Buitenlandsch Nieuws
h»
F* P. TH. YPMA
Naar het
RADIO-OMROEP
Zelfbeschikkings
recht in Indië
DE BIJZETTING VAN Dr. STRES EM ANN
-EDE BLAD
MAANDAG 7 OCTOBER 1929
BLADZIJDE 2
J
i
De plechtige bijeenkomst in het Rijksdaggebouw
De tocht naat. het kerkhof en de teraardebestelling
Langestraat 69 Alkmaar
GEMENGDE BUITENL.
BERICHTEN
wï
tr
c
2
p;
z
r
z
A
V(
V
T
S
u
TP*
I
ii
RUksdag naar den grooten
uil
>k
vaar
kc<
Het ontstaan van een geheim.
90
f
I
473 M
een
voor
De ge-
hem
zich
vormde
overleden
betuigen, mede geëindigd. Mevrouw Stresemann verliet i
---m^a hna» mnna asl^ MkretAb Ha M»F(llnin> ri»*rna
1
1725 M.
Concert.
S
E
t
1
j
i
i
i
j
eenigszlns
Zondagochtend
familie
het
<to-«
heeft
die over de hee’e wereld
grooten Indruk gemaakt.
m
de
on
SM
•P<
ho
he
▼W
de
Nu
R
roe
•er
ev«
var
ma
■to
bat
bte
bes
Wte
®P«
de
wil
«te
't
u
z<
H
GAAT DE KROONPRINS VAN ITALIË
ZICH VERLOVEN?
PARIJS. 5 Oct. (V.D.) De bijzondere
correspondent van de „Intransigeant” meldt
uit Rome, dat de verloving van Prinses Marte
José van België met den Italiaanschen
Kroonprins Umberto, begin Februari is vast-
gesteld en dat het huwelijk tegen het einde
derzelfde maand zal plaats hebben.
hoeveelheid
de kransen
RUkspresldent,
DE ZAAK SKLAREK
BERLIJN. 5 Oct. (V.D.) Tegen den
procuratiehouder van de Berlünsche Inkoop-
centrale. Jacob Liebert. worden thans, in
verband met de zaak Sklarek, nieuwe be
schuldigingen geult. Op verzoek van de frac
tie der Duitsch-Natlonalen is indertijd een
verzoek gedaan om rechtsingang tegen Liebert
te verleenen. Er was toen echter geen be
wijsmateriaal genoeg, aoodat geen proces kon
worden aanhangig gemaakt. Nu komt qjt,
dat Liebert inderdaad lagere prijzen geno
teerd heeft, dan de goederen werkelijk waard
waren. Voer de „oncorrectheid" zou Liebert
van Sklarek een hypotheek op een stuk grond
hebben gekregen.
gebracht maal te ruste te worden gelegd. Op een
eere-
Een vrtjwiHIge gevangene
Eenigen tijd geleden kwam een oud, ele
gant gekleed heer naar de nieuwe gevange
nis van een Zwablsche stad. Hjj vroeg
beleefd aan den portier verlof om de inrich
ting eens te mogen zien en vooral om rlc’
vaa de moderne rauwigheden, die er pa
aangebracht waren, te cvertuigen. Nadat zij
papieren nagezien waten en de directie toe
'.temming gegeven had kreeg hij een der be
wakers mee als gids, die hem de ver
schillende zalen der gevangenis liet zien en
aan de vervulling van een absolute t
waarde tot verdere ontwikkeling dezer ge- i
westen, welke richting deze dan ook mogen I
inslaan.
Wij behoeven daarbij heusch niet overdre
ven voorkeznend en ingetogen te zijn: de
groote Kath. staatsman Dr. 8CHAEPMAN,
aan wlen wü allen de Katholieke emancipa
tie In Nederland danken, was om zijn argu
menten. betoogtrant en vlammende protes
ten meer gevreesd dan bemind. Maar dlAr-
om had hjj succes. Zou het niet mogeljjk
zijn dat een onzer Volksraad-vertegenwoor-
digers die Schaepman-rol instudeerde?
Maar dat eischt temperament!
Ook in een uitstekend artikel.’ laatst in
..Sociaal Leven en Streven” verschenen, werd
er op gewezen, dat de tijd is aangebroken
onze tanden te laten zien.
Inderdaad
VOLDOET UW RADIO NIET MEER
AAN MODERNE EISCHEN?
Een onzer SPECIALE RADIO-MONTEURS
verstrekt U alle gewensehte Inlichtingen ter
verbetering.
VOL LEDIGE OVEREENSTEMMING
TUSSCHEN MACDONALD EN HOOVER
LONDEN, g Oct (V.D.) Volgens mede-
deelingen van bijzondere Engelsche corres
pondenten hebben Macdonald en Hoover
reeds volledige overeenstemming bereikt over
de niet geregelde vraagstukken. Details ont
breken nog. Een zekere bevestiging van dit
bericht kan gelezen worden in de officieels
aankondiging, dat de ultnoodlglng van de
5 mogendheden tot een vlootconferentle
Maandag zal worden verzonden door de En
gelsche regeering. De ekst der ultnoodlglng
zal Woensdag gepubliceerd worden, wanneer
alle rv"»rringen in het bezit zijn van het
documeiF.
manschappen
waarop twae
hooge. verantwoordelijke
geen ondergrondsche, iw
krachten dit chronisch en stelselmatig kun
nen verhinderen.
Door aan zulke factoren onze politieke
aandacht te wijden doen wij practisch-ult-
voerbaar nuttig werk, ja helpen wij mede
aan de vervulling van een absolute voor-
WAAWsJa Aas4w4KL.ilA
hem alle gewensehte inlichtingen gaf. De
deftige heer, die alles met de grootste be
langstelling bezichtigde, toonde een zekere
kennis, zoowel over de bijzondere manier
waarop de cellen gebouwd waren als over de
levenswijze der gevangenen. Ofschoon hij
veel dingen goedkeurde maakte hü toch en
kele opmerkingen.
Tenslotte werjschte hij den directeur der
gevangenis te spreken, die den interessanten
bezoeker met de grootste beleefdheid ontving.
„Ik ben zóó tevreden, dat Ik besloten ben.
hier, twee maanden te blijven."
..Prachtig.” antwoordde de directeur.
„Maar,” hernam de ander, „het is ernst!”
„Maar mijnheer, het spreekt toch vanself,
dat Ik u hier niet ontvangen kan.”
„Dan zal Ik u mijn vonnis laten zien.”
Hij haalde het uit zUn tasch. De directeur
zag toen, dat hij wegens diefstal tot 8 we
ken gevangenisstraf veroordeeld was.
Nu bestond er geen bezwaar meer om den
wensch van den „vreemden bezoeker” In te
willigen.
DINSDAG 8 OCTOBER
HUIZEN 1878 M. Ultal. KRO-Uitz.
11.3012.00 Godsdienstig half uurtje
13 161.15 Concert door het KRO-Trio
1.15—2.00 Oramofoonmuzlek 2.00—3.00
Vrouwenuurtje 3 003.30 Knipcursus
8.006.00 Oramofoonmuzlek 6.006.45
Oramofoonmuzlek 6.457.00 Praatje
In ’t Esperanto 7.007.30 Lezing over:
Geschiedenis dn Strafwetgeving 7.30
8.00 Lezing over: .De cultureels betee»
kenls van onze R K. Arbeidersbeweging”
8 00—10.00 Orkestconcert. In de paus»
Pcrsber. 10 0011.30 Oramofoonmu
zlek.
HILVERSUM 298 M. Na 6 uur 1071 M.
10.0010.15 MorgenwUdlng 1X15—1.45
Concert door het Tuschlnsky-orkest
I. 45—3.00 Oramofoonmuzlek 3.004 00
Kniples 4.005.00 Microfoondebutan-
ten. Th. Dlepenbrock, pianiste 5 30—
6.30 Concert door de Tziganekapel Bela
Iftuha 6.457.45 Engelsche les 8.00—
9.00 Concert door de Kon. Harmonlekape!
„De Bazuin” en het mannenkoor ,X>e ver-
eenlgde zangers”, in Gorinchem 9 00—
9 30 Concert door het AVRO-Octet. Borts
Lensky, viool 9.3010.05 Solistencon
cert. R. Valdez, sopraan. K. Walton, piano
10.05 Persber. Daarna gramofoonmu-
zlek tot 12 00.
DAVENTRY 1554.4 M 10.35 Morgen
wijding 10.50 Nieuwsber. 11.05 Lezing
II. 2011.50 Proefultz. Televisie 1150
12.20 Orgelconcert.
1.20 Orkestconcert
245 Berichten
ADJUTOR
Batavia. 27 Augustus 1929.
gend-sprekende «0 -schrijvende katholieken
meer kans hebben «p een behoorlijke ear-’
riëre. ja PC cltxte -hok Op de vervulling van I
en datl
vooral maconnieke
Oramofoonmuzlek
V Osborn, zang
2.20 Beelduitz. 2.46 Berichten 2 50
Uitzending voor scholen 3.55 Franacha
les 4.20 Orgelconcert 4.35 Lezing
4.50 Orkestconcert 5.35 Kinderuurtje
6.20 Voorlezing van gedichten 6.35
Nieuwsber. 7.05 Trio-concert 7.20
Lezing 7.45 Lezing 8.05 Concert.
J. Elwse. sopraan. A. Burch, bariton.
Instrumentaal Kwintet 8.208.50 Lezing
9.20 Nieuwsber. 9.35 Lezing*9 55
Nieuwsber. 10.00 Vaudeville 1105—
12.20 Dansmuziek.
PARIJS „RADIO PARK”
12 50 Oramofoonmuzlek 4.05
en soli 6.55 Oramofoonmuzlek
AANSLAG OP DEN ROEMEEN8CHEN
MINISTER VAN BINNENLANDSCHE
ZAKEN.
BOEKAREST, 5 Oct. (V.D.) Toen de
Roemeensche minister van binnenlandsche
zaken, Vajda Vojvod. Zaterdagmiddag te 3.25
uur het ministerie verliet en In zijn auto
stapte, trad uit een groepje jonge mannen
een man op hem toe en loste een schot op
hem. De vensters van den auto werden ver
nield, doch de minister bleef ongedeerd.
De dader trachtte te vluchten, doch werd
door de politie achterhaald en gearresteerd.
Het Is de 20-Jarige Ooldeberg uit Jassey,
die eerst Zaterdagochtend te Boekarest was
aangekomen. In rijn revolver bevonden zich
nog vijf patronen.
Bü zUn verhoor verklaarde hU. dat het
hem niet speet den aanslag gepleegd te heb
ben. HU betreurde slechts den minister niet
geraakt te hebben. HU wilde voor de te Lupeni
doodgeschoten arbeiders wraak nemen.
De minister verklaarde in den namiddag
aan de pers, dat de aanslag bet gevolg is
van de misdadige agitatie tegen de regee
ring. De jongeman is slechts een werktuig
in de handen van zUn opdrachtgevers ge
weest en het Is de plicht der autoriteiten de
aanstichters uit te vinden.
lijkheid het best Is te kenschetsen door te
■eggen: „dat. als de heer Schmutzer eens
niet onafhankelUk maar wM In Gouverne
mentsdienst zou zijn, diens ambtelUke car
rière zeer veel hoog-ambtenaarlijke hinder
palen ontmoeten, ja. zoo hij geen praedlcaat
zou bezitten, wellicht zelfs geheel vernietigd
worden sou.” aan welke op ervaringen ge
baseerde uitspraak direct deze beperking
dient te worden toegevoegd: dat. als hU
zich daarbü als een slap en „gevaarloos”
katholiek zou gedragen die typische tegen
werking wellicht achterwege zou blüven.
Ook op dit gebied is dringend zuivering
noodlg. waarvan de goede resultaten In hoog
ste Instantie zóó zouden moeten blUken. dat
In bet algemeen met onze bU monde van
onze Volksraadtfractle officieel voorge
brachte. gerechtvaardigde etschen. van re-
gearingsweee behoorl'ik rekening wordt ge
houden; dat onze Volks: aads-vertegenwoor
diging numerieke en specifieke aanvulling
krijgt en dat pak t—utvoUe, overtoi-
Orkest
8.55 Concert.
LANGENBERG 473 M. 9.35—10.30
Oramofoonmuzlek 11.30 Oramofoon
muzlek 12.25—150 Concert. Orkest en
mandoline 4 555.50 Concert. Piano en
viool 7.50 Tweede bedrijf van „Sieg
fried” van Rich. Wagner.
BRUSSEL 508 M. 5.20 Dansmuziek
6.50 Oramofoonmuzlek 8.35 Concert.
KALUNDBORG 1153 M. 11.30—1.31»
Orkestconcert 2.204.20 OrkestccOcert
m.m.v. zangeres 6 20—7.40 Vocaal con
cert. Anna Hagen en Edith Schmidt
7.407.55 Toopeelultz. „Famillen Hansen”
7.558.40 Kamermuziek door Strijk
kwartet 9.2510.25 Orkestconcert.
ZEESEN 1635 M. 5.10—11.46 Lezingen
11.5012.15 Oramofoonmuzlek 12.15—
12.50 Lezingen 1.201.50 Oramofoon-
muziek 1.50—3.50 Lezingen 3 50—
4.50 Concert uit Leipzig 450720
Lezingen 7.20 Beaoek aan Parijs. Uit
zending uit Parijs 8.50 Plano-reclta'
Het Katholicisme in Griekenland
Velen stellen zich Griekenland voor als een
land, waarin de Katholieken slechts geduld
worden.. Daarom hebben de berichten, dat
dit jaar de Sacramentsprocessie op buiten
gewoon plechtige wjjze door de straten trok,
groote verwondering gewekt, te meer nog
daar alle huiselUke en militaire autoriteiten
In den stoet meegingen. Doch het is een feit,
dat In Griekenland nooit een haat tegen het
Katholicisme bestaan heeft, ofschoon de
Griek met hart en ziel aan zUn godsdienst
In zUn monniken, de „Calogu” gehecht is en
dat het wel de eenige Oost-EuropeescH»
Staat is, waar het anti-katholiek sectarisme
het minst gevoeld werd.
Veertig of rijftig jaar geleden maakte
Prof. Splrldron Lambros In opdracht van
het Ministerie van Onderwijs een reis door
het geheele land om nauwkeurig te onder
zoeken. of er In de scholen geen godsdienstige
pressie, onverschillig van welke richting ook
werd uitgeoefend.
HU trof vooral een groot aantal vrije Ka
tholieke scholen aan, die door talrijke nlet-
katholleke kinderen bezocht werden. Dezen
geest van verdraagzaamheid kan men ten
slotte ook begrUpen bU een volk met zoo’n
oude cultuur, wier princiepen, ondanks alle
pogingen zUner onderdrukkers, die uit de
Tartaarsche steden kwamen, niet verloren
konden gaan. AnderzUds heeft het volk geen
verstand van theologische en dogmatische
kwesties en de terugkeer der Orieksche Kerk
die aan de oude Moederkerk soovele groote
geleerden en Heiligen gegeven heeft, naar
Rome, kan gemakkelUker opgeloet worden
dan waar ook. wanneer maar zekere spits
vondigheden terzUde gelaten worden, die
slechts de geestelijkheid belang inboezemen,
maar waaraan het volk, noch de mannen
der Regeering. die over het algemeen een
ruimeren blik hebben zich iets laten gelogen
liggen.
De Grieksche pelgrimsgroep. dia onlangs
zeer plechtig in audiëntie ontvangen werd,
en waaraan personen uit de adelUke families
van het land, zooals Mons-Manos of Mej.
Condurlotis uit de familie van den bekenden
en vereerden admiraal en tegen woordlgen
rstdent der Republiek deelnamen.
p alle Grieken, l
verspreid wonen, g.w». ---
I Men kan er van versekerd zUn, dat de rede
van ZUne Heiligheid grooten weerklank in
I de Helleensche wereld vinden aaL
Op weg naar hef kerkhof.
Eenige mlnutrn na 12 uur vertrok de rouw
stoet uit de groote zaal van den RUksdag
Voorop werd een groote vergeet-me-nlet-
krans van mevrouw Strrsemann gedragen. Na
een aantel andere kransen volgde de lUkkist.
die door zes politieagenten in uniform op de
schouders werd gedragen, onmiddellük achter
de kist liep een geestelUke. Achter hem
volgde, begeleid door den vice-president van
den RUksdag Von Kardorf. de echtgenoote
van den overledene. Vervolgens kwam de rouw
stoet, voorop de RUkspresldent Von Hinden
burg. naast hem de Rükskanselier Hermann
Mueüer en de Rljksminister vtp blnnenland-
sche zaken Severing.
Het Weer was intusschen eenigszlns opge
klaard. Enorme menschenmassa's hadden
zich op de Platz der Republik opgesteld. Een
vliegtuigeskader vloog tUdens de plechtigheid
in den RUksdag boven het gebouw.
Op de Platz, der Republik waar tien pilaren
met rouw omfloerst waren opgesteld, had een
politlemuzlekkorps treurmuziek ten gehoore
gebracht.
De lUkkist werd voor den opgang naar het
RUksdaggebouw op een met zes rouwbe-
kleede paarden bespannen wagen ge
plaatst. Relchsbanner hadden zich aan den
voet van de trap met hun vaandels opge-
Bteld. Naast de kist stonden de geestelUke,
m-vrouw Stresemann. haar zoons en de
naaste familieleden. Naast het spreekgestoel
te hadden de RUkspresldent Von Hinden
burg. de rijksregeerlng. de vertegenwoordi
gers d-r landsregeeringen en het corps di
plomatique plaats genomen.
Daarop nam de vice-president van den
Rliksdag von Kardor het woord voor een
rede, In welk hU o.a. zetóe:
In naam van den Duitechen RUksdag en
!n naam van mUn partljvrlenden roep Ik den
man. die daar zoo jong gestorven in deze
kist ligt, op zUn laatsten tocht een harte-
lUke afschekïsgroet toe. Wat deze msn, die
uit kleine kringen stamde, bereikt heeft,
dankt hU slechts aan zich zelf. Aan zün
wieg is hem niet voorgezongen. dat hU eens
een leider van zijn vólk zou zUn. Toen
Stresemann zUn functie aanvaardde, was de
eenheid van het Ruk in gevaar. Toen zUn
functie aan zUn doode handen ontgleed, liet
hU een Duitechland achter, welks aanzien
in de wereld thans niemand meer betwis
ten kan. Dat is en bluft zUn verdienste. En
wanneer op 30 Juni van het volgend jaar
de vrUheidsklókken zullen luiden, wanneer
de dag van de bevrUdlng van het RUnland
zal rijn aangebroken, dan ral een dankbaar
volk hem gedenken. Het doel van zijn
Orauw, eenigszlns koud herfstweer,
heerschte Zondagochtend In de Dultsche
RUkshoofdstad. Reeds In den vroegen och
tend schUnt het alsof geheel BerlUn zich in
de binnenstad verzamelt om getuige te zUn
van den laasten rit van den overleden RUks-
minkster van Bultenlandsche Zaken, dr,
Stresemann. Uit aHe deelen van de mll-
lioenenstad komen de menschen naar het
Centrum. Reeds te negen uur ’s morgens
vormen zich langs den weg. welken de
rouwstoet zal passeeren. dichte menschen-
rijen. De politie heeft veel werk om de
orde te handhaven. Langs de geheele route
werden touwen gespannen om de men
schen tegen te houden.
De weg van de Wllhelmsplatz naar het
gebouw van den RUksdag biedt vooral een
plechtlgen aanblik. Behalve de officieele
gebouvTn hebben ook vele particuliere hul
zen. zakenhulzen, banken en hotels de vlag
halfstok geheschen. Van de Engelsche am
bassade waait de Union Jack, van de Fran-
sche ambassade de tricolore. Ook het ge
bouw van den agent-generaal voor de her
stelbetalingen heef halfstok gevlagd.
Tusschen de zuilenrijen van den Bran
denburger Tor hangen zwarte vanen. Het
ministerie van bultenlandsche zaken is met
rouwguirlandes van bergviooltjes en den
nengroen behangen. Aan beide zijden van
den hoofdingang staan met rouw om
floerste pilaren, terwUl ook de historische
lantaarns met rouw omfloerst zUn. De ven
sters van het ministerie zijn met rouw-
crëpe gedrapeerd.
Reeds eenige uren voordat de rouwstoet
zich opstelt is er, zoowel voor het gebouw
van. het ministerie van bultenlandsche za
ken als bU het paleis van den RUkspresl
dent, geen doorkomen meer aan. Talrijke
fotografen hebben zich opgesteld. Politie te
paard en de dienstauto's der autoriteiten
zijn de eenige, die de plechtige stilte ver
breken.
Steeds meer kransen worden per auto
voor het gebouw van den RUksdag aange
veerd. ZU kunnen nauwelUks meer ge
plaatst worden. De drukte voor het RUks
daggebouw tusschen de opgangen, waar
zich reeds vele personen bevinden, die aan
de plfthtighekl In den Rijksdag zullen
deelnemen, is zeer groot.
(Van onzen Indischen correspondent)
Aan het slot van mUn voorgaanden brief
noemde ik twee voorwaarden, welke m. 1.
gesteld moeten worden, wil er sprake zijn
E- van volledig zelfbeschikkingsrecht voor de
fe inheemsche bevolking van Indië.
Het is toch niet te véél gevergd:
Dat zelfbeschikkingsrecht zal (ten eerste)
f; de hartewensch moeten zUn van de meer-
derheid des volks, en het volk zal (ten
tweede) tot oordeelen terzake bevoegd moe
ten zijn, moeten beseffen, wat het wil.
E WU zouden door den voorzitter der Indi
sche Katholieke PartU. den heer Schmutzer,
gaarne het bewUs zien gebracht, dat aan
K deze voorwaarden inderdaad voldaan Is. al
vorens wU rijn programma sanctionneeren.
Is hieraan niet voldaan dan dienen o., I. onze
Katholieke voormannen zich van specula
tieve redeneeringen in den Volksraad te ont
houden en op den beganen grond te blüven.
Dit komt meer overeen met de door de
staatsleer der Kath. Kerk geboden beproefde
en voorzichtige wüsheld, welke, vooral In
een Oostersch-lmpulsief. onmondig en ge-
makkelük suggereerbaar milieu geboden Is.
Voorzichtigheid in deze is ook Inzonder
heid geboden, als men ten volle rekening
houdt met het toekomstig lot van de zeer
belangrijke bevolkingsgroep der Indo-Euro-
peanen. Deze typische, door bloedvermenging
ontstane categorie mag toch zeker niet weg
gecijferd worden? Wel heeft de heer Schm.
in den Volksraad het even vagelük gehad
over regelingen, die In de toekomst voor de
„minderheden” zouden moeten getroffen
worden, doch onze Kath. wereldbeschouwing
eischt dat onze politiek reeds nu ten volle
rekening houdt met, en waarborgen geeft
voor een behoorlijke en zekere toekomst
dier Indo-Europeanen.
En zelfs t.o.v. de huidige Regeering Is
onzerzijds die voorzichtigheid gebodente
veel lof. het coquetteeren met haar richting,
stijft haar, die herhaaldelük blük heeft ge
geven toch al zoo weinig Katholieke sympa
thieën liever Rood dan Roomsch! te
koesteren. In haar met luchthaftlgheld be
leden en met on-Oostersch, ja. on-Wes-
tersch tempo en kinderlük vertrouwen ruste
loos in praktijk gebracht irreëel-idealisme.
Een teekenend staaltje van de mate, waar
in zU in haar eigen idealisme verzonken en
door haar utopieën verblind Is geeft ons
haar befaamde, zonderling-optimistische be
wering In den Volksraad, bü monde van
haar Gemachtigde voor Algemeene Zaken
Kiewlet de Jonge: dat er ten aanzien harer
politieke richting thans nu. buiten den
Volksraad de algemeene oppositie tegen net
regeerings-beleid nota bene nog nooit zoo
hevig geweest en zoo duidelijk In de pers
gedemonstreerd Is! over de geheele linie
slechts gradueele en geen essentieele mee-
ningsverschillen meer bestaan.
In dit verband mogen wü mede niet ver
geten. dat het groote meerendeel van alle,
vooral van de In de volle prakrijk gerijpte
gouvernements-ambtenaren niet met het
landvoogdelük beleid accoord gaat, doch
hiervan naar boven en bulten niets blUken
laat uit vrees voor een slechte carrière, ja
ontslag. BU het Blnnenlandsch Bestuur zijn
den laatsten rijd dingen gebeurd, die erop
wijzen, dat die vrees volkomen gewettigd Is.
VerdienstelUke „oude rotten”, ervaren In de
praktük gevormde persoonlUkheden met
eigen meenlng konden heengaan eneen
socialist werd benoemd tot Directeur van
Blnnenlandsch Bestuur.
Zelfs al zou het den heer Schm. gelukken
voor Java het bewüs te brengen, dat aan
belde genoemde voorwaarden voldaan is. dan
is hij er nog niet: voor gansch den Archipel
moet het gegeven worden, immers de heer
Schm. ziet In de toekomst met betrekking
tot deze gewesten niet één staat, maar: „een
féderatle van ■elfregeerende, nationale sta
ten!” En dan te bedenken dat er nu nog
bevolkingsgroepen zün. die uit.... men-
■cheneters bestaan!
Als de heer Schm. zich hlerbü beroept op
het oordeel van de meerderheid der Inheem
sche volksraadsleden. dan elschen wü het
bewüs. dat zü waarlijk de vertegenwoordigers
vaa gansch het Inheemsche volk, de dragers
van den volkswil, en op hun beurt bevoegde
en eerlijke beoordeelaars zün. Reeds de ty
pische keuze van de Volksraadsleden onder
het huidige régime staat aan die bewijsvoe
ring in den weg: hoe ontevreden zün wt!
Katholieken niet over onze volstrekt onvol
doende Europeesche en Inlandsche vertegen
woordiging in dien Raad, zoowel numeriek
als specifiek. En heeft de Volksraad dezer
dagen niet vrüwel een beeld gegeven, geheel
tegengesteld aan de o.a. In de pers tot uiting
gekomen algemeene veroordeehng door het
publiek van het regeertngsbeleld?
Zoolang wü omtrent de meest princlpleele
punten nog In dikke duisternis rondtasten,
is er, niet het minst voor de Katholieke
politiek, tal van meer voor de hand liggend
bü uitstek practisch werk te verrichten,
waartoe vooral behoort het zuiveren van de
toestanden op particulier en op ambtelük
gebied.
Wat het eerste betreft, daarmee heeft de
heer Schm. reeds een uitstekend begin ge
maakt met de Indiening In den Volksraad
van zijn, door een breede documentatie toe
gelichte en gerechtvaardigde, motie omtrent
regeerings-contróle op de verkeerdheden van
de kapltallsUsch-georganlaeerde groot-be-
drijven. inzonderheid met betrekking tot de
grootciiltures. Het aannemen dier motie met
niet minder dan 43 tegen 8 stemmen Is een
heuglük succes! Alleen hadden wü gaarne
gezien, dat de heer Schmbehalve op wan
toestanden In de bedrijfsorganisatie, ook
den nadruk had gelegd op de daardoor vas
ten voet krijgende eommuniztische actie In
de cultures en de slappe houding der regee
ring daartegenover. Het pas verrichte rigou
reuze onderzoek In Medan naar hernieuwde
ondergrondsche communistische actie ook
door inlandsche InteUectueelen zou zeer
vermoedelük niet hebben plaats gehad als
die vreeselüke schanddaad In Dell. n.l. de
moord op een Hollandsche vrouw en moe
der, de regeering niet had wakker geschud.
Heeft sü, die op „ethisch” gebied vóór de
gebeurtenissen uit marcheert, wat ezeessen
betreft niet steeds achter deze aan gehinkt?
Blüft over een onzerzüdsch streven naar
ambtelUke zuivering waarvan de noodzake-
met haar zoons als eerste de eereloge, daarna
vertrokken de RUkspr dent on de minister»
terwül do aanwezigen van hun zetels opston
den.
Langaaam werden de ontelbare kransen Of geweest naast zün ouders voor de laatste
loven heeft, doch In den geest neemt aanl de buiten gereedstaande auto»
deae afscheidsplechtlgheid het Dultsche volkj Daarna werd de lUkkist door beambten der I kleine open plek bü het graf zal het
deel, dat een van rijn beste Bonen verloren! Schuthpoiiaei opgeheveo en door het Hoofd-1gedenkteeken voor Dr. Stresemann worden
opgericht. Van een büsondere versiering van
het graf heeft men geheel afgezien.
Toen de kop van den_rouwstoet te twee
uur het kerkhof bereikte, werden van de
nabijgelegen garnizoenskerk de klokken ge
luld.
De muziekcorpsen en de Schutzpollzel na
men naast den ingang tot 't kerkhof plaats
en lieten den rouwstoet voorbütrekken.
De lUkkist van der overleden minister van
bultenlandsche zaken werd toen, terwül het
orgel speelde .Belle! Du Detne Wegen”, ven
den wagen getild en naar de Kapel gedra
gen.
Nadat het gevolg binnengelaten was. werd
de ingang van het kerkhof weer gesloten,
waarna de groote rouwstoet zich op de Kaiser
Friedrichsplatz ontbond.
In de Kapel had vervolgens de zegening
van het stoffelük overschot plaats, waarna
de kist naar het graf werd gedragen.
De teraardebestelling var den Rüksmlnfs-
ter van bultenlandsche zaken had hierop
in besloten familie- en vri-ndenkrlng plaats.
In het geheel waren niet m dan drie
honderd personen »p de begraafplaats aan
wezig.
Nadat het stoffelijk overschot in de Kapel
was geplaatst werd door een koor het ko
raal „harre melne Seek" gezongen.
In de Kapel, waar de kist geheel verbor
gen was onder groen er. witte leliën, hield
de voormalige Opperhofprcdikant, Dr. Kess
ler. uit pre«den. een redé. Gedurende lanse
jaren had de predikant in nauwe relatie
met den overledene gestaan en hU herdacht
diens meest op den vooi grond tredende men-
schelüke e'genschappen. n.l. zün goedheid,
zün zuiverheid van opvatting en zün eer-
lükheld. De troost van de echtgenoote. de
zoons, de vrienden van den doode en voor
het geheele Dultsche volk moe. hierin be
staan. dat op enkele uitzondertnger na be
proeving het lot van alle groote menschen
is, waardoor zü gesterkt worden voor hun
moeilüke teak.
I De lükstoet bewoo- zich vervolgens naar
het graf, dat gelegen is onder een hooge
plataan. Onder de tonen van het „Deutsch-
1 land. Deutschland Uber alles”, zooals Dr.
Stresemann dat verlangd had, daalde de kist
in het graf.
Vervolgens werd door der predikant
kort gebed uitgesproken
Een vertegenwoordiger van het Studenten
corps ..Neo Oermania”, waartoe dr. Strese
mann had behoord, sprak ^en woord van
herdenking
Dit was het einde van dezen Octoberdag.
die grauw en somber was begennen en ein
digde met een gulden schijnsel van warm
zonlicht te werpen over de hooge boomen
van het kerkhof.
volk nem gedenken. Het doel vsn zijn ar-
beid was de vrijheid van den Rün Kort
voor het bereiken van dit zlelsverlarigd'e
doel heeft het noodlot hem uit ons midden
geroepen.
De overledene werd geliefd en verafgood
door zün aanhangers als zelden een man
tevoren en hU is gehaat en bestreden door
zü tegenstanders op een wüze als zelden een
politicus en een staatsman bestreden is. Wü
rullen den tegenstand, dien hü heeft onder
vonden moeten begrijpen. Hü vindt zün
oorzaak in <fen toestand van Duitsehland
HU vindt zün oorzaak daarin, dat de af
stand tusschen het wensehelUke en het be
reikte en het bereikbare nog steeds zoo on.
gehoord groot is.
Doch onbegrüpelUk lükt mü de haat, waar
mee men gewaagd heeft, dezen trouwsten pa
triot de politieke, nationale en de persoon
lijke eer te betwisten. Dit beeft dezen le-
vensvreugdigen en gevoeligen mensch in
het diepst van zün ziel zwaar gekrenkt. Er
mllen velen zün, die schuld moeten beken
nen tegenover hem Hü was een tot lüdens
toe bereid patriot, hü beminde zijn volk en
zijn vaderland boven alles.
In den arbeid voor zün volk en zün va
derland heeft hü zich opgeofferd
schledenls zal hem recht doen
Zün volk, zün trouwe vriend, zal
nooit vergeten. Het zal U gedenken, dat u
bet In de moellükste dagen een helper en
een leider tegelük geweest bent.
van
heeft, en de wereld daarbuiten, die In hem
den grooten staatsman vefeerde en in hem
den mensch van goeden wil hoogachtte.
Weinige uren voor zün verschelden was
hü In den RUksdag en daarna nog te huls
tn het ziekbed bezig er naar te streven
ernstige politieke moeilükheden uit den weg
te rulmen.Onder alle betuigingen van deel
neming is daarom geen zoo treffend ^ls die
van onzen vereerden RUkspresldent, waarin
wordt gezegd, dat de overledene tot het
laatste oogenbllk trouw voor zün vaderland
gewerkt heeft. Hü werkte voor zUn land en
zün volk, voor Duitschland en het Duitsche
volk geraakte zün hart in vuur. Tegenover
de vele en dlkwüls onrechtvaardige aantü-
glngen is het voor mü als Duitschen Rüks-
kanselier In dit uur een eereplicht te ver
klaren. dat er geen trouwere Dultscher was
dan Oustav Stresemann. niemand, die, zoo
als hü. rijn geheele groote kunnen
het door hem geliefde vaderland Inzette.
Het was mü daarom een voldoening, dat in
deze dagen ook in bladen, die hem anders
bestreden, de groote vaderlandsliefde van
Stresemann werd erkend. Zeker, hü dacht
met echt Dultsche sentimentaliteit aan het in
de troebelen van den wereldoorlog verzon
ken Duiteche Keizerrijk terug. Toen hü
evenwel met helderen politleken blik gezien
had. dat na de verandering van den Staats
vorm slechte op den grondslag van de grond
wet van Weimar practlsche arbeid voor
het Duitsche volk kon worden gedaan, heeft
hü het als een nieuwe taak beschouwd op
dezen grondslag met beslistheid voor den
Staat mede te werken. HU was doordrongen
van de erkenning, dat de ware vaderlands
liefde niet steeds, als gehypnotiseerd, den
blik op den tüd van vóór 1914 moest rlch-
tep, doch voor zün volk te werken heeft.
Toen Stresemann beslissend tn het lot van
Duitschland ingreep, woedde de strijd In 't
Ruhrgebled met zün vreeselüke. politieke,
economische en geestelUke bedreiging van
het geheele Dultsche volksleven. Het Rük
dreigde Ineen te storten Thans echter, na
zes jaar. staan wü weer in aanzien an als
groote mogendheid erkend in den kring der
naties, ondanks het feit, dat ons plet een
gelUke gewapende macht ter züde staat als
andere volken. Niemand zal de groote noo-
den en zware wonden ontkennen, die de
oorlog ons bracht en die ons ook thans nog
Pünigen. Doch ook niemand kan ontkennen,
dat Duitschland in de zes Jaren van de
werkzaamheden van Oustav Stresemann 'n
goed stuk verder gekomen is. Stresemann»
blik was helder genoeg, om te erkennen, dat
met geweld de wederopbouw van Duitschland
niet bevorderd kon worden, doch dat dit
slechts te bereiken was met een politiek van
verzoening en vrede. Zoo kwamen Locarno
en Genève. In Locamo werd de veillgheids-
kwestie uit de wereld geholpen en werd de
weg naar de verzoening met gelUkberechtt-
ging van Duitechland vrügemaakt. Later
volgde toen het toetreden van Duitschland
tot den Volkenbond. Met wüsheld en ener
giek heeft dr. Stresemann daar te Oenève
het land vertegenwoordigd en hü heeft met
zün geheele autoriteit gewerkt om den waren
geest van den Volkenbond te verwezen!ü-
ken. Het is de diepe tragiek van het lot,
dat dr Stresemann het uur van de bevrü-
ding aan den Rün niet meer beleefd heeft.
Naast zün werkzaamheden voor de bulten
landsche politiek kwam nog de arbeid, dien hü
op het gebied der binnenlandsche politiek als
Itider van zün partü gedaan heeft. Hü
werkte voor het ccncentreeren van alle waar
devolle krachten voor den staat. Zoo is het
hem gelukt velen die eerst mopperend ter
züde stonden, met den nieuwen staat te ver
zoenen en als medewerkers voor de republiek
te winnen. Dat kon slechts een man, die met
helderen blik in het heden een diepen zin
voor de historische ontwikkeling der feiten
he«ft. Hü wist met welke ongehoorde offers
het overwonnen Pruisen honderd Jaar gele
den den grondslag voor een nieuwe toekomst
gelegd heeft. Tegen de Pruisische staatslie
den werden destüds dezelfde verwijten van
toegevendheid en zwakte gericht als tegen dr.
Stresemann. Oustav Stresemann vreesde
echter niet de de onpopulariteit. Wanneer
thans een golf van diepen rouw door ons
volk gaat wanneer zelfs de tegenstanders den
degen aan zün baar laten zinken dan geldt
deze rouw niet alleen den staatsman en lei
der, hü geldt ook den mensch Stresemann HU
leefde niet op een eenzame hoogte, doch
leefde met de breedste kringen.. Zoo nemen
wü afscheid van hem In de zekerheid, dat
sljn nagedachtenis In de toekomst sal voort
leven en dat hü als een der bouwmeesters
aan den wederopbouw van Duitschland In
de geschiedenis behoort. Zün werk staat vast
gegrondvest. Ons blüft de taak het In zün
geest voort te zetten. WU hebben in hem ren
grooten staatsman, een leider en een prachti-
gen mensch verloren. Om met Goethe te
spreken: „Dieser 1st ein Mensch gewesen und’j
das heisst ein Kaempfer sein.”
Zacht klonk daarop Beethoven's treurmarsch
uit de „Erolca", opnieuw door t Phllhar-
•nonlsch Orkest ultgevoerd. door de zaal.
mllieleden van den
volgden in een gesloten auto,
kwamen de vertegenwoordigers'
RÜksraad, de chefs van leger
verder afgevaardigden van
ganlsaties.
Hierop volgde een groot aantal Rüksdag-
en Landdagafgevaanfigden waarachter 12
wagens, overvol beladen met kransen De par-
tüvrienden van den overleden Rijksmlnis-
ter sloten den Indrukwekkenden rouw,
■toet.
Langzaam zette d« stoet rieh. onder het
ten gehoore brengen van treurmuziek door
de muziekcorpsen In beweging. Over»,
stonden vele duizenden en duizenden men
schen langs den weg geschaard.
Van het RUksdaggebouw trok de stoet
langs den Brandenburger Tor naar de Wll-
helmstrasse. Bü het paleis van den RUks
president werd halt gehouden; de Rüks-
president nam afscheid
Tien mtnuten voor één uur hield de lük-
wagen stil voor het venster van de werk
kamer. waar dr. Stresemann zes jaar lang
gewerkt heeft. Het venster stond wüd open
Het was met rouwcrépe gedrapeerd. Terwül
de klokken tn de omgeving luidden, werd
een plechtige stilte van twee minuten in
acht genomen.
Daarna roffelden de trommels, de muziek
zette In. de stoet ging verder In de richting
van de Belle Alliance Platz. Het geheele
verkeer stond stil en tienduizenden stonden
langs den weg geschaard. Daarna vervolgde
de stoet door de Blüeherstrasse naar de
Kaissr Friodrlch Platz.
Op de nabü de Hasenhelde gelegen Kaiser
Friedrich Platz heerscht ongewone rust.
Reeds in de vroege ochtenduren sün alle toe
gangen tot het plein, aan welks zuidkant
het Lulsenstaedtische Kerkhof ligt, door de
politie afgezet. Het kerkhof Is tot des mid
dags drie uur voor het openbaar bezoek
gesloten. De politie zorgt voor het handha-
ven van de afzetting Een breede weg leidt
i van den Ingang van het kerkhof, iets
glooiiend naar een ouden klokkentoren, in de
nabüheld waarvan de laatste rustplaats van
De P1^tXh.eld..Ln^e,l Stresemann ligt.
slechts eenige meters van het graf van
de ouders van Stresemann heeft men een
graf («graven, dat het stoffelük overschot
van den Rükamtnlster van bultenlandsche
■aken aal bevatten. Steeds is bet zün wensch
Onmiddellük na de rede van von Kar
dorf. die door de bewogen menschenmaasa
zwUgend werd aangehoord,
de rouwstoet.
Voorop gingen honderd
der Schutzpollzel te paard,
muziekcorpsen en nog honderd politieagen
ten te voet volgden Na rfe hieraan aanslui
tende corporaties van studenten kwam de
wagen met de lUkkist. Naast den wagen
liepen zes attaché’s en de directeuren van
het ministerie van bultenlandsche zaken.
Direct daarachter liepen de geestelUke en
de beide zoons van den minister. Achter
hen de RUkspresldent von Hindenburg,
links van dezen de Rükskanselier Hermann
Müller en rechts de vice-president von
Kardorf.
Daarachter volgden de ministers van de
Rüks- en Staatsregwering en het corps di
plomatique.
De weduwe en de naaste vrouwelUke fa-
minister
Daarna
van den
en vloot en
studentenor-
Als laatste, maar geenszins onbelani
ste punt blüft over: de nlvertng ia
boezem van de I. K P„ een bü ftA
Christelijke maatregel endeugd
De L K. P.-statuten dienen daartot
noodlg. zóódanig te worden gewüzïfc
aangevuld
dat een eigenmachtig optreden als van
genoemd Volksraadlld voortaan is uitgeslo
ten;
dat absoluut is verboden een gelüktüdig
uitoefenen van een of meer bestuurt of an
dere leidende en vertegenwoordigende func
ties bü een Katholieke organisatie eener-
züds en bü een nlet-Katholleke organisatie,
wier politieke beginselen geheel of ten deele
tegen de Katholieke indrulschen. anderzüds.
Het voldoen aan dezen elsch Is allernood-
zakelUkst zoowel voor de eigen partü voor
haar aanzien daarbuiten. Geen eerlük I.K P.-
lid, dié de Katholieke belangen waarachtig
boven zün eigen materieele voordeelen stelt,
zal ook maar willen probeeren dezen, voor de
hand liggenden elsch te ontzenuwen.
De kwestie is veel te belangrijk om hier
tegen ook maar eenigermate het ontzien van
persoonlüke gevoeligheden als motief aan te
voeren.
In den Rjjkndag
De groote zittingszaal van den RUksdag
is vervuld van een plechtige stemming. Op
de plaats van het presidium is een katafalk
opgericht, waarop de lUkkist met de dienst-
vlag van den Rüksmlnlster van bultenland
sche zaken rust. Aan beide kanten van de
kist zün twee groote kandelabers met bran
dende kaarsen opgesteld. Achter de kata
falk Is de hoofdzüde van de zaal met een
groot zwart baldakün bekleed, dat de ge-
heele hoogte van de zaal inneemt en in het
midden een met rouwcrepe gehulde zwarten
RÜksadelaar op gouden fond vertoont. De
balustrades der zaal zün met rouwcrepe be
kleed, waarop donker groene guirlanders
van eikenloof. Om de katafalk ligt een on
telbare hoeveelheid kransen, waaronder
vooral de kransen der familie van
den RUkspresldent. van het corps
diplomatique, van de Rüksregeering. van de
Pruisische regeering, evenals van de overi
ge landsregeeringen en Vrije Steden op
vallen. Verder ziet men een kasbaren krans
van den Raad en van het Secretariaat-
Generaal van den Volkenbond en van den
secretaris generaal Sir Eric Drummond. De
Fransche Minister president Briand heeft
een krans gezonden met op het lint de
woorden „Aan mUn lieven vriend". Ook de
regeeringen van talrijke landen hebben
kransen gezonden
Langzamerhand vullen zich de zaal en de
tribunes. Het corps diplomatique, waaronder
de ambassadeurs van de Vereen Igde
Staten van Amerika. Engeland. Rusland en
Frankrijk, enkelen in diplomatenuniform,
neemt voltallig in de diplomatenloge plaats.
Ook de Rüksregeering is geheel tegenwoor
dig. Verder merkt men op den chef der
legerleiding en der marine, generaal Heye
en Admiraal Praeger. De RUksdag- on
Landdagafgcvaardigden zün ook büna allen
verschenen.
Te 1055 uur neemt RUkspresldent von
Hindenburg, vergezeld door den Rüksmlnls-
ter van Binnenlandsche Zaken Severing en
tftn vice-president van den RUksdag van
Arberg und Graef, plaats in de eere-loge.
De aanwezigen verheffen zich van hun ze
tels als de president groet.
Direct achter den RUkspresldent namen
in de eereloge de familieleden van den over
ledene plaats.
De plechtigheid vangt aan met het ten
gehoore brengen van de Ouverture zu Co-
riolan van von Beethoven, gespeeld door 1
Phtlharmonisch Orkester.
De Rükskanselier Mueller neemt dan het
woord tot het uitspreken van de herden
kingsrede. Hü zegt os.:
Aan de baar van den Duitschen minis
ter van Bultenlandsche Zaken staan niet
slechte treurend zün vrouw en zün zoons
wlen wü onze innige deelneming i
staat niét slechte de Dultsche RUksregeerlng
die Imar minister van Buitenlandsch* Za
ken. nl*t slechts de RUksdag. dl* e«n v»n
sün meest vooraanstaand* laden, niet slechts,
de Duiteche Volkspartü. die haar leider v«r-|
