E
iL
Het Werk der Hereeniging
j
r
DINSDAG 1 OCTOBER 1929
o
*1
i
Het congres te Breda In het mooie mastbosch
TWEEDE DAG
DERDE DAG
.F
'F-';;
r
- lg725 |g7M 1WI3 lgQ77
H5i0 |46M H7os 147iy
Pontificaat moet kenmerken/'
de kerken te Praag. Op den
14409
18567 1858J IR59C
21QQD-
die
de
12561
12913
13067
14407
15978
16501
18611
l
T
der
T
DE ST. WENCESLAUS-FEESTEN De optocht vaa da bevolking
v. haar keurige MaadardracM op do Karols t
19697
19945
20121
7980
8574
9437
2672
3354
3752
4715
5460
5815
62C0
6977
11444 11460
11718 11744
2895
3417
4041
-•721
5524
6UM
6389
Till
7494
8153
8677
95 f9
11491
11811
329
799
1464
1989
3125
3526
4095
5232
5710
6128
6718
7192
7568
8460
«874
9752
447
885
1764
2383
16493
16723
10431
10619
10848
10993
verschil-
onze
ft van
rj de
Latijnsche Liturgie als de eenige, ook niet
het
het
aan
van
dr.
1’5
545
1294
1905
57
259
587
1020
1233
1M2
1884
2121
2359
2507
2317
3101
35/0
3798
4083
4358
4563
4766
5022
52«9
5487
5639
5857
5987
185
69u
1390
1984
106
446
763
1085
1323
16/15
2019
2217
2432
265.5
2905
3253
4547
3906
4195
4456
4609
4864
5160
5337
55.59
5675
5867
6056
6393
6559
6770
6863
7077
7262
7459
7675
8013
8354
8619
8977
9110
9301
9669
413
882
1683
2122
117
481
803
1101
1359
1613
2029
2227
2442
2677
2912
3265
3558
3996
4251
4490
4662
4942
5174
5341
5585
5723
5917
6077
6419
6590
6776
6875
7078
7283
7492
7677
8026
8373
8624
8980
9119
9308
9675
3131
3626
4342
5395
5735
6144
6773
7201
7623
8517
9007
9848
DOZ
aoso
8504
MM
8092
9190
9457
97M
vertrouwen op de toekomst, moed en geest,
drift voor bet welslagen.
Nu moet bet goede zaad warden uitga»
stroold tot een rijken oogst.
Laten we daarbij niet vergeten het woord
van Dom. Chautard: Nooit moeten we den
ken om een vruchtbaar Apostolaat te ver
vullen, als we niet beginnen met heilige
Apostelen te rijn
Het werk der Hereenlglng moet worden
aangevat en voortgeaet. biddend en werkend
onder Gods Zegen met waren broederzin,
met edelmoedige offervaardigheid. met otte
bezweken standvastigheid: rt ornnes unum
sint totdat allen weer één zijn.
2690
3409
392»
4717
546.'
5995
«210
7037
74SO
5161
8591
9480
503
928
1843
2444
ITO
890
1151
1433
1770
2076
2279
3469
2797
3974
3303
3738
4040
4266
4531
4730
4995
5196
<373
8615
5751
1945
«107
6434
12286 12347 12373
12475 12560
12682 12751
12860 12862 12894
13009 13055
13295
13469
27
285
585
988
1176
1479
1860
2080
2356
2494
2805
2996
3340
3747
4072
4268
4552
4728
4999
52GO
5447
5631
5771
5974
6110 6123
6465
6677
6796
6954
7219
7323
7583
7891
8091
8558
8904
9019
9243
9527
9859
10155
10496
91
365
589
1048
12.50
1570
1947
2176
2399
2558
2825
3186
3519
3804
4098
4436
4572
4776
5083
5290
5511
5646
5864
6Ó44
6138
6480
6696
68OC
6957
7237
7354
7624
7909
8326
8563
8908
9061
9282
9594
9860
3139
3679
4466
5420
5894
6134
6884
7204
7760
8551
9121
9992
10591 10638
i een liturgie gedeeltelijk in de oude liturgi
sche taal, gedeeltelijk in de landstaal. Deze
oplossing heeft in het Oosten werkelijk be
staan en zou zeker een belangrijke tegemoet
koming van de Kerk beteekenen. Laten wij
bidden, dat God Zijn Kerk dan voorlichte
en de dag van de eenheid spoedig kome.
METEN:
1C3
416
742
1084
1259
1604
1956
2187
2412
2648
28M
ó227
M42
3815
4174
4451
4594
4785
5102
5246
5544
5647
5866
6051
6258
6643
«768
6859
7012
7241
7438
7661
7979
8,350
8576
8956
9101
9282
9606
9979
10255 13363
1050.1
10706 10747
10975 10979
hebben en dat alleen, wanneer de Liefde
groot genoeg is, redelijkerwijze van den H.
Geest de genade der Eenheid afgesmeekt
en verwacht mag worden.
Vervolgens citeert spreker de woorden van
afgeloopen win ter in Breda werden gehouden. den Lembergschen Metropoliet Secptyckyj,
misch princiep door, zoodat de Chr. kunst
een rythmische kunst werd.
Het is zijn eenige overtuiging, dat hier de
wegwijzing ligt voor de herleving van onze
zoo diep gezonken Christelijke kunst, Je
principe rythmique rituel et religieux” dat
Zoo bewonderenswaardig domineert in deze
gemeenschapskunst bij uitnemendheid.
Spreker vermaant, dat zij die een zelfden
Zaligmaker hebben en een zelfde Moeder
beminnen en verheerlijken in hun kunst,
moeten beseffen dat zij Broeders zijn.
I
ding van de katholieke hereenigingsgedachte,
w»irvnrir het allen wil bezielen met een geest
van offervaardige liefde en vertrouwvol
gebed.
„Christelijke Kunst in het
Nabije Oosten”
Een heerlijke ontdekking deed de reiziger,
die ervoer hoe daar ginds de H. Geloofs
geheimen gevierd werden volgens
lende Riten, en hij beklaagt zich hoe
opvoeding ons een onjuist beeld geeft
de wijsheid der H. Kerk die geen/ëine
J ati«sea>»lse T -- t— J_ f Z
als de voornaamste of bevoorrechte beschouwt
doch die alle volkeren de Liturgie geeft en
doet behouden, waarmede ze vertrouwd zijn
en waarin hun ziel onbelemmerd zich ten;
Hemel verheffen kan.
Spreker betoogt dan, dat het gebrek aan
liefde vooride volkeren en de Liturgiën van
het Oosten uit onbekendheid bij priesters
zoowel als bij leeken voorkomt, en hij haalt
l aan, om te ver
klaren dat beter begrijpen van Oost en West
die in een rede te Brussel het apostolaat van
de kunst het voornaamste apostolaat noemde,
wijl de kunst die gebieden bereiken kan,
waar geen prediker kan doordringen.
Het doel van deze voordracht is, aan te
toonen hoe de Christelijke kunst geboren
werd uit antieke-Helleensche-stroomingen
en Oostersche invloeden hoe Byzantium
de erfgenaam van deze tradities zou worden
en hoe de z-g. Byzantijnsche kunst onaf
gebroken wel iooo laren lang hetzij d«
Christelijke kunst zelve was, hetzij die aller
sterkst beïnvloedde.
Spreker voert een groot aantal lichtbeelden
voor, die beginnen met oude Romeinsche
Mozaïeken, en staat vooral stil bij die wonder
baar rijke en voorname schoonheid, die Ra
venna bewaard heeft uit de Ve en Vie eeuw
en vervolgens om beurten de groote tno-
zafekenreeksen van Rome, van Venetië,
van Sicilië, van Salon: ki en de fresco's en
iconen, waarmee Italië, Macedonië, Servië,
Bulgarije en Rusland gezegend zijn, in foto
te vertoonen.
Spreker betoogt, hoe de gebruikelijke
verdeeling in drie glansperioden, die der
eerste overwinning op het heidendom, die
van de periode der Macedoniërs en der Com-
menen en die van de Paleologen of XHIe
tot XVe eeuw wel niet goed houdbaar blijkt,
aangezien de nieuwste einderrne Vingen (o«a.
die van Okouner in Servië) zeer sublieme
frescen hebben te voorschijn gebracht, die
met zekerheid tot de z.g. verval perioden zou
den gerekend moeten worden.
Overigens constateert spreker, hoe het
bijna ongelooflijk klinkt dat groote geleer
den en groote geesten door de laatste eeuwen
heen de Byzantijnsche kunst geminacht en
geringschat hebben, wat oorzaak was, dat de
ernstige onderzoekingen omtrent aard, wezen
en geschiedenis der Byzantijnsche kunst
eerst van zeer recenten datum zijn.
Spreker eindigt met te zeggen
Byzantium, dat geen nieuwe procédé’s
uitvond, voerde met gestrengheid het ryth-
DE ST. WENCESLAUS-FEESTEN De verlichting van
vóórgrond het standbeeld van Hus.
Slotwoord van Rector de Bie.
Het Congres is weer voorbij: 1 rijn pret
tige. aangename en nuttige dager, geweest.
Steeds heerschte hier ren geest van saam-
hoorlgheid, van waardeering en liefde.
De vergaderingen waren druk bezocht: de
tentoonstelling trok heel vee' belangstelling,
ook van andersdenkenen zoodat we dit Con
gres als volkomen geslaagd kunnen beschou
wen. Deo gratlas.
De Voorzitter bracht dank aan Mgr. Hop
mans voor zijn groot.» belangstelling Het
welslagen van dit Corrres is grootendeels
toe te schrijven aan de vele moeiten en in
spanningen. welke de hee-en Kok en van
Berkom zich In onverdroten l’.er hebben
getroost
Het ledenaantal Is In deze dagen gewel
dig gestegen: de hereenigingsgedachte heeft
baan gebroken bU allen, en de waardeering
voor het Werk der Hereenlglng is algemeen
geworden.
De Voorzitter bracht dank aan de Pers,
voor haar machtigen steun.
Maar er moet veel meer gedaan worden;
onze geest Is verrijkt geworden met veel
zijdige kennis; aan ons hart is bijgebracht
Lering van Kapel. Kok
ever de Oud-Katholl'tken
Spreker begon met de keuze van r"_'
onderwerp te motlveeren Hoewel klein In j Rijk
aantal nemen de leiders der oud-kathollgke heel veel gedaan;
Bezoek van Mgr. van Oen
In den namiddag bracht Mgr. van Oen,
Vlcarls-Generaal van het Bisdom Breda, een
bezoek aan de Tentoonstelling, waar Mon
seigneur werd rondgeleld door Rector de Ble
en Kapelaan Kok.
Na afloop van de schitterende lezing van
Kapelaan Kok over de Oud-Katholleken, die
geestdriftig werd voorgedragen en ontroering
wekte onder de aanwezigen, sprak Mgr. van
Oers een hartelijken gclukwensch voor het
Comité Breda van het Apostolaat der Her-
eenlglng. dat reeds in den afgeloopen win
ter zoo'n groot succes mocht boeken met de
serie lezingen, welke door dr. Mulders wer
den gehouden.
Ofschoon het onderwerp, het werk
Hereenlglng. vrijwel onbekend Is voor de
menschen, en allerlei vereenlglngen gedu
rende het winterseizoen lezingen en cursus
sen organlseeren, waren de lesavonden ge
regeld zeer goed bezocht en sprak prof. Mul
ders telkens voor een volle zaal.
Thans heeft het Comité het aangedurfd
om een congres te houden er een schitterend
welslagen Is reeds verzekerd Het werk der
Hereenlglng aal voortaan in en om Breda
teej helwogzteDtBg en steun ondervtadoi.
Nadat Rector de Bie den spreker had
ingeleid, begon Joan Colette, wiens kunst
werken wij in de kerken van Dongen en
Terheijden kunnen bewonderen, zijn lezing,
die door tal van kunstreproducties zou wor
den geïllustreerd.
1630 2VI 5827 9148 12992 17924 200—
1890 2616 2915 4921 6279 6870 9214 17957 1OL-.1
Prllua vaa f 76-—:
158 -
57»
131'.
1922
30 September 1929
•Plksche regenbuien hadden een frissche
atmosfeer geschapen. Zuivere dennenlucht
drong uit het bosch tot ons door. Heel het
Congres heett een schitterend verloop.
Om half acht opende de voorzitter de
slotvergadering en stelde als spreker
dezen dag aan de congressisten voor,
Borromeus van de Orde der Capucijnen, die
drie jaar gestudeerd heeft aan het Oostersch
TrutfJtmit. te Rome, alwaar hU ook gedocto-
retSd is en die binnen enkele dagen naar
Russisch Polen verti kt, om daar pioniers
werk te verrichten als apostel der Hereenl-
8in8
Rede Pater Borromaeus OJKC.
WESTERSCHE APOSTOcAATSMETHODEN
IN HET OOSTEN
Van de rele methoden buspreek» woord-
12172 12252
12442 12452
12652 12669
De opening en de be-
>groeting der autoriteiten
Toen Rector de Bie, als Voorzitter van het
Bredasche Comité even over vieren de aan
wezigen welkom heette, was de keung in-
genchte zaal van het Mastbosch-Hotel zoo
goed als geheel bezet- Onder de autoriteiten
merkten wij op Mr. Dr. van Sonsbeeck,
Burgemeester van Breda, den Zeereerw. Pater
van Keulen, Voorzitter van het Hoofd- H I
bestuur. Prof. Dr. Kaag, den Hoogeerw. de getuigenissen der Pausen
heer P. Sweere, Regent van het klein Semi-
narie Ypelaar, Dom Ildefons Dirks, Dr. vermeerdering van Liefde moet tengevolge
Ahaus en Ir. Dr. Beekman.
In zijn openingswoord gaf Rector de Bie
een overzicht van het ontstaan van dit con
gres, dat een vrucht is van het onverwachte
succes van de zes studie-avonden, die in den
Nadat in de kapel van het Sint Lauren-
tlus-ztekenhuta door Dom. Bdefona Dlrks de
H. MIs volgens den Oosterschen Ritus was
gecelebreerd, hield kapelaan Van Llerop een
korte toespraak over het werk der Hereenl
glng, dat bU uitstek een apostolaat des ge»
beds is, want alleen door de genade Gods
zal bereikt worden dat het zijn zal één
schaapstal en één Herder
Traag drupte een enkele regendroppel op
de donkere dennen van het Mastbosch dat
daar nog te sluimeren lag in de Zondag-
ochtend-stllte. Er waren weer nieuwe Con-
gres-gangers gekomen: Wij zagen om. Dom.
Dr. Constattnus Bosschaerts OB.B, Prior
van Sohootenhof; Dom. Dr. Franco de
Wileis O. 8. B. en vele andere vrienden van
het apostolaat der Hereenlglng.
Felle llchtstreepen kleurden weldra het
heerlijke bosch tn gouden najaarstinten
Toen Dom. Dr. Franco de WUels zijn le
zing begon, was de zaal weer volgestroomd.
14167 14217
14367 14387
14631 14575
Met een krachtige opwekking tot deelname
aan dit door den H. Vader zoo vurig verlangde
apostolaat, sloot spreker zijn buitengewoon
frelangrij ke inleidingsrede-
De Avondvergadering
Om half nesten was de zaal van het Mast-
bosch-hotei te klein om de grage toehoorders
ti bevatten, die kwamen luisteren naar de
voordracht van den bekenden kunstenaar
Joaa Colette over «de Christelijke kunst m,
het naböa Oosten",
17923 18176 18189 18226 18289 18331
19139 19218 19227 >9238 19281 19393 19600 19471
19550 19787 19870 ’9927 20033 20107 20157 20174
20277 20491 20520 20730 207.36 20918 20951 20959
17195
17529
17543 17546 17579 17609 17644 17666 17816 T7891
17906 17966 18003 18095 18127 18195
15’68 15.368
18569 18581
18733 15780
3012
3472
4057
4764
5560
6064
6711
7176
7540
8422
8780
9631
1020.3 10'07 10270 10547 I0SH
13063 13269 13333 13413 13589 13860
13867 13907 13996 14099 14122 14156 14168 1417»
- 15380 15762 15844 15884 16148
16367 16417 16706 16727 16772 16803 16910 16968
17109
17145 17185 17244 17322 17466 17583 17587 177U3
18428 18473
14441
15W2 1S237 IM21
I4S92 14938 14958 15023 15044 13066
15138 15156 15162 15186 15208 1S217
15385 15448 154«9 15812
15554 15M0 15547 15549 15439 15447
15719 15724 15785 15818 15834 13907
16018 16090 16128 14143 14383
16454
1671»
Lering H. Fortmann
Bij afwezigheid van Rector de Ble.
noodzakelijkerwijze elders een vergadering
moest bijwanen, opende de vlce-voorzltter.
Kapelaan Kok. op de hem origlneele wijze
de drukbezochte vergadering en stelde den
spreker aan de congressisten voor.
beweging een voorname plaats In bij het
hereenigingz streven wat gedeeltelijk te ver
klaren Is door den zucht naar zelfbehoud.
Vervolgens gaf spreker een overzicht van
het ontstaan van het Dultsche oud-Katholi-
clsme, als gevolg van de verwerping der
Vatlcaansche besluiten door een gedeelte der
Duitsche Katholieken. Reeds onmlddellljk
werd contact gezocht met de oud bisschop
pelijke cleresy en de Orthodoxen, en tenge
volge daarvan werden verschillende veran
deringen In het oud-christelijke geloof aan
gebracht.
De oorsprong van het Nederlandsche oud-
kathollcisme ligt In het Schisma van Utrecht,
dat zijn grond bad In meenlngsverschlllen
van de 17e en 18e eeuw op organisatorisch
kerkelijk terrein.
Uitvoerig gaf spreker hun contact aan met
de Jansenistische beweging in Frankrijk,
welke haar Invloed kreeg op de Hollandache
Katholieken door de vriendschap van Ar-
nauld met Rovenlus Het eigenlijke schisma
werd bewerkt door Petrus Codde die door
den Paus was afgezet wegens zijn Janse
nistische sympathieën.
In *t kort werd nog behandeld hoe het
Schisma werd bezegeld door de keuze van
het pseudo-kaplttel var. Utrecht, dat Corne
lls Steenoven. Aartsbisschop van Utrecht be
noemde. De dogmatische verschillen split
sten zich voortdurend toe. toen eenmaal het
primaatschap was beperkt tot „primus inter
pares.”
De Unie van Utrecht van 1889 omvat nu
de oud-Katholieken in Amerika. Po’en. Oos
tenrijk. Dultschland en Holland en telt to
taal 400.000 geloovlgen. Met klem betoogde
de inleider, dat ook de oud-katholieken thuis
hooren in ons Memento er. dat ons gebed
des te dringender noodzakelijk is. waar het
vertrek uit het Vaderhuis tot een totale
vervreemding dreigt te vei worden.
In een artikel van d- Oud-Kathollek op 15
October 1927, stond die mooie aansporing:
..Gods geest make ons tot vredemakers.”
Vechters zijn er veel veel, vr-demakers
veel te weinig. Juist daar m zijn er nog
zooveel vechters. En ds vechters verspreiden
bederf allerwege. maar die vrede stichten
waarborgen sterkte en bloei
Mocht toch voor ons. katholieken van Ne
derland vooral, de tijd aanbreken, dat we
de verloren broeders en zusters tn het va
derhuis mochten begroeien. Ach het Is niet
om het aantal, de kerk bleef op de rots
toen er grootere getalen hun eigen weg gin
gen. maar het is om de zielen.
Als dr. Heinrich Kautz zijn baanbrekend
werkje schreef: Urn die Seele des Industrie-
klndes, dan sluit hij met dat echte Christus-
woord HUfe tut not um seiner Seele
willen."
Broeders en zusters, dat is een woord voor
ons :HUfe tut not: hulp aan den schreiende
tn den donkeren nacht, die worstelt met
zijn ziel, omdat het trotsch- hoofd gebogen
moet, de korte, maar door het verleden
zoo lange weg naar het vaderhuis, moet
worden Ingeslagen. En de vervreemding ddfct
de vader streng en onbuigzaam schijnen,
niet wetend dat de kerk als moeder zorg
had over het verdwaalde kind. Niet besef
fend, dat de ring zal worden gestoken aan
voerder er slechts twee, die zeer markant
aan elkaar tegenover ges’eld zün.
1) . Westerlingen zijn er ge wees-, de t
Oosten wilden brengen hoe langer hoe meer
tot latijnschen ritus, latijnsch kerkrecht,
latijnsche cultuur. (Latlnisatle methode).
2) . Westerlingen zijn er ook geweest, die t
Oosten wilden doen behouden zijn liturgie,
kerkrecht en cultuur. (Aanpassingsmethode)
den).
Deze twee methoden van apostolaat wor
den in hun hstorischsn groei door spreker
voorgesteld en ultgegeckt
Nadat bijna geheel het christelijk Oosten
In 1054 en later zich van de Katholieke Kerk
had afgescheiden, ontstond hel gevaar, dat
de Katholieke Kerk zich zou vereenzelvigen
met het Latinisme.
Dikwijls werd dan ook de latlnisatle-me-
thode door Westerlingen op Oosterlingen
toegepast.
Na de Unie der Ruthenen echter to 1598.
wint de gedachte veld, dat de Lattolsatle-
methode moet vermeden worden en vervan
gen door adaptatJ-'-m’thode.
Tot aan Paus Pius IX worden de Ooster
sche ritussen evenwel nog vaak beschouwd
als van den tweeden rang.
De Pausen zijn nle- dè oorzaak geweest
van de Latlnisatle; de oorzaak was de scheu
ring van Photius en Caerulanus.
Vanaf Paus Plus IX wordt de Latlnlsa-
tie bUzoneter tegengewerkt door Rome en
worden niet alleen ritussen, maar ook ker
kelijke wetgevingen en heel rte christelijke
cultuur van 't Oosten algemeen to eere her
steld.'
Dat de Katholieke Kerk zich aldus "niet
vereenzelvigd heeft met het 'Latinisme, is
te danken aan den goadelijken bijstand, die
haar steeds ondersteunt, bijzonder bij
keerpunten der Geschieden,»
Ons. 20e eeuwsche katholieken moet het
daarom een vreugde zijn door ruimen steun
aan *t Apostolaat der Hereenlglng steeds
schitterender te doen stralez dit kenteeken
van Chrlsus' ware Kerk; de Katholiciteit on
zer gemeenschap.
Rector de Bie dankte Dr. Borromaea voor
zfjn keurige en duldelt'ke uiteenzetting. De
geleerde spreker heeft to zijn lezing gezegd:
Het Westen moet zich ben la maken voor
de ontvangst van het Oosten.
Moge dit congres daartoe iets hebben mee
gewerkt.
Wij wenschen U goed succes op Uw groo
te reis naar Rusland en U ku"t verzekerd
zijn, dat wjj voor U olijven bidden om den
zegen Gods over Uw werk af te smeeken.
Een welgeslaagd Congres.
Da Tentoonstelling
In de lichte waranda wonden wjj een
kleurige collectie Llti rgische gewaden en
voorwerpen, die beetemd zijn voor den «ere
dienst van den Oosterschen Ritus. Dom.
Hdefons Drks en zijn getrouwe Benedictij
ner gezel Dom. Ireneus Doens, gaven alle
gewenschte verklaringen
Op talrijke tafels lagen keurig geëtaleerd
een schat van boeken en Litteratuur over
de Oostersche kerkeé eu Byzantium, over de
Anglicanen en de Oxford beweging, over
het Protestantisme ena enz
Vooral de Russische afdeellng trok aller
aandacht en belangstelling
Een Grieksch kerkje gaf ons een duide
lijk begrip van de architectuur en torich-
Ung der kerkgebouwen van het Oosten.
Langs de waranda hingen meer dan twee
honderd platen en schitterende kleurige
reproducties van Oostersche kunst.
Heel den dag door zag men belangstel
lende bezoekers stil genieten van al het
schoone en leerzame dat hier to zoo rijke
verscheidenheid was bijeengebracht
19554 19573 19580 - - - -
19723 19741 19784 19785 19835 19840 19871
19949 19969 19,71 20011 20050 20037 20058
20185 20198 2C239 20240 20293 20307 20365
2Ó56Ö 20578 20620 20621 20661
772--1 20840 20859 30064 20867
20886 20691 20898 20902 20954 20976 20978
V e r bt It r I» i. 5e Klasse 9» Hist: 9833 ■-!.
9833 met /7a
„Wat wij willen”, inlei-
dingsrede van Dr, Al-
phons Mulders. Professor
aan het Groot Seminarie
Hoeven.
"X L*. r
(Nie t-O’flcIsel.)
4*lste STAATSLOTERIJ.
Trekklaa vaa tNaedas I October 192*.
te KIssm Ite UteL
Hoose orijzea:
18202 /sooca—
1395 112IC 14184 /I30O—
3194 636C 682, M..—
De Orthodoxen en de uitnoodigtag
naar het Vatteaanoehe Concilie.
Gehoor gevend aan den raad van talrijke
Kardinalen en Bisschoppen, had Paus Plus
IX 8 September 1888 bevolen om een brief
te schrijven aan „sdle Bisschoppen der Ker
ken van den Oosterschen Ritus, die niet to
gemeenschap met den Apostolischen Stoel
leven." waardoor de Paus hen vaderlijk en
dringend ultnoodlgde om deel te nemen aan
de xltttoggen der Algemeene Kerkvergade
ring die aanstaande was, evenals hunne
voorvaders en het Tweede Concilie van Lyon
en dat Florentie hadden bijgewoond, opdat
de wetten der aloude vriendschap mochten
vernieuwd worden, de vrede der Vaderen
mocht hierop bloeien en na de langdurige
duisternis der scheiding de schitterende zon
der verlangde Hereenlgtag over allen mocht
schijnen. Dit was de laatste offlcleele poging
tot Hereeniging.
Op 22 September gaf het offlcleele Ro
meinsche blad „Le Journal de Rome” den
tekst van den uitnoodlgtogsbrtef waarvan de
exemplaren eerst 22 September aan de Apos
tolische Delegaten die den brief aan de Ortho
doxe Bisschoppen moesten aanbieden, ver
zonden werden.
Deze voorbarige bekendmaking door de pers
werkte noodlottig en werd voor de meeste
Oostersche prelaten de reden of bet voor-
wendsel om de ultnoodlging naar het Con
cilie van de hand te wijsen De vijandige
pers ta het Oosten had dit bericht onmid-
delliJk verspreid, ongunstig toegelicht ge
heel verkeerd vocrgesteld.
Somnlge btaschoppen weigerden den brief
pt aouden hem terne. Weer tenders preiaten
maakten bezwaar omdat zij moesten gehoor
zamen aan den Patriarch van Constantl-
nopel. terwijl enkele bisschoppen zeiden dat
zij zich tegen de hereeniging zouden ver
zetten. omdat de Paus Koning was en een
zwaard droeg en het .JTlioque" aan het
symbolum had toegevoegd. .Laat de Paus
dat woord schrappen, laat Hij het zwaard
afleggen, laat hij zijn leger afdanken, dan
tollen wij ons met hem veseenlgen.”
Een aantal Grieken maakten den Pa
triarch het verwijt den brief niet aanvaard
te hebben. Door niet naar het Concilie te
gaan, zoo zelden sommigen. geeft
Grieksch episcopaat te kennen, dat
zich onbekwaam voelt om een redetwist
te gaan met de katholieke bisschoppen.
Voor al de overige kerken uit het Oosten
Is het antwoord beslist weigerend of ontwij
kend. met hier en daar blijk van goeden wU,
die afstuitte op den onwil van de Patriar
chen. In 1 bijzonder van den oecumenlschen
Patriarch van Constanttoopel. Allen beweer -
den de hereeniging te wenschen, maar
tengevolge van de vooroordeelen tegen
Rome, en de onderworpenheid der Ortho
doxe bisschoppen aan hun eigen patriarch,
en de afhankelijkheid van sommige prelaten
van enkele antl-Roomsche regeeringen. spe
ciaal van Rusland, is deze hereenigtagspo-
ging mislukt.
Zaterdag, 88 September 1989
EERSTE DAG
Een heerlijke zomersche dag bracht vele
Trienden en apostelen der Hereeniging samen
in het moderne Mastbosch-Hotel, waar het
ijrenge Bredasche Comité enkele studie
dagen had georganiseerd over het vraagstuk
vsa de Hereeniging, dat meer en meer in
den lande aan belangstelling wint, vooral
Paus Pius XI over dit apostolaat ge
zegd heeft „Ik wil er met één van mijn
werken van maken, maar htt werk, dat mijn
Liturgische taal en Hereenlglng
Oorspronkelijk kende het Christendom
eigenlijk geen liturgische taal. De taal van
de liturgie was geen andere dan die van
het gewone leven. In het Oosten is die toe
stand zoo gebleven: zoowel geunleerden als
de orthodoxen gebruiken meestal ta de li
turgie de landstaal en van een liturglsche-
taal-kwestie is daar geen sprake. In het
Westen echter Is de ontwikkeling op een
bepaald punt tot stilstand gekomen; eerst
heeft het Latijn er het Grieksch verdron
gen, omdat dit geen volkstaal meer was.
maar toen het Latijn zelf als volkstaal ver
dween, bleef het toch In de liturgie behou
den. Het gevolg hiervan was. dat de liturgie
niet meer door het volk werd verstaan en
de reactie hierop kwam met de Hervorming;
sindsdien hebben allen, die zich van de
Moederkerk afscheidden, ook het Latijn In
de liturgie geruild tegen de lanstaai. Bij
een eventueele hereeniging komt dus de
vraag of zij tot het Latijn zullen moeten
terugkeeren en of de eisch van het Latijn
de hereeniging niet zou tegenhouden.
De Kerk heeft het Latijn tot nu toe ge
handhaafd. maar nooit gezegd, dat verande
ring onmogelijk is. De eisch van de volks
taal kwam Immers voor een gedeelte voort
uit het Protestantisme, dat In leder ge-
loovige een priester zag. en daaraan wilde
de Kerk niet toegeven. Vervolgens Is de ééne
taal voor haar niet alleen een symbool maar
ook een versterking van haar innerlijke
eenheid; het Invoeren van de landstaal ta
een tijd van nationalisme kan die eenheid
ta groot gevaar brengen. Bovendien zou een
vertaling uit het Latijn een verlies aan
schoonheid en scherpe dogmatische formu-
leerlng en het gebruik van een profane taal
een verlies van majesteit beteekenen.
Zal de Kerk bij deze houding blijven?
Het Is zeer goed denkbaar, dat bij een even
tueele hereeniging ta het Westen van de
Kerk gevraagd zou worden de landstaal in
de liturgie toe te staan. Het antwoord zou
natuurlijk afhangen van de omstandighe
den, maar ta elk geval zou de Kerk reke
ning houden met dit nieuwe bezwaar tegen
het Latijn, dat nJ. de ééne taal, die In het
eene opzicht de eenheid versterkt, nu in het
andere opzicht een hereeniging zou kunnen
zijn vinger, dat er vreugde zal zijn om het tegenhouden. Er is een derde mogelijkheid
weerzien, en dat de racune ver bleef, omdat
de liefde zooveel deed begrijpen en omdat de
liefde hopen bleef en verdraagzaam en
groot van harte was.
Er werd veel moeite, tijd, zorg en arbeid
gevorderd van het Comité om deze tentoon
stelling en dit congres te organlseeren.
Daarvoor dankte Mgr. van Oers de leden
van het Comité, want het werk der Her
eenlgtag Is een stuk mlssieactle en het mis
siewerk is In dit Bisdom aan spreker op
gedragen.
Het werk der Hereenlglng is missiewerk,
omdat zij medewerkt aan de uitbreiding
van het Rijk der Moederkerk.
Paus Plus XI wordt de vredes-paus en de
mlssle-paus genoemd en terecht: voor het
I bren8en van den vrede Christi in Christus
"‘"t en voor de Missie heeft de H. Vader
--maar het Werk der Her-
eenlging is het werk, dat geheel het
Pontificaat van dezen Paus zal kenmerken
Wij moeten allen medewerken om dit ideaal
te helpen verwezenlijken en vooral veel bid
den voor de dwalende broeders en zusters m
ons vaderland. Vooral In de Octobermaand
moeten wij den Rozenkrans bidden voor de
groote belangen van onze Moeder de H Kerk.
Rector de Ble dankte voor den steun en
belangstelling, die het Bredasche Comité
voortdurend en ook thans weer van Mgr.
van Oers mocht imdervlnden.
Het doel van dit congres is geen ander dan
ia zoo ruime mate mogelijk belangstelling
•8 wekken voor het werk der Hereeniging,
•onwel met betrekking tot de afsgecheidenen
van het Oosten als tot de verschillende Kerk-
(enootschappen in het Westen.
Holland heeft voor het werk der Her-
•eniging reeds groote verdiensten. Op het
Eucharistisch Congres in Amsterdam had
Holland de Oosterlingen uitgenoodigd. Het
werk van de monniken der Hereeniging van
Amay en Schotenhof heeft in ons land de
meeste belangstelling, waardeering en steun
ontvangen. De Hollandsche provincie der
Paters Capucynen heeft reeds de eerste stap
pen gezet voor een' vestiging in Russisch-
Polen om daar een eigen Russische geestelijk
heid te vormen.
Maar Holland heeft op het gebied van het
werk der Hereeniging nog een achterstand
ia te halen, vooral bij Italië en Frankrijk.
Spreker hoopte, dat dit congres zou staan
la den geest van waardeering, die de heer-
Kheade geest is bij het werk der Heréeniging,
waarna met het gebruikelijke gebed het con
gres voor geopend werd verklaard.
17*
102
867
1127
1429
1654
2048
2249
2467
2738
3918
3247
3598
3999
4260
4522
4666
4943
5184
<847
5590
5727
5924
«061
6427
6441
6734
6908
7133
7386
7541
7689
8034
8394
8651
8990
9145
9318
9679
9994 1ÓÖ3Ó 10073 lÓlSO
10373 10355 10393 -
10520 12561 10572 10592
10753 10818 1 0831
10985 10986 10991
11182 11184 11195 11196
11327 11329 11349 11358
11543 11597 11648
11827 11860 11864
r In zijn inleiding over den drang naar waar
heid, zegt spr., dat het probleem van de her-
•eniging der christenheid nog meer is een
•peken der waacheid naar het heil.
Er bestaat n.L een begrip van Kerk tn
•eer ruimen zin, dat niet slechts de leden der
Zichtbare Kerk, maar alle voor God gerecht
vaardigde zielen omvat. Het ontstaan en de
ontwikkeling van dit begrip gaat spr. achter
eenvolgens na en hij haalt daarbij talrijke
plaatsen aan uit het Oude en Nieuwe Testa
ment, uit de ond-christelij ke literatuur, uit
de scholastieke godgeleerdheid, waaruit blijkt,
dat de leer omtrent de universeele Kerk een
grootsche poging is om het heilsplan van God,
hetwelk alle menschen omsluit, in het licht
van de eeuwigheid te zien. Deze universeele
Kerk is echter een onnchtbart Kerk, wijl haar
leden slechts door den onzichtbaren band
der heüigmakende genade of tenminste door
dien van het geloof zijn verbonden en daar
door enkel aan God bekend zijn.
Na uiteengezet te hebben hoe en waarom
met de breedte der opvatting, zooals die in
het begrip der universeele Kerk tot uiting
kwam en de mogelijkheid van het heil ook
buiten het christendom open liet, de prac-
tische toepassing geen gelijken tred hield,
wijdt spr. een woord aan de leer der alleen
zaligmakende Kerk. De vaak-misduide uit
drukking „buiten de Kerk geen zaligheid”
kan öf in volstrekten öf in betrekkelijken
Zin worden opgevat. Vat men haar op in
volstrekten zin, dan beteckent zij, dat de
Zaligheid onmogelijk is voor hen, die geheel
buiten de Kerk staan, niet slechts buiten
de zichtbare, maar ook buiten de onzichtbare
Kerk; vat men haar op in betrekkelijken
gin, dan beteekent zij, dat de zaligheid on
mogelijk is voor hen, die door hun eigen
gware schuld buiten de zichtbare Kerk zijn.
Ofschoon intusschen die universeele Kerk
geen doel noch voorwerp is der christelijke
hereenigingspogingen, heeft toch haar er
kenning groote beteekenis voor dit edel
atreven.
Vooreerst leert dit begrip aan allen elkaar
met toegenegen eerbied bejegenen als broe
ders in Christus vervolgens behelst die leer
voor de katholieken een vermaning tot dank
baarheid voor de onverdiende gave des
geloofs en tot ootmoed, wijl met de rijkere
begenadiging ook de verplichting en verant
woording groeit eindelijk verbreedt die leer
onzen blik en leert over God met rechtscha
penheid denken Hij, Wiens liefde aan allen
redding en zaligheid heeft toegedacht, eischt
van den te goeder trouw dwalende niets dan
bereidvaardigheid van wil om zich m alles
naar 's Heeren verordening te voegen.
Intusschen ontbreekt bij dezulken het
gewone en gemeenschappelijke middel om
door toepassing van Christus' verdiensten
gered en geheiligd te worden de aansluiting
bij de door Christus gestichte Kerk. Onze
taak is het, die aansluiting voor te bereiden
en te bespoedigen.
Dit is dan ook de bedoeling van het Apos
tolaat der Hereeniging, dat meerderen tracht
t* winnen voor de bestudeering en versprei-
De groote les dezer geschiedenis heeft ons
geleerd, dat het werk der hereeniging van
langen duur zal zijn. Toenadering, liefde en
waardeering zullen moeten voorafgaan
voor de diplomatie haar nieuwe pogingen
gaat hervatten
Deze lezing getuigde van veel arbeid, groo
te belezenheid en diepgaanite kennis van het
werk der Hereenlgtag.
SI
510
1072
1879
2501
2662
3214
3704
4706
5456
8906
6190
6964
7325 7409
7873
8556
9284
lOtOi
10907 >0922 11004 11035 11095 11126 11171 11174
11264 11401 11525 11589 11727 11802 11951 11997
12174 12185 12493 12634 12670 12717 12792 12802
12906 13027
6446
6672
6794
6940
7178
7313
7680
7859
8059
8552
8703
9003
9210
9489
9851
10154
10463
10660 IC665
10873 10886
11015 11089 11140 11153
11212 11235 11251 11260
11424 11426
11672 11621
11888 11890 11996 12029 12073 12122 12126 12163
-- ..i— U4O7 tujr
12567 12579 12634
12763 12772 12824 12842
12933 12971 12976 13001
13130 13192 13200 13216 13248
13304 13329 13349 13383 13407 13409 13441
13582 13631 13633 13701 13755 13759 J3830
13913 13925 12978 13984 13986 14004 14043 14096
14227 14236 14276 14289 14356 1 4358
14460 14480 14494 14513 14614
14605 14618 14656 14677 14679 14683
14708 14734 14758 14762 14623 14830 14835 14861
14865 14876 14892 14938
15076 15109
15220 15295 15323 15349
15513 15550
15661 15703
15937 15962
16384 16399 1 64C7 16408 16431 16447 I'
16532-16609 166'2 16673 16680 16!
16724 16746 16784 16790 16816 16826 16847 16852
16885 16926 16977 1TO43 17052 17W5 17102 17132
17200 17209 17219 17279 17290 17305 17437
17893 17903
18244 18258 18268 18368 18381 18406 18469 18309
18544 185’8 18569 18381 18611 18655 18659 1866.3
18672 18733 1 8780 18793 18366 18905 18945 18959
18988 18993 19002 1*114 19016 19062 19063 19082
19100 191j6 19154 19173 19242 19320 t9336 19384
J94J4 1V432 19433 19440 19450 19439 19482 19323
19595 11599 19607 19616 19635
10784 19785
19949 19969 19271
20394 20407 20415 20416 20424 20438 20443 30485
20523 20533 20541 2^X2
2<W>7 20707 20720 20831
3e Klatse 9e Hist: 9833 B.a