te zenden, n.l. aan Z. D.
H. Mgr. H. v. d. Wetering. Mgr. A. Diepen
en Mgr. J. D. J. Aengenent.
Dan treedt pastoor Perquin naar voren en
spreekt een enthousiast propagandawoord
voor het groote belang van den K.R.O.
Spr. zegt dat het bestuur wel tevreden is.
maar niet voldaan. Nog duizenden kunnen
lid worden van den K. R. 0. en spr. wijst
j van een zoo
groot mogcïjjk aantal leden in verband met
den zendtjjd, die straks verdeeld zal worden.
Spr. komt er tegen op, dat sommige Katho
lieken nog critiseeren op den K.R.O.
Laten liever allen nu eendrachtig samen
werken om te bereiken, dat de K.R.O. de
eerste omroep des lands wordt en de katho
lieken krjjgen, wat hun toekomt. Spr. vraagt
enthousiasme voor de Katholieke zaak en
doet een beroep op eenheid en samenwer
king.
Luid applaus onderbreekt meermalen dit
geestdriftig woord.
Nadat de heer Piet Kasteel, van het gilde
der Klare Waarheid nog heeft gesproken,
sluit de voorzitter het Congres.
De stille Ommegang, door velen gemaakt
besluit den schitterenden dag.
Na een echten Bosschen koffiemaaltijd ge
bruikt te hebben, vertrekken de K. R. O.-le-
den weer naar alle deelen des lands, met
zich meedzagend de herinnering aan een
onvergefelijk schoonen dag in het gastvrjj
Den Bosch.
Dr. Bchaepmanhulde. Zondagmiddag
Urerd in onze kerk een vergadering gehouden
Welke door de zorgen van het Dr. 8chaep-
man-Comité was belegd en waarin als spre
ken optraden de ZeerEerw. Heer van Noord.
Pastoor te LangendQk en de heer Jos. de
De WelEerw. Heer van Buuren kapelaan
onzer parochie, heette allen hartelijk welkom,
de dames en heeren van het Dr. Bchaepman
Comité en de sprekers. De WelEerw. spreker
opend de vergadering met den Chr. groet,
waarn gezongen werd: „Aan U, O, Koning
der eeuwen”.
Hierna beklom de ZeerEerw. Heer v. Noord
den predikstoel die begon met te zeggen, dat
toen van den'Haag uit het plan kwam om. nu
bjj het herdenkingsfeit van het 25-jarig schel
den een hulde te brengen aan Dr. Bchaepman,
door het stichten van een bureau voor de
R.K. Staatspartij,- 'n ondeugende gedachte bij
hesn opkwam. Evenals op eiken regel een
uitzondering is en elk spreekwoord niet al
tijd opgaat, dacht spr.: ..Ondank is 's werelds
loon”.
Er bestaat in«onze groote wereld nog eea
wereld die herdenken en waardeeren kan.
Het Katholieke volk wil dankbaar zjjn aan
zjjn grooten emancipator. Zoo heeft het
Katholieke Volk drie standbeelden voor Dr.
Bchaepman opgerioht. Standbeelden die de
dankbaarheid aan Dr. Schaepman moeten
vertolken. In Rome staat een standbeeld
waarvan de plaatsing treurig is. Na lang zoe
ken vindt men het, zoo verborgen staat het.
In Rijzenburg is op een bescheiden steen zoo
veel mogelijk gebeiteld, terwijl het beeld in
zeer nauwe omlijsting staat, 't Ljjkt wel of er
in die dagen geen steenen waren. In Tubber-
gen daarentegen is het zooals het behoort,
veel lucht, veel ruimte, het beeld van hem,
wiens blik over de grenzen ging naar
zen van zjjn klein vaderland gingen; van hem
wiens blik over de de grenzen ging naar
Rome. Zjjn Vaderland en Rome waren voor
hem één.
Vjjf talenten heeft hjj gekregen en vjjf an
dere bjjgewonnen. Al wat hjj aanraakte dat
sierde hjj. daar legde hjj zjjn stempel op.
Hjj was een redenaar bjj de gratie Gods, hjj
was een redenaar die het volk verwarmde.
Hjj was een wijsgeer, maar tegelijk ook
dichter, hij was publicist, criticus, staatsman,
een man van druf.
De hoogheid van den mensch wordt niet
afgeleid naar wat hij bezit, wel naar wat htj
is. Hjj heeft niet, op rozen gewandeld, maar
wel de scherpe doornen gevoeld. Hjj was
allee voor allen.
Wanneer hjj zoo door en door Nederlander
was, is het dan niet vreemd dat hjj In een
vreemd land rust. Rome was voor hem een
nieuw Jeruzalem. Zijn Christendom was
Roomsch. Rome if de stad waar alle draden
van het mystieke leven samenkomen in de
8t. Pieterskerk .Zoo zie® we dat hjj zeer te
recht in Rome rust. De groote kracht van
Rome is de eenheid, de eenheid van de lief
de. De krachtige herculische figuur was van
binnen toch een zachte man. die geen vijan
den kende.
’t Is wel zoo dat alles bedolven werd onder
de vergetelheid, hierbjj wijst spr. er op, dat
aoo weinig Katholieken aanwezig zjjn en toch
hebben de Katholieken van Helloo ook aan
dezen emancipator het te danken, dat zjj dit
heerljjke kunstwerk, deze schitterend mooie
kerk hebben. Vergetelheid is een vloek die
op ons allen rust en dien wij te dragen heb
ben.
Het einde van Dr. Bchaepman is wel een
schoone zonsondergang waarvan het nalich
ten nog lang bljjft. Laten we niet zeggen dat
hjj het werk gedaan heeft, wjj moeten zjjn
werk vervolgen, voortzetten. En zoudt ge
«eggen, ik ben'de man met de vjjf talenten
niet, laat dan Uw klein bezit uitkomen In
vergaderingen, in vereenlgfngen enz. Er moet
in deze wereld een koninkrjjk van Christus
worden gesticht.
Dagelijks bidden wjj „Laat toekomen Uw
Rjjk”. Dan voelen we dat we meer moeten
doen dan deze woorden uitspreken. We moe
ten vervolgen wat gedaan is. Af is het werk
niet dat door Dr. Schaepman gedaan is. Eén
is er slechts geweest die kan zeggen dat zjjn
werk af was, die zeggen kan „net is vol
bracht”. God wat Gjj mij te doen hebt ge
geven is volbracht God roept ons dat^ wjj
voortzetten het werk. Het is de Heer die Je
ruzalem opbouwde en het is de Heer die Ne
derland helpt.
We moeten stichten een centraal katho
liek partijbureau. Dat is de Egyptische
voorraadschuur waar het brood ligt, dat
ts het arsenaal waar de wapens berusten. Dat
Is het eerste, het beste cultureele centrum-
Wanneer we zalig worden dan is dat ten
gevolge van een groot bloedig offer. Wan
neer er gecollecteerd wordt dan gaan er al
tijd 2 rond: de collectant en Jezus Cfiristus.
De collectant ziet wat gjj geeft, maar Jezus
Christus ziet wat gij overhoudt, ’t Is zoo
zalig te offeren.
Hierna zong het zangkoor het Salve Gegi-
nam nostrum, waarna de heer Jos .de Lobel
den kansel besteeg.
Spr. zeide dat we willen komen tot het Dr.
Bchaepmanfonds om te stichten een huis in
den Haag waarin de zetel zal geveetigd zjjn
van het bureau van de R. K. Staatsparty.
Bpr. geeft een hreede uiteenzetting van wat
dat bureau is. De kosten zullen f 700.000.
bedragen. Dit is een groot bedrag, doch voor
de Katholieke offervaardigheid beteekent
dit niet zooveel. We zjjn het zoo gewend of
fers te brengen, zoodat ook dit een kleinig
heid is.
Spr. gaat vervolgens het politieke leven
na, ruim honderd jaar geleden. Voor 1800
was ons land geen koninkrjjk doch een repu
bliek van zeven kleine staatjes. We hadden
toen de Protestaneche staatskerk d.w.z.
dat dit de eenige kerk was die geoorloofd
was. De godsdienstoefeningen van deze
Staatskerk werden uitgevoerd in de eertijds
Katholieke kerken. Al die kerken door onze
Roomsche voorouders gebouwd, doch in
de 16e euw verloren waren gegaan, be
hoorden tot de Proteetaneche gemeenschap.
Er waren plakkaten uitgevaardigd waarbjj
de Katholieke godsdienst zoowel als de Jood-
ache verboden waren.
Spr. geeft een breedvoerig overzicht van
den toestand dier dagen, hoe de Katholieke
Kerkbesturen met hun petje onder den arm
WOENSDAG 18 JULI.
Hilversum, 1060 M.
12.302.00 Lunchmuziek door het Trio
Groeneveld. 2.30 Aansluiting van het Kur-
haus te Scheveningen. Kinder-matinee.
4.00—5.00' Maak het zelf door Mevr. C.
Schaake-Verkozen. 6.007.46 Concert
door het Omroep-orkest Lea Zweers, so
praan. Egb. Veen a d. Vleugel. 8.15 Aan
sluiting van het Kurhaus te Scheveningen.
Het Residentieorkest o.Lv. George Schnee-
voigt. Elly Ney, piano. In de pauze voor
dracht door Willem van Capellen. 10.80
Persber.
Huizen. 340.9 M. Na 6 uur 1870 M.
Uitsluitend NCRV.-uitzendingen.
12.301.45 Concert. Mevr. R. A. v. d.
Horst-Bleekrode, piano, H. v. d. Horst Jr.
cello II. Hermann, viool. 5.006.00 Kin-
deruurtje o.l.v. Mej. 8. Groeneweg. Nellie
Stemerding, zang. Helena Stok, piano. 6.00
6.30 Gramofoonmuziek. 7.308.00 Spr.:
W. J. Pieper: Cactussen. 8.00 Concert. D.'
Lusschen, fluit. M. E. Bouwmeester, orgel.
Spr.: Ds. G J. Waardenburg: Stanley Jones-
Cbristus langs den Indischen heirweg.
Daventry, 1600 M.
10.35 Kerkdienst. 11.20 Gramofoonmuziek.
1220 Balladeconcert, (alt-tenor). 12.50
Dansmuziek. 1.202.20 Orkestconcert. 4.20
Lezing The weekly menu. 4.35 Licht klas
siek concert, (piano, viool en cello) 5.35 Kin-
deruurtje. 6.20 Dansmuziek. 6.40 Tuinpraatje
6.05 Nieuwsber. 7.05 Dansmuziek 7.20 Land-
bouwber. 7.35 Pianomuziek van Mozart.
7.45 Lezing: Happiness. 8.05 Variété en een
schets „Ag and Hert”. B. B. C. dans-orkest
9.20 Nieuwsber. 9.35 Lezing: How to ap
preciate pictures. 9.50 Nieuwsber. 9.55 „Ham
let”, van Shakespeare. 11.3512.20 Dans
muziek.
Parijs, Radio-Paris, 1750.
12.50 Klassieke kwartetten. 4.055.05
Orkestconcert. 8.5011.20 Concert Orkest én
solisten.
Langen berg, 469 M.
11.3512.15 Pianomuziek en zang Schu
bert en Goethe. 125—2.50 Orkestconcert
5.15—6.00 Van bloemen, dieren en kleine
kinderen. Concert, piano, declamatie en zang.
6.20—7.15 Tuinconcert. 8.35 Concert. Phil-
harmonie-orkest Rheinperle kapel. Zangkoor
van Gross-Oberbilk. Daarna tot 12.20 Dans
muziek.
Zeesen, 1250 M.
12.50—5.20 Lezingen 5.20—620 Orkest
concert. 6.208.05 Lezingen. 8.80 „Rund
um die Liebe", operettte in 2 acten van O.
Strauss. 10.5012.50 Concert. Kermbach-
orkest en Lotte Appel, sopraan.
Hamburg, 395 M.
4.35 Voorlezing van sprookjes. 6.20 Or
kestconcert 8.20 Symphonie-concert. Daarna
tot 11.20 Cabaret en dansmuziek.
Brussel, 509 M.
520—6.20 Dansmuziek. 6.50 Kamermuziek
8.35 Gramofoon. 8.5010.85 Fragmenten uit
de opera „Faust” van Gounod.
vinken zjjn stad komen bewonderen? Nu,
op den grooten dag der Mariavereering, den
K.R.O: weder te mogen begroeten, is spr.
een vreugde en bjj deze betuiging voegt
spr. de beste wenschen voor den groei van
het Katholiek Radiowerk.
De heer Kampschoër antwoordt en be
toogt dat de K.R.O. en de Ned. Bond van
R. K. raidovereenigingen zeer erkentelijk is
voor deze ontvangst op den dag van het
congres.
Met de beste wenschen voor den Bosch
en haar bevolking sluit spr. zjjn dankwoord
Rector Marshall uit Keulen wjjst op het
werk der internationale radiocommissie, die
kort geleden is ingesteld, waarvan pastoor
Perquin voorzitter is, en welker zetel in
Keulen is gevestigd.
Liever had spr. gezien, dat de zetel in
Holland, in Amsterdam gevestigd was. maar
voor het verzoek van België en Frankrijk
om den zetel in Keulen *te vestigen en daar
mee den eersten stap te doen tot verbroede
ring van katholiek Duitsehland met Frank
rijk en België, welke goede verstandhouding
door den oorlog zooveel geleden heeft, is
men gezwicht. Spr. erkende dat deze wensch
geëerbiedigd moest worden. klem op het groote belang
Nadat ververschingen waren rondgediend. "1'
leidde de burgemeester het gezelschap rond,
en toonde verschillende historische
derheden van het stadhuis.
Na het bezoek aan het stadhuis,
gemeenschappelijke lunch plaats in
grin, waar menig hartelijk woord gewisseld
werd.
Omstreeks half drie brak men op. om zich
naar de gereserveerde plaatsen te begeven
vanwaar de plechtige ommegang in oogen-
schouw zou kunnen worden genomen.
De Plechtige Ommegang.
De plechtige ommegang is alleen reeds ’n
gang naar den Bosch waard. Wjj, in het
koude Noorden, kennen zoo iets niet Den
Bosch beleeft het ieder jaar en bet vormt
een glanspunt van zjjn Katholieke leven.
De „Parade”, het groote plein naast de
Kathedraal, is geheel voor de K.R.O.-leden
gereserveerd.
Ook mgr. Diepen en de vicaris-generaal
mgr; Pompen, slaan vanuit de vestibule van
het bisschoppelijk paleis de processie gade.
Als de torenklok drie uur slaat, begint de
stoet de Kathedraal uit te trekken. Voorop
komen de verschillende vereenigingen der
stad met haar vaandels en groepen, die het
karakter der vereeniglng uitdrukken. Zij
worden afgewisseld door muziekkorpsen.
Vervolgens komen de godsdienstige ver
eenigingen en broederschappen, alle met
haar vaandel.
Maria en het kind zjjn op een ezel geze
ten. St. Jozef leidt het dier.
Dan volgt de afdeeling, waarin de historie
van het wonderbeeld der Zoete Lieve Vrouw
wordt uitgebeeld.
Wapendragers openen den stoet. Achter
de markante figuur van den geschiedschrij
ver volgt het eeuwenoude ,.Boek der Mira
kelen van Onze Lieve Vrouwe tot ’s-Herto-
genbosch”, waarin staan opge teek end de
gunsten naar ziel en lichaam door Maria’s
voorspraak van God ontvaneen. Dit kost
baar stuk, gebonden in blauw fluweelen
band met fraai zilver montuur, is gesloten in
een sierlijken schrjjn van koper en glas.
Het wordt door vier Eerw. Fraters gedra
gen. Dan komen, omgeven door een stoet
van ridders en ede! vrouwen. de figuren uit
de historie van het Lieve Vrouwe Beeld:
Maximiliaan I, Jonkvrouwe Oda, de
Petrus Canisius en de H. Leonardus
Vechel.
Ten slotte de praalwagen, voorstellende
den terugkeer van het Wonderbeeld in 1853
en de plechtige kroning jp 1878.
Een beeld van 0. L. Vrouw is hoog opge
richt boven de figuren van Kardinaal En-
gelbertus Sterckx, die bet wonderbeeld aan
H. van Liempt en mgr. Godschalk, destjjds
bisschop van Den Bosch.
Engelen en bruidjes, met bloemguirlandes
eh schilden sieren den wagen, welke door
paarden wordt getrokken en begeleid wordt
door vier in wit-blauw gekleede palfreniers.
Het ontwerp van dezen praalwagen is van
Frans v„ Valdercn.
Dan volgt de derde afdeeling, waarin in
beeld gebracht wordt de grootheid, de ver
hevenheid van Maria’s plaats in het verlos
singswerk van den mensch.
Het voorbijtrekken duurde ruim een uur.
Maar heel dien tijd bleef de aandacht ge
spannen op dezen devoten stoet van man-
J“i Rozen-
(Van onzen specialen verslaggever)
’s Hertogenboacb, 15 Juli.
Van den hoogen toren der Bossche Kathe
draal luidde het onvergeljjkelijk mooie caril
lon het feest in. De Stadsbeiaardier, van
Balkotn, spreidde de bronzen klokkenstem
men over de Hertogsstad en de duizenden
die ze hoorden, voelden de geestdrift in zich
vlammen.
’s-Hertogenbosch was gisteren in de waar
achtig Roomsche blijde stemming om het
feest van de Zoete Lieve Vrouwe van den
Bosch, het feest, dat iederen Bosschenaar
heilig is en dat om den spontanen luister
waarmede het ieder jaar weer gevierd wordt
bekendheid over heel het land gekregen
heeft.
Veel grooter nog dan andere jaren was de
beteekenis van het feest der Lieve Vrouwe
gisteren. Een dubbel jubileum werd herdacht.
Want het is dit jaar 75 jaar geleden, dat
het wonderbeeld der Moeder Gods, na de bal
lingschap, waarin het sinds 1629 in België
vertoefde, door den Kardinaal Aartsbisschop
van Mechelen. Engelbertus Sterkx den 16den
December 1853 weer aan de stad den Bosch
werd afgestaan.
Het tweede jubileum, dat herdacht werd, is
de plechtige kroning van het wonderbeeld op
27 December 1878. nu 50 jaar geleden ver
richt door Z.D.H. 4gr. Godschalk, toen bis
schep van ’s Hertogenbosch.
En ten slotte nog een feit vin zeer actu-
eele beteekenis:
De Katholieke Radio Omroep, had den
Bosch wederom gekozen om er dit jaar zjjn
congres te houden.
Meer dan 7000 K.R.CLJeden waren uit alle
deelen van het land toegestroomd om niets
van dit superieur gebeuren te verliezen.
Was het wonder, dat ’s Hertogenbosch
het middelpunt was van buitengewone
drukte.
De weg naar de Kathedraal teekende zich
door een druk beweeg van kerkgangers,
K.R.O.-leden, met het insigne op de borst.
Overal zjjn vlaggen uitgestoken. Guirlandes
van groen met groote emblemen, dwars over
de straten gespannen zijn voor den Bosch
nieuw op den dag van den Ommegang.
De stad is op haar l*est
Als wjj de kathedraal betreden, vangt
juist de H. Mis aan, opgedragen door den
geesteljjk-adviseur van den Ned. Bond van
R. K. Radio-vereenigingen, rector C. J. Ter-
wischa van Scheltinga.
Het hoogaltaar waarboven het miraculeus
beeld van de Zoete Lieve Vrouw prijkt,
gaat schuil onder een schat van witte bloe
men en groen. Heel de kerk is met K.R.O.-
leden gevuld. Eenige afdeelingen hebben
een vaandel naast het altaar geplaatst.
Het zangkoor der Kathedrale Kerk luis
tert de plechtigheid op, terwijl de organist
Kallenbach met enkele orgelsoli de schoon
heid van zjjn instrument ten toon spreidt.
Na het H. Evangelie bestijgt rector Ter-
wischa var. Scheltinga den kansel en spreekt
naar aanleiding van de woorden: Salve,
Mater misericordiae; Wees gegroet. Moeder
van Barmhartigheid, een welkomstwoord tot
de duizenden leden van den K.R.O., die aan
het feest van de Zoete Lieve Vrouwe van
Den Bosch luister komen bijzetten. 8pr.
wjjst op de groote beteekenis van d«n
Plechtigen Ommegang voor ’s-Hertogen-
bosch en vraagt den zegen van de Zoete
Lieve Vrouwe over het nieuwe werk van
den Katholieken Itadio-omroep, die zulk een
grootsche taak te vervullen heeft en voor
wien Gods Zegen onontbeerlijk is.
Als de H. Mis ten einde is, begeven de
deelnemers zich naar de hun aangewezen
restaurants, om daar de lunch te nuttigen.
De begroeting.
In „Lohengrin” verzamelen zich het be-
stuur van den K.R.O., van den Ned. Bond
van R. K. Radiovereenigingen en de genoo-
I Den Bosch afstond, mgr. Zwjjsen, plebaan.
heer baljuw, of van den schout moesten
vragen of ze astnblieft qp het een of ander
•olderkamertje in een vergeten steeg of slop
voor een jaar hun godsdienstoefening moch
ten houden. Een flinke geldsom moest dit
verzoek vergezellen.
Dat wjj voor 1800 niet geheel zjjn uitge
roeid, komt door drie oorzaken: ten eerste*
dat op het platteland heel veel katholieken
■woonden, ruim een derde van de bevolking;
ton tweede omdat ons land uit een republiek
bestond van kleine staatjes, die onderling
dikwflls met elkaar overhoop lagen; en ten
derde, dat de baljuw, schout of officier, zich
wat we zouden noemen liet omkoopen. niet
ongevoelig waren voor een fooitje. Dit waren
de t.g. recognitiegelden. Elk jaar moesten
deze gelden l>etaald worden en daarvoor
mocht dan heel in ’t geheim stiekumpjes de
H. MIs gelezen worden op een of ander «ol
derkamertje .Wanneer van zoo’n zolder
kamertje het dak reparatie behoefde, dan
moest dit weer aan den hooggenadigden bal
juw gevraagj worden, natuurlijk met de
noodige fooi er bjj.
Verschillende voorbeelden werden door
spr. aangehaald. De Katholieken werden ge
duld. Eindelijk mochten we in ons eigen
vaderland een klein beetje ademhappen toen
in 1795 de Franschen in ons vaderland kwa
men. De Fransche revolutie gooide in ons
vaderland de staatskerk ten onderste boven.
Er werd gedanst om de vrjjheidsboomen.
Ook de katholieken dansten mee. Op den
16en Augustus 1796 werd- van de stadshui
zen een proclamatie voorgelezen, dat de
staatskerk was afgeschaft.
De Katholieken heblien er toen weinig van
geprofiteerd. Er was geen vertrouwen op de
toekomst. Wat zal het baten, heette het, we
komen toch weer onder den knoet te zitten.
We hadden toen ook geen bisschoppen.
Slechts één kerk kregen de Katholieken
terug en wel die van Obdam.
Ook in het Zuiden, in Noord-Brabant was
het niet veel beter, overal bleven de kerken
in het bezit van een handjevol Protestanten.
Zelfs de heerljjke kathedraal van den Bosch
is slechts door een toeval in handen van de
Katholieken gekomen.
In 1814 kwam er een nieuwe grondwet en
gelukkig bleef in die grondwet staan, dat er
geen bepaalde staatskerk zou zjjn.
Vervolgens gaat spr. den toestand na om
te komen tot den grooten voorlooper van
Dr. Schaepman. Joachim George le Sage ten
Broeck. Geboren n 1775 lefde hjj tot 1847.
Hij was een protestant, zjjn vader was pre
dikant. Wegens revolutionaire ideeën moest
hjj de wijk nemen naar Antwerpen en de
jonge George ging ook mee. In Antwerpen
leerde hjj het rjjke Katholieke geloofsleven
kennen. In 1800 keert de familie weer terug
naar Rotterdam, waar de jonge ten Broeck
huwt met een protestantsch meisje. In 1806
werd George Katholiek.
Breedvoerig-gaat spr. het leven en het
werken na van dezen bekeerling, die gesteund
door zjjn protestantschc vrouw, werkte aan
den wêder-onbouw van het Katholiek Ge
loof. Dit is de man. die Nederland heeft ge
red. Onnaspeurlijk zijn de wegen Gods. Zelf
teide hjj. dat hjj honderdmaal geprobeerd
heeft een beetje eenheid onder de Katholie
ken te brengen wat hem ook honderd malen
mislukt is. Spr. zegt laten we hier hulde
brengen aan dezen man, die de grondlegger
is geweest van alles wat we aan geestelijke
goederen bezitten.
Drie jaren voor den dood van dezen man
werd Dr. Schaepman geboren op een oud
riddergoed te Tubbergen,
De kleine Schaepman wilde zeeofficier
worden, vechten op de groote watervlakte,
waar geen huizen en boomen het gezicht
belemmeren, dat was zjjn ideaal.
Goed zeide God, gjj wilt vechten, gjj zult
vechten, maar geen menseben doodslaan.
Den geest van le Sage ten Broeck voortzetten
dat was hem toebedeeld. De Katholieken
wakker schudden, dat was zjjn roeping.
Van de drie eerste letters van den naam
zjjner moeder had hjj In zjjn jongelingsjaren
de spreuk gemaakt „Ego labora constant”,
Ik zal werken altijd door. Dit was de leus
zijner jeugd. Op het seminarie had men.
heel wat te stellen met den robbedoes. De
wilde jongen van buiten gaf heel wat last.
En toch is die wildzang groot geworden,
geen zeeofficier, maar priester.
Hjj is geworden dichter, hij is geworden
doctor in de H. Theologie aan de Hooge-
school te Leuven, doctor in de rraaie let
teren, eveneens te* Leuven, professor in de
Kerkelijke geschiedenis te Rysenburg. Hjj
is geworden lid van de Eerste Kamer der
Staten Generaal, een zeer vooruitziend
Staatsman, journalist van het zuivere wa
ter. huisprelaat van Z. H. den Paus, Protona-
tarius Apostolicus. Hjj is geworden ridder in
de orde van den Nederlandschen Leeuw,
ridder in de orde van den Gouden Leeuw
van Nassau, officier van het legioen van
Eer van Frankrijk.
Zoo heeft de HoogEerw., Hooggeleerde,
Hooggestrenge Mgr. Schaepman gewerkt en
is in Rome gestorven.
Voor zijn sterven deed hjj afstand van al
zqn titels en geleerde bullen en in de
nederige pij van St. Franciscus is hij gestor
ven.
Schaepman had geleerd dat er maar een
wijsheid is en dat al het andere ijdelheid
is en de»e wijsheid is„ God te kennen en
hem alleen te dienen.
Spr. gaat breedvoerig na het optreden
van Dr. Schaepman. Als doctor in de wijs
begeerte bezocht hij eens een vergadering
in Zeeland van mec'-t allen protestanten.
Een dezer zeide „wjj hebben de klauw van
den leeuw gevoeld”, Rome is ontwaakt.
Toen hjj den 6en Juli 1880 in de Kamer
kwam, was hier heel wat over te doen.
Toen koos hjj uit een nieuwe leuze „Credo
pugno,” Ik geloof en ik strjjd. Schaepman
heeft ons geleerd ons vaderland lief te heb
ben. Aan dat vloermatje van voorheen had
hjj maling. Thans zjjn we weeldekinderen,
maar we mogen niet vergeten dat we hon
derd jaar geleden in een schuur bjj een boer
onze godsdienstplichten moesten vervullen.
We moeten het Katholiek leven niet alleen
dragen in eigen haft, maar ook brengen
in het maatschappelijk leven, in het politiek
rector Terwischa
Scheltinga, in wien de bond een groo-
v. a m ««va T-zil Izx cvtxx
pathie voor den K. R. O., geeft.
Verder verwelkomt spr. rector
en spreekt de hoop uit, dat ook dit congres
uitstekend moge slagen.
Daarna begeeft het gezelschap zich naar
het stadhuis, Waar de
officieele ontvangst door bet
gemeentebestuur
IX
