Viering van
ALKMAAR’S VlCTORIEDAG
AR
ER
2
R
5
R
tand
ei
TWEEDE BLAD
BLADZIJDE 1
WOENSDAG 9 OCTOBER 1929
ALKMAAR IN
FEESTTOOI
WELGESLAAGDE MUZIKALE
LICHTSTOET
De crisis in de S. D. A. P,
OP
en
'5
ai
iiX-.
«te)
150
O
m
U)
Dat leert A’ uit ’s lands historie
Van Alkmaar de victorie.
Reveille, Komalmuriek en Carfllonbespeling. Het
•en succes. De Huldebetooging bij het
De Zeppelin boven Nederland
I
itelde Schevenlngen Hierop be-
visscherbootje. waarin strulsche straatmuzikanten en versierde
zeer
IJDE
Haarlem.
persoonlijkheid uit Noord-Holland volgde.
elk Jaar
weer
Het geechfl te Alkmaar
Koorstraat.
Bede voorzitter A. H. F. Blaaaw
TLOO
I
veel
die
durft
zetten.
er
In
Het Bloemencorso
Ephraim, de kapitein-adjudant P. J.
‘“si, 2.n j
JBoU Deo Gloria- m Or l N. van der Drtefk
Bloemencorso wederom
Victoriebeeld
t
WINTERCURSUSSEN VOO* RESEKVE-
OFFJCIEREN TE ALKMAAR
vuld en die het daardoor mogelUk hebben
gemaakt, dat een stadje met zoo
zoo
St 1
Korte
ANG8
M eU
lANKl
het
boven
vijst
Lö
loeat
var-
100
raag
Irect
L B
zijn
t tn
UK
Van
werd
De voorzitter van de 8-Octoberrereenlglng,
reserve-majoor A. H P. Blaauw. sprak de
volgende rede uit:
doen,
omdat
thans
ten
van
noodzakelijk,
vrijheden,
uit het
alles
Men heeft andere Jaren wel eens een beetje
smalend en minachtend over bet bloemen
corso gesproken. En zijn nu eenmaal altijd
Nurksen. wien het nooit of niet gemakkelük
naar den zin is te maken. Wij voer ons heb
ben het corso altijd een van de aardigste
attracties van den feestdag gevonden Zeke-,
•e geven toe, dat de deelname een enkel jaar
Wel eens iets te wenschen heeft overgelaten
«n dat de groepen nu juist nM schitterend
(Uit Alkmaars Volkslied)
OPTOCHT EN HERKENNINGS-
WEDSTRIJD
De regen, die reeds tijdens de huldiging
bjj het Vlctortabeeld had opgehouden.
in de stad een gezellige drukte
beweeg veroorzaakten.
Met een gerust hart ging men den nacht
~r.: er u goed
de 8-October-
heet ik u allen van harte
dezen hlstorlschen dag. op deze
historische plaats. De aanwezigheid van U,
Burgemeester der gemeente, stelt het Be
stuur op hoogen prijs, eveneens van U. leden
van het Dagelljksch Bestuur van den Raad
der gemeente Het treft mij leder Jaar. soo-
straatmuzlkanten
ten
Wat den
herlneren
kwamen
dag van 8 October 1573 te herdenken.
Het volgende programma
aandacht door tamelijk veel belangstellen
den
Wie heeft vsn Alkmaar niet gehoord?
Van *t strijden aan de Frtesche poort
Voor bijna zesmaal zestig jaren
Toen Spanje’* lust naar Holland’s bloed
Beteugeld werd door Alkmaars moed.
Die doodsangst joeg tn vijand* scharen.
Dat leert g’ uit ’s Lands historie
Van Alkmaar de Victorie t
aangehoord
Dankt, dankt nu allen God
Wilt heden nu treden (Valerius»
Psalm ISO.
Nader mijn God bU U.
Prijs den Heer
Gezang 194.
Het oude Wilhelmus.
Wie heeft van Alkmaar niet gehoord?
(Coster)
Evenals andere jaren was de belangstelling
fleurige groot.
en willen
bjjwonen
en wel tn Alk-
doch 1
Wij hebben met de eenvoudige plech
tigheid van de kransaanhechtlng en
van de stadsvlag
grond onze hulde gebracht
Burgerij van het oude
Caril Ion bespeling
Onmisbaar op een dag als dezen is de be
speling van het carillon van den Waagden
en het was Indrukwekkend, toen even 9
uur de stadsbeiaardier, de heer Crefeld. zijn
program inzette met het ..Wie heeft van Alk
maar niet gehoord
Tot 10 uur weerklonken bekende vaderland-
sche en andere melodieën over de in feestdos
gestoken stad.
Grooteren. zoowel als kinderen schaamden
zich niet, mee te zingen en de haastigen, die
zich op de fiets voortspoedden, neurieden of
floten de wijsjes mede.
Ambachtsschool.
Als docent zullen optreden: de Luitenant»
Kolon IJ N. van den Berg, de Majoor H.
slotte rag men tn den optocht het I Gaillard. en de~kapu7tnv~l
Bij beslissing van d n Inspecteur der In
fanterie is bepaald, dat de win teneur sussen
voor de Reserve-Officieren te Alkmaar »■-
I n worden gehouden op 9 en 23 November.
7 en 14 December. 18 en 25 Januari, g en
22 Februari. 1 en 9 Maart, telkens van 1520
.tot J7 30 uur in de Leeraarskamer req da
Velen zullen Maandagavond m<4 eenlge ver
wondering hebben kennis genomen van een
bericht te dezer plaatse, waarin gemeld
werd, dat de kortelings afgetreaen B. D A.
P -raadsleden verzocht hadden, weer op
Hjst te worden geplaatst.
De zaak blijkt echter een voorgeschiedenis
k._-s tz?_ aal I- VrJV’
In de stad heerschte den geheelen middag
een gezellige drukte. Alom ontmoette men
draaiorgel*
veel belangstelling trokken.
De herdenkingsdag
Een helders sterrenhemel was *t Maandag-
Wt»0 na afloop van de feestelijkheden, die
en vroolUk
De stadsvlag wordt nu aan den daarvoor
bestemden mast geheschen. en een krans
aan het beeld gehecht.
Als dan een kinderkoor het Alkmaarsch
Volkslied gezongen heeft, vervolgt de heer
Blaauw:
en
beteekende hier
wat er gepres-
de reveille
plaats vond In de omgeving van de Stee
nenbrug hadden vele honderden plaats ge
nomen en ook ovral langs den weg. welken
de stoet rou nemen, had zich een breede
haag van toeschouwers verzameld.
Op de Steenenbrug zelf had het bestuur
der 8-Octobervereenlglng zich vereenlgd, ter
wijl er voorts de 500 kinderen waren, die
de aubade zouden uitvoeren, onder leiding
van den heer O. Jonker. Muzikale mede
werking werd verleend door ,jBt. Louts’*.
Nauwelijks had de klok acht uui geslagen,
of uit de kinderketen klonk, haast eerbiedig,
de eerste strofe van Alkmaar's Victorielied:
staande blijven, waar selfs Haarlem, na I onbruikbaar maakte, moesten de Spanjaar-
zulk een hardnekkig verzet, den overwinnaar den een goed heenkomen zoeken.
Besloten werd het beleg op te breken.
Deze vergadering van den trotochen
Spanjaard was de bevrtjdlng van Alkmaar.
Wat ongeloofelijk scheen, toen de Spanjaard
zich den 21 en Augustus voor de stad le
gerde. bleek op 8 October, dank zij Alk
maars volharding toch mogelijk. Toen Alk
maar den morgen van 8 October op de wal
len kwam, was de vijand in vollen af
tocht.
De groene lauwerkrans boven Alkmaars
wapenschild was na 1573 verbonden met
een lint aan een kroon, waarop de woor
den: „Praemlum dlllgentlaa” (beloonlng
voor flinkheid) doelende op 8 October 1573
De archivaris van Alkmaar heeft eens te
recht gezegd, „dat het waarlijk niet onver
diend te. dat Alkmaar dezen lauwerkrans
ook thans nog boven zijn schild voert.”
Damer en hedren. laten we het Alkmaar
van die dagen de hulde bewijzen, die het
toekomt, door te luisteren naar den zang
der kinderen, terwijl de stadsvlag in top
gaat en een krans aan het «beeld wordt ge
hangen.
Dames en Heeren.
Namens het bestuur van
i vereeniglng heet ik u
J welkom op
Huldiging VletortabeeM
Om 12 uur had de tradltloneele huldiging
van het Vlctortabeeld plaats. Om half twaalf
trok het bestuur der 8-Octobervereenlging
langs Koorstraat. Langestraat. Houttll. Peper
straat. Dijk en Heerenstraat naar het Vlcto-
rlepark.
Medewerking werd verleend door een kln-
kerkoor, onder leiding van den heer C. Jon
ker, en door het Btedelijk Muziekkorps, onder
directie van den heer H A. Maas.
Gezongen werden de volgende liederen
..Van Alkmaar de Victorie.’ „Acht October
TKennemerstraatweg tot Huls Hymne en bet „Wilhelmus.”
vr>lino
De vertegenwoordiger van de K LM de beer
A. Hóle heeft hedenmiddag ëen t lefonlsch
onderhoud gehad met den heer Lehmann, ka
pitein van de ..Graf Zeppelin" te Friedrichs-
haf n. Deze deelde hem mede, dat het nog
niet zeker Is. dat de „Graf Zeppelin' Don
derdag as. zal komen. Dat hangt vooral van
het weet at Hem werd de verzekering gege
ven. dat het luchtschip ta ieder geval ook
bev: n Alkmaar zat komen.
De vereeniglng van oud-Groningers, „de
Molleboomen gaf op haar wagen een
voorstelling van den landbouw en de turf
graverij in Groningen Oronlngsche vrouw
tjes hielden er een gemoedelijk koffie
praatje.
Dan kwam de wagen van Friesland, aan
geboden door de bewoners van het Nassau-
kwartier i leider de heer E. Grondsma) en
voorstellende den alombekenden Elfsteden
tocht. Daartoe had de ontwerper op den
wagen een reusachtlge kaart van Friesland
aangebracht, terwijl de elf steden, welke op
den tocht worden ingedaan, werden aan
gegeven door lactj^Kde meisjeshoofden, die
a!s stippen op een landkaart, boven den
plattegrond uitstaken.
Rondom den wagen liepen jeugdige schaat-
senrijders. terwijl zich op den wagen voorts!
nog o.a. *n schaatsenrijder b*vond die kwasi
een slede voo. tduwde.
Den wagen, voorsteltende de droogmaking
van de Zuiderzee, hebben we gemist. In de
nte.ats daarvan was er nu de wagen, welken I
de bewoners van de Ramen in 't bloemen
corso hadden laten meeraden.
Ten dette
tn drie amazooea, waarachter een muziekgezelschap
P.B. het reeds thans noodlg zijn leedwezen
uit te spreken over het overhaaste ontslag
nemen van vier partijgenoot en als lid van
den raad van Alkmaar, waardoor het geechll
verscherpt en tot een publieke zaak gemaakt
is. Het P. B acht dit ontslag nemen te meer
onjuist, omdat het geschiedde. onmlddelliJK
nadat de betrokkenen in een commissie van
onderzoek hadden toegestemd De partljge-
nooten K Prins. Ed. Polak en E Boekman
zullen worden uitgenodigd een onderzoek tn
te stellen naar de In Alkmaar gevolgde raads-
politiek. Naar de interne en persoonlijk*
verhoudingen in de afdeellng Alkmaar zal
een onderzoek worden ingesteld door roor-
sitter en secretaris van het P. B.
Intusschen blijkt nu ook, dat het nog vol
strekt niet vaststaat of de interpretatie wan
dë artikelen 18a ca. van de gemeentewet, die
wij gisteren gaven de juiste is.
De heer Weaterhof houdt zich tn dezen
aan den uitleg der gemeentesecretaris, terwijl
ons bleek, dat verschillende juristen deze
interpretatie niet deelen.
Trouwens de zaak zou pas aan de orde
komen, wanneer een der nu zittende S. D.
A. P.’ers bedankte en de raad en later
natuurlijk de hoogere instanties moesten
uitmaken of een der nu bedankt hebbenden
werkelijk op de lijst voorkomt.
Zoover zijn wjj voorloopig nog niet!
Da drukte ia de stad
Gaandeweg werd het drukker in de stad
De menschen. die de optochten hadden be
keken. bleven in de gezellige straten met het
vroolijke beweeg van de vele honderden feest
vierders
Groepjes straatmuzikanten gaven alom
concerten ten beste en mochten zich niet
over gebrek aan belangstelling beklagen
Vele zaken en kantoren waren vanmiddag
gesloten, wat de drukte nog deed toenemen
kind tn den tuin van den burgemeester *n
stukje chocolade uitgereikt, terwijl .JBt.
XxMlis" vroolijke marachen speelde.
Na afloop van deze trabtatle ging men
langs da volgende route terug:
Kennrmerstraatweg Kennemerpxrk. Zilver-
straat. Ridderstraat. Laat, Payglop. Lange
straat, Steenenbrug
Goudsblom. stelde voor Volendam, het
meest typische plaatsje uit Noord-Holland. J terugzien.
Na den ruiter uit Zuid-Holland volgde de1,
wagen vc
vond zich
visschers en frissche meisjes uit de bekende die
Zuld-Hollandsche bad- en vtsschersplaata I
Vischnetten hingen over de wanten en velt
exemplaren van het blanke zeebanket blon
ken als zilveren versierselen tusschen net
vlschtuig.
Achtereenvolgens kwamen dan:
Ruiter van den herkenningswedstrijd. een
persoonlijkheid uit Zeeland;
wagen van Zeeland,
en
belangstellenden achter den rechter gesteld
en allen is het aan te zien, dat ze zijn onder
den Indruk van den ernst van het oogenbllk.
De r --
deeld. heeft allen geschokt. Zij leven
rechtshandeling mede met hun gansche ziel.
Zoo terstond zal een luldkllnkende slag met
den eschstaf op het schild weerklinken en i
den rechter, gebiedende ban en vrede doen
vragen of ^tet is 'de tijd en ds plaats om een
gericht te doen houden van vrije mannen.
Een ongedachte gebeurtenis heeft echter
plaats Aangekondigd door een harer gezel
linnen verzoekt Irmingarde. een zieneres, i
toegang. Wel mogen nimmer vrouwen bin
nentreden in de vergadering der gedlngge-
nooten, maar voor deze heilige vrouw, die
door onnaspeurbare macht der góden het
verborgene weet, gelden verbodsbepalingen
niet. Omringd door hare maagden treedt de
profetes binnen.
Het geheel was omgeven door een over tal
van speren gespannen rood koord, waarmee
de bijzondere vrede, die voor de omspannen
ruimte geld werd aangeduid en tevens werd
te kennen gegeven, dat het ding het hoogste
reeht in den lande is.
De stangen met paardeschedels versierd,
waren nijdstangen. die de booze geesten, die
den vrede zouden kunnen verstoren, moesten
afweren.
De tweede wagen stelde het Drente van
vroeger voor, toen het nog een land van hel
en struiken en turf was en het Drente van
nu. dat door den zegen en de hand van
Heidemaatschappij en van particulieren door
steeds uitbreidende ontginning in snelle op
komst Is.
tn. overtuigd als men kon zijn:
weer.
Maar toch zal menigeen gistermorgen met
een eenlgszlns bezwaard gemoed naar den
hemel hebben gezien: een stralend Oranje-
zonnetje ontbrak ten eenenmaJe en het was
tamelijk frlsch.
liaar dat al kon toch niet verhinderen,
dat ook nu de menschen in feeststemming
verkeerden Dan den jaskraag maar een beetje
hooger opgezet en Rink den pas erin want
de Hollanders laten zich door het weer niet
spoedig van de wijs brengen.
Talrijk waren de vlaggen, dia In de och
tendkoelte wapperden en naarmate het later
werd, groeide bet aantal aan.
Allen, die zich langs den weg bevonden,
hadden zich getooid met een rood-wlt strikje,
velen ook met de Oranjekleuren Sporadisch
kwm men er eens een tegen, die geen lintje
of strikje in het knoopsgat of op de blouse
droeg
De kinderen hadden zich natuurlijk al-
terfeestelijkst uitgedost. Die stellen zich niet
tevreden met een eenvoudig knoopje. Hun
liefde tot vaderstad en vorstenhuis ultte
zich in breede sjerpen en papieren mutsen
De meisjes droegen groote oranjeatrikken In
het haar.
Vanzelfsprekend droeg dit alles niet weinig
tot verhooglng der feestvreugde bij. Want
wil deze volkomen zijn, dan moet ook de
geheele omgeving In het teeken van het te
vieren feest staan
Daarover nu valt in Alkmaar geenszins
te klagen
In de vereischte stemming was aldus het
uur genaderd, waarop
volgden de kranige muzikanten
van ..St. Louis” In hun kwieke uniform. Het
Btedelijk Muziekkorps liep vooraan in den
stoet.
Voor zoover we het hierna niet telkens
vermelden, loopt de persoonlijkheid van den
herkenningswedstrijd. voor den wagen van
de provincie, waaruit hij wordt veronder
steld te komen.
De wagen van Gelderland stelde den mis
lukten aanslag van de Spanjaarden op
Lochem in October 1590 vovor. Een van de
drie hooiwagens, waarin Spanjaarden ver
scholen zaten, was reeds over de valbrug.
Volgens oud recht trok de zoon van den
poortwachter zoolang hooi van den wagen,
als deze door de poort reed. Plotseling had
hij een laars van een soldaat te pakken.
„Verraad, verraad!” De Spanjaarden wer
den doof de Lochemers onder aanvoering
van Bullochl de stad uitgedreven. De ont
dekking van het verraad werd door den
wagen uitgebeeld. die was verzorgd door
feerlingen van het Gymnasium.
Voor Overijael hadden leden van de Han-
delsschoolvereenlglng „Pacivolo” een wagen
ontworpen, voorstellende de textielindustrie
van Twente. De plokjes kapok dwarrelden
de lucht in, zoo ijverig waren de arbeiders
en arbeidsters bezig
De provincie Drente werd uitgebeeld door
twee wagens, welke door de Rijkskweek-
school verzorgd waren
De eerste wagen stelde ~*n tafereel voor
van een Gennaanscöe rechtspleging, zooals
die eertijds in den BAIlerkuil bjj Assen ge
houden werd. Tot recht begrip hiervan diene
het onderstaande.
De zitting, waarin over dood en leven,
have en goed gevonnist wordt, heeft plaats
onder hoogen hemel en groen geboomte bjj
klimmende aonne.
De rechter met zijn bijzittere hebben hun
plaats op de zodenbanken Ingenomen, nadat
een offer bij den offersteen onder aanroe
ping der góden door de priesters, voorafge-
wederzfjdsche parttfgenooten is tot dusverre
nog niet aanneembaar gemaakt, zoodat er
alle grond ia te verwachten, lat het onder
zoek der bedoelde commissie tot een resul»
taat kan lelden, dat een toekomstige vrucht
bare samenwerking van allen zal mogelijk
maken.
De vergadering, die een rustig verloop had,
ging in gemoedelijke stemming uiteen.
Hierna maakte de kwestie een onderwerp
van bespreking uit in de vergadering van het
partijbestuur Zaterdag j.L Daarover meldt
het 8. D. A. P.-orgaan:
Het PB nam kennis van het rapport van
den partijvoorzitter in zake het bekende ge
schil te Alkmaar Het keurde wijze van be
handeling dezer aangelegenheid door voorzit
ter en secretaris goed en gaf hun machtiging
hun pogingen voort te zetten om verdere be-
nadeeling van de partij te voorkomen. Han
gende het nader onderzoek naar de juistheid
van sommige beweringen, besloot het P. B.
de bespreking van maatregelen, welke wel
licht, in overleg met het gewestelUk bestuur
i van Noord-Holland-Noord. zullen noodlg
blijken, uit te stellen, totdat de uitslag van
misdaad waarover zal worden geoor- 1 onderzoek bekend is. Wel echter acht het
--- Zij leven de I
genoemd konden worden Maar waarom
ons te verdiepen in wat voorbij Is Houden we
liever het oog gevestigd op ivet heden en
dan moet al dadelijk geconstateerd, dat het
bloemencora) vandaag tot een eclatant succes
is geworden Niet alleen vielen er pracht ge
groepen en geslaagde voorstel ingen te be
wonderen, maar ook was de deelname enorm
Deze was zelfs zóó groot, dat alles op het
Doe'enveld niet kon worden opgesteld en
reeds ver voor het uur van afmarsch de
ruimte in de Ramen ook In beslag
moest worden genomen. En nog maar steeds
bleven deelnemertjes en deelneemstertjes
al dan niet vergezeld van trotsche vaders
en moeders of bege!eidcrs(sters), toestroo-
men. Er scheen schier geen eind aan te zul
len komen.
Eindelijk te ruim half tien kon de stoet
zich in beweging zetten. Wij hadden in
tusschen reeds gelegenheid gehad, de groepen
en groepjes afzonderlijk te bekijken
te bewonderen Want zien
bewondering hebben voor
teerd en bereikt was
De muziekkorpsen .Boll Deo Gloria” en
,Bt Louis” verleenden hun muzikale mede
werking.
Vanzelfsprekend was de belangstelling
groot en overal verdrongen zich duizenden
toeschouwers, om toch maar niets van het
mooie verloren te laten gaan.
Politie en padvinders handhaafden de
orde op voorbeeldige wijze.
Vermelden wij tenslotte nog, dat bet bloe
mencorso de volgende route nam:
Ramen. Marktstraat. Houttll. Langestraat
Koorstraat. Rltsevoort. Kennemerstraatweg
Vamebroek. Lindelaan. Van der Meystraat
Nassau plein Z.Z.. Nassaulaan W.Z.. Kenne-
mersingel. Vamebroek Kennemerstraatweg
Nleuwlanderalngel. Klein Nleuwland. Groot
Nieuwland. Laat, Koorstraat. Kerkplein. Pa-
temosterstraat. Koningsweg. Korte Nleuw-
sloot. Ramen en Doelenveld. waar de stoet
ontbonden werd.
Dan zette de stoet zich tn beweging en
nam deze de volgende route:
Steenenbrug. Langestraat.
Rltsevoort.
Burgemeester.
Als slUjd leverde de vroolijke.
kinderstoel een levendlgen aanbllk op. waar
van een machtige bekoring uitgaat.
Toen de stoet bij het huis van den burge
meester was aangekomen, verscheen deze
met zijn echtgenoote op hel bordes
OnmlddellUk na het verschijnen
den burgemeester zette het kinderkoor, on
der leiding van den heer Jonker, het be
kende lied van Dolcrose in. nJ. van „*t
kleine hulsje" waarbij een tachtigtal meisjes
op onberispelijke wijze een zangspel uit
voerde.
Dan werd nog de 8-Octoberhymne gezon
gen. begeleid door leden van het Stedelijk
Muziekcorps
7" de “"«hulde ^rc ieder ^en^dêru ste^h wee/opnieuw hier op
8 October aanwezig te zien; voor u is blijk
baar een 8-Octobervlerlng zonder deze plech
tigheid niet volledig en daarom voor die
getrouwen ook een extra woord van welkom.
WU allen komen hier om het verleden ons
nog eens in herinnering te brengen en op
den ouden stadswal onze hulde te bewijzen
aan het Alkmaar van 1573, dat waarlijk
zoo in alle opzichten die hulde toekomt.
Hoe dikwijls zijn we, rondom ons Victorie-
beeld, herinnerd aan de hoofdpersonen uit
den heer Leo Konlng^ het beleg, die een groote rol hebben ver-
Deze vuld en die het daardoor mogelijk hebben
Vrijdagavond had te Alkmaar een druk
bezeohte ledenvergadering d«r afdeellng
plaats ter verdefe bespreking van het bekend*
geschil. Voor het P. B waren aanwezig d*
ParttJ-voorzltter en secretaris; roor het ge
west de voorzitter Peerlkamp.
Gezien den aard van het gesabil werd het
presidium waargenomen door den partij
voorzitter
Na breedvoerige besprekingen, die over het
algemeen van kalmen aard waren en waaruit
ten duidelijkste de wensch der afdeellng aan
het licht trad, dat de twee partijen tn de toe
komst weder tot samenwerking zullen komen,
werd een weg gevonden, die het wellicht
mogelijk zal maken, dat de Commissie van
Onderzoek, in de vorige vergadering door den
partijvoorzitter voorgesteld, toch nog har*
werkzaamheden zal kunnen aanvangen met
de mogelijkheid van een ultvoerbasu’ resul
taat.
De vergadering sprak haar sterke ontevre
denheid uit over die partjjgenooten, die ook
wanneer zij met het geschil direct niets te
maken hebben, in Ingezonden stukken stel
ling nemen, hetzij in „Het Volk", hetzij In
de burgerlijke pers, op een wijze. <He een
goede oplossing slechts kan in den weg staan
door daarbij termen te gebruiken, als bjjv.
„Streber”, die sommige partijgenooten slecht*
kunnen beleedigen en in hunne positie bena-
deelen. zonder dat hiervoor eenlge grond
bestaat.
Tot dusverre is alleen en uitsluitend geble
ken misverstand en onvoorzichtigheid, doch
kwade trouw of opzettelijke minachting der
bij het Vlctortabeeld had opgehouden, bleef
ook in den namiddag uit. al was'de lucht
hevig dreigend. Waarschijnlijk is het ook
hieraan toe te schrijven, dat aanvankelijk
de belangstelling voor den optocht, voor
stellende de 12 provinciën van Nederland,
met daaraan verbonden herkennlngawed-
strijd tamelijk "miniem waa Langzamerhand
echter nam het aantal toeschouwers toe,
zoodat ten slotte zoowel in het afgezette ge
deelte van de Harddraverslaan als langs den
Kennemerstraatweg vele duizenden het
kleurige en fleurige schouwspel gadesloegen 1
Wat
Karaalmaslek
kwart voor 9kwart over 9 uur
vanaf het bordes van het Stadhuis
door het muziekkorps ..Soli Dec Gloria”,
onder leiding van c- -
Koraalmuziek ten gehoore gebracht.
muziek maakt altijd Indruk en doet de feest- 1 gemaakt, dat een stadje met zoo weinig
vierenden een oogenbllk in zichzelf keeren. bezetting en zoo geringe verdedlgingsmld-
om. al is het maar even, den beteekenlsvollen delen het heeft uitgehouden tegenover een
zoo goed georganiseerd leger, beschikkende
rerd met groote over de hulpbronnen tot het voeren van
oorlog, een leger, dat zijn sporen verdiend
I had en werd aangevoerd door mannen, die
in de krijgskunst waren geoefend, ja, tot
de besten van Europa behoorden. Hoe
menigmaal zijn die hobfdpersonen hier ge
noemd en gij. bewonrrs van Alkmaar, kent
ze allen en wordt er als het ware dagelijks
aan herinnerd, wanneer gij door uw stadje
wandelt en tal van straatnamen u telkens
weer namen als Van der MeiJ. Cabeljau en
andere In herinnering brengen.
Het is daarom niet mijn plan, u het ge
heele beleg nog eens in korte trekken te
vertellen, maar Ik wil me bepalen tot drie
belangrijke vergaderingen tijdens het beleg.
De eerste vergadering Is die op het stad
huis in de Langestraat.
Sedert Juni 1572 wapperde ook in Alk
maar de Prinsenvlag en b(j het besoek van
den Prins in October daaropvolgende, had
Oranje er met nadruk op geweren, dat de
bestaande wallen en muren niet voldoende
waren om zoo noodlg den vijand te weer
staan. Zoodra dan ook de strenge winter
voorbij was. ging men aan den r rbeid en
bij de overgave van Haarlem was de stad
In beteren staat van tegenweer.
Gelukkig had men den goeden raad van
Oranje niet tn den wind ges lagen. want
reeds was een Spaansch trompetter aan de
poort verschenen om de stad op «e eisch.en.
doch men had hem. zonderden hoorn
eruggezonden
Wel was die trompetter afgewezen en
waren de wallen en muren versterkt, maar er
bestond toch eenlge weifeling tn de stad,
wat men doen moest. Zou Alkmaar kunnen
had moeten binnen laten?
Den 16en Juli 1573 verscheen de voor
hoede van het Spaansche leger voor Alk
maar en elschte de stad op. Terwijl de
Spanjaarden in het Zuiden voor de Kenne-
merpoort stonden, bevonden zich de Geuzen
onder Jhr Jacob Cabeljau voor de Frtesche
poort en ook zij verzochten binnen te
komen. Wel had men Cabeljau toegelaten om
hem te hooren. maar ofschoon de stad zich
toch voor den Prins had verklaard, was er
aarzeling Men had te kiezen tusschen de woes
te. bandelooze Geuzen, of de wreede Span
jaarden. Het liefst had de Magistraat ze
allen buiten gehouden. Het was op dit oogen
bllk van weifeling, dat men op het stadhuis
tn de Langestraat vergaderde.
Wat te doen? Als de Geuzen binnen
kwamen dan zou Alkmaar na een dappere
verdediging misschien het vreeselijke lot van
Haarlem wachten. Wat had Zutphen niet
ondervonden, nadat het zich verdedigd had;
maar Naarden dan. dat zich niet had ver-
dlgd. was er niet beter aan toe geweest.
Buiten in de Langestraat loopt het volk te
hoop; men hoort al enkele kreten: „Voor
den Konlng; we hebben hem den eed ge
zworen”. maar die kreten worden flauwer en
zwijgen eindelijk en luider en luider hoort
men thans: „Voer den Prins, voor den
Prins”. „Leve de Geuzen”.
En daar in de vergaderzaal wordt be
raadslaagd. gewikt en gewogen; Cabeljau
loopt driftig heen en weer, want hij wret,
hoe iedere minuut van aarzelen duur betaald
zal moeten worden. Eindelijk kan hij zich
niet meer Inhouden en roept hij uit: „t Is
nu geen tijd van kauwen. GU moet het af-
of aanzeggen En als er dan geen antwoord
komt, gaat hü heen, ontstemd en verbit
terd. maar dan is het groote oogenbllk ge
komen. de aarzeling overwonnen, het pleit
beslecht en spreekt de oude burgemeester
Van Teylingen de u zoo bekende woorden;
„Ik wil bij den Prins en de burgers sterven”.
Groot is de geestdrift tn de Lange
straat. wanneer de beslissing bekend wordt.
De Geuzen komen de Frtesche poort binnen i
en gaan onmlddelUjk op de Kennemerpoort
af, waar de Spanjaarden na 'n korte scher
mutseling gedwongen worden terug te trek
ken De poorten worden gesloten en nu
staat Alkmaar voor het onherroepelijke, het
beleg, dat in aantocht is. te aanvaarden
Den 21en Augustus slaat Don Fredertk
met 2500 man voetvolk en 4 benden ruiters
het beleg voor de stad en binnen eenlge
dagen is Alkmaar, in wijden boog om de
stad, volkomen ingeslotenHet beleg is be-
gonnen.
Nu breng Ik u naar de tweede vergadering,
een bijeenkomst, welke niet te Alkmaar
wordt gehouden, maar tn Hoorn, waar de
Staten van West-Friesland zijn samenge
komen. Het was. zooals u zult begrijpen,
voor Alkmaar van het allergrootste belang,
wanneer de stad ook van de buitenzijde
werd geholpen. De Magistraat had reeds
een bode daartoe uitgezonden, maar deze
was verdronken en twee anderen waren door
de Spanjasuden ontdekt en keerden onver-
richterzake weer binnen de wallen. Toen
ging Van der MeiJ er op uit; hij wist door
de Spaansche wachten te komen en be
reikte zoo Behagen, waar de Gouverneur van
Holland, de sombere Sonoy. zich bevond.
Namens de stadsregeering vroeg Van der
MeiJ. ter redding van de stad, de dijken
door te steken. Sonoy zond hem door naar
Hoorn, want de Staten van West-Frlesland
hadden het bestuur over de zeedijken.
Van der MeiJ werd in de vergadering toe
gelaten en daar bracht hij de bevelen van
Sonoe over; het was een moeilijke opdracht
voor den Kennemer om tot den Fries te
komen met verzoeken en eischen. die zijn
volksbestaan bedreigden Hij betoogde, dat
de nood van den tijd elschte. dat de ne
en binnendijken zouden worden doorgestoken
en 't land onder water gezet. De vergadering
was ontsteld over hetgeen gevraagd werd
en de heeren verzetten zich met kracht. Zij
konden toch 't gras en de vruchten van het
land, dus het wtntervoer voor de- beesten
niet prijs geven, en toen Van der MeiJ bleef
aanhouden, voegde een der leden hem toe:
.Hoe staat ge daar en raast! Waarom zou
den we het schoone gras en de vruchten
van het land bederven. Wat moeten onze
beesten van den winter eten en Alkmaar 1*
nog geen vier weken belegerd geweest;
Haarlem hield zeven maanden stand. GU
kunt het wel tot Allerheiligen uithouden!’’
Van der MeiJ heeft met stijgende ver
ontwaardiging dit alles aangehoord; weten
de. hoe er te Alkmaar geleden wordt en
overtuigd bovendien, dat zijn stadje het
niet zoo lang zou kunnen uithbuden. barst j
hU los tegen de heeren: „Weet ge dan
niet," roept hij hun toe. „dat er veel meer
volk in Haarlem was om het stormen te i
weerstaan. En is het u ook bekend, dat I
Haarlem aan één zUde. wU van alle
kanten worden bevochten, tenzij men het
water Inlaat Maar," gaat hU dan verder.
..waart gij koeherder, mtde In dezen toe
stand. waarin wij ons bevinden. gU zoudt
wat minder zwarigheid hebben voor uw
beesten, wat die te winter zullen eten,
maar veeleer voor het behoud van de goede
burgers en krijgsknechten, hunne wijven en
kinderen daar binnen zijn
De vergadering is verbaasd over zoo-
vrijmoedighetd en vindt zijn taal in
hooge mate brutaal en ongepast.
Wat durft die Kennemer tegen den
Fries I
Men wil hem In de gevangenis
maar een der leden getroflen door zijn
woorden, neemt het op voor den timmer
man en weet rijn medeleden te overtuigen
dat alleen medelijden en liefde tot zijn
medeburgers „zijn hart hebben ontroerd en
zijn tong hebben losgemaakt
Boden met nieuwe beloften gingen naar
Alkmar. terwijl Van der MeU naar den Prins
zou gaan.
Laten we dien eenvoudlgen timmerman in
eere houden, den man. die met zooveel
warmte en overtuiging voor zün Alkmaarders
wist op te komen en niet schroomde den
heeren der Staten de waarheid te zeggen.
Nu. dames en heeren. gaan we naar de
derde vergadering; ook deze wordt niet te
Alkmaar, maar te Oudorp gehouden, dus in
het hoofdkwartier van de Spanjaarden.
Het Is u bekend, hoe Van der MeU met
brieven van den Prins, verborgen in den
knop van den polsstok en bestemd voor den I Patemosterstraat. Kanaalkade.
Magistraat der stad, na veel moeite en ont- gel.
beringen ten slotte veilig en wel tn Alk- West»
maar was teruggekeerd, doch bU dien WZ,
terugtocht verloor hU zUn polsstok met de
belangrijke brieven er In. De stok werd
door de wacht, die Van der MeU gepasseerd
was gevonden en naar Oudorp gebracht,
naar het hoofdkwartler van Don Fredertk 1
Men had name! Uk dadelijk gezien, dat de
knop hol was en alleen de bevelhebber
mocht die brieven openen. Het waren deze
brieven, die nu tn de vergadering van de
hoofdcfflcieren. den krijgsraad van den
opperbevelhebber, werden voorgelezen. De
uitwerking was geweldig; daar stonden de
krijgsoversten bijeen om te overleggen wat1
hun te doen stond, want het zeewater
bleek geen ijdele bedreiging, het was een
voldongen feit, het water steeg en zou alles
doen overstroomen De krijgsraad was ge
heel verslagen.
Tegen het water viel niet te vechten en
voordat bet in de tenten kwam de wegen
herkenningzwedstrUd betreft. is- De aanklager en aangeklaagde heb-
wu er aan. dat daarin voor- ben zich vóór, priesters, familieleden en
twaalf wagens, voorstellende
de twaalf Provinciën, tn een rijtuig of te
paard, en twaalf personen reden, die leder
een historische figuur voorstelden, die in de
provincie geboren is. of er een belangrijke
rol heeft gespeeld, hetzij in den tegenwoor-
digen of vroegeren tUd.
Aan den kop van idr paard of aan het
rijtuig was een nummer gehecht, welke
nummers ook op de stem kaar ten voorkwa
men. Deze stemkaarten werden uitgereikt
aan de toeschouwers.
De bedoeling van dezen wedstrijd was, de
voorgestelde figuren te herkennen; de
namen werden op de stemkaart ingevuld,
achter de correspondeerende nummers.
Het Wstuur der 8 October Vereeniglng
.Alkmaar Ontzet" stelde fraaie prijzen be
schikbaar voor hem of haar, die alle, of zoo
dit niet het geval was, de meeste figuren
had herkend.
Aan den ingang van het bureau van polle-
Ue en In de Harddravrrslaan was een bus
geplaatst, waarin de stemkaarten. voorzien
van naam en adres, geworpen konden wor
den.
Dezer dagen sullen wij den uitslag van
dezen wedstrijd publlceeren.
Om de deelnemers aan den wedstrijd In
de gelegenheid te stellen, de historische
figuren goed en zandachtig in zich op te
nemen, maakte de stoet eenlge malen een
rondgang over het afgezette terreingedeelte.
terwUl naderhand ook de geheele optocht
drie keer langs het publiek ging.
Te ongeveer drie uur verliet de optocht
de Harddraverslaan. om zijn weg door de stad
te nemen. HlerbU werd de volgende route
afgelged
Wllhelminalaan, Kruialaan. Kennemer
straatweg. Enunastraat. Zllverstraat, Rid
derstraat, Payglop. Langestraat. Kerkplein.
Geestersin-
Spoorstraat. Stationsweg. Scharfoo.
Wester weg. Egmonderstraat, Nassauplein
v d. MeUsatrat. Lindelaan. Vame
broek. Kennemerstraatweg. Kennemerpark.
Zflverstraat, Oudegraeht 14.2.. Koorstraat.
Laat, Hulgbrouwerstraat. Kraanbuurt. Lan
gestraat. 8t. LaurensstraatNieuwesloot
Hofplein. Korte Nieuwesloot. Ramen en
Doeleveld.
In afwijking van bet programma werd
dus niet door de Snaarmanslaan gereden.
Het spreekt vanzelf, dat de prachtige
stoet alom duizenden toeschouwen trok, die
allen, zonder uitzondering hun groote inge
nomenheid met de samenstelling betuigden
Het was voor de politie niet gemakkelUk.
de menschenmassa's zoo te leiden, dat op
stoppingen werden voorkomen, maar dans
zij het tactvol optreden verliep alles vlot.
Geven wU thans een overzicht van den
optocht
De stoet werd geopend door drie heeren-
ruitere e~ ---
te
Goed
alle vrUheden, die we
nooit uit het oog moe-
dat dit alles is verkregen
na veel strUd en veel opoffering van hen.
die ons vooraf gingen en dat alleen dj ont
plooiing van hooge karakerelgenschappen 1
heeft mogelUk gemaakt, thans op godsdien
stig. staatkundig en economisch gebied een
vrUheld te bezitten welke tn geen land ter
wereld wordt overtroffen. Het is echter niet
alleen goed om daarvoor openlijk uit te ko
men. dit is thans ook noodzakelfjk.
We leven nu eenmaal in een tijd van in
ternationalisme en daar zit in die beweging
een goede kern, omdat daardoor de hoogere
belangen en de hoogere goederen, die alle
volken en alle menschen aangaan, naar
voren komen. Maar laten we toch niet ver
geten, dat aan dit streven een krachtig en
gezond nationalisme niet in den weg staat,
ja er zeer goed meer kan samengaan.
Een Franschman heeft onlangs van ons
gezegd, dat we „een der meest daadkrach
tige naties zijn geweekt, die de wereld ge
kend heeft, een natie, die In Europa een rol
van gewicht gespeeld heeft, die een Ftllps
II. toen hU op het toppunt van zijn macht
stond, heeft overwonnen en weerstand heeft
geboden aan een LodewUk XIV. toen hU
zUn hoogsten roem beleefde". _ZU is.” g**t
de schrijver voort, „een der meesteressen
over de zee geweest. zU bezit een prachtig
koloniaal rijk en ze heeft een vooraanstaan
de plaats in de kunst, zoowel als In het
recht Ingenomen.”
Welnu, laten we zorg dragen, dat dit
gunstig oordeel ook tn de toekomst van ons
gegeven kan worden, dan maken we de ko
ninklijke woorden tot de onge: „We willen
groot zUn in alles, waarin een kletn land
groot kan zUn
laten wapperen
dezen t- ‘daen
aan F' ;ur en
Alkmaar
We doen dat
daarmee ook voor allen, die het
of er van lezen of hooren openlUk erken
nen. dat wU ons hiertoe niet alleen ver
plicht gevoelen, maar het ook met liefde
doen. We willen openlijk er voor nltkomen.
dat we meenen daarmee Inderdaad iets
wat goed is en
we bU
bezitten.
verliezen.
held Michlel de Ruyter, toen hU 'nof als
draaiers jongen werkzaam war in de djnbaan.
ruiter met twee schildknapen, een per-
soonlUkheld uit Utrevht.
De wagen van Utrecht was aangeboden
door den H. B. S-leider, de heer Goetsel», en
stelde voor de Unie van Utrecht 1579. Ach
terop den wagen bevonden zich de stiel er e
Jan van Nassau, omgeven door den geest - O X J - AIHTTO
lüken vader Willem van Oranje en den 1 tz U. W O
(mderteekenaar namens de Noordelijke ge
westen: Rennenberg. Jan van Nasau voerde
de biandaard van de Unie.
Voor op den wagen waren de vertegen
woordigsters der 7 gewesten met wapen
schild harer provincies Oranjebanden ver
bonden de gewesten met de Unie-vaan, sym
bool van vrijheid en Oranje.,
In een landauer reed dan de te herkennen
persoonlijkheid uit Noord-Braband gevolgd
door den wagen van deze provincie aangebo
den door de Buurtver-enlglng Bch&rloo De
wagen stede voor het turfschip van Breda, 1
onder commando van schil P«r Adr v. Ber- te hebben gehad. We lezen nJ. in „Het Volk’
gen op Zoom, gevolgd door den intocht van van gisteravond:
Brins Maurtts, die twee dagen later Breda
binnentrok.
De ambachtschool gaf een welgeslaagde
voorstelling van de mijnindustrie, voorafge
gaan door een landauwer, waarin de te her
kennen persoonlijkheid uit Limburg
Een frissche groep vormden de jongens
en meisjes van de gymnastiekvereemging
,,'r^rnlust", die met flinken pas in de maat
van drie trommelslagers voortmarcheerden.
Aan den praalwagen, voorstellende de stad
Alkmaar, aangeboden door Alcmaria V.V.V.,
was zeer veel zorg besteed. Met recht en
reden mocht dit een praalwagen genoemd
worden.
Hierna
ruiter uit den herkenningzwedstrUd. nJ een leden van de chrtsteUjke gymnastiekvelacnl*
- “zzT- i ging „Advendo
De eerste wagen, samengesteld door mej. I De 8-Octobervereenlglng kan met reel
- t-, noegen op ju welgeslaagde programnummer
Groepjes hossende jongens en meisjes, gw
tootd met papieren mutsen en „muziek"
makend op papieren toeters, bewogen zich
langs de wegen en vervulden de straten van
hun jeugdige, uitbundige vroolükheld.
Op de Nieuwesloot werden door de daar
geplaatste tenten en kramen goede zaken g*-
f maakt en vooral op het geluksrad waagd*
wagen van Zeeland, aangeboden door de menigeen een kansje, met het resultaat, dat
Oranjevereeniglng en voorstellende dén ne- velen beladen met koek en caAeaux verder
held Michlel de Ruyter, toen hU 'nof els gingen.
Zoo werd het feest tot tn de avonduren
straat voortgezet.
