Rechtszaken
Een Film-Atelier
Na de Vaccinatie
Van Alles en van Overal
1
Eï
WAT GEBEURT ER, WANNEER EEN
ONDERZEEBOOT ZINKT?
I
TWFFDE BLAD
BLADZIJDE 3
WOENSDAG 2 OCTOBER 1929
DE MARINE-MANOEUVRES
v
DE MOORDZAAK GIESSEN—NIEUWKERK
LEERING EN LEUGEN
Het tragisch rapport, geschreven door een Japansch
officier gedurende zijn laatste uren in een verloren) schip
Het vrijsprekend arrest van het Amsterdamsche
Gerechtshof
dat.
>-
t
t
p
ARTHUR TERVOOREN
leen
zoo-
nlet
lijken
4
DE B.
dan de overig*
nagegaan
gesteld.
I
1
1
or
oordeel meet tal zeer
daarom veelal onjuist.
212
dat getuige
Officier
dat
I
n
I
i
n.
En nu. wat gebeurt er, wanneer een duik
boot zinkt? Het la niet plelxlerlg zich dat in
te denken. Wanneer de redden zouden kun
nen binnentreden In de torpedokamer van een
gezonken onderzeeboot, zouden zij een nauwe,
bekrompen ruimte vinden, zoo donker als de
nacht. Voeg bij deze pikdonkere duisternis
een soort van kilheid, die den geest versom
bert, de gasdampen, de bedorven lucht en de
gedruktheid, die ontstaat door honger en
angst. Dan hebt gü een getrouw beeld van
het lijden dat de mannen van een gezonken
onderzeeboot moeten verduren, vóór zjj ster
ven.
van
Hol
op
voorname
vermijden.
Een leder heeft wel eens gehoord van de van een kleine verandering tegenover vour-
groote filmateliers, b.v. in Hollywood, waar
in groote fabriekshallen heele inj
den opgebouwd en waar de zoni
door ontelbare electrische lam]
dagen van onze vacantie. In weelde van
licht, in vreugde van kleur, In wisseling rtn
omgeving.
En als Zondagskinderen zijn we toegan
kelijker en raken op onze beurt veel gauwer
op vertrouwden voet met de bewoners van
het hotel, het pension of hoe het toevluchts
oord mag heeten, dat we uitgekozen hebben
We vinden de menschen zoo gauw schattig
zóó schattig, dat we in 'n paar dagen hechte
vriendschap sluiten en beloven, na de va-
waar de teekenaar juist bezig Is een lijn aaa
te vullen. Dan wordt een opname gemaakt,
de teekenaar gaat voort met zün werk, de
opname volgt, enz. Hoe noodlg het is. dat
niets hierbij misloopt, blijkt wel hieruit, de*
bjj een mislukte film het geheele teckenwezit
opnieuw moet worden uitgevoerd.
tijdomdat onze schepen te oud zijn en
daardoor ver achter staan bij bet materiaal,
waarover een eventueelen vijand sou kun
nen beschikken.
Ja, schepen als de .JCortenaer”, dat zijn
moderne, prachtig uitgeruste oorlogsbodem»,
maar de vier schepen van dit type die er
reeds zijn en de vier die er nog moeten ko
men, zijn alle bestemd voor Indie.
Daar m o e t e n we beter uitgerust zijn
dan hier, dst is natuurlijk juist gezien,
maar bet personeel dat op die schepen in
hier opgeleid.
En nu Is de klacht, dat, afgescheiden nog
van de wenschelljkheid, om ook bier sche
lpen met een grootere gevechtswsarde te
hebben, voor het geval we ons land werke
lijk tegen een vijand zouden moeten verde
digen, wij ook hier over goede schepen moe
ten kunnen beschikken, voor die op-
leiding.
Mennen, die met bet verouderde materiaal
op onze schepen kunnen omgaan, kunnen
dat nog niet met het moderne op onze In
dische schepen, soodat de opleiding hier niet
anders dan half kan wezen.
Dus ook al met het oog op IndiA is het
van belang, dat we „thuis” niet achterlijs
blijven.
We hoeven geen overdreven eischen te
stellen; deze manoeuvres hebben ons ge
leerd. voor zoover we het nog niet wisten,
dat we met klein materiaal, dank zü onze
gevaarlijke kust, veel kunnen doen. Maar
dat klein materiaal moet dan ook goed zijn
soodat zü die het In tijd van gevaar zullen
moeten bedienen, er ook vertrouwen in heb
ben.
Daarop te beknibbelen is niets anders dan
een zuinigheid, die de wijsheid bedriegt.
pen kwam onherroepelijk mee op deze films
en bedierf zoo de zuivere weergave van het
gesproken woord.
Want iedere opname van de tienduizenden,
die samen zoon trucfilmpje vormen, wordt
afzonderlijk gemaakt. Ieder beeldje eischt
afzonderlijke voorbereiding, het aanbrengen
den moeten naderen, wat hun, door de on
diepte van bet water, uiterst bezwaarlijk zou
vallen, terwijl de weinige plaatsen waar het
water wel diep genoeg Is, natuurlijk scherp
bewaakt zouden zijn.
Ik heb tijdens deze manoeuvres weer eens
osxfei vonden, dat onze Martne-mannen, de
minderen zoo goed als de officieren, met
hart en ziel in hun vak opgaan, maar ook,
dat ze allen een beetje kriegel zün, omdatL
is op de hoogte van den maand te 10 uur des morgens. Door glft-
gassen omringd, trachtte de bemanning net
water uit te pompen. Zoodra de boot zonk
werd het water in de groote tank uitgepompt.
Het electrische licht was ultgebluscht. dus
was de pellstandaard onzichtbaar, maar het
schijnt, dat het water geheel uitgepompt
werd uit de groote tank.
De electrische stroom is nu onbruikbaar,
gas kunnen wij niet maken, zoodat ds hand
pomp onze «enige hoop la Het schip ligt ge
heel in het duister, maar Ik scbiuf dit bjj
het weinige licht, dat nog uit den toren
komt, cm kwart voor twaalf De bemanning
is nu doornat en het is zeer kond. Volgens
mijn meenlng moet de bemanning van een
onderzeeboot. de hoedanigheid bezitten van
kalmte en veerkracht, en niet tegen werk
opzien. Zü moet dapper zijn en Iets durven
in haar behandeling van de boot. Men kan
hierom wel lachen, daar ik gefaald heb.
maar toch Is mijri bewering juist.
Wjj hebben hard gewerkt om het water
uit te pompen, maar toch blijft de boot In
dezelfde positie. Het is nu 12 uur. De diepte
van de zee is hier ongeveer tien vadems.
De benfanning van een onderzeeboot moet
uitgezocht worden ouder de moedigste en
kalmste mannen, anders zal zU van weinig
nut zijn op het oogenbllk van een cata
strophe sooals deze, waarin wij ons be
vinden. Mijn dappere mannen doen hun
best. Ik heb er altijd op gerekend te sterven,
wanneer ik van huls ben. Mijn testament
is dus gemaakt en bevindt zich In het laadje.
Maar dat zün mijn persoonlijke zaken. Ik
gaande beeldje.
Voor zulke films is bet daglicht geheel on
bruikbaar des ochten* neemt het aaa
sterkte toe. in den middag neemt het weer
af. Hoe zou de filmoperateur de belichtings
tijd of het disphragma daaraan kunnen aan-
passen, om toch voor all* beeldjes een ge
lijke belichting te krjjgenl
Hier zjjn de gloeilamp» een uitkomst
want, wanneer men er voor zorgt, dat de
spanning hetzelfde blijft, kan men honderden
uren met dit licht werken, ponder eenlge ver
andering te constateeren.
Op de foto ziet men de vier verzilverde
Phlllray-reflectors, leder met een 100 Watt-
Argentalamp, die samen gen zeer sterk en
gelijkmatig licht werpen cp de teekenplank.
herziening
reeds toe
spraak moet lelden, de verdere voor her
ziening aangevoerde omstandigheden buiten
beschouwing kunnen blijven.
rechtdoende In herziening;
vernietigt het bestreden arrest;
en doende, wet de appêl-rechter had be
ft ooren te doen:
vernietigt het bij dat arrest bevestlgoe
vonnis, voor zoover daarbij een deel van
van hetgeen den beklaagden Klunder en
Teunlssen bij dagvaarding ten laste was ge
legd, alsmede hunne schold daaraan, be
wezen is verklaard, dit bewezene Is ge
kwalificeerd en de beide schuldig ver
klaarden zijn veroordeeld;
te dier sake opnieuw recht doende:
verklaart niet bewezen hetgeen te bun
nen laste bewenen is verklaard; spreekt hen
daarvan vrij.
acht, dat de broek van Klunder nat of be
bloed was.
Achtereenvolgens w
vroeger afgelegde verl
tegenover nieuwe verkiarfcigen
Het arrest besluit: T
..Overwegende, dat in teder geval voormel
de verklaringen, voor zoover zjj bezwarend
etjn, Hof s ses housen te de geloof waar
digheid der thans door de getuigen Kroou.
vrouw Kroon en Vermeer afgelegde ver
klaringen niet hebben geschokt, zoodat het
Hof de overtuiging heeft behouden, dat
Klunder en Teunlssen het te hunnen laste
bewezen verklaarde feit niet hebben begaan
en hunne veroórdeelil* dus niet in stand
kan bhjven;
overwegende, dat. nu deze eerste voor
aangevoerde omsta ndtghetd
vernietiging der bestreden uit-
Het arrest vervolgt dan
„Oveiwstinda, dat bet Hof op alle voor
melde gronden de overtuiging beeft beko
men. dat de door de getuigen Kroon voor
de Rechtbank en het Hot afgslegds ver
klaringen onwaar waren, en dat ZÜ thans
voor dit Hof de waarheid hebben gespro
ken, waaruit, In verband ook met de ver-
klartng van getuige Vermeer. noodaaMhl*
moet volgen, dat Kljpider en Teunlssen het
te hunnen laste bewezen verklaarde feit,
niet gepleegd kunnen hebben, daar zij
volgens die verklaringen, tijdens het be
gaan daarvan. *1. tusschen elf en een uur
in den nacht van 3 pp 4 Augustus 1923.
behoudens een niet ter zake doende af
wezigheid van 10 13 minuten, onafgebro
ken ten huize van Kroon hebben vertoefd.”
Ten overvloede verklaart het Hof daarna
in het arrest eenlge beschouwingen te wil
len wjjden aan tiet overige In het vonnis en
voor dit Hof aangevoerde bewijsmateriaal,
waarbij achtereenvolgens de verklaringen
van Münster omtrent den hamer gesteld
worden, tegenover die van de getuigen Van
der Graaf. O. Stuy en Teeuw, waarbij de
verklaringen van Bouman en Grvoteboer, dat
zij gerulmen tijd te voren wel eens oü de
vorige woning van Kroon een dergelüke
hamer gezien hebben, te vaag worden ge
noemd om veel Indruk te maken, waarbij
het proces-verbaal van getuige Muntjes, die
eerst een en twintig maanden later. nL op
3 Mei 1925, na door den rechercheur De
Jong te zün gehoord, werd opgemaakt, door
het Hof bedenkelijk werd genoemd en dat
de verklaringen van de getuigen Klein en
Van Houwelingen omtrent het zien van twee
mannen op de flets nabij Glesten-Nleuw-
kerk, niet behoeven te slaan op Klunder en
Teunlssen. Voorts wordt niet bewezen ge-
Zü vragen letterlijk alles.
Waar leert men beter dan In een coupé
den eigen aard der menschen kennen?
Menschen In een coupé zijn tüdeUJk uit
het maatschappelijke leven gelicht Daar
door missen zij, wat ons anders vóór of
tegen hen kan innemen.
*n Mensch in ‘n coupé Is geen meester
knecht, geen chef, geen musicus, wiens
vrouw al maanden ziek is. HU is 'n gezicht
■n stem, 'n hand. HU reageert zus of zoo. is
vriendelük of gesloten, aangenaam of on
aangenaam. HU spiegelt zich aan r’n mede
reiziger en denkt ..zoo zou Ik willen zün”. o.'
„dat zou ik ook willen kennen” of .wat *n
akeligheid!” Afgezien van het feit, dat zün
oordeel meestal zeer betrekkelük is er
belast op de bagage van passagiers, die zich
tüdelUk verwüderen.
v De meesten echter knoopen gaarne een
gesprek aan. Een nlet-slultend coupé
raampje kan de aanleiding van een lang
durig onderhoud worden, zonder dat de
tegenpartij den moed demonstreert den coupé
te verlaten en den spreker plompverloren
in den steek te laten. De maatschappelijk
heid eischt, hoe weinig interessant het ge
sprek vaak is, te luisteren en nu en dan
ook eens wat te zeggen.
Er zün er, die, zonder de geringste aan
leiding beginnen te praten en letterlük aller
vertellen van familie, vrienden kennisssen,
desnoods van hun eigen vrouw.'En een ver
haal opdlsschen van een tante, die al jaren
bedlegerig is en over de zonderlinge verdee-
ling van een nalatenschap van weer een
ander familielid, dat geparenteerd is aan
een bekend huls In cbocolade-werken in
Rotterdam, enz., enz.
Dan rijn er nog, die graag alles willen
weten en na het eerste station op den man
af infermeeren. waar u heenreist. Als dar.
het gesprek stokt, komt t volgende: „Als
t niet onbescheiden is, wat Is uw beroep?”
Of, wat nog er~er in: „Hoerde, bedraagt
zoo ongeveer uw Inkomen?” _U bent nog nuri
niet getrocw.i. nee? Maar toch wel w 'oufdlI len.
•rieurs wor-
‘ervangen is
m, wier fel
schünsel meedoogenloos op de filmacteurs en
filmactrlces valt. Voor hen geldt waarlük
het „in het zweet Uws aanschüns zult gü
uw brood eten”, want deze kunstmatige zon
nen laten zich, ook wat de warmte-uitstraling
betreft, niet onbetuigd. -
Waren het vroeger meestal booglampen,
die de filmacteurs met hun blauwachtig
schünsel verlichtten, tegenwoordig worden
deze meer en meer door gloeilampen vervan
gen. Voor de opname van sprekende films
zün de gloeilampen zelfs onmisbaar gewor
den, want het sissende geluld der booglam-
Als we vacantie hebben, dan zün we Zon
dagskinderen. Dan schünt de zon vriende-
Ujker, Ujken de menschen aardiger. Wat
Inderdaad niet het geval is, maar wfj zün
ingesteld ten opzichte vs
de nieuwbakken, scheldende vrienden eMr
het vertrek met het Inladen of aanreikflB
der bagage en drukken op t allerleste oogm-
bllk, als de auto gaat, nog eens extra-hag»
telük de hand onder hernieuwing van be
loften, stellig te zullen komen. We wuiven
elkander toe, voor *t laatst als de auto In
de bocht wegglijdt.... om elkander noott
meer terug te zien. Want dit is de vacantte-
leugen, waaraan eiken zomer opnieuw hon
derden zich bezondigen. In alle oprechtheid.
We beloven zoo licht en zoo positief en
denken ez niet aan, dat wü straks, leder
in eigen milieu teruggekeerd, heel andere
menschen zün. niet zoo zonnig gestemd als
in onze vacantie. In die mooie dagen, op
dat mooie jjlekje in het bosch. bü de rivier,
waren de tepantie-relaties ons zoo dierbaar.
We hebb* dwepend bewonderd de volle
maan boven een mooi landschep, waarin
avondnevel opsteeg. Maar In ons eigen leven
ginds, opgenomen in de dagelüksche beslom
meringen. wordt die idyllische kennismaking
zoo spoedig vergeten. Hoewel we bü t af
scheid adressen noteerden en een voorloopt-
gen datum van onze komst vaststelden.
Als we vacantie hebben, dan zün we Zon
dagskinderen en doen als' Zondagskind»™»»,
Dan zün we dartel en overmoedig. We dich
ten en dwepen; we zeggen veel vriéndelijke
woorden, ook wel ‘n vriendelijke leugen. De
leugen van bet besliste wederzien, dat spoe
dig verandert tn het totaal vergeten
de innige vacantie-vriendschap.
stoelen kondigen onafwijsbaar den herfst
aan. Ook al Is de temperatuur even oe-
haaglük als In Juli. We zien den herfst tn
de knalroode bessen aan heesters en strui
ken, we herkennen hem In de diepere tinten
van de najaarsbloemen: salvia's, bellenium,
tagetes, chrysanthen, asters, dahlia’s. We
weten: de zomer Is voorbü- Het heele land-
schap heeft een ander aspect gekregen. Mooi
Is de herfst, de jonge herfst, zooals mooi
is het begin van elk Jaargetijde.
beleven wü de mooie cantle zéééker te sullen komen. We helpen
geheel anders
onze omgeving.
Dan stellen we in alles belang. We kükt
ongewoon lang naar een boer, die langs
hooggeladen kar slentert; we merken
dat 't gras op vele plaatsen door de droogt,
verdord is. We praten over de vele stekelige
vruchten. die tusschen de hardgroen
kastanjebladeren uitsteken. En als we doe.
het bosch wandelen, houden we bespiegelin
gen over de blanke berkenstammen en de
grüsbemoste eikeboomen en vinden het jam
mer. dat langs den weg ‘n boom staat te
sterven, uitgeteerd door de zon. We luisteren
naar het schelle geluld van den spicht en
hurken neer bü de mool-getlnte paddestoe-
roodgestlpte wltts vlakken. De padde-
Aan het arrest, dat de VUfde Kamer van
het Gerechtshof te Amsterdam gistermorgen
heeft gewezen in de moordzaak Oltesen-
Nleuwkerk, waarbü J. C. Klunder, wonende
te Deventer, en J. Teunlssen, wonende te
Sluis, werden vrijgesproken van moord op
den overwegwachter te Gleasen-Nleuwkerk.
ontleenen wü het volgende:
„Overwegende, dat in het bevestigde von
nis (van de Rechtbank te Dordrecht) ten
laste van de beide veroordeelden bewezen
is verklaard, met hunne schuld daaraan;
dat zü in den nacht van 3 op 4 Augustus
1923, ouder de gemeente Hardinxveld, om
streeks 12 uur, gedurende den voor de
nachtrust bestemden tüd, te samen en in
vereenlglng m de woning van den spoorweg-
wachter Jacob de Jong met het oogmerk
van wedcrrechtehjke toeëlgening hebben
weggenomen een bedrag van circa 3.
toebehoorende aan een ander dan aan be
klaagden of een hunner, welke diefstal is
vootafgegaan van het hierna te melden ge
weld tegen spoorwegwachter Jacob de Jong,
gepleegd met het oogmerk om dien diefstal
voor te bereiden en gemakkelijk te maken,
hebbende zü toch te dien einde te zamen en
in vereenlglng opzettelük voornoemden Jacob
de Jong op t enigen afstand van diens woning
mishandeld door dien persoon te zamen en
In vereenlglng opzettelük met gebruikma
king van een Uzeren hamer te slaan, ten
gevolge waarvan hü heeft bekomen een
hersenschudding, gepaard gaande met kneu
zing van de hersenvliezen en hersenvaten
en dientengevolge onmlddellUk is overleden
en hebbende zü vervolgens een sleutel uit
een van diens zakken genomen en met dien
sleutel een deur, toegang gevende tot voor
melde woning, geopend, waarna zü zün
binnengegaan en voormelden diefstal heb
ben gepleegd.”
In het arrest worden vervolgens opge
noemd de bewüsmlddelen, die voor de
rechtbank te Dordrecht en voor het Ge
rechtshof In Den Haag In appèl zün aan
genomen voor de veroordeellng van de
belde beklaagden, nl. de verklaringen van
Kroon en zün vrouw, de verklaring van
Melntjes en de verklaring van vrouw Bouw
meester, gesteund door de verklaring van
getuige Bouwmeester en door de verklaring
van de getuigen Van Wüngaarden en van
De Mlnkelis.
Het arrest vervolgt dan
„Overwegende, dat het Hof alle voor
noemde getuigen, behalve Bouwmeester, die
overleden is, en een groot aantal andere
getuigen, alsmede de veroordeelden, heeft
gehoord;
overwegende, dat uit de vermelde verkla
ringen van het echtpaar Kroon zou moeten
volgen, dat Klunder en Teunlssen, die bü
hen op bezoek waren, plotseling, met mede
neming van een hamer, per rijwiel zün ge
gaan naar de halte Giessen-Nleuwkerk op
ruim 10 K.M. afstand, aldaar den halte-
chef De Jong hebben gedood en bestolen en
vervolgens weer naar bet vroolüke gesel
schap zün teruggekeerd, te kennen geven
de. wat zü te Giessen-Nleuwkerk hadden
uitgevoerd, en dat zü daar den hamer had
den laten liggen, waarna Teunlssen in hun
woning Is blüven slapen, een voorstelling
van feiten, welke In zlchzelve onwaarschün-
lük is;
dat dit te meer klemt, nu er geen redelük
motief is aan te wüsen, waarom deze belde
mannen, die, voor zoover bekend Is. zich
nimmer aan een dergelük misdrijf schuldig
gemaakt hadden en die toen behoorlüke I
verdiensten hadden, de een als werkman,
de ander als uitvoerder bü spoorwegwerken
laatstbedoelde zelfs in het bezit van ruim i
f 500, die daden zouden plegen, te minder,
nu niets is gebleken van eenlge bekendheid i
hunnerzijds met de halte
De leering begint al dadelük in den trein.
Een spoorweg-coupé Is een wereldje op
zich zelf. Een ideaal voor kleine Jongens en
bakvlsschen.
Zes op zeven zielen, zes op zeven tempe
ramenten rijn in een kleine ruimte bü
elkaar opgesloten: "n handelsreizlger, die een
dubbeltjes-blad uitspelt; *n zwügende^ def
tige meneer met witte handschoenen; n
dame, die alsmaar star nsar bulten kijkt.
een bezadigd echtpaar en een toekomstig
echtpaar. Dat was het gezelschap, dat het
toeval op den morgen, waarop onze vacantie
begon, in de eerste helft van September
bü elkaar had gebracht op twee sofa’s cn
dat nu enkele uren aaneen op elkaar was
aangewezen. Waar beter dan In een spoor-
weg-coupé kan men er toe komen, uren
aaneen in een gezelschap van wildvreemde
menschen te vertoeven, ze te zien en gade
te slaan?
De zwügende, voorname meneer schünt
stelselmatig te vermüden. zich met zün
med.reizigers in te laten. Hü doet alles, om
van hunne vertrouwen eid verschoond te
blüven. Het heeft Iets voor. Zulke menschep
JoopA nooit gevaar, dat een andermans
kind op hun schóót klautert en de onberis-
pelüke plooi In hun pantalon kreukt Of da:
men hun een lucifer vraegt. o. met toezicht
Het relaas van een Japansch offleiee
Ofschoon wü de gedachten van de man
nen in een verloren onderzeeboot niet kun-
nen weten, bezitten wü er althans een sche-
ma van. En de gedachten van de meesten
zün dezelfde in hun laatste oogenbllkken. In
1310 ging een Japansche onderzeeboot naar
den kelder met luitenant Sakuma en 14 man.
Deze officier liet een rapport achter betref
fende de uren van beproeving Het begint
met een aanteekenlng spoedig na het zinken
om 10 uur 's morgens en eindigt om 12.40
's middags. Hier Is he< beknopte, pakkende
verhaal
,Jk kan geen woorden vinden, of mü te
verontschuldigen, dat ik Z. M. 's onderzee
boot no. 3 heb laten zinken. Mijn onderge
schikten sterven door mün schuld, maar met
trots kan Ik U mededeelen, dat de bemanning
tot den laatsten man toe haar plicht als
zeelieden met de uiterste kalmte heeft ver
richt, tot op het oogenbllk. dat de doodsrüd
begon.
Wü offeren ons leven voor de nationale
zaak, maar Ik vrees, dat deze ramp een slech
ten invloed zal hebben op de toekomstige
ontwikkeling der onderzeebooten Ik hoop der
halve, dat niets U zal afschrikken om de
proeven met de onderzeebooten voor te zet
ten, totdat zü een perfect mechanisme zün
geworden, waarop men absoluut vertrouwen
kan. Dan kunnen wü tevreden sterven.
Tüdens een onderduiking door middel van
gasoline, zonk de boot dieper dan bedoeld
was. en bü onze pogingen om de sluis te
sluiten, brak de ketting. Wü trachtten het
blnnenstroomende water met onze handen
tegen te houden, maar het was te laat. Het
1 water kwam aan den achetrkant binnen, en
I de boot zonk met een helling van 20 graden.
Wat hebben de manoeuvres, door de Ne-
derlandsche Marine in bet Noorden van ons
land gehouden, ons geloerd?
Om het maar dadelük kort te zeggen: Dat
die het altüd hebben over het nutte-
looze voor een land als bet onse. om er een
Marine op na te houden, daar die toch
nooit zoo sterk zal kunnen sün als die der
groote mogendheden, ongeluk hebben.
Wat toch Is daar, benoorden den op het
oogenbllk nog fictieven afslultdük der Zui
derzee. gedemonstreerd?
Laat ik, tot goed begrip van den toestand,
nog even in herinnering brengen, dat oe
_Roode partü de ..bidtenlandsche rijend dus,
de beschikking had over een pantserschlp,
de „Jacob van Heemskerck” wat de „Blauwe”
partü miste, zoodat, wat schootsverheld be
treft. de „Rooden” seer In bet voordeel
waren.
Immers, reeds op een afstand van #000
meter zou de ..Heemskerck" een der vüande-
lüke schepen kunnen vernietigen, terwijl de
schootsverheld van geen der schepen der
verdedigers meer dan 3000 meter be
droeg.
En laat ik werder nog even aanstippen,
dat het schitterend weer tüdens de ma
noeuvres een op onse kust opereerende rij-
andelüke vloot in een buitengewoon gunstige
positie zette, daar nu de gevaarlüke ondiep
ten gemakkelüker vermeden en dus dlchtea
tot de kust genaderd kon worden.
En tóch heeft de verdediging met haar
kleine schepen de overwinning behaald.
Dank zü vooral ook de onderzeeërs. Deae
toch konden zich, beter dan de aan de op
pervlakte varende schepen, wagen binnen
den 9000-meter-grcns en vooral ’s nachts
veel gemakkelüker onopgemerkt blüven, dan
de groote ..Heemskerck’’, die zich ook m
donker voor de spiedende oogen der pe
riscopen niet afdoende kon verbergen.
Zelfs de vüandelüke torpedobooten, die
toch zooveel kleiner zün, konden onder be
scherming der duisternis door de „Blauwe"
onderzeeërs getorpedeerd worden.
Daarentegen zouden vüandelüke ondersee-
booten niet veel kunnen uitrichten, daar
zü te dicht de schepen der verdediging sou-
geld daar ter plaatse, noch met den halte-
cheff of diens vrouw.”
In het arrest wordt verder gewezen op
het feit, dat beiden tn het bezit waren van
gereedschappen en dus geen hamer behoef
den te leenen. voor het plegen van een
misdrijf. terwül voorts uitvoerig wordt
nagegaan hoe onder pressie van den Rijks-
rechercheur De Jong de verklaringen
de Kroons voor de Rechtbank en bet
te Den Haag zün tot stand gekomen.
Het arrest vervolgt dan:
„Overwegende, dat deze nieuwe verkla
ringen van het echtpaar Kroon den Hove
geloofwaardig voorkomen en wel op de vol
gende gronden:
omdat zü op de wüze. waarop zü voor
het Hof zün afgelegd, den indruk van waar
achtigheid hebben gemaakt,
omdat zü overeenstemmen met hetgeen
die getuigen voor Maart 1925 steeds heb
ben verklaard, behalve dat zü niet dadelük
hebben gesproken over voormelde korte af
wezigheid. waarvan zü de begrijpelüke ver
klaring geven, dat zü die rui geen belang
hebben geacht,
omdat zü geheel overeen komen, niet al-
met de desbetreffende verklaringen
van Klunder en Teunlssen, maar ook met
de verklaring van getuige Vermeer,
als hieronder zal blüken;
omdat hetgeen zü aan hunne verkla
ring hebben toegevoegd, om aannemelük te
maken, hoe zü tot de onware verklaringen
waren gekomen .op meerdere punten door
het onderzoek voor 't Hof Is bevestigd, zjjnde
immers door de overgelegde stukken en de
desbetreffende getuigenverklaring gebleken.”
In het arrest gaat het Hof dan na hoe
de vroegere verklaringen van de getuige
Kroon en zün vrouw zün tot stand geko
men. waarbü er op gewezen wordt, dat toen
vrouw Kroon voor den Officier van Justitie,
mr. Kronenberg, haar bezwarende verklarin
gen herriep, deze een .Aóó geloofwaardigen
Indruk hebben gemaakt, dat hü (de Officier
van Justitie) op zün parket zelde: .de zaak
is uit", doch dat vrouw Kroon den volgen
den dag, na opnieuw door den rechercheur
(De Jong) gehoord te sün, hare bezwaren
de verklaring tegenover den rechter-com-
missaris heeft gehandhaafd.
In het arrest wordt dan melding ge
maakt van de wijze, waarop de Rüksrecher-
eheur De Jong de verklaringen van de ge
tuigen heeft verkregen, waarbü ook de
briefjes in herinnering worden gebracht.
Het arrest overweegt dan. dat de thans
voor het Hof afgelegde verklaringen dier
getuigen Kroon bevestiging vinden In de
verklaring van getuige Vermeer, die steeds
heeft volgehouden, dat Klunder en Teunls
sen, in verband met hun aanwezigheid ten
huize van Kroon, het feit niet gepleegd
kunnen hebben;
dat desniettemin In het vonnis diens ver
klaring als bewijs te g e n Klunder en Teu
nlssen is gebruikt, blükbaar omdat daarin
voorkomt, dat zü dien avond „gerulmen
tüd” afwezig sün geweest, hoewel uit de
desbetreffende processen-verbaal niet blükt,
dat hü daarbü ooit zou hebben verklaard,
dat die tüd ruim genoeg was om per rij
wiel van Shedrecht naar de halte Giessen-
Nleuwkerk en terug te rijden.
Verder wordt overwogen.
Vermeer In een briefje, aan den
van Justitie te kennen heeft gegeven,
Klunder en Teunlssen slechts „een poosje"
naar buiten zün geweest om te spreken over
blüven siapen en de portefeuille, welke,
volgens de verklaringen van Klunder en
Teunlssen. vüfhonderd gulden bevatte- ter
uitbetaling door Tennissen van zün werk
volk. Ook wordt er In het arrest op ge
wezen. dat de verklaring van „gerulmen
Glessen-Nleuw- tüd” van Vermeer is afgelegd op aandrang
kerk, noch met de aanwezigheid van eenlg van rüksrechercheur Da Jong.
hoop, dat de heer Tagucbl het naar mün
vader zal zenden.
Een woord aan Züne Mkjssteit den kstoer:
„Ik hoop ten sterkste, dat Dwe Majesteit tn
het levensonderhoud aal Voorzien van de
nagelaten betrekkingen der bemanning, en
Ik ben zoo ongerust over hun lot. dat....
Ik dacht, dat ik het gasoline kon weg
blazen, maar het verstikt mij./.;
Kapitein Nakano het is nu 12.40.”
Hier eindigt het rapport.
Toen zü den bodem raakte was de hoek 13
graden. Het water bereikte de electrische
krachtinstallatie. het licht ging uit, en de
electrische draden verbrandden.
In weinige minuten ontwikkelden zich
giftige gassen, en wü konden ter nauwernood
ademhalen.
De boot zonk op den 15den van deze
ONDERZEEBOOT
(Speciale correspondentie)
De voor-vorlge maand is er weer een ern
stig ongeluk gebeurd met een onderseeboot
De zee heeft wederom eens bewezen, dat zü
de ernstigste pogingen van den menach, om
de elementen te bedwingen, nutteloos kan
maken.
Deze ramp toont opnieuw, dat dit wapen
van de zeemacht buitengewoon riskant is.
Terwül de vindingrijkhetrt der Ingenieurs de
aanvallende kracht der onderzeebooten tot
hoog peil heeft gevoerd, is de velllghelds-
factor voor de menschen, die in soo*n stalen
dop zitten opgesloten, slechts weinig toege
nomen. De nieuwst* onderzeeboot biedt mis
schien eenlge meerdere veiligheid aan dan
die, welke tien Jaar geleden gebouwd werd,
maar geen vereenlgde kracht van voorzich
tigheid en verbeterd mechanisme kan het ge
vaar van aanvaring geheel uit den weg
ruimen.
Onderzeebooten sün sinds den oorlog sterk
tn aantal toegenomen, en sün ook meer dan
vroeger verderfbrengiend geworden. Haar
straal van actie en haar vernlelingsmogelük-
heden overtreffen verre, die van tüdens den
wereldoorlog, toen de onderzeeboot reeds als
een volwaardig wapen te voorschün kwam.
Thans is de tüd gekomen, dat het voor groote
onderzeekruisers mogelük is naar believen
den Atlantischen of Stillen Oceaan over te
steken.
Het gevaar van aanvaring
Maar het gevaar, dat de onderzeeboot op
levert voor haar eigen bemanning is blük
baar eer vermeerderd dan verminderd. In *n
ruimte zoo groot als de Oceaan, sou men
denken, dat een schip practlsch gesproken
geen enkel risico loopt, een ander aan te
varen. Maar de ervaring, opgedaan bü de
onderzeerampen, leert, dat aanvaring in vier
van de vüf gevallen, in leder geval In meer
dan drie tot een ramp leidde. Daarop volgt
het gevaar van tegen den grond te loopen
in ondiep water, hetgeen een veel voorko
mend geval van schipbreuk is. Eindelük be
staat er het gevaar voor ontploffing, doch dit
komt weinig voor, vergeleken bü de twee
andere eventualiteiten. De moderne onder
zeeboot heeft een stadium van ontwikkeling,
waardoor zü zich kenmerkt als een mecha
nisme. dat slechts selden faalt: de büsondere
gevaren, die haar bedreigen, komen van bul- l
ten en niet van binnen.
a
I
