Het „Volksbegehren
FEUILLETON
f
I
RADIO-OMROEP
HET TESTAMENT VAN DEN
ADMIRAAL
^A/ooi’Ao/nen
AV Zoo ‘nauw hebt IJ
k V kou geval, lastig zijn
iHl'de gevolgen. Neem
Ff/j» steeds een pa4r
..X" Wyberi-tabletten
TWEEFE BLAD
DONDERDAG 7 NOVEMBER 1929
BLADZIJDE 2
BUITENLANDSCH
DOOR
Mr. Dr. F. A. BIJVOET
HET OVERLIJDEN VAN
PRINS MAX VAN BADEN
GEMENGDE BUITENL.
BERICHTEN
I
„n
zal ik
het
grondwet geregeld. waarbV een volksstem-
FRANSCHE KABINETSZITTING
Mr. dr. F. A. BIJVOET.
Katholiek ministerpresident tn AnstraM.
Na den val van het conservatieve kabinet
I
"C?r*c,«r—<ri|.
de
haar
brief o-n?"
moeders
■ei
een
breng
haar
terug
en hem
weer
HU
praatten
zün
3
HET CENTRUM EN DE ECHTSCHEIDING'
Een laatste waarschuwing
de kermis*
de avondvoorstelling, aan Billy
voJksinltiau.
Het doel
der meer t
■tenmacht er.
zenuwachtig te -trekker"
met bloed beioopep er
voorhoofd stonden st ral
Voor hu de onderteeker.lr» ia>.
blik op de cheque, eer oogen blik
DE CONFERENTIE INZAKE DE
MIJNINDUSTRIE
tn
was.
Oude heer, die kijkt naar jongens, die aan 1 baantjegiyden
zijn: Weten jullie niet dat dat aeer gevaarlijk is?
Jongen: Maak U niet dik, m'nheer. T Is voldoende, dat V
het nn weet.
ztjn
net.
(Wordt vervolgd).
minste op cbd was. hem naar de andere we
reld te helpen!"
HOOFDSTUK XVI
„Ik hou van je, Paul!"
Paul voelde rich eenzaam en gedrukt Ztjn
geweten liet hem met met rust; .ederen mor
gen werd hü wakker met het 1
deze commissies met hut
gereed zullen zün
Hierdoor is bet onmogelijk den datum der
conferentie te bepalen.
Concert.
KALUNDEORC 1153 M. n.ao— 1.30
Orkest concert 2.004.00 Orkestconcert.
Zangeres 7 20—8.ao Zang en voordracht
8.20—9.05 ,.To Nöglekn pper" Hoorspel
van Car Behr 9.20—10.20 Kamermuziek
door Strijkkwartet 10.2013.20 Dans
muziek.
Z.EESEN 1635 M. 6.15—9.50 Lezin
gen ti.ao—12.15 Gramofoonmuziek
13.1512.50 Lezingen 1.30*^1.50 Gra-
motoonmuziek 1.503.50 Lezingen
3.50—4.50 Concert uit Leipzig 4-50—
7.20 Lezingen 7.20 Liederen en aria’* te
zingen door Richard Crooks tenor Daarna
Orkest concert. Vervolgens .tot 11.50 Dans
muziek.
beeld. Het voetstuk wordt gevormd door een
dicht Oreren geraamte, dat met blauwgroen»
tegels bekleed wordt. Het beeld, dat Chris,
tus met ultgesprelde armen zal voor» ellen,
wier spanwijdte 40 Meter bedraagt, zal sou
wei op het land als op see reeds van verre
zichtbaar zijn.
Het voetstuk krijgt tot Inschrift: Chris,
tus vindt regnat imperat. Christus overwlni.
regeert, heerschtl x
Het beeld ia ontworpen' door den PariJ-
schen beeldhouwer Paul Landoroskl. De uit
voering van het werk geschiedde onder lel.
ding van den ingenieur Silva Costa.
VRIJDAG 8 NOVEMBER
HUIZEN 1875 M. 10.3011.00 N.C.R.
Ziekendienst 11.30—12.00 K.R.O,
'i halfuurtje 12.151.15
K.R.O Concert door K.P.O.-Tno11.5—
4.00—
5.00 N.C.R.V. Gratrofoormuziek »oo—
NTFÏIWS meer dan twee millioen menschen
niuvrtj VAN HONGER GESTORVEN
i waarom zl) in
Barlett's huls woonden in het stlJJs
PARIJ3 6 Nov (V D.i Woensdagmorgen
kwam het nieuwe Fransche kabinet voor de
•erste maal bijeen, waarbij de binnen- en
buitenland che politieke toestand nauw
keurig onder oogen werd gezien. Na uitvoe
rige gedachtenwisseling over alle kwesties,
werd de eensgezindheid van het kabinet
vastgesteld. Besloten werd in de Kamerzit
ting van Donderdag onmlddelltjke be ra ad-
riagin-en te eischen over de interpellatie»
mowel die betreffende de binnenland _che
lis d’e betreffende de bntten’andsche politiek
Donderdagmorgen ral een ministerraad
*w<jen^gefmuden bij den president der repu
bliek.
is veroordeeld. Een politieke democratie, niet
op dit dogma gebaseerd en derhalve boven
den volkswil de eeuwige, onveranderlUk»,
l.l Om misverstand te voorkomen, vestig
ik er natuurlijk de aandacht op, dat Ik hier
uitsluitend het oog heb op het dogma der
- --
Pete ia» Paurs ori-t en sjjr gertert begon
zfin x» -r waren
«e adet _n op
gespannen
viel
eek
of stm wild» woede h*m drew* t» doen
stikken toen zei nu mei eer arakei de stem;
_Ik wist, dat bet eer leugen was."
Heelemaal niet Ik vind rook lekker."
antwoordde ze ..Hef herinnert me aan......”
vi 39 Oct.
Ze meld plotseling op en staarde in
vuur.
Aan wat?”
..Aan d<- dagen van vroeger
waven» na -
en Pete
Paul zuchtte en keek de rookwolken na,
die teven dc soldertna kronkelen.
„Hield J» veel van Pete. Joan?"
uitgesteld; over dit wesontwer*
een volksst' r ling wm ten gehouden,
neer binnen genoemd -r lerrrün van
maanden een ‘winligMe deel
gerechtigde burgers van bet
hangt af van de werkzaamheden der ver-
sch llende speciale commissie*; vandaar dat
voorlooplg nog niet te overzien wanneer
deze commissies met hut werkzaamheden
Dit 13 ook niet meer dan logisch en psycho
logisch volkomen te verklaren. Er zijn steeds
tienduizenden kiezers, die weliswaar voor
- -er volkseouverrclnltclt, welk dogma door de Ker^
NIEUWE RELLETJES AAN DE
WEENSCHE UNTVERSÏTE.T
WEENEN 6 Nov (V D.) Woensdag
middag kwam het aan de vnlversltelt we
derom tot renet‘es tussrben eenerzlfds völ-
kische. anderzijds soc‘, ilstische en 'joodsche
studenten
De socialistische studenten verspreiden
pamfletten tegen de „terreur der völkische
studenten. ZHZ treden op tegen völkkche
studenten, welke zU ut* de aula verdreven.
HlerbU kwam het tot -mst ge klo •partijen,
waarbij de socialistische studenten op straat
werden gedrongen.
Het Christendom aan de haven van1
Rio de Janeira.
De werkzaamheden aan het Christusbeeld
op den 650 hoogen ConMcado Peak, die de door de arbeiderspartij, heeft Lord Stancha-
haven en de stad Rio de Janeiro beheerscht,
velhebbers van leger en vloot Rykow en Mu- 1 pare^v
'otow spraken over den Internationalen toe- - -
stand van de Sovjet-ünie. Rykow verklaarde.
Jat de hervatting der diplomatieke betrek
kingen tusschen Moskou en Londen een be
langrijke verbetering beteekent voor
internationale positie der Bovjet-Unle.
bet initiatiefvoorstel teekenen. doch vei bij
de geheime eindstemming, wanneer voor- en
tegenstanders beide, naar de stembus wor
den geroepen, hun stem er voor uitbrengen
Di’ klemt voor het onderhavige Duttache
ontwerp te meer, waar de aeer democratische
mintaur-president van Pruisen, de sociaal
democraat Severing, den zeer democratischen
maatregel had genomen om op seer democra
tische wijze de ambtenaren, die het durfden
bestaan gebruik te maken van het hun als
Staatsburgers in artikel 73 der grondwet van
Weimar uitdrukkelijk toegekende recht om
weteontwerpen bjj den Rijksdag in te die
nen. zonder pardon „uit hun functie te
ontheffen", gelijk het officieel met een mooi
woord heet, met T vanzelfsprekend gevolg,
dat een groot aantal ambtenaren zich ang
stig er voor hebben gehoed hun naam op een
LnteekenlUst te zeilen Doch of deze ambte
naren er ook van zullen afzien om bij de
geheime eindstemming zich voor het wetsont
werp te verklaren, is een andere vraag Ter
loops tel hierbij opgemerkt, dat het niet on
vermakelijk was te constat-eren. hoe blaoen.
die anders geen woorden genoeg kunnen vin
den om hun verontwaardiging te luchten,
wanneer de volksvrijheid, de In de grondwet
gewaarborgde rechten ,n een of ander land
worden aangetast, thans deze maatregelen
niet heftig afkeurden.
Doch de oude Romeinen zeiden reeds
1 quod licet lovt. non licet bort" („wat aan
Jupiter geoorloofd is. is nog niet geoorloofd
aan een os’ en een Hollandsch speekwoord
luidt; „als twee hetzelfd- doen, is het dak'r-
om nog niet hetzelfde". Dit geldt kennelUk
ook in po’.iticls
Ook is het mij niet recht duidelijk, waar
om Hu gen berg cum suis zoo verbazend hard
uttgescholden worden, omdat zij van grond-
wetteltlke bevoegdheden gebruik maken.
Zeker, het is volkomen waar, dat aanneming
van hun ontwerp funest zou zUn en een zeer
ernstigen slag aan den wereldvrede zou toe-
dienen; mede is het juist, dat speciaal :n
artikel vier van het ontwerp hooogst vreemde
dingen staan. Doch ik vraag mij afwanneer
eenmaal in de grondwet de directe volkswet-
geving is necrgelegd. daarbij uitgaande van *t
beginsel der volkssouverelniteit. heeft men
dan het recht om. wanneer het volk op een
bepaalde ongewenschte wijze van zijn rech
ten gebruik maakt hierover vertoornd te
zijn? Heeft men eenmaal aanvaa d. dat de
massa in staat Is zich zelf direct te regeerer.
en onmiddellijk aan de wetgeving mede te
werken, dan heeft men ook de consequentie
daarvan te aanvaarden en schijnt het niet
juist er. in allen gevalle antl-democratlsch
verontwaardigd te zUn. wanneer het volk
anders blijkt te denken, dan men had ver
hoopt. Aanvaardt men de volkssouvereinl-
telt. met welk recht is men dan verontwaar-
vader van dit schoone
zelde: „'contrat soc'al
TEGEN DE PRIJSOPDRIJVING
LONDEN, 6 Nov. (V. D> Ds minister
van Handel, Graham, neeit net Lagerhuis
medegedeeld, dat de regeeruig een plan
heett ontworpen ter bescherming van uen
verbruiker en voor het regulseren van de
pruzen
De „Food Council", die gedurende de
laatste jaren een onderzoek neeit ingesteid
naar de kosten der voedingsmiddelen, neett
geen wetteujke bevoegdheden om inlichtin
gen te euclien en nu wil de Regeenng aan
den Voedingsraad in dezen autoriteit geven.
Verder wordt de werking van dezen Raad
uitgebreid lot alle eerste levensbehoeften
De Raad kan. aldus toegerust, zich weren
tegen de in betrokken handelsbetrekkingen
levende tegenwerking.
HERDENKING DER OKTOBER
REVOLUTIE IN MOSKOU
MOSKOU. 6 Nov. (VU.) Woen dag is in
de Groote Opera het feit herdacht dat 13
•aar geleden de Bovjet-macht werd ge
grondvest. Aanwezig waren oa. Stalin, be-
1 ztjn voetstuk van 45 meter hoog boven de
1 bergtoppen uitsteken en daarmede het Chris- U in Australië geboren en van
tus-standbeeld van den Andes, dat op de
jrenzen tusschen Chili en Argentinië als
ymbool van den eeuwigen vrede tusschen bei
de landen opgericht werd, verre overtreffen
De kosten voor het standbeeld, die 720 000
dollar bedragen werden uit vrijwillige giften
an de Katholieken uit Rio de Janeiro bij-
en gebracht Sinds twee jaar werken er 30
arbeiders aan de oprichting van dit stand-
ven, de gouverneur.generaal van Australië,
den leider der arbeiderspartij John Henry
De 39 meter hooge Christusfiguur zai metl Scullln opdracht gegeven, het nieuwe kabi
net te vormen. M. Scullln is Katholiek. HU
- - - •-- 1 lersche af
komst Als voorradig president der Katho
lieke Jeugd vereen‘.ging is zijn naam nauw
verbonden met alle groote manifestaties der
Katholieken van Australië en met de ont
wikkeling van het Katholicisme in de En-
gelsche koloniën in dit werelddeel
Als journalist en politicus neeft bij bij
zonder veell verdiensten voor het Katholiek»
onderwijs.
V. 6.407.00 K.R.O. Lezing over
gramma en vorm der St Jozefrezellenvere»-
mging" 7.007.30 K.R.O. Cursus tn
schriftverbetering.
HILVERSUM 298 M. Na 6 uur 1071 M.
10.0010.15 Morgenwijding 12.15—
2 00 Concert door het kwartet 2.052.45
Voor de «cholen door M W. Aertnit» t
Sicilië 2.453.00 Gramofoon >.oo—
4.00 Maak het zelf cursus 4-go—*.oq
Gramofoon 5.00—-5.30 Naar tropisch
Nederland humor door Hofman 5.30—
6.00 Concert. Hong. Kape Pela Fuha f.»o
Koersen 6.457.15 Spaansche les 7.15
7.45 Schippersles 8.00 Radiohennns-
ringen 9.0011.00 Concert. Omroep-or-
kest Daarna dansmuziek door de Ramblers
van La Gaite A'dam.
DAVENTRY 1554.4 M. 10.35 Morgen
wijding 11.05 Lezmg 11.20—12.20 G ran»-
foonmuziek 12.20 Concert. S. Moldawsky,
vioo'.R. Ellett.piano - 12.50 Orgelconcert dcór
C F. Waters 1. 20-2.20 Cramofooomuziek
a.45 Berichten 2.50 Uitzending voer
scho en 3.20 Lezing 3.45 Lez-ng
4.05 Tooneeluitz. voor scho'en „Cranford”
4.50 Orkestconcert 5.35 Kmderuurtj»
6.20 Lezing 6.35 Nieuwsber. f.50
Lezing 7-05 Piano-recital door A. Hailu
7.45 Lezing 8.05 Zang door G. Parker,
bariton 8.20 Symphonic Concert. A.
Fachin en I d’Aranyi viool. Symphotue-
orkest 9.20 Nieuwsber 0.35 Voortzet
ting concert 10.20 Nieuwsber 10.35
Lezing 10.40 Vcrrass.ng 10.55 Dans
muziek 11.2012.20 Dansmuziek.
PARIJS „RADIO-PARIS” 1735 M.
ia.50—2.20 Gramofoonmuziek 4.05 Or
kestconcert f.55 Gramofoonmuziek
8.55 Orkestconcert
LANGENBERG 473 M. 6.20—7.30
Gramofoonmuziek 9.3510.45 Gramo
foonmuziek 11.30 Gramofoonmuziek
ia.3550 Concert Orkest en sopraan
4.505.50 Concert Orke*t en 2 piano'*
7.30 Gramo oonmuziek 8.05 S.O.S Rao
rao Foyn ..Krassin" renet Itahs" Hoorspel
van Friedrich Wolf. Daarna tot 11.30 Dans
muziek
BRUSSEL 508.5 M. 5.30 Orkestcon
cert 6.55 Gramofoonmuziek 8.35
Toen In 1918 Duitschland n vuur en vlaun
Mond en op de ruïne »an de oude Btaats-
Instellingm een nieuw- staat moest wrden
•Mebouud. werd door ces vader va-, de
rükagrui.uwet van Weimar, professor Pieasz
in zuu ontwerp ook bet reter-ndum en het
>fht nedergaiegd.
de revo utie va» immers on-
.4 be. 2
het toi uiting brengen van deze het
LONDEN, 6 Nov. iV. D.) De Bond van
Muneigenaien neeit de uitnoodiging der
regeermg Jtel te nemen aan een conferen
tie met mUnwerkersverugenwoordigirs en
leden der regeenng, be treilende den toe
stand in de steenkoolindustrie, al gewezen.
Evan Williams neeit Graham, den voorzit
ter van den Board ot Trade, medegedeeld,
dat de reden voor de weigering gelegen is
in de omstandigheid, dat de Bond niet zou
spreken over lobnkwestie», aangezien deze
door de districlsorgamsaues worden behan
deld.
tienduizenden kiezers, die weliswaar 1
een bepaald voor -el iets gevoelen, doch c-
toch weer niet zoo hevig voor geporteerd zijn
dat ze expresselijk 'n gang naar ’t stadhuis
er voor over hebben om hun voor een ieder
zichtbare handteekening op een stuk papier goddelijke beglnse’en erkennend U door mU
te gaan zetten; deze zullen derhalve niet in geenen deele bedoeld.
1
nam- Molly te gaan en haar alles te beken
nen en lederen avond was hij nog in Foxhole
HU bevond .zich in een neteligen toestand
waaruit hij geen uitweg zag. zonder iernanc
leed te doen- welken uitweg hU ook koos. n>
zou bijna zeker een onschuldig leven vol
komen bederven het leven van iemand, dl<
hij met «Dn heele hart liefhad.
Het was een triest vooruitzicht.
Eén troost had hU en dat was het gelul
van Anne Bramant Dagelijks bijna lede:
uur kon men de verandering opmerken, dl'
haar kind tn haar teven gebracht had. Dc
harde lijnen trokken uit haar gezlcnt weg
haar stem werd zacht, de treurige uitdruk
king in haar groote oogen maakte plaat.'
1 voor blijdschap, ja. zelfs het hoekige var
haar gestalte verdween Innerlijk en ulterlljt
scheen se herboren
En Joan’» leven werd ook verhelderd; be
was een verkwikkend eezlcht «Is rij des mor
Tens samen tn den tuin wandelden of als ze.
in d* bibliotheek zaten te lezen Anne wen
er zich var bewust dat Joan’s opvoeding vie
'aren lang verwaarloosd was haar elge’
'•ersen* schenen ock wel mgedut en daaror
'azen re uit PsuF» welvoorziene bibMothee'
goede en interessante boeken en
over den tnhoud.
In den namiddag nam Paul hen vaak me
in zUn auto: mee tal zat Joan aan 1 stuur
ze was een Giftige leerlinge geweest -
Paul rst dan achterin terwijl de twee voo-
hem vervaten dat hU er was Maar al» h‘
voornemen Joar^s gelukkig lachje boorde en baar bruin
verbrand gezichtje zag. was hij tevreden met
de dingen, zooals te waren.
De avonden, als rijn geweten hem
poosje met rust liet waren de gelukkigste
iren van den langen dag voor hem. Als hei
chemerde seten ze meestal met t'n drleër
7 de gezellige hai voor het vuur; Paul me
-tin geliefkoosde nijp Anne met naaiwer*-
voor Joan en het meisje zelf lag aan baar
-roeten op het haardk’eed omrinvd door alle
Ponden en katten, die tot de hu‘sho-idtnv
•ehoorden. Vóór haar komst hadden de die-
-en tn hevige vijandschap geleefd maar se
iert zit in huts was gonden de katten er
zonden het best met elkaar vinden
Praten deden zü ni*t veel De gesprekker
varen dlkwlfls een '•—tie gedwongen: ieder
"■n her was bane dat de and-r een netelt""
■raag zou doen of een gevaarlijk onderwerp
•nu aanroeren.
Sedert den avond waarop zij gekomen waren
•adden Paul en Anne nog geen ernstig on
'erhoud met elkaar gehad: ze waren beider
•ang. over het verleden of de t-iekomst tr
•raten WaarsohtinlHk mankte Anne »ich e’
hinde- be’oreö over dan Paul Het was or
■et ooeenblik zoo heerllik en rustig dat al d-
•e’ederi ellende »1« «neenw vnrw rte wm ve*-
molten was en over de toekomst dacht ze
-elemaal met na
Zoo nu en dan zai Anne dat haar dochter.'
•ogen vragend op haar gericht wbren. alsoi
•tl et naar verlangde te weten wat er ge
leurd was sedert de dagen dat zil uit he’
pensionaat wa» weggegaan en hoe hun leven
Geen duiven meer om den Kenlschen
dom.
De bekende duiven, die in den loop der
jaren in den Keulschen dom weren gaan
nestelen, en die de lievelingen van het pu
bliek, waven geworden, zullen verdwenen
Deze diertjes zijn namelijk niet zoo onschul
dig als wel lijkt ZU heboen zich langzamer-
hand zoo sterk vermeerderd, dat er vee!
schade aan het ornament en het metselwerk
van den Dom ontstaan is. die op de reke
ning dezer vreedzame diertjes: geschreven
moet worden. Daarom ziet men zich gedwon
gen de nesten uit de Domtorens te verwlj.
deren.
voorjesteid wetsontv ero onver
anderd aan. dan is de zaak u.t en wordt
het ontwerp wet: verwerpt de nj «dag het
1 evenwel of wenscht »e er veranderingen tn
te zien aangebracht, dan moet over het
ingediend ontwerp een volksstemming wor
den genouden. Het ontwerp wordt in de
volksstemming als aangenomen beschouwd,
wanneer meer dan «ie helft der s'emgerecn-
tgdc burgers aan d- st* mining h Deen deel
genomen en van de a-*n de stemming deel-
PEKING. 6 Nov (V. D.I. Naar een
Chlneesch telegraaf-agentschap mededeelt,
zijn in de provincie Fchensi m -en loop
van 4 maanden 3.107000 menschen van
honger omgekomen Bovendien zijn In deze
provincie 1300 000 menschen zoo riek dat
zij vermoedelUk wel sullen sterven.
Ten gevolge van de kxide is de hongers
nood nog verscherpt
De Amerikaansche Missie kan niet meer
helpen. President Hoover is om hulp ver
zocht
WALKER HERKOZEN
NEW-YORK, Nov. (V. D.i Burge-
meestei Walker is met een meerderheid van
meer dan 400.000 stemmen herkozen.
jBt'l. daar komt Pete aenl" „Maar
Smith keek zenuwa-nrig op en zag hem Smith.
„De chèque van haai minnaar zal je be
doelen.” sist* Pete
HU keerde zich naar juffrouw Smith.
„Geef me wat gelo direct!"
„Maar, Pete
„Geld! Hoor je me?"
Juffrouw Sm th verdween tn den kermis
wagen en keerde terug met een bandvol
geldstukken.
„Waar ga je naar toe. Pete? Doe niets
overijlds, om Godswil!"
HU lachte en die lach was haast een op-
luvüting.
..Stil Petestil!"
Hu draaide zich om ..Rob!"
Het beest jankte en kwispelde met zUn
stompje.
„Oa je met me mee Joan zoeken?” Zijn
stem trilde toen hl; haar naam uitsprak HU
draalde zich vlug om en nep den weg al
„Tot ziens John"! riep hU terug .Als ik
niet op tüd oen naar te redden en ui tk
soms niet terugkom dan weet je dat ik ten
over de welde aankoa en neerslacntig met
Rob op »Un hielen een bee.d van verdriet.
De circuseigenaar wa.- half geneigd, we? te
poopen, in ztjn hart wi nu bang Pete was
ge n gewone man. bli was halt duivei en naif
engel en als ht> merfcu.. da- Joan wegge
gaan was Smith trilde m hl. zerfrom-
melde den brief m zyn hano. toen zijn com
pagnon op hem toekwam
Pete egde zijn bard zwaar op Smith’s
vehoudei en zUi ruw. gebruind gezicht werd
doodeiljk bleek.
_Je bebt iets gehoord van Joan gauw,
wat is net? Heefi »ebe-f ze
„Neen.neen net is in orde Pete Er is
niets met naar gebeurd. Niets ernstigs be
doel ik."
„Waar te ze?” Pete- hand r^er Smith's
schouder in een U"Cter> greep.
„ZU 1» weggegaan, hes e kerel voor een
poosie weggegaan - nss- moeder is weer
opgedoken en neef’ haar meegenomen
„Dat is een leugen- Geef en. die oneven
die je probeert te verdonxeremanen.
Een herdenkingsrede.
BERLIJN. 6 Nov (W. B.) Hedenavond he«ft
Je ruksmlnlster voor levensmlddelenvoorzle-
nlng Dietrich In de radio 'n herdenkingsrede
-jehouden over den laat ten njkskanselier uit
het kelserlUke Duitschland, Prins Max van
Baden.
HU herinnerde aan de dagen van het kan
selierschap des Prinsen, welke gevuld werden
met den »tryd tegen de Ineenstorting van het
front, den strijd om het behoud der monar
chie en den strUd om een draaghjken vrede
De minister haalde passages aan uit een
brief van prins Max aan den groothertog
van Baden, d d. 15 October 1918. waarin de
hoop werd uitgesproken, dat hU met behulp
der soclaal-democratie in staat zou zUn den
Keizer te redden. De Prins heett tot het j
laatste oogenbllk getracht de monarchie te I
behouden en gehoopt dat een vrUwilig be-
sluit des keizers om afstand van den troon
te doen, het keizerschap zou redden. Uit
alles blijkt, dat de buitensporige verwaten
tegen den prins als zou hjj verantwoordelijk
zUn voor den val van het kelserrUk en het
uitbreken der revolutie, eiken grond missen.
Tot "een Badener, die hem uit dynastieke
overwegingen bezwoer het kansellerachap te
weigeren, selde de prins: „Ik kan thans, nu
Duitschland en de keizer in het grootste ge
vaar verkeeren en een zwakke hoop bestaat,
dat ik tot hun redding kan bijdragen, ón
mogelijk aan mij self en mUn oekomst den
ken."
De minister bracht voorts hulde aan de
persoonlUkhetd van den prins en besloot:
„Met het einde van het ernstige drama,
welks held hjj was, begint de geschte-'ents
van het nieuwe Duitschland dat hem In
goede herinnering zal behouden.”
dlgd? Reeds de
dogma. Ro-usseau,
boek II chap. XIII wanneer het volk zich
zelf kwaad wil doen; wie heeft het recht het
dit te belettrn?” 1) De praktUk blijkt echter
steeds van de theorie te verschillen en het
is een verschUnsel. dat glch Juist bü hen, die
zich bU voorkeur democraat plegen te noe
men. veelvuldig voordoet, dat de volkswil
slechts zoolang als heilig en onaantastbaar
wordt beschouwd, zoolang als hij met de
persoonlijke wcnschen, verlangens en Inzich
ten overeenstemt.
Hoe dikwijls slaakte ten onzent mr Mar
chant geen noodkreten, dat de democratie
in gevaar was. wanneer rechts bU de ver
kiezingen wederom met groote meerderheid
uit de stembus kwam?
Wat ulteindeUjk het lot van het Hugen-
bergsche ontwerp zal zjjn. is anmogelUk te
voorzien. Mocht het worden aanvaard, en
het Youngplan daarmede van de baan zijn
dan is ook de rust en de vrede in Europa
voorlooplg van de baan.
Waarmede dan afdoende sou zijn gede
monstreerd de juistheid der maxime van
Joubert: „politiek is de kunst om de menigte
te lelden; haar glorie is om de menigte te
leiden, niet waarheen zU wil, doch waarheen
zü moet gaan”
mir.g kan worden gehouden, doch het is zoo
weinig denkbaar, dat n ooit praktische toe
pas» ng zullen vinden, dat he, de moeite
niet loont er hier verder op in te gaan.
Gelijk bekend, hebben de riuitsch-natio-
nalen. Btahlhelmers nationaalsoeialisten
en hoe al die groeixm meer nog n heeten.
het benoodUd aantal handteekenlngen,
noodlg voor het Ind eu-'n van *e 1 wetsont-
weip. in casu ruim vier m:Lioen. niet a 1 leen
bereikt, doch zelfs een weinig overschreden.
In de pers wordt het nu voor gesteld, alsof
dit resultaat slechts zeer poovertjes is; ik
kan deze meening met dcelen en acht dit re
sultaat integendeel, behoudens voor den we
reldvrede uitermate bedenkehjk, overweldi
gend.
Nide wordt er thans gezegd, dat er geen
schijn van kans bestaat, dat hu de thans
over bet ontwerp te houden definitieve
volksstemming er bestaat, gezien de ver
houdingen in den Rijksdag, inderdaad geen
schUn van kans, dat dit lichaam het ontwerp
zal aannenten. zoodat, gelijk boven uiteen
gezet. er opnieuw door het volk over zal
moeten woruen gestemd er meer dan vier
milliocn stemmen zich er voor zullen verkla
ren; ook deze mrening zou ik niet gaarne on
derschrijven Men tchunt hierbij van t stand
punt tut te gaan, dat leder, die voor een in
te dienen wetsontwerp Iets gevoelt vanzelf
sprekend zijn handteekening op de daarvoor
bestemde lusten gaat zetten. Dit is evenwel
onjuist en wordt dan ook door de feiten ge
logenstraft.
Uit de Zwltsersche praktijk blijkt, dat
het aantel stemmen, dat bU de eindstemming
voor een mgedtend ontwerp wordt uitge
bracht. vrijwel steads het aantal onder het
ontwerp geplaatste handteekenlngen met
ettelijke tien-, ja honderdduizenden over
schrijdt.
Om een paar voorbeelden te noemen; Ini
tiatiefvoorstel tot Invoering der E. V.:
handteekenlngen 123.631; voor 229 550 tegen
149.035; voorstel tot het onderwerpen der
staatsverdragen aan het referendum: nand-
teekeningen 64J91; vóór 398.548 tegen
160.004.
MUNCHFN Nov <V.D Onder der
titel .Fen laatste waarschuwing” schrift h"*
Kctholiek hoofdorgann voor Beieren. de
Bavrlsche Kurler". inrake de veel omstreden
kwestie van wi’rlvlng der huweHikswe’?ev1n‘’
on het punt van hervorming van het echt-
scbeldtnrsnroces dst men verzuimd heeft
rfeh een duldeliik denkbeeld te vormen van
•len tnirt vrn den toestend Wat eisteren In
de juridische RMksdagcommlss’e is gebeurd
is een laatste waarschuwing Het gaat hier
om een kwestie, die onvetwiffeld buitenge
woon verstrekkend» politieke re vol een kan
hebben Alleen de coalltlenartf’en kunnen
deze gevolgen door het treffen van een over
eenkomst voorkomen De juridische RUks-
daecommlssle »Mus bet blad kan zich
echter, wanneer rif on den*elfden weg bl«ft
voorteaan. beschouwen als het buskruit, dat
het blok der huidige RUkscoalitie zal doen
springen.
Naar in politieke kringen verluidt, zou men
zich tn de kringen der regeerlngspartifen
over over de de ronde doende geruchten be
treffende een op handen zijnde reeeering»-
erists allerminst ongerust maken. Aan het
verlaten der juridische R'jksdagcommtasle
door de Centnim-afgevaardtgden wordt niet
al te veel beteekenls gehecht.
in de toekomst zou zün en
Paul 1----
Foxhole.
Ook Paul zag die vragende blikken en xfl
vervulden hem met zorg Ala Joan begon te
vragen, aou zil er op landrtngen alle» te we
en en wat konden ze haar vertellen? Zij
"as niet het soort meisje, dat sich met een
Mi’ll «e m het riet zou laten sturen
„Als tk baar leeren kan van me te houden
m haar bewegen kan met me te trouwen.”
-lacht hij. ral Ik beter in staat irttn naar te
•esebermen a’s de slag valt: zij zal In mbn
■i»fde een schuUnlaats vinden en tn mijn huls
m- misschien re’f» tn mUn neam!"
Or een avond was Anne met noofdpttn
naar bed gegaan en Joan was bil Paul ge
bleven die zlin pijp zat te rooken
„Heb je geen last van den rook vroeg htj
nadat ze beiden een heelen tijd gezwegen
hadden
Hee’emaal niet Tk vind rook
DE DATUM DER TAEEDE HAAGSCHE
CONFERENTIE NOG NIET BEKEND
BRUSSEL. 6 No^ (V. D.I. Naar in
Brusselsche politieke kr nge,i verluidt, heett
de voorzlttei der tweede Haags -h« Confe- Godsdienstig
rentle, minister-president Jaspar r og geen f
besluit genomen aaneaance de bUeenroe- 2.00 K.R.O. Gramofoonmuziek
ping der tweede Haagsche Conferentie voorlaZ
de in werking stelling van het Y.-ung-plan. g Concert. Sopraan cello en piano N.C.R.
De datum van samenkomst der conferentie -- -
_HU Wie?”
,X>ie fat. dien zij ontmoet heef’ toen ze
er met Venus or uitgespan ia - Die opge
blazen lummel die bu ons gegeten neef’ en
rteh zoo beleefd en netje» voorde*a Hj heeft
ons kleine meisje gesteun
„Maar de bnel die u> ic-.b van een vrouw?”
„Hier is zun cheque va- hcnae.d pond,
door hem zeil geteekend Hondeiu tx»ncH Als
of dat onze klem» Joan vergoeoen aai! Hu
pakte net beleedigct.de strkje pap.»r oeet,
alsof hij het verscheuren wiiu- toen aar-
■elde hij
„Honderd pond!’ Hy Ut* »1t vrouw aan
„Oeloof Jij.’ vroer hu twl’felero dat naar
Bloeder naar gevonaen er. meegenomen
beeft?"
Juffrouw Smith knlk’e.
„JK John, Joan zou e. nooit een man
van door gaan en ons zoo achterlaten Zu was
een goed meisje he: t» naai mi-eder die
baar meegenomen neeit die nik. meneer
beeft sheen maat aller voo. Jtsa- geregeld
„En haar weggegraaid”, mompelde John
Smith woedend.
n.menuen de meerderheid zich er voor heeft
verklaard. j
Betreft het inged*et de ctifwerp een her- I
ziening van de grondwet oan z?u: de ge
stelde eischen iets zwaarder Thi->s t» het
niet voldoende, om het ontwerp door den
rijksdag als aangenotn m te zier, beschouwd,
dat de meerderheid van den ry x^iag zich
ervoor heeft verklaard neen, ditmaal moet
2 3 van het aantal ruksdagleden aan de
stemming hebben deelgenomen en van dit
aantal 2 3 ervoor bebcen gestema is deze
spec ale meerderheid niet bereikt dan moet
een volksstemming worden, gehouden, aaar-
bU, wil het ontwerp wordér aangenomen,
de helft van alle stemgerechtigden zich
er voor moet verklaren.
Er zijn nog enkele andere gevallen in de
Een tiende gedeelte *-an süe stemgerech
tigde burgers van he> getiee e Duitsche ruk.
w. ruim 4 rn”loer. kiezers ■tieeft het
-nt een uitgr wetsontwerp bU de
,-sregeering tn te 'tlr-.en De ruksregee-
r.ng is verplicht het bü haar Ingekomen ont
werp onder mededeelt. van het door haar
er tegenover tngennmen «tandmnt den
egvagen van de vor- rijksdag ter beslissing voor te leggen Neemt
den volksw.l tn het Gtaatsbestu-ir En hoe
kon die volkswil meei en beter zich uiten
dan door de zeer denxicratische Instituten,
het referendum en het voiksiniUaUefrecht,
welke in het kleine Zw. teer land zulke gun
stige resultaten hadden opgeleverd en waar
door het ideaal, directe deelname van het
volk aan de wetgeving, metterdaad verwe-
senlukt werd?
Voor het rustig ov-rdenken van de vraag
Of de gunstige resultaten, In Zwitserland
verkregen, te danken waren aan het refe
rendum eq het volkslnltiat efrecht op zich,
dan wel veeteer aan he< feit, dat re zich
aldaar lang-.aam haddrii ontwikkeld urt ou
de, historische institu’en en zich derhalve
geheel aanpasten bil en in overeenstemm ng
waren met den volksaard het volkskarak
ter. de geschledenu -n UadiUa vaa het
land, was in die woelige dagen geen lud
Het volk elscht. zoo zei<i» men, directe me
dezeggenschap in het slaaUbcstuur.
volk h souvereln. de volkswil H heilig, het
kruge derhalve, wat b'l verten
Evenwel, profess n Preusz. de samenstel
ler van de grondwet, bleek een zeer verstan
dig man. <Le niet alleen dikke bolken over
staatsrecht geschreven had. doe i ook de I
praktische zijde had bekeken *n overdacht;
die derhalve zeer goed begreep, dat politie
ke Instituten aan een vreemd laad ontleend,
niet zonder meer op een ander volk kunnen
worden overgeplant d. cn dat zu trillen rU
inderdaad vruchtdragend z^n. langzaam uit
de historische en staatsrechteluke ontwikke
ling van lano en volk moeten ongroe-en.
Dies spaarde hü de kool n de geit; hU
boog diep voor den volkswil noevele
Duitschers «ouden In die dagen pree es ge-
weten hebben, wat .Volksneg^hren” en
„Volksentache d" beteektndent en vlocht
de zoo zeer negeerde instituten, net refe
rendum en het volksinitlatlefr«cL» in het
raam der grondwet in. deed dit echter op
een dusdan ne ijze de 'uitnene staats
recht- .wnr -u-roi,.ervo. z-ide: „tot t
bewus van h<-t icgendeol r.oud ik deze insti
tuten i..or ëen pap.e. oe^mantel. die de
souverelne na’ onale vergadering voor het
Dultsche volk nlaar gehangen heef." en on-
dergeteekende in zt n bock „Dir te Volks-
wetgevtrg” de geheele regel ng: „In vele
opzichten een wassen ne'is en p-aotisch van
weinig waarde" noemde.
Sedert de direii. volkswe’ge zing
Duitschland op pa -rier ver vezenl’jkt
werd er verdet ir. d- <"raktUk benouden» dst
ten tijd» behana-ung dei Dm*<-*v
de coiinu.'. 'ten s*ch het bestaan
schenen te herinneren dan oos weinig aa
geboord.
Totdat, nadat in 1926 de artikelen waren
toegepast om te trac ten den voormaligen
vorsten hun eigene mimen t< entrooven
,jeen zware zo-de tei- het zevende r d”
«elUk toentertijd de blsscho- van I_.sau
verklaarde, de oerc-rmaan. a* vereerder
van Herman de Etrwteiër. de man met den
typisch Dultschen. vterxrnten harden kop.
Hugenberg, g. ot-incnstrieei en krantenko-
nlng. leider der Duitsch-natlonale Volks-
partu en dictator Ir d-t. dop in 1929 de
sluimerende s tikeler oor.ieuw tot leven riep.
En wst reeds in 1919 bü de mvocr.ng was
te voorzien„dat een campagne tot het aan
vragen van het referendum nood akeiüker-
wijze voeren zou tot een gew-idige agitatie
en beroering die het geheele rjk weken In
spanning en verdeeldheid zot nouden" ge
beurde; niet alleer Du'tach.and doe.b de
geheele wereld-pers volgde me* groote be
langstelling het verloop der gebe .rtenlssen.
Hierop gelet H het welllcnt niet te onpas,
om iets nader, mede te dee'en. over de wü-
se. waarop oe beide m.—rgenoem\e Institu
ten in Duttscnlano «Un geregeld en om een
korte beschousing te wüden aao de wüze
waarop sommige regeermgvn der deelsta
ten en speciaal die van Pruilen, gemeend
hebben het hun burgers gemskkeK’k te moe
ten maken hun kostbare grondwettelüke
rechten uit te oefen.-,-'
Heeft de Dultsche rül’S'iak een wetsont
werp aangenomen. d»r kan «en derde ge
deelte van den rüksda» verlangen, dat de
publicatie var de we’ 'wee maa len wordt
moet nu
wan-
twee
an alle stem-
teaee.e rijk
msi.w. ongeveer twee <niuuM-n kiezer», hier
toe den wensch hebben kerimat gemaakt.
Mede moet over e*n wetsontwerp door
het geheel» volk worden gestemd, wanneer
de Rijkspre.'inent dit verlangt binnen een
maand, nadat het ort» erp door den Rljk»-
dag is aangenomen
Dan bestaat er nog een veer ingewikkelde
regeling voor het geval er ovet ten wets
ontwerp verschil van meening beslaat tus
schen den rüksdag er den rijksraad' doet
dit geval zich voor dan kan naar gelang
de omstandigheden de ruks-president een
volksstemming over het weteon’werp doen
houden. Tenslotte kan de Ru^-president
volksstemmingen uitlosnen over de begroe
ting en bezoldigingsbesluiten.
Doch hiermede *un de volksrechten nog
geenszins uitgeput, infcgen-ieel.
De beiananikM» regelirg, die. welke Hu-
genberg thans heeft toegepast, uetreft het
volksinitiatiefrecht
