t
Bi] het Gouden Priesterfeest van
Z. H. Paus Pius XL
.Vader, Paus Phu XI,
op een halve eeuw van
>id terug.
Het verdrag vee Lateranen.
i
- "K
"I
-
--
>-
Tï P I L2 j IR IS’S.
X
de geweldpl*- -
db
Ro
de
1
DE NIEUWE VAT1CAANSCHE STAAT. EEN GEZICHT OP DE ST. PIETERSKERK EN DE VATICAAN8CHE GEBOUWEN.
of mindere mate aan het bereiken van het
doel hebben meegewerkt
i j
5 J
over
uit
no
(tea
be-
9'
■j
-f£.- 4 'llfc’ -- - C V-.jte-'
waar
besluiten, die
Deson-
Ro-
doen
het
de
▼an
Mailand benoemde en hem het kardinaals-
rtiri
Met de ondertoekening van de overeen
komst van den H. Stoel en de Italiaansche
regeering, is een wereldhistorische gebeur
tenis voltrokken.
Het is niet te miskennen, dat de spoedige
oplossing van de Romeinsche kwestie, waar
naar tientallen van jaren is uitgezien, voor
een deel te danken is aan den leider van het
nieuwe Italië, Mussolini.
Intusschen is piet de gunstige overeen
komst, in de Romeinsche kwestie verkregen,
de dictatuur van Mussolini niet gereinigd
van de smetten, die onder en krachtens zjjn
bewind zjjn ontstaan en nooit of nimmer zal
komst ia Alk—r np HO Juni de gelegen
heid aangrijpen, om aan deze, Kun gevoe
lens uiting te geven. Met des te grooter in
nigheid, omdat teedere draden van bijzon
der hartelijke sympathie ons aan den tegen
woordig regeerenden Heiligen Vader binden.
Hü toch toont beihaaldelijk zijn liefdevolle
belangstelling wor Holland en wel op daad
werkelijke wijze, een feit, dat ons steeds
pader brengt tot den verbeven jubilaris.
Vijftig jaar is hij nu priester, de zoon van
•Lombard ije, Achille Ratti. In het jaar 1857
'aanschouwde hij in Desio, ten Noorden van
■Mailand, als zoon van den chef van een
.zijdeweverij het levenslicht. Van zijn prilste
•jugd af zweefde hem het priesterschap als
grootsch doel voor oogen. Met ijver wijdde
hij zich aan de studie: op het klein-seminarie,
dan op bet Lyceum van de oude Lombar-
djjnsche kroningsstad Monza, aan het aarts
bisschoppelijk college San Carlo te Mailand
en aan het Lombardjjnsch college te Rome,,
waar hjj zips theologische studiën volein
digde.
Den 20sten December 1879 ontving hjj,
nog geen 23 jaar oud, de priesterwijding.
Daarna zette hjj zjjn studiën voort en werd
doctor in bet kanonieke recht in de theolo
gie en ia de phiioeophie. Zjjn Aartsbis
schop beaoemde hem als professor in de ge
wijd» welapsekandheid en in de dogmatische
fbeoiegh aan hst priesterseminarie te Mai
lend; op den leeftijd van 31 jaar kwam hjj
seeds aan de wereldberoemde Ambrosiaan-
welke was geschapen door
gingen van 1870.
Onder het Pontificaat van Benedictus XV
zou de groote oorlog het onaanvaardbaar ka
rakter van den toestand, waarin de H. Stoel
gebracht was, in een helder daglicht stellen
en tevens de voor een verzoening der gees
ten gunstige ontwikkeling vervullen.
In Zijn eerste encycliek „Ad beatissime"
van-^November 1914, drukte Bcrledictus XV
met de wenschen van den wereldvrede bet
verlangen uit, „dat het Hoofd der Kerk zou
ophouden zich in een abnormalen toestand
te bevinden”.
Toen de vrede gesloten was, gaf de Paus
een schitterend bewjjs van Zijn verlangen
naar pacificatie. De H. Stoel bad er zich
tot dusver tegen verzet, dat de hoofden van
Katholieke Staten den Italiaansohen koning
te Rome zouden bezoeken. Dit veto werd
door Benedictus XV opgeheven in de ency
cliek „Pacem De mundus” van 23 Mei 1920,
om de volken tot de vergiffenis der belee-
digmgen en tot de broederlijke verzoening
op te wekken
Toen den 6en Februari 1922 Paus Pius XI
aan het bewind kwam, ontstond een schijn
bare kentering in de onaangename kwestie.
De nieuwe Opperpriester verscheen op
het buitenbalcon van de portiek van St Pie-
Het verdrag van Lateranen
Het Gouden Priesterjubileum van Z. H. Paus Plus XI.
indrukwekkende wijze tot ons bewustzijn
brengen.
Op tot de daad.' Waaneer het den Alk-
maarschen Katholiekendag gelukt, animee-
rend te welken en tot daden bereide be
geestering voor de katholieke actie op te
wekken, dan zal dit het mooiste geschenk
zijn, dat wij den Heiligen Vader op zijn
gouden priesterjubileum brengen kunnen.
wereldvernieuwing, die de
als het herstel van Christus’
Christus’ rijk aanduidt.
Dan plicht van bet leekenapostolaat, den
plicht van allen, mede te doen aan bet
groote weck van de herverchristelijking der
maatschappij moet de Katholiekendag op
Onae Heilige
schouwt thans
priesterlijken arbei
Iedere Katholiekendag, welke dezen naam
waardig wil zjjn, ontvangt pas dan betee-
kenis, karakter en wijding, wanneer hjj een
uiting is van trouwe gehoorzaamheid en
vereeringsvolle liefde jegens den Plaatsbe-
kleeder van Christos; op zulke hoogfeesten
van bet katholieke leven moet men beraden,
hoe men de intenties van den Paus tot haar
recht kan laten komen, boe zijn bevelen,
wenken, aanwjjringen en vermaningen met
goed succes door te voeren zjjn. Het zijn,
ge vos 1e na vaa de meest oprechte onder
worpenheid, van waarachtig religieuse pi
ëteit en van kinderlijke liefde tot den Heili
gen Vader, welke de harten der trouwe
Katholieken bezielen, en met vreugde -aoh
schonk de stad Rome en de geheele wereld
zjjn eersten zegen; sedert 1671 was dat niet
meer geschied. Dacht reeds toen Paus Pius
eraan, onder die treurige periode na 1870
een streep te zetten en een oplossing van de
„Romeinsche kwestie” te zoeken, zooals
tenslotte het jaar 1929, het jaar van zjjn
gouden priesterjubileum, gebracht heeft....
Was tot dusver het leven van den geleer
den bibliothecaris en voorts zjjn werk als
visitator en nuntius een leven van arbeiden
geweest, thans omvatten zijn moeite en
sorg voortaan meer de geheele wereldkerk.
De Paus is de leider en herder van de
geheele katholieke christenheid, onderwij
zend, bevelend en vermanend, ook spreekt
hjj tot haar door zjjn encyclieken. Eenige
encyclieken van Pius XI zjjn gewijd aan de
gedachtenis van eenige heiligen, zooals den
H. Franciscus van Assisië, den H. Thomas
Aquino, den H. Franciscus van Sales en den
H. Martelaar Josaphat, andere houden zich
bezig met de kerkeljjke aangelegenheden
in verschillende landen (Frankrijk, Amerika)
Eene behandelt de versterking van de ware
religieuse eenheid, een andere de be
vordering van de studie der Oostersche aan
gelegenheden en van bet Hereenigings-pro-
bleem en een encycliek heeft de missie on
der de heidenen tot onderwerp. Ook moet
nog gewezen worden op drie encyclieken,
die van blijvende beteekenis zjjn: het eerste
schrijven van den Paus handelde over den
waren vrede, over „Christus’ vrede in Chris
tus’ rjjk”; deze echte vrede beeft rechtvaar
digheid en liefde als grondslag; de men-
scheljjke samenleving moet, wil zij tot rust
komen, weer verchristeljjkt worden en het
is de taak der „Katholieke Actie” aan deze
Herverchristelijking te arbeiden.
„Christus’ Koningsschap” moet krachtda
dig allerwegen verbreid worden, dat is de
programmatische gedachte van die zoo in
houdrijke encycliek over Koning-Christus,
uitgegeven in het jaar 1926. Hierbij kunnen
wjj passend aansluiten de encycliek
„de overdadige genadé, die ontspruit
bet Allerheiligst Hart van Jezus”.
Ter gelegenheid van den Katholiekendag
treedt vooral op den voorgrond de idee van
de „Katholieke Actie”, een lievelingsge-
dacAte en harte wen sch van den verheven
jubilaris op den Stogl van Petrus. Zjj roept
de Katholieken op, met vereende krachten,
onder leiding der kerkeljjke autoriteiten,
mede te werken aan die zoo noodoakeljjke
Heilige Vader
vrede in
fheotagie aan hst
land; op den leeft
1J
echo bibliotheek, waaraan hij drie decennia
arbeiden aeo.
Hier kwam ha in aanraking met vele ge
leerden en spreidde hjj weldra een rjjke lite
raire werkzaamheid ten toon. Reizen brach
ten hem naar de groote bibliotheken en ar
chieven in Frankrijk, Engeland, Duitsdiland,
Ooeteorjjk en Hongarije. Zjjn rjjke taalkennis
maakte het bem licht, zich in de landen,
welke hjj bereisde, grondig te oriënteeren.
De geleerde bibliothecaris werd echter niet
alleen aangetrokken door de steden mee
haar boekenrek s en dossiers met docu
menten; zjjn geboortestadje lag in de nabij
heid van Zwitsersche bergen; vroegtijdig
riepen deze reeds zjjn liefde voor de hoog
ten wakker. Steeds weer besteeg hjj ze en
wit n A4pen -geschriften1 wordt men ge-
waar, welke diepe indrukken hjj in de Al
penwereld opdeed.
De geleerde bibliothecaris Achille Ratti,
de boekenvriend en t>ergbeklimmer, was
evenwel ook een waar priester gebleven, in
wiens hart het vuur van de liefde laaide.
Met groote bereidwilligheid nam hjj preek
beurten waar, hield opbeurende toespraken,
gaf co^munie-onderriebt, leidde congrega
ties, onderwees studenten en was voor velen
sen betrouwvol zielenleider. Wanneer er in
het diocees Mailand moeilijke kerkeljjke
kwesties op te lossen waren, raadpleegde
de Aartsbisschop gaarne juist hem, wien hjj
ook ten teeken vaa zjjn vereerend vertrou
wen, een cauonicaat verleende. Hjj nam
levendig deel aan de nieuwe strevingen van
Overtuigde Kaholieken; van alle partjjgedoe
hield hjj zich principieel verre.
In het jaar 1914 werd Achile Ratti be
noemd tot prefect van bet Vaticaaasche ar
chief, als opvolger van den Duitachen Je
suit P. Ehrle. Vier jaar later zag hjj zich in
de diplomatieke loopbaan geplaatst. Hjj
werd als apostolisch administrateur naar
.Warschau gezonden en een jaar later be
noemd als apostolisch nuntius in Polen,
■oomede bekleed met de waardigheid van
Aartsbisschop (van Lepanto). Zjjn arbeid
als nuntius in Polen en als apostolisch visi
tator voor lataueu boekte mooie successen,
hoewel het een zeer sware taak was, in de
dikwjjls overdreven nationale aspiraties van
de verschillende volkeren, die erbjj betrok
ken waren, den juisten weg te vinden.
Bijaonder moeiljjk bleken de verhoudingen
kt Ópper-Silezië, waarheen .Mgr. Ratti ge
nenden werd als kerkeljjk opper-commissaris
om door zjjo invloed een rechtvaardige en
ongestoorde vrijheid van stemmen te ver-
sekeren. Het was een moeitevolle en on
dankbare taak; sa de nuntius mocht
als een verlichting beschouwen, toen
Heilige Vader bem tot Aartsbisschop
jM—:1_—J u111:_
purper verleende.
Maar niet lang zou hjj zjpi Aartsdiocees
besturen: slechts 160 dagen. In Januari
1022 stierf Paus Benedictus XV en Kardi
naal Ratti werd tot Paus gekozen.
Als „Pius XI” verscheen hjj boven het
hoof d port;, al van de 3t Pieterskerk en
prerogatieven en bescherming toe, welke een
souverein passen.
Zjj stichtte ten bate van den H. Stoel een 1
jaarljjksche rente van JJ.225.000 Lire en be-
sprte de eigendommen en vruchtgebruiken
van den Paus.
Pkts IX verwierp deze wet, hjj weigerde
bet jaargeld te aanvaarden, wetende, welke
hulp hjj had te verwachten van de geloo-
vigen.
De aan vang van 1878 zag bjjna' terzelfder
tjjd koning Victor Emmanuel en Pius IX
verdwijnen. De oude Paus overleed in het
Vaticaau op 7 Februari.
Een nieuwe regeering begon bjjna op het
zelfde oogenblik op het Vatlcaan en op het
Quirinaal. In zjjn hoedanigheid van camer-
lengo had kardinaal Joachim Peoci de vrjj
heid van het conclaaf te beschermen gehad.
Nauwelijks tot Paus gekozen, drukte hjj het
verlangen uit het regime van protest” door
zjjn voorganger gevestigd, tah andhaven.
Leo XIII overleed 20 «Juli 1903, den 4en
Augustus gaf de nieuwe Paus Pius X, zjjn
eersten zegen buiten den St. Pieter en Het
zich in de basiliek kronen.
Paus geworden, hernieuwde Plus X echter
met niet minder kracht alle beginselver
klaringen en alle protesten van zjjn voor
gangers, wat de aan den H. Stoel gestelde
voonwaarden betreft.
De verkiezingen van 1910 waren van dien
aard, dat het Vaticaan den Italianen de mo
gelijkheid van een vreedzame oplossing van
het conflict voor oogen stelde.
Evenwel handhaafde Pius X door zjjn op
sluiting in ’t Vaticaan bet plechtigste protest
ter om Zjjn eersten zegen aan de neergo
lf nielde menigte te geven op de plaats, waar
de Italiaan «oh* troepen de wapenen presen
teerden.
Einde October 1922 marcheerden de fascis
ten naar Rome op en Mussolini maakte zien
van de macht meester. Dadelijk vermenig
vuldigden zich de stappen der Italiaanschs
regeering en het contact tusschen de belde
machten werd veelvuldiger, hoewel het steeds
officieus bleef.
L>at verhinderde echter uiet, dat Pius XI
in Zjjn eerste encycliek „Ubi arcane Dei” van
23 December 1922 plechtig bet protest van
Zijn Voorgangers tegen de abnormale
sitie van den H. Stoel, dat Hjj zelf op
dab van Zjjn verkiezing hernieuwd had,
bevestigde.
Het fascistische régime begon met waar
borgen te geven van een godsdienstige poli
tiek. welke wel sterk verschilde met de
houding der vroegere regeeringen.
En wat het conflict zelf betreft, Mussolini
zelf was besloten het uit den weg te ruimen,
Hjj gaf daarvan een eerste tastbaar bewjjs,
toen hjj, in 1925, een hervorming der ker-
kelijke wetgeving poogde door te voeren.
De Italiaansche regeering werd daardoor
tot de Romeinsche kwestie teruggebracht; zjl
moést eerst het probleem van de jurt
dische positie van den H. Stoel oplossen;
de rest zou dan vanzelf volgen.
Ex werd tenslotte door beide partijen
erkend, dat de kwestie uitsluitend moest
opgeloet worden tusschen den Paus en Italië,
zonder vreemde inmenging.
rHoe gematigd ook de eisch van den B,
van den H. Stoei tegen dea stand vaa zaken. Stoel was. hjj stuitte af oo een categorise
de Kerk den dictator de hand reiken,
het betreft maatregelen of
tegen Hare autoriteit indruiseben.
danks heeft Mussolini, wat betreft de
meinsche kwestie, zich als staatsman
kennen.
Voor den thans roemrijk regeerenden paus
Pius XI is het keuneljjk eene, door den
Zegen des Hemels geheiligde vreugde, den
dag Zjjner kroning en van zjjn gouden pries
terjubileum bekroond te zien met een we-
rekl-historische gebeuren, dat aamien, macht
en waardigheid der H. Kerk verhoogt.
Het zjjn vooral de katholieke staten, Oos
tenrijk en Spanje, de tjjdens de jaren van
bet conflict tusschen Vaticaan en Quirinaal
steeds trouw aan de zjjde van Z. H. hebben
gestaan niet alleen, maar ook er aan heb
ben meegewerkt, dat de strijd om recht en
gerechtigheid steeds levendig bleef, niet
wend vergeten of als afgedaan beschouwd.
En met waardeering mogen wjj hier ook van
andere landen gewagen, van Nederland
niet in de laatste plaats die in woord en
geschrift den noodtoestand van den Opper
herder der Kerk schilderden en herstel van
het onrecht eischten, hoe onaangenaam deze
taal mocht klinken in de ooren van hen, die
de kerk niet goed gezind waren of er vjjan-
dig tegenover stonden en het liefst aan de
gebeurtenissen van 1870 niet meer wilden
denken.
Nu de oplossing der Romeinsche kwestie
een feit is geworden, nu de H. Vader bevrjjd
is v. d. drukkenden last dien deze kwestie
met zich bracht, nu Z-H. niet langer meer
een vrijwillig gevangene is, past bet in dank
baarheid allen te gedenken, die in meerdere
Hieronder volgen nog eenige geschied
kundige feiten:
Het was de 20ste September 1870, dat
de troepen van Koning Victor Emmanuel,
Rome door de bres in de muren der stad
naar de Porta Pia binnenvielen.
De aanval duurde slechts eenige uren,
daar de Paus door overgave'de vijandelijk
heden staakte, om noodeloos bloedvergieten
te voorkomen.
Intusschen had de Paus op het Vaticaan
de leden van het bij den H. Stoel geaccre
diteerde corps diplomatique bijeengeroepen.
In deze vergadering werd in een nota het
protest van Pius IX geformuleerd, terwijl dit
protest in de encycliek „Respicientes” aan
de geheele Christenwereld bekend werd ge
maakt
Van dat oogenblik af ontstond
Meinsche kwestie.
In 1871 meende men door de bekende ga-
rantiewvt van 13 Mei, het vraagstuk op te
lossen.
Deze wet, welke negentien artikelen om
vat, verklaart op de eerste plaats, dat „de
persoon van den Opperherder heilig en on
schendbaar is” en kent hem de eerbewijzen,
J Wh—-
r r i
^46.
.4
