Binnenlandsch Nieuws
WAARIN DE
RADIO-AMATEUR BELANG STELT
tweede blad
s
Springende
Handen
Kloosterbalsem i
BLADZIJDE 3
VRIJDAG 29 NOVEMBER 1929
RECHTSZAKEN
Hoe werkt de Detectorlamp?
KERK EN SCHOOL
Het St. Bernulphusgilde
FAILLISSEMENTEN
Wijziging Lageronderwjjswet
TWEEDE KAMER
Vermist
Emigratie naar de
Ver. Staten
Ri J
Inbraak te Oostzaan
regeling.
L I wordt hierdoor weer een
d
rooster vervalt hier dus, is ook overbodig, overeenkomstig varieerende stroom geïndu-
hncrhniiurlno I
De viering vaa het zestigjarig bestaan
lis
Ue
ta
e-
179
4
o-
ict
-25 -w
3
m.
d-
51-
en
n-
in
gemoedelijke
Lal
en
en
ok
Voorzitter: mr. J. R. H. van Schalk
de
werkverschaffing verbonden op te
rd.
t).
zyn.
&,.K.
de
>r-
Avondvergadering van Donderdag 23 Nov.
Geopend te acht uur.
Voorzitter: de heer J. H. A. SCHAPER
WATERSTAATSBEGROOTING 1930
ze
en
in
lat
er
or
te
te
VERGADERING VAN DONDERDAG
23 NOVEMBER
Fig. Z De karakteristiek van de
Philipslamp E 415
i-
Er
de
>e-
Lkt
kar
et.
e-
llt
en
e-
en
e-
n.
m
ting
dat
niet
met RUkssteun en instelling
centrale commissie voor den eco-
geestelyken opbouw van
ting van de verschijnt
der Staatscommlssle-Ri
verslag, den in art
Uit de Rietmakerstraat te Breda wordt
sinds 20 November vermist de 39-jarige E.
J. v. Gr. Men vermoedt dat de vermiste,
die zenuwpatiënt is, een ongeluk is overko
men.
e-
De
fi
let
c-
id
la
er
Ö-
sn
li
en
pr.
an
sal
«-
iet
a-
ra.
!T,
let
x>t
il-
en
l-
4
t>
de
de
1st
nd
el:
en.
:er
eer
dB
Wtt
de
n
anode-
men de
5 tot 100 Volt dan wordt deze
10 mA. Voor het terugbrengen
Fig- L Een principe-scbema van de schake
ling van een tatectortzmp
BU de afdeeling landbouw bepleit de beer
FLESKENS daadwerkelüken regeerlngssteun
voor verlaging van productiekosten en ver-
hooging van den afzet van landbouwpro
ducten. Op voorlichting in het belang van
den
v-,overleg verkregen, dat
derhandellngstarief, verhoogiqg van invoer- met industrleelen over de vestiging van in-
sb
Voorloopig verstar
Verschenen is het Voorloopig Verslag over
het ontwerp wijziging ver. artikel 193. vijfde
lid, der Lageronderwüswet 192u, en van pa
ragraaf 11 van artikel LXIV der wet van
16 Februari 1923 tot wjjziginj van de la
ger-onderwijswet 1920.
Terwijl tegen het voorstel om, in afwach-
t van het rapport
gers aldus het
193. vijfde lid der
PHILIPS
4.0K
L.O9A
i^.SO-tSDIf
aard.
Vele andere leden gaven als hur gevoelen
te kennen, dat de Kamer bezwaarlik anders
zal kunnen doen dan met dit voorstel om
den werkingsduur van art. LXIV. paragraaf
11, opnieuw met een jaar te verlengen, me
de te gaan.
Gaarne zou men vernemen, of de regee-
i ring reeds kan mededeelen. tegen welk tijd
lij de verschijning van het rapport der
Staatscommissle-Rutgefs kan worden tege
moet gezien.
Nadat van dit allee voorlezing was ge
daan, werd het woord gegeven aan den feest
redenaar. Had in den morgen bet bruin van
St. Franciscds gesproken, thans trad het wlt-
zwart van 8t. Dominicus op in den persoon
van pater B. tl. sMolkenboer O. P.
Nadat de deken den feestredenaar bedankt
had, kreeg burgemeester Fockema Andreae
het woord. Namens den Minister van Onder,
wijs. Kunsten en Wetenschappen kwam de
burgemeester mededeelen. dat het H. M. de
Koningin behaagd heeft den deken van het
Gilde, pastoor A. E. Rientjes te benoemen
tot officier in de orde van Oranje-Nassau
De vergadering bracht den deken staande
Bjj een plaatspannlng van 50 Volt en een
roosterspanning van 0 Volt, is de
stroom pijn. 4‘A mA. Verhoogt
plaatsp
stroom
van dezeYi stroom tot weer 4% mA. bij een
plaatspannlng van 100 Volt, is een negatie
ve roosterspanning noodlg van iets meer dan
3 Volt. De versterklngsfactor g is dan te
berekenen uit de breuk 50/rulm is 15.
Over de steilheid van de karakteristiek
het volgende: Als de „krommen" nagenoeg
'loodrecht zijn, dan is *n kleine roosterspan-
nlngs wijziging voldoende om een groote
plaatstroomwijziglng te veroorzaken. In vele
gevallen is dit een voordeel.
Uit fig. 2 blijkt, dat bij een constante
plaatspannlng van 100 Volt de stroomsterkte
van 5 m-A. tot 10 m.A. toeneemt bij een ne
gatieve roosterspanningsafname van 2H
Volt tot 0 Volt, een stroomveranderlng dus
van 5 mA. by 2S4 Volt.
De steilheid van de karakteristiek wordt
in deze belde waarden uitgedrukt. 8 2.0
mA./V. (2 mA. per Volt roosterspanning).
Mocht een en ander den lezer ontgaan zijn,
dan zal deze kleine herinnering voldoende
blijken te zyn.
Bij de voortzetting der behandeling van
de begrooting van blnnenlandsche zaken en
landbouw deelde MINISTER RUYS mede.
dat de werkverschaffing niet wordt geliqui
deerd. Het uitvoeren van groote werken zal
het vraagstuk der werkloosheid niet oplos
sen. De mogelijkheid van een overeenkomst
met de aannemers tot tndienststelllng van
werkloozen, zal spr. met Waterstaat bespre
ken. Inzake den aandrang tot opheffing
van beperkende bepalingen voor de toela-
tot de werkverschaffing betoogt hij
de prikkel tot het zoeken van werk
mag worden weggenomen. Voor een
centrale commissie voor Zuidoost Friesland
1b naast de bestaande commissie geen reden
De toeslag aan de vervenen is in onder
soek. binnenlandscbe kolonisatie kan spre
ker niet bevorderen.
Buiten beschouwing laten
schermde roosterlampen,
pen th ode-lampen, enz.
Wanneer nu door den gloeidraad van de
Radiolamp een electrische stroom wordt ge
voerd, zoodat deze verwarmd wordt, en men
geeft de plaat een positieve spannlne. dan
ontstaat er een strqpm van electronen naar
deze plaat. Wat electronen zyn. hebben wy
reeds in één der vorige artikelen besproken
De door den gloeidraad afgestooten electro
nen zijn nJ. negatief geladen, de positief
geladen plaat trekt deze dus aan, er vindt
stroomdoorgang door de Radiolamp plaats.
Het is wel aardig hier even te memoree-
ren, dat de uitvinding van de Radiolamp in
direct weer terug te brengen is tot een ont
dekking, gedaan door den grootsten uit
vinder van onzen tijd, Th. A. Edison.
Alle Radio-lampen, ook de detectorlamp,
hebben vier pennen, waarvan twee dienen
voor aansluiting, van de plus en mln pool
van den accumulator (bij geiykstroomtoe-
stellen), één voor het rooster en één voor
het rooster geregeld, welke regeling, dit
I volgt duidelijk uit onze redeneerlng, ultslui-
I tend afhangt van de ontvangen i__
Het rooster verricht hier de functie
verkeersagent, om een
reeds een oud?) beeld te gebruiken.
Om de werking van het rooster te verhoo-
gen, dient de spoel L 3, de zoogenaamde
vloeien
in
Amerikaansche consulaat te Rotterdam.
Personen, die wonen in de provincies
Noord-Holland. Utrecht, Gelderland Overy-
sen. Drente, Friesland en Groningen en die
tijdelijke bezoeken wensebjn te brengen aan
de Vereenlgde Staten voor zaken of voor
genoegen, kunnen hun vls\«n verkrijgen by
bet cousulaat-generaal te Amsterdam.
”’t Haarlem consta-
keër '•oor
king, wat dit punt betreft, laten.
De tamp karakteristiek
In het bovenstaande werd reeds gezin
speeld op de gegevens betreffende plaat
spannlng en gloelspannlng. door den fabri
kant by iedere lamp verstrekt. Voorts sluit
de fabrikant by zyn product een grafische
voorstelling in, waaruit het gedrag van zyn
fabrikaat onder uiteenloopende omstandig
heden af te lezen valt, de .Jampkarakte-
ristlek”. Het is dus nuttig, dat men weet op
welke manier de benoodigde gegevens uit
deze karakteristiek te „lezen" zijn.
Een dergeiyke grafische voorstelling geven
wy in fig- 2 van de Philips Wisselstroom
„Mlnlwatt” lamp E 415 (met indirect ver
hitte kathode) om een karakteristiek te héb
ben, die in een laboratorium is opgenomen. i
Op de horizontale as wordt de rooster
spanning Vg uitgezet, de plaatstroom Ia in
mA op de verticale as. By een constant ge
houden plaatspannlng wordt by verschillen
de waarden van de roosterspanning de elec-
tronenstroom gemeten, en door deze punten
te verbinden de in de grafiek voorkomende
„krommen-* getrokken.
In fig. 2 zyn drie krommen gegeven, resp.
by plaatspannlngen van 150, 100 en 50 Volt
(Va is 150 Volt, enz.) Uit deze karakteristiek
is dus af te leaen om even de gedachten
te bepalen dat by een plaatspannlng van
150 Volt en een roosterspanning van 0 Volt
door de lamp een stroom gaat van pijn.
17 mA.
By 100 en 50 Volt plaatspannlng zyn deze
waarden resp. 10 en 4H mA. Deze stroomen
noemt men de ruststroomen van de lamp.
In den linker-bovenhoek van den grafiek
staan nog eenlge waarden, die van belang
zyn, genoteerd en wel:
Vf Voltage filament gloelspannlng
4 Volt
If =s Pllamentstroom gloelstroom
09 A;
Va Anodespanning 50 150 Volt;
g versterklngsfactor 15;
8 steilheid 24 mA/Volt.
Uit de karakteristiek is eveneens de ver-
sterklngsfactor af te lezen, althans te be
rekenen.
Een plaatspannlngsverandering roept een
plaatstroom-variatie In het leven, die echter
weer op te heffen is door het doen optre
den van een, dan bepaalde roosterspan-
nlngsverandering. De verhouding tusschen
deze spanningen (uitgedrukt in Volts) wordt
de versterklngsfactor van de lamp genoemd.
Een voorbeeld van een dergeiyke berekening:
de plaat (anode). De geiykrlchterlamp heeft
slechts drie pennen, twee weer voor den
gloeidraad en de andere voor de plaat, het
terugkoppelspoel. Door deae spoel
nJ. de plaatstroompjes, die varieeren
sterkte.
In spoel
In den nacht van 7 op 8 Maart LI. ver
schenen er in een boerderij Oostzaan 3
inbraken, dte zakdoeken voor het gelaat
hadden. Een der inbrekers nam uit een kast
ongeveer f 90 weg en begaf zich vervolgen»
naar de bedstede waarin een oude man lag
diens eveneens bejaarde echtgenoote wa»
opgestaan en met een zwart voorwerp,
dat op een revolver geleek, dreigde hy: Jk
moet meer geld hebben, ik moet minsten»
f 160 hebben, anders schiet ik je dood!"
.Schiet mij dan maar dood! Ik heb geen
geld meer!” zei de man, waarop de ooge-
wenschte bezoekers verdwenen.
Twee jeugdige personen, recidivisten, van
de inbraak verdacht, werden gearresteerd.
Zy werden op 30 Mel 1L door de Rechtbank
te Haarlem veroordeeld: da één tot drie jaar
gevangenisstraf wegens diefstal in vereeni-
ging met braak en wegens poging tot afper
sing en de ander tot twee jaar gevangenis
straf wegens diefstal in vereenlglng met
braak.
Van dit vonnis kwamen de veroordeelden
by het Gerechtshof te Amsterdam in hon
ger beroep.
De bedreigde hoofdgetuige is inmiddels
overleden. Voor den rechtercommissaris had
hy indertyd een beëedigde verklaring afge
legd. Volgens die verklaring had de groot
ste van het tweetal hem bedreigd.
De vrouw verklaarde ook. dat de langst»
haar man bedreigde. Aanvankelijk had zlj-d»
verdachten niet herkend.
Het door de politie in^estelde onderzoek
oordeelde de advocaat-generaal mr. Bau-
duin niet volledig; hy vervocht daarom te-
rugwyzlng der zaak naar den rechter-cc«n-
missaris. Nadat het Hof gpruimen tijd in
raadkamer was geweest, besliste het, dat
voor terugwyzlng naar de Instructie geen
termen waren. Hierop rtquireerde mr. Baa-
dqln vernietiging van het vonnis der Haar
lemsen* Rechtbank en vrijspraak.
Hierby sloten de verdedigers mrs. jhr. 8.
M. 8. de Ranits en J. van Ginhoven ziek
aan. Mr. De Ranits wee» op vele gapingen
in het onderzoek; verschillende punten van
belang werden niet onde-^ocht. En mr. Van
Ginhoven vestigde os. d< aandacht op het
feit, dat de verdachten, die by de confron
tatie niet werden herkend, dit later w«
werden. 1
Uitspraak doende, besliste het Hof. dat het
onderzoek niet volledig is geweest en dat
alsnog de heer C. 3. van Ledden Hulse-
bosch moest worden gehoord omtrent d»
vraag of lucifers op de plaats van het mis
drijf gevonden, overeenkwamen met de lu
cifers, die op verdachten by foullleerlng
werden aangetroffen.
In de zitting van 14 November j.l. bracht
de heer Van Ledden Hulseboech verslag
uit omtrent zyn bevindingen. Het gewon»
onderzoek, nJ. het verfonderzoek en het
onderzoek naar de manier van zagen, le
verde geen resultaat op. De heer Van Led
den Hulsebosch heeft toen voor het eerst
gebruik gemaakt van een nieuwe method»
met Röntgenstralen om zoo te weten te ko
men hoe de nerf van het hout was. Op het
eigen laboratorium gelukte de proef niet. D»
deskundige is toen naar de firma Philips te
Eindhoven gegaan, die onmiddeliyk alle mo-
geiyke medewerking verleende en een nieuw
apparaat voor het onderzoek deed samen
stellen. Daarmede zyn vergelijkende Rönt-
genphoto's gemaakt, die roer duidelijk wa
ren. doch niet konden aantoonen, dat de ge
vonden afgebrande lucifers afkomstig wa
ren uit het doosje lucifers van de verdach
ten. Ook een proefneming met op den eer
sten verdachte gevonden stukjes kaars le
verde een negatief resultaat op.
In dezen stand van zaken volhardde de
advocaat-generaal by zijn réquisitoir tot vrij
spraak waarbfj mrs. De Ranitz en Van Gin
hoven zich aansloten Zy verzochten de on-
middelUjke invrijheidstelling der verdachten
doch voor de inwilliging van dit verzoek
achtte het Hof In dezen stand van het ge
ding geen termen aanwezig.
Donderdag arrest wijzende, vernietigde het
Hof het vonnis der Rechtbank. Opnieuw
rechtdoende, verklaarde het beiden schuldig
en veroordeelde den één tot drie jaar en
den ander tot twee Jaar gevangenisstraf met
aftrek van drie maanden voorarrest voot
ieder.
dustrieën in streken van groote werkloos
heid
De heer VAN DEN TEMPEL waarschuwt
tegen optimisme daar misschien een wyzl-
ging in de bedrijfsconjuctuur en uitbreiding
der werkloosheid te verwachten is: hy dringt
aan op voortzetting der ontginning en be
vordering van vakopleiding en op over-
eenkomst met aannemers van Rijkswerken
tot tewerkstelling van werkloozen.
'rignaien I °e beer v. VOORST TOT VOORST dringt
„j van aan °P voortzetting van den arbeid ten
modern (of is het1 bate van Drenthe tn vollen omvang en zou
liquidatie van dien arbeid, welke In set
voornemen schijnt te liggen, zeer betreuren.
De heer EBELS wenscht maatregelen ter
bestrijding van de werkloosheid In Oostetf-
lyk Groningen.
De heer WIJNKOOP wyst op de toene
ming der werkloosheid, die reeds weer be
gonnen Is. en crltiseert het beleid van den
vorigen Minister, dat dé moeüykheden ver
oorzaakte.
is zich volkomen bewust, dat deze
k zeer lang gesleept heeft en dat zy niet
gey slepende mag blijven.
Itf.Art. 393 (aanleg -an scheepvaartka-
hplen naar Twentbe) bepleit de heer KRIJ
GER (C. H.) bespoediging.
De heer dr. VOS (Llb.) sluit zich daartoy
aan; spr dringt aan op verhooglng van het
voor 1930 uitgetrokken bedrag van 2.4 mil-
lioen.
De heer KAMPSCHÖER (R. K.) sluit
zich by de vorige sprekers aan.
Minister REYMER acht het een eerste
verelschte om Twentte met den IJssel in
verbinding te brengen. Krachtige aandrang
op den aanleg van kanalen is eveneens uit
geoefend ten opzichte, o.a. van Groningen
en Friesland Daarom aan niet alles Ineens
op de begrooting worden gebracht Spr. er
kent de urgentie.
De Waterstaatsbegrooting wordt
hciofd?iyke stemming aangenomen.
TJwee rfönuten na middernacht wordt de
vergadering verdaagd tot hedenmiddag één
uur.
heden, acht spr. ongeoorloofd, waar er zoo- met een jaar te verlengen, geen bezwaren
veel Nederlandsche werkloozen zyn. werden ingebracht verklaarden verschel-
De heer BAKKER (C.H) brengt o.a. on- dene leden te betreuren, dat de Regeering
der de aandacht van den Minister, dat de voorstelt ook den termyn, genoemd In pa-
bouw eener synthetische ammoniakfabriekragraaf 11 van art. LXIV der wet van 16
in de myn Maurits buiten de bepalingen Februari 1923 wederom met een J>ar te ver-
omtrent het Mynwezen is gesteld.
Minister REYMER antwoordt, dat de Re
geering niet rechtstreeks is betrokken by we verlenging van den werkingsduur
het internationaal overleg inzake ’t steen- 1
kolen vraagstuk.
Naar de voorbereidende technische confe
rentie te Genève vanwege den Raad van Be
heer der Internationale Arbeidersorganisatie
hoopt spr. een zoo goed mogelyke delegatie
te zenden.
By zyn bezoek aan de mijnen heeft spr.
zich op de hoogte gesteld van de daar heer-
schende toestanden, die minder ongunstig
zyn dan de heer Drop meent.
De Mynraad is geen politiek college en er
is geen enkele aanleiding om 'n bepaalden
persoon daarin op te nemen, omdat hy tot
een bepaalde politieke of sociale groep be
hoort. Evenmin mag uitsluiting van bepaalde
groepen plaats hebben.
Spr. wijst er verder op, dat de arbeiders
hun grievenden wenschen te allen tyde ken- stip
baar kunnen maken aan den hoofdingenieur,
die met deze aangelegenheden is belast
Tegenover uitbreiding van het aantal ar-
belders.ccntroleurs staat spr. zeer nuchter:
dit is geen politieke kwestie. Voorloopig acht
spr. uitbreiding niet noodig. Spr. erkent dat
de pensioenregeling verbetering behoeft. De
zaak van de wettelijke regeling van de Con
tactcommissies heeft sprekers aandacht.
Het zal niet gemakkeiyk zyn, werklooze
arbeiders, die geen mijnwerk gewend zijn,
naar de mijnen te krygen.
Bij art. 261 is tevens de begrooting van
het Sta; svisschërshavenbedryf aan de orde
De heer v. d. BILT (R.K.) dringt aan op
verlaging van erfpachtcanons voor industri-
eele terreinen, opdat deze meer in verhou.
j ding komen te staan tot de waarde van
Dr VOS dringt’aan op een volledig on- I plaatselyke industrie-terreinen in het alge- vlncïês
derzoek naar de oorzaken der werkloosheid. meen.
-Dr. VOS bepleit afzonderiyke maatrege-[
uitvoer, lager landbouwonderwijs, on- len voor de invalide arbeiders en c
,r
Voortgegaan wordt met de behandeling
van de Waterstaatsbegrooting 1930.
De VOORZITTER verzoekt den leden, zich
in hun redevoeringen zooveel mogelljk te
beperken, opdat deze begrooting dezen
avond op een niet laat uur kan zijn afge-
daan.
De heer BRADTIGAM (8.D.) klaagt over
ongunstige verbiyven van schepelingen aan
boord van passagiers- en vooral van han
delsschepen.
Voorts betreurt Spr.. dat op de Internatio
nale Conferentie, in het voorjaar van 1929
te Londen gehouden tot herziening van de
conventie ter beveiliging van menschenle-
vens op zee de schepelingenorganisaties niet
in de Nederlandsche delegatie waren verte
genwoordigd.
Ten slotte vraagt spr maatregelen tot
strengere Contróle op de uitwateringsvoor-
schrtften. In het bijzonder tegen overlading.
Minister REYMER antwoordt, dat de con
trole op de ultwaterlngsvoorschriften, wat
Nederland betreft, scherp is. Spr. zal intus-
schen deze zaak nog eens nagaan.
Wat de samenstelling der Ned. delegatie
op de Londensche conferentie betreft, deze
samenstelling is niet geschied door, de
Scheepvaartinspectie maar door de Regee-
rtng.
Het vrijwillig toezicht op de verbiyven der
schepelingen aan boord verdient voorkeur
boven Regeerings-ingrijpen Bij den bouw
van niepwe schepen wordt reeds rekening
gehouden met ruimere begrippen omtrent
die verbiyven.
De heer DROP (8.D.) wenscht, dat ge
zorgd zal worden voor volledige uitke^ring
aan de nagelaten betrekkingen van de be
manning van het verongelukte visschers-
vaartuig R.O. 42, waarvan na de scheeps
ramp bleek, dat die bemanning onverze
kerd was.
Minister REYMER meent dat de betrok
kenen overeenkomstig de Zeeongevalienwet
zyn behandeld en dat zy de volledige uitkee-
ring hebben ontvangen. Spr. zal dit echter
nader onderzoeken.
Aan de orde is de afd. Mijnwezen
De heer KRIJGER (C.H.) vraagt o.m. of
de Protestantsch Christelijke Mijnwerkers-
bond zal worden vertegenwoordigd In de de
legatie die ons land zal zenden naar de In
1930 te houden Internationale conferentie
inzake het steenkolenvraagstuk.
Nog uit spr de hoop dat de Minister over
leg zal plegen met zyn ambtgenoot van Bln
nenlandsche Zaken om te bevorderen, dat 1
werklooze Nederlandsche arbeiders, die daar
voor geschikt zyn. naar de mijnen kunnen
worden gezonden.
De heer HERMANS (R.K.) wenscht betere
regeling van de rechtspositie der mijnar
beiders. Het instituut der Contactcommissie
behoeft thans eindeiyk eens ‘n wettelyke re
geling.
De pensioenen van de mynarbeiders zyn
veel te laag.
Ook omtrent de ziektegevallen» is een on
derzoek ingesteld.
De arbeidsduur In de mijnen zou door
internationale regeling op zes uur kunnen
worden gebracht; spr. hoopt, dat men meer
en meer tot internationaal overleg omtrent
de arbeidsvoorwaarden zal geraken.
De heer DROP (S.D.AP.) brengt in her
innering, dat nog slechts enkele jaren ge
leden de denkbeelden omtrent verkorting
van arbeidsduur en verbetering van arbeids
voorwaarden door de regeering niet in het
belang van de productie der mynen en niet
wenschelijk werden geoordeeld. Ook de heer
Hermans schaarde zich toen nog aan die
zijde. Het verheugt spr. thans andere ge
luiden van dien kant te mogen hooren.
In het algemeen laat het overleg met de
werknemers by de mynen nog veel te
wenschen over.
De heer SMEENK (AR) vertrouwt, dat
de Minister overleg zal plegen met zijn
ambtgenoot van Arbeid om te geraken tot
betere erkenning van de principleele ar
beidersorganisaties lr^ de mijnstreek, ook
inzake vertegenwoordiging by internationale
mijnaangelegenheden.
Ook in de pensioenregeling Is verbetering
noodlg. Het aanwerven van buttenlandsche
arbeiders voor nlet-zware myn-werkzaam- Lager-onderwyswet 1920 genoemden termyn een ovatie, waarna pastoor Rientjes. getrof-
zoo- met een jaar te verlengen, geen bezwaren fen namens het Gilde dankte.
Hierna sprak de vicaris-capitulaar van het
Aartsbisdom.
Tenslotte gaf pastoor G. C. A Juten uit
Willemstad nog een „Terugblik naar vroeger
jaren van het gilde" in een
causerie.
Deken Rientjes sloot de feestvergaderin<r
met dank.
Vervolgens begaf men zich naar de gothl-
sche zalen van het Aartsbisschoppelijk Mu
seum, waar het gilde de thee aanbood.
Terwyi van de thee en de versnaperingen,
na zoo lang ingespannen luisteren, eenigszlns
luidruchtig werd genoten, had tn een der ver
trekken nog een kleine plechtigheid plaats
Daar geschiedde de aanbieding aan het be-
Gisteren vierde bet 8t. Bemulphuagilde te
Utrecht zyn zestlg-jarig bestaan.
Om half elf begon de plechtige H. Mis
tot intentie van het Gilde in de Kathedrale
Kerk van St. Catherina. opgedragen door
Mgr. p. 3. M. Taskin. president van het
Groot-Seminarie te Warmond en eere-Ud van
het Gilde. Daarby assisteerden het bestuurs
lid en oud-deken van het Gilde, pastoor L
3. Boogmans en de secretaris, kapelaan Adolf
Welters.
Leerlingen van de R.K. Kerkmuziekschool.
onder leiding van hun directeur, pater Dr.
Caecilianus Huigens OHM hadden zich in
de liturgische kleedt) In het priesterkoor op
gesteld en gaven daar een wonderschoons
uitvoering van de Gregoriaansche gezangen.
Voor en na de H. MIs heeft de glldebroe-
der, de bekende Utrechtsche musicus Johan
Wlnnubst, op zyn voortreffeiyke wijze het
orgel bespeeld.
De feesteUjk versierde kathedrale kerk was
gevuld met genoodigden en belangstellenden.
Na het Evangelie betrad Pater Casslanus
Hentzen O.FJ1. den kansel tot het houden
van een toespraak.
Na afloop van de H Mis begaven leden en
genoodigden zich naar de St. Mlchael-kapel
in den Domtoren te Utrecht, waar de plech
tige ontvangst door het gemeentebestuur
plaats had.
Daarby heeft de burgemeester van Utrecht,
dr. P. 3. Fockema Andreae, een rede gehou
den.
Met een geestige rede heeft dr. H. Hasling-
huis, vice-deken van het Gilde de treffende
woorden van den burgemeester beantwoord.
Voor en na de redevoeringen zong een
klein koor onder leiding van Johan Wlnnubst
mlddeleeuwscbe motetten.
Toen de eerewyn was rondgegaan werden
onder voorlichting van den leider der Dom-
restaura tie werken, dr. Ir. G. W. van Heuke-
lum. de St. Michaels- en Egmondskapellen
nader bezichtigd. Voorts werd een bezoek
gebracht aan 'den Dom zelf, waar het her
stelde interieur in oogenschouw werd geno
men.
In Hotel des Pays Bas werd het noenmaal
gebruikt.
In het Aartsbisschoppelijk Museum had in
de versierde voormalige St. Agnletenkapel de
feeetvergadering plaats. De deken van het
gilde, pastoor Rientjes, heette de hooge gas
ten welkom en richtte een harteiyk woord
ook tot de vertegenwoordigers van verschil
lende organisaties in binnen, en buitenland.
De secretaris deed voorlezing van een
reeks schrifteiyke en telegrafische gelukwen-
schen.
Ingekomen was oa. een schrijven van
zonder kardinaal van Rossum.
Telegrammen waren ingekomen van Mgr.
Schrijnen, bisschop van Roermond; van Mgr.
Hopmans, bisschop van Breda; van Minister
Terpstra; brieven van Mgr. Nolens en van
talrijke zustervereeniglngen in het bulten-
opgegeven door v. d. Graaff A Co. N. V.
(Afd. Handelsinfortnaties)
27 Nov. Levle van Gelderen, koopman.
Kampen. Heerensmldssteeg 15. R.C. mr. A.
Mercier; cur. mr. 3. A. H. J. v. d. Dussen,
Kampen.
27 Nov. A. J. Cozynsen. leeraar boekhou
den. Utrecht. Alex. Numankade 69. R.c. mr.
J. W. Suringar; cur. mr. E C. Simons,
Utrecht.
27 Nov. J. Naaxman, koopman, laatstelijk
gewoond hebbende te Zeist. Steenlaan 51,
thans zonder bekende woon- of verbiyt-
plaats. Rx. mr. 3. W Suringar; cur. mr. D.
Daalman, Utrecht
27 Nov R K. Vereenlglng van Winkeliers
in koloniale waren en aanverwante artike
len „Sint Servatlus", gevestigd en kantoor-
houdende te Utrecht. Amsterdamschestraat-
weg 347. R.c. mr. 3. W Suringar; cur. mr.
C. J. J. W. van Groeningen, Utrecht.
27 Nov. G. Oldenboerger, advertentie-col-
porteur, Bilthoven. Palestinalaan 10. R.c.
mr. 3. W. Suringar; cur. mr. J. N. Vuys-
Üngh .Utrecrt.
27 Nov R Stutvoet, handelende onder de
firma Stutvoet Ar Co., koopman. Utrecht,
Amstelstraat 93. R.c. mr. J. W Suringar;
cur. mr. S. J. Pit. Utrecht.
27 Nov. L A. WleshUchter, handelend»
onder de iirma Stutvoet Co., koopman.
Utrecht. Wlttevrouwenstraat l.R.c. mr. 3. W.
Suringar; cur. mr. 8. J. Pit. Utrecht.
27 Nov 3. Voskamp, koopman. Utrecht,
Breedstraat 16. R.c. mr. J. W Suringar; cur.
mr. S 3 Pit. Utrecht.
27 Nov. Jan G. Groote, Wonende Baarsjes
weg 162 I, Amstedam. R.C. mr. B. de Gaay
Portman; cur. mr. H. R, J. Waslander, Am
sterdam. Rcgullersgracht 30
27 Nov. L. Huurdeman. bakker, Amster-
damschestraatweg 89, Mulder.. R.c. mr. B. de
Gaay Portman;; cur. mr. B. 3. Waslander,
Amsterdam. Reguliersgracht 80.
27 Nov. G. C. Scholten, koopman, Amster
dam, Knollendamstraat 13a HL R.c. mr. B.
de Gaay Portman, eqj. mr. H. B. J, Was
lander. Reguliersgracht 80.
27 Nov. N. DOrland, Amsterdam, Afrikaan-
derpleln 21. R.c. mr. B. de Gaay Portman
cur. mr E. W. D. Schreuder. Leidsche-
gracht 23. Amsterdam.
27 Nov. H. A. van HulSBen. sigarenwink-e-
Her, Amsterdam. Kwakemttaat 8. R.C. mr.
B de Gaay Portman; cur. mej. mr. Llly
Koch, Keizersgracht 574. Amsterdam.
Opgeheven wegens gebrek aan actief:
27 Nov. L Salomons, directeur van de
N. V. Leder- en Schoen!oumit.iirenhanrtet
Salomons 8c Zn.. Amsterdam
27 Nov. ??eyenaar. Wed. J. c. O.
nöbel. Amsterdam.
lengen.
Eenlge dezer leden hadden tegen een nleu-
-------- - - van
laatstgenoemd voorschrift bedenking op
grond van hun meenlng, dat het van den
aanvang af als tijdeiyk oedoelde voorschrift
van genoemde paragraai 11, behelst een
onbillijke beperking van de bevoegdheid tot
het stichten van byzondere lagere scholen,
zooals die in art. 73 der Lager-onderwyswet
1920 is geregeld.
Andere leden opperden tegen de gevraag-
de verlenging bezwaren van geheel anderenstuur van het feestgeschenk, den juist vol-
tooiden decanalen zetel, door den voorzitter
van de jubileumcommissie, dr. E. 3. Hasllng-
huis.
Ir. Thunnlssen dankte dr Hasllngbuis voor
zijn vele werk als voorzitter van de feest
commissie en bood hem de „Voorlezingen"
van pater van Gtnneken als souvenir aan.
Ten slotte spraken nog de architect de
heer P. G. Buskens. namens de Alg. R K.
Kunstenaarsvereeniging en Prof, dr H
Weve. namens de kathollek-wetenschappe-
lyke.
Architect Buskens bood bloemen aan.
De dag werd besloten met een feestmaal
In het Jaarbeurs-restaurant.
De tafelpraeses. dr. Hentzen OHM.
wijdde een dronk aan H. M. de Koningin,
waarna door de aanwezigen staande het
Wilhelmus werd gezongen en besloten werd
een telegram van dank aan H M. de Ko
ningin te zenden.
De afgevaardivde van het genootschan St
ynomas en St. Lucas in België, prof. Mare,
werè op dé' nauwe betrekkingen, welke er
♦usschén de Belgische *n Nederlandsche gil-
-*en bestaan.
Pastoor Boogmans
-rde met renrveen -*-* d»’«»n
eerst gilde-zusters aanmaten.
Tal van sprekers voerden nog het woord
waarna men nog langen tijd gezellig bijeen
bleef.
de afge- ceerd. welke de werking van t rooster ver-
zoogenaamde sterkt; wy willen het echter by dese opmer-
trinv Wfif rumf latavt
Doc he d* Jaar brtcr dan <taa vorige»
n tatrr. Z»rg dat ge een pot Akker
Klooftertwlsem in hul» hebt, en bescherm
Uw huid tegen inwerking van koude en
vocht, door haar lederen avond voor bet
■aar bed gaan. In te (meren me Akkgr
„CrMB gOUd
ZO0 gotd"
recht voor geïmproviseerd vleesch en belas
tingverlaging wordt aangedrongen.
De heer VAN VOORST TOT VOORST
bepleit centralisatie voor de zorg voor ver
hooglng bodemproductie door vorming van
een fonds.
De MINISTER zegt toe de lyn. door zyn
ambtsvoorganger getrokken, door te trek
ken en het jaarverslag aan het laatst ver
schenen te doen aansluiten.
By de afdeeling werkverschaffing komt
de heer v. d. HEIDE op tegen de suggesties
tot inkrimping dsr werkverschaffing en
brengt hy hulde aan oud-mlnister Kan
voor zyn opbouwend werk in Drenthe. Spr.
verzoekt de beperkingen aan de toelating
tot de
heffen.
De heer rakker bepleit vervanging der
werkverschaffing door productieve werkge
legenheid. uitvoering van werken In het
vrije bedryt
van een
noraischen en
Zuidocst Friesland.
De heer HIEMSTRA komt op tegen het
beschouwen der maatregelen Inzake de
werkloosheid als armenzorg en dnngt aan
op werkverruiming.
Concentratie van aanvragen te Rotterdam
Het Amerikaansche consulaat-genera^
deelt het volgende mede:
Het Staatsdepartement der Vereenlgde
Staten heeft besloten het geheele Immlgra-
t tiewerk te Rotterdam te concentreert»!, ódk
de registratie van de aanvragers Derhalve
moeten zy, die uit allr Nederlandsche pro- I
**i een visum wenschen aan te vra-
gen ook wanneer zjj in het consulaat-
Minister REYMER heeft niet den indruk generaal te Amsterdam, staan ingeschreven
de erfpachtcanons te hoog Iin het vervolg hun ccrrespondentie rich-
ten tot de immigratle-afdeellug van het
De begrooting van bet St»atsvisschers-
haveniedgyr wordt zJi». vastggstefiL
By de afdeeling Rympastspaarbank dringt
de hoer LINGBKKK (H GJB tan op eenlge
verhooging van de rente der bjj die tostelling
belegd» gelden
Minister REYMER ral den wensch van den
heer Lingbeek nog eens nalezen
By de onderafdeellng Kanalen geeft de
heer BONGAERTS (R.K.) den Minister in
overweging om den post voor het maken
van een nieuwe sluis c a by Vreeswyk terug
te nemen om niet vooruit te loopen op de
beslissing inzake de scheepvaartverbinding
van Amsterdam met den Boven-Rijn.
Minister REYMER geeft daaraan, in dien
zin gevolg, dat hy de uitgetrokken f10.000
verandert in een memoriepost.
By art. 291 (memoriepost voor den aanleg
van een scheepvaartverbinding van Amster
dam met den Boven-Rijn ten behoeve van
de Rynvaart en verbetering van den scheep
vaartweg AmsterdamVreeswyk ten behoe
ve van de binnenscheepvaart) wijst de heer
KRIJGER (C.H.) op de groote urgentie van
een oplossing dezer aangelegenheid.
Spr. is van meenlng, dat hy niet te veel
vraagt, wanneer hy den Minister verzoekt
vóór 1 Februari a^. een beslissing te nemen
en te bevorderen, dat na het Kerstreces het
betreffende wetsontwerp wordt Ingediend.
De heer I. H 3. VOS (Llb.) sluit zich aan
by den aandrang van den beer Krijger.
Spr bevestigt, dat vrijwel algemeen te
Amsterdam de voorkeur wordt gegeven aam
bet plan-Wyk-by-Duurstede en dat de uit
spraak voor het Vallel-plan een wanhoops
daad was.
De heer KETELAAR (V_D.( is van oordeel,
dat de Minister in de memorie van antwoord
zich nog te zeer heeft laten leiden door men.
schen. die niet van de Urgentie dezer scheep
vaartverbinding overtuigd zyn.
Als oud-parlementarièr geeft spr. dezen
Minister die aan den tragen gang van
zaken in dezen zoo onschuldig is als een
pasgeboren kind ernstig in overweging
met er.ïrgie en doortastendheid een beslis
sing te bevorderen.
De heer VAN DEN TEMPEL (8. D.) sluit
zich by de voriee snrekers aan
De heer BONGAERTS (R. K.) heeft om
trent de keuze van het tracé geen bepaal
de voorkeur. Allereerst gaat het er om.
Amsterdam een goede verbinding te geven
met de groote rivieren.
De Minister denke er echter aan. dat men
niet de scheepvaart moet helpen door den
landbouw te schaden en dat rekening moet
worden gehouden met den afvoer van kwel
water
Voorts moet niet alleen het achterland
van den Ryn, maar ook dat van de Maas
in oogenschouw worden genomen
Het onderzoek naar een en ander behoeft
niet te zyn afgeloopen alvorens de minister
met een plan voor een kanaal voor den dag
kan komen.
De heer WIJNKOOP (Comm.) erkent niet
de noodzakeiykheid van het kanaal op
grond van een of andere concurrentie. Vast
staat evenwel, dat Nederland op waterstaats
gebied niet de plaats inneemt, die het zou
kunnen Innemen.
De Minister van Waterstaat. Mr. REYMER
heeft met belangstelling de debatten ge
volgd en hy dankt voor den toon van ver
trouwen die daar uit spreekt voor hem als
nieuw Minlstei. Spr. heeft den post als me-
moriepost op de begrooting gebracht, om
daarmee in elk geval te willen zeggen, dat
boe het ook loopt, de verbinding er moet
komen.
j,Spr.
Edison had nJ. opgemerkt, dat, wanneer
een metalen plaat in de nabyheld van een
brandende gloeilamp werd geplaatst, een
natuuriyk uiterst gevoelige galvanometer,
verbonden met die plaat en de positieve zy-
de van den gloeidraad. een uitslag gaf, die
wees op doorvloeling van een geiykstroomp-
je. Verbinding van den galvanometer tus-
schen plaat en mln-zyde van den gloeidraad
gaf daarentegen geen uitslag. Dit verschyn-
ael is bekend als het Edison-effect en hierop
waren de waarnemingen van de eigenlijke
uitvinders en verdere vervolmakers van de
Radiolamp in zUn huldigen vorm gebaseerd.
Van deze pioniers noemen wy alleen Dr. J.
A. Fleming en Dr. Lee de Forest.
Om tot ons onderwerp terug te keezen,
de grootte der electronenstroom is afhanke-
lyk van eenlge factoren. In de eerste plaats
van den graad van verwarming van den
gloeidraad; door deze verwarming op te
voeren kan men den electronenstroom dÜs
eveneens opvoeren. En in de tweede plaat»
van de positieve lading van de plaat; men
zal wel bemerkt hebben dat opvoering van
de Anode-spannlng tot op zekers hoogte ver»
hooglng der geluidsterkte geeft, d. w. K
men maakt den electronenstroom krachti
ger, want hierop komt het neer.
Het spreekt echter vanzelf, dat er een
plaatspannlng Is en ook een gloelspannlng,
waarbij de Radiolamp het gunstigst weekt;
deze belde spanningen worden door den
lamp-fabrikant aangegeven, zyn voor Iede
re lamp dus bekend, al ud elke lamp van
ieder type kleine afwyklngen vertoonen, die
echter proefondervindelijk vast te stellen
zyn. Het komt dus hierop neer, dat de elec
tronenstroom voor de Radiolamp constant
zou zyn, als het rooster er niet was.
Fig. 1 geeft het schema weer van een
éénlamps-toestel, de lamp is dus een detec
torlamp. In dit schema is onder meer te
zien, dat het rooster verbonden is met de
inductie-spoel, de wisselende spanningen
van’de opgevangen signsualtjes zullendus het
rooster beurtelings positief en negatief la
den. Deze spannlngsrariaties zjjn heel ge
ring, maar voor het doel voldoende (men
kan ze eventueel versterken met de h. f.
lamp).
Het rooster bevindt zich om den gloeidraad
en Is meestal niet anders dan een eenvou
dige spiraal, (de moderne lampen hebben
veelal een eenigszlns anders gebouwd roos-
ter, maar dat doet mm de zaak niets af)
de electronenstroom ondervindt dus nor
maal geen hinder van deze in wezen gerin
ge versperring op den weg naar de plaat.
Het rooster is echter veel dichter by den
gloeidraad. en geringe positieve lading van
hetrooster verhoogt dus de electronenstroom
belangrijk meer, dan een dergeiyke verhoo
ging van de plaatspannlng zou doen.
Het verschil Is tien- en meervoudig. Wei
nig electronen worden echter door het roos
ter vastgehouden, zoodat deze verhoogde
electronenstroom voor het belangrijkste deel
de plaat bereikt.
Wordt daarentegen het rooster negatief
geladen, dan ondervinden de electronen een
afstootende werking hiervan, de electronen
stroom wordt dus getemperd. By ontvangst
wordt zoodoende de electronenstroom door
