van het „Noord-Hollandscti Dagblad
I
:£1
Vrljtfag 21 September *28.
No. 37
261
J. C. HEEP,
Koningsweg 4,
hoek Oed. Nleuwesloot,
Alkmaar, Telefoon 646.
BgB.IL BeinfMis-Onri«rMinii|
„SL Itseoh" tl Hikmat
(Bisschoppelijk goedgekeurd)
waarborgt 0 aan nette begraiaol*
tegaa da billijke tarieven.
MISSIEBRIEF.
i.
Geschiedenis der Missie van
het Apostolisch Vicariaat der
Kleine Soenda-ellanden.
EPISTEL EN EVANGELIE.
CHT
Den Haag.
dit
1
onze
te
1
zult
ses
OFFICIEEL KERKBE
van alle ware aanbidders van den Chris,
tus en uitnoodigende tot de deelgenoot
schap aan de Eene kudde onder den
Eenen Herder.
ACCOUBTAMCY U
B&LASTIM8XAJKUL
thans nog niet uitstrekt over Bali, zoo blijft
toch de hoop dat ook op dit eiland het mis
siewerk een unvang ui kunnen nemen.
I. KLEUNT JENS S.. J.
Ze zjjn er weer hoor! Ouden en nieuwent
Ouden doen teer voornaam, de nieuwen kij
ken wat nieuwsgierig rond; sommigen we
ten het al heel gauw en ravotten mee alsof
ie al xes jur hier zjjn, anderen moeten nog
een beetje aangexet worden, hebben een
extra vriéndelijk knikje noodig om over een
beetje heimwee heen te komen.
Ja, sommigen zjjn toch ook nog zulke
broekie», die een pur dagen geleden nog
door Moeder nagekeken werden of ie zich
wel goed gewaeschen hadden, die nog nooit
hun eigen vleesch gesneden hadden en nu
plotseling zooveel dingen xelf moeten doen
of althans leeren doen. Ja, xe voelen zich
eerst nog wel wat vreemd, maar het went
gauw.
Ja, xe zjjn er weer. Het nieuwe leerjur is
weer begonnen. Wat zal het brengen? Veel
xorg: dal is zeker. Veel medewerking ook?
Dat zal ik moeten afwachten. Mur ik ben
nogal hoopvol. U begint mij zoetjesaan te
kennen en znlt mii niet in den steek laten.
Ja, is er niet een oom of tante ofwel een
oom èn tante, die voor een studentje be
talen willen? Ik heb weer’ keus, hoor. Ik
zou hang ziin. dat O. L. Heer dit huis niet
meer zou xegenen, als ik uitsluitend ge
goeden unnam. Als een huisvader 28.
per week verdient en de oudste van z’n tien
kinderen wil gun studeeren, dan, begrijpt
u wel, moet Father Lefeber veel door de
vingers zien.
Ik reken op u. Overweegt de zaak eens.
Missiehuis, Hoorn.
Postrek. 120937.
Father LEFEBER, Directeur.
Hebt u wel eens over een studiebeurs
gedacht? Deegewenscht krijgt u de rent*
zoolang u leeft.
Ljjksnto voor vervoer naar bulten
beschikbaar.
Aangifte bij dea Directeur A. J.
A. GEKEF AAS. Laageetraat 8,
Tele'oon 766.
et Mj do aansprekers i
J. J. ABBES, St. Jeoobetreat 6.
F. H. 6AVBMUB, Kooreiraat 6.
G. VAM VUM. Beaadagel 37 B.
In Marseille aangekomen werd 't ons door
de Rotterdamsche Lioyd zoo gemakkelijk
mogelijk gemaakt. De trein stopte xoo dicht
mogeljjk bjj het schip, alle bagage werd van
't spoor afgehuld.
Doch na zooveel hulp mukto de Fran-
sche slordigheid 't ons toch nog moeilijk
om by 't schip te komen, we moesten ons
een weg banen over afval van allerlei, tus-
schen stapels hout, ja zelfs tusschen paar
den en rijtuigen heen en vlak bij *t schip,
werd men ais 't ware bestormd, door koop
lieden met briefkurten enx.
Eindelijk onze weg gevonden, gingen we
onxe hut installeeren, om daama vanaf 't
dek, nog een kijkje te nemen op dat ge
krioel van menschen aan den wal. Dur zag
men de handelurs, viool- en fluitspelers,
zangers, danseressen op stelten, om door hun
grimassen geld te troggelen uit de porte-
monnaie van de toeschouwers un dek.
Eindelijk klonk het teeken van vertrek en
langzaam maar zeker verwijdde zich de af
stand tusschen wal en schip.
En een laatst vaarwel klonk van
lippen.
12 uur staken we van wal, doch over 12
kwamen er nog twee un de haven, die ook
nog meemoesten. Vlug werd nu een klein
stoombootje genomen en achteropgevaren, en
juist op tjjd konden ze nog in 't groote schip
worden opgenomen, want is eenmul *t groo
te schip in vollen gang, dan hult zoo'n klein
bootje het niet meer in. Nog eenigen tijd
zagen we de vaste kust en in zee uitste
kende rotseilandjes. Maar weldra was bet
schip in wijden kring omgeven van water
en lucht en lagen we als middelpunt in een
cirkel van water.
In den nacht van Vrijdag, op Zaterdag ziji
we tusschen de eilanden Corsica en Sardi
op (we hebben n.m. lederen dag om 6 uur
de H. Mis aan boord en Zondage om 10 uur)
We zijn dan inde «trut v. Messina in den
nacht op Zondag 2 Sept. In den nacht. Aan
den hemel de heldere maan, die hur spook
achtig zilverlicht uitwerpt op het golvend zee
water voor u. Iets verder en un beide lij
den van het «chip, duiken tegen de grijs
donkere lucht de grauwe bergen op, un
welker voeten de steden en dorpen liggen,
als Perro, Messina, Regio en andere, deze
kon men natuurlijk wegens den nacht niet
zien, maar in hun plaats zag men de ontel
bare honderden lichtjes, spookachtig levend
wegens hun trilling, un den voet, op de
helling en op den berg, wat voor iemand,
die alleen, voor *t eerst op zee ver van zijn
Vaderland in den nacht een treffend schoo-
nen aanblik gaf en tot nadenken stemt.
Prachtig, en ik noodig een. ieder uit,
ook eens een keertje te gun zien.
8K minuut over half 12, heb ik voor het
laatst, de voor ons uiterste punt van *t vas
teland van Europa gezien en het voor het
lutst een kushandje toegeworpen, wat het
ontving op zjjn donker uitzicht, als wilde
het zefl^n, lap het waar un mjjn lurs.
’t Is ongeveer het lutste, wat we vóór
Port-Said hebben gezien.
3 Sept; 's morgens om 6 uur Creta in de
verte gezien.
Verder tot Port Said schitterend weer,
en dus kalme zee.
Alleen 2 Sept, 's morgens iets meer wind,
en dus wat deining in het schip. Gevolg,
dat weldra 4 van de zuster» onpasselijk wer
den en drie er van troebel water hebl>en
gemaakt
Wat mij betreft, tot nu I
alleen zoo nu en dan is het wel, of men te
diep in het glauje heeft gekeken, zoo
wankel stut men op zijn voeten.
En nu 4 Sept. 8 uur in den morgen Port-
Said in ’t zicht. 9 uur liggen we un wal en
wordt er gelegenheid gegeven, de stad te
bezichtigen, waarvan we een dankbaar ge
bruik zullen maken en nu wel te rusten; tot
den volgenden keer.
Uw dankbare dienaar
P. HOOGEBOOM,
9 Missionaris.
OECONOMISCH WANBEHEER IN
RUSLAND.
Enkele sprekende voorbeelden.
De Izwestia, die zich den lutsten tjjd ver
dienstelijk maakt door het opeporen en pu-
bliceeren van gevallen van oeconomisch
wanbeheer, deelt in een harer lutste num
mers de volgende staaltjes mede:
In 1925 werd besloten, tot electrificati*
van 't waterleidingbedrijf te Rostof un de
Don. Bij Russische fabrieken werden de noo-
dige machinerieën durvoor besteld. Na heel
veel vertragingen arriveerden deze machine
rieën in 1927, mur bleken, alhoewel de or
der naar behooren was uitgevoerd, niet ge
schikt.
Men heeft toen zjjn toevlucht genomen
tot buitenlandech materiul van een ander
type. Dit bleek wel te werken, mur zoo
slecht, soodat men tenslotte mur van de
electrificatie heeft afgezien. Inmiddels zjjn
eenige honderdduizenden roebels voor een
en ander uitgegeven....
Een ander geval is dat van een waterto
ren, die gebouwd werd in het district Gloe-
chofski. Toen de toren kant en klaar en ge
heel ingerioht was, begonnen de fundamen
ten te zakken. Men had namelijk verzuimd
te onderzoeken, of de grond, waarop de
toren gebouwd wu, dezen wel dragen kou-«
In beide gevallen, hierboven vermeld,
nur aanleiding van de publicaties van het
Sovjet orgaan door de justitie een onder
soek geopend en tegen de personen, <u*
voor net gebeurde aansprakelyk moeten
worden geaoht, een strafvervolging ing*.
■teUL
J«
.rdi-
nië door gevaren, dus dur kan ik u niets
van vertellen. Doch tegen den avond van den
laten Sept, hebben we iets moois gezien.
Nameljjk in den halfschemer tegen donker
aan, (de schemering duurt hier rèeds veel
korter, dan in Nederland) kregen we den
vuurspuwende» berg de „Stromboli” in 't
zicht, die nog steeds zjjn geheimzinnige
kracht, om de 10 minuten, min of meer laat
zien en vuur uitspuwt.
U kunt wel begrjjpen, dat voor iemand,
die nog bjjna zelfs geen berg gezien heeft,
zulk een berg, rond, en omgeven door wa
ter, als 't ware als een punt opduikt, uit de
diepte der zee en die om zoo te zeggen
zjjn vurige kracht laat zien en dit terwjjl het
zoo scherp afstak tegen den donkeren he
mel, een wel-interessant gezicht was.
Durna kwamen we door de straat van
Messina, tusschen het eiland Sicilië en de
kust van Zuid-Italië door.
Wat men dur ziet is werkelijk 't opbljj-
ven waard, zoodat het dan ook ongeveer 12
uur werd, voor ik in bed lag. Niet erg
u zeggen, maar we staan reeds om half
Geachte Lezers.
Ik zou u vergasten op een beschrijving
van mjjn reis, nur mjjn missiegebied op
Zuid-Sumatra, maar of ik 't nu verguten
kan noemen weet ik niet, dur er nog niet
veel bijzonders is voorgevallen. Maar enfin,
voor hen, die dan belang stellen in mjj te
volgen op mjjn verre reis ’t volgende:
Half twee Donderdag 30 Aug. stapten we
in den trein de „Rapide” die van den Haag
met slechts enkele stopplaatsen recht door
ging naar Marseille, 9 uur 's avonds in Parjjs
en 10 uur Vrijdagmorgen in Marseille. Als
men zoo voor 't eerst door België en Frank
rijk gut en in het donker Parjjs nadert, dan
denkt men zoo licht even terug un de ge
schiedenis van vervlogen tjjden.
Men ziet dur de groote revolutie, den
grooten Napoleon en vooral uit de lutste tjj
den den grooten wereldoorlog voor zjjn oogen
ontrollen, ziedaar mjjn gedachten, die me
dien dag bezig hielden, maar die zjjn persoon
lijk, we gun verder.
I
ENCYCLIEK OVER DE OOSTERSCHE
AANGELEGENHEDEN.
Historische inleiding.
Het eerste gedeelte van de Encycliek
is aldus lezen wii in „La Croix"
een historische inleiding op de Ooster
sche kwestie, waarmede de H Kerk zich
sedert het schisma voortdurend heeft be
zig gehouden
Toen de banden der eenheid begonnen
te verslappen, hebben de Pausen van
Rome met steeds grooter zorg gewaakt
over het Oosten-
De vereering van Paus Adrianus II
voor
Cyrillus
voor. I'
ma
Het Oostersch Instituut
Na een uiteenzetting van het werk der
Pausen uit de 19e eeuw, vooral van Paus
Leo XIII en van de Paters Assumptio-
nisten, gaat de Encycliek verder-
„Onze onmiddellijke voorganger, Paus
Benedictus XV, wijdde zich met hart en
ziel aan de Oostersche kwestie, waar
voor bij een eigen Oostersch Instituut
instelde te Rome, met den uitdrukkelij-
ken wensch dat er competente leeraren
zouden aangesteld worden en dat het
van alle hulpmiddelen zou voorzien wor
den.
Bovendien verleende hij aan het Insti
tuut het recht om den specialen doc
torstitel te verleenen in Oostersche we
tenschappen, terwijl hij tevens veror
dende, dat het niet alleen open zou
staan voor de Oosterlingen, maar ook
voor de priesters van het Westen Ver
volgens gaat Z. H. de Paus de geschiede
nis na van het Instituut, dat thans een
eigen gebouw heeft en toevertrouwd is
aan de leiding van de Paters Jezuieten.
Dit was mogelijk, dank zij de edelmoe
dige giften „van een aartsbisschop sinds
enkele jaren overleden, voor wien Wij
tot God smeeken om overvloedige be-
looning met hemelsche genaden.”
Practische conclusie*.
De H Vader drukt Zijn spijt uit. dat
de Latijnscbe clerus te dikwijls onbe
kend is met de Oostersche aangelegen-
toe alle» goed, heden en zegt dan: „Daarom smeeken
Wij u vurig, Eerbiedwaardige Broeders
dewijl niets, dat kan leiden, hetzij tot
het terugvoeren naar de eenheid der
ware Kerk van een zoo achtbaar gedeel
te van haar kudde, hetzij tot het aan
wakkeren dci liefde jegens hen, die on
danks verschil van kerkgebruiken, uit
heeler hart en ziel de Roomsche Kerk
en den Plaatsbekleeder van Christus aan
hangen, mag worden verwaarloosd
er zorg voor te dragen, dat Gij tenminst*
ieder uwer één van zijn priesters kieze,
die goed onderlegd in de kennis der Oos
tersche vraagstukken, in staat is deze
op passende wijze te verklaren aan de
leerlingen van Uw Seminarie.
Zeker Wij weten het, het is de taak
der Katholieke universiteiten, een bij
zonderen leerstoel of zelfs een faculteit
van Oostersche studiën te stichten Met
dit doel hebben op Onze aanstichtingen
en met Onze hulp de universiteiten van
Parijs, Leuven en Rijssel, reeds de eerste
verwezenlijking aan Ons der^tbeeld ge
geven, een verwezenlijking, waarmede
deze instellingen van harte geluk kunnen
worden gewenscht. Evenals Wij er Ons
over verheugen, dat sommige andere fa
culteiten van Godgeleerdheid de wereld
lijke overheden voor eigen rekening, in
overleg met of op verzoek van het gees
telijk gezag onlangs leerstoelen hebben
opgericht voor de studiën der Ooster
sche aangelegenheden. Maar het zou
niet zoo moeilijk zijn, ook in ieder theo
logisch seminarie een leeraar te vinden
die b v. bij ziin geschiedkundige leerstof,
bij de Liturgie of bij het Kerkelijk Recht
tenminste de eerste beginselen van de
Oostersche vraagstukken zou kunnen
onderwijzen.
Indien aldus de gedachte en de gene
genheid der seminaristen wordt heenge
leid naar het geloof en de kerkgebruiken
van het Oosten, zal daaruit voortvloeien
een aanzienlijk voordeel; niet alleen
voor den Oosterling, maar ook voor de
clerici zelf, die daardoor in het algemeen
een meer diepere kennis zullen ver
werven van de Katholieke Godgeleerd
heid en van de Latiinsche kerkdiscipline
en wier zielen tegelijkertijd zullen wor
den opgevoerd tot grooter liefdt voor
de ware Bruid van Christus door het be
schouwen van haar wonderbare schoon
heid en in de verscheidenheid zelf van
haar kerkgebruiken haar schitterend
stralende eenheid."
De Encycliek doet vervolgens een
levendig beroep ten gunste van het Oos
tersch Instituut te Rome en in het bijzon
der aoor de vermeerdering van zijn bi
bliotheek. Dat zal van groot nut blijken.
„De Oostersche naties zullen daar zien
met welk een eerbied de ware voortdu
rende en wettige orthodoxie wordt be
jegend door de Roomsche Kerk, met
welk een
wordt gehani
spreid.'
De Encycliek schildert de veelvuldig*
werkzaamheid van het Pauselijk Oos
tersch Instituut met zijn verschillend*
leerstoelen zelf, n.l. die van de kennis
van den Islam en zijn wetenschappelijk*
publicatie.
Z. H. besluit met den vurigen wensch,
voor den zoo zeer begeerden terugkeer
(Vervolg.)
In 1923 werd een begin gemaakt met een
seminarie tot opleiding van een Inlandachen
Clerus, hetwelk thans 17 leerlingen telt. Het
onderwijs aan de meisjes is sedert April
1925 geheel in handen van de miesiezusters
van Steyl; in 1923 was reeds bjj gemeen
schappelijk overleg besloten, dat tjj het
werk op Flores van de Franciscanessen van
Heythuizen zouden overnemen. De leerlin
gen, dochters van districts- en,dorpshoofden
en andere voorname families, ontvangen
e enopleiding welke haar in staat stelt later
degelijke godsdienstige huisvrouwen te wor
den. Het onderricht is gratis.
De groei van het volksonderwijs blijkt uit
de volgende getallen: in 1918 waren er 63
scholen met 6023 leerlingen en 139 Inland-
sche onderwijzers; in 1927 209 scholen met
15393 jongens en 4061 meisjes; de interna
ten zün hierbij medegeteld.
In de Westelijke helft van Flores is de
vooruitgang minder, hetgeen deels is toe te
schrijven aan meer bedrijvigheid en ook te
genwerking van de Mohammedanen. Deze
trekken als handelaars door het land en
trachten tegelijkertijd den Islam ingang te
doen vinden onder de heidenen.
Van den bloei van het Christelijk leven
in menige gemeente getuigen de manuen-
confrerie's en de Maria-congregaties. Ook
het sociale vereenigingsleven deed hier zjjn
intrede, door de oprichting van den Katho
lieken Kleine Soenda-bond, welke als een
tegenwicht kan worden beschouwd van het
Timor-verbond, dat via Makassar werd ge
ïmporteerd, op neutralen grondslag steunt
en georiënteerd is naar de zijde van het
bolsjewisme. Voor den Kleine Soendabond,
die een groot aantal leden telt, was de op
richting van een eigen orgaan, de „Bintang
Ttaoer", een belangrijke gebeurtenis; dit
eerste eigen blad in het vicariaat der Kleine
Soenda eilanden, verschijnt in het Maleisch
en bad al aanstonds bij zijn verschijning een
drieduizend abonne’s.
Evenals elders maken natuurlijk ook hier
de zusters bjj hare rondgangen door de
kampongs zich verdienstelijk door verple
ging van zieken en het doopen van sterven
den. Op iedere statie is een mfesie-apotheek,
waaruit medicijnen worden verstrekt
Maoemère zal voor de missie ook groote
beteekenis krijgen door de uitgebreide ko-
kosplantagee, die de missie hier aangelegd
heeft Het is de eenige manier om de mis
sie in de toekomst eenigszins een vaste fi
nancieels basis te verschaffen. Voor een
missie, die zich snel ontwikkelt als deze zou
men aan de offervaardigheid der katholie
ken al te hooge eischen moeten stellen.
Het vicariaat der Kleine Soenda-ellanden
omvat het oudste missiegebied in den Indi-
schen archipel. Vóór de splitsing heeft hier
het grootste aantal missionarissen gearbeid,
en hier is dan ook bet veld van den grooten
oogst. Flores belooft binnen kort een over
wegend Katholiek eiland te worden en ook
op Timor xtin belangrijke resultaten te ver
wachte*. Obohoon net misdagebled zich
[root* piëteit zij daar
haald, verdedigd en ver-
OP DEN ZEVENTIENDEN ZONDAG NA
PINKSTBREN.
Epistel uit den brief van de* H. Apostel
Paulus aan de Epheslëra; IV, 1—6.
Broeders, ik die in., den Heere gevangen
ben, bid u, dat gij waardig bewandelt den
staat, waartoe gij geroepen z|jt; verdraagt
elkander in liefde, met alle nederigheid,
zachtmoedigheid en lankmoedigheid. Bevlij
tig u de eenheid des geestes door den band
van vrede te bewaren. Gjj zjjt een lichaam
en een geest, geljjk gjj ook tot eene hoop
van uwen roep geroepen z|jt. Daar is een
Heer, een geloof, een doop, een God en
Vader van allen, die boven allen, door allen,
en in ons allen is, die gezegend is in alle
eeuwigheid. Amen.
Evangelie volgens den H. Mattheus;
XXII, 35—46.
In dien tjjde kwamen de phariseën bjj Jesus
en een van hen. zijnde een leeraar der wet,
ondervroeg Hem, om Hem te toetsen: Mees
ter, welk is het grootste gebod in de wet?
Jesus zeide hem: Gij zult den Heer uwen
God beminnen, uit geheel uw hart, uit geheel
uwe ziel, en uit geheel uw verstand. Dit is
het grootste en het eerste gebod. En het
tweede, aan dit geliik, is: Gjj zult uwen
naaste beminnen geljjk u zelven. Van deze
twee geboden hangt de geheele wet en de
profeten. Daar nu de phariseën bëecn waren,
ondervroeg Jesus hen. en zeide: Wat dunkt
u van den Christus? Wiens Zoon is Hij? Zjj
antwoordden Hem: T" Zoon van David. Hij
zeide hun: Hoe noemt David Hem in den
geest dan Heer, zeggende: De Heer heeft tot
Mijnen Heer gezegd: Zit aan Mjjne rechter
hand, totdat ik uwe vjjanden stelle tot eene
voetbank Uwer voeten. ïndien David Hem
dan Heer noemt, hoe is Hji zjjn Zoon? En nie
mand kon Hum een woord antwoorden, noch
heeft iemand Hem van dien da" -f meer
durven ondervragen.
de apostelen der Slaven, de H H
j en Methodius, is er het bewijs
Na het uitbreken van het schis
ma heeft de kerk van Rome alles ge
daan, om de hereeniging te bewerkstel
ligen, o doer de Concilies van Lyon
Tierrara, Florence, de stichtingen van
kloosters der Franciscanen en Domini
canen in het Oosten.
Deze buitengewone belangstelling «an
den H. Stoel vond het meest weerklank
bij de doktoren der Parijsche Universi-
teit, die sedert de 13e eeuw volgens de
wenschen van den H. Stoel aan bun uni-
versiteit een Oostersch college verbon
den, waarvoor Onze Doorluchtige Voor
ganger Paus Johannes XXII zeer veel
belangstelling toonde
Bijzonder opmerkenswaardig is ook,
wat de documenten van dien tijd ons
meedeelen over het initiatief, genomen
door den Generaal der Dominicanenorde
Humbertus de Romani.
In ziin boek „Sur ce ou'il Conviendrait
de trailer au prochain Concile de Lyon
gaat hij punt voor punt na, welke maat
regelen moeten genomen worden, om de
ziel der Oosterlingen te winnen.
Hij geeft o a. aan de kennis der Griek-
sche taal, omdat „dank zij het gebruik
van hun talen, de eenheid des Geloof»
de verscheidenheid der volkeren heeft
vereenigd"; verder beveelt bij de verta
ling en verspreiding van Westersche wer
ken aan in net Oosten. Hij bezwoer zijn
medebroeders, op het kapittel te Milaan
vergaderd, om zich met groote zorg toe
te leggen op de studie der Oostersche
talen, opdat zij gereed zouden staan om
onder die volkeren te werken, als God*
stem hen riep
De Encycliek gaat vervolgens de wer
ken na van Rogerius Baco, van den Ge-
lukz. Raymundus Sulles, van de Vader*
van het Algemeen Concilie te Vienne,
waar Paus Clemens V den grondslag
heeft gelegd voor het Oostersch insti
tuut
Verleden week gebeurd^
Het ging tusschen een kassier van de
B. L. B. en een bouwer, die geld kwaaa
brengen.
Bouwer: Het gaat beet van 't jaar. En wak
een pruhnen! En wat een prjjzen! En wa*
een beetje tjjd voor den bouwt Je zal be*
wel druk bebl>en met geld te ontvangen
We mogen wel een Te Deum zingen.
Kassier: Ged1 Bidden en zingen 1*
gemak keljjk. Geven moeten Jullie.
Bravo, Kaxriertjefl! Ik benoem Je tot
ridder in de Mtasiehuis-orde.